Frontaal 2019 lente

Frontaal

DRIEMAANDELIJKS MAGAZINE VAN GENTS MILIEUFRONT – JAARGANG 22 - LENTE - 2019 – NR. 1

Buurtboerderij Bestuursakkoord Wel ambitie, weinig durf

In gesprek met

Wooncoop

Hendrik Schoukens

jij al?

Frontaal is het driemaandelijks tijdschrift van het GentsMilieuFront vzw (GMF).

Jaargang 22 – lente 2019 – nr. 1 GMF is een politiek onafhankelijke milieuvereniging die actief is in Gent en omgeving. GMF wil mee vorm geven aan een stedelijke samenleving waar ‘duurzaam’ de logische, natuurlijke keuze is op alle niveaus.

Om dit te bereiken richt GMF zich in de eerste plaats tot de lokale overheden, de inwoners en het bedrijfsleven uit de regio via sensibilisering, kritische analyse, adviesverlening, beleidswerk en actievoeren.

Het Gents MilieuFront concentreert zich op stedelijke thema’s zoals afval, energie, mobiliteit en klimaat.

GMF is lid van de Bond Beter Leefmilieu.

Lidmaatschap GMF Lid word je door overschrijving van 5 euro (of liefst meer) of 12,50 euro (gezinslidmaatschap) op BE93 0011 4993 2067 van GMF vzw.

We rekenen per kalenderjaar.

Voor vragen over je lidmaatschap, adreswijziging, domiciliëringen, permanente opdrachten of fiscale attesten: phc9000@gmail.com Verantwoordelijke uitgever Elina Bennetsen, Maria Hendrikplein 5/201, 9000 Gent Redactie Adelheid Vanhille, An Van Hemeldonck, Binte Claes, Britta Bolte, Elina Bennetsen, Erik Grietens, Eva Van Eenoo, David De Pue, Gwen Bouchier, Iris Verschaeve, Kaat Coppens, Karel Lauwers, Lisa Marechal, Nico Cuypers, Pieter Verstraete, Sabine Huyghe, Sanne Jans, Simon Defruyt, Stefaan Claeys, Thijs Michiels Lay-out Adelheid Vanhille Foto’s Vermeld bij artikel.

Foto voorpagina: De Moeskopperij Huisfotograaf: www.gertarijs.be en Dennis Licht Reacties op artikels info@gentsmilieufront.be Copyright Overname van artikels wordt aan­bevolen, mits bronvermelding.

Drukkerij Graphius, Gent Gedrukt op 100 % kringloop­papier met inkt op vegetale basis en solvent­vrij.

09 242 87 51 info@gentsmilieufront.be www.gentsmilieufront.be Steven Geirnaert Iris Verschaeve Thijs Michiels

09 242 87 54 info@milieuadvieswinkel.be www.milieuadvieswinkel.be Stefaan Claeys Pieter Verstraete Cristina Mafteiu Sabrin Krifa

Secretariaat GMF OPENINGSUREN Permanent documentatiecentrum MilieuAdviesWinkel ma, di, woe: 9 > 12.30 uur

13 > 16.30 uur do en vrij : op afspraak Wil je bouwadvies?

Maak dan eerst een afspraak.

Koningin Maria Hendrikaplein 5/201 – 9000 Gent

2

Frontaal // lente 2019

Edito #Youth for Climate

N

iemand kan er nog naast kijken: scholieren die massaal op straat komen om een krachtiger beleid tegen de klimaatopwarming te vragen. Ze worden nogal eens weggezet als naïef en onbezonnen, maar wat de klimaatspijbelaars toch vooral doen is inspireren en enthousiasmeren.

Ook een progressieve stad als Gent kan dat signaal goed gebruiken. In onze stad gebeurt al heel wat voor het klimaat. Denk maar aan projecten zoals Buurzame Stroom in de Dampoortwijk, de campagnes om inwoners te helpen hun woning energiezuinig te verbouwen of aan de desinvestering uit fossiele brandstoffen door het stadsbestuur.

Maar het gaat soms tergend traag. De invoering van elektrische taxi’s loopt moeizaam, vele daken van stadsgebouwen moeten het nog steeds stellen zonder zonnepanelen, de switch van aardgas naar warmtenetten is nog maar net begonnen. En soms gebeurt er helemaal niets, denk maar aan de vele open winkeldeuren of terrasverwarmingen in het putje van de winter.

De ambities van de stad Gent rond energiebesparing en hernieuwbare energie moeten verder de hoogte in.

Kleine quick wins en grote structurele ingrepen, ze zijn allebei nodig om de uitstoot van broeikasgassen naar beneden te krijgen. Het vraagt inspanningen en budgetten.

Maar de scholieren van vandaag, zullen ons daar morgen als volwassenen dankbaar voor zijn.

Erik Grietens

Inhoud

Driemaandelijks magazine van Gents MilieuFront – jaargang 22 – lente – nr. 1

2 4 5 6 8 10 12 15

Edito Wel ambitie weinig durf rond betonstop en parkeerbeleid Bestuursakkoord Nulmeting

18 20 22

Cartoon: Jules De Draak

24

Vier jaar renovatiepact Feest zonder vreugde

27

Nieuwkomer aan het woord GMF in 2018 Infographic

29 32

De Moeskopperij Buurtboerderij in Muide-Meulestede Een gesprek met milieujurist Hendrik Schoukens Column Het groen achter de oren

35 36 38

Gentse buurtbars herbergen participatieve vernieuwing Humusatie Er is leven na de dood De vrijwilliger Beelden zeggen zoveel meer Activiteiten

Blijven zagen, fietspaden vragen?

Vegaduuze Recept voor succes?

Wooncoop jij al?

10

29

15

12 3

Wel ambitie, weinig durf

rond betonstop en parkeerbeleid Kritische analyse van het Gentse bestuursakkoord

In het bestuursakkoord van het nieuwe Gentse bestuur stellen we vast dat er op veel vlakken een hoog ambitieniveau wordt gehanteerd. Toch vinden we dat er meer gedurfd moet worden op vlak van de betonstop en parkeerbeleid in de stad. Toen we de resultaten van onze kieswijzer lanceerden in mei, antwoordden de nieuwe coalitiepartners positief op 11 van de 20 vragen.

Tekst: Elina Bennetsen, voorzitter GMF

>>> lees verder op pagina 6

4

Frontaal // lente 2019

Nulmeting Hoe is het gesteld met het milieu en de ruimte in Gent? Kunnen we een startpunt bepalen waarmee we de uitvoering van de beloftes in het bestuursakkoord kunnen opvolgen in de toekomst? Met deze vraag ging GMF aan de slag om een 'nulmeting' voor het nieuwe stadsbestuur op te stellen. We doken in de stadsmonitor, de omgevingsanalyse, kaartmateriaal en oude nieuwsberichten en zochten de meest recente gegevens over een aantal indicatoren bij elkaar voor de thema's: energie en klimaat, ruimte, mobiliteit, afval, luchtkwaliteit, natuur en groen. Voor de selectie hielden we rekening met de herhaalbaarheid van de meting, om in de loop van de legislatuur de cijfers te kunnen updaten. Deze nulmeting staat voorgesteld in de infographic hiernaast.

Een volledig overzicht van methodologie, cijfers en bronnen kan je vinden op onze website https://www.gentsmilieufront.be/ actueel/item/712-nulmeting

5

V

andaag stellen we vast dat 9 speerpunten concreet in het bestuursakkoord staan. 7 speerpunten worden vernoemd, maar hebben nog verdere uitwerking nodig in beleidsnota’s. 4 speerpunten worden onvoldoende of niet opgenomen: de dalende parkeernorm, een concrete visie op de betonstop, Sint-Jacobs autovrij en de aanname van het principe Straat 2.0.

Toch zien we ook een aantal extra duurzame accenten in de tekst, bv. rond voedselstrategie.

Parkeerbeleid weinig ambitieus

Van de vier niet-opgenomen speerpunten valt vooral het weinig ambitieuze parkeerbeleid op. We betreuren die keuze, want een toekomstgericht beleid moet rekening houden met het dalende privébezit van wagens bij stadsbewoners. Er worden te veel parkeerplaatsen voorzien bij nieuwbouw. Bovengronds parkeren neemt ruimte in, die zo onbe-

schikbaar wordt voor groen of fietsinfrastructuur. Het bestuursakkoord blijft ook vaag over andere mobiliteitsdossiers, zoals de verkeersplannen buiten de R40, de heraanleg van pleinen (bv. SintJacobs) en de toekomst van de B401 en het E17-viaduct. Wel vinden we de ambitie om het openbaar vervoer meer in eigen handen te nemen een positieve evolutie. We zijn ook benieuwd naar de termijn waarop de R40 een stadsboulevard zou worden, een oud speerpunt van onze vereniging.

We vinden het vanzelfsprekend een goede zaak dat het circulatieplan overeind blijft. Opmerkelijk: ‘circulatieplan’ komt maar één keer voor in het bestuursakkoord. ‘knip’ komt geen enkele keer voor!

Waar is de betonstop?

In tegenstelling tot de mooie beloftes op ons verkiezingsdebat (september 2018) wordt er in het bestuursakkoord met geen woord gerept over een

betonstop. We moeten het stellen met een verwijzing naar ruimteneutraliteit uit Ruimte voor Gent, en de vaststelling dat de verhardingsgraad omlaag moet, maar zonder concrete maatregelen.

Een gemiste kans, want de uitdagingen op vlak van ruimtelijke ordening en verdichting zijn enorm. Het principe van verdichting vinden we wel terug, maar het blijft vaag over hoe ze die taakstelling gaan invullen.

Nochtans zijn concrete ambities nodig, dat leren we ook uit dossiers zoals de geplande verkaveling in Baarle, dat regelrecht ingaat tegen de principes van goede ruimtelijke ordening. We willen dat de stad hier meer ambitie toont en resoluut kiest voor inbreiding.

Sterke rol voor het middenveld

We zijn blij om te lezen dat de stad werk maakt van een ambitieus participatiebeleid, met ook een rol voor het middenveld. Het stadsbestuur erkent in de tekst

Meer van Meet Jules vind je op onze website, via http://tiny.cc/gmfjules of via 6

Frontaal // lente 2019

expliciet de rol en autonomie van het middenveld. Gentenaars en middenveldorganisaties krijgen een stem in de concrete uitwerking van dit akkoord in de vorm van beleidsnota’s voor de verschillende domeinen. Ook bij grote stadsvernieuwingsprojecten wordt van bij het begin meer inspraak voorzien voor bewoners, ondernemers en verenigingen. We juichen dit toe, maar zullen niet nalaten om te pleiten voor de speerpunten die minder aandacht kregen in het huidige akkoord.

Hopelijk dynamiek, geen stilstand

De bevoegdheden zijn sterk verschoven. De bevoegdheden Wonen en Klimaat (Tine Heyse) zitten nu bij één schepen. Gezien de hoge nood aan energierenovatie van het huidige woonpatrimonium hopen we dat dit zal leiden tot een sterke wisselwerking tussen beide beleidsdomeinen. We merken ook op dat de bevoegdheden Stadsontwik-

keling en Publieke Ruimte gesplitst zijn.

We hopen dat dit leidt tot een concrete samenwerking tussen beide schepenen (resp. Sami Souguir en Filip Watteeuw) om de problemen aan te pakken, en niet tot politieke stilstand leidt.

Gents Milieufront is dus met andere woorden voorzichtig tevreden met dit bestuursakkoord. We wensen het stadsbestuur veel succes, durf en slaagkansen toe bij de realisatie van de opgenomen duurzaamheidsdoelstellingen. We blijven in de toekomst graag constructief samenwerken om van Gent een duurzame stad te maken.

Voor een meer gedetailleerde evaluatie van het bestuursakkoord - in het licht van de speerpunten opgesteld door Gents MilieuFront - verwijzen we jullie door naar het artikel op onze website.

.

Klimaatstraat Vanzelfsprekend ondersteunt GMF als progressieve milieuvereniging met hart en ziel alle manifestaties, marsen en stakingen in teken van het klimaat.

Maar de klimaatstrijd vindt niet alleen plaats op een donderdag of op een zondagse mars. Die wordt elke dag van de week gevoerd, en moet daarom alomtegenwoordig en permanent zichtbaar zijn.

Dat was de idee achter de ‘klimaatstraat’, een nieuwe campagne van GMF. Met dit bordje willen we het klimaat dagelijks in het straatbeeld en op de agenda houden. Het geeft àlle mensen de kans om zich voor de klimaatstrijd te engageren, ook diegene die niet mee kunnen marcheren. Een campagne met een lange houdbaarheidsdatum, tot de verkiezingen van mei en verder.

De ingeving kwam van GMF-vrijwilliger Nico. Enkele weken later lagen er 5.000 versgedrukte straatborden klaar op ons kantoor. Net op tijd om ze voor te stellen en te lanceren op onze Algemene Vergadering en de Gentse klimaatmars (Rise for Climate).

In deze Frontaal vind je ook een klimaatbordje. Plaats het voor je raam en toon de wereld dat jij ook 24 op 7 de strijd verderzet! Willen jouw buren, vrienden en familie ook een bordje? Op onze website staat een overzicht van verdeelpunten waar ze een straatbord kunnen ophalen. #klimaatstraat #komaangent 7

Vier jaar Renovatiepact Feest zonder vreugde, renovatieverplichting op komst

In 2014 keurde de Vlaamse Regering het Renovatiepact goed. Met dit pact had de Vlaamse overheid zich tot doel gesteld om alle woningen en appartementen bijna klimaatneutraal te maken tegen 2050. Met ‘klimaatneutraal’ bedoelt de Vlaamse Overheid een maximaal E-peil van 60 of een EPC-waarde van 100. Een groot deel van de CO2-uitstoot komt immers van woningen. Een veel performantere isolatie doet de warmtevraag stevig dalen waardoor hernieuwbare energie veel haalbaarder wordt als energiebron. Dat was alvast het uitgangspunt.

Op vrijdag 14 december 2018 organiseerde het Vlaams Energieagentschap een studiedag annex verjaardagsfeest: “4 jaar Renovatiepact”. De MilieuAdviesWinkel was aanwezig en zag....weinig reden tot feestvreugde.

Tekst: Pieter Verstraete Illustraties: Stad Gent

8

Frontaal // lente 2019

Renovatietempo: traag, trager, stilstand

Het renovatietempo in Vlaanderen ligt te laag. Alle parameters staan op rood: zowel het aantal vergunningsaanvragen, het aantal premieaanvragen als het aantal kredieten zit in een dalende trend. Jaarlijks wordt slechts 1% van het patrimonium gerenoveerd. De initiële doelstelling van het Renovatiepact was 3%. De Oost-Vlaamse en Gentse cijfers bevestigen deze analyse. Onze provincie Oost-Vlaanderen zit zelfs maar op een renovatiegraad van 0,6%.

Het Renovatiepact, dat de renovatiegraad net moest versnellen, werkt dus onvoldoende. Ook de Gentse cijfers bevestigen de analyse. Het gemiddeld energiegebruik daalt weliswaar, maar uiterst langzaam. Het aantal uitgereikte premies - een financieel duwtje in de

rug dat vele verbouwers goed kunnen gebruiken - daalde evenzeer.

Vlaanderen zet drie instrumenten in stelling

Op de vierde verjaardag van het Renovatiepact was er dus niet veel reden tot vieren, wel werd de noodzaak tot een doortastender beleid blootgelegd.

Vlaanderen zet alvast 3 instrumenten in stelling: de Woningpas, het EPC+ en de renovatieverplichting.

Op de Woningpas (https://woningpas.vlaanderen.be/) gelanceerd op 4 december 2018, vind je als eigenaar allerlei informatie over je woning zoals ligging, attesten en ook de eventuele EPB-aangifte of het energieprestatiecertificaat (EPC). Het is meteen ook een uitgelezen instrument om het Renovatiepact mee te helpen realiseren. Aan de

// Kansen via opschalen van een individueel pand naar een wijk- of buurtgerichte aanpak // hand van de energie-informatie via het EPC zal men ook zien welke investeringen men best nog laat uitvoeren voor een betere energieprestatie.

Daarnaast werd het EPC in een nieuw jasje gestopt, het zogenoemde EPC+. Op de EPC’s opgemaakt na 1 januari 2019 staat voortaan een label.

Dit gaat van A+ (uitstekend) tot F (zeer slecht). Het EPC toont daarnaast nu ook in hoeverre je woning, appartement of studio al voldoet aan de energiedoelstelling van 2050. Daarbij geeft het vernieuwde EPC op een geautomatiseerde manier tips en aanbevelingen om het label van je woning of appartement te verbeteren. Voor eengezinswoningen wordt ook automatisch een kostenraming meegegeven.

En tot slot wordt er een renovatieverplichting ingevoerd. Wie na 2021 een woning koopt of erft zal verplicht worden minstens drie van de zes voorgestelde renovatie-ingrepen uit te voeren binnen de vijf jaar. De voorgestelde maatregelen betreffen: dak-, muur- en vloerisolatie, ramen, condensatieketel (niet ouder dan 15 jaar) of een warmtepomp en hernieuwbare energieboiler (warmte-

pomp- of zonneboiler). Handhaving zou gebeuren via de woningpas, waar de overheid automatisch de wissel van eigendom merkt.

Kansen, opportuniteiten en uitdagingen

Gelet op de het stijgend aantal renovatieadviezen en -begeleidingen, mikt de stad Gent verder op de drie gekende pijlers: enthousiast maken, makkelijk maken en betaalbaar maken. Niet toevallig de kerntaken van de Energiecentrale. Een stok in de vorm van wettelijke verplichting wordt (nog) niet uitgerold.

Met meer dan 2000 vastgoedtransacties per jaar zou een renovatieverplichting in Gent nochtans extra wind in de zeilen geven.

De MilieuAdviesWinkel ziet daarnaast vooral kansen in een bredere uitrol van renovatiebegeleiding en het opschalen van een individueel pand naar een wijk- of buurtgerichte aanpak. Waar de begeleiding nu reeds aangeboden wordt aan Gentenaars, ligt er een enorme opportuniteit om dat succesverhaal verder uit te rollen over de hele provincie Oost-Vlaanderen. Het project Wijkwerf

van Energent toont alvast dat ook sterk inzetten op lokale buurten en wijken goed werkt.

Een bijzondere uitdaging is dan weer ons ruimtelijk model. In alle beleidsacties dient de ligging van een goed te worden meegenomen. Het mag immers geenszins de bedoeling zijn om sowieso ook alle slecht gelegen panden te renoveren. Dat kunnen we in het kader van de betonstop, verdichting, ontharding en natuur- en bosuitbreiding missen als kiespijn en is weggesmeten geld.

De MilieuAdviesWinkel kijkt dus met bijzonder veel interesse naar de maatregelen die de verschillende overheden de komende maanden en jaren gaan uitrollen. Wie weet vieren we de 10-jarige verjaardag van het Renovatiepact met toeters, bellen en overvloedige CO2-reductie.

.

Blijven zagen, fietspaden vragen?

Fietszones zijn de toekomst

Vandaag zijn fietspaden één van de belangrijkste eisen van de fiets- en milieubeweging.

Ook ministers pakken er graag mee uit: we investeren jaarlijks 100 miljoen euro in fietspaden. De achterliggende gedachte: fietspaden zorgen voor veiligheid en dat overtuigt mensen om te fietsen. Wat ik in dit artikel wil beargumenteren is dat fietspaden niet noodzakelijk zo’n neutrale infrastructuur zijn waar we altijd voor moeten applaudisseren.

Tekst: Eva Van Eenoo Foto’s: Fietsbult

M

ocht je begin 20ste eeuw aan de gemiddelde stedeling gevraagd hebben wat de functie was van een straat, had je waarschijnlijk erg uiteenlopende antwoorden gekregen: speelplek, ruimte om handel te drijven, keuvelen, zien en gezien worden, fietsen, wandelen. Maar, er zou weinig discussie geweest zijn over het feit dat straten hoegenaamd niet werden aangelegd met de bedoeling auto’s aan hoge snelheid door te laten rijden. De auto werd lange tijd beschouwd als onwelkome gast, als indringer. In 1930 waren er in Europa voor elke auto zeven fietsen. De dominantie van de fiets was onmiskenbaar. Maar op het moment dat de rijke middenklasse zich stelselmatig begon te verplaatsen met de auto en de democratisering van de auto zich doorzette, werden fietsers meer en meer beschouwd als een probleem, als obstakels die de vlotte doorgang van

het “serieuze” of het moderne verkeer belemmerden. Fietsers lagen aan de basis van verkeersopstoppingen en ze brachten zichzelf in gevaarlijke situaties.

Dergelijk blaming-the-victim discours horen we vandaag ook nog regelmatig.

Autodominantie

We zijn de autodominantie van vandaag zo gewoon, maar er werd in de loop van de 20ste eeuw een felle strijd geleverd om de straat, en de auto trok uiteindelijk aan het langste eind. De andere gebruikers dienden zich te houden aan strikte regels, opgelegd in wat we vandaag kennen als de Wegcode. Straten moesten in de eerste plaats het “verkeer” doorlaten, waarbij verkeer gereduceerd werd (en wordt) tot autoverkeer. Fietspaden werden aangelegd om fietsers letterlijk langs de kant te duwen. Soms werd het fietsers zelfs verboden om met twee naast elkaar te rijden. Die marginalisering kreeg ook een culturele vertaling. Eén waar we vandaag nog steeds niet van verlost zijn. Het is niet toevallig dat de Critical Mass slogans

// Wij rijden niet in de weg van het verkeer, wij zijn het verkeer // 10

Frontaal // lente 2019

gebruikt à la “Wij rijden niet in de weg van het verkeer, wij zijn het verkeer”.

Fietspaden

Vanaf de jaren ’70 is er een duidelijke verschuiving merkbaar in het discours over het fietspad. Milieubewegingen vroegen in hun acties en campagnes om fietspaden. Fietspaden werden zo een symbool van duurzame mobiliteit en een milieubewuste levensstijl, en dat zijn ze vandaag nog steeds. Het scheiden van fietsers en automobilisten ontstaat uiteraard vanuit een bekommernis voor veiligheid en comfort.

Maar, het aanleggen van fietspaden

// Zone 30 = fietszone = nergens fietsers inhalen //

kan onbewuste beelden en normen in stand houden en verhullen dat we op die manier de fietser nog steeds als afwijkend beschouwen. Ze hebben immers aparte infrastructuur nodig, weg van het “normale” verkeer. Zo functioneren fietspaden als middel om auto’s vrij baan te geven en stellen ze de dominantie van het autoverkeer niet in vraag maar bevestigen ze die veeleer. Dat is de reden waarom ik zo’n pleitbezorger ben van het ciruclatieplan: het zorgt voor meer veiligheid én het trekt de scheefgetrokken verhoudingen tussen weggebruikers weer recht. Het haalt fietsers en voetgangers uit de marge en laat hen weer volop gebruik maken van de straat. Het laat toe om de straat opnieuw te beschouwen als een plek die meer mogelijk maakt dan enkel het faciliteren van het autoverkeer.

Fietsstraten of fietszones Laat ons nog even stilstaan bij fietsstraten. Daar krijgen fietsers de volledige straat ter beschikking en worden ze niet langs de kant geduwd. Ik twijfel geen moment aan de goede bedoelingen van het Gentse fietsstratenbeleid.

Desondanks denk ik dat ze ook kunnen bijdragen aan het beeld van de fietser als afwijkende weggebruiker. Zo kreeg

ik van automobilist ooit “dat is hier geen fietsstraat hé” naar het hoofd geslingerd toen mijn kinderen blijkbaar wat te veel in zijn weg reden. Fietsstraten creëren een veilig reservaat voor fietsers maar beperken op die manier onbedoeld hun bewegingsvrijheid. Ik denk dat de hele stad een veilig reservaat moet zijn, en dat we moeten denken in termen van fietszones. Zoals de hele binnenstad van Gent nu zone 30 is, zo zouden we ook kunnen beslissen om heel dat gebied fietszone te maken. Nergens fietsers inhalen, punt andere lijn. We zouden dit ook kunnen doen in grote delen van de 19de eeuwse gordel en de centra van de 20ste eeuwse gordel.

Het is nooit verstandig om het kind met het badwater weg te gooien, en ik denk dat een gezonde dosis pragmatisme zeker aan de orde is. Toch moeten we ons zeer goed afvragen waar en waarom we pleiten voor fietspaden of fietsstraten, en moeten we telkens grondig evalueren of we met dat pleidooi bijdragen aan een status quo of aan een duurzame samenleving.

.

Bronnen Voor dit artikel haalde ik inspiratie uit artikels en boeken van Ruth Oldenziel en Donald Weber, warm aan te bevelen.

11

Vegaduuze Recept voor succes?

GO VEGAN! …zie je de laatste tijd wel eens vaker passeren, of dat nu op sociale media of op de Klimaatmars is, het wekt bij velen interesse en nieuwsgierigheid naar dit alternatief.

Zo wekte het veganisme bij mij ongeveer een jaar geleden ook de interesse. Na het zien van de documentaire Cowspiracy op Netflix was ik overtuigd mijn voeding helemaal te herzien en voor de vegan lifestyle te gaan.

Auteur: Kaat Coppens Foto’s: Iris Verschaeve

M

aar soms hebben we nog net dat extra duwtje in de rug nodig.

Moesten we nu de zoektocht naar de juiste ingrediënten en het lezen van etiketten even kunnen laten... Daar werd dankzij de zussen Goedele en Roselien Coppens van Vegantoise voor een oplossing gezorgd: dé Vegaduuze.

Voor ons een serieus werk gespaard, voor Goedele en Roselien een grote passie. Dat kon ik zien in de overtuigende ogen van Roselien toen we bij Full Circle Coffee (een van de afhaalpunten) onze doos in ontvangst namen. Ik kwam te weten dat Roselien zelf al 2 jaar overtuigd veganiste is. Stevig in haar botten van vegan leer werkt ze, is ze actieve vrijwilliger bij GroeiNEST en zoekt ze nu al een jaar samen met haar zus wekelijks naar nieuwe en verrassende recepten om hun Duuzen mee te vullen.

De Vegaduuze is gevuld met eerlijke voeding, lekker en gezond, met veel bio groenten in seizoen. Het voorziet weke-

12

Frontaal // lente 2019

lijks 3 originele of herkenbare recepten met alle nodige (vooraf gewogen) ingrediënten in de herbruikbare box.

De kruiden zitten verpakt in composteerbare potjes, sommige gemaakt van rietsuiker andere van maïs. Zo worden ook de recepten niet afgedrukt (enkel op expliciete vraag) maar via mail verstuurd. Er wordt hier weldegelijk aan alles gedacht!

Menu

Ook wij op het secretariaat van GMF kregen de kans deze Vegaduuze een weekje uit te testen.

Op het menu: - Wortelspaghetti met auberginekaassaus - Gebakken witloof met champignonragout en aardappelpuree - Groentenstoofpotje met aardappelen en kikkererwten Wat we er van vonden vind je op de pagina hiernaast

Succes?

De Vegaduuze is ideaal voor het ontdekken van het veganistisch en milieubewust leven tussen de drukte van je eigen leven door. De box die wij probeerden was voorzien van 3 maaltijden voor 2 personen en bedroeg dus €60. Daarom lijkt het mij voor studenten zoals ikzelf eerder wat te prijzig en is er misschien net dat ietsje te veel werk aan. Nu zou ik het wél zeker aan mijn moeder en familie aanraden wanneer ze nog eens op zoek zijn naar wat inspiratie om mij even met wat lekker eten te verwennen. Het zorgde bij ons op kantoor alleszins voor vele verlekkerde smakgeluiden, blije gezichten en volle magen.

Meer info https://vegantoise.be

Wortelspaghetti met aubergine-kaassaus

Dit gerechtje intrigeerde me het meest, in mijn tijd als veganiste heb ik zelf nog nooit kaassaus proberen maken. Met enkele ingrediënten, waaronder edelgistvlokken en gerookte paprika, maakten we een vullend en lichtjes pikant kaassausje. De kleine extraatjes zoals de cashews en de artisjokken maakten het helemaal af. Om de vingers én het bord bij af te likken.

De wortelspaghetti gekookt in water met appelazijn was minder vullend, maar gaf een gezonder alternatief voor spaghetti en sloot perfect bij de kaassaus aan.

Groentenstoofpotje met aardappelen en kikkererwten

Dit laatste gerechtje sprong er voor mij echt wel uit! De grote verscheidenheid aan kruiden zorgden voor veel smaak en een pikante toets, maar tegelijk ook voor wat meer afval. De kikkererwten sloten hier perfect bij aan en brachten, samen met de patatjes, een goede balans tussen de pikante en zachte smaken.

Het groentestoofpotje was lekker vullend. Het enige dat het voor ons misschien nog lekkerder had kunnen maken was het ontbrekende ingrediënt, de kastanjechampignons. Een kleine fout waar ze zich later in een mailtje voor excuseerden en bij de volgende Duuze een extraatje ter compensatie werd aangeboden, daar kunnen we nu toch niet kwaad om zijn.

O nt haasten op de bloemenplukweide

Zin om eigenhandig boeketjes te plukken in een veld vol bloemen?

Met een zelfpluk-abonnement van het Wijveld in bloei kan je je onderdompelen in onze bloemenpracht.

Gebakken witloof met champignonragout en aardappelpuree

Zelf beschreven als: zalige klassieke winterkost, maar dan met een twist! En gelijk hadden ze, het citroensap was heerlijk strijdig tegen de bittere smaak van witloof, maar jammer genoeg iets te overheersend.

De champignonragout met look was hemels! Voor de puree dachten we eerst wat weinig aardappelen te hebben voor twee personen, maar bleek uiteindelijk wel genoeg. Hierover geen klachten dus. ‘Een verfrissende versie van een oude klassieker.’

De bloemen worden ecologisch geteeld in een rustige, groene omgeving te Destelbergen, op de site van de csa-boerderij het Wijveld.

Nagenieten met duurzame bloemen: goed voor de bijen en de boer

www.hetwijveldinbloei.be info@hetwijveldinbloei.be

13

PUUR • LOKAAL • ORGANISCH • VLEESVRIJ • ECOLOGISCH •

ALLE DAGEN OPEN

09U00 - 18U00

OP VRIJDAG TOT 19U00

GMF-leden ontvangen 5% korting

Gezellig shoppen, advies op maat, groot vegan & glutenvrij aanbod. Een hart voor duurzaamheid & lokale ondernemers.

Korte Meer 22b 9000 Gent Tel: 09 223 12 41 ayunogent@gmail.com Volg ons ook op Facebook & Instagram en blijf up to date van de laatste nieuwigheden op www.ayuno.be

14

Frontaal // lente 2019

Wooncoop jij al?

Een gloednieuw concept op de woonmarkt

Huur je of bezit je een eigen woonst? Iedere lezer kreeg die vraag ooit al voorgelegd, zeker als je in populair Gent woont.

De druk op onze stedelijke woonmarkt is enorm hoog, wat wonen tot het centrale thema van de voorbije verkiezingen maakte. Toch kent die druk ook een positief gevolg, want hierdoor ontluiken er alternatieve woonvormen. Zo zou het antwoord op bovenstaande vraag kunnen luiden dat je bij jezelf huurt, en je dus wooncoopt. Omdat dit gloednieuwe concept op de woonmarkt vaak nog geen belletje doet rinkelen, zoekt Gents MilieuFront uit wat wooncoop precies doet.

Tekst: An Van Hemeldonck Illustraties: wooncoop

Het idee

‘Er loopt heel wat mis op de woonmarkt,’ poneert Karel Lootens, een van de drie enthousiaste oprichters van wooncoop. ‘Niet enkel met de kwaliteit van de huizen, maar ook met torenhoge prijzen, oneerlijke concurrentie en banken die soms lastig doen. Voor vele mensen is een fijne woning tegenwoordig niet meer te koop of te huur, maar simpelweg te duur.’ Wooncoop wil dat veranderen en stelt zich als missie wonen betaalbaar te maken voor een breed publiek. ‘We stellen vast dat mensen vaak een huis kopen, omdat ze geen huur – weggesmeten geld – willen betalen aan een onbekende huisbaas.

De vraag rijst of iedereen per se eigenaar moet zijn van een woning. Voor sommigen is gebruiksrecht voldoende, wat tegenwoordig al frequent voorkomt

bij autodelen. Daarnaast dromen velen van faire economische transacties onder elkaar. Verder willen steeds minder mensen eenzaam in hun eigen stekje wonen, maar wordt huisvesting eerder als iets collectiefs gezien.’ Vanuit dat oogpunt wil wooncoop een ondersteunend vehikel vormen, waarmee verschillende mensen samen een eigen huis met enkele gedeelde ruimtes kunnen

huren, wat anders omwille van administratieve, juridische, economische of praktische aspecten onmogelijk lukt.

De werking

Kort samengevat: wooncoop is een coöperatie die woningen verhuurt. Alle huurders van die huizen zijn aandeelhouder van wooncoop en bijgevolg mede-eigenaar van de coöperatie, waardoor ze een inhoudelijke en juridische betrokkenheid hebben. Het belangrijkste voordeel bestaat erin dat een coöperant-bewoner binnen de coöperatie levenslang woonrecht heeft. Elke bewoner van een wooncooppand huurt als het ware bij zichzelf en combineert zo de voordelen van huren met die van zelf eigenaar zijn. Als overkoepelende coöperatie zorgt wooncoop voor de centrale organisatie van het pand zoals aankoop, beheer en (ver)bouw(ing). De coöperanten-bewoners krijgen aanvullend inspraak over de inrichting van het huis dat ze zullen huren. ‘We gaan ervan uit dat de gemiddelde mens geen zin heeft om een dak te verbouwen,

Wooncoop je graag mee?

Om het concept tot in de puntjes uit te leggen, worden er veel infosessies georganiseerd. Daar leer je alles over coöperant worden en eventueel zelf wonen bij wooncoop. Omdat dit collectieve idee helemaal bij GMF past, organiseren we op 21 maart 2019 om 19.30 uuur in het buurtzaaltje boven Trafiek vzw (Haspelstraat 37) een infosessie voor onze leden. Wie weet wooncoop jij binnenkort wel samen met een aantal GMF’ers!

15

// We starten altijd vanuit een groep mensen die samen wil wonen // maar wel de kleur van zijn keukenmuren wil kiezen. Toch werken we niet helemaal à la tête du client, omdat iedere bewoner te allen tijde vervangbaar dient te zijn. We letten bij onze panden daarom heel sterk op ligging, bereikbaarheid en ecologische aspecten. Zo vinden we snel een nieuwe bewoner wanneer iemand vertrekt.’

De bewoners

‘Jij en ik’ is het antwoord dat Karel geeft op de vraag welk soort bewoners wooncoop zoekt. Algemeen richt de coöperatie zich op mensen die een eigen woning willen huren én ruimtes willen delen. Belangrijk is dat wooncoop altijd vraaggedreven werkt. ‘We starten vanuit een groep mensen – groot of klein – die samen willen wonen. Die bewonersgroep hoeft nog niet volledig te zijn. Een pand op het oog hebben is evenmin een must. We speculeren dus niet door

GMF steunt wooncoop GMF heeft in 2017 beslist om wooncoop financieel te steunen met een lening van € 10.000 over een looptijd van drie jaar. Zo hielpen we bij de opstart van de coöperatie door mee startkapitaal te voorzien.

Inhoudelijk bekijkt GMF samen met wooncoop of die lening specifiek kan worden geïnvesteerd in doorgedreven isolatie en energiebesparing.

16

Frontaal // lente 2019

op voorhand te kopen of te bouwen zoals een projectontwikkelaar, maar bekijken per aanvraag waar de noden liggen.’ Sowieso wil de coöperatie een grote variatie aan woonunits aanbieden.

Sommige panden bestaan uit appartementen met veel gemeenschappelijke delen, andere hebben enkel een collectieve tuin. Op die manier wordt een gevarieerd publiek aangetrokken, zowel qua leeftijd als gezinssamenstelling.

In de praktijk vinden voorlopig vooral eenoudergezinnen of singles uit de middenklasse de weg naar wooncoop.

Het financiële plaatje

‘We zijn pioniers, maar hebben een absoluut veilig financieel model uitgewerkt’, zegt Karel, niet zonder trots.

Wooncoop verzamelt geld bij coöperanten en koopt daarmee panden. Die worden enkel aan diezelfde aandeelhouders verhuurd. Per pand komt minimaal één derde van de aankoopprijs van coöperanten die er zelf in gaan wonen.

Een ander deel komt van coöperantinvesteerders die er niet gaan wonen, en het laatste derde wordt geleend bij een bank. Voor iedere woonunit in het pand wordt een basishuurprijs bepaald. De eigenlijke huurprijs die een coöperant-bewoner betaalt, hangt af van de hoeveel kapitaal hij inbrengt.

Iedere coöperant-bewoner krijgt immers 4% huurderskorting op zijn aangeleverd kapitaal. Hoe meer kapitaalinbreng, hoe meer huurderskorting er afgetrokken wordt van de basishuurprijs en hoe goedkoper je dus woont. Daarnaast

werkt wooncoop met een zogenoemde bewonerskring. Dit zijn coöperanten uit de achterban van een bewoner-coöperant, die mee investeren in wooncoop.

Zij kiezen om ofwel de volledige 4% huurderskorting aan hun kameraad-bewoner te schenken, ofwel 2% dividend voor zich te houden en 2% korting af te staan. Aan alle andere coöperantinvesteerders – die geen huurder of kameraad van een huurder zijn – keert wooncoop jaarlijks een beoogd dividend van 2% uit.

De toekomst

Anderhalf jaar na de oprichting blikt Karel tevreden terug en vooruit.

‘Wooncoop heeft intussen vijf projecten in Gent, gaande van een eenvoudige burgerwoning over een statig herenhuis tot een oude drukkerij. Bij het grote cohousingproject BioTope aan de Dampoort hebben we op vraag van de bewonersgroep een woonunit aangekocht. Die zal verhuurd worden aan een vluchtelingengezin tegen een voor hen betaalbare prijs. Verder loopt er een project in Brugge, ook in andere steden zijn er gesprekken aan de gang.

Het aantal coöperanten stijgt gestaag.’

Tot slot hoopt Karel dat wooncopen op termijn naast huren en kopen een volwaardige plaats op de woonmarkt krijgt.

.

Meer info www.wooncoop.be

Openingsdag 23 maart Gezinsdag 30 maart

Nieuwe fietsenwinkel Gent!

Kies voor kwaliteit en veiligheid. trans-fair Getouwstraat 17, Gent 09 311 28 13

Kom langs tijdens de openingsweek van 23 tot 30 maart Er valt heel wat te beleven.

Ontdek het op www.fietsgent.be • • • •

Ruim aanbod merken en fietsen (e-, stads-, plooifietsen …)

Breed gamma accessoires Veilig de weg op dankzij de vakkundige inzet van onze medewerkers Eigen onderhoud- en hersteldienst

Trans-fair is het fietsproject van Ateljee vzw. Wij stellen meer dan 450 mensen tewerk die elders moeilijk aan een job geraken (o.a. in De Kringwinkels).

17

Nieuwkomer aan het woord ‘Ik voel me nu zowel Syriër als Europeaan’, vertelt Safaa Wasof (34). Zo’n elf jaar geleden ruilde ze haar geliefde vaderland in voor een doctoraat in Frankrijk. Sinds drie jaar werkt ze als plantenecoloog bij de Universiteit Gent. Safaa woont nu in Merelbeke met haar man Ibrahim (40) en hun dochters Rita (11) en Aya (5).

Tekst: Binte Claes Foto: Safaa Wasof

H

et is ondertussen al acht jaar geleden dat ik nog in Syrië was. Ik herinner me dat ik me een vreemde voelde in eigen land. Je overal en nergens thuis voelen, dat ongemak ondervinden veel expats. Sommigen spreken over het verlies van je culturele identiteit, maar zo zie ik het helemaal niet. Ik vind het juist een persoonlijke verrijking. Je stelt jezelf open voor nieuwe ervaringen en tegelijkertijd leer je veel over jezelf en de wereld in het algemeen. Op die manier puzzel je je eigen identiteit samen. Wie ik exact ben?

Dat kan ik je niet zeggen.

Maar wie wel?

Liefde op het eerste gezicht

Toen ik voor het eerst in het centrum van Gent rondliep, was ik op slag verliefd.

Brugge en Brussel kunnen me ook beroeren, maar in Gent voelde ik gewoon die 18

Frontaal // lente 2019

klik. Elke zaterdag neem ik mijn kinderen mee naar de Krook, mijn favoriete plek in de stad. Je kan er urenlang ronddolen en op je gemak bladeren doorheen het grote assortiment boeken. Mijn kinderen zijn er minstens even zot van. Vooral de oudste is een echte boekenworm.

De eerlijke Belg

Wat ik zalig vind aan de Belgische mentaliteit, is die oprechtheid. In veel landen heb je die geveinsde vriendelijkheid. Wanneer je dezelfde mensen later nog eens tegenkomt, lijken ze je niet meer te kennen. Dat heb je hier niet. Of men is enthousiast, of men gaat je gewoon uit de weg. Gelukkig ontmoette ik al zo veel mensen op wie ik rekenen kan. Zo warm, open-minded en vriendelijk, ik viel met mijn gat in de boter.

Wat me enorm verbaast, is de onuitputtelijke energie van

Naam: Safaa Wasof

de mensen. Een fulltime job, een gezin, een druk sociaal leven, sporten, vrijwilligerswerk,… Waar vind je daar in hemelsnaam de tijd voor?

België beweegt

Als ecoloog is het fantastisch om te zien hoe jong en oud ten strijde trekken voor het klimaat. Overal zie je kleine initiatieven als paddenstoelen uit te grond schieten. Dat geeft me hoop.

In vergelijking met andere steden is Gent best wel een duurzame stad. Maar dat betekent niet dat het niet beter kan. De manier waarop er omgegaan wordt met voedsel is schandalig. Enorme hoeveelheden voedsel belanden simpelweg in de

vuilbak. Zeker bij supermarkten is dat pijnlijk om te zien.

Gelukkig bestaan er apps, zoals ‘Too Good To Go’, die dit soort van verspilling tegengaan. Daarnaast wordt er ook onvoorzichtig omgegaan met elektriciteit en water.

Het is belangrijk om daar oplossingen voor te vinden.

Verder vind ik het jammer dat Gent geen groene stad is.

Het water dat door de stad stroomt is werkelijk idyllisch, maar veel parken vind je hier niet. Een opdracht voor de toekomst, lijkt me.

.

Lekker GEC & OXFAM wereldwinkel terug van weggeweest!

H

et GEC was een beetje leger, maar daarom niet stiller in 2018. Wie even een kijkje kwam nemen naar ons huis zag al gauw dat er niet zomaar verbouwd werd. Het gelijkvloers van het GEC kreeg zowaar een hele metamorfose.

Jaren geleden begon Lekker GEC te dromen van iets meer ruimte voor zijn klanten, en iets meer ruimte voor de keuken. Er werd gekeken om binnen de bestaande muren kleine aanpassingen te doen, maar dat leek toch moeilijker dan gedacht. Algauw werd er gegrapt “en als we onze klanten nu eens in de wereldwinkel zouden zetten?”. En zo gezegd. We droomden samen met oxfam van 1 vloer, een ontmoetingsplek tussen fairtrade en onze bio vegan keu-

ken, maar ook een open plek voor de VZW’s die boven huizen. Het GEC nam een architect onder de arm om onze wilde plannen uit te tekenen en waar te maken. Dit werd Floris De Bruyn van GAFPA. Hij en zijn bureau tekenden onze ecologische verbouwingen uit.

Het huis werd logischer. Het restaurant lichter. De winkel werd toegankelijk langs 2 kanten. De keuken werd naar achteren geplaatst, het werd een open keuken. Op die manier is er heel wat contact mogelijk tussen de keuken en de klanten en ziet de bezoeker ook onmiddellijk hoe het eten wordt bereid en wordt onze unieke manier van werken verduidelijkt. Lekker GEC werkt immers samen met het OCMW aan tewerkstelling van mensen die een grote

stap moeten zetten naar de reguliere arbeidsmarkt. Het doet ons en onze medewerkers deugd een uithangbord te mogen zijn van duurzame tewerkstelling. We gaan ook voedselverspilling tegen door onze maaltijden in buffetvorm aan te bieden en het weeg-wat-jeeet-principe.

Alle ingrediënten waar Lekker GEC mee werkt zijn van biologische oorsprong. Lekker GEC is een coöperatieve vennootschap met een sociaal oogmerk en is steeds op zoek naar (geëngageerde) aandeelhouders. Info?

Welkom@lekkergec.be We verwelkomen je graag van maandag tot vrijdag mét ontbijt van 9 tot 22u.

Op zaterdag van 12u tot 22u.

GMF heeft een TOPJAAR achter de rug!

... de strijd aangaan met de Zesdaagse: GO herbruikbare bekers!

En jullie maakten dit mee waar.

2018 voor GMF was...

... meer dan

20 nieuwe vrijwilligers

... 12 zonnepaneel infoavonden ĂŠn 162 potentiĂŤle klanten.

verwelkomen in de GMF rangen.

Go zonne-energie!

... de kaap van

2267 leden

(en 500 meer dan vorig jaar!)

... ruim

1500 duurzame

bouwadviezen door onze MilieuAdviesWinkel.

... 15 Plastic Attacks in Gent mee orchestreren als

plastic warriors.

... een vrijwilligersdiner om meer dan 50 hongerige magen

te verwennen.

... een knip-nick om 1

jaar

circulatieplan

te vieren!

20

Frontaal // lente 2019

... het vuur aan de schenen van de Gentse politici leggen op ons volzet verkiezingsdebat in de Minard.

... in juli terug

150 Gen

in de Leie sp

proper

Gents Milieu Front

... de lancering van

Gentenair.be,

een online platform rond luchtkwaliteit

... een mix van meer

dan 50 activiteiten zoals een Closet Sale, een concertavond, lezingen, etc.

... zelf een

... door een rechtszaak

fietspad schilderden

tegen AWV en de bouw van de vierde rijstrook voorkomen

in Oostakker

... niet minder dan

521 geveltuintjes aanleggen met de Geveltuinbrigade

... 4 interessante films

tijdens de Groene Loper met een volle cinĂŠmazaal in de sphinx als afsluiter!

... alle politieke partijen laten uitspreken over onze

actie

... een tegen lozingen in de Gentse binnenwateren opzetten

... zich op

Instagram begeven!

Op naar 2019!

kieswijzer

g met meer dan

ntenaars

pringen voor

r water!

... deze 3 projecten indienen: '100 grootste werkgevers', 'perforatieteam' en 'ontharding in de DesirĂŠ Toeffaertstraat'

Van jullie secretariaatskapoenen, Steven, Iris, Thijs, Sabrin, Stefaan, Liesbet & Pieter

21

De Moeskopperij Een buurtmoestuin in Muide-Meulestede

Ik woon zo’n kleine drie jaar in Meulestede, aan de Gentse haven. Dat is een heel levendige buurt waar ik al wat mensen bleek te kennen. Zo kwam ik vorig jaar regelmatig oude kennis Reinhart tegen. Net als ik was hij nieuwsgierig naar het moestuinproject in de straat. En net als ik twijfelde hij of hij genoeg tijd had om er in mee te stappen. ‘Kom, we doen dat gewoon samen, wat denk je?’ Een goed jaar later ben ik ferm content dat hij me over de streep trok. Ik leerde heel wat andere buren kennen, kon bezig zijn en me vuil maken in het groen en zelfs smullen van m’n eigen oogst.

Tekst: Sabine Huyghe Foto’s: Caroline Dossche (boven), Moeskopperij (rechts)

Tijdelijke invulling

De Moeskopperij, zoals het moestuinproject heet, is een tijdelijke invulling op een stuk grond van het Centrum Algemeen Welzijnswerk. In afwachting van hun bouwproject kunnen de bewoners van de buurten Muide en Meulestede er tuinieren. Dat kan in een eigen tuintje in een bak en in de gemeenschappelijke delen. De tuinbakken werden door de bewoners zelf gemaakt van paletten, 22

Frontaal // lente 2019

de vruchtbare aarde werd aangeleverd door Stad Gent. De bakken zijn best groot, per persoon of gezin kan je aanspraak maken op een half tuintje. Reinhart en ik gooiden onze twee helften samen en deelden dus één grote tuin.

De Moeskopperij startte in 2017.

Toen ik vorig jaar instapte, waren er dus al een heleboel tuintjes. Maar er was plaats voor nog meer bakken, en op een ijzig koude voorjaarsdag gingen we

met enkele buren aan de slag om die te maken. Het idee is dat je zelf een bak maakt en met aarde vult, daarbij hulp krijgt van anderen en op jouw beurt ook de anderen helpt. De bak is ook niet jouw eigendom, je krijgt hem eerder in bruikleen van het project. Zo kan er als er iemand na een seizoen afhaakt, een nieuwe tuinier gevonden worden voor de bak.

Hoe meer hoe beter

Als onervaren maar erg enthousiaste moestuiniers redeneerden Reinhart en ik: ‘Hoe meer soorten we telen, hoe meer kans dat er toch enkele oogsten slagen.’ Daarbij kwam een boek over tuinieren op één vierkante meter goed van pas, ook al hadden we wel iets meer oppervlakte. Met touwtjes verdeelden we de bak in vakjes, daarna was het zoeken wat in welk vakje zou geteeld worden. Sommige plantenfamilies staan nu eenmaal niet graag bij elkaar, anderen hebben veel zon nodig, of net wat meer schaduw… Houd u vast, dit is wat we allemaal op die enkele vierkante meters gezaaid en geplant hebben: rucola, pluksla, doperwtjes, boontjes, maïs, wortels, basilicum, komkommers, verschillende tomatenrassen, aubergines, pepertjes, pompoenen, peterselie, boerenkool en ik ben vast nog iets vergeten. Als bonus kwamen er ook nog allerlei planten piepen die we niet zelf hadden gezaaid. Met dank aan wat verwarring waardoor andere tuiniers in ‘onze’ bak aan de slag waren gegaan. Vooral de Oost-Indische kers was een leuke verrassing, met haar mooie bloemen die ook nog eens lekker pittig smaken.

Ecologisch tuinieren

Omdat ze bestuivende insecten aantrekken maar ook gewoon heel mooi zijn, zaaiden we in de hoeken van de bak zonnebloemen. Het idee is om in de tuintjes alles zo ecologisch mogelijk aan te pakken. De deelnemers gaan akkoord met een afsprakencharter waarin onder andere staat dat het gebruik van pesticiden niet toegelaten is. Wij hadden amper last van slakken, waarschijnlijk omdat onze tuin nieuw was. Maar in naburige bakken richtten ze heuse ravages aan en hele sla- en koolteelten werden soms in een nacht herleid tot wat zielige kaalgevreten sprietjes.

De kinderen vonden het wel leuk om overal slakken te gaan rapen en ze aan de kippen te voeren. Die hebben een ruime plek achteraan in de Moeskopperij en zijn handige opruimmachines voor allerhande keukenoverschotjes

// Hoe meer soorten we telen, hoe meer kans dat er toch enkele oogsten slagen // van iedereen. De geiten die naast hen wonen zijn iets kieskeuriger, maar kun je wel altijd plezier doen met een vers groen blaadje.

Gemeenschappelijke delen

De bedoeling is dat je als tuinier niet enkel voor je eigen tuintje zorgt, maar ook helpt bij de gemeenschappelijke delen. Zo zette ik mee een gebruikte serre op die iemand ergens gratis op de kop had kunnen tikken. Ze terug ineen zetten was niet evident maar met heel wat wiskunde, gehamer en een beetje oplapwerk lukte het. In de serre werden onder andere aubergines, tomaten, pepertjes en ik geloof zelfs een meloen geteeld. Ik hielp ook mee met het aanleggen van een aardappelveld en pootte er enkele speciale rassen die ik op de Velt patattenverkoop had gekocht.

Tijdens die gemeenschappelijke momenten leer je de andere buren kennen, maar ook als ik in mijn eigen bak in de weer was spraken mensen me aan.

Een Turkse familie kwam me nuttige tips geven over hoe ik mijn bonenplanten zo hoog mogelijk kon laten klimmen.

Blijkbaar bestaat er een Turks gezegde waarbij de bonenplant zegt ‘Als je mij helpt, groei ik tot aan de hemel!’

Om de buren die niet in de tuin actief zijn bij de Moeskopperij te betrekken, worden er ook andere activiteiten georganiseerd. Zo was er rond Pasen een brunch met live muziek en een

zoektocht voor de kinderen. En in het najaar werd de zelfgebouwde houtoven ingewijd door het bakken van meer dan honderd pizza’s.

Het vervolg

Uiteraard waren niet al onze teelten even geslaagd. Onze worteltjes waren zo klein dat zelfs een konijn er voor bedankt zou hebben, en de hete pepertjes deden het ondanks de hete zomer niet echt goed. Maar tomaten konden we wel massaal oogsten, net als sla en rucola, boontjes, pompoen en komkommers. Van die laatste en van de tomaten werden er trouwens af en toe gepikt.

Daar was ik erg door teleurgesteld, jammer dat dat er bij lijkt te horen in een gemeenschappelijke moestuin. Samen met het bijna dagelijkse werk om water op te pompen om in de veel te warme zomer de tuin te begieten, deed het me twijfelen of ik wel verder wou doen.

Maar ondertussen is die twijfel lekker in winterslaap gegaan. Ik weet gewoon dat het in het voorjaar terug zal kriebelen om weer veel te veel te gaan planten en zaaien.

Uit de meest actieve tuiniers groeide een groepje om de buurt Muide-Meulestede nog meer te vergroenen. In maart planten we een heus Vikingbos aan, en er zijn ook middelen gevonden om geveltuintjes aan te leggen. Wordt vervolgd…

.

23

“Het is in tegriteit Hendrik Schoukens studeerde in 2005 af als jurist aan de KU Leuven. Na bijkomende studies in het milieurecht combineerde hij zijn werk als milieu-advocaat met een doctoraat aan de UGent, dat hij in 2017 met succes verdedigde.

Zijn onderzoek zoomt vooral in op het Europese natuurbeschermingsrecht.

Daarnaast is hij een van de academische initiatiefnemers achter de bijzondere klimaatwet die op 1 februari werd voorgesteld.

Auteur: David De Pue Foto: Hendrik Schoukens

24

Frontaal // lente 2019

n ons eigen belang om de invan de natuur te bewaren” Een gesprek met milieujurist Hendrik Schoukens

Kan je kort uitleggen wat milieurecht precies inhoudt?

Milieurecht is een relatief recente tak van de wetgeving. Het ontstond in de jaren 70 als antwoord op een aantal milieu-uitdagingen. Strikt genomen gaat het om specifieke verdragen of wetten met een expliciet milieu-oogmerk zoals het biodiversiteitsverdrag, klimaatverdragen en richtlijnen tegen luchtverontreiniging. Niettegenstaande enkele successen merken we dat die milieuwetgeving vaak tekort schiet. Zo wordt de wetgeving niet altijd strikt gehandhaafd: vaak spelen er belangenafwegingen en trekken natuur en milieu aan het kortste eind.

Je kan milieurecht ook ruimer definiëren. Eigenlijk zou je kunnen stellen dat het ook algemene rechtsbeginselen omvat die een impact kunnen hebben op het milieu. In de Klimaatzaak beroept men zich niet enkel op expliciete milieuwetten, want die gaan soms niet ver genoeg. Daar bouwt men verder op algemene rechtsbeginselen die al honderden jaren bestaan, zoals het principe van de zorgvuldige huisvader - de bonus pater familias - waarbij men argumenteert dat een zorgvuldige overheid een beleid voert op basis van de wetenschappelijke consensus inzake klimaat. Ironisch genoeg kan je zo, op basis van principes die buiten het milieurecht liggen, toch een overheid aanzetten tot meer milieu-actie.

Heeft de natuur rechten op zich, zoals personen dat hebben?

Als de natuur rechten op zich zou hebben, dan zou er geen milieuwetgeving nodig zijn. Nu regelen we de natuur via specifieke wetgeving. Dan zeg je bijvoorbeeld: onder bepaalde voorwaarden mag je kraaien bejagen. Recent is er commotie ontstaan omtrent een uitspraak van de Raad van State over de bestrijding van kraaien. Als gevolg van die uitspraak zijn wolven niet langer beschermd. Dat zat in hetzelfde besluit en werd samen vernietigd. Als de natuur rechten zou hebben was dat niet gebeurd, de wolf zou recht hebben op basisbescherming. Nu maken we lijstjes op met soorten die speciale bescherming genieten. De natuurwetgeving kent dus op indirecte manier rechten toe. Het andere uiterste zou zijn dat we de wolf directe rechten toekennen. Dan mag je bijvoorbeeld onder geen beding een wolf doden, tenzij die jouw leven in gevaar brengt. Dat is een heel strikte belangenafweging, een beetje zoals je bij mensenrechten ook hebt. We hebben rechten die aan onszelf kleven als mens. Die zijn zo fundamenteel dat ze in de grondwet staan, en dat het eigenlijk niet mogelijk is om daar specifieke ‘menswetgeving’ rond te maken. Bij de natuur is het anders, die is in ons Westers rechtssysteem een object.

Staan we in Europa verder dan elders wat betreft natuurbescherming?

We hebben in Europa een redelijk progressieve benadering van het milieurecht. Nochtans is Europa net het continent waar de natuur het meeste verdwenen is. De Europese Habitat- en Vogelrichtlijn beschermen de weinige natuur die er nog is via een ecologische netwerkbenadering (het Natura 2000 netwerk, nvdr.). Als de lidstaten die richtlijnen goed toepassen, dan wordt daar op zijn minst het verlies aan natuur mee gestelpt. Maar op termijn zit je met een scheefgetrokken situatie, nu de natuur elders in de wereld vogelvrij is verklaard. Binnenkort hebben we meer wolven en beren in Europa dan dat er in Afrika nog leeuwen en luipaarden rondlopen, ondanks het feit dat het aandeel echte wildernis in Europa heel beperkt is. Een aantal wilde dieren hebben zich in Europa weten aanpassen aan onze ‘menselijke’ natuur.

Hoe staan we er in Vlaanderen voor qua natuur- en milieuwetgeving? Zijn we bij de betere leerlingen in Europa?

Het dossier van transportbedrijf Essers wekte een paar jaar terug heel wat beroering. Een stukje Europees beschermd bos moest wijken voor de uitbreiding van het bedrijf. De commotie toen hielp de idee te ondersteunen dat

25

die natuur beschermingswaardig is.

De tijd dat men voor dergelijke zaken vlot vergunningen uitreikte, lijkt voorbij, maar onze wetgeving is zeker niet perfect. De focus ligt voornamelijk op Natura 2000-gebieden.

Honderd meter van mijn huis lag een moerasje, tientallen jaren geleden ontstaan op een drassig stuk grond.

Tijdens een droge zomer kapte iemand dat plots volledig kaal om het daarna te draineren. Ik heb dat laten stilleggen door de natuurinspectie. Achteraf polste ik bij de lokale afdeling van Natuurpunt: ze wisten niet eens dat natuur in landbouwgebied beschermd kan worden. Het is toch markant dat zelfs ‘natuurmensen’ de natuurwetgeving niet voldoende kennen, of niet durven toepassen. De wetgeving is te complex.

We hebben ons in Vlaanderen toege-

legd om alles in hokjes te plaatsen vanuit de idee dat het zo juridisch duidelijk is. Moerassen mag je niet beschadigen, maar de vraag is: wat is een moeras?

Juridisch moet je rechtszekerheid bieden, maar door daarop te focussen zijn we het totaalplaatje kwijt.

We staan voor grote uitdagingen op milieuvlak. De biodiversiteit is in vrije val, de klimaatverandering versnelt. Wat kan het recht betekenen om die tendensen te keren? Kan een klimaatwet deel uitmaken van de oplossing?

Een klimaatwet is een eerste stap, zeker als er duidelijke doelstellingen worden geformuleerd. Zo’n klimaatwet kan ook dienen om via gerechtelijke weg de overheid te corrigeren in geval van

onvoldoende beleidsacties. Persoonlijk vind ik ook dat we de natuur terug een plaats moeten geven in het leven van de mens. Dat moet door de maatschappij erkend worden in de vorm van wetgeving. We leven te veel alsof de natuur er voor ons is, wellicht een gevolg van hoe we als soort zijn geëvolueerd. We komen op een kantelpunt waarbij het ook voor onszelf van belang is om de integriteit van de natuur bewaren. Ook voor het klimaatprobleem kunnen we naar de natuur kijken voor oplossingen.

Een derde van de klimaatinspanning kan gebeuren via de natuur, onder meer door moerassen te herstellen en bossen uit te breiden. Dat is een enorme hefboom om van het klimaatprobleem iets positief te maken: meer natuur.

.

GROENDAKEN NATUURDAKEN DAKMOESTUINEN

26

Frontaal // lente 2019

Canopy BVBA Dendermondsesteenweg 40 B-9000 Gent

+32 (0)9 247 48 49 info@canopy-greenroofs.be www.canopy-greenroofs.be

Het groen achter de oren In het verkeerde gezin geboren

I Tekst en foto: Lisa Marechal

k heb zo’n kind dat de halve wereld bij elkaar krijst als we iets fietsgerelateerd gaan doen. We doen dat gemiddeld zo’n twee keer per dag. Hoewel het kind elke ochtend vrolijk naar de garage stapt en onder het slaken van verwonderde kreetjes dingen aanwijst die mij al lang niet meer opvallen, is het elke keer weer boos als het beseft dat we alweer met de fiets gaan. Nochtans is het elke dag hetzelfde liedje. Wij gaan altijd met de fiets. Op het einde van de dag herhaalt de historie zich.

Het kind is blij me te zien, zwaait vrolijk het verzorgend personeel uit en dartelt hups naar buiten. Daar aangekomen is de woede eens zo groot. Alsof het me heel duidelijk wil maken dat ik het nog steeds niet begrepen heb. Weer met de fiets! Dat. Wil. Ik. Niet!

Ik wist niet dat ze bestonden, zulke kinderen. In de fietskar? Het kind plooit zich in een kromme waarvan de bolle zijde aan de verkeerde kant zit en brult de longen uit haar lijf. In de bakfiets?

Zelfde scenario, tranen inclusief. In de fietsstoel? Je kent het verhaal, maar dan erger, want een fiets kan omver gestampt worden en niet alleen heeft het kind dat in de gaten, het probeert ook effectief of het deze keer zou lukken.

Eenmaal vastgesnoerd houdt het kind gek genoeg netjes het hoofd naar achteren, zodat ik het riempje van de helm onder de kin kan dichtklikken.

Alsof het wil zeggen: “Jouw rijstijl laat

echt te wensen over.” Eenmaal we vertrokken zijn, is het kind meestal snel tevreden, alsof het elke keer weer moet ontdekken hoe plezant fietsen eigenlijk is.

Trouwens, als we dan eens niet met de fiets gaan, maar gewoon een beetje staan te rommelen in de garage, kruipt het kind zelf in de fietskar, driftig aan de riempjes trekkend, of staat het ongeduldig naar de stoel te wijzen.

Tijdens het fietsen is het kind vooral gefascineerd door honden. Hoewel ik die fascinatie verafschuw, doe ik alsof alsof elke hond bijzonder is. (Moeder én jezelf zijn: een onmogelijke combinatie.)

Wel probeer ik de aandacht van het kind af te leiden door kinderliedjes te zingen. Na elke liedje krijg ik steevast applaus en een enthousiast “Bravooooo!” dat voorlopig nog klinkt als “Pabooooo!” Ik maak me echter geen illusies. Als het kind ten lange leste het woord ‘bravo’ meester zal zijn, zal er voor de zangkunsten van de moeder hoogstwaarschijnlijk geen gejuich meer klinken, maar dat is een andere fobie.

Over woorden gesproken, ook dat was even schrikken. Het eerst woord was ‘ja’. Het tweede woord was ‘auto’.

.

27 27

cvba

HOTA

energiezuinig & bio-ecologisch

(ver)bouwen houtskeletbouw

www.hota.bE

Gentse buurtbars herbergen participatieve vernieuwing ‘Broederijen’ doen buurten broeien en ontkiemen

Een lekkere buurtmaaltijd bij Uco-été, je fiets herstellen in de Broederij of de (dans)beentjes strekken in De Herberg? Of toch eerder een schrijfcursus of yogasessie volgen bij Cabane Banane, co-worken in De Pastory en ineens langs de materialenbank passeren? In Gent kan het allemaal. Het aanbod komt van lokale initiatieven, opgestart en vormgegeven door de buurtbewoners. Zeer leuk, maar waar is de link met een milieuvereniging als GMF? Dat leggen we in dit artikel met veel plezier uit.

Tekst: Nico Cuypers Foto’s: Facebook

Samenhorigheidspolitiek

Naast politiek en bedrijfsleven eisen ook burgers meer en meer een eigen plek op. Ze verenigen zich in coöperatieven en commons, en tegenwoordig ook in buurtontmoetingsplekken (BOP’s) zoals de Broederij, Cabane Banane, de Buren van de Abdij, Uco-été, de Pastory. Een BOP is geen buurtcentrum noch een café, maar verenigt elementen van beide in zich. BOP’s zijn innovatieve broedplaatsen voor een lokale samenhorigheidspolitiek.

29

De Britse zoöloog en schrijver George Monbiot, bekend voor zijn ecologisch en politiek activisme, zoekt en vindt in ons vermogen tot altruïsme en sociale aard een fundering voor een nieuw verhaal - een antwoord op de uitwassen van het dominante neoliberalisme (1). Een politiek en economie die de ecologische grenzen respecteren zijn niet te realiseren zonder een nieuw sociaal fundament. Het verlangen naar samenhorigheid en gemeenschappelijk welzijn vereist dat we lokaal en klein beginnen met het (her)opbouwen van solidariteitsnetwerken. Daarin oefenen we de opname van verantwoordelijkheid en de zorg voor dat wat we delen.

Sloop die muren om ons heen

Ontmoeten en verbinden is in de kern wat iedereen nastreeft, maar wat wordt daarmee bedoeld? Leven we niet allemaal in een veilige koker van gelijkgestemden? Door het lokale weefsel de nodige zuurstof en voeding te geven ontstaan er andere verbindingen, en potentieel vruchtbare raakvlakken.

De kokers worden poreus, deuren gaan open, muren verdwijnen. Soms letterlijk, zoals bij de Broederij, waar de muur met Emmaus een poortje kreeg en de contacten met de dovengemeenschap intenser werden. Met passende activiteiten op een centrale ontmoetingsplek vullen de Buren van de Abdij nieuwe

(1) GEORGE MONBIOT, UIT DE PUINHOPEN, een nieuwe politiek in een tijd van crisis, Lemniscaat, 2018 30

Frontaal // lente 2019

verbindingen in, met speciale aandacht voor culturele verrijking, sociale cohesie, duurzaamheid en historisch inzicht.

De Pastory is dan weer een vrije ruimte waar een buurt zich mag vinden en met de aanwezige creativiteit zichzelf kan heruitvinden.

Dansen met de stad

BOP’s vinden onderdak in leegstaande pastorieën, tuinen, oude winkelpanden of zelfs een abdij. Telkens nam een kleine groep lokale bewoners het initiatief om een leegstaand pand tot een BOP om te toveren. Is er een draagvlak, dan klopt die trekkersgroep aan bij een of andere stadsdienst. Steun en subsidies van de stad zijn vaak bepalend voor de slaagkansen van een project.

Gelukkig is het politieke klimaat in Gent

momenteel gunstig voor participatieve burgerinitiatieven, waarbij lokale bewoners stakeholder zijn. Het resulteert zo in een passend samenwerkingsverband en een beheersovereenkomst op maat.

Zit je met een ei?

Broed het uit!

Een BOP is zoveel meer dan een tof en goedkoop café. De ‘herbergfunctie’ is een leuk en nuttig middel, maar geen doel op zich. Naast elkaar ontmoeten tussen buurtmaaltijd en pint heeft elk centrum ook een podiumfunctie: elke buurtbewoner kan hier niet alleen zijn ei (vaardigheid, passie, thema) kwijt; het centrum kan gebruikt worden om het uit te broeden en te tonen aan de buurt.Ten slotte zorgen de bezige bijtjes van de BOP’s vaak voor interessante kruisbestuivingen met andere organisaties, of zetten ze zelf nieuwe projecten op poten.

BOP en ecologie

Dat BOP’s niet alleen de ecologie van de buurt maar ook de buurtecologie stimuleren wordt aangetoond met een willekeurige greep uit hun activiteiten: meubels maken met recuperatiemateriaal, bijenkasten plaatsen, moestuinieren, koken met overschotten, eco-infoavonden, een materialenbank uitbaten, repair cafés en -cursussen, een boerenmarkt, korteketenaankopen, samenwerken met de fietskeuken, de oprichting van EnerGent etc.

Goed rapport

De BOP-formule slaat aan. De vrijwilligers doen hun best om fysieke,

financiële en culturele drempels zo laag mogelijk te houden. De diversiteit aan leeftijdsgroepen, achtergronden en culturen die BOP’s bereiken is indrukwekkend en hoopgevend. Het is de vrucht van veel netwerken met andere betrokken organisaties. Vrijwillige inzet brengt een dynamiek teweeg, voelbaar in de hele buurt. Mensen begroeten elkaar terug op straat en spreken elkaar aan.

Het samenhorigheidsgevoel wakkert door alle participatie en actief burger-

schap flink aan. De uitdaging is om de populariteit van de BOP’s in evenwicht te brengen met de draagkracht van de actieve vrijwilligers. De haast tastbare zorg voor elkaar belooft alvast een mooie toekomst.

Ons sociale mandje: halfvol of halfleeg?

De BOP’s zijn broedplaatsen van sociale veerkracht en samenhorigheid: zorg dragen voor elkaar en verantwoor-

delijkheid opnemen voor wat we samen delen. Net die factoren hebben we nodig om de ecologische uitdagingen aan te gaan. BOP’s lossen niet alle problemen op of redden de wereld niet, toch kunnen we onze eieren in talloze verschillende mandjes leggen en zo talloze stapjes zetten in de juiste richting.

En als het allemaal even te veel wordt, dan drink je er gewoon samen een pint op in je favoriete BOP. Schol!

.

Bezoek onze webshop op eurabo.be Bio-ecologische materialen voor energiezuinige houtbouw en renovatie

Steico flex FSC® Houtwolisolatie

• •

10

%

IS OL AT IE KO RT

IN G

pro clima

Isokurk

Vloer- en muurisolatie

Luchtdichting

gratis advies aan zelfbouwers! isolatie opleidingen: eurabo.be/opleidingen

or leden 10% korting vo ieufront van Gents Mil ROK 52 - Pont West 112 B-9600 Ronse +32(0)55 23 51 40

Bio-ecologische bouwpartner 2014

Wij kiezen voor verantwoord bosbeheer. U ook?

Wiedauwkaai 87 B-9000 Gent +32(0)9 216 46 40

info@eurabo.be www.eurabo.be

31 31

Humusatie Er is leven na de dood

“Vrees niet het leven te verliezen, want de dood is slechts een verandering van woning.”

Hoewel deze uitspraak van Pythagoras eerder figuurlijk en zweverig bedoeld was, kunnen we Pythagoras ook in een letterlijke interpretatie gelijk geven. Elke mens verandert van woning na zijn dood, en kiest daarbij voor een urn, of een houten kist als nieuwe woning. Wel, vandaag willen we duidelijk maken dat er ook een derde optie is, of tenminste, zou moeten zijn.

Tekst: Simon Defruyt

Wat is humusatie?

“Veracht de dood niet, maar aanvaard hem, daar ook hij een van de dingen is, die de natuur wil.” Helaas kunnen we de dag van vandaag Marcus Aurelius zijn uitspraak (nog) niet onderschrijven.

Momenteel wil de natuur de dood niet, aangezien door de menselijke keuzes voor het begraven en/of cremeren van overleden personen, de natuur serieus geschaad wordt. Toch getuigt Marcus Aurelius zijn uitspraak van een profe-

tische wijsheid dankzij de intrede van humusatie in de maatschappij.

Humusatie is een manier van verwerken van het overleden menselijke lichaam die, in plaats van schade, een meerwaarde brengt aan het ecosysteem. Het is een gecontroleerd proces waarbij compost van gehakseld snoeihout gebruikt wordt om het lichaam te doen verteren. Dankzij dit proces ontstaat na ongeveer een jaar een vruchtbare en gezonde humus (ca.1,5 kubieke meter). Deze humus is (gelukkig) niet bedoeld om wekelijks op je hipster-broodje te smeren, maar kan wel dienen als een soort supercompost die zeer efficiënt is als bodembemesting. Humusatie gebeurt op daartoe voorziene terreinen, ook wel “Tuin-Bos van de metamorfose” genoemd.

Waarom humusatie?

“Death must be so beautiful. To lie in the soft brown earth, with the grasses waving above one’s head, and listen to silence.” Hoewel Oscar Wilde de (eerder geromantiseerde) potentiële voordelen van humusatie aanhaalt, dienen we lezers erop te wijzen dat er andere (en betere) redenen zijn om voor humusatie te kiezen. Bij de keuze voor begraven zijn verscheidene ecologische nadelen bekend, waaronder de verontreiniging (door chemicaliën) van grondwater. Ook de keuze voor crematie is niet zonder ecologische nadelen: voor de verbranding wordt een aanzienlijke hoeveelheid fossiele brandstoffen gebruikt en bovendien komen bij de verbranding verscheiden toxische stoffen vrij in de atmosfeer en riolen. Humusatie heeft geen enkele negatieve impact op de natuur, integendeel, het genereert een vruchtbare supercompost die kan ingezet worden bij het planten van bomen en planten, en zelfs gebruikt kan worden om vervuilde gronden weer vruchtbaar te maken.

Is het niet prachtig dat de dood zo op een bepaalde manier het ontstaan van nieuw natuurlijk leven mogelijk maakt?

Gewoon doen dan maar?

Overtuigd? Dan is er zoals Einstein wel zeer toepasselijk aangaf nog maar één groot probleem: “Bureaucratie is de dood van goed werk.” Het is namelijk zo dat er op heden, ondanks alle voordelen, geen wettelijk kader is voor humusatie binnen Vlaanderen en er dus geen legale opties zijn om te kiezen voor humusatie.

Wat nu?

“Al wat ik omtrent mijn begrafenis wens, is niet levend begraven te worden. Maar hoe of waar moet aan elk redelijk wezen volkomen onverschillig zijn.“ Lord Chesterfield had uiteraard nog niet van de optie humusatie gehoord, want anders was hij nooit tot deze uitspraak overgegaan. Het is hoog tijd om de onverschilligheid over de manier van verwerken van het dode lichaam om te buigen in een pleidooi om humusatie mogelijk te maken. Het tekenen van een petitie en het opnemen van de wens tot humusatie in je Akte van Laatste Wilsbeschikking zijn enkele van de manieren om verder druk uit te oefenen om een wettelijk kader rond humusatie mogelijk te maken. Op die manier help je mee om je dood tot nieuw natuurlijk leven te laten leiden, waardoor we eindelijk ook Freek De Jonge zijn grote gelijk kunnen bezorgen: “Er is leven, er is leven na de dood”.

.

Meer info Kom meer te weten en/of teken de petitie op www.humusatie.be.

33

25e editie!

Wildeplantenbeurs in de Bourgoyen

zon d

5m

10u

-18

ag

ei

u

Live muziek door

VERKOOP VAN INHEEMSE PLANTEN EN KRUIDEN PROEVERTJESSTAND EN RECEPTEN •

THE BLUE PARROT JAZZBAND MARIUS & FRIENDS

VERHALEN IN HET GRAS • GRIME •

NATUUR- EN MILIEUCENTRUM DE BOURGOYEN • DRIEPIKKELSTRAAT 32 •

MEESPEELCIRCUS • INFOSTAND •

GENT • 09-227 22 94 • gent@natuurpunt.be •

BIOBAR MET BUITENTERRAS

www.natuurpuntgent.be

Thijs De Jonghe +32 498 51 78 68 info@lumbricus.be

OHNE WWW.OHNE.BE CONTACT@OHNE.BE BE0597709347

●

www.lumbricus.be

De vrijwilliger “Ik werd vrijwilliger bij het GMF omdat ik een collega beloofd had iets dergelijks te doen als ik met pensioen ging,” bekent Henk Maeckelberghe als we hem thuis spreken in Oostakker.

Maar zijn betrokkenheid met het leefmilieu is er al heel zijn leven.

Tekst en foto: Karel Lauwers

H

enk: Ik verhuisde als zesjarige naar Oostakker en heb de rechteroever van het Kanaal Gent-Terneuzen weten ontwikkelen in de jaren zestig.

Wij speelden op de bouwwerf van de Kennedylaan.

Het kanaal werd verbreed en het Sifferdok gegraven en met het vrijgekomen zand werden de industrieterreinen opgehoogd, dat kan je nog zien. Er werd toen ook een concessie gegeven aan Texaco, dat was een echte miskleun. Het bedrijf stelde zo’n 260 mensen tewerk, maar was zeer milieubelastend en besloeg een enorme oppervlakte. Als kind zag ik de affakkelvlam vanuit het raam van mijn slaapkamer, het stonk ook regelmatig.

Als mijn moeder het balkon veegde, was dat zwart stof met een soort metaaldeeltjes in. We hebben dat allemaal ingeademd. Maar echt protest kwam er in Oostakker pas na de komst van de kolenterminal. Plots was er veel beweging in Oostakker. Dat protest heeft ook resultaat gehad, er is de laatste 50 jaar een serieuze verbetering merkbaar. Vele bedrijven hebben flink hun best gedaan om te saneren.

Maar daardoor is ook de be-

Naam: Henk Maeckelberghe

wustwording voor de nog bestaande milieuproblematiek weer verminderd. Mensen moeten vervuiling kunnen ruiken en zien vooraleer ze wakker worden, als er bij manier van spreken zwart stof op de vensterbank ligt.

Ook professioneel kwam ik steeds met milieuvervuiling in aanraking. Ik ben landbouwingenieur met specialisatie hydrobiologie en ben steeds met waterkwaliteit bezig geweest.

Kan GMF helpen om die bewustwording terug aan te zwengelen?

GMF is nog te veel gefocust op Gent-Stad. Het grondgebied van Gent reikt tot aan de grens van Zelzate.

Daar moet meer aandacht aan besteed worden. De authentieke bewoners van de deelgemeenten voelen zich soms stiefmoederlijk behandeld en maken van elke gebeurtenis gebruik om zich te kunnen distantiëren van de centrumstad, dat was ook zo bij het circulatieplan.

Er lijkt een desinteresse van beide kanten te zijn. Daarom mag het GMF wel zichtbaar-

der zijn in de rand. GMF heeft samen met de Fietsersbond wegmarkeringen gespoten op een brug hier in Oostakker, dat was een goeie actie. Als organisatie moet je zichtbaar zijn, dat is nu nog te weinig het geval in Oostakker.

Nog tips voor GMF?

GMF spreekt veel jonge mensen aan, wat zeer goed is, maar mist de aansluiting met migranten. Het is niet omdat je uit een andere cultuur komt, dat je niet even gevoelig bent voor bijvoorbeeld luchtvervuiling.

Wat doe je zoal als vrijwilliger bij GMF?

Ik ben GMF-afgevaardigde in de Stedelijke MiNa-Raad (adviesraad voor Milieu en Natuur). Daar wordt maandelijks, op vraag van het schepencollege of op eigen initiatief, advies gegeven over milieuthema’s. Het is wel spijtig dat er niet gemonitord wordt wat er met dat advies gebeurt.

Vier keer per jaar breng ik ook de meer dan 2000 exemplaren van het ledenblad

Frontaal naar het sorteercentrum in Wondelgem. Alles moet ook voorgesorteerd worden, daar kruipt best wel wat tijd in. Ik probeer ook altijd enkele inkijkexemplaren van Frontaal bij de kapper of in buurtcentra te leggen.

Ik ben lid van de beleidsgroep, maar het lukt me niet altijd om daar aanwezig te zijn. Een paar jaar geleden ging ik ook de fiscale attesten van onze leden bussen.

Toen maakte ik er een quiz van om vanop afstand de huizen van onze leden te herkennen. Meestal lukt dat ook, dankzij de geveltuintjes en kleurige gevels.

Nog tijd voor andere hobby’s?

Mijn probleem is dat ik altijd nieuwsgierig ben, waardoor ik geen tijd maak voor hobby’s. Mijn partner werkt nog, dus ben ik ook huisman en zorg ik vaak voor de kleinkinderen. Ik had het plan om na mijn loopbaan op een plooifiets Vlaanderen te doorkruisen. De plooifiets heb ik al, de rest van het plan is nog niet gelukt.

.

35

Vaak zeggen beelden meer dan woorden We sloten het jaar af met een aula vol voor een lezing over klimaatverandering (1) en vierden onze vrijwilligers met een vrijwilligersdiner (2)! 2019 ging krachtig van start met een klimaatmars (3) in Brussel en ook in Gent (4).

Foto’s: Iris Verschaeve (1), Dennis Licht (2), An Van Hemeldocnk (3) en Nico Cuypers (4)

3 36

Frontaal // lente 2019

1

2

2 2

4

4 37

A c t ivi t ei t en Meer info over de activiteiten en de meest recente lijst op www.gentsmilieufront.be/kalender

Infoavond Zonnepanelen Gent Zonnestad i.s.m. Oude Bareel Natuurlijk!

12.03.2019.

Zonnepanelen zijn vandaag een rendabele investering, ook nu er geen subsidies meer zijn. Voor ongeveer 4.000 euro heb je een installatie op je dak die je volledige jaarverbruik opwekt en die bovendien tot gemiddeld 8% financieel rendement oplevert... Leg zonnepanelen op je dak en draag zo je steentje bij aan een klimaatneutrale stad! Informeer je op deze infoavond, een specialist geeft uitleg en beantwoordt al je vragen.

Je kan er ook een vrijblijvende offerte opvragen.

Wanneer? Dinsdag 12 maart, 19.30u Locatie? Buurtcentrum De Kring, Beelbroekstraat 2, 9040 Sint-Amandsberg Inschrijven? Graag online.

GMF op de Veltmarkt Anders

16.03.2019.

Van zadenruilbeurs tot permacultuur, commmons tot eetbare buurten. Er is voor elk wat wils op deze markt, en je komt er ook je favoriete Gentse milieuvereniging tegen!

Wanneer? Zaterdag 16 maart, 10u-17u Locatie? KASK, Bijlokesite (Godshuizenlaan) Prijs? €5 per persoon

Fietsapplausactie: applaudisseer mee!

21.03.2019.

Op de dag van de astronomische lente geven we de fietsers terug eens een applaus omdat ze… door weer en wind voor dit duurzaam vervoersmiddel kiezen, omdat het als het goed is, ook eens gezegd mag worden! Voor de applaudisseerders zullen er koffie en onbijtkoeken beschikbaar zijn. Applaudisseer mee!

Wanneer? Donderdag 21 maart, 7.30u Locatie? Aan de brug van het Keizerspark, Visserij.

Inschrijven? Stuur een e-mailtje naar thijs@gentsmilieufront.be (om de ontbijtkoeken wat in te schatten ;))

Gents MilieuFront.

Repair Café Nieuw Gent i.s.m. Samenlevingsopbouw

Ontharden in de Désiré Toeffaertstraat, Gentbrugge

23.03.2019.

Is je lievelingstrui gescheurd, kraakt je fiets nogal onheilspellend of heb je een lamp die dienst weigert? Kom dan op zaterdag 23 maart naar het Repair Café in de Kluscontainer op het Rerum Novarumplein in Nieuw Gent. Voor een vrije bijdrage helpen fietsherstellers, elektronische duizendpoten, textielherstellers je om je kapotte spullen te repareren.

Het Repair Café wordt georganiseerd door Samenlevingsopbouw Gent en

Wanneer? Zaterdag 23 maart, 14u Locatie? Kluscontainer, Rerum Novarumplein z/n, 9000 Gent Prijs? Vrije bijdrage

30 en 31.03.2019.

Help jij mee om een aanzienlijk deel van de Toeffaertstraat in Gentbrugge te ontharden? Samen met de bewoners stroopt GMF de mouwen op om tijdens dit werkweekend Gent letterlijk groener te maken. We halen zo’n 100 m² stenen weg en brengen groen in de plaats.

Alle spieren en gereedschap zijn meer welkom!

Stuur een e-mail naar thijs@gentsmilieufront.be of bel ons op 09 242 87 54.

Sint-Jacobs Autovrij (‘Knipnick’)

31.03.2019.

We organiseren een leuke en gezellige ‘knipnick’ en speelnamiddag bij SintJacobs. Iedereen brengt iets te eten en te drinken mee (potluck), en we spelen kubb of leggen een kaartje. Met deze actie ijveren we voor het derde jaar op rij om Sint-Jacobs autovrij te maken.

Zo willen we de levenskwaliteit van de bewoners verbeteren en meer groen naar dit grijze stadsdeel te brengen.

Daarnaast vieren we ook de tweede verjaardag van het circulatieplan en de knips.

Wanneer? Zondag 31 maart, tussen 13 - 16 u.

Locatie? Eilandje aan Sint-Jacobs & Walter De Buckplein (tegenover Trefpunt)

Eco-Comedy: Het einde van de wereld? Een try-out

25.04.2019.

Steven Vromman, aka Low Impact Man, gaat op onderzoek naar wat in de toekomst kan gebeuren; van virussen tot Artificiële Intelligentie, van meteorieten tot klimaatchaos. Niemand weet wat er komt, maar spannend wordt het zeker.

Kijk de miserie recht in de ogen, maar ga strijdbaarder en hoopvoller dan ooit naar huis!

We organiseren deze voorstelling samen met Steven Vromman en Theaterbox en bieden onze GMF leden een kortingsprijs aan!

Wanneer? Donderdag 25 april, 20u Locatie? Theaterbox, Pijndersstraat 16, 9000 Gent Prijs? €6 GMF leden/ €8 niet-leden Inschrijven? Online tickets reserveren.

6e Gentsche GMF Milieuquiz

27.04.2019.

We geven er dit jaar voor de 6e keer een lap op! Kom je quiz-hartje ophalen met onze ludieke en soms ook moeilijke vragen. En natuurlijk is er ook gewoon veel ambiance, kan je pinten en fruitsapjes pakken en er zijn massa’s toffe prijzen. We quizzen met ploegen van 4 personen. Bedenk alvast je groepsnaam en geef hem door bij je inschrijving.

De deelnameprijs betaal je de avond zelf ter plaatse.

Deuren: 19u - Start quiz: 19.30u Wanneer? Zaterdag 27 april, 19.30u Locatie? Theaterzaal van Dienstencentrum Ledeberg, Ledebergplein 30, 9050 Gent Prijs? €20 per ploeg Inschrijven? Graag online.

Gent, klimaatrobuuste stad? Studiedag klimaatadaptatie

27.04.2019.

Op de studiedag klimaatadaptatie - samen georganiseerd met Natuurpunt - laten we eerst toonaangevende sprekers aan het woord. Na een lichte lunch springen we op de fiets voor het ‘echte’ werk: tijdens een fietstocht bezoeken we plekken waar klimaatadaptieve maatregelen te vinden zijn, of waar er net veel nood aan is. Afsluiten doen we in NMC Bourgoyen. Vergeet je stalen ros niet!

Wanneer? Zaterdag 27 april, 10.30 16.30 u.

Locatie? Geuzenhuis, Kantienberg 9, 9000 Gent & NMC De Bourgoyen, Driepikkelstraat 32, 9030 Gent Inschrijven? Bestel je tickets online via de GMF-website.

GMF op Natuurpunt Wilde Plantenbeurs

5.05.2019.

Naar goede gewoonte zijn we ook van de partij! Kom vroeg genoeg voor je favoriete planten, breng je vrienden mee die nog geen lid zijn van Gents MilieuFront en breng onze stand eens een bezoekje!

Wanneer? Zondag 5 mei, 10u-18u Locatie? Natuur- en Milieucentrum De Bourgoyen, Driepikkelstraat 32, 9030 Gent

CLASH: debat over kernenergie

16.05.2019.

Debat over onze energietoekomst: nucleair of niet? In een interactief debat wisselen Sara Van Dyck (Bond Beter Leefmilieu) en Mathias Meersschaert (Nucleair Forum) samen met het publiek de sterkste argumenten uit.

Organisatie van Vormingplus EekloGent met ondersteuning van GMF. Wanneer? Donderdag 16 mei, 20u-22u Locatie? Bibliotheek De Krook (lokaal De Blauwe Vogel), Miriam Makebaplein 1, 9000 Gent Inschrijven? Via de website www. vormingplusgent-eeklo.be 39

Frontaal

DRIEMAANDELIJKS MAGAZINE VAN GENTS MILIEUFRONT – JAARGANG 22 – 1steTRIMESTER 2019 V.U.: Elina Bennetsen, Maria Hendrikplein 5/201, 9000 Gent – Erkenningsnummer: p806132 – Afgiftekantoor: 9000 Gent 1