Frontaal

DRIEMAANDELIJKS MAGAZINE VAN HET GENTS MILIEUFRONT – JAARGANG 18 - LENTE - 2015 – NR. 1

Rip The Loop

GMF strijdt tegen outletcentrum LEZ Lage-emissiezone

Begeleid

Spil

renoveren

varken

Frontaal is het driemaandelijks tijdschrift van het GentsMilieuFront vzw (GMF). Jaargang 18 – lente 2015 – nr. 1 GMF is een politiek onafhankelijke milieuvereniging, actief in Gent en omgeving. GMF streeft een overgang naar een duurzame samenleving na, die rekening houdt met de huidige behoeften zonder die van de toekomstige generaties in de weg te staan, en dit zowel op sociaal, economisch, ecologisch vlak als op vlak van participatie. De expertise van GMF ligt daarbij op de milieupijler. GMF is lid van de Bond Beter Leefmilieu. Lidmaatschap GMF Lid word je door overschrijving van 5 euro (of liefst meer) of 12,50 euro (gezinslidmaatschap) op BE93 0011 4993 2067 van GMF vzw. We rekenen per kalenderjaar. Voor vragen over je lidmaatschap, adreswijziging, domiciliëringen, permanente opdrachten of fiscale attesten: phc9000@gmail.com Verantwoordelijke uitgever Stefaan Claeys, Stoppelstraat 46, 9000 Gent Redactie Adelheid Vanhille, Britta Bolte, Céline Scheirsen, Dennis Licht, Erik Grietens, Eva de Haan, Eva De Meyst, Gert Arijs, Katrien De Bel, Pieter Vermeersch, Sabine Huyghe, Steven Geirnaert, Stefaan Claeys, Toby Lauwerier Ontwerp – Lay-out Sarah Dosogne - Adelheid Vanhille & Steven Geirnaert Foto’s Vermeld bij artikel. Foto voorpagina: Toby Lauwerier Huisfotograaf: www.gertarijs.be Een hele groep van amateurfotografen die geen vermelding wensen. Reacties op artikels info@gentsmilieufront.be Copyright Overname van artikels wordt aan­bevolen, mits bronvermelding. Drukkerij Druk in de Weer, Gent Gedrukt op 100 % kringloop­papier met inkt op vegetale basis en solvent­vrij.

09 242 87 54 info@gentsmilieufront.be www.gentsmilieufront.be

Secretariaat GMF

09 242 87 59 info@milieuadvieswinkel.be www.milieuadvieswinkel.be Steven Geirnaert Stefaan Claeys Ida Lievens Cristina Mafteiu Paul Temmerman

OPENINGSUREN Permanent documentatiecentrum MilieuAdviesWinkel ma, di, woe: 9 > 12.30 uur 13 > 16.30 uur do en vrij : op afspraak Wil je bouwadvies? Maak dan eerst een afspraak. Koningin Maria Hendrikaplein 5/103 – 9000 Gent

2

Frontaal //

lente 2015

Edito

Twee maten, evenveel gewichten

H

et stadsbestuur keurde in januari het Klimaatplan goed. Een veelbelovend plan dat nog deze legislatuur 105 miljoen euro vrijmaakt om via rechtstreekse ingrepen de CO2-uitstoot te verminderen. Verder voorziet het Klimaatplan ook zo’n 40 miljoen euro aan indirecte maatregelen om de CO2-uitstoot aan te pakken. Zoals bekend koestert Gent stevige klimaatambities en wil de stad tegen 2050 klimaatneutraal zijn. Deze investeringen bewijzen alvast de goede intenties. Eén van projecten is de renovatiebegeleiding die onze MilieuAdviesWinkel mee uitvoert (zie pagina 8). In het toekomstige Mobiliteitsplan vinden we ook heel wat goede maatregelen en plannen terug. Ons lijstje van ‘te knippen straten’ dat vorig jaar in Frontaal verscheen, werd grotendeels overgenomen. Hoe rijmen de bovenstaande plannen dan met de hardnekkigheid waarmee het stadsbestuur de bouw van het outletcenter op The Loop verdedigt? We kunnen ons als inwoners van een stad met een zogenaamd progressief bestuur niet anders dan afvragen waar het misloopt in de hoofden van onze politici. Volgens het stadsbestuur gaat alles best meevallen en kan beslist beleid nu eenmaal niet teruggedraaid worden. Wij zien vooral een historische vergissing met grote gevolgen voor Gent en omgeving. GMF vecht daarom de komst van het outletcenter juridisch aan en krijgt daarbij momenteel al de steun van buurgemeente Deinze, Unizo en duizenden Gentenaars. Lees meer op pagina 6 over het hoe en waarom. We beschouwen het als onze morele plicht om de komst van het outletcenter op The Loop tegen te houden. Zullen we daarin slagen? GMF kijkt in ieder geval recht vooruit naar de stad van de 21ste eeuw en niet naar de koehandel tussen stad en projectontwikkelaars. Ons geliefde Gent is te mooi om slachtoffer te worden van achterkamertjespolitiek, afgedreigde schadeclaims en kortetermijndenken! Dennis Licht en Adelheid Vanhille

Inhoud

Driemaandelijks magazine van het Gents MilieuFront – jaargang 18 – lente 2015 – nr. 1

19

2

Edito

4

Volgend jaar lageemmissiezones in Gent?

6

Strijd mee tegen outletcenter The Loop

8 10

Nieuw bij GMF gratis renovatiebegeleiding Hoffelijk fiesten in Gent

12

Ohne: waar het deksel op je potje past

14

“We zijn allemaal makers!” Het Spilvarken introduceert een nieuwe voedselkringloop in Gent

16

Uit hout gesneden

18

De Landgenoten

20 23 24 26 28

Vijfde recordpoging Great Cloth Diaper Change Bonnenblad en lidkaart Vrijwilliger Tuinjan Een ondernemer met een duurzame visie op tuinieren “Je kunt beter proberen samen de wind te trotseren” Een gesprek met Mong Rosseel Onze eetbare straat

29 30 33 34 36 39

Boekbespreking Stop met klagen Fijn stof Stille killer wordt aangepakt met nieuw luchtkwaliteitsplan GMF lanceert een nieuwe website Klimaatwijk Sint-Amandsberg Mooie dagen dicht bij huis: de Vlaanderen fietsroute Activiteiten

6

14

26

8 3

Volgend jaar Lage-emissiezone of milieuzones

De Vlaamse regering legt de laatste hand aan een wettelijk kader voor lage-emissiezones (LEZ), waardoor oude, vervuilende dieselwagens uit het stadscentrum worden geweerd. Dat is goed nieuws voor de gezondheid van stadsbewoners. Tekst: Erik Grietens Foto: Ilse Rotiers

V

olgens het Milieurapport Vlaanderen is milieuvervuiling verantwoordelijk voor 8 procent van alle ziektes in Vlaanderen. Per inwoner komt dit overeen met één verloren gezond levensjaar. Bij kwetsbare mensen zoals astmapatiënten, jonge kinderen of bejaarden is de impact nog groter. Driekwart van die ziektes door milieuvervuiling worden veroorzaakt door fijn stof. Dieseluitstoot is daarbij de grootste boosdoener. Wegverkeer is niet alleen verantwoordelijk voor meer dan de helft van de uitstoot van elementair koolstof (de meest schadelijke fractie van het fijn stof), maar is ook de belangrijkste bron van verzurende stikstofoxiden. Door het vele verkeer in vaak smalle straten en door de dichte concentratie van bewoners in de steden, is de gezondheidsimpact van verkeer in de stad dan ook extra groot. En daar wil de invoering van een LEZ wat aan doen. LEZ of milieuzones zijn centrale gebieden in de stad waar oude, vervuilende (vracht-) wagens niet in mogen om zo de gezond-

4

Frontaal //

lente 2015

lage-emissiezone in Gent? om de leefkwaliteit in de stad te verbeteren heid van stadsbewoners te verbeteren. De invoering van een LEZ zorgt voor 40 procent minder ultrafijn stof in de lucht. Er zijn al meer dan 200 steden met deze LEZ in Nederland, Duitsland, Portugal, het Verenigd Koninkrijk en de Scandinavische landen.

Wetgeving in de maak

In ons land ontbrak echter een wettelijk kader dat de invoering van milieuzones toelaat. De vorige federale regering keurde alvast het nieuwe verkeersbord goed om een LEZ aan te kondigen. De Vlaamse regering keurde vervolgens eind vorig jaar het ontwerp decreet goed dat bepaalt welke auto’s uit de milieuzone worden geweerd. Concreet worden vanaf 2016 enkel nog dieselwagens toegelaten die minimaal voldoen aan de Euro 4-norm, of aan Euro 3-met roetfilter. Benzineauto’s moeten aan de Euro 1-norm voldoen. Dit geldt zowel voor personen- als vrachtvoertuigen. In 2020 worden deze toelatingsvoorwaarden verder aangescherpt. Naar verwachting wordt dat nieuwe decreet tegen de zomer gestemd in het Vlaams parlement. Als de stad Gent een milieuzone wil invoeren, dan moet ze daarvoor een convenant afsluiten met de Vlaamse regering. Daarin wordt bepaald waar de zone precies van toepassing is en hoe de controle zal gebeuren. De stad zou dan begin 2016 de milieuzone effectief kunnen invoeren.

Milieuzones zijn het startpunt en geen eindpunt Al in de vorige legislatuur liet de milieudienst van Antwerpen de effecten van een lage-emissiezone uitvoerig onderzoeken door Transport & Mobility Leuven (TML). Het Antwerps onderzoek van TML wijst uit dat een milieuzone tegen 2020 zorgt voor een bijkomende vermindering tot 12 procent minder

stikstof door uitlaatgassen, 41 procent minder ultrafijn stof (PM2,5) en maar liefst 69 procent minder elementair koolstof (EC). Maar LEZ zijn helaas geen wondermiddel. Met emissiezones alleen zal Vlaanderen de opgelegde EU-normen voor luchtkwaliteit niet halen. Het is slechts een startpunt, geen eindpunt. De TML-studie beveelt aan om de LEZ te kaderen in een structureel duurzaam mobiliteitsbeleid en te combineren met andere maatregelen. Denk daarbij aan het verbeteren van fietsvoorzieningen en openbaar vervoer of het stimuleren van autodelen. Anders dreigt de milieuwinst van een milieuzone verloren te gaan door een toename van het autoverkeer.

Impuls voor aanpassing wagenpark en voor stadsdistributie

Een milieuzone geeft impulsen voor een snellere aanpassing van het wagenpark

// Lage emissiezone combineren met verbeteren van de fietsvoerzieningen en openbaar vervoer. //

en een toename van het gebruik van de Vlaamse roetfilterpremie. Volgens de studie van TML voldoet 17 procent van de personenwagens in België niet aan de normen. Het merendeel daarvan zijn euro-3-dieselwagens die na het plaatsen van een roetfilter wel de zone in mogen rijden. De grootste aanpassingen zijn nodig in het vrachtwagenpark, waarvan 41 procent niet aan de normen voldoet. Een milieuzone kan ook een meer efficiënte stedelijke distributie stimuleren. Vanuit een distributiecentrum buiten de zone kunnen gebundelde leveringen worden uitgevoerd door kleinere en milieuvriendelijkere voertuigen, om zo het vrachtverkeer in steden te beperken. Verder kan een LEZ bijdragen aan een ander parkeerbeleid. Het zal bezoekend verkeer ertoe aanzetten sneller gebruik te maken van Park & Ride mogelijkheden. Door de auto te parkeren op een randparking en met de tram naar het centrum te rijden, bespaar je niet alleen tijd, maar verbetert ook de luchtkwaliteit.

Het draagvlak is er

Vaak roept een maatregel zoals de invoering van een milieuzone of congestietaks eerst veel protest op. Uit buitenlandse voorbeelden blijkt echter dat de publieke opinie na invoering snel positiever wordt. In Stockholm was er aanvankelijk veel protest, maar blijkt 65 tot 70 procent van de bevolking nu voorstander te zijn. In Milaan heeft 80 procent van de bevolking zich vorig jaar in een referendum uitgesproken voor de uitbreiding van de maatregel naar een grotere zone en naar een groter aantal voertuigcategorieën. 

.

5

Strijd mee tegen Outletcentrum The Loop GMF lanceert crowdfunding-campagne om juridische procedureslag te financieren

Het Gents MilieuFront (GMF), stad Deinze en Unizo gingen op 27 februari in beroep tegen de bouwvergunning voor de parking van het outletcenter dat dreigt te verrijzen aan The Loop, meer bepaald tussen Flanders Expo en Ikea. Om de juridische kosten van deze en toekomstige procedures te financieren, start GMF met een crowdfunding campagne. GMF hoopt 10.000 euro op te halen bij Gentenaars die hun stad niet willen laten verminken door dit megalomane shoppingcenter waar niemand op zit te wachten. The Loop doet dan ook steeds meer denken aan een Uplace aan de Leie! Tekst: Steven Geirnaert/Elien Vanhee/Dennis Licht Foto: Toby Lauwerier

6

Frontaal //

lente 2015

O

ok buurgemeente Deinze sluit zich aan bij onze strijd tegen The Loop. Zij vrezen terecht de catastrofale invloed van dit outletcenter op hun middenstand en stad. Deinze vindt het verder ook schandalig dat de Vlaamse regering miljoenen euro’s in dit bouwproject op maat van auto’s pompt, terwijl ze al heel lang om een frequentere treinverbinding met Gent vragen, een rechtstreekse tram en betere fietsverbindingen.

Wat betekent deze beroepsprocedure voor de parking van The Loop?

Eind vorig jaar vroegen de projectontwikkelaars Banimmo en het Britse McArthur&Glenn een bouwvergunning aan voor de bouw van een parking op The Loop. GMF en Unizo startten

naar aanleiding van die aanvraag in november met de campagne RIP The Loop tegen de parking en het shoppingcenter. Bij die campagne hoort ook de website www.rip-the-loop.be waar alle bezorgde burgers onze petitie kunnen ondertekenen. De vergunning werd begin januari ondanks het uitgebreide protest positief geadviseerd door de stad Gent en toegekend door de Vlaamse overheid. GMF vindt dat er onvoldoende met onze tegenargumenten rekening werd gehouden en aan sommige vereisten van de vergunning is nog niet voldaan. Daarom gaan we in beroep bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen. We vragen daarom de stedenbouwkundige vergunning te vernietigen. Het kan een jaar duren voordat er een uitspraak komt. Tegelijkertijd stellen we de stad Gent in gebreke en melden we hen dat de werken niet mogen starten omdat de nodige vergunningen niet in orde zijn. Als de werken toch beginnen dan zullen we via het milieustakingsrecht de werken laten stilleggen.

Waarom is het belangrijk om in beroep te gaan tegen de bouwvergunning?

GMF, Unizo en Deinze gaan niet zomaar in beroep. Deze parking en het outletcenter zijn een slechte zaak voor de hele regio en zorgen voor nog meer files en luchtvervuiling. Het stadsbestuur investeert bijna 20 miljoen euro in de exploitatie van de privéparking van The Loop en vraagt zelfs aan de Vlaamse

overheid om een extra vierde rijstrook op de nabijgelegen E40. Beschamend voor een zelfverklaard progressieve stad als Gent. In Sint-Niklaas zien we de ravage die zo’n randstedelijk winkelcentrum veroorzaakt bij lokale handelaars. Sinds de komst van het Waasland Shopping center staat bijna 30 procent van de winkels in de binnenstad leeg. We starten dus de procedure om de vergunning te vernietigen en hopelijk de werken stil te leggen. Stap voor stap proberen we dit project tegen te houden.

GMF wil via crowdfunding 10.000 euro inzamelen

We bereiden ons voor op een lange juridische strijd. Voor een kleine organisatie is het niet vanzelfsprekend om grote projectontwikkelaars aan te pakken, dus jouw steun kan het verschil maken. GMF en Unizo hebben een advocatenbureau op deze zaak gezet en dankzij jouw bijdrage kunnen we langer en sterker doorgaan. GMF start daarom een crowdfunding campagne om zoveel mogelijk geld bij elkaar te krijgen. Met een budget van 10.000 euro zijn we klaar om aan de juridische procedureslag te beginnen. Een Gent zonder dit outletcenter kunnen we niet beloven, maar het is onze morele plicht om het te proberen. Want wij kijken vooruit naar de stad van de 21ste

Steun GMF en procedeer mee tegen The Loop Op www.gentsmilieufront.be/crowdfund vind je alles over hoe je ons kan steunen. Jouw steun wordt gebruikt om The Loop blijvend juridisch het vuur aan de schenen te leggen. En om campagne te voeren. Elk bedrag telt! Als je meer dan 40 euro stort, krijg je een fiscaal attest. Voeg in dat geval ook je e-mailadres toe in het vak voor mededelingen. Je kan je steun dus (1) rechtstreeks zetten op www.gentsmilieufront.be/crowdfund (2) of je kan ook je gift rechtstreeks storten op IBAN BE93 0011 4993 2067 (BIC: GEBABEBB) met vermelding “RipThe Loop”.

.

eeuw. Een stad waar alle Gentenaars trots op mogen zijn!

7

Nieuw bij GMF

gratis renovatiebegeleiding Om de woningrenovatie te stimuleren investeert de stad Gent in trajectbegeleiding, GMF voert uit

Begin dit jaar startte de MilieuAdviesWinkel van GMF een nieuw project, genaamd ‘renovatiebegeleiding’. Elke Gentenaar die zijn huis energiezuinig wil renoveren kan gratis begeleiding krijgen, met dank aan de stad Gent. Je kan het zien als een uitbreiding van het bouwadvies, dat we al vele jaren verstrekken aan bouwlustige Gentenaars en Oost-Vlamingen. Waar we ons vroeger beperkten tot de plannen, trekken we vanaf nu de werf op… Tekst en foto’s: Stefaan Claeys

D

e stad Gent heeft zichzelf een serieuze ambitie opgelegd: ze wil tegen 2050 klimaatneutraal worden. Op 26 januari 2015 keurde de gemeenteraad het nieuwe Klimaatplan 2014-2019 goed. Dit plan legt voor verschillende sectoren de strategie en de acties vast die nodig zijn om deze doelstelling te bereiken. Om dit plan te realiseren trekt het stadsbestuur de komende vier jaar 105 miljoen euro uit. Naar huishoudens toe wil het stadsbestuur het aantal woningrenovaties in Gent optrekken van 1.500 naar 3.000 per jaar. Elke renovatie moet tot zo veel mogelijk energiebesparing leiden. Om de inwoners te stimuleren zet het stadsbestuur premies, adviesverlening

8

Frontaal //

lente 2015

en begeleiding in. Elke Gentenaar die beroep wil doen op deze dienstverlening, kan zich aanmelden via de nieuw opgerichte Energiecentrale bij de Milieudienst. Die centrale is voortaan als uniek aanspreekpunt aangesteld. Voor de advisering en begeleiding werkt de stad Gent samen met REGent en de MilieuAdviesWinkel (MAW). REGent ontfermt zich over de Gentenaars die het minder breed hebben, en de MilieuAdviesWinkel over de rest. Verder biedt REGent alle inwoners goedkope leningen aan voor energiezuinige renovaties. De samenwerking met MAW is vastgelegd in een subsidieovereenkomst met GMF. De uitvoering van het project wordt in goede banen geleid door onze

vaste medewerkers Stefaan en Ida, met de steun van onze acht freelance adviseurs voor duurzaam bouwen.

Begeleidingstraject op maat

Bij de MAW kan elke Gentse huiseigenaar gratis terecht voor renovatieadvies (al dan niet ter plekke) en voor informatie over financiële hefbomen zoals premies en leningen. Ook voor de begeleiding van zijn of haar persoonlijk verbouwproject kan je er terecht. Uiteraard komt niet gelijk welke verbouwing in aanmerking. Het moet gaan om maatregelen die ‘licht’ genoeg zijn, waarmee we bedoelen dat ze geen bouwvergunning vereisen en standaardiseerbaar zijn. Ze moeten ook voldoende bijdragen tot de klimaatambitie van de stad. Concreet gaat het om dakisolatie, gevelisolatie, schrijnwerk (inclusief raamroosters) en het vervangen of afstellen van het verwarmingssysteem. Wat houdt zo’n begeleidingstraject in? We starten met een verkennend huisbezoek, waar de klant (de eigenaar van het gebouw) en de MAW-adviseur samen het verbouwingsproject afbakenen. Nadat de klant zich schriftelijk akkoord verklaart met de begeleiding, maakt de adviseur een bestek op en vraagt hij verschillende offertes op bij aannemers of installateurs. Daarna

worden de offertes besproken en een aannemer aangesteld. Elke nieuwe stap in het traject komt er pas na goedkeuring van de klant. Tijdens het uitvoeren van de werken houdt de adviseur een oogje in het zeil en is hij beschikbaar voor vragen van de klant.

Praktisch

Is je huis nog niet geĂŻsoleerd, zijn je ramen of verwarmingsketel aan vervanging toe, wil je investeren maar weet je niet goed waar beginnen? Dan ben je bij ons aan het juiste adres! Hoe kan je inschrijven? Maak een afspraak via de

Energiecentrale, energiecentrale@gent.be, 09 266 52 00. Het renovatieadvies thuis is al volledig operationeel, maar voor de renovatiebegeleiding zelf draaien we nog proef met een beperkt aantal woningen. Na de zomer is het hele aanbod operationeel.

.

GMF en de MilieuAdviesWinkel groeien en bloeien. GMF verhuisde haar bureau’s eind 2014 naar een ruimer en beter kantoor op de tweede verdieping van het GEC. Eind 2014 zijn GMF en de MilieuAdviesWinkel ook met een verruimde dienstverlening voor de stad Gent begonnen. We geven nu naast klassiek bouwadvies ook renovatieadvies aan huis en financieel advies. Daarnaast gaan we ook mensen begeleiden in vier standaardingrepen om energie te besparen: dakisolatie, ketel vervangen, gevelisolatie en nieuwe ramen (zie hoofdartikel). Stefaan Claeys (foto hiernaast), medeoprichter van Gents MilieuFront, ex voorzitter en jarenlang lid van de raad van bestuur, zet nu een ander petje op. Stefaan komt bij GMF werken en zal deze verruimde werking mee in goede banen leiden. Stefaan was voorheen werkzaam bij Bond Beter Leefmilieu. Op het secretariaat van GMF en de MilieuAdviesWinkel werken nu naast Stefaan nog drie andere mensen: Ida Lievens, Paul Temmerman en Steven Geirnaert.

Foto: Gert Arijs

GMF breidt uit

9

“I want to ride my bicycle, I want to ride it where I like!”, zong Freddy Mercury van Queen. Die vrije fietser kreeg op 29 november volgende boodschap in de Gentenaar: “Dit filmpje moet Gentse fietsers meer manieren leren in het verkeer”1. Een titel die kan tellen en die voor veel fietsers in Gent waarschijnlijk een wrange bijklank heeft. Het is de baseline van een campagne van het Gentse stadsbestuur, die door middel van filmpjes de fietsers (voorgesteld als een ‘wild dier’) wil opvoeden tot hoffelijkheid. Ze zouden andere weggebruikers de pas afsnijden en zich niets aantrekken van verkeersregels. Deze pedagogische gids voor de hoffelijke fietser, nog steeds de kwetsbare weggebruiker, is een aanfluiting en een bedenkelijke investering van publieke middelen. De filmpjes creëren immers een negatief imago van de fietser, die te veel plaats inneemt en het andere weggebruikers als de voetganger en auto moeilijk maakt. Tekst: Jan Naert & Pascal Debruyne Foto: Ilse Rotiers 10

Frontaal //

lente 2015

Column van twee Gentenaars

Hoffelijk fietsen in Gent Het verhaal van de mug en de olifant?

Enkele vervelende beestjes maken de kudde niet

Gent kent een gestage stijging van fietsers die zich bewegen in de stad2, met ongeveer 180.000 fietsverplaatsingen per dag3. Dat dit fricties oplevert met andere weggebruikers is geen wonder. We ontkennen ook niet dat enkele beestjes in deze steeds groter wordende kudde het soms te bont maken. Wat we wel ten stelligste ontkennen is dat dit fenomeen opweegt tegen de lasten die deze grote groep fietsers ondervindt in de stad. De balans is niet in evenwicht. We krijgen het fenomeen van de omkering: in plaats van het beestje in verdrukking nog beter te verzorgen, krijgt het beestje een les in hoffelijkheid.

De plaats van het beest in de stad

Ook wat betreft de ruimte voor fietsers wordt er aan omgekeerde beeldvorming gedaan. In het filmpje komt onder andere aan bod dat er sprake is van brede en veilige fietspaden in Gent. Hierbij wordt het bekende fietspad tussen de binnenring en het Woodrow Wilsonplein getoond. Dit fietspad ligt tussen bomen en los van de rijweg. Dit is een goed voorbeeld van hoe het zou kunnen zijn, maar is helaas ver van de realiteit. Dit mooie fietspad is, naast het fietspad langs de Coupure links, vrijwel het enige veilige fietspad. De fietser wordt op veel plaatsen letterlijk verdrukt door rijdende en geparkeerde auto’s die plaats innemen van ongeveer zes fietsers. Dat hierbij het risico vooral bij de fietser als kwetsbaar dier ligt is duidelijk, het beest auto is immers gepantserd. Naast plaatsgebrek zijn ook

de andere condities voor de fiets weinig benijdenswaardig: fietspaden in slechte staat, veel obstakels en ongezonde dieseldampen zijn geen pretje. Het parkeer- en mobiliteitsplan van Watteeuw doet al heel wat om autoverkeer uit het centrum te weren. Maar de druk op de 19e-eeuwse gordel blijft zonder antwoord. Het is ook daar dat een betere fietsinfrastructuur en alternatieve connecties ontbreken.

Verzorg het beestje, het is kwetsbaar

De fietsvriendelijkheid moet veel beter. Fietsers zijn immers kwetsbaar en ingrepen blijven te veel beperkt tot lapmiddelen. Zo zijn fietsstraten die telkens onderbroken worden door ‘niet-fietsstraten’, en rode of gele asfaltstroken op de rijweg slechts aardige pogingen, maar in de realiteit niet werkbaar. De stroken op de straat in een kleurtje bijvoorbeeld, komen niet tegemoet aan het probleem. Het zijn immers geen veilige en ruime fietspaden afzonderlijk van de rijweg. In realiteit blijven fietsers op deze stroken gevangen tussen auto’s. Bovendien houden veel auto’s geen rekening met deze zogenaamde voorrangsstroken. Ingrepen voor de fietser gaan dus niet ver genoeg in vergelijking met de grote ongelijkheid tussen auto en fiets in de stad. Als er voldoende fietspaden zouden zijn, die voldoende breed zijn en die los liggen van de autoweg, dan zou het aanspreken op hoffelijkheid nog enigszins verdedigbaar zijn.

Conclusie, geef het beestje wat zuurstof

Het gaat ons dus over prioriteiten. In plaats van geld te besteden aan

bijsturing, is net meer zorg voor de fiets noodzakelijk. De controles voor verkeerd fietsgedrag werden deze week opgedreven. Maar wat met de automobilisten? Wat is daar de pakkans? Elke dag zien we tientallen overtredingen door automobilisten die veel ergere gevolgen kunnen hebben: van parkeren op het fietspad tot geen voorrang verlenen aan zwakkere weggebruikers, tot fietsers de pas afsnijden en overdreven snel rijden. Deze overtredingen worden zelden aangepakt. Als een fietser een auto de pas afsnijdt, is het risico voor de automobilist op schade behoorlijk wat minder dan omgekeerd. Dat er promomateriaal geproduceerd wordt om fietsers een les in hoffelijkheid te geven, is onrespectvol ten aanzien van de grote groep fietsers die zich elke dag in Gent beweegt en die, op risico van lijf en leden, toch blijft volharden om tussen auto’s te laveren. Naast de verloren kost, hebben deze filmpjes ons inziens zelfs een negatief effect, omwille van een foute representatie van de fietser als potentieel vervelend in de stad. Laat dus het fietsbeestje wat zuurstof en koester het in plaats van het met een paternalistisch vingertje te wijzen op hoe hoffelijk het moet zijn.

.

Voetnoten 1. http://www.nieuwsblad.be/cnt/ dmf20141128_01401055 2. http://www.nieuwsblad.be/cnt/ dmf20140902_01246775 3. http://www.mobiliteitgent.be/met-de-fiets/ fietsbeleid/fietsen-cijfers

11

Ohne waar het deksel op je potje past Vanaf mei heeft Gent zijn eigen verpakkingsarme winkel

Daar zitten ze dan: Alexia, Emmanuelle, Wouter, Simon en Sophie, vijf Gentenaars op een rij met het goede hart op de groene plaats. Wat ooit begon als een hersenspinsel, groeide verder uit tot een wild idee op een binnenplein in de Brugse Poort, aangedikt met inspirerende boeken en reiservaringen. Als vrucht van al die noeste creativiteit mag Gent vanaf mei zijn eigen verpakkingsarme winkel verwelkomen: OHNE (Duits voor ‘zonder’). Tekst : Céline Scheirsen Foto: Ohne

12

Frontaal //

lente 2015

H

erinner jij je de goudvis die met walvisallures langs je heenzwom in de Steendam tijdens het lichtfestival? Wel, dat pand hebben deze pioniers weten te veroveren. Ze zijn nog volop bezig met nadenken over de praktische inkleding en infrastructurele aangelegenheden, maar aan visie alvast geen gebrek. Deze vijf spreken zoals ze het hebben bedoeld: geen verpakking nodig, maar een puur en helder verhaal. Ohnes aanbod omvat de dagelijkse gebruiksproducten. Van verse en droge voeding tot poetsmiddelen en op termijn ook cosmetica. Ze steunen daarbij op drie pijlers: afvalarm, korte keten en

OHNE NATUURLIJK ONVERPAKT biologisch, in deze volgorde van belang. Ohne pretendeert niet om zero-waste te zijn, maar houden het bij afvalarm. Afvalvrije handel is een kaart die ze (nog) niet kunnen trekken. Ze zijn zich ervan bewust dat ze – zeker in de beginfase - zelf actief moeten experimenteren om zo weinig mogelijk afval te produceren. Ohne hoopt met de bevindingen van die zoektocht hun klanten te inspireren.

Winkelconcept met echte winst voor het milieu

Ook al is hun filosofie uiteraard gesneden koek voor groene en progressieve Gentenaars, toch willen ze ook de minder ecologisch ingestelde stadsinwoner overtuigen. Ohne wil een haalbaar en laagdrempelig alternatief aanbieden waarbij consumeren een bewuster consuminderen kan worden. Minder verpakkingsmateriaal is winst voor het milieu. Ohne wil inzetten op korteketenproducten waarbij de afstand tussen de producent en de consument zo kort mogelijk is. Automatisch kom je dan terecht bij producenten dichter bij huis en bij lokaal voedsel. Minder transport is opnieuw goed nieuws voor het milieu. Tot slot is er ook het concept biologisch. Dat begrip kennen we allemaal, met alweer winst voor het milieu. Dat kunnen we als Gents Milieufront alleen maar toejuichen! Hoe gaat dat nu concreet in zijn werk, zo’n winkelbezoek aan Ohne? Simpel! Neem je eigen zak, pot, doos of andere recipiënt naar keuze en ga naar

Ohne. Daar krijg je een warm onthaal en wordt je recipiënt gewogen. En dan kan je vetrekken voor een opvultocht doorheen de winkel. Aan het einde van je winkelbezoek wordt het verschil in gewicht gemeten en een eerlijke prijs voor jou –én de producent- verrekend.

Hygiëne is belangrijk aandachtspunt

En hoe zit het eigenlijk met de hygiëne? Een terechte vraag. Voorbereid op dit kritische argument hebben de mensen van Ohne zich vooraf goed geïnformeerd. Tot nu toe zijn er geen grote problemen geweest met de overheidsdiensten die zich met voedselveiligheid bezighouden. Ohne ziet nauwlettend toe op het naleven van de normen en regels rond hygiëne. Dankzij verpakking zijn sommige producten in supermarkten langer houdbaar. Ohne is zich hier van bewust en gaat de uitdaging aan door bijna vervallen producten op creatieve manieren te verwerken. Gelukkig kan je nog steeds in Ohne terecht als je gewoon langskomt en niets bij hebt om op te vullen. Ze hebben immmers aan jou gedacht en bieden recipiënten te koop aan. In de beginfase zal Ohne ook zakjes aanbieden. Jouw shoppingervaring zal bij Ohne ongetwijfeld anders kleuren: het wordt voortaan kijken, uitscheppen en wegen. Een beetje terug in de tijd, of beter: terug mee met de tijdsgeest. Noem het slow shopping, als je wil. Ohne stelt een efficiënte en vlotte winkelervaring echter

voorop, want dat is tenslotte wat klanten anno 2015 verwachten.

Gent is natuurlijke biotoop voor Ohne

Op termijn wil Ohne graag het afvalarme concept uitbreiden naar andere wijken in Gent en waarom ook niet, de hele wereld. Ze zijn zich bewust van de ruimdenkendheid van een stad als Gent, blakend van levenslust dankzij de vele ecologische en sociale initiatieven van onderuit. Ohne ziet zich in de toekomst dan ook samenwerken met andere lokale, korteketen-, biologische producenten. Nu komt het er natuurlijk op aan om het eerste jaar zonder kleerscheuren door te komen. Het worden ongetwijfeld nog spannende en leerrijke momenten voor de mensen achter Ohne. Met het oog op de toekomst denken ze misschien aan een crowdfunding-project. Wie hier meer interesse in heeft, raden we aan om hun website in de gaten te houden of zich vanaf mei te laten verwelkomen in de winkel. Ohne is nog op zoek naar kleine, lokale producenten. Produceer jij iets dat in hun winkelrekken kan passen, contacteer hun dan gerust via contact@ohne.be.

.

Info Ohne – verpakkingsarme winkel Vanaf mei Steendam 59, 9000 Gent Website: www.ohne.be

13

“We zijn allemaal makers!” Het Spilvarken introduceert een nieuwe voedselkringloop in Gent

Wist je dat het vroeger de gewoonste zaak van de wereld was om varkens in de stad te zien rondscharrelen? Ze dienden als afvalverwerkers, vleesleveranciers en huisdieren. Een efficiënt systeem en duurzame korte keten avant la lettre. Dat inspireerde een groepje Gentenaars en vorig jaar startten ze Het Spilvarkenproject op. Doel: de herintroductie van varkens in de stad van de 21ste eeuw! We spraken met Nathalie Snauwaert, projectcoördinator en vurig verkondigster van het ‘roze’ gedachtengoed. Tekst: GMF Foto’s: Het Spilvarken

14

Frontaal //

lente 2015

GMF: Wie zijn de mensen achter Het Spilvarken?

Nathalie Snauwaert: “Met z’n achten zijn we in de lente van 2014 aan dit avontuur begonnen en ondertussen zijn daar nog enkele enthousiastelingen bijgekomen. Landbouwervaring hadden we in het begin niet: zo tellen we een onder andere een fotograaf en een restaurantuitbater in de rangen. Ikzelf ben grafisch vormgever en nog iemand komt uit de culturele sector. Je kunt je ongetwijfeld voorstellen welk leerproces we het afgelopen jaar doorgemaakt hebben. Een bende stedelingen die zich omschoolt tot varkensboeren!”

GMF: Willen jullie dan als eigentijdse varkensboeren een lokale vleesleverancier worden voor de Gentse horeca?

Nathalie Snauwaert: “Neen, vleesproductie is in feite slechts een klein, maar onvermijdelijk onderdeel van ons project. Het Spilvarken is niet bedoeld als commercieel vehikel, daarom hebben we ook een vzw opgericht en geen vennootschap. We gaan trouwens breder dan enkel varkens: zo gaan we dit jaar ook kippen houden dankzij de steun van de sociale instelling De Sleutel. En we willen vanaf 1 juli ook oesterzwammen gaan kweken met behulp van koffiegruis, kaf (restproduct van graanverwerking, nvdr.) en

houtafval. Daarvoor mikken we op de kelders van het KASK-schoolgebouw aan de Bijloke. Zo kunnen we op verschillende vlakken tegelijk werken aan een gesloten en lokale voedselafvalkringloop.”

GMF: Varkens houden is dus meer een startpunt dan een doel op zich?

Nathalie Snauwaert: “Klopt, we evolueren stilaan naar een voedsellab waarbij we allerlei ontwerpuitdagingen onder de loep nemen en partnerprojecten faciliteren. Uitdagingen rond behuizing, afvalstromen, voedselveiligheid, opvolging rond zorg, kandidaat-varkenshouders in andere gemeenten informeren… Een hele boterham en daarom leggen we volop contacten met andere organisaties met elk hun expertise. We krijgen ook procesbegeleiding vanuit de stad Gent, zodat we vanaf het

steun het spilvarken! crowdfunding.gent

begin met een breed scala aan partners kunnen werken. Alle expertise en meetresultaten zullen we bijvoorbeeld ook delen met universiteiten zodat zij er onderzoek mee kunnen doen. Zo versterken en ondersteunen alle partners elkaar, want in feite zijn we allemaal makers.”

GMF: Wat willen jullie dan op termijn eigenlijk bereiken?

Nathalie Snauwaert: “We hebben het nog niet gehad over het sociale aspect van Het Spilvarken. Onze varkens, kippen en alles wat erbij komt zijn ook een zacht gereedschap om wijken en straten (terug) tot leven te wekken. We willen graag dat mensen vragen stellen, niet alleen aan onze vrijwilligers ter plaatse, maar vooral ook aan elkaar! Vorig jaar zagen we al de bindende kracht van dieren die plots een open plek in de stad betrokken. Opeens zag je mensen op straat komen, praten, vreemd opkijken en klonk het in de buurtcafés van amai, hebt ge dat al gezien? Er kwamen ook enkele scholen op bezoek en het aantal toeristen dat stomverbaasd bleef staan, was niet meer te tellen!” (lacht) “Kortom, je kan wel een goed verhaal hebben over hoe mensen ecologischer

en duurzamer moeten samenleven. Een verhaal moet echter ook duidelijk zichtbaar én gedragen worden door de buurt. Dat is waar Het Spilvarken om draait: een nadrukkelijk zichtbare verduurzaming op lokaal vlak, op zoveel mogelijk plaatsen. En dan overstijg je uiteindelijk het lokale en verspreidt een nieuwe manier van denken zich zonder dat er opgeheven vingertjes aan te pas komen.”

GMF: Onze lezers mogen jullie de komende maanden dus op heel wat plaatsen verwachten?

Nathalie Snauwaert: “De populariteit van ons pilootproject heeft ervoor gezorgd dat we inderdaad op verschillende plaatsen in het Gentse terecht kunnen. Dat is een leuk luxeprobleem, maar voorlopig zijn we nog volop in bespreking met de verschillende betrokken partijen. Er zijn heel wat factoren waar je rekening mee moet houden: is er echt genoeg draagvlak in de buurt, genoeg handelszaken die voedselafval leveren, veilige en comfortabele leefruimte voor de dieren… Ik kan dus nog niet verklappen waar we uiteindelijk belanden!” “In maart (net te laat voor het ter perse gaan van deze Frontaal, nvdr.) lanceren

we alle details van onze plannen en partnerprojecten. Op 16 maart staan we als primeur op het zopas opgerichte Gentse crowdfundingplatform. De bedoeling is om in maximum vijf diverse buurten drie tot vier stadsvarkens te houden gedurende 6 maanden. En we organiseren verschillende activiteiten vanuit ons voedsellab. Ook alle impact gaan we deze keer meten in nauwe samenwerking met partners, makers en wetenschappers. Hou zeker onze website en onze Facebookpagina in de gaten, dan blijf je op de hoogte. Wij gaan voor de roze revolutie in Gent!”

.

Bronnen https://www.facebook.com/hetspilvarkenhttp://www.hetspilvarken.be/

OPROEP: Het Spilvarken zoekt iedereen! Ook jij kunt je steentje bijdragen in één of meer deelprojecten. Je kan lid worden, hulpboer, maker, onderzoeker, leverancier, afnemer, laborant… Iedereen kan deelnemen! Stuur een mail naar info@hetspilvarken.be voor meer informatie. 15

16

Frontaal //

lente 2015

Uit hout gesneden Natuurlijke materialen in de keuken

Natuurlijke materialen in de keuken zijn beter voor het milieu én gezonder voor de eter. Houten snijplanken, lepels en spatels zijn hygiënischer en hebben doorgaans een langere levensduur dan materialen van plastiek. Tekst en foto’s: Britta Bolte

Snijplanken en lepels

Oude houten snijplanken worden tegenwoordig vaak door plastieken snijplanken vervangen omdat deze in de vaatwasser mogen en daarmee ogenschijnlijk hygiënischer zijn. In tegendeel: hout heeft omwille van tannine (looizuur) een antibacterieel en kiemdodend effect, plastiek niet. Terwijl de bacteriën zich in krassen van plastieken snijplanken vastzetten en uitbreiden, zorgen nieuwe kerven in het hout voor het vrijmaken van nieuwe antibacteriële stoffen en dus voor een goede hygiëne. De beste inheemse houtsoorten met antibacteriële eigenschappen zijn: den (pinus), lork (larix), eik, spar, ahorn en beuk. Houten lepels en spatels hebben dezelfde antibacteriële eigenschappen als inox en zijn bovendien milieuvriendelijker in productie. Tevens zijn ze gemakkelijker te recycleren en gezonder dan kookgerei van inox (bevat zware metalen als chroom en nikkel) of plastiek (soms met kankerverwekkende stoffen). Gebruik ook bij houten snijplanken altijd verschillende snijplanken voor het snijden van vlees/vis en groenten. Het gevaar voor salmonellabesmetting is anders te groot.

Duurzaam hout

Let er bij keukengerei van hout op dat de producten een FSC-label (Forest Stewardship Council) dragen. Dit label garandeert dat het product werd gemaakt van hout afkomstig uit een bos dat verantwoord beheerd wordt:

het houdt rekening met het milieu, het respecteert de sociale rechten van de lokale gemeenschappen en bosarbeiders en het is economisch rendabel. Meer informatie over het FSC-label en producten met FSC-label vind je op www.fsc.be en www.ikzoekfsc.be (o.a. voor huishoudproducten). Als bijzonder duurzaam en milieuvriendelijk materiaal voor onder andere keukengerei wordt bamboe gepromoot. Echter, een groot nadeel van bamboe is dat de certificering ervan met het FCSlabel momenteel nog niet gemakkelijk is, omdat bamboe technisch gezien als gras wordt beschouwd. Ook komt bamboe doorgaans uit voor ons verre landen (o.a. China en Ethiopië), wat lange transportwegen betekent.

Verzorging en onderhoud van houten keukengerei

spoel het dan met heet water af. Zorg voor een goede verzorging. Omdat hout een organisch materiaal is kun je je houten snijplank en kookgerei best af en toe met fijn schuurpapier gladschuren en met neutrale zonnebloemolie of walnootolie inwrijven. Let erop dat het hout volledig droog is, voor je begint. Je kan de olie ‘s nachts laten intrekken en opdrogen, daarna kan je de rest met keukenpapier afvegen. Bij intensief gebruik kun je hout reinigen door de houtoppervlaktes tien minuten in een sopje van zeep of soda te laten weken, en daarna met heet water grondig af te spoelen. Andere methodes (diepvriezen, tot 100 graden verhitten in de oven of met alcohol inwrijven) kunnen ook gebruikt worden om bacteriën tegen te gaan maar kunnen het hout meer aantasten.

.

Houten planken, lepels en spatels kunnen niet in de vaatwasser, maar zijn wel gemakkelijk te reinigen. Twee uur na gebruik zijn ongeveer 99% van de bacteriën op een houten snijplank gedood – op plastiek of inox duurt dit beduidend langer. Goed onderhoud zorgt tevens voor een langere levensduur dan plastiek. Hieronder enkele tips. Schrob het hout telkens onmiddellijk na gebruik met koud water en

17

De Landgenoten Het coöperatief biogrondfonds geeft zekerheid over de grond nu en in de toekomst

Elke week verdwijnen er 25 landbouwbedrijven in Vlaanderen. Ze worden opgedoekt of geïntegreerd in een grotere structuur. Elke week verliest België een landbouwareaal ter grootte van 145 voetbalvelden. De gemiddelde leeftijd van de Vlaamse boer is meer dan 50 jaar. De toegang tot grond is immers, door zijn hoge prijs, één van de grootste drempels voor (startende) landbouwers. Straffe en confronterende cijfers, die we terugvinden op de site van De Landgenoten. Tekst: Pieter Vermeersch Foto: Wijveld

H

et gaat niet over chauvinisten, maar een in 2014 opgericht coöperatief biogrondfonds* dat boeren en consumenten laat samenwerken door boeren een betere toegang tot landbouwgrond te geven. Door privémiddelen op te halen via aandelen, schenkingen en legaten om landbouwgrond aan te kopen kan je garanties geven dat die grond ook biologisch beheerd wordt, nu en in de toekomst. Zekerheid over de toegang tot grond creëert ook

18

Frontaal //

lente 2015

kansen voor boeren om een duurzaam en agro-ecologisch bedrijf op te starten, uit te bouwen en door te geven aan een opvolger. Zo dreigt ook de opgebouwde bodemvruchtbaarheid, het levenswerk van de bioboer, niet verloren te gaan. Een vruchtbare bodem heeft verschillende ecologische voordelen en maakt de boer minder afhankelijk van externe factoren zoals meststoffen, water en beschermingsmiddelen.

Gents pilootproject het Wijveld

De klanten van zelfoogstboerderij Wijveld in Destelbergen komen al sinds 2009 op 3,3 hectare grond biologische groenten en het fruit zelf oogsten. Ze betalen vooraf en voor een heel seizoen een vast bedrag per gezinslid. Zo stellen ze het inkomen van de boer veilig. Ze dragen mee het risicop een mindere oogst, al is dat tot nog toe uitgebleven, mee dankzij de verschillende soorten die het hele jaar door op het veld staan. Lidmaatschap van zelfoogstboerderij Wijveld staat trouwens los van aandeelhouderschap van de coöperatieve De Landgenoten. Voor boer Michiel is de samenwerking met De Landgenoten meer dan een praktische keuze: “Ik vind dat iedereen medeverantwoordelijk is voor de manier waarop we met onze grond – en onze voeding – omgaan. Dat grond vaak in handen is van een privépersoon, komt de kwaliteit van de grond niet altijd ten goede. Een biogrondfonds zorgt tenminste voor een goed beheer van de grond

over de generaties heen.” Collega Marie beaamt: “Dat de grond bio blijft, ook na onze tijd, dat spreekt me wel aan.” En natuurlijk is er ook het financiële aspect: “Grond is zo duur dat je dat gewoon nooit kan verdienen in één boerenleven met het telen van groenten en fruit alleen. Gelukkig zijn wij dankzij het CSA-model (community-supported agriculture), zeker van ons inkomen. Een initiatief als De Landgenoten zal er in de toekomst voor zorgen dat naar de meest geschikte boer gezocht wordt in plaats van de meest kapitaalkrachtige”, zo klinkt het. We dromen al van een nieuw populair tv-programma Bioveld zoekt Boer!

.

Meer info www.delandgenoten.be * De Landgenoten werd opgericht door een netwerk van middenveldorganisaties: BioForum Vlaanderen, Bond Beter Leefmilieu, CSA Netwerk, De Kollebloem, De Wassende Maan, FIAN Belgium, Hefboom, Land-in-zicht, Landwijzer, Natuurpunt, Oxfam Solidariteit, Terre de Liens, Terre-en-vue, Velt, Voedselteams, Wervel en Widar, werd mogelijk dankzij de steun, het advies of de financiële middelen van de Vlaamse overheid (Departement Werk en Sociale Economie, Departement Landbouw en Visserij, de Vlaamse Landmaatschappij, het Triodos Fonds, de Koning Boudewijnstichting (Fonds Duurzaam Materialen- en Energiebeheer) en het Centrum Duurzame Ontwikkeling van UGent.

Vijfde record op rij? Great Cloth Diaper Change

Worden op zaterdag 18 april meer dan 8.459 kindjes op hetzelfde uur verluierd? Dat is de uitdaging waar de vijfde editie van de Great Cloth Diaper Change voor staat. Klein Spook en GMF organiseren in Gent weer een evenement dat mee moet helpen een nieuw record te vestigen. Tekst: José Delameilleure Foto: Klein Spook

D

e Great Cloth Diaper Change is een initiatief van de non-profit organisatie Real Diaper Association die het gebruik van wasbare luiers wil promoten. Dit jaar willen we dus nog beter doen dan de 55 kinderen die vorig jaar in Gent met een wasbare luier verschoond werden. De Great Cloth Diaper Change is voor alle ouders een gelegenheid om te tonen dat ze een properder wereld willen nalaten aan hun kinderen, en om ervaringen met elkaar uit te wisselen. Deze vierde Gentse editie van de Great Cloth Diaper Change vindt plaats

in de Parochiezaal Sint Paulus, Patijntjestraat 7, Gent.

Inschrijven?

Inschrijven voor de Great Cloth Diaper Change kan door te mailen naar elisbeth@kleinspook.be. Vertel er wel bij hoeveel kinderen je gaat verluieren. Wil je op de hoogte blijven van nieuwsjes over de Great Cloth Diaper Change, hou dan op Facebook de speciale event pagina in de gaten.

.

1 kindje vult 1 ton wegwerpluiers. Hallucinant. Toch? Al gedacht aan wasbare luiers? Beter voor het milieu, gezonder en goedkoper. En het ziet er nog mooi uit.

Rechtzetting In vorige Frontaal, winter 2014, is tijdens de eindredactie een fout geslopen in het artikel ‘Permacultuur’ p14-15. In het artikel stond dat lieveheersbeestjes ook nuttig zijn om aaltjes en slakken in toom te houden. Dat is niet het geval. Onze excuses voor het misverstand.

Meer weten? Kijk op kleinspook.be Als GMF-lid krijg je 10% korting op je bestelling. Registreer je eerst even op de site en stuur ons een mail met je lidnummer.

19

Lab 15

20

Nieuwevaart 118 > 9000 Gent 09 233 51 68 > email: info@lab15.be > www.lab15.be

Frontaal //

lente 2015

één gratis kubieke meter ingeblazen cellulose isolatie, voor elke bestelling vanaf 10m³

aanbod geldig tot 31/12/15

5% korting bij vertoon van GMF lidkaart

Lekker GEC is een biologisch-vegetarisch restaurant én een sociaalecologische werkplaats. Je proeft er het enthousiasme en de verscheidenheid bij elke hap! Weeg-wat-je-eet-buffet. Dagelijks open van 12 u tot 21 u. Op zondag van 12 u tot 15 u.

Naam

K. Maria Hendrikaplein 6 > 9000 Gent Tel: 09 242 87 50 > email: lekkergec@yahoo.com > www.lekkergec.be

10% korting bij afgifte bon (niet cumuleerbaar met andere kortingen)

LIDKAART 2015

Lekker GEC

aanbod geldig tot 31/12/15

In twee winkels is er een ruim assortiment van verswaren, brood, voeding, supplementen en cosmetica. brood, voeding, supplementen en cosmetica.

9040 Sint-Amandsberg > Antwerpse Steenweg 450 > 09 228 54 22 > 9000 Gent > Charles de Kerckhovelaan 423 > 09 245 25 45 > www.pimpernel.be > gent@pimpernel.be

Bioshop Pimpernel

aanbod geldig tot 31/12/15

Lab15 is een aannemingsbedrijf dat zich toelegt op de bouw van passiefhuizen in houtskelet. Behalve nieuwbouwwoningen in passiefhuisstandaard, doen we ook bijbouwen en daktimmerwerken voor energiesparende renovaties.

K. Maria Hendrikaplein 5/103 9000 Gent 09 242 87 54 info@gentsmilieufront.be www.gentsmilieufront.be

GMF-Lidkaart 2015

Knip de lidkaart uit en vul je naam in. Zo kun je steeds bewijzen dat je één van onze leden bent.

...................................................

...................................................

Het GMF-team

Draak zorg voor milieu

10% korting op Steico flex FSC houtwolisolatie en Pro Clima luchtdichtingsmaterialen (korting is niet cumuleerbaar)

www.restaurantavalon.be

Organic Vegetarian Cuisine

10 % korting op het eten op vertoon van de lidkaart.

aanbod geldig tot 31/12/15

5% korting bij aankoop van natuurverf op vertoon van lidkaart (niet cumuleerbaar)

ook al deze werken uit als aannemer.

houdsproducten. Steeds aangelengd met het juiste advies! Daarnaast voeren we

Tintelijn verkoopt ecologische verf, natuurlijke pleister, parket, linoleum en onder-

Verkortingstraat 53 > 9040 Sint-Amandsberg Tel/Fax: 09 219 09 60 > info@tintelijn.be > www.tintelijn.be

Tintelijn

aanbod geldig tot 31/12/15

Avalon is een van de lekkerste vegetarische restaurants in het Gentse, gelegen naast het Gravensteen. Je kan er naast de dagschotel ook tal van andere gerechten en suggesties eten.

Geldmunt 32 > 9000 Gent Tel: 09 224 37 24 > e-mail: info@restaurantavalon.be > www.restaurantavalon.be

Avalon

aanbod geldig tot 31/12/15

Eurabo biedt kwalitatieve bio-ecologische isolatiematerialen en FSC-gelabelde houtproducten aan, voor energiezuinige renovatieen houtbouw.

Wiedauwkaai 87 > 9000 Gent Tel: 055 23 51 40 > email: info@eurabo.be > www.eurabo.be

Eurabo

21

" eenmalig 10% korting op je seitanaankoop in ruil voor de originele bon

10% korting op het hele gamma van Klein Spook en Tante Rosa (niet cumuleerbaar met andere kortingen)

aanbod geldig tot 31/12/15

10% korting bij afgifte bon (niet cumuleerbaar met andere kortingen)

Biowinkel met mens- en milieuvriendelijke producten - groenten recht van het veld - mogelijk om kuis- en wasmiddelen bij te vullen - binnenkort verpakkingsloze bulkwaren

Burgstraat 137 > 9000 Gent www.tavontuur.be > email: info@tavontuur.be Tel: 09 225 87 95

Tavontuur

aanbod geldig tot 31/12/15

Klein Spook: wasbare luiers en toebehoren Tante Rosa: wasbaar maandverband en menstruatiecups

Aaigemstraat 43 > 9000 Gent Tel: 0473 93 83 24 > email: info@klein-spook.be > www.klein-spook.be > www.tanterosa.be

Klein Spook en Tante Rosa

aanbod geldig tot 31/12/15

De Goede Zaak brengt lokaal, gezond, huisbereid en biologisch lekkers. Aanbod op www.seitan.be. Bestellen via mail info@de-goede-zaak.be. Ophalen in Reinaertstraat 85, Gent

Reinaertstraat 85 > 9000 Gent mail: info@de-gode-zaak.be www.seitan.be

De Goede zaak

HOTA

cvba

Organic Vegetarian Cuisine

energiezuinig & bio-ecologisch

(ver)bouwen

open van di-za van 11u30 tot 14u30 voor gastronomisch dineren kijk op www.restaurantavalon.be Geldmunt 32, 9000 Gent

houtskeletbouw

www.hota.bE

www.eurabo.be

***

2012 bio-ecologische bouwpartner

22

Frontaal //

lente 2015

www.eurabo.be - info@eurabo.be - tel +32 (0)55 23 51 40

De vrijwilliger Hoe kwam je bij GMF terecht?

Ik wilde vrijwilliger worden omdat GMF altijd positief in de kijker komt met acties voor een beter milieu.

Welke taken voer je uit? Ik zit in de beleidsgroep.

Wat is je drijfveer?

Mensen mobiliseren om op een gezonde manier te leven. Autorijden is net zoals roken een gewoonte die moeilijk te doorbreken is. Maar na drie weken ‘zonder’ komen voordelen zoals onthaasten en ontstressen naar voren. Je ziet maar zelden

twee voetgangers of fietsers die elkaar met wilde gebaren verwensen. En treinen is avontuurlijk en leuk!

Welke actie zou je GMF nog graag zien doen?

Ik zou graag alle auto’s in de binnenstad zien verdwijnen met als compensatie meer openbaar vervoer en groen. Onlangs haalde GMF nog de media met het voorstel om verschillende straten te knippen in het centrum. Ons front werkt zeer hard om politici en andere partijen te overtuigen van de noodzaak van dit plan. Dit is prachtig!

Naam: Pieterjan Vandenbussc he Beroep: jurist Hoelang bij GMF: mei 2013

Nog andere hobby’s?

Ik ben graag in de ijle berglucht. Een fietsvakantie in de Alpen of Dolomieten is mijn droomvakantie met meer dan een wiel voorsprong! Na een week in de bergen

verwondert het me telkens weer hoe verfrissend en vitaliserend zuivere lucht is. Katrien De Bel

Vrijwilliger bij GMF worden: laat het ons weten op steven@gentsmilieufront.be

8 tips met de grootste positieve impact op het milieu uit Stop met klagen - Steven Vromman (meer op pagina 29)

1. Ik schakel over op groene stroom. 2. Ik isoleer mijn huis zo goed mogelijk. 3. Ik word helemaal vegetariër (geen vlees en vis). 4. Ik kies vooral voor lokale en seizoensgebonden producten. 5. Ik gooi in geen geval voedsel weg, maar ga restjes verwerken of uitdelen. 6. Ik ga regelmatig naar de kringwinkel als ik iets nodig heb of wanneer ik iets niet meer gebruik 7. Ik doe de auto weg. 8. Ik vermijd alle verplaatsingen met het vliegtuig

Tuinjan Een jonge ondernemer met een duurzame visie op tuinieren

Ik ontmoet Tuinjan in een café op de Nederkouter. Tuinjan is eigenlijk Jan Rédelé, een jonge ondernemer met een duurzame visie op tuinieren. Ik wist nog niet wat duurzaam tuinieren precies inhoudt, maar Jan legt het gelukkig helder en mooi uit. Tekst: Eva de Haan Foto: Tuinjan

24

Frontaal //

lente 2015

Natuurlijke kringlopen

“In een duurzame tuin is de kringloop zo gesloten mogelijk”, vertelt Jan. “Er is in een tuin altijd sprake van deze onzichtbare kringloop. Een klassieke tuin neemt veel van de elementen in de kringloop weg, terwijl een duurzame tuin ze in stand houdt. Ik kan het beter zo uitleggen: in een klassieke tuin gooien mensen bijvoorbeeld hun tuinafval weg, of toch dat waarvan ze denken het niet meer nodig te hebben. Ze kopen dan wel meststof om hun planten te voeden. In een duurzame tuin wordt groenafval als iets bruikbaars gezien. Door het te composteren wordt de meststof in de tuin zelf gecreëerd. Zo is de kringloop weer rond.” Volgens Jan zijn er nog natuurlijke elementen in een tuin die we vaak als

een last beschouwen, maar eigenlijk heel nuttig zijn. “Bepaalde onkruiden zijn een meerwaarde voor de tuin. De meeste Vlaamse tuiniers houden hun tuin graag proper. Daar is natuurlijk niets mis mee, maar ik houd ervan als de natuur de kans krijgt om zijn gang te gaan.” Op zijn website is deze visie ook terug te vinden: door de natuur zijn gang te laten gaan wordt een arbeidsintensieve tuin een arbeidsarme en gezondere tuin.

Tuinjan

En wanneer is Jan nu precies Tuinjan geworden? “Ik heb eerst zoveel mogelijk ervaring opgedaan als hovenier bij een tuinaannemer. Mensen hebben soms een vertekend beeld van een tuinman. Volgens mij is het echt een

ambacht! Er komt veel kijken bij tuinieren: je moet veel kennen van planten en weten hoe je ze moet aanpakken. Ik wilde dus eerst veel ervaring opbouwen voordat ik zelf iets startte. De ervaring van tuinieren is voor mij de som van de fouten.” Uiteindelijk is tuinieren een kwestie van doen”, aldus Jan. “Als er eens iets mislukt, kan je de volgende keer nadenken hoe het beter kan. Op die manier leer je bij. Uiteindelijk heb ik de sprong gewaagd om voor mezelf te beginnen”. En het bedrijf van Jan bleef niet onopgemerkt. Hij heeft werk genoeg en denkt zelfs stiekem na over mogelijke uitbreiding. “Ik denk ook dat de naam Tuinjan wel blijft hangen. Als ik met mijn groene bakfiets door de stad rijd en mensen zien mijn naam, onthouden ze die gemakkelijk. Veel klanten hebben mij op deze manier gevonden.”

Bakfiets

Jans visie over duurzaamheid gaat veel verder dan rekening te houden met natuurlijke kringlopen in de tuin. Zijn duurzame, ecologisch verantwoorde manier van tuinieren komt tot uiting in bijna alle aspecten van zijn werk. Zo gaat hij bijna altijd met de fiets naar zijn opdrachten. En zijn fiets is niet zomaar een fiets (foto boven links): hij is uitgerust met een grote bak waar enorm veel in kan. Het werkmateriaal hangt op de zijkant van de fiets. Per rit kan hij 250 kilogram verplaatsen. Ik val bijna van mijn stoel van verbazing!

“Het is gelukkig wel een elektrische fiets. Dat is wel heel tof, want ik kan bijvoorbeeld alle planten die ik nodig heb voor een stadstuintje in één rit vervoeren”, vertelt hij. “Ik ben ook aan het sparen voor een elektrische wagen voor transport van en naar de kwekerij. Dat is iets voor de toekomst. Stap voor stap wil ik mijn werking verbeteren.”

Recup

Jan is iemand met een duidelijke en kritische visie. “Ik wil altijd bewust en kritisch blijven werken. Ik lees veel artikels over duurzaam tuinieren en bekijk de mogelijkheden van nieuwe

// Door de natuur zijn gang te laten gaan wordt een arbeidsintensieve tuin een arbeidsarme en gezondere tuin. //

technieken. Ook ben ik kritisch over de materialen die ik gebruik. Hout is bijvoorbeeld iets dat regelmatig wordt gebruikt bij de aanleg van een tuin. In ieder geval is het goed om hout met een FSC-label (keurmerk voor verantwoord beheer van bossen) te gebruiken. Toch wil ik graag verder gaan. Waarom zou je altijd nieuw hout moeten kopen? Dat is tenslotte ook consumeren. Momenteel werk ik samen met Recup design, een eco-sociale onderneming. Zij recycleren steigerhout en maken daar bijvoorbeeld plantenbakken en schuttingen mee. Deze mensen zijn gespecialiseerde schrijnwerkers. Zo kan je een tuin nog duurzamer aanleggen.” Uitdagingen genoeg in zijn werk volgens Jan: “Onlangs heb ik een irrigatiesysteem gemaakt op een heel kleine oppervlakte, met behulp van een watertank (foto boven rechts). Ik ben er lang mee bezig geweest, maar het is gelukt. Daar ben ik heel blij mee!” Wie hulp nodig heeft van deze enthousiaste tuinman, kan Jan contacteren voor onderhoud, aanleg en advies. Ook geeft hij workshops voor kinderen. Wie weet stopt de groene bakfiets binnenkort bij jou voor de deur?

.

Meer info Over Tuinjan: http://tuinjan.be/ Over Recup design: http://www.labeur.be/ recup-design/over-recup-design

25

“Je kunt beter proberen samen de wind te trotseren” Een gesprek met Mong Rosseel

Ik ontmoet Mong in Trafiek, het koffie- en buurthuis in het Pierkespark in de Brugse Poort. “Ik heb van mijn hobby mijn job kunnen maken. Hoe mooi is dat niet?”, zegt hij. “Met hart en ziel heb ik gewerkt bij de Vieze Gasten. Dat laat je niet zomaar los.” Tekst: Eva De Meyst Foto: Sammy Van Cauteren

Een hart voor Gent

“Ik ben afkomstig van Veurne en heb drie jaar in Leuven gestudeerd. Dan pas ben ik naar Gent getrokken. Want Leuven had geen enkele linkse traditie en Gent wel. Ik heb mij aangesloten bij de Gentse provo’s en noemde mezelf een anarchist. De Vieze Gasten zijn ook in dat kader ontstaan. Maar opgelet: ik ben geen praktiserende anarchist. Veel van die mensen zijn trouwens domme luiaards, soms is het een zootje ongeregeld dat niet eens weet wat anarchisme echt betekent.” Mong heeft eigenlijk niet zo lang in Gent gewoond. “Van 1967 tot 1972 als ik me niet vergis. Toen zijn ook De Vieze Gasten opgericht. Onder de vleugels van Walter (De Buck, overleden Gents volksfiguur en zanger, nvdr.) gingen wij mee op tournee. Dat was een succesverhaal! En ik ben dat blijven doen tot mijn pensioen. Maar toen we met onze twee kinderen ons huis in de Sleepstraat buiten kwamen, moest je opletten dat je niet overreden werd door 26

Frontaal //

lente 2015

een voorbijrijdende tram. We besloten om Gent in te wisselen voor het groen buiten de stad, waar onze kinderen plaats hadden om te spelen.”

Rebels

“De Gentenaar heeft dat rebelse in zich dat me sterk aantrekt. Maar toen ik hier aankwam was er nog een erg conservatief en rechts bestuur aan de macht. De Vieze Gasten werden toen zelfs besproken op de gemeenteraad”, herinnert Mong zich. “We werden aanzien als een stelletje anarchisten dat een buurthuis in de Sleepstraat oprichtten en het allemaal beter wisten”. (lacht) “Met de socialistische burgemeester Gilbert Temmerman kwam er een linkse wind in Gent. Gilbert had geen gemakkelijk karakter, maar was wel een onwaarschijnlijk eerlijke man. Ik heb nog veel discussies met hem gevoerd, bijvoorbeeld als onze teksten te anarchistisch getint waren. En tegelijkertijd was zijn vrouw één van onze grootste fans.”

Wat vindt Mong eigenlijk van onze huidige burgemeester? “Daniël Termont doet dat goed. Dat SP-a en Groen de meerderheid behaalden bij de vorige verkiezingen zegt ook al genoeg over het Gentse beleid. En deze jongen hier is stiekem toch een beetje blij dat de liberalen mee regeren. Dat is een slimme zet. Daardoor maak je de oppositie toch wat minder machtig. Je kunt beter proberen samen de wind te trotseren. Ik ben altijd bijzonder optimistisch ingesteld. Dat heb ik van mijn vader geleerd. Met pessimisme ga je niet vooruit.”

Trots

“Mensen zijn er trots op dat ze in Gent wonen. Ik voel dat bij ouderen en jongeren. Er is ook geen grote kloof tussen de beleidsmakers en de bewoners. Met de Vieze Gasten hebben wij altijd heel open in discussie kunnen gaan met de stad. Toch kan ik me ook verschrikkelijk ergeren, bijvoorbeeld als ik in de winter door de stad loop en een winkel passeer met open deuren. Ik geloof er dan in dat het moment zal komen waarin mensen zelf zullen beseffen dat ze dat niet meer moeten doen. Je moet ervoor zorgen dat wat je zegt ‘cool’ overkomt.” Mong denkt terug aan zijn kindertijd: “Als puber was ik verschrikkelijk. Mijn vader heeft afgezien met mij. Op mijn veertiende bood hij mij een sigaret aan. Mijn reactie was: Tiens, dat mag, dan doe ik het niet. Alles wat niet mocht heb ik uiteraard wel gedaan. Je kunt men-

sen beter verbieden iets te doen in de hoop dat ze het dan juist wel doen. Ook Gent mag die richting verder uitgaan. Het moet echt tof zijn om een volkstuintje te hebben en je eigen kruiden aan de vensterbank te hangen. Om op zondag in een park te vertoeven en met vrienden te barbecueën.”

Openbaar vervoer

“Ik kijk uit naar de nieuwe ontwikkelingen die in het mobiliteitsplan staan. Het is nu al een verademing om in het voetgangersgebied rond te lopen. En het mag gerust nog meer zijn. Dan moet je er wel voor zorgen dat het openbaar vervoer beter georganiseerd is. Mensen die nu met de bus naar een voorstelling Bij De Vieze Gasten willen komen, kunnen na de voorstelling niet meer thuis geraken. En als ik vanuit Zomergem (waar Mong woont, nvdr.) de bus moet nemen ben ik meer dan een uur onderweg. Met de auto sta ik hier op een kwartier. In de stad zelf doe ik wel alles met de bus. Politici hadden veel eerder grondig moeten nadenken over de Vlaamse ruimtelijke ordening en het woonbeleid. Dat is nu te laat. Wie niet in een stad woont kan niet anders dan zich een auto aanschaffen. Ik weet ook niet meteen hoe je dat moet oplossen.

Wij zijn zo verspreid gaan wonen in Vlaanderen. Maar ik wil graag betalen voor goed openbaar vervoer.”

Groene Vieze Gasten

“Wij zijn lid van Green Track*, al waren we daarvoor uiteraard al heel milieubewust bezig. Maar door dat lidmaatschap brengen we het thema milieu wel elke keer op de teamvergadering. We hebben een passief huis gebouwd en hebben het theater goed geïsoleerd. We zijn overgeschakeld op LED-verlichting. De catering voor onze artiesten is altijd vegetarisch. En je komt in contact met andere cultuurhuizen. Zo hebben we onlangs met de Vooruit onze ervaringen uitgewisseld. De uitstraling die we nu hebben zit goed en op die lijn willen we verder gaan. Zo niet beter! Want alles kan altijd beter!”

.

* Green Track is een transitienetwerk dat de Gentse cultuursector duurzamer en ecologischer wil maken. Voor meer info kan je terecht op www.greentrack.be.

Melodie ‘Il fait trop beau pour travailler’ vrij vertaald door Mong

HET IS TE MOOI OM WAAR TE ZIJN

Het is te mooi om waar te zijn Maar even er van dromen lijkt ons reuzefijn Waarom zouden we ’t niet eens proberen Dat kan toch niet zo moeilijk zijn om te leren Recycleer je oude spullen Koop ook geen onnozele prullen We rijen wat minder en we vrijen wat meer we doen ’t voorzichtig doet ied’re keer De auto blijft in de garage staan Als we met de fiets naar de winkel gaan Een dagje zonder vlees dat is best te doen En koop altijd de groenten uit het seizoen We eten gezond uit eigen streek En doen dat alle dagen van de week En als we zuinig zijn met drinkbaar water Dat bespaart ons vele zorgen later Hou de wereld in de gaten En niet alleen de olievaten Maar vooral de mensen die achterblijven Omdat wij weer overdrijven De wind bezorgt ons genoeg stroom De zon geeft warmte en veel stoom Het groene denken wint terrein Het is te mooi om waar te zijn Het is te mooi om waar te zijn Het is te mooi om waar te zijn 27

Van idee naar realiteit

Een groep enthousiastelingen hebben onder de noemer Onze Eetbare Straat het ambitieuze plan opgevat om samen met alle Gentenaars een groene eetbare stad te maken. De eerste grote acties zijn gepland in het hemelvaartweekend. Tekst en illustratie: Onze eetbare straat

O

nze Eetbare straat geeft een aantal redenen om met dit initiatief te starten: omdat de gezondheid van onze planeet en van onszelf in onze handen ligt, omdat ze geloven in delen en werken aan meer verdraagzaamheid en omdat iedereen recht heeft op gezonde voeding. Ze geloven dat we er samen iets aan kunnen doen. En door samen te werken kunnen we natuurlijk veel meer bereiken!

28

Frontaal //

lente 2015

Actie

Meer info

Deze groep vrijwilligers wil samen met iedereen overal in Gent eetbare geveltuinen creëren. De vereniging zorgt voor de coördinatie en uitvoering van het project. Elke Gentenaar krijgt via dit initiatief de kans om gratis een eetbare geveltuin aan te laten leggen. Tijdens het hemelvaartweekend van 14 tot 17 mei wordt een eerste proefproject opgestart via de Leefstraten van Lab van Troje. Daar blijft het echter niet bij. Vanaf oktober 2015 en lente 2016 gaat het verder, hopelijk tot alle straten in Gent groen kleuren.

Doe mee

Een oproep aan alle Gentenaars, groot en klein, kom en doe mee, help mee. De groep zoekt enthousiaste ambassadeurs, geveltuinkandidaten, verantwoordelijke mama’s en papa’s, oma’s en opa’s, helpende handen. Je kunt je alvast aanmelden op onzeeetbarestraat@gmail.com, zowel als geveltuin-kandidaat en/of als helper. Op zaterdag 18 april is iedereen vanaf 9 uur welkom om bakken te klussen aan de hallen van Dok Noord samen met Lab van Troje.

.

www.onzeeetbarestraat.be

De drie opstartende initiatiefnemers Anupana (transitie-initiatief naar een ecologische en sociaal bewogen toekomst ) www.anupana.be vzw Zwerfgoed (een natuurminnend time-outproject met jongeren ) www.zwerfgoed.be vzw de groenen draak (Gents permacultuur-project) https://www.facebook.com/groups/deGroenenDraak Nieuwkomers Lab van Troje (een creatief laboratorium voor een duurzaam, leefbaar, klimaatneutraal Gent ) www.labvantroje.be Gents MilieuFront (een actieve regionale milieuvereniging strevend naar een duurzame samenleving) www.gentsmilieufront.be

boekbespreking

Foto: Fee Vanhille

Steven Vromman: ‘Stop met klagen’ Doe-het-zelf-gids voor een vrolijke nieuwe wereld

J

a, misschien klagen we wel teveel. Ikzelf klaag over de trein die weer eens te laat vertrekt of aankomt, over het vele werk, … “Klagen over wat er allemaal misloopt helpt ons niet vooruit”, stelt auteur Steven Vromman, ook bekend als Low Impact Man en Groengemeenteraadslid. “We hebben zelf de hefbomen in handen om te komen tot een rechtvaardige en volhoudbare wereld. Dit kan door samen te werken, onze overtuigingen bij te sturen en te focussen op positieve acties, mededogen en liefde.” Na de eco-comedy is er dus nu het boek.

// Het boek leest vlot en is degelijk onderbouwd. .//

Het slechte nieuws en de rampscenario’s zijn in dit boek beperkt tot één hoofdstuk. Toch is er ook goed nieuws in dit hoofdstuk: de bevolkingsgroei gaat steeds trager, om tot een stabiel aantal te komen in de tweede helft van deze eeuw. ‘Het nieuwe tijdperk’ beschrijft een verre droom. Hoe moeten we daar raken? De verandering moet van onderuit komen. We hebben een geëngageerde groep mensen nodig die hun verantwoordelijkheid nemen. Als zo’n groep 5 procent van de bevolking uitmaakt, kan die een grotere beweging aanzwengelen. “Aan die 5 procent zijn we ongeveer in Vlaanderen”, berekent Vromman. Als die zich allemaal actief inzetten voor het milieu wordt in Gent al de kiem gelegd voor een betere wereld. In ‘Wat kan je doen als consument’, ‘Wat kan je doen als burger’ beschrijft Vromman de mogelijkheden die we allemaal hebben om mee te zorgen dat de groep groeit. Eén ervan, is lid worden van een milieuvereniging. Dat zijn jullie als Frontaal-lezers al, nu de volgende stap! Stoppen met klagen staat als eerste punt in het hoofdstuk ‘Wat kan je in je hoofd doen’. Andere punten zijn: ga voor samenwerking, verander van

wereldbeeld, blijf optimistisch. Enkele van de punten zoals dankbaarheid, toon mededogen zijn wel wat melig en zweverig. Daar heeft waarschijnlijk niet iedereen een boodschap aan. Het hoofdstuk ‘Start to action’ moet je aanzetten om echt iets te doen en eindigt met ‘Tot slot: doe iets!’. De bijlagen bevatten 100 tips ( de acht belangrijkste vind je op pagina 23), een samenvatting van 40 boeken, een hele reeks sites en filmpjes. De moeite waard om in te grasduinen.

.

Adelheid Vanhille

Geïnteresseerd in het boek?

Het boek is te koop bij Steven Vromman aan 15 euro (+3,5 euro verzendingskosten), in de winkel aan19,95 euro.

Geïnteresseerd om actief te worden bij GMF?

Je bent al lid van een milieuvereniging, maar je kan nog meer doen! Kijk in onze activiteitenkalender, doe mee met een GMF-werkgroep.... Doe iets, word actief lid. Wil je meer weten? Contacteer steven@gentsmilieufront.be. 29

Fijn stof Stille killer wordt aangepakt met nieuw geïntegreerd luchtkwaliteitsplan De milieunormen voor fijn stof werden in 2014 voor het eerst niet overschreden in de meetstations. Desondanks betekent dat niet onmiddellijk goed nieuws voor onze gezondheid. De normen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zijn namelijk veel strenger dan wat Vlaanderen of de EU opleggen. Tekst: Adelheid Vanhille Foto’s: Ilse Rotiers (rechts), Arthur Depuydt (open minaraad)

W

etenschappelijke studies hebben ondertussen ruimschoots de relatie tussen de hoeveelheid fijn stof en verhoogd sterfterisico bewezen. Effecten van fijn stof zijn zichtbaar en meetbaar tot 1.500 meter van een verkeersas. Een nieuw geïntegreerd luchtkwaliteitsplan voor de stad Gent en de Gentse kanaalzone wordt momenteel voorbereid. Die boodschap kregen de meer dan 100 aanwezigen te horen tijdens de open MinaRaad op 7 februari.

Fijn stof?

“Fijn stof”, zo legt Mirka Van der Elst, expert voor luchtkwaliteit en fijn stof van de Vlaamse overheid uit, “is een allegaartje van allerlei stoffen, vast en vloeibaar, natuurlijk of antropogeen (door de mens gefabriceerd). Dat fijnstofdeeltje is dus een container. Hieraan kunnen zich ook andere giftige stoffen vasthaken zoals zware 30

Frontaal //

lente 2015

metalen, benzeen en pollen”. Fijn stof is kleiner dan 100 micrometer. De focus ligt op deeltjes die kleiner zijn dan 10 micrometer omdat die diep in de longen doordringen en zo gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken. Twee groottes van fijn stof worden gemeten: PM10 en PM2,5, deeltjes kleiner dan 10 en 2,5 micrometer. De metingen van fijn stof laten sinds de start in 1997 een dalende trend zien. In 2014 zijn alle milieunormen voor het eerst gehaald. De concentraties worden ook beïnvloed door meteorologische omstandigheden die in 2014 gunstig voor fijn stof waren. Toekomstige overschrijdingen zijn dus zeker niet uit te sluiten. Naast de meetstations zijn er ook modellen die voor elke plaats in Vlaanderen een berekende fijnstofcocentratie geven. De hoogste waarden (de rode) zijn te vinden in de kanaalzone en langs de autosnelwegen. Het stadscentrum kleurt oranje. Bij deze inkleuring is geen rekening gehouden met het effect van de zogenaamde street canyons. Die term slaat op smalle en drukke straten waar de vervuiling blijft hangen. Uit meetonderzoek blijkt dat er daar hogere concentraties zijn en dus waarschijnlijk ook overschrijdingen. Belangrijke bronnen van fijn stof die we kunnen beheersen of verminderen zijn het wegverkeer (17 procent) en de

huishoudens (43 procent). Houtverbranding zorgt voor de grootste bijdrage van de huishoudens. Dus stook slim en stook zo weinig mogelijk met hout. Of beter nog, helemaal niet!

Stadscentrum

De hoeveelheid fijn stof in een bebouwde omgeving kan sterk verschillen. Zo blijft in smalle straten met hoge gebouwen de vervuiling hangen. De hoeveelheden liggen hier soms dubbel zo hoog als in een open straat. In de cocktail van fijn stof door verkeer vinden we Black Carbon (BC), Elementaire Carbon (EC) en organisch materiaal (OM). Een even groot deel is het minerale stof: stof dat opwaait en weer neerdaalt, afkomstig van de slijtage van de wielen, de remmen en het wegdek. “Woon je in een straat met een street

// Fijn stof adem je in, maar nooit meer uit //

canyon-effect, houd dan de ramen gesloten aan de straatkant. Je huis vormt een vrij goede buffer tegen de vervuiling. Aan de achterzijde kun je wel de ramen open zetten, en ook in de tuin, ligt de concentratie aan fijn stof veel lager”, stelt Mirka Van der Elst ons gerust.

Blootstelling

Professor Dirk Avonts, UGent, vakgroep huisartsengeneeskunde en eerstelijnsgezondheidszorg, start zijn lezing met “Een arts houdt zich bezig met de blootstelling in het lichaam.” De blootstelling is afhankelijk van de concentratie in de lucht, de intensiteit van de blootstelling en de verblijfsduur in de vervuilde lucht. De fijnste fractie van fijn stof adem je in tot in de longblaasjes. “Je ademt dit in, maar nooit meer uit”, aldus Avonts, “De witte bloedcellen nemen dit ultrafijne stof op en brengen het naar de lymfeklieren. Op die stofdeeltjes kleven kankerverwekkende stoffen zoals arseen, cadmium, benzeen…” Dat zou volgens de professor een mogelijke verklaring kunnen zijn voor een aantal gevallen van lymfeklierkanker. Confronterend zijn de verschillende studieresultaten die Avonts bespreekt. De conclusie is dat het effect van fijn stof op ons lichaam zichtbaar en meetbaar is tot 1.500 meter van de verkeersas. Binnen de 100 meter van

Voorstellen GMF voor acties voor een betere luchtkwaliteit

(geïnspireerd op de lezingen en vragenstelling van de open Milieuraad en op het memorandum van GMF)

(1) Invoeren van low emissiezones (LEZ) in de Gentse binnenstad vanaf 1 januari 2016. De afgebakende zone ligt in het gebied binnen de R40 en de dichtst bevolkte woongebieden daarbuiten. (2) Snelheidsbeperking tot 90 kilometer per uur op alle autostrades in de regio van Gent. (3) De E17 tussen klaverblad Destelbergen en klaverblad Zwijnaarde om te vormen tot lokale bedieningsweg (4) Vrachtwagens komen de bebouwde stad niet meer in, laden en lossen gebeurt in de stadsdistributiecentra, vervoer naar het centrum met milieuvriendelijker vervoermiddelen zoals bakfiets (5) Verplichten om de motor af te zetten als je stilstaat zoals voor een rood verkeerslicht of in de file of als je wacht. (6) Opzetten van een programma om in alle Gentse woningen de oude houten steenkoolkachels en allesbranders te vervangen. (7) Zichtbare en continue meters van luchtvervuiling op verschillende plekken (8) Straten met een streetcanyon-effect wekelijks vegen en het verkeer verminderen. 31

Cartoon: Joris Vermassen

een drukke verkeersas neemt de totale sterfte toe met 18 procent. Er is zelfs een verdubbeling van de sterfte als gevolg van hart- en longziekten in die zone naast een drukke verkeersweg. De extra mortaliteit is evenredig met het aantal voertuigen dat er per 24 uur passeert en het percentage aan vrachtwagens. Is het wel goed om te fietsen in druk verkeer? Avonts antwoordt: “Natuurlijk is de blootstelling van fietsers verhoogd, maar lichamelijke inspanning vermindert het ontstekingsproces. In de stad is het beter om te fietsen dan om de afstand met de wagen af te leggen”.

32

Frontaal //

lente 2015

Gents luchtkwaliteitsplan

“Het geïntegreerd luchtkwaliteitsplan voor 2016 -2020 is in opmaak”, vertelt Tine Heyse, schepen van Milieu, Klimaat, Energie en Noord-Zuid. Dit geïntegreerd plan zal zowel acties voor de agglomeratie Gent als voor de kanaalzone bevatten. Naast Gent zijn ook de buurgemeenten Evergem en Zelzate betrokken. Acties uit het Mobiliteitsplan van het stadsbestuur komen ook in dit luchtkwaliteitsplan. Eén van de nieuwe acties specifiek voor het luchtkwaliteitsplan is het opzetten van een publieke meetcampagne rond luchtkwaliteit. Daarmee hoopt Heyse om een gedragsverandering bij de Gentenaars in gang te zetten. “De stad Gent onderzoekt

ook of ze een lage-emissiezone zal invoeren en hoe groot die zone zal zijn. Tegen de zomer van 2015 willen we ons standpunt bepalen”, kondigt schepen Heyse aan (zie ook artikel Volgend jaar Lage-emissiezone in Gent? op pagina 4-5). GMF houdt jullie vanzelfsprekend op de hoogte!

.

Meer info www.ircel.be: voor de actuele luchtkwaliteit www.atmosys.eu – zie “annual air quality maps” voor luchtkwaliteitskaartjes waar je op kan inzoomen. Opgelet: geen streetcanyonmodellering toegepast. www.vmm.be voor de rapporten “Luchtkwaliteit in het Vlaamse gewest” en “Lozingen in de lucht”.

GMF lanceert een nieuwe website Een hedendaags ontwerp en betere inhoud

Gents MilieuFront wil graag een luide en sterke stem zijn voor alle Gentenaars die streven naar de stad van de toekomst! Daar hoort naast beleidswerk en acties ook communicatie in al zijn vormen bij. Tekst: Steven Geirnaert en Britta Bolte

C

ommunicatie in tijden van internet en sociale media evolueert heel snel. Onze oude website stond al sinds 2005 online en was bijna 10 jaar later dringend aan vervanging toe. Na een aantal maanden werken achter de schermen is het nu zover. We kunnen met veel trots onze nieuwe website aan jullie voorstellen, nog steeds op het vertrouwde adres www.gentsmilieufront.be. “Onze oude website was wat verouderd en sprak niet meer aan. Bovendien konden we moeilijk kort op de bal spelen”, zegt GMF-woordvoerder Steven Geirnaert. “Het is met de nieuwe

site de bedoeling dat we enkele keren per week relevant milieunieuws op onze site zetten. We zullen dus inspelen op de actualiteit, onze standpunten daar weergeven en eigen activiteiten aankondigen.” De website is niet alleen functioneler, hij oogt ook beter en nodigt uit tot lezen. Met meer foto’s en een frisse lay-out. Verder is de website ook gelinkt aan sociale media en wordt daarmee stukken interactiever. “We hebben de website samengesteld met de hulp van vrijwilligers. Dat was een intensief én leerrijk proces,”

zegt GMF-vrijwilligster Britta Bolte, die nauw betrokken was bij het project. “Het is ook de bedoeling dat de website wordt geüpdatet door zowel mensen van het GMF-secretariaat als door vrijwilligers. Zo kan de site beter en relevanter nieuws brengen.”

Meehelpen?

Wil je ook meehelpen aan onze site? Of zie je nog verbetermogelijkheden? Contacteer steven@gentsmilieufront.be.

.

33

Klimaatwijk Sint-Amandsberg Via duurzame wijken naar een duurzame stad

De stad Gent koestert zoals bekend al een tijdje de ambitie om tegen 2050 een klimaatneutrale stad te zijn. Tegen die tijd mag onze levensstijl geen negatieve impact meer hebben op het klimaat. Maar wat zijn nu de concrete maatregelen die het stadsbestuur wil nemen om dit te bereiken? Tekst en foto: Sabine Huyghe Deze tekst kwam tot stand met de medewerking van de stad Gent

Laboratorium Dampoort Sint Amandsberg Net zoals de meeste steden bestaat Gent uit verschillende wijken. Om stap voor stap de stad klimaatneutraal te maken, wordt er dus vertrokken vanuit die wijken. De buurten Dampoort en Sint Amandsberg kregen de eer om als proefwijk te dienen. In november 2013 werd er een thema-avond georganiseerd waarop buurtbewoners mee nadachten over hoe ze hun wijk energiezuiniger konden maken. In mei 2014 volgde nog een dergelijk ideeënmoment waarop verder werd gebrainstormd over de eerste ideeën. En dat waren er heel wat.

Buurzame stroom

Een mooi voorbeeld is het project Buurzame Stroom dat ondertussen al van start is gegaan. Dat project zoekt uit hoe mensen die geen geschikt dak hebben voor de plaatsing van zonnepanelen, toch kunnen meegenieten van zonne-energie. Zoiets kan bijvoorbeeld via daken van openbare gebouwen zoals scholen, sporthallen of buurthuizen. 34

Frontaal //

lente 2015

Buurzame Stroom onderzoekt ook hoe je het verbruiksgedrag voor die opgewekte zonne-energie beter kunt reguleren. Nu verschilt de productiepiek van zonne-energie (overdag) sterk van de verbruikspiek (voor gezinnen eerder ’s avonds). Buurzame Stroom wil onderzoeken hoe die pieken beter op elkaar worden afgestemd. De grootste uitdaging voor Buurzame Stroom zit op technisch, juridisch en financieel vlak: zonne-energie die door externe zonnepanelen wordt opgewekt, is niet automatisch bruikbaar voor een particulier zoals bij zonnepanelen op een privé dak. De opgewekte energie moet eerst verkocht worden aan een energieleverancier die ze inkoopt tegen een lage prijs. Daarna moet degene die de energie wil aankopen dit doen bij diezelfde energieleverancier, tegen een hogere prijs. Dat is een vervelende constructie waarvoor ze in het project op zoek gaan naar mogelijke oplossingen, zoals een gunstiger BTW tarief of groenestroomcertificaten voor collectieve projecten.

Buurzame Stroom zit momenteel nog in de conceptfase. Daarna volgt een aftoetsing bij de verschillende stakeholders qua haalbaarheid, wenselijkheid, ... Het is de bedoeling dat hieruit een proefproject ontstaat. Daarvoor wordt een grote groep bewoners uitgenodigd voor deelname aan het project. Die deelname bestaat bijvoorbeeld uit een investering in zonnepanelen en/of in deelname aan monitoring en verandering van verbruiksgedrag.

Energiezuinig renoveren voor iedereen

In Gent broeien er ook verschillende initiatieven rond groepsaankopen. Het stadsbestuur wil al die ideeën op elkaar afstemmen, zodat het warm water geen twee keer hoeft uitgevonden te worden. Andere ideeën die de buurtbewoners aanbrachten zijn al geïntegreerd in de reguliere werking van de stad Gent. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om premies die mensen moeten overtuigen om een energiezuinige renovatie door te voeren. Het is belangrijk om ook moeilijker

bereikbare doelgroepen aan te trekken: mensen met minder middelen die niet zo goed hun weg vinden in het doolhof van premies, isolatienormen en andere regelgevingen. Gentenaars met vragen over duurzaam wonen of renoveren kunnen altijd gratis terecht bij de Energiecentrale via 09/266 52 00 of energiecentrale@gent.be. Meer hierover in het artikel op pagina 8. Ook het project ‘Dampoort knapt op’ van vzw CLT Gent is specifiek gericht op een doelgroep met beperktere middelen: 10 huizen van huiseigenaars met een erg krap budget worden gerenoveerd tot energiezuinige woningen. De financiering en begeleiding van die renovering valt ten laste van de Community Land Trust. Als zo’n gerenoveerd huis wordt verkocht, gaat het budget van de renovatie en de bereikte meerwaarde terug in de pot van het project.

Creatief zonder CO2

In de buurten Dampoort – Sint Amandsberg zitten dus heel wat ideeën om een wijk klimaatvriendelijk te maken. Ook in andere buurten bruist het ongetwijfeld van de duurzame ideeën. Met de nieuwe Subsidie voor Duurzame Wijken wil Gent buurtinitiatieven stimuleren waarin bewoners en bewonersverenigingen projecten opzetten. Zo kunnen ze samen energie besparen en de CO2uitstoot verminderen. Op die manier hoeft het dus niet bij ideeën alleen te blijven. Het reglement van de subsidie is zo ruim mogelijk opgesteld om bewoners zo veel mogelijk ruimte voor creativiteit te geven. Projecten rond energiebesparing, maar ook initiatieven rond CO2uitstoot zoals projecten rond stadslandbouw komen in aanmerking. De rode draad is dat het initiatief bij de burger ligt. De subsidie is dus vooral

gericht naar mensen die al een idee hebben en een extra duwtje in de rug kunnen gebruiken. De trekkers van het idee worden dan de koplopers van het buurtproject. Toch is het wel degelijk de bedoeling om de volledige buurt in het project te betrekken. De stad Gent speelt hierin een ondersteunende en verbindende rol. De subsidie kan je niet gebruiken om materialen aan te kopen. Ze is meer bedoeld om advies, consultancy en expertise in te huren. Waar wacht je nog op om met jouw buurt een duurzaam project uit te werken?

.

Meer info Zoek je meer informatie, inspiratie of wil je weten welke projecten er lopen, hou dan www.gentklimaatstad.be in de gaten of schrijf je in voor de nieuwsbrief van Gent Klimaatstad. 35

Mooie dagen dicht bij huis: D Naar aanleiding van het verschijnen van de nieuwe Vlaanderen Fietsroute-gids schrijft GMF-vrijwilliger Toby Lawerier, één van de auteurs, een huis-, tuin- en keukenfilosofische ode aan fietsen in Vlaanderen. Een pleidooi voor duurzaam reizen dicht bij huis! Tekst: Toby Lauwerier Foto’s: Grote Routepaden vzw

(*) Vlaanderen en slecht weer, het is een hardnekkige mythe. Er valt hooguit 800 millimeter neerslag per jaar in Vlaanderen. De gemiddelde Schot krijgt meer dan 1200 mm te verduren en zelfs Galicië in het zonnige Spanje incasseert 1000 mm per jaar. Akkoord, in het meer zuidelijke Madrid regent het minder, schijnt de zon uitbundiger en is de gemiddelde temperatuur hoger, maar daar zijn er meer bosbranden. Quod erat demonstrandum. 36

Frontaal //

lente 2015

e eerste schuchtere lenteavond van het jaar heeft iets magisch – een avond die een belofte inhoudt. Na het werk fiets ik van Antwerpen naar Gent. Ik doe het vaak, ’s morgens fiets op de trein, ’s avonds met de fiets huiswaarts. Het vakantiegevoel komt snel, zo ergens halfweg de tramterminus in Zwijndrecht en Sint-Niklaas-Oost. Op de fietsostrade tussen Belsele en Lokeren gaat het crescendo. Enkel een voorbijrazende IC-trein verstoort even de rust. Ik was bijna echt vergeten hoe schoon de lente hier kan zijn.

Lelijkste land ter wereld?

Al zolang ik me herinner kan ik treurig worden over de dramatische lelijkheid van Vlaanderen. Soms lijkt mijn geboortegouw niet meer dan een eindeloze kakofonie van baanwinkels en autoshowrooms, jaren-zeventigstrodakvilla’s, contextloze Spaanse haciënda’s, verkavelingswijken en hier en daar een verdwaald maïsveld. Maar vooral: slechte fietspaden! En toch wordt Vlaanderen veel te snel weggezet als het lelijkste land ter wereld. Ook ik pleit schuldig. Ondanks alle ruimtelijke wanordening, de nimmer aflatende teloorgang van open ruimte, het gebrek aan bos, het teveel aan verkeerslawaai én het slechte weer (*), hou ik van Vlaanderen. Het is geen

passionele coup-de-foudre geweest, het was geen liefde op het eerste gezicht. De verleidingsdans was er één met weerhaakjes, appreciatie kwam onder voorbehoud en de liefde is eerder minzaam dan hartstochtelijk. Vlaanderen onthult zich niet onverwijld als een grandioos meesterwerk dat de toeschouwer overdonderd achterlaat. Vlaanderen is meer als een canvas boordevol kleine tafereeltjes, verftoetsen en penseelstreken, soms met zorg en kunde geschilderd, soms door amateurs van minder allooi op doek gekwakt. Het op het eerste zicht weinig samenhangende geheel van al dat schilderwerk is op zijn minst interessant te noemen. Het verhaal achter elk tafereeltje, de diepere grond van iedere penseelstreek – tot en met de kleinste verftoets, dát is wat Vlaanderen pas echt fascinerend maakt en tot zijn recht doet komen. Samen vormen al die vertelseltjes een veelkleurig epos, een meeslepend kluwen van kleine en grote geschiedenis, met als voorlopig laatste hoofdstuk Vlaanderen zoals het vandaag is. De fiets is de uitgelezen manier om je doorheen het verhaal te laten leiden. Over de wegen van de Vlaanderen Fietsroute schrijft ieder zijn eigen Vlaanderenverhaal – elk naar eigen kunnen en beschikbare tijd.

: de Vlaanderen Fietsroute Dendermonde - Boom

Vlaanderen vandaag – van ons natuurlijk, cultureel en bouwkundig erfgoed tot de industriële en agrarische activiteit, van de aanblik van onze steden en dorpen, over rivieren en beken, bossen, dijken, kapelletjes en waterpoelen tot en met de schijnbaar meest onbeduidende elementen in het landschap: niets is er zomaar of staat op zichzelf. Een eenvoudige fietstocht van Dendermonde naar Boom, dat is genieten in vogelperspectief, over de hoge dijken van Schelde en Rupel. Wat je ziet: een mozaïek van slikken en schorren, bosjes en natte hooilanden. Mooi rustgevend landschap zonder meer. Wat je niet ziet: het prikkelende verhaal over de eeuwenlange strijd van de mens tegen het water, een strijd die met de uitvoering van het Sigmaplan nog steeds niet ten einde is. De eerste inpolderingen begonnen meer dan 800 jaar geleden in opdracht van de abdijen, die er hun welvaart aan ontleenden. In hun zog volgden de steden. Over de Rupelstreek waart een zweem van vergane glorie. De kleiwinning ten behoeve van de baksteennijverheid heeft honderden jaren de omgeving geboetseerd. De laatste tientallen jaren verkommerden de oude industriële sites en kwamen de arbeidershuisjes leeg te staan, als

Nieuwe gids Vlaanderen Fietsroute GMF-vrijwilliger en fervent fietser Toby Lauwerier schreef samen met drie andere auteurs bij de vzw Grote Routepaden een nieuwe gids van de Vlaanderen Fietsroute. In zestien etappes beschrijft de fietsgids het 840 kilometer lange parcours van deze bewegwijzerde Ronde van Vlaanderen voor de recreatieve fietser. Verder zijn vier dwarsverbindingen opgenomen, die kortere lussen mogelijk maken. De etappes lenen zich perfect tot een leuke daguitstap: begin- en eindpunt liggen telkens in de buurt van een treinstation. Maar waarom dit jaar als vakantiebestemming niet eens voor eigen land kiezen? Een meerdaagse fietstocht laat je Vlaanderen beleven zoals je het nog nooit zag. De Gids voor de Vlaanderen Fietsroute is uitgegeven door Lannoo en verkrijgbaar vanaf 17 maart 2015. 37

Kempen

De Kempen waren tot diep in de 19de eeuw een desolate streek. Op de zandgronden kwam de landbouw nauwelijks tot ontwikkeling. Het graven van de verschillende Kempische kanalen met het Albertkanaal als sluitstuk veranderde dit beeld. De kanalen dienden niet alleen als transportweg tussen Maas en Schelde. Het bevloeien van de voedselarme Kempische bodem met kalkrijk Maaswater was voor de landen bosbouw een zegen die de streek voorgoed veranderde. De overgebleven oude keuterboerderijtjes lijken in niets op de monumentale hoeves die je dertig kilometer zuidelijker in het Hageland vindt. Door de vruchtbare leemgrond nam de landbouw daar een hoge vlucht en bracht welvaart voor de streek. De tot meer dan 200 jaar oude vierkantshoeves zijn de trotse erfenis van de succesvolle agrarische ontwikkeling.

Zoutleeuw

Het middeleeuwse stratenpatroon en het uit de kluiten gewassen historisch erfgoed in het kleine stadje Zoutleeuw op de grens met Haspengouw wekken verbazing bij de bezoeker. In de Middeleeuwen was er via de bevaarbaar gemaakte Kleine Gete een rechtstreekse verbinding met Antwerpen en de

stad was gelegen aan een belangrijke handelsweg tussen Brugge en Keulen, waardoor de lakenindustrie floreerde.

Wilde reis

De Vlaanderen Fietsroute is als een wilde reis door de tijd en geeft een nieuwe kijk op de schoonheid van het alledaagse, die te vaak als vanzelfsprekend beschouwd wordt. Heuvels worden zandafzettingen van zeven miljoen jaar oud, het tracé van een eenvoudige betonbaan bestond als heirbaan al in de Romeinse tijd, rond oude rivierarmen en turfwinningen ontwikkelden zich nieuwe natuurgebieden, het statige Meerdaalwoud vlakbij Leuven doet dagdromen

van het mythische Silva Carbonaria dat ooit grote delen van België en Noord-Frankrijk bedekte. Het verhaal is eindeloos. Tijd om het zelf te ontdekken, en route!

B

eervelde, bijna thuis van mijn fietstocht – de avond is gevallen. Nog even en de dagen zijn lang genoeg om vanuit Antwerpen over het traject van de Vlaanderen Fietsroute – via Temse en Dendermonde - naar Gent te fietsen en nog voor het donker aan te komen. Ik zal bijna echt vergeten zijn hoe schoon de zomer hier kan zijn.

.

Wilde

Plantenbeurs zondag

ei 10 um -18u

in de bourgoyen

Gratis roomer bij aankoop van

10

een minigroengevel met plantjes

Thema Wonderlijk

Wild creëer meer magie

38

Frontaal //

lente 2015

in je tuin met info over geveltuintjes, stadstuintjes ... verkoop • infostanden • grime • bar workshops • meespeelcircus • verteller

Live muziek door trio MeleMani b road bastards

In en rond natuur- en MilieucentruM de bourgoyen • drIepIkkelsTraaT 32 • GenT

.u.: Geert Spanoghe, Droogveldeweg 80, 9031 Drongen, www.natuurpuntgent.beFoto: shutterstock.com

een vage herinnering aan de keiharde leef- en werkomstandigheden van de steenbakkers. Toch lijkt de streek in het reine te komen met haar verleden. De huisjes worden opgekalfaterd en het overblijvende industrieel erfgoed wordt gerestaureerd. De voormalige kleiputten zijn omgevormd tot bossen en vijvers en werden de favoriete broed- of fourageerplaats van tientallen vogelsoorten – herwonnen paradijs in de verstedelijkte Vlaamse Ruit.

A ctiviteiten Meer info over de activiteiten en de meest recente lijst op www.gentsmilieufront.be/kalender

Repaircafé XL

Breng je afgedankte of kapotte spullen mee naar het Repair Café XL en geef ze een nieuw leven. Onder begeleiding leer je kleding, elektrische toestellen,… herstellen. Op die manier spaar je niet alleen geld uit, maar verklein je ook de afvalberg en draag je bij tot eerlijke Noord-Zuidverhoudingen. In deze extra large versie kan je in de voormiddag deelnemen aan workshops rond upcyclen en hergebruik van grondstoffen. In de namiddag kan je met kapotte spullen terecht in het repair café of leer je hoe je een oude stoel een nieuw leven kan geven tijdens de workshop ‘Stoel zoekt lief’. Doorlopend toont een fototentoonstelling van ICS hoe Cubanen omgaan met schaarse materialen en geeft inspiratie om zelf aan de slag te gaan. Dit repaircafé is extra groot en extra lang. In samenwerking met Vormingplus, Buitensporig, ICS-Gent en Netwerk Bewust Verbruiken. Zondag 22 maart tussen 10 en 17 uur Reigerstraat 8, Gent Reigerstraat 8, 9000 Gent gratis

Great Cloth Diaper Change

Worden op zaterdag 18 april meer dan 8.459 kindjes op hetzelfde uur verluierd? Dat is de uitdaging waar de vijfde editie van de Great Cloth Diaper Change voor staat. Klein Spook en GMF organiseren in Gent weer een evenement dat mee moet helpen een nieuw record te vestigen. meer op pagina 19. Zaterdag 18 april Parochiezaal Sint Paulus, Patijntjestraat 7. Inschrijven voor de Great Cloth Diaper Change kan door te mailen naar elisabeth@kleinspook.be. Vertel er wel bij hoeveel kinderen je gaat verluieren.

Leve(n)de Schelde happening

Gezwint, GMF en Natuurpunt Gent blijven zich verzetten tegen de plannen van W&Z voor de uitbaggering van de Schelde. Daarom organiseren de partners op 19 april vanaf 11 uur een Schelde Happening. Doe mee op zondag 19 april aan de grote actiedag voor het behoud van een uniek zoetwatergetijdengebied van Destelbergen tot in Gentbrugge. Programma - 11u en 14u: start begeleide fietstocht, samenkomst aan het Punt-monument (Arbedpark langs de Vincent Evrardlaan te Gentbrugge) - vanaf 12u: een hapje en een drankje aan het Puntmonument - van 14u tot 18u • vrij wandelen en fietsen tussen drie infoposten : (1)begin jaagpad (Nijverheidskaai Destelbergen) (2)Puntmonument (Arbedpark,Vincent EvrardlaanGentbrugge) (3)tegenover het Palinghuis (Heusdenbaan 79 Melle) • fietstocht vanuit Wetteren • waterlabo JNM langs de Schelde Aan de infoposten krijg je alle informatie over het project en zal er veel beeldmateriaal te zien zijn. Je zal ook kunnen genieten van het doodtij-moment, waar alle waadvogels zich reppen om hun buikje te komen vullen op het slib. Want dra is het vloed en zal de stroom weer langzaam vollopen. Zondag 19 april vanaf 11 uur programma - zie boven

GMF bike after work Brussel - Gent

De tweede editie ‘GMF Bike After Work Brussel’. GMF’ers die in Brussel werken kiezen die dag voor de fiets. Gent-Brussel ‘s morgens kan naar eigen kunde en goesting ook met de fiets op de trein gedaan worden. ‘s Avonds gaan we via de fietsknooppunten terug naar Gent. Startpunt is het Ferrarisgebouw, Albert II-laan 20, (Noordstation), maar je kan ook uiteraard ook op andere plaatsen aanpikken (of afhaken). Samen uit, samen thuis: we fietsen zoveel mogelijk in één groep naar Gent, de laatsten zullen de eersten zijn. Vrijdag 26 juni Uur:16:15 - open eind start: Ferarrisgebouw - Albert II-laan 20 (Noordstation), Brussel Graag vooraf inschrijven via inschrijven@gentsmilieufront.be

GMF-kayaktocht 2015

Omdat de kayaktocht in 2014 een groot succes was plannen we In 2015 opnieuw een, deze keer op de Moervaart en de Zuidlede in Wachtebeke. We gaan met de fiets of de bus naar daar en enkele GMF’ers gaan al een dagje vroeger om te kamperen in Wachtebeke. Keuze uit eenpersoons- of tweepersoonskayak of een plaatsje in de legendarische tien-zit. Verdere info volgt. Zondag 5 juli 2015 Van 12 tot 18 uur Wachtebeke Prijs:16 € pp Inschrijven verplicht via inschrijven@ gentsmilieufront.be

Big Jump - 2015

Ook dit jaar organiseren we weer een Big Jump. Hou zondag 12 juli vrij voor deze speciale editie. Verdere info volgt. Zondag 12 juli 2015 Vanaf 14 uur.

39

Frontaal

DRIEMAANDELIJKS MAGAZINE VAN HET GENTS MILIEUFRONT – JAARGANG 18 – 1ste TRIMESTER 2015 V.U.: Stefaan Claeys, Stoppelstraat 46, 9000 Gent – Erkenningsnummer: p806132 – Afgiftekantoor: 9000 Gent 1

A ctiviteiten Meer info over de activiteiten en de meest recente lijst op www.gentsmilieufront.be/kalender

Leve(n)de Schelde happening

Gezwint, GMF en Natuurpunt Gent blijven zich verzetten tegen de plannen van W&Z voor de uitbaggering van de Schelde. Daarom organiseren de partners op 19 april vanaf 11 uur een Schelde Happening. Doe mee op zondag 19 april aan de grote actiedag voor het behoud van een uniek zoetwatergetijdengebied van Destelbergen tot in Gentbrugge Zondag 19 april vanaf 11 uur Meer op pagina 39.

Bike after Work

De tweede editie ‘GMF Bike After Work Brussel’. GMF’ers die in Brussel werken kiezen die dag voor de fiets. ‘s Avonds gaan we via de fietsknooppunten terug naar Gent. Startpunt is de Albert II-laan (Noordstation), maar je kan ook uiteraard ook op andere plaatsen aanpikken (of afhaken). Samen uit, samen thuis: we fietsen zoveel mogelijk in één groep naar Gent, de laatsten zullen de eersten zijn. Vrijdag 26 juni Meer op pagina 39.