Batterijhelden doeboek 2022

N E D L E H J I BATTER DOEBOEK

32 pagina’s weetjes, tips, strips, puzzels, proefjes en meer!

IK BEN EEN ZWEMMENDE BATTERIJ Zoek mij!

Hoe vaak zie je mij in dit boek?

BATTERIJEN BEWAA JE IN DE KOELKASTR WAAR OF NIET WAA R?

E KUN JE EEN LAMPJET LATEN BRANDEN M EEN CITROEN?

2

STIBAT N A V K N E H T R O O P PAS MIJN BEROEP

en accu’s. alles van batterijen et we ik , ld he rij Batte e verbazen. alen fabriekjes m et m e di en ijv bl Toch e besturen: chten tot een dron rli ve ts fie je n Va graag over! . Ik vertel je er el ve zo en nn ku ze

IE VAN

IK KRIJG ENERG

r inleverpunt j steeds een ande bi n re ve le in n ije ． lege batter e batterijen ren van gerecycled be ro tp ui n te uc od maken) ． nieuwe pr st groener kunnen om ek to de we e et ho he zaag) ． tijdreizen (ik we met mijn elektrisc ve al eh (b n te ra appa ． goochelen met erij) flied is O, o, batt ． zingen (mijn lij voriete batterij et Batty, mijn fa m en al th ui n pe ． grap

RIETE APPARAAT

MIJN FAVO OP BATTERIJEN

p als die ne! En mijn zaklam Mijn tijdreismachi nacht geluk midden in de machine me per on er stroom brengt. naar een tijd zond R JOU

AP VOO MIJN BOODSCH

t er n batterij: je krijg Het leven is als ee lf, voor dus goed voor jeze energie van. Zorg batterijen rde en lever lege al het leven op aa Stibat. n inleverpunt van en accu’s in bij ee nodig r 8 lege batterijen Wist je dat er maa ? van een kaasschaaf zijn voor het maken

E MIJN FAVORIET UK ST G IN KLED

Mijn groene jasje en mijn groene stropdas. Ik ga d graag goed geklee op bezoek bij de inleverpunten voor lege batterijen en nd. accu’s in Nederla Er zijn er ruim 25.000 en ik ken l. ze (bijna) allemaa

>>> >> DOEBOEK > HENK >>>> >>> > > > N > A > V > > AT B 0 I 0 T 789 >> S L >> 25.0 4 N .

5 6 N 3 E 2 J I 1 >>> L R > E N > T > > P > E B AT >>>> RIJEN >> LEG >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> @ L E G E B AT T E > >>>>>>>>>>> >>>>>>>>>>>

3

E V A G P O S D U O H N I VAN BATTERIJ NAAR KAASSCHAAF

4 De batterij, waar komt die vandaan?

Het begon allemaal met een kikker

6

Henk heeft je hulp nodig! Los jij de puzzels op?

Geheimtaal, sudoku’s, woordzoeker, rebus

8 Doet jouw school al mee met het inzamelproject?

9 Hoe groen ben jij? Doe de quiz!

10 Van batterij naar kaasschaaf VERDWAALD IN DE RECYCLEFABRIEK 12 Lege batterijen, zo lever je ze in!

13 In de prullenbak of niet?

Dit doen andere kinderen met lege batterijen

14 Verdwaald in de recyclefabriek Vind jij de weg in het doolhof?

16

Batte-feitjes Echt waar! Sommige batterijen redden levens

18 Maak je eigen Batterij Emoji 20 Zo ga je veilig om met batterijen!

21 Puzzelen met Henk 22 Recyclen doe je natuurlijk altijd!

Gooi jij je chipszak in de juiste afvalbak?

24

Speur thuis naar batterijen

25 Zitten er batterijen in? Doe de quiz!

26 Proefjes waar je ENERGIE van krijgt 28 Waar of niet waar?

Feiten en fabels over accu’s en batterijen

29 30 31

Optische illusies en lijnpuzzel

32

Strip

Heb jij de Batterij Bewaarbox al?

Oplossingen

PROEFJES WAAR GT IJ JE ENERGIE VAN KR Hee, jij daar!

Ga je met me mee op reis?

In dit Batterijhelden Doeboek loods ik je door de wondere wereld van batterijen en accu’s. We gaan puzzelen, speuren, knutselen en experimenteren. En onderweg leer je nog veel ook.

Waar wacht je nog op? We gaan op batte-reis!

O, ik heb meteen een eerste speuropdracht voor je.

Batty is me te slim af geweest. Ze heeft zich in dit boek verstopt. Hoeveel Batty’s tel jij in totaal?

Deel je antwoord op Instagram: @legebatterijen!

4

T M O K R A A W , J I DE BAT T ER DIE VANDAAN? Je wekker, tablet of gamecontroller: al je elektrische apparaten hebben stroom nodig. Met een snoer met een stekker eraan kun je stroom uit het stopcontact halen. Maar dat is niet zo handig als je een apparaat wil meenemen. Daarom gebruiken we batterijen en accu’s. De eerste batterij is ruim 200 jaar geleden al uitgevonden!

Het begon met een kikker

1780

In 1780 steekt natuurwetenschapper Luigi Galvani verschillende metalen in de poot van een dode kikker. Hij ontdekt dat de spieren

van de kikker daardoor samentrekken. Het beestje leeft niet meer, maar beweegt nog wel! Galvani vertelt een vriend over zijn ontdekking. Deze vriend, de Italiaanse natuurkundige Alessandro Volta, snapt dat de kikker onder stroom kwam te staan door de metalen.

1800

De eerste batterij Alessandro Volta experimenteert verder met metalen. Hij maakt een stapel van stukjes koper en zink en stopt

er vilt tussen dat in een bak met zuur heeft gelegen. De boven- en onderkant van de stapel maakt hij aan elkaar vast met een koperen draadje. Het zink, de zuren en het koper reageren op elkaar.

Er ontstaat een chemische reactie: er loopt stroom doorheen! Volta noemt zijn ontdekking ‘de zuil van Volta’: de eerste batterij!

5

Hoe werkt het?

Zink is een metaal dat elektronen loslaat. Koper is een metaal dat juist elektronen ontvangt. Als je zink, koper en een zuur (of zout) met elkaar verbindt, stromen de elektronen van het

e-

e-

zink via een draadje naar het koper toe. En zo heb je stroom, waarmee je bijvoorbeeld een lampje kunt laten branden. e

-

1. Zink

2. Zout of zuur 3. Koper

1836

+

De veilige versie In 1836 ontwikkelt de Britse scheikundige John Frederic Daniell een batterij die langer meegaat dan de zuil van Volta. De batterij geeft ook stabieler stroom af en is veiliger. De batterij van Daniell wordt al snel veel gebruikt, bijvoorbeeld voor apparaten waarmee je telegrammen kunt versturen. Telefoon of e-mail bestaat nog niet, maar met zo’n telegram kunnen mensen elkaar toch een berichtje sturen.

1900

De hoeveelheid stroom die een batterij opwekt, druk je uit met het woord volt. Een AA-batterij levert bijvoorbeeld 1,5 volt. Lees deze pagina’s eens goed. Waar komt het woord volt vandaan, denk je?

Na 1900: klein maar fijn De batterijen van Daniell hebben een omhulsel van

papier. Dat papier is niet zo handig: vloeistoffen uit de batterij kunnen erdoorheen lekken. Daardoor krijg je roest in je apparaat.

Nu gebruiken we batterijen van metaal en zijn ze een stuk kleiner dan hun voorgangers. Slim!

e-

6

!

G I D O N P L U H E HENK HEEFT J ?

P O S L E Z Z U P LOS JIJ DE Geheimtaal A

B

E

K

N

O

P

R

T

W

IJ

Mijn nieuwe lichtgevende goochelstok werkt op batterijen.

Maar er zit een briefje bij dat ik niet kan lezen. Het is een briefje in geheimtaal.

Kun jij me helpen?

Pff, nu w het last ordt ig!

Los de sudoku’s op.

• In elk hokje komt een symbool:

,

,

of

• Op elke rij (van links naar rechts) komt elk symbool maar één keer voor.

• Ook in elke kolom (van boven naar beneden) komt elk symbool maar één keer voor.

• En in elk vak van vier hokjes komt elk symbool ook maar één keer voor.

een Dit is echt ! batter-eitje

Hm, deze wat moeilijk is er.

7

Rebus -b

k=t

p=d

kr=h

k=b

v=m

p=m

s=rd

-g

s=l

l=b -b

dd=tt

-sp

Woordzoeker

-n p=g

k=z

Vind jij alle woorden?

Zoek horizontaal, verticaal en achterstevoren.

B

A

T

T

E

R

IJ

L

M

E

T

A

A

L

N

9

E

B

I

T

S

H

N

E

D

A

L

P

O

E

Een letter kan vaker gebruikt worden.

V

V

A

E

R

J

E

D

O

O

L

O

E

L

R

De overgebleven letters vormen een zin.

O

U

T

E

I

N

L

E

V

E

R

O

G

E

A

L

E

G

R

O

N

D

N

E

P

P

P

B

A

W

T

I

L

I

M

T

S

L

M

T

U

N

I

M

E

G

E

R

N

IJ

E

T

I

O

K

N

O

O

P

N

Z

N

A

I

N

O

T

O

E

T

E

P

I

I

N

V

W

O

F

E

R

N

E

R

L

N

P

L

U

S

P

S

T

E

R

C

K

D

A

E

K

O

P

E

R

Y

E

N

G

E

C

O

H

T

C

V

O

L

T

E

L

B

E

T

T

E

A

A

A

R

IJ

H

E

N

E

L

Sommige woorden gaan zelfs de hoek om!

9VOLT

METAAL

AAA

MILIEU

BATTERIJHELD

MINPOOL

B

BEWAREN

OPLADEN

C

M

ENERGIE

OPWEKKEN

W

E

U

GALVANI

PENLITE

GRONDSTOF

PLUSPOOL

E

E

L

I

HENK

RECYCLING

W

T

K

K

H

INLEVERPUNT

SORTEREN

G

I

R

K

N

T

INZAMELEN

STIBAT

A

I

N

O

E

E

I

KNOOPCEL

STROOM

KOPER

VOLTA

R

N

E

N

S

N

H

L

LITHIUM

WINNEN

E

M

A

Z

N

I

L

D

LOOD

ZINK

8

E E M L A L O O H C S W U O J T E O D ?

T C E J O R P L E M MET HET INZA Kan jouw school wel wat nieuwe spullen gebruiken? Zoals springtouwen en steps voor op het schoolplein? Of tablets om je rekensommen op te oefenen? Doe dan mee met het inzamelproject voor basisscholen. Dan doe je iets goeds met je lege batterijen. Voor je school én voor het milieu.

Zo werkt het 1. Elke school kan gratis meedoen met het

Lijkt dit je wat?

1. Vraag aan je juf of meester of jouw school al ­meedoet

inzamel­project. Wie meedoet, krijgt van Stibat

met het inzamelproject. Nee? Mooi! Dan kun jij daar

een inzamelmeubel. Daar kunnen alle kinderen,

verandering in brengen. Laat je juf of meester dit

meesters en juffen hun lege batterijen in kwijt.

artikel maar lezen.

2. Is het inzamelmeubel vol, dan komt Stibat de batterijen

2. Wil je school meedoen? Dan kan je school zich

ophalen. Maar dat niet alleen! We tellen ook het aantal

­aanmelden op de website van Stibat:

kilo batterijen dat jullie samen hebben ingeleverd.

www.legebatterijen.nl/inzamelproject-basisscholen.

3. Voor elke kilo ingeleverde batterijen spaart je school

Jij kan dat niet zelf doen. Maar dat geeft niks, want

€ 0,25. Om je een idee te geven: in een inzamel­

je weet: jij hebt dit maar mooi geregeld voor jouw

meubel past ongeveer 55 kilo. Dus dat gaat snel!

school!

4. Hoe meer batterijen je inlevert, hoe hoger het geld­bedrag. Zo kun je een mooi geldbedrag bij elkaar sparen voor bijvoorbeeld springtouwen, tablets of andere schoolspullen.

5. Het gespaarde geldbedrag wordt in januari of februari van het volgende kalenderjaar uitbetaald.

Houd je binnenkort een spreekbeurt op school?

Of moet je een werkstuk maken? Ik weet een superleuk onderwerp: de inzameling en recycling van lege batterijen.

9

dit Wat doe jij als je 1 doeboek uit hebt?

HOE GROEN BEN JIJ? DOE DE QUIZ!

endin. [10 punten] aan een vriend of vri A Ik geef het door ders ruimen bank liggen. Mijn ou B Ik laat het op de ] het wel op. [1 punt . [5 punten] en in de papierbak C Ik gooi het mete er later plaatjes uit D Ik bewaar het om en]

te knippen. [8 punt

Oeps, de oplaad 2 gamecontro bare batterijen van je ller zijn leeg! Wat doe je?

A Ik stop de batte rijen in de oplader. Die

tterijen.

Je hebt lege ba 4 Wat doe je ermee?

n emmer vol. tterijen! Ik heb al ee ba e leg r aa sp Ik A [1 punt] ox. ze Batterij Bewaarb B Ik stop ze in on aakt. [9 punten] Die heb ik zelf gem imd staat t restafval. Opgeru C Ik gooi ze bij he netjes. [1 punt] or lege een inleverpunt vo D Ik lever ze in bij en] batterijen. [10 punt

kan

ik blind vinden. [10 punten] B Ik doe er nieuw e batterijen in. De lege batterijen lever ik in bij een inl everpunt. [7 punten ] C Ik roep heel hard : ‘Mama!!’ [1 punt] D Ik leg de contro ller terug op zijn ple k en ga andere dingen doen. [1 pu nt]

5

deten merk Tijdens het avon 3 je dat je niet alles op kan.

Wat doe je?

Waar koop jij nieuwe kl

A Online natuurlijk , en

je. s in een koelkast­bak A Ik doe de restje n! [10 punten] Lekker voor morge container. s netjes in de GFTB Ik gooi de restje [8 punten] alles op! ik niet. Ik kan altijd C Deze vraag snap [5 punten] st ee. Dat eten was va D In de afvalbak erm ren. [1 punt] te vies om te bewa

eren?

dan laat ik ze thuis

bezorgen. [1 punt] doos haal ik af bij ee n afhaalpunt. [4 pu nten] C Altijd bij een tw eedehandswinkel.

Er zijn al zoveel kleren op de werel d. [8 punten] D Nieuwe kleren?

Die naai je toch ge woon van een paar oude gord ijnen? [10 punten] B Meestal online.

De

Heb je oude stukjes stof?

Op YouTube vind je veel ideee voor hergebruik. Zoek bijvoorb n op‘dingen maken van stof’. En eeld maak je eigen tasje, haarband of sleutelhanger!

Tel nu je punten bij elkaar op.

Hoe groen ben jij?

5-20 punten: Groen? Wat is dat?

20-35 punten: Lichtgroen

35-50 punten: Groene held

Jij bent niet echt bezig met het

Jij maakt vaak groene keuzes. Goed

Wow, jou hoeven we niets meer

milieu. Je vertrouwt erop dat

bezig! Hou vol, en haak

te leren over recyclen. Sterker

de mensen om je heen het

niet te snel af zodra het

nog, waarschijnlijk kunnen we

oplossen. We raden je aan iets

ingewikkeld wordt. Samen

heel veel van jou leren. Met meer

beter je best te doen. Tip: lees dit

zorgen we voor een

kinderen zoals jij ziet de toekomst

doeboek goed door!

groenere wereld.

er rooskleurig … eh, groen uit!

10

R A A N J I R E T T A VAN B F A A H C S S A A K Lege batterijen? Die lever je natuurlijk in bij een inleverpunt! Op school, bij de supermarkt of in een andere winkel. Maar wat gebeurt er daarna eigenlijk mee?

Geen gewoon afval Batterijen bevatten stoffen die schadelijk kunnen zijn voor mensen en voor het milieu.

Daarom horen ze niet in de vuilnisbak. Zo komen ze namelijk bij de afvalverbranding terecht. En dan kunnen de schadelijke stoffen in de lucht komen. Maar er is nog iets. Batterijen zitten vol metalen die opnieuw gebruikt kunnen worden. Dat lukt alleen als je je batterijen apart inlevert.

Ophalen Heeft jouw school een inzamelmeubel voor lege batterijen? Super! Dan hoef je niet naar een ander inleverpunt. Die zijn er wel, en veel ook. Er zijn ruim 25.000 inleverpunten door heel Nederland. Stibat haalt de ingeleverde batterijen daar op en brengt ze naar het landelijk sorteercentrum.

11

Soorten en maten Er zijn veel soorten batterijen. In een horloge zit een piepkleine knoopcelbatterij. Die is zo klein als een knoop. Een afstandsbediening werkt op dunne AA- of AAA-batterijen. En een rookmelder heeft een grotere 9-voltbatterij nodig. Batterijen verschillen niet alleen van buiten, ook van binnen. Niet elke batterij werkt op zink en koper. Er kunnen ook andere metalen in zitten, zoals ijzer, nikkel, lood en kobalt. Met andere woorden: de chemische samenstelling van batterijen verschilt.

Vermalen en verhitten In de recyclefabriek worden de batterijen fijngemalen tot kleine korreltjes. Die korrels gaan daarna in een superhete oven: tot wel 850 graden! Door de hitte kunnen zink, lood, ijzer en andere metalen eruit worden gehaald. Met deze metalen maken mensen vervolgens nieuwe producten.

Misschien is jouw fiets wel van oude batterijen gemaakt. Of je oorbellen. Of de kaasschaaf!

Sorteren Batterijen kunnen niet allemaal op dezelfde manier gerecycled worden. Daarom zoeken mensen in het sorteercentrum de batterijen uit. Ze sorteren de batterijen op chemische samenstelling.

Batterijen met zink gaan in de ene bak, batterijen met nikkel in een andere bak, enzovoort.

Daarna gaan de gesorteerde batterijen naar verschillende recyclefabrieken in Europa.

Dit is m ijn t Zelf gemijdreismachine . aak gerecyc lede ba t van tterijen !

12

, N E J I R E T T A B E LEG !

N I E Z E J R E V ZO LE Batterijhelden leveren lege batterijen in.

Natuurlijk, want dan kunnen ze gerecycled worden. Maar hoe werkt dat inleveren precies en waar kun je dat doen?

1. Haal de batterijen uit het apparaat. Klinkt logisch,

Zoek je een inleverpunt bij jou in de buurt? Ga naar www.legebatterijen.nl/waar-inleveren Je ziet daar een kaart van Nederland. Vul je postcode in en klik op Zoek. Tadaa!

Nu zie je waar jij naartoe kunt racen met al je lege batterijen.

maar toch vergeten mensen het nog weleens.

Je levert de batterijen in, niet het apparaat. Krijg je de batterijen er niet uit? Geeft niks. Fiets dan even

3. Soms is een batterij verroest of kapot. Of er is een

naar de bouwmarkt of de milieustraat. Daar kun je

plakkerig goedje uit gelekt, dat nu vastgekoekt zit aan de

het apparaat inleveren. Met batterijen en al!

buitenkant. Niet aankomen! Pak de verroeste, beschadigde of lekkende batterij op met

2. Heb je lege knoopcellen of 9-voltbatterijen?

Die moet je afplakken. Batterijen zijn namelijk nooit helemaal leeg. Als de polen van batterijen elkaar raken, kan er kortsluiting

een keukenpapiertje en stop hem in een plastic zakje. Of rol er huishoudfolie omheen.

4. Lever de batterijen in bij een inleverpunt

ontstaan. Met

van Stibat. Er is er

brand als gevolg.

vast een bij jou in de

Dat wil je niet!

buurt. Bijvoorbeeld

Plak daarom de

in de supermarkt,

plus- en minpool van lege knoopcellen en 9-voltbatterijen af.

Gewoon met een stukje tape of plakband. Laat het plakband erom zitten als je de batterijen inlevert.

speelgoedwinkel of op school. Je mag de lege batterijen er gewoon los ingooien. Behalve als ze lekken of kapot zijn dus.

5. Sommige batterijen zijn te groot om in te leveren.

Dit zijn meestal accu’s die door bedrijven gebruikt worden.

waren Eh??? Wat eer? dat ook alw a 11!

Kijk op pagin

Maar bijvoorbeeld ook de accu uit de accuboormachine van je vader. Heb je zo’n accu liggen? Breng hem naar de milieustraat van de gemeente. En de fietsaccu van je moeders elektrische fiets? Die mag terug naar de fietsenwinkel.

13

IN DE PRULLENBAK OF NIET?

“Op school staat een bak voor het

inderen k e r e d n a n e o d Dit en met lege batterij

inleveren van lege batterijen. Ik loop er

Lieke (1 2 jaar)

elke dag langs, maar ik heb er nog nooit wat in gedaan. Misschien binnenkort toch maar eens doen. Niet dat ik vaak lege batterijen heb, hoor. Vroeger had ik wel speelgoed waar batterijen in moesten, maar dat gebruik ik niet meer. Ik zit nu vaak op mijn telefoon.

Die kun je gewoon steeds opladen. Ik vind

“Ik gooi nooit lege batterijen

het wel belangrijk om te recyclen, want

in de prullenbak, want dat

dan kunnen er nieuwe dingen van

is slecht voor het milieu.

r) Nick (10 jaa

gemaakt worden.”

Als we batterijen inleveren, kunnen ze worden gerecycled. De metalen

die erin zitten, gebruiken ze dan opnieuw.

Dat is veel beter! Ik maak me zorgen over het

“Bij de supermarkt staat een grote inzamelbak

milieu en probeer zelf van alles te doen. Ik ben

waar je lege batterijen in kunt doen. Als je

bijvoorbeeld WWF-Ranger en ruim soms afval

er tien in een zakje stopt met je gegevens

op in de natuur. Ook ben ik vegetariër, omdat ik

erbij, kun je ook nog iets winnen. Dat heb

dat beter vind voor de natuur en de dieren. En

ik één keer gedaan. Toen heb ik zelf een

ik zorg er dus voor dat we thuis lege batterijen

heel mooi zakje geknutseld met ducttape.

verzamelen en inleveren!”

Niks gewonnen, jammer genoeg. Maar

Gijs (8 jaar)

ze maken wel nieuwe dingen van oude batterijen hè? Dus misschien, heel misschien, zijn mijn batterijen wel gebruikt om een reisversie van een tafelvoetbaltafel te maken. Dat zou echt cool zijn!”

Test je kennis en download jouw certificaat!

Weet jij alles over lege batterijen? Dan ben jij een echte Batterijheld! Test je kennis in 10 vragen op www.legebatterijen.nl/basisscholen/quiz en download na afloop een prachtig certificaat.

14

E D N I D L A A VERDW K E I R B A F E L C Y C RE De klas van Skyler en Daan krijgt een rondleiding door een fabriek waar ze batterijen recyclen. Bij de lopende band treuzelen Skyler en Daan en ze raken de rest van de groep kwijt. Overal om zich heen zien ze enorme machines die sissende en schurende geluiden maken.

Maar achter een reusachtige zwarte oven merkt Skyler een metalen deur op. Gelukkig! Of toch niet?

‘Weet je zeker dat we hier naar binnen mogen?’

‘Jeetje, doe eens rustig, joh.’ Skyler loopt op haar

fluistert Daan. Hij kijkt een beetje angstig naar de

gemak een rondje door de hal. ‘Hee, kijk hier eens,

grote, grijze deur. ‘Meestal betekent zo’n zware

Daan. Een plattegrond! Zie je wel, niks aan de hand.’

deur dat er iets gevaarlijks achter zit.’

‘Echt? Hoe komen we terug? Laat eens zien.’

Skyler haalt haar schouders op. ‘Dan zouden ze

Skyler prikt met haar vinger op de kaart die tussen de

hem toch wel afsluiten? De deur staat op een kier.

deuren hangt. ‘Eens kijken, we hoeven alleen maar ...

Kom op, wil je terug naar de rest, of niet?’

eh ...’

Daan hinkt van de ene op de andere voet en bijt

‘Dit is geen plattegrond, dit is een doolhof,’ kreunt

op zijn duimnagel. ‘Ik weet het niet,’ mompelt hij.

Daan. ‘En hoe weten we nu welke deur we moeten

Intussen duwt Skyler al met twee handen de deur

kiezen?’

een stukje verder open. ‘Wauw! Wat is dit?’

Aarzelend zet Daan een stap vooruit. Ze staan in een kleine, maar hoge hal. Boven hen valt het zonlicht door een glazen dak.

‘Er zijn drie deuren! Welke zullen we nemen?’

Skyler kijkt nieuwsgierig om zich heen. ‘Geel, rood of groen?’

‘Misschien kunnen we maar beter teruggaan,’ piept Daan. Maar net als hij zich omdraait, valt de grote, grijze deur met een oorverdovende klap dicht. BAM! ‘Neee!’ Hij bonkt op de deur. ‘Help, we zitten vast! Ik ... ik krijg geen adem. We gaan hier doooood!’

Geel, rood of groen?

Skyler en Daan zijn verdwaald in de recyclefabriek.

Welke deur moeten ze kiezen?

15

leur Welke k ij past b ? recyclen

16

S E J T I E F E T T A B Doet-ie het nog steeds?

Al 180 jaar lang k ­ linken de bellen van de ­Clarendon Bell in Oxford. Oké, is dat nou zo bijzonder? Zeker! De batterijen van deze bellen zijn namelijk nog nooit vervangen.

Geen enkele andere batterij, zelfs niet de allernieuwste, gaan zo lang mee.

De eerste!

Of toch niet?

De heren Galvani en Volta deden ruim

best 200 jaar geleden hun n. ter wereld uit te vinde om de eerste batterij s 2.000 jaar geleden Knap, hoor. Alleen wa de Iraakse stad Bagdad iemand hen al voor! Bij . kruik van klei gevonden is een 2.000 jaar oude r. een dun staafje van ijze Daarin zaten koper en , met een zure vloeistof De kruik kon je vullen p. Zo konden ze met bijvoorbeeld citroensa m opwekken. de kruik toen al stroo

Heel nobel In december 2019 ontvingen de wetenschappers Goodenough, Whittingham en Yoshino de beroemde Nobelprijs. Ze kregen deze wetenschappelijke prijs voor de ontwikkeling van de lithium-ion-batterij. Je weet wel, zo'n supersnel oplaadbare batterij die in je telefoon en in de nieuwste Tesla zit. Volgens de jury van de Nobelprijs zijn we nu een stap dichter bij een herlaadbare wereld.

Ieniemienie …

ter wereld kun je met De allerkleinste batterij zien. Daar heb je het blote oog niet eens voor nodig. een sterke microscoop lijk 10 bij 100 Het batterijtje is name ot? nanometer. Klinkt gro n Nou, trek maar eens ee ene haar uit je hoofd. Die haar is al 7.000 keer (!) atterij. dikker dan deze minib

17

Redders in nood Batterijen kunnen levens redden. Nou ja, de apparaten waar batterijen in zitten dan. Zorg natuurlijk wel altijd voor volle batterijen in deze redders in nood!

Superrrrrkracht!

Waar rook is …

Heb je rookmelders in je huis hangen? Mooi! Rookmelders gaan namelijk piepen als er rook is.

De grootste batterij ter of ligt − op dit mome

wereld? Die staat −

megabatterij kan wel

En dan kan jij dus op tijd naar buiten

30.000 huizen stroom

geven. Een gigantisch superkrachtige Powe

Zo waarschuwen ze je voor brand.

nt in Australië. Deze windmolenpark laadt

vluchten. Vraag maar eens aan

de

rpack voortdurend op

.

een brandweerman hoe belangrijk rookmelders zijn.

Onder de sneeuw Ga je weleens skiën? Dan blijf

Inleveren!

je natuurlijk netjes op de piste.

In Nederland zijn ruim 25.000 inleverpunten

Sommige ervaren skiërs zoeken

voor je lege batterijen. we Met zijn allen leverden

op lawines is daardoor groter.

kilo in 2020 4,68 miljoen batterijen en accu's in. cord Het absolute inleverre n van één persoon op éé 0 batterijen. dag is maar liefst 38.42 zoeker van de In 2019 leverde een be lijk 3.842 zakjes Huishoudbeurs name n in. met tien lege batterije

een eigen route. Maar de kans Deze mensen nemen daarom een lawinepieper mee. Als ze toch bedolven raken onder de sneeuw, dan zendt die pieper een noodsignaal uit. Zo kunnen ze sneller gevonden worden.

Hartverwarmend Een belangrijk levensreddend apparaat is de pacemaker.

Dat apparaatje wordt tijdens een operatie in het lichaam geplaatst bij iemand met hartklachten.

De pacemaker zorgt ervoor dat het

rij

Zwemmende batte

hart goed klopt. Hij houdt het hartritme in de gaten en stuurt bij als het nodig is.

Schokkend: in het Amazonegebied in Zuid-Amerika zwemmen levende batterijen! De sidderaal kan een elektrische schok geven van wel 650 volt. Ter vergelijking: een vinger in het stopcontact steken, levert een stroomstoot van 230 volt op. Je wil dus niet zo’n vis rond je benen voelen!

Tip!

Speur in en om je huis naar lege batterijen. Kijk snel op pagina 24.

18

N E G I E E J K A MA I J O M E J I R E T T A B Wat heb je nodig?

1

Knip twee rondjes uit.

• lege wc-rol • gekleurd papier • potlood • schaar

2x

• lijm of plakband • liniaal

2

• muntstuk • wit papier • stiften

1cm

1cm

3

Vouw de flapjes om.

4

Plak de rondjes aan beide kanten van de wc-rol.

5

Knip een strook uit.

Maak knipjes in de randen.

19

6

Plak de strook om de wc-rol.

7

Knip twee rondjes uit.

2x 8

10 9

Vouw de flapjes om.

12

Knip een smal strookje uit.

11

Plak het strookje vast aan de flapjes.

Plak het andere rondje aan de binnenkant vast.

13

14

Maak knipjes in de randen.

Maak van je batterij een emoji!

Plak het schijfje op de batterij.

20

M O G I L I E V E J ZO GA !

N E J I R E T T A B T ME

Gooi een halflege batterij niet weg! Je kunt hem nog prima gebruiken in een apparaat waar maar een batterij in hoeft.

Eerst kijken, dan doenrij

ge een batte Heb je voor je horlo lke soort en maat nodig? Kijk eerst we hoe je de batterij in erin moet. En ook doen. Dat staat in het apparaat moet ng. de gebruiksaanwijzi

Maak batterijen nooit

Hou je van sleutele n en

Vervang batterijen tege

Is er één batterij in

lijkertijd

een apparaat leeg?

Vervang dan alle ba tterijen. Als er oude en nieuwe batterijen bij elkaar in een apparaa t zitten, werken ze m inder goed.

open

dingen uit elkaar ha len? Hartstikke leuk, maar doe dat nooit met batterije n. Wil je toch experimenteren? Do e dan de proefjes op pagina 26-27.

Eén soort batterijen Gebruik altijd maar één soort batterij voor een apparaat. Gebruik dus geen gewone batterij met een oplaadbare. En ook geen alkalinebatterij met een lithiumbatterij.

Houd het ook bij één merk.

Bewaar batterijen op een goede plek Batterijen kun je het beste droog en koel bewaren.

Bijvoorbeeld in een donkere la. Niet in de koelkast, want door kou en vocht gaat een batterij minder lang mee.

En zeker niet in de zon. 17 graden is echt de max.

Bij geen gebruik, batt

erij eruit

Gebruik je je zaklam p alleen bij het kam peren?

Haal dan na de vaka ntie de batterijen eru it.

Zo verliezen de ba tterijen geen onno dige energie, en gaan ze ook niet lekken.

nderen Pas op met kleine kiDa t speelgoed.

Batterijen zijn geen Maar heb je een wist jij natuurlijk al. dan geen batterijen klein broertje? Laat ee s gaat hij er nog m rondslingeren. Strak er: op sabbelen! spelen. Of nog erg

Wees voorzichtig met lekkende batterijen Soms komt er uit een oude batterij een plakkerige vloeistof.

Pak zo’n batterij niet met blote handen vast. Gebruik een keukenpapiertje en stop de batterij in een zakje. Naar een inleverpunt ermee!

21

PUZZELEN MET HENK

Tip

Alle inform! je nodig h atie die deze puzze ebt voor terugvindel, kun je n in dit boek!

1. Een metaal dat veel gebruikt wordt in batterijen.

2. Een kleine, platte, ronde batterij heet een ...

3. Een apparaat dat kan vliegen met behulp van een batterij.

1

4. De achternaam van de uitvinder van de batterij.

2

5. Een ander woord voor elektriciteit.

6. De batterij in een mobiele telefoon kun je steeds weer ...

3

7. Volta legde stukjes vilt voor zijn batterij in een bak met ...

4

8. Recyclen is goed voor het ...

9. Als je zink, koper en zuur op elkaar legt, krijg je een

5

chemische ...

6

10. Met deze vrucht kun je zelf een batterij maken.

11. De lege accu van je elektrische fiets lever je in bij de ...

7

12. Windmolens, zonnepanelen en batterijen leveren

8

allemaal ...

9 10 11 12

Diego moet de knoopcellen eerst 4

11

6

8

9

1

2

10

12

2

3

4

5

6

7

8

9

10

om 1

te voorkomen.

Wat moet Diego doen voordat hij de batterijen inlevert? Vul de puzzel in om erachter te komen!

11

12

22

E O D N E L C Y C E R !

D J I T L A K J I L R U JE NATU Als je het over recyclen hebt, heb je het niet alleen over batterijen en accu’s. Ook glas, karton, blik, plastic en textiel kun je hergebruiken.

Daarom is het hartstikke slim om je afval te scheiden. Dat doe jij vast ook. Soms is afval scheiden best lastig. Want waar laat je nou die lege pizzadoos? Lees deze lastige gevallen eens door. Dan word je niet alleen Batterijheld, maar ook Afvalheld!

Pizzadoos Mmm, dat was een lekkere pizza. Na het eten gooi jij heel milieubewust de pizzadoos bij het oud papier. Toch? Nee, niet doen! De pizzadoos zit vaak vol vetvlekken. Door het vet worden de papiervezels van het karton onbruikbaar. Alleen droog en schoon papier en karton mag bij het oud papier. De vettige pizzadoos hoort bij het restafval.

Nagellak Een potje nagellak met restjes erin, dat hoort zeker bij het restafval? Nee, dat potje mag in de glasbak.

De glasverwerker gooit het glazen potje in een ronddraaiende droger. De hete lucht droogt alle restjes nagellak op en zuigt dat als stof af. Van het glas dat overblijft, wordt nieuw glas gemaakt, dat na gebruik weer in de glasbak mag. En dan wordt er weer nieuw glas van gemaakt. En weer. En weer.

Chipszak De zak van jouw favoriete chips voelt aan als plastic. Maar er zit ook metaal in.

Aan de binnenkant van de zak zit een laagje aluminium dat jouw

Deospuitbus Zo, jij ruikt lekker fris.

Maar wat doe je met die lege deospuitbus?

Deospuitbussen zijn van metaal gemaakt, maar

chips krokant houdt. Ik hoor je denken: dan mag die chipszak dus

mogen niet bij het PMD.

bij het PMD (plastic, metaal, drankkartons)! Klopt, maar dat is niet zo

Er zitten namelijk restjes

handig voor de sorteerders. Die halen je zak er namelijk alsnog uit

drijfgas in zo’n spuitbus.

om hem milieuvriendelijk te verbranden. Bespaar ze die moeite en

Daarom moet jouw deo

gooi je chipszak direct bij het restafval. Dat wordt sowieso gesorteerd.

bij het restafval.

23

Kapot glas Als je dan toch bij de glasbak staat, gooi je meteen het kapotte glas er maar in. Toch? Nee, mis! Drinkglazen kunnen van hittebestendig glas of kristal zijn gemaakt. Die stoffen verstoren de recycling van glazen verpakkingen. Gooi dus alleen een glazen fles (verpakking, dus) in de glasbak.

Je kapotte glas gooi je bij het restafval. O, en wees aardig voor de vuilophalers. Pak je gebroken glas even in, bijvoorbeeld in een oude krant. Dan kunnen ze zich er niet aan verwonden.

Theezakje In je theezakje zitten theeblaadjes.

Je zou denken dat die bij het groente-, fruit- en tuinafval (GFT) mogen. Maar theezakjes horen bij het restafval. In de meeste theezakjes zit namelijk een beetje plastic. Losse theeblaadjes mogen natuurlijk wel bij het GFT.

Blikje frisdrank Je lege blikje frisdrank gooi je bij … het restafval, of bij de andere metalen verpakkingen. Het hangt af van je gemeente waar je je blikje moet weggooien. Steeds

1-literpak frisdrank

meer gemeenten zamelen blik in, want blik

De lege verpakking

kan eindeloos hergebruikt worden. Je kunt

van frisdrank mag bij

er nieuwe blikjes van maken, of fietsen en autovelgen.

het PMD. Maar ho, niet te snel! Vouw de verpakking eerst klein op, zodat de zak voor plastic afval niet meteen vol zit.

Schroef dan de dop terug op het pak. Zo lekken er geen restjes frisdrank uit het karton. Geen zorgen, de dop wordt gewoon gerecycled.

Kapotte trui Je oude trui mag altijd in de textielbak. Ook als hij zo kapot is dat niemand hem meer kan dragen. Textiel kan een tweede leven krijgen. Als poetslap, isolatiemateriaal of vulling van autostoelen.

Wist je trouwens dat je ook je oude schoenen in de textielbak mag inleveren?

er, o lekk oon z s i gew pizza Deze de doos er weer t ik eet op! Scheel aha! h bij fval, wat a

24

SPEUR THUIS N E J I R E T T A B R NAA Henk heeft ze allemaal geteld: volle batterijen, lege batterijen en batterijen in gebruik. Hij heeft maar liefst 107 batterijen in huis! In de meeste huizen vind je dit aantal wel.

Hoeveel batterijen zijn er bij jou thuis?

Ga op speurtocht in je eigen huis!

Waar zitten batterijen in?

In apparaten di e geen stroomka bel hebben, ja! Wat dacht je van ro okmelders, afstandsbedien ingen, fietslampj es, je horloge of ee n drone? Trek vo oral ook rommellaat jes open om te zoeken naar vergeten ba tterijtjes. En verg eet de oplaadbare accu’s niet! Die vind je bijvoorbeeld in je telefoon en de accuboor machine van je vader!

Start je speurtocht!

1. Teken eerst een plattegrond van alle ruimtes in je huis.

Of makkelijker: gebruik

Wat heb je nodig?

• je huis, natuurlijk f • j e ouders en/o je broer of zus • een A4-papier pen • een potlood of

het voorbeeld! www.legebatterijen.nl/ thuisteller 2. L aat je ouders, je broer en/of je zus raden hoeveel batterijen jullie in huis hebben. Schrijf er ook bij wat je zelf denkt. Wie zit er straks het dichtst bij? Bedenk alvast een prijs voor de winnaar. Wat dacht je van een zelfgemaakte Batterij Emoji op

Ja, ik heb hier buitengewoon b een ijzo exemplaar gev nder onden!

pagina 18 en 19?

3. Dan ga je nu tellen! Start bij de voordeur.

Bel maar aan. Misschien zit er wel een batterijtje in de deurbel?

4. Loop een voor een door alle ruimtes van je huis. Zet steeds een streepje als je ergens een batterij vindt.

5. Tel alle batterijen uit alle ruimtes bij elkaar op. Wie had het goed geraden? Wie zat het dichtst bij? Maak de winnaar bekend en reik je prijs uit!

25

?

N I N E J I R E T T A ZITTEN ER B DOE DE QUIZ! 1

In welke twee apparaten zitten batterijen?

Apparaten zijn er in alle soorten en maten. Het ene werkt op batterijen of een accu, het andere door de stekker in het stopcontact te steken. Sommige apparaten kun je opladen,

Afstandsbediening = K

andere weer niet. Weet jij in welke apparaten batterijen zitten?

Broodrooster = P

Kruis bij elke vraag de juiste antwoorden aan. De letters vormen

Elektronische

samen een woord!

vliegenmepper = O

doe je Opladenn handig ’ met zo kabeltje.

USB-

2 Waar zit geen batterij in die je kunt opladen?

Stofzuiger = E

In welke twee apparaatjes zit een knoopcel?

Camera = G Rolschaatsen = P

Gehoorapparaat = T

Bluetooth box = M

Koelkast = S

Powerbank = A

Televisie = A Lichtgevende sleutelhanger = E

3

4 Aan welke twee apparaten zit een stekker?

5

Blender = L Drone = F

Wat heeft wel een batterij, maar geen stekker?

Fietslamp = O

Barbecue = K

Koffiezetapparaat = E

Föhn = E Oordopjes = D Zingende kaart = F

In welke drie apparaten zit een oplaadbare accu?

Telefoon = O Laptop = O Zaklamp = L Accuboormachine = N

6

te hokjes is ju e d je b He In dit aangekruist?ook een apparaat zit alleen als ar batterij! Ma dloos is. hij draa Hier heb een oplad je voor nodiger !

26

PROEFJES E I G R E N E E J R A WA VAN KRIJGT

Alle bliksems nog aan toe, het werkt echt!

1 Wek zelf energie op met een … ballon Wat heb je nodig?

• 2 ballonnen • donkere kamer • droog haar, zonder gel of wax erin (een wollen trui kan ook)

Donder, bliksem?

O, zit dat zo!

Zo doe je het 1. Blaas de ballonnen op en knoop ze dicht.

Als je ballonnen over je droge

2. Maak de kamer zo donker mogelijk. Gordijnen dicht,

haar wrijft, worden ze geladen

rolluiken omlaag, licht uit.

met elektriciteit. Druk je twee

3. Neem in elke hand een ballon en wrijf ze allebei flink

‘geladen’ ballonnen tegen elkaar,

over je droge haar of je wollen trui.

dan ontstaat er kortsluiting. Net

4. Druk gelijk daarna de ballonnen zachtjes tegen elkaar.

als bij onweer. Bij onweer botsen twee elektrisch geladen wolken in

Een geweldige lichtshow: het dondert en het bliksemt! Nou ja, je ziet lichtflitsjes en je hoort geknetter ...

de lucht. Ze maken een vonk: de bliksem. Met dit proefje maak je dus een minibliksem! Hoor je ook geknetter? Dat is dan de donder!

2 Maak licht met een magische ballon Zaklamp op? Zo maak je toch licht 1. Laad een ballon op met je haar zoals beschreven bij proefje 1.

2. Zorg weer voor een donkere kamer.

3. Druk je opgeladen ballon tegen de spaarlamp. Geen

Dit heb je nodig!

gewone gloeilamp gebruiken, dan werkt het proefje niet.

Tadaa: licht in het donker!

27

3 Maak van een citroen een batterij Wat heb je nodig?

• een citroen • munt van 5 eurocent (koper) • spijker (zink)

ijkers In bijna alle sp de Op . nk zi t zi t dan verpakking staarzinkt’. ve ‘ jn zi dat ze ers Sommige spijk ng si es m n va jn zi l. of roestvrij staa . et ni n ke er w e Di

• schilmesje Zo doe je het 1. Spoel eerst de munt en de spijker helemaal schoon. Droog ze goed af!

2. Maak met het schilmesje een sneetje in de citroen om de munt in te doen.

3. Steek de munt in het sneetje. Laat hem wel nog een klein beetje uitsteken.

4. Prik de spijker in de citroen. Hou ongeveer een centimeter ruimte tussen de munt en de spijker.

5. Nu kun je al stroom opwekken! Probeer het maar.

Raak met je tong tegelijk de spijker en de munt aan.

Wat voel je? Krijg je er de bibbers van?

4 Laat een led-lampje branden met een citroen Wat heb je nodig?

• 3 citroenen • 3 munten van 5 eurocent • 3 spijkers • 4 stukjes elektriciteitsdraad (maak het koper aan beide kanten een stukje vrij) • 9 krokodillenklemmen (of paperclips) • klein led-lampje Zo gebruik je je zelfgemaakte citroenbatterij 1. Maak eerst drie citroenbatterijen zoals staat uitgelegd bij proefje 3.

2. Steek het koper van elke elektriciteitsdraad door het gaatje van een krokodillenklem (of maak het vast aan de paperclip).

3. Wikkel de rest van het koper om de klem.

4. Maak de eerste krokodillenklem (of paperclip) vast aan de spijker van de eerste citroen.

5. Klem de andere klem op het muntje van de tweede citroen.

6. Verbind zo ook de tweede en derde citroen met elkaar.

7. Verbind de spijker van de derde citroen aan de platte kant van het led-lampje.

8. Verbind de munt van de eerste citroen aan het led-lampje.

En? Gaat er bij jou al een lampje branden?

28

?

R A A W T E I N F O WAAR 1

WAAR

Alle batterijen kun je op één plek inleveren.

NIET WAAR

2

WAAR

Batterijen die je naar een inleverpunt brengt, worden gerecycled.

NIET WAAR

3

WAAR

De metalen in batterijen kunnen opnieuw gebruikt worden.

NIET WAAR

4

WAAR

De polen van een batterij noem je noordpool en zuidpool.

NIET WAAR

5

WAAR

Het is beter om je batterijen in de koelkast te bewaren.

NIET WAAR

6

WAAR

Het is prima om batterijen in de gewone afvalbak te gooien.

NIET WAAR

7

WAAR

Je kunt beter alle batterijen in een apparaat in één keer vervangen.

NIET WAAR

8

WAAR

Stibat heeft al meer dan 2,5 miljard batterijen ingezameld.

NIET WAAR

9

WAAR

Verschillende soorten batterijen mixen in één apparaat is een goed idee.

NIET WAAR

10

WAAR

Waar je batterijen koopt, kun je ze ook inleveren.

NIET WAAR

Een batterij heeft een pluspool en een minpool. Stop je hem in een apparaat, dan loopt er stroom van de ene naar de andere pool. Geweldig toch, zoveel energie in zo’n klein dingetje?

De pluspool herken je makkelijk. Weet jij waaraan?

Zoek maar eens een batterij op en onderzoek hem goed!

29

GELOOF JIJ JE OGEN NOG?

Ik zie, ik zie wat jij niet ziet. Als goochelaar ben ik dol op optische illusies.

Je hersenen laten je soms iets heel anders zien dan dat je waarneemt met je ogen. Ze houden je voor de gek, net als een goochelaar! Kijk maar eens naar deze plaatjes. Ontdek jij wat ik bedoel?

Wijzen deze recyclepijlen naar links

Beweeg deze batterij heen en weer

of naar rechts?

voor je ogen. Wat gebeurt er?

P O K N E H J I J BETRAP EEN FOUTJE?

22 23

88

89

21 90

24 87

Volg de cijfers en vind uit welk product Henk weggooit in de inzamelstraat. Heeft hij het goed gedaan? Kleur dan zijn jasje groen.

Zat hij niet op te letten? Pak dan alle kleuren die je maar kunt vinden en laat zijn jasje lekker vloeken!

91 20

25

26

86 85 82 27

40

81 80 79

83

92

84

28 29 78 30 31 32 77 33 34 35

39

19

38

41

36 43

37

42

75

76

18

93 95 94 96

57

56

58 60

55

49 54

50

53 52

59

15

16

48 97

47 51

17

46 45

14

98

44

13

61 99

12

100

102

101

74

8

10

11

7

1

2

9

62

6

63 65

66

68

73

70

67 64

69

71

72

3 5

4

30

J I R E T T A B E D J HEB JI ?

L A X O B R A A W BE Eindigen lege batterijen bij jou thuis ook in de fruitschaal?

Slingeren ze rond in laatjes of zitten ze nog in je oude discoschoenen met lampjes? Dat kan handiger. Bewaar ze in de Batterij Bewaarbox! Daarmee bewaar je jouw batterijen veilig en op één plek in huis.

Welke kleur kies jij?

Pimp je eigen box

Donkerblauw, turquoise, roze, groen, taupe of okergeel?

Een Batterij Bewaarbox zelf versieren is natuurlijk nog leuker.

In al deze kleuren is de Batterij Bewaarbox beschikbaar.

Bestel een blanco Bewaarbox in onze webshop en leef je

Er passen ongeveer 50 batterijen in een doosje.

uit met stiften, glitters en stickers. Nu voor € 2 te koop in de

Doosje vol? Dan lever je de batterijen natuurlijk in bij

webshop van Stibat. Ga naar shop.legebatterijen.nl en haal

een van de ruim 25.000 inleverpunten van Stibat.

je blanco Batterij Bewaarbox in huis.

Tip!

Met kortingscode DOEBOEK betaal je geen verzendkosten als je een Batterij Bewaarbox bestelt.

2 is dus echt 2!

VOLG @LEGEBATTER IJEN OP INSTAGRAM Blijf op de hoogte van de nieuwste batterijweetjes, toffe games en winacties.

Ben jij ook een Batterijheld?

Volg @legebatterijen op Instagram!

31

COLOFON

Tekstredactie:

Vragen over de inhoud?

Ingrid Nolet, Joyce Ketelaars,

Stichting Stibat Services

Het Batterijhelden Doeboek is

Marieke van Osch,

Postbus 719

een uitgave van:

Annemieke Ebus-Vermeer

2700 AS Zoetermeer

(www.waagtaal.nl)

079 - 363 20 90 info@stibat.nl

Creatie, design en productie:

www.legebatterijen.nl

Blu Brand Commerce (www.blu-brand.nl) Disclaimer

Briegel (www.briegel.nl)

Niets uit deze uitgave mag worden Hoofdredactie:

Vormgeving en realisatie:

gepubliceerd voor zakelijke en/of commerciële

Stibat: Steffie Joosen-de Bont,

Geen Blad voor de Mond B.V. (www.gbvdm.nl)

doeleinden, zonder voorafgaande schriftelijke

Jeanine van Dijk

OPLOSSINGEN

toestemming van Stibat.

Pagina 15

Pagina 6-7 Geheimtaal werkt op twee AAA-batterijen

Sudoku’s

Pagina 21 Rebus

Diego moet de knoopcel eerst afplakken om

Stibat heeft al meer dan 2,5 miljard batterijen ingezameld

kortsluiting te voorkomen.

Woordzoeker

Lever je lege batterijen in en word een echte Batterijheld

Z

I

N

K

K

N

O

O

P

C

D

R

O

N

E

L

M

T

A

S

T

R

O

O

P

L

A

D

E

N

Z

U

U

R

M

I

L

I

E

U

R

A

C

T

I

E

F

E

O

L

I

V

E

O

C

I

T

R

O

E

N

E

T

S

E

N

W

I

N

K

E

E

N

E

R

G

I

E

L

Pagina 25 koptelefoon

Pagina 28 1 niet waar, 2 waar, 3 waar, 4 niet waar, 5 niet waar, 6 niet waar, 7 waar, 8 waar, 9 niet waar, 10 waar

HENK OP BATTE-REIS NAAR DE TOEKOMST We moeten terug naar het heden, Henk!

IN HET JAAR 2055

M’n jetpack was leeg.

Even opladen, dan vlieg ik zo naar school.

Wacht even Batty, ik wil weten wat dat meisje daar doet.

Vliegen, zeg je? Met dat ding op je rug? Heb je niet gewoon een fiets?

BLITZ Een fiets? Nee joh, dat is zo’n ouderwets ding! Een jetpack is veel cooler.

Stel dat je accu stukgaat ... Die moet je wel inleveren hè? Dan kunnen we hem recyclen!

Ja, duh! Ik zit op de recycleschool. Hoe denk je dat ik aan die toffe jetpack kom?

Die heb ik zelf gebouwd! Van oude apparaten en lege batterijen.

Dat is moeilijker dan ik dacht ... Maar wel fantastisch!

Zo Henk, jij zit ineens vol energie.

Ter

ug

naa

rv an

daa

g

Ja, ik voel me helemaal opgeladen. Dat meisje is een échte Batterijheld!

OP DE TERUGWEG NAAR HET HEDEN...