Gazeta Pacjenta nr 1 rok 2011

Lecznictwo Otwarte

Gazeta

Pacjenta Nr 01/2011 (38) Wydawany przez SZPZLO Warszawa Praga Południe ISSN: 1897-1903

TEM AT N U M E R U

Rak prostaty

Po n a d t o : • B jak Balneologia • Oporność na antybiotyki • Zwierzęta a zdrowie

Wiosna 2011

Drodzy Czytelnicy Kwiecień tego roku jest miesiącem wyjątkowym, bowiem to czas, w którym na jego początku 7 kwietnia - przypada Światowy Dzień Zdrowia, a koniec miesiąca związany jest z okresem Świąt Wielkiej Nocy. Dlatego pragniemy złożyć podwójne życzenia.

Wszystkim pracownikom zatrudnionym w SZPZLO Warszawa Praga Południe, z okazji ich święta składamy najserdeczniejsze życzenia wszelkiej pomyślności, osobistej satysfakcji z trudnej, ale jakże potrzebnej pracy.

Realizacji zawodowej w ciężkiej pracy na rzecz niesienia pomocy innym oraz wszelkiej pomyślności w życiu prywatnym.

Z okazji zbliżających się Świąt Wielkanocnych, Czytelnikom naszego biuletynu oraz pracownikom Zespołu składamy życzenia ciepłe jak tchnienie wiosny a także zdrowia, radości oraz mnóstwa wiosennego optymizmu.

Redakcja Gazety Pacjenta

W numerze:

5

Drodzy Czytelnicy, Kwiecień jest wiosennym miesiącem ściśle związanym z tematyką zdrowotną, bowiem 7 kwietnia obchodzimy Światowy Dzień Zdrowia. Ta data w bieżącym roku przebiega pod hasłem: „Oporność na antybiotyki”. Więcej informacji na ten temat uzyskacie Państwo

str.

w dalszej części numeru.

W cyklu ABC pacjenta chcemy zapoznać naszych Odbiorców ze zmianami zasad udzielania świadczeń w zakresie Nocnej i Świątecznej Opieki Zdrowotnej.

B jak Balneologia Naturalne metody lecznicze z zastosowaniem wody i nie tylko.

Poza tym, przygotowaliśmy w numerze biuletynu wiele ciekawych wiadomości, które pomogą przybliżyć naszym Czytelnikom tematykę zdrowotną. Polecamy cd. artykułu

9

numeru autorstwa lek. med. Michała Szymańskiego pt. „Rak gruczołu krokowego”.

W cyklu abecadło zdrowia objaśnimy znaczenie pojęcia balne-

str.

ologia.

Odkryjemy tajemnice diagnostyki - tym razem dowiecie się, Państwo czym są markery nowotworowe.

Antybiotykoterapia a oporność na antybiotyki.

Rozprzestrzenianie się szczepów opornych drobnoustrojów to problem na jaki zwraca uwagę w 2011 r. Światowa Organizacja Zdrowia.

Jak w każdym numerze rozwiążemy problemy nurtujące naszych Czytelników odpowiadając na trudne pytania. Świątecznie polecamy temat „Wielkanoc w krajach Europy”, zaś na wiosenne popołudnie, może na chwilę podczas spaceru, proponujemy rozrywkę, czyli kącik na wesoło oraz rozwiązywanie krzyżówki.

13

Zapraszamy do lektury naszego biuletynu.

Redakcja

str.

Rak prostaty Nowotwór często wykrywany u mężczyzn, im wcześniej go zdiagnozujemy, tym większa szansa na całkowite wyleczenie.

Wydawca: SZPZLO Warszawa Praga Południe, ul. Krypska 39, 04-082 Warszawa, Redaguje Kolegium: Grażyna Lewicka Bożena Ziemiecka, Jadwiga Goździejewska, Bożena Pawłowska Konsultacja Medyczna: Grażyna Lewicka Zdjęcia: fotolia.pl, istockphoto.com

DTP: direktpoint.pl

Redakcja „Gazety Pacjenta”: ul.Krypska 39, 04-082 Warszawa, Fax: 22 810 62 37 tel.: 22 810 30 52 www.szpzlo.praga-pld.pl

UWAGA: Za treść ogłoszeń reklamodawców Redakcja nie ponosi odpowiedzialności.

UWAGA WAŻNY KOMUNIKAT! Od dnia 1 kwietnia b.r. nastąpi zmiana godzin pracy w czterech placówkach naszego Zespołu: w ZLO przy ul. Zamienieckiej 73, Sygietyńskiego 3, Ostrzyckiej 2/4, Ateńskiej 4, świadczenia w ramach POZ, będą udzielane w godzinach 8.00 -18.00.

„Gazeta Pacjenta” jest bezpłatnym biuletynem informacyjnym, którego wydawcą jest Samodzielny Zespół Publicznych Zakładów Lecznictwa Otwartego Warszawa Praga Południe. Poruszane są w niej głównie sprawy dotyczące ochrony zdrowia oraz funkcjonowania placówek lecznictwa otwartego na terenie Pragi Południe. Rozprowadzana jest przede wszystkim przez przychodnie z terenu Pragi Południe, Urząd Dzielnicy.

Bezpośrednim odbiorcą biuletynu są mieszkańcy oraz pacjenci z terenu dzielnicy Praga Południe.

Proponujemy Państwu możliwość zamieszczenia ogłoszenia na łamach naszej gazety.

Reklamy: 1200 PLN - IV okładka 800 PLN - II i III okładka 1/1 strony - cena 500,00 PLN 1/2 strony - cena 250,00 PLN 1/4 strony - cena 120,00 PLN 1/8 strony - cena 60,00 PLN Ceny nie zawierają podatku VAT Rabaty przy wykupieniu reklam do kolejnych emisji Wymiar strony: 198mm x 285mm Cykl wydawniczy: trzy razy w roku Objętość 24 strony Nakład: 2000 egzemplarzy

AKTUALNOŚCI

Uroczyste obchody 15 - lecia istnienia Klubu „Amazonek Praskich” mgr Bożena Ziemiecka

W dniu 27.11.2010 r. w sali konferencyjnej przy ul. Krypskiej 39 odbyło się uroczyste spotkanie z okazji 15-lecia istnienia Klubu, kobiet po mastektomii pn. „Amazonki Praskie”. W uroczystości wzięło udział wielu gości m.in. zastępca Burmistrza Dzielnicy Praga Południe Jarosław Karcz, Prezes Polskiego Komitetu Zwalczania Raka Członkinie klubu "Amazonki Praskie" oraz zaproszeni goście

prof. Zbigniew Wronkowski, Dyrektor SZPZLO Warszawa Praga Południe Ewa Łagodzka wraz z pracownikami Zespołu współpracującymi na co dzień z Klubem, a także lek. med. Sławomir Mazur oraz około 100 członkiń Klubu. Klub „Amazonki Praskie" powstał w październiku 1995 roku z inicjatywy Biura Promocji Zdrowia SZPZLO Warszawa Praga Południe oraz dzięki Pani Helenie Śliwińskiej, która od początku jest Prezesem, głównym pomysłodawcą i motorem wszystkiego co się w nim się dzieje.

Od lewej: Zastępc a Burmistrza Dziel nicy Praga Połud Karcz, następnie nie Jarosław Prezes Polskiego Komitetu Zwalczn Zbigniew Wronk ia Raka - prof. owski,Prezes Klu bu "Amazonki Pra Śliwińska, Dyrekto skie" - Helena r SZPZLO Warsza wa Praga Południe Ewa Łagodzka

W trakcie spotkania głos zabrali goście, którzy składając życzenia z okazji jubileuszu kładli nacisk, na to jak ważne jest wspieranie i udzielanie pomocy psycho - fizycznej kobietom po operacji onkologicznej zwłaszcza, że w obecnych czasach zachorowalność kobiet na raka piersi przerażająco wzrasta i istnieje ogromna potrzeba tworzenia miejsc wsparcia dla osób z takimi problemami.

Prezes Helena Śliwińska podkreśliła, że możliwość i szansa pomocy kobietom w powrocie do normalnego życia jest niemożliwa do przecenienia, a przy okazji na ręce Pani Dyrektor SZPZLO Warszawa Praga Południe Ewy Łagodzkiej złożyła podziękowania za udzielone wsparcie.

a Śliwińska oraz Prezes Prezes Klubu "Amazonki Praskie" Helen Zbigniew Wronkowski prof.

Raka cznia Zwal itetu Polskiego Kom

4

G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1

ABECADŁO ZDROWIA

B jak balneologia Balneologia (łać. balneum – łaźnia, kąpiel; gr. logos - nauka) była znana już w starożytności. mgr Bożena Pawłowska

Balneologia jest dziedziną wiedzy zaj-

Warunkiem skuteczności tej terapii jest

sultowana z lekarzem, który wskaże: jaką

mującą się naturalnymi surowcami leczni-

dozowanie wody w odpowiednich por-

wodę powinniśmy pić, o jakich porach

czymi tj. wody mineralne, gazy lecznicze

cjach, o określonej temperaturze i cza-

i w jakich ilościach.

(np.: dwutlenek węgla, radon), peloidy

sie podawania, w stosunku do spożywa-

(borowiny), w połączeniu z dobroczyn-

nych posiłków.

nym oddziaływaniem klimatu.

Inhalacje

Wody mineralne wywierają miejsco-

Polegają na wdychaniu par wód uzdro-

Nauka ta wykorzystuje wyżej wymie-

we działanie na układ pokarmowy i wydal-

wiskowych (zwykle solanek) w tężniach

nione czynniki w profilaktyce, leczeniu

niczy, uzupełniają niedobory składników

lub nad morzem. Stosuje się je w przypad-

oraz rehabilitacji.

mineralnych takich jak: magnez, wapń,

ku przewlekłych schorzeń układu odde-

Twórcą polskiej balneologii był J. Dietl,

żelazo czy jod. Podaje się ją w dzba-

chowego, nadciśnienia tętniczego czy

który jako pierwszy prowadził badanie

nuszkach z podwyższonym dziobkiem, co

nerwic. Kurację wydłuża się stopniowo.

wód leczniczych. Zabiegi balneologiczne

zapobiega ulatnianiu się leczniczych gazów.

Korzystając z tężni, w pobliżu zraszacza

działając ogólnie na organizm: uruchamiają

Najbardziej znanymi w Polsce wodami

wytwarzającego gęstą mgłę (tzw. grzybek

jego rezerwy czynnościowe, przyspieszają

leczniczymi są:

tężni) można przebywać - nie dłużej niż

metabolizm, zwiększają wydzielanie potu,

• Jan, Słotwinka, Kryniczanka –

10 -15 minut, wewnątrz tężni - nie dużej

ułatwiają usuwanie substancji toksycznych.

Miejscowo rozluźniają mięśnie, powodują przekrwienie tkanek, zwiększenie przepływu krwi, działają także przeciwbólowo.

pochodzące z Krynicy Zdroju,

niż godzinę, na zewnątrz - do 3 godzin.

• Henryk, Franciszek z Wysowej Zdroju,

Znanymi tężniami na terenie Polski są:

• Wielka Pieniawa z Polanicy Zdroju.

Konstancin, Ciechocinek i Inowrocław.

Wód leczniczych nie należy pić jednym haustem nawet wtedy, gdy mamy duże

Z balneologią ściśle łączy się pojęcie

pragnienie. Najlepiej spożywać je w krót-

balneoterapii. Pojęcie to oznacza wyko-

kim czasie od zaczerpnięcia. Woda mine-

rzystywanie leczniczych właściwości wody

ralna wystawiona przez dłuższy czas na

w postaci: picia wód mineralnych, inhala-

działanie powietrza zmienia swoje składni-

cji, masaży czy kąpieli. Do celów leczni-

ki chemiczne i traci właściwości lecznicze.

Zabiegi wodne Wyróżniamy tu m.in.: masaże, korzystanie z łaźni czy zażywanie kąpieli. a. masaże Zwiększają siłę i elastyczność mięśni,

czych stosuje się wodę o różnej zawar-

Kupując wodę leczniczą pamiętajmy, że

poprawiają ruchomość stawów, zmniej-

tości składników mineralnych, temperatu-

nie należy serwować jej bezkarnie w nie-

szają bóle mięśniowo – stawowe, popra-

rze i ciśnieniu.

ograniczonych i niekontrolowanych daw-

wiają krążenie obwodowe i sprawność

kach. Pijąc nadmierne ilości wód z wyso-

fizyczną oraz pozytywnie wpływają na

ką zawartością związków mineralnych –

samopoczucie. Przed zgłoszeniem się na

Rodzaj wody leczniczej dobiera się

możemy sobie zaszkodzić. Decyzja o roz-

zabiegi masażu należy skonsultować się

w zależności od rodzaju schorzenia.

poczęciu kuracji pitnej powinna być skon-

z lekarzem, który oceni stan wydolności

Picie wód mineralnych

G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1

5

ABECADŁO ZDROWIA

krążeniowo – oddechowej oraz określi

gasić wodą mineralną, niegazowaną, her-

Peloidy – borowiny (nazwa pocho-

parametry zabiegu. Wyróżniamy kilka

batką ziołową czy sokiem. Osoby z pro-

dzi od staropolskiego określenia torfów,

rodzajów masażu wodnego m.in.:

blemami zdrowotnymi powinny uprzed-

wydobywanych w borach), oznaczają

nio skontaktować się z lekarzem.

denne osady wód, które w swoim skła-

wirowy – wykonywany w specjalnych wannach, z zamontowanymi dysza-

dzie zawierają: resztki organiczne pocho-

mi przez, które strumieniem wpuszcza

c. kąpiele

dzenia roślinnego i zwierzęcego, kwasy

się wodę pod ciśnieniem, o temperatu-

Wyróżniamy kilka rodzajów kąpieli

huminowe (działające: p/zapalnie, ściąga-

rze 36-38

o

m.in.:

jąco, bakteriobójczo, bakteriostatycznie

może być wykonywany codziennie. Ten

C. Zabieg trwa 20-30 minut,

• całkowite i częściowe,

i przeciwwirusowo).

rodzaj masażu polecany jest po urazach

• aromatyczne z zastosowaniem aroma-

Borowiny posiadają duże stężenie soli

oraz w bólach pochodzenia mięśniowo –

tycznych ziół czy olejków eterycznych,

mineralnych, czasem także związki hor-

• kinezyterapeutyczne – gdzie wykorzy-

monalne (estrogeny, progesteron, testo-

stawowego. podwodny – polega na działaniu strumienia wodnego wytwarzanego przy

stuje się odciążające i oporowe działanie wody,

pomocy odpowiednich nasadek. Czas właściwego masażu nie powinien być dłuższy niż 10 minut. Po zakończeniu masażu należy odpocząć ok.30 minut.

steron i kortyzol).

Mogą być stosowane w formie okładów, które zakłada się na ok.30 minut

Ze względu na rodzaj używanych wód mineralnych kąpiele dzielimy także na: solankowe - regulują ciśnienie tętni-

wibracyjny - polega na poruszaniu się

cze krwi, podnoszą odporność organizmu,

wody przy użyciu specjalnych membran

są skuteczne w terapiach narządu ruchu,

(od wklęsłych do kielichowatych), wytwa-

schorzeniach skóry,

i kąpieli trwających od 15 do 25 minut.

Zabiegi te zalecane są w schorzeniach: narządu ruchu, ginekologicznych oraz w chorobach układu nerwowego.

Borowina może być stosowana także do zabiegów chłodzących, wykonywa-

rzających podciśnienie. Im membrana jest

kwasowęglowe – z wysokim stęże-

nych na czas ok.10 -20 minut, po urazach

bardziej wklęsła, tym wytwarzane pod-

niem C02, mają zastosowanie w celu obni-

mechanicznych i przeciążeniach narządu

ciśnienie jest większe. Optymalny czas

żenia ciśnienia tętniczego krwi, poziomu

ruchu.

masażu wynosi 15 minut. Może być stoso-

cholesterolu, zalecane w otyłości, cukrzy-

wany codziennie lub co drugi dzień.

cy i nerwobólach,

b. łaźnia parowa Jest rodzajem sauny o temperaturze wynoszącej 40 – 50

o

C i wilgotności

95 -100%. Korzystanie z łaźni poprawia wygląd skóry, rozluźnia mięśnie, oczyszcza

Przeciwwskazaniem do korzystania z zabiegów wodnych i borowinowych są

siarczkowo - siarkowodorowe –

m.in.: ostre stany zapalne, niewydolność

z zastosowaniem związków siarki, poleca-

krążeniowo – oddechowa, nadciśnienie

ne w chorobach stawów, skóry, narządów

i niskie ciśnienie krwi, niedokrwistość, cho-

rodnych i układu krążenia.

roby naczyń krwionośnych, choroby nerek

Zabiegi borowinowe

i pęcherza moczowego, cukrzyca, podwyższona temperatura ciała, skłonność

ciało i wzmagania siły obronne organizmu.

Powodują przegrzanie ciała, lepsze

do krwawień, zmiany zapalne i troficz-

Korzystając z łaźni należy pamiętać

dotlenienie i odżywienie tkanek, usunię-

ne skóry, zaburzenia czucia, ciąża, jaskra,

o kilku zaleceniach: nie wchodzić na czczo

cie produktów przemiany materii z orga-

nadczynność tarczycy, choroby nowotwo-

lub po obfitym posiłku, po wzmożo-

nizmu, rozluźnienie mięśni, zmniejszenie

rowe.

nym wysiłku fizycznym czy psychicznym.

ich bolesności.

Zabiegi balneologiczne może nie dają

Podczas kąpieli nie należy spożywać napo-

natychmiastowych efektów, ale na pewno

jów alkoholowych. Pragnienie najlepiej

dają mniejsze skutki uboczne, niż farmaceutyki. Pamiętajmy jednak, że warunkiem skutecznego działania balneoterapii jest korzystanie ze stałej opieki lekarza specjalisty. Stosując zabiegi na własną rękę narażamy się na niepotrzebne koszty, brak efektów oraz stratę czasu.

6

G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1

A B C PA C J E N TA

Nowa organizacja świadczeń w nocnej i świątecznej opiece zdrowotnej Nocna i świąteczna opieka zdrowotna, to świadczenia w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej udzielane od poniedziałku do piątku w godzinach od 18 do 8 dnia następnego oraz całodobowo w soboty, niedziele i inne dni ustawowo wolne od pracy. mgr Jadwiga Goździejewska Świadczenia udzielane są przez leka-

mogli korzystać ambulatoryjnie z pomocy

zamieszkałych na obszarze zabezpieczenia.

ambulatoryjnie

medycznej w dowolnie wybranym miej-

Dzielnica Warszawa Praga Południe

i w medycznie uzasadnionych przypadkach

scu, niezależnie od tego, gdzie zamieszkują

została podzielona na dwa obszary zabez-

w domu pacjenta w sytuacji nagłego zacho-

i mają wybranego lekarza/pielęgniarkę poz.

pieczenia w zakresie wizyt domowych.

rowania, lub nagłego pogorszenia stanu

W przypadku konieczności wezwania

Na obszarze zamieszkiwania: Kamionek,

zdrowia pacjenta (z wyłączeniem stanu

lekarza lub pielęgniarki na wizytę domową

Grochów Centrum, Grochów Północny,

zagrożenia życia) jak również konieczności

pacjent zgłasza się telefonicznie do świad-

Grochów Południowy - opiekę w for-

zachowania ciągłości leczenia.

czeniodawcy, który zabezpiecza udzielanie

mie wizyt w domu chorego zapewnia

rza

lub

pielęgniarkę:

Dotychczas, pomoc udzielana była

świadczeń nocnej i świątecznej opieki zdro-

Wojskowy Instytut Medyczny ul. Szaserów

w miejscach wskazanych przez lekarza poz,

wotnej na spójnym terytorialnie obszarze,

126. Natomiast mieszkańcom z obszaru:

do którego pacjent był zadeklarowany.

określonym przez NFZ, na którym pacjent

Gocław, Grochów Kinowa, Saska Kępa,

zamieszkuje.

Przyczółek Grochowski opiekę taką zapew-

Od 1 marca br. obowiązuje nowy sposób organizacji nocnej i świątecznej opie-

Utworzone zostały obszary zabezświadczeń

obejmujące

nia SZPZLO Warszawa Praga Południe

ki zdrowotnej finansowanej przez NFZ.

pieczenia

do

ul. Abrahama 16. (Podział ten nie doty-

Obecnie nie jest ona związana z miejscem

50 000 mieszkańców i w każdym takim

czy opieki ambulatoryjnej, z której pacjent

i lekarzem/pielęgniarką podstawowej opie-

rejonie Narodowy Fundusz Zdrowia

może korzystać w każdym miejscu udziela-

ki zdrowotnej, do którego zadeklarował

zawarł umowę na realizację świadczeń

nia tego typu świadczeń).

się pacjent.

nocnej i świątecznej opieki zdrowot-

Wykaz podmiotów z terenu wojewódz-

Odmiennie niż dotąd, ubezpieczeni w

nej. Świadczeniodawca w danym miejscu

twa mazowieckiego, z którymi NFZ podpi-

sytuacji nagłego zachorowania lub koniecz-

zapewnia gotowość do udzielania świad-

sał umowy oraz obszary zabezpieczeń są

ności zrealizowania zabiegów wynikają-

czeń przez co najmniej jednego lekarza

umieszczone w widocznym miejscu w każ-

cych z zachowania ciągłości leczenia będą

i jedną pielęgniarkę na każde 50 000 osób

dej przychodni.

G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1

7

A B C PA C J E N TA

Pytania Czytelników

redaguje mgr Jadwiga Goździejewska

Jak długo ważne jest skierowanie do szpitala i do poradni specjalistycznej?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami (ustawa z dnia 6 listopa-

Nie ma określonych terminów ważności skierowań na leczenie

nr 52, poz. 417 oraz Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia

specjalistyczne w poradni, czy w szpitalu. Obowiązuje zasada, że

21 grudnia 2010r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumenta-

skierowania są ważne do momentu ich realizacji lub tracą waż-

cji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania),prawo do uzy-

ność w chwili, kiedy ustała przyczyna ich wystawienia.

skania dokumentacji medycznej ma bezpośrednio pacjent lub

Ściśle określony jest jedynie okres ważności skierowania do szpi-

jego przedstawiciel ustawowy, bądź osoba upoważniona przez

tala psychiatrycznego. Zgodnie z ustawą o ochronie zdrowia psy-

pacjenta. Sam fakt, iż jest się osobą bliską pacjenta, nie wystarczy

chicznego - skierowanie do szpitala psychiatrycznego wydawane

do uzyskania jego dokumentacji medycznej. Aktualnie do histo-

jest w dniu badania, a jego ważność wygasa po upływie 14 dni.

rii zdrowia i choroby dołącza się pisemne oświadczenie pacjenta,

da 2008r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta– Dz.U.

o upoważnieniu wskazanej osoby do uzyskiwania informacji

Czy pracownik przychodni ma rację odmawiając mi wydania dokumentacji medycznej męża. Czy najbliższa rodzina nie ma prawa wglądu do historii choroby?

o jego stanie zdrowia i dokumentacji medycznej, również w przypadku jego śmierci, ze wskazaniem osoby upoważnionej albo pisemne oświadczenie pacjenta o braku takiego upoważnienia.

Zapraszamy wszystkich zainteresowanych zamieszczeniem swojej reklamy w "Gazecie Pacjenta". Kontakt z Redakcją pod numerem telefonu 22 810 30 52.

PRACA! SZPZLO Warszawa Praga Południe przy ul. Krypskiej 39 zatrudni lekarzy ze specjalizacją: • CHORÓB WEWNĘTRZNYCH • MEDYCYNY OGÓLNEJ • MEDYCYNY RODZINNEJ Zatrudnienie na umowę o pracę, wymiar etatu do uzgodnienia.

Zainteresowane osoby prosimy o przesłanie swojego CV na adres e-mail: sekretariat2@szpzlo.praga-pld.pl, lub prosimy o kontakt z Dyrektorem ds. Lecznictwa tel. 22 810-62-37 Oferujemy Państwu atrakcyjne warunki zatrudnienia, pracę w miłej atmosferze i w nowocześnie wyposażonych gabinetach.

8

G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1

WARTO WIEDZIEĆ

Antybiotykoterapia a oporność na antybiotyki Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła, że w 2011 roku Światowy Dzień Zdrowia przypadający na dzień 7 kwietnia, będzie obchodzony pod hasłem „Oporność na antybiotyki”. W ten sposób chce zwrócić uwagę na rozprzestrzenianie się szczepów opornych drobnoustrojów. mgr Bożena Ziemiecka

P

ierwszy antybiotyk (penicylina)

Jednak coraz częściej słyszymy, że po

został odkryty przez Alexandra

antybiotyki sięgamy zbyt chętnie, czasami

Fleminga w 1928 roku. Zauważył

nawet i bezmyślnie. Statystyki są zastra-

on, że przypadkowe zanieczyszcze-

szające, Polacy znajdują się na 5 miejscu

nie podłoża pleśnią Penicillium notatum

pod względem spożycia antybiotyków w

powstrzymuje wzrost kultur bakterii.

Europie, a konsumpcja leków z tej grupy

Nazwa „antybiotyk” odwołuje się do

stale rośnie.

zabójczego działania antybiotyków, dla

Do tego dochodzi niewłaściwe stoso-

żywych bakterii. Pochodzi z greki, od

wanie i nadużywanie preparatów prze-

słów: anti – przeciw, bios – życie.

ciwbakteryjnych w innych obszarach

Bez wątpienia odkrycie antybiotyków,

życia: w weterynarii, hodowli, rolnictwie

było jednym z najważniejszych dokonań

a także w przemyśle. Wszystko to przy-

medycyny w XX wieku, gdyż uratowały

czyniło się do pojawiania się i rozprze-

niezliczone istnienia ludzkie.

strzeniania na szeroką skalę opornych

Leczenie

antybiotykami

jest

dziś

drobnoustrojów dysponujących coraz

powszechnym zjawiskiem, są silną bro-

sprawniejszymi mechanizmami lekoopor-

nią przeciwko drobnoustrojom głównie

ności.

grzybom i bakteriom. W okresie jesie-

Dlatego, tak ważne jest rozsądne

ni, zimy i wczesnej wiosny okazji do bra-

i odpowiedzialne stosowanie antybioty-

nia antybiotyków nie brakuje, pogoda

ków.

sprzyja przeziębieniom, anginom, gry-

„To między innymi z tego powodu

pom. Wymieniać można jeszcze długo,

polscy lekarze coraz częściej znajdują się

bo lista chorób wraz z rozwojem cywili-

w sytuacji, w której nie mają czym leczyć

zacji jest bardzo bogata.

pacjentów z ciężkimi zakażeniami" /dr

Zgodnie z szacunkami Światowej

Paweł Grzesiowski Narodowy Instytut

Organizacji Zdrowia (WHO), co roku

Zdrowia Publicznego w Warszawie/. Z

z powodu chorób zakaźnych umiera na

powodu lekoopornych bakterii w Polsce

świecie ponad 15 mln ludzi.

umiera rocznie około 20-30 tys. osób.

Pamiętajmy !

Antybiotyki są skuteczne jedynie w przypadku zakażeń bakteryjnych.

• Antybiotyki nie zapobiegają przenoszeniu wirusów pomiędzy ludźmi.

• Przyjmowanie antybiotyków z niewłaściwych powodów, na przykład w celu leczenia przeziębienia lub grypy, nie przynosi pacjentowi żadnych korzyści.

• Niewłaściwe stosowanie antybiotyków powoduje jedynie, że bakterie stają się na nie oporne. Kiedy więc, będziemy potrzebować antybiotyków w przyszłości, mogą one już być nieskuteczne.

• Antybiotyki należy używać tylko na zlecenie lekarza.

• Nie należy zachowywać niewykorzystanych antybiotyków. W przypadku otrzymania większej ilości dawek niż przepisana należy zapytać farmaceutę o sposoby postępowania z niewykorzystanym lekiem.

G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1

9

WARTO WIEDZIEĆ

antybioty-

6. Nie pij alkoholu - nawet minimal-

Zdrowia problem ten przestał być przed-

ków sokami cytrusowymi, mle-

na dawka może odbić się na twoim

miotem zainteresowań wyłącznie środo-

kiem ani innymi napojami mlecz-

wisk naukowych, zyskał wymiar globalny

nymi - wapń zawarty w przetworach

7. Podczas leczenia antybiotykiem nie

i wymaga podjęcia pilnych interwencji.

Zdaniem

Światowej

Organizacji

2. Nie

wolno

zdrowiu.

mlecznych również utrudnia wchła-

wolno brać równocześnie żadnych:

Co jest najczęstszą przyczyną powsta-

nianie leku. Produkty mleczne najle-

preparatów witaminowych, z żela-

wania oporności na antybiotyki? niestety

piej zjadać dwie godziny po przyjęciu

zem, wapniem oraz leków stoso-

głównie nieodpowiedzialne przyjmowa-

antybiotyku.

wanych w leczeniu nadkwaśności.

nie tego leku. Pacjenci nagminnie skracają czas leczenia, obniżają dawki, nie prze-

3. Jedz dużo jogurtów, tylko pamiętaj o zastrzeżeniu z punktu 2.

8. Przy antybiotyku bierz zawsze osłonę (preparat osłaniający żołądek

strzegają właściwej częstości dawkowania

4. Antybiotyki najlepiej jest popijać dużą

i przewód pokarmowy) - to jest spe-

(przyjmowanie leku raz na dobę zamiast,

ilością wody niegazowanej z małą

cjalny lek, który przywraca prawidło-

zawartością soli mineralnych.

wą florę bakteryjną jelit. Nawet jeśli

zgodnie z zaleceniami), bo już dobrze się czują. Dlatego przyjmując antybiotyki należy zawsze przestrzegać zaleceń lekarza.

5. Antybiotyki

należy

przyjmować

dokładnie, według zegarka. Jeśli

lekarz zapomni Ci je przepisać, upomnij się w aptece.

Jak każdy lek również antybiotyki

lekarz przepisze, że mamy brać lek

9. Nie wolno samodzielnie przerywać

posiadają efekty uboczne, żeby je ogra-

trzy razy dziennie, to należy połykać

kuracji, ani jej przedłużać. Możemy

niczyć, należy przestrzegać kilku zasad:

tabletki równo, co osiem godzin, np.:

przyjąć tylko tyle leku, ile przepi-

1. Antybiotyk najlepiej jest przyjmować

7.00, 15.00, 23.00. Jeżeli dwa razy

sał lekarz. Jeśli w opakowaniu zosta-

na godzinę przed posiłkiem albo

dziennie, to o 7.00 i 19.00. Jeżeli

ną jakieś tabletki - należy odnieść

dwie godziny już po jedzeniu. Bo to,

spóźnisz się godzinę - możesz wziąć

je do apteki. Nie przydadzą się "na

co jemy ma wpływ na działanie leku,

zapomnianą tabletkę. Gdy przerwa

następny raz".

i tak np.: węglowodany utrudniają

będzie dłuższa, należy ominąć jedną

jego przyswojenie.

dawkę. Nie wolno brać podwójnej dawki.

10

popijać

G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1

10. Nigdy nie bierz antybiotyku na własną rękę.

WARTO WIEDZIEĆ

Jakość w ochronie zdrowia Jakość - stopień w jakim zbiór naturalnych właściwości (wyrobu, systemu lub procesu) spełnia wymagania klienta lub innych zainteresowanych stron. mgr Elżbieta Wójcik Pełnomocnik Dyrektora ds.Jakości

Światowa Organizacja Zdrowia defi-

Przytoczę tu jeszcze jedną definicję

3. Jakość wyniku to ocena: stop-

niuje jakość usług zdrowotnych jako

jakości: "Jakość to wszystkie zabiegi i działa-

nia zadowolenia pacjenta, stopnia

"stopień do jakiego usługi zdrowotne obej-

nia zmierzające do tego, aby klient- pacjent

poprawy zdrowia i czasu w jakim

mujące jednostki i populacje, zwiększają

był zadowolony i ponownie skorzystał z usług

nastąpiła poprawa.

prawdopodobieństwo osiągnięcia oczekiwań

lub produktów oferowanych przez firmę".

Ponieważ zapewnienie jakości ma

w zakresie efektów leczenia oraz wyka-

Do powstania jakości w usługach

na celu poprawę opieki nad pacjentami

zują zgodność z aktualną i profesjonalną

zdrowotnych przyczyniają się następują-

oraz efektywne i skuteczne świadczenie

wiedzą".

ce czynniki: kompetencje i bezpieczeń-

usług zdrowotnych Dyrektor SZPZLO

W Polsce pierwsze systemy jakości

stwo personelu, dostępność usług, cią-

Warszawa Praga Południe zdecydowała

zaczęto wdrażać w latach 90-tych. Jakie

głość, dostosowanie opieki zdrowotnej do

o wdrożeniu w naszej instytucji Systemu

korzyści można osiągnąć wdrażając sys-

potrzeb pacjenta, skuteczność, wydajność,

Zarządzania

tem jakości?

satysfakcja pacjenta.

została Polityka Jakości, cele jakościo-

• lepsze kontakty i zaufanie klientów, • efektywniejsze zarządzanie

wzrastają, co zobowiązuje nas do poszu-

Wymagania naszych klientów stale

zasobami materialnymi,

kiwania i rozbudowywania zakresu działal-

• lepszą organizację pracy, • poprawienie i ujednolicenie

ności usługowej. przez zakłady opieki zdrowotnej w dużej

• podniesienie morale pracowników, • uzyskanie przewagi konkurencyjnej.

Korzyści

możemy

podzielić

na

Ustanowiona

we i misja Zespołu. Powołany został Pełnomocnik Dyrektora ds.Jakości.

Polityka Jakości to ogół zamierzeń i ukierunkowanie organizacji, dotyczące

Jakość opieki zdrowotnej realizowanej

obiegu dokumentacji,

Jakością.

jakości i formalnie wyrażone przez najwyższe kierownictwo.

mierze jest uzależniona od jakości pracy

Misja - "szczególny powód istnienia

całego personelu, a przede wszystkim pie-

organizacji, wyróżniający się od wszyst-

lęgniarek i lekarzy.

kich innych". W SZPZLO za misję przy-

zewnętrzne i wewnętrzne. Zewnętrzne

Od ich wiedzy i umiejętności zale-

wynikają z korzystnego odnoszenia się

ży w dużym stopniu efekt leczenia. Jakość

otoczenia do firmy posiadającej system

w odniesieniu do zakładów opieki zdro-

Jakość nie jest lekarstwem na

zapewnienia jakości. Korzyści wewnętrz-

wotnej można rozpatrywać w trzech kate-

wszystkie dolegliwości- jest to środek

ne pozwalają firmie lepiej zorganizować

goriach:

profilaktyczny. Chcąc poznać Państwa

swoją działalność.

1. Jakość struktury dotyczy posiadanych

oczekiwania planujemy w niedalekiej

środków materialnych, zasobów ludz-

przyszłości przeprowadzenie badania

kich oraz stopnia ich wykorzystania.

satysfakcji pacjenta. Liczymy na aktyw-

Lepszy obieg dokumentacji zapewnia dotarcie istotnych informacji do zainteresowanych pracowników, efektywniejsze

2. Jakość

procesu

obejmuje

jęte zostało hasło " Chorych leczymy o zdrowych dbamy".

zabie-

ny udział Państwa w badaniu. Jesteśmy

zarządzanie powoduje zmniejszenie mar-

gi podejmowane w procesie diagno-

przekonani, że współpraca pacjentów

notrawstwa i kosztów, lepsza organiza-

zowania, leczenia,pielęgnowania czy

i personelu naszego Zespołu przyniesie

cja pracy pozwala na większą wydajność.

rehabilitacji.

korzystne efekty.

G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1

11

WARTO WIEDZIEĆ

WZW typu C Cichy zabójca Wirusowe zapalenie wątroby typu C to choroba zakaźna wywołana przez wirus zapalenia wątroby typu C - (HCV). Powoduje on stan zapalny wątroby i jej uszkodzenie. Wirus HCV został odkryty w 1989 roku. mgr Monika Szydłowska Szacunkowa liczba zakażonych HCV

• poprzez skażony sprzęt u uzależ-

Jeśli wynik badania anty- HCV jest

w Polsce to grupa ok.700 000 osób.

nionych od narkotyków przyjmowa-

pozytywny, należy poprosić lekarza pierw-

Zakażenie i zapalenie wątroby przebie-

nych dożylnie,

szego kontaktu o skierowanie do poradni

ga zazwyczaj bezobjawowo. Choroba

• poprzez kontakty hetero i homosek-

specjalistycznej. Potwierdzeniem zakaże-

potrafi całe lata pozostawać w ukryciu.

sualne. Rzadziej : w gabinetach sto-

nia HCV jest badanie materiału genetycz-

U ok.80% zakażonych powoduje prze-

matologicznych, w salonach fryzjer-

nego wirusa - RNA HCV.

wlekłą chorobę wątroby, która nieleczo-

skich, kosmetycznych, tatuażu czy

na może prowadzić do marskości wątro-

piercingu,

nionym wyżej RNA wskazane jest wyko-

by oraz do rozwoju raka. Wątroba jest

• w warunkach domowych, przez

jednym z najważniejszych i największych

wspólne maszynki do golenia, ręcz-

organów ludzkich.

niki, szczoteczki do zębów.

Produkuje:

• najważniejsze białka, • żółć - istotny czynnik w procesie tra-

U osób zakażonych HCV poza wymienanie następujących badań:

• genotyp (odmiana) wirusa, • biopsja wątroby - (nie w każdym przy-

Podstawowym badaniem diagnostycznym jest oznaczenie przeciw-

padku),

• badania oceniające stopień zwłóknienia

ciał anty- HCV, czyli białek potwier-

i zapalenia wątroby,

je wykonać w większości laborato-

• ocena funkcji tarczycy, • badanie w kierunku choroby auto-

riów analitycznych. Koszt około 30 zł *.

immunologicznej (rodzinne występo-

infekcji.

Nie zawsze wykrycie przeciwciał jest

wanie).

Wirusowe zapalenie wątroby typu C

dowodem na zakażenie. Kto przede

Wykrycie zakażenia HCV nie jest

przebiega najczęściej bez żółtaczki, dlate-

wszystkim powinien wykonać test anty-

wyrokiem - można je skutecznie leczyć.

go używane często określenie "żółtaczka"

HCV?

Skuteczne leczenie zapobiega wystąpieniu

jest określeniem nieprawidłowym.

Osoby, które:

marskości wątroby i raka wątroby.

wienia,

• rozkłada szkodliwe toksyny, • bierze udział w procesie zwalczania

Po zakażeniu HCV u 80% osób rozwija się przewlekła choroba wątroby. Postęp jej jest zazwyczaj powolny, zwłaszcza u ludzi młodych. Od momentu zakażenia do rozwoju marskości wątroby upływa ok.25-30 lat, a u osób nadużywają-

dzających kontakt z wirusem. Można

• miały przetaczaną krew przed 1992 r, • były hospitalizowane, • miały wykonywane przed laty, operacje i drobne zabiegi,

U chorych z marskością i rakiem wątroby wykonuje się z powodzeniem przeszczepy wątroby. W czasie najbliższych 3-5 lat będą dostępne nowe, bar-

• miały wykonywane zabiegi inwazyjne np. endoskopie, cewnikowanie,

dziej skuteczne metody leczenia. Obecnie standardem leczenia wirusowego zapale-

cych alkoholu lub zakażonych wirusem

• przewlekle chorzy, wymagający czę-

nia wątroby typu C jest interferon poda-

HBV czy HIV - około10 lat. HCV przeno-

stych pobrań krwi, zwłaszcza przed

wany podskórnie połączony z doustną

si się przez krew.

15-20 laty, np. cukrzycy,

rybawiryną, preparatem przeciwwiruso-

Do zakażenia może dojść:

• w czasie procedur medycznych przebiegających z naruszeniem ciągłości skóry,

• przyjmują dożylnie narkotyki, posiadają tatuaże,

• kobiety

w

wym.Leczenie ustalane jest indywidualnie dla każdego pacjenta. Obecne metody

okresie

prokreacji.

terapeutyczne umożliwiają trwałą eliminację wirusa u ponad 50% chorych.

*Istnieje możliwość wykonania badania w Centralnym Labolatorium Analitycznym w ZLO przy ul. Abrahama 16.

12

G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1

T E M AT N U M E R U

Rak prostaty Gruczoł krokowy, prostata, jest nieparzystym narządem należącym do układu męskich narządów płciowych. Prostata leży na dnie miednicy mniejszej, a jej głównym zadaniem jest uczestniczenie w wytwarzaniu pożywienia dla plemników. lek med. Michał Szymański

Gruczoł krokowy jest narządem,

Kolejnym czynnikiem ryzyka jest dzie-

który często podlega chorobom. Można

dziczenie. Raka występującego u kilku

je ująć w trzy różne grupy:

krewnych pierwszej linii określa się mia-

• zapalenia, • łagodny rozrost prostaty (BPH), • nowotwory złośliwe, wśród których

nem raka dziedzicznego.

dominuje rak gruczołowy.

Dominującą postacią nowotworów złośliwych stercza jest rak gruczołowy.

Przebieg naturalny raka prostaty Rak gruczołowy stercza w większości przypadków powstaje w strefie obwodowej gruczołu krokowego i ma charak-

Rak prostaty – epidemiologia

ter wieloogniskowy. W historii naturalnej raka prostaty można wyróżnić kilka

Rak gruczołu krokowego należy do najczęściej rozpoznawanych nowotworów złośliwych u mężczyzn.

etapów:

• powstanie zmiany przednowotworowej,

Ocenia się, iż w Europie co roku roz-

• uformowanie pierwotnego ogniska,

poznaje się 2,6 miliona nowych przy-

umiejscowionego zwykle w strefie

padków raka prostaty, co stanowi 11%

obwodowej stercza,

wszystkich nowotworów rozpoznanych u mężczyzn. Jest on przyczyną około 9%

• objęcie większego obszaru stercza przez nowotwór,

twory. W Polsce nowotwór ten pod

• naciekanie pozasterczowe, • szerzenie się raka drogą naczyń

względem częstości występowania ustę-

chłonnych z tworzeniem przerzu-

puje jedynie rakowi płuca. Czynnikiem

tów w węzłach chłonnych oraz sze-

ryzyka zachorowania jest wiek pacjenta

rzenie się drogą naczyń krwiono-

– ryzyko znacznie wzrasta po przekro-

śnych z tworzeniem przerzutów

czeniu 50 roku życia, i rasa. Najbardziej

odległych, umiejscowionych głównie

narażeni są Afroamerykanie.

w kościach.

zgonów powodowanych przez nowo-

CIĄGŁOŚĆ ZMIAN PATOLOGICZNYCH PROWADZĄCYCH DO WYSTĄPIENIA RAKA.

prawidłowy stercz

zapalny zanik proliferacyjny

nowotworzenie śródnabłonkowe (PIN)

rak ograniczony

choroba

do stercza

uogólniona

G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1

13

T E M AT N U M E R U

Objawy

Diagnostyka

• Rak prostaty jest chorobą często

• • • •

staty. TRUS pozwala więc na precyzyjną

W zakres diagnostyki wchodzi bada-

ocenę stopnia zaawansowania miejsco-

bezobjawową, dopiero w zaawan-

nie palcem przez odbyt, które jest naj-

wego nowotworu. Pozwala również na

sowanym stadium daje objawy.

prostszym i bardzo skutecznym badaniem

precyzyjne pobranie materiału do badania

Wcześniej może się manifestować:

diagnostycznym. Zgrubienia, stwardnie-

pod mikroskopem.

Trudnością w oddawaniu moczu,

nia, niesymetria jest najczęstszym stwier-

Badanie metodą rezonansu magne-

Zwężeniem strumienia moczu,

dzanym palpacyjnie objawem, aczkolwiek

tycznego również pozwala na ocenę

Przerywanym strumieniem moczu,

nie stanowi o ostatecznym rozpoznaniu.

zaawansowania miejscowego raka pro-

Wydłużeniem mikcji (odda-

Przekraczanie torebki powoduje zatarcie

staty. Powszechnie uważa się, iż tomogra-

wania moczu),

granic prostaty.

fia miednicy jest mało przydatna do oceny

• Uczuciem niecałkowite-

Istotnym dla ustalenia obrazu cało-

go opróżnienia pęcherza,

• Częstomoczem dziennym i nocnym, • Uczuciem gwałtownego parcia na mocz,

ści choroby jest oznaczenie stężenia spe-

Przy zaawansowanym raku prostaty

cyficznego antygenu sterczowego (PSA)

ryzyko przerzutów oceniane jest bada-

w surowicy krwi. Jest to wyizolowane

niem scyntygraficznym kości.

i opisane przez Wanga w 1979 roku biał-

• Bólem i/lub pieczeniem w trakcie oddawania moczu,

• Niemożnością powstrzymania mikcji.

stopnia zaawansowania raka prostaty.

ko właściwe dla prostaty. Poziom jego

Leczenie

wzrasta z wiekiem, zatem normy są usta-

1. Baczne wyczekiwanie.

lone dla poszczególnych grup wiekowych.

2. Radykalna prostatektomia.

obja-

Wynoszą one: poniżej 2ng/ml w 40 roku

3. Napromieniowanie z pól

wy powinny skłonić pacjenta do wizyty

życia i około 6,5-7,5ng/ml w 75 roku

u urologa w celu wykonania diagnostyki.

życia. Ustalono, że określenie poziomu

4. Hormonoterapia.

Obecnie nie są poznane skuteczne

PSA może pomagać w ustaleniu stopnia

5. Chemioterapia.

Powyższe

niespecyficzne

metody zapobiegania rakowi prostaty.

Opieramy się na wczesnym wykrywa-

zaawansowania choroby.

Doskonałym

uzupełnieniem

zewnętrznych i śródtkankowe.

Baczne wyczekiwanie inaczej aktywna tego

obserwacja jest dedykowane dla pacjen-

niu raka i wczesnym leczeniu, dlatego

badania jest usg prostaty przeprowadzo-

tów, u których rozpoznano raka prosta-

tak ważna jest profilaktyka. Polega ona na

ne sondą doodbytniczą (TRUS). W bada-

ty ograniczonego do stercza. Pacjentów

corocznych wizytach u urologa i przepro-

niu można uwidocznić wielkość i kształt

tych okresowo poddaje się badaniu DRE,

wadzaniu diagnostyki, szczególnie w gru-

prostaty, zasięg nowotworu, ewentual-

oznaczeniu stężenia PSA i badaniu TRUS.

pach zwiększonego ryzyka.

ny naciek i przekraczanie torebki pro-

Leczenie podejmuje się w przypadku stwierdzenia progresji choroby.

Radykalna prostatektomia polega na chirurgicznym usunięciu gruczołu krokowego wraz z pęcherzykami nasiennymi i węzłami zasłonowymi. Badania Walsha opublikowane w 1983 roku wpłynęły na poprawę wyników pod względem trzymania moczu i sprawności seksualnej po zabiegu. Obecnie jest to powszechnie stosowana metoda leczenia operacyjnego. Jej skuteczność mierzona 10 letnim okresem wolnym od wznowy wynosi 52-85% w zależności od wyjściowego stopnia anaplazji komórek raka.

Radykalne leczenie operacyjne jest najlepszym sposobem leczenia dla pacjentów, u których rak jest ograniczony do torebki gruczołu krokowego, bez cech

14

G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1

T E M AT N U M E R U

przerzutów. Idealnym kandydatem jest

prostaty. Najprostszym sposobem jest usu-

Chemioterapia jest leczeniem stoso-

pacjent z dużą szansą na całkowite wyle-

niecie jąder, które prowadzi do spadku stę-

wanym u chorych z zaawansowanym

czenie i przewidywanym długim czasem

żenia testosteronu nawet o 90%, w pierw-

rakiem prostaty, którego komórki rakowe

przeżycia.

szych 24 godzinach po zabiegu. Po zabie-

są w stadium hormonooporności tzn., że

Początki nowoczesnej radioterapii się-

gu następuje zmniejszenie masy stercza i

nowotwór rozwija się pomimo stosowa-

gają 50 lat ubiegłego wieku, a za koleb-

guzów przerzutowych, ustąpienie dolegli-

nia hormonoterapii co jest widoczne po

kę uznaje się Uniwersytet w Stanford.

wości klinicznych.

narastaniu stężenia PSA. Schemat zasto-

Metoda polega na naświetleniu prostaty

Odkrycie przez Schally’ego w latach

sowanego leczenia jest zależny od stop-

z pól zewnętrznych lub śródtkankowo.

70 XX wieku receptora LH-RH dało pod-

nia zaawansowania, chorób współistnie-

Do leczenia kwalifikowani są pacjenci

waliny pod famakologiczne wykluczenie

jących.

z rakiem prostaty ograniczonego do narzą-

hormonów męskich – hormonoterapia

du, z przewidywanym długim czasem

(HTH). Obecnie ten sposób leczenia zna-

przeżycia, którzy nie mogą być operowani

lazł zastosowanie u pacjentów z zaawan-

Rak prostaty jest częstym nowotwo-

z powodu schorzeń współistniejących bądź

sowanym rakiem prostaty lub jako indukcja

rem u mężczyzn. Ryzyko wystąpienia

nie zgadzają się na leczenie zabiegowe.

przed radioterapią.

wzrasta wraz z wiekiem i rodzinnym

Podsumowanie

Rak prostaty jest nowotworem hormo-

Leczenie hormonoterapią nie jest

występowaniem choroby. Obecnie jeste-

nozależnym. Rozwój komórek stercza jest

pozbawione działań niepożądanych. Do

śmy w stanie leczyć każde zaawanso-

więc zależny od hormonów męskich, któ-

najczęściej spotykanych należą: uderzenia

wanie raka prostaty, jednakże im wcze-

rych głównym źródłem są jądra.

gorąca, utrata libido, zmęczenie i upośle-

śniej zostanie ona zdiagnozowana tym

(androgen

dzenie koncentracji, zaburzenia osobowo-

większa szansa całkowitego wylecze-

deprivation terapy – ADT) określamy

Blokadą

androgenową

ści i zdolności poznawczych, zmniejszenie

nia. Należy zatem regularnie, raz do

każde działanie prowadzące do zmniejsze-

gęstości kości, zmniejszenie masy mięśnio-

roku zgłaszać się do urologa w celu

nia aktywności androgenów w komórkach

wej i wzrost tkanki tłuszczowej.

diagnostyki prostaty.

Hospicjum Domowe Zespół Hospicjum Domowego

ki paliatywnej na terenie Dzielnicy

obejmuje wszechstronną opie-

Praga Południe. Żeby pacjent

ką pacjentów zmagających się

mógł być objęty opieką paliatywną

z codziennymi problemami zwią-

i hospicyjną konieczne jest skiero-

zanymi z postępującą, często nie-

wanie od lekarza ubezpieczenia

uleczalną chorobą. Wspiera rów-

zdrowotnego. Pacjent, jego rodzi-

nież ich bliskich. Podejmowane

na lub opiekun powinien wyrazić

działania mają na celu zapobieganie

zgodę na piśmie.

cierpieniu, leczenie bólu i innych

Siedziba Hospicjum Domo-

objawów choroby, a także udziela-

wego znajduje się w ZLO przy

nie pomocy w rozwiązywaniu pro-

ul. Ostrołęckiej 4.

blemów wraz ze wsparciem dla

Wszelkie informacje można

rodziny pacjenta. W Samodzielnym

uzyskać od poniedziałku do piąt-

Zespole Publicznych Zakładów

ku w godzinach 8.00 - 20.00 na

Lecznictwa Otwartego Warszawa

miejscu, lub dzwoniąc pod nume-

Praga Południe realizuje się świad-

ry telefonów: 22 810-15-04;

czenia zdrowotne w zakresie opie-

22 810-20-42 do 43 wew. 33; 90

G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1

15

WARTO WIEDZIEĆ

Wykrywacze raka:

markery nowotworowe Większość z nas podświadomie boi się raka. Strach jest większy, jeśli ktoś w najbliższej rodzinie chorował na nowotwór. Tymczasem wystarczy zrobić proste badanie krwi, aby spać spokojniej. mgr Bożena Ziemiecka

Markery nowotworowe, nazywa-

nak niezbite dowody na to, że nie które

również związany na przykład z bardzo

ne także wskaźnikami nowotworowy-

z markerów niemal w 100 proc. wska-

poważnym stanem zapalnym wątroby,

mi, to substancje chemiczne o zróżni-

zują na określony nowotwór, np. marker

trzustki czy nerek. Oznaczanie marke-

cowanej budowie wytwarzane w tkan-

PSA pozwala wykryć raka prostaty i to

rów dość rzadko wykonuje się w celach

kach organizmu. W zdrowych tkankach

w bardzo wczesnej fazie rozwoju, kiedy

profilaktycznych, gdyż tylko nieliczne

jest ich bardzo mało. Kiedy jednak poja-

inne badania nie mogą jeszcze nasunąć

z nich (np. przy raku prostaty) są związa-

wia się nowotwór, rusza ich produk-

nawet takiego podejrzenia.

ne z bardzo wczesnym stadium choroby.

cja. Niektóre markery nowotworowe

Coraz częściej lekarze zlecają ozna-

Większość markerów w ilości wykrywal-

występują w organizmie już w okresie

czanie markerów osobom dziedzicznie

nej pojawia się natomiast w chwili, gdy

życia płodowego i osiągają dość wyso-

obciążonym chorobami nowotworowy-

nowotwór już na dobre zagnieździł się

kie stężenia, ale później zanikają. U czło-

mi. Takimi badaniami obejmuje się całe

w organizmie. Wtedy można go również

wieka dorosłego, w normalnych warun-

rodziny. Umożliwia to wczesne rozpo-

wykryć na podstawie USG, mammogra-

kach, nie występują w ogóle lub w bar-

częcie leczenia, pozwala wykryć i zapo-

fii, cytologii, rezonansu magnetycznego,

dzo niskich stężeniach. Przedostają się

biec zagrożeniu na przykład rakiem: jeli-

czy tomografii komputerowej. Markery

do krwi i wraz z nią krążą w organi-

ta grubego, piersi, jajnika. W Polsce jest

odgrywają za to bardzo ważną rolę

zmie. Mogą przyjmować postać antyge-

już kilka ośrodków, które specjalizują się

w terapii nowotworów. Po usunięciu

nów, białek, enzymów lub hormonów.

w takich badaniach. Największe osiągnię-

guza chory przed każdą wizytą kontrolną

Wzrost stężenia markerów może, lecz

cia mają kliniki w Szczecinie, Poznaniu

u onkologa robi badania poziomu mar-

nie musi świadczyć o toczącym się pro-

i Gliwicach.

kerów. Jeśli jest on podwyższony, wia-

cesie nowotworowym.

oznacza

domo, że proces nowotworowy nadal

zostały

się z pobranej próbki krwi. To proste

się toczy i mogą się pojawić przerzuty.

odkryte ponad 40 lat temu. Pierwsze

badanie można wykonać niemal w każ-

Natomiast jeżeli utrzymuje się w nor-

prace naukowe dowodziły, że każdy

dym laboratorium. Ważna jest jednak

mie lub spada - rozwój choroby został

rodzaj guza ma charakterystyczną dla sie-

nie tylko sama obecność markera we

zatrzymany, a podczas operacji usunię-

bie substancję markerową. Nieco póź-

krwi, ale przede wszystkim jego ilość

to cały guz. Wyraźne zmniejszenie ilości

niej stwierdzono jednak, że jeden nowo-

ponad dopuszczalną normę. Jeśli norma

markerów widoczne jest po 4 - 8 tygo-

twór może wydzielać kilka markerów.

jest znacznie przekroczona, należy wie-

dniach od zabiegu. Oznaczenie pozio-

Co więcej - jeden rodzaj nowotworu

dzieć, że nie zawsze oznacza to rozwój

mu markerów pomaga też kontrolować

może produkować markery charaktery-

choroby nowotworowej. Podwyższony

skuteczność stosowanej terapii, między

styczne dla innych nowotworów. Są jed-

poziom, niektórych markerów może być

innymi przy czerniaku lub raku jajnika.

Markery

16

nowotworowe

Markery

G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1

nowotworowe

WARTO WIEDZIEĆ

Fundacja Dzieci Niczyje Rodzicielstwo to piękne, ale jednocześnie bardzo trudne zadanie, szczególnie na początku wchodzenia w rolę matki, czy ojca. Dlatego tak ważne jest, aby rodzice małych dzieci wiedzieli skąd mogą czerpać wiedzę, gdzie zwrócić się o pomoc, z kim porozmawiać o swoich trudnościach.

Magdalena Kosicka

Psycholog z Fundacji Dzieci Niczyje

Krystyna Ziółkowska

Koordynator do współpracy z Fundacją w programie „Dobry Rodzic- Dobry Start”

Jak wszystkie początki, pierwsze mie-

średnie dotarcie nie tylko do rodziców, ale

zakładu mogą podpowiedzieć rodzico-

siące i lata rodzicielstwa to czas najróżniej-

również do profesjonalistów na co dzień

wi, gdzie szukać wsparcia. We wszystkich

szych trudności, dlatego warto skorzystać

stykających się z racji zawodu z rodzi-

publicznych przychodniach działających

z programu „Dobry Rodzic - Dobry Start”

nami małych dzieci. W ramach progra-

na terenie dzielnicy Praga Południe można

Fundacji Dzieci Niczyje.

mu Fundacja Dzieci Niczyje, przy wspar-

otrzymać bezpłatne materiały edukacyjne

Fundacja Dzieci Niczyje istnieje już

ciu Urzędu m.st. Warszawy, a zwłasz-

dotyczące opieki nad małym dzieckiem.

od 20 lat. Powstała w 1991 roku z ini-

cza Biura Polityki Społecznej, współpra-

Pielęgniarki w poradniach dziecięcych,

cjatywy doktor Aliny Margolis - Edelman,

cuje z Ośrodkami Pomocy Społecznej,

na terenie SZPZLO Warszawa Praga

która wcześniej założyła polską sekcję

ZOZ-ami, Szpitalami Położniczymi, żłob-

Południe, osoby zainteresowane kierują

Medecins du Monde czyli Lekarzy Świata.

kami, Klubami Mam już w ośmiu dzielni-

do Praskiego Centrum Dziecka i Rodziny

Od początku celem Fundacji była pomoc

cach Warszawy. Do projektu przystępują

prowadzonym przez FDN.

dzieciom krzywdzonym i ich rodzinom.

kolejne dzielnice.

Koordynatorem

do

współpra-

Wraz z biegiem lat Fundacja uruchamia-

Praga Południe była pierwszą, która

cy z Fundacją „w Programie „Dobry

ła kolejne programy, aby odpowiadać na

włączyła się w działanie programu i zde-

Rodzic - Dobry Start” jest Pani Krystyna

pojawiające się potrzeby dzieci i ich rodzi-

cydowała się na promowanie idei dobre-

Ziółkowska pielęgniarka pediatryczna

ców, w tym również programy profilak-

go rodzicielstwa.

zatrudniona w ZLO ul. Saska 61.

tyczne, których celem była ochrona dzie-

Samodzielny Zespół Publicznych Lecznictwa

Otwartego

Wsparcie i Pomoc

ci przed krzywdzeniem. W tym momen-

Zakładów

cie w ramach Fundacji Dzieci Niczyje

Warszawa Praga Południe bierze udział

W ramach programu „Dobry Rodzic-

działa kilkanaście projektów, m.in. Telefon

w programie „Dobry Rodzic - Dobry

Dobry Start” rodzice dzieci w wieku

Zaufania dla Dzieci i Młodzieży116111,

Start” od 2007 roku. Pracownicy Zakładu

od 0 do 3 lat mogą skorzystać z indy-

Dziecko w Sieci (bezpieczeństwo dzie-

uczestniczą w szkoleniach i konferencjach

widualnych spotkań z psychologiem,

ci i młodzieży w internecie), czy „Dobry

organizowanych przez Fundację Dzieci

wziąć udział w warsztatach umiejęt-

Rodzic - Dobry Start”.

Niczyje, nt. działań profilaktycznych

ności rodzicielskich lub przyjść wraz

Program „Dobry Rodzic - Dobry

na rzecz ochrony małych dzieci przed

z dzieckiem na zajęcia poświęcone

Start” to program, który ma na celu

krzywdzeniem. Zdobywana przez nich

wspólnej zabawie. Wszystkie aktywno-

wsparcie rodziców dzieci w wieku 0-3

wiedza pozwala lepiej zrozumieć sytuację

ści są bezpłatne i odbywają się w sie-

lata, którzy czują, że potrzebują pomo-

rodziny i być bardziej uważnym na trud-

dzibie Fundacji na ul. Walecznych 59

cy w pełnieniu swojej rodzicielskiej roli.

ności, które mogą pojawić się w związ-

w Warszawie. Więcej informacji na stro-

Jednym z założeń programu jest bezpo-

ku z wychowaniem dziecka. Pracownicy

nie www.dobryrodzic.pl

G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1

17

WARTO WIEDZIEĆ

Zwierzęta a zdrowie „Zwierzęta są jak lekarstwa, które nie posiadają skutków ubocznych.”

Dr Edward Creagan - onkolog. mgr Bożena Pawłowska Zwierzęta towarzyszą człowiekowi od zawsze. Traktujemy je, jak kogoś bliskie-

poprzez swoje zachowanie i cierpliwość,

życie.

poprawiają zdolności psychomotoryczne

go, niemal członka rodziny. Budzą w nas

Przy udziale zwierząt (tj.: psy, koty,

osób niepełnosprawnych, z uszkodze-

pozytywne emocje, szczególnie zwierzę-

osły, świnki morskie, króliki, delfiny, papu-

niami zmysłu wzroku czy słuchu, powo-

ta młode, bo są takie milutkie i delikatne.

gi) prowadzone są terapie lecznicze wśród

dują że osoby o zachowaniach lękowych

Dlaczego stają się nam bliskie ? - ponieważ

dzieci i dorosłych.

nabierają zaufania do otoczenia.

są prawdziwie, bezgranicznie oddane.

Dogo lub kyno-terapia – zajęcia

Terapia z udziałem konia to hipoterapia,

Czworonożny, fruwający czy pływający

z udziałem przeszkolonych psów, uczą

znana jest od XVI wieku. Metoda ta wspo-

przyjaciel nadaje sens życiu, działa antyde-

spontaniczności, serdeczności i zabawy,

maga leczenie dzieci z Zespołem Downa,

presyjnie, nie dopuszcza do pojawienia się

zaś felinoterapia czyli terapia z udziałem

autyzmem czy porażeniem mózgowym.

smutku i przygnębienia.

kotów, sprzyja rozwojowi mowy, prze-

Kolejna delfinoterapia – jest terapią

Zwierzęta dobrze wpływają na każ-

łamaniu lęku, uczy koordynacji rucho-

młodą, poznaną stosunkowo niedawno,

dego bez względu na wiek. Przebywanie

wej, pomaga budować więzi. Poza tym,

od lat 80 - tych XX wieku. Dźwięki wyda-

w dzieciństwie w obecności zwierząt

mruczenie kota działa wyciszająco i łago-

wane przez delfiny wywołują stan odprę-

wyrabia większą wrażliwość na uczucia i

dzi stresy. Dodatkowo dotykanie, głaska-

żenia i zadowolenia. Delfiny uczą mowy

postawy wobec innych ludzi, uczy samo-

nie zwierzęcia uspokaja, spowalnia pracę

dzieci autystyczne i z Zespołem Downa.

dzielności, skłonności do dzielenia się,

serca i obniża ciśnienie tętnicze krwi.

tolerancji, szacunku dla istot żywych oraz

Niejedna z osób opiekujących się kotem

w naszych domach, szczególnie czerwo-

odpowiedzialności.

odczuła, że ułożenie się tego zwierzę-

nych, odstresowuje i zwalnia pracę serca.

Posiadanie

rybek

akwariowych

Niejednokrotnie zwierzęta stają się

cia na bolącym miejscu spowodowało

Międzynarodowa Organizacja Zdrowia

powiernikami ludzkich sekretów, trosk

złagodzenie dolegliwości bólowej (ciepło

oficjalnie uznaje pozytywny wpływ zwie-

i kłopotów. Sprawiają, że człowiek starszy,

i energia zwierzęcia łagodzi ból). Kot

rząt na zdrowie ludzi, szczególnie w przy-

niepełnosprawny uwierzy w siebie, nabie-

wokół swego ciała neutralizuje elektro-

padku choroby wieńcowej, łagodzenia

rze przekonania, że jest komuś potrzebny.

statycznie dodatnią, szkodliwą strefę oraz

bólu, chorób psychicznych oraz geriatrii.

Posiadanie

zwierząt

domowych

odpromieniowuje organizmy poddane

Żyją wśród nas osoby, uczulone na

wymusza na jego właścicielach większe

niekorzystnemu oddziaływaniu promie-

zwierzęta. Naskórek, ślina, mocz, sierść

wydatkowanie energii. Codziennie spa-

niowania ziemi. Koty lubią przytulać się

naszych pupili może być czynnikiem uczu-

cery z psim pupilem czy zabawy z kotem

do ludzi chorych, sprawiając im ulgę.

lającym. Najbardziej alergizujące są: świn-

to świetny sposób na aktywność fizyczną.

Bezpośredni kontakt z kotem poprawia

ki morskie (samce), koty, konie, chomiki,

Osoby posiadające zwierzęta lepiej

samopoczucie osób chorych i przyspiesza

psy. Niebezpieczne dla alergika są również

proces zdrowienia.

ptaki i zwierzęta futerkowe.

integrują się z otoczeniem, nawiązu-

18

hodowla zwierząt staje się sposobem na

ją nowe znajomości, także rozwijają

Konie jako zwierzęta posiadające

Jeśli posiadamy w domu zwierzę,

swoje zainteresowania. Niejednokrotnie

niezwykłe właściwości terapeutyczne,

na które członek rodziny jest uczulony

G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1

WARTO WIEDZIEĆ

nie zawsze musi to oznaczać rozstanie

Zwierzęta pełnią także rolę wycho-

rymi przebywają. Przyuczane są do nie-

z pupilem. Dlatego w tej sprawie należy

wawczo - resocjalizacyjną. Znana jest

sienia pomocy: przy poruszaniu się, ubie-

skontaktować się z lekarzem specjalistą.

metoda resocjalizacji tzw. farmy prowa-

raniu, prowadzeniu osób słabo widzących

Konieczne jest przestrzeganie następują-

dzonej wśród trudnej młodzieży, która ma

i niewidomych, przy podnoszeniu i poda-

cych warunków:

problemy wychowawcze. Młodzi ludzie

waniu przedmiotów, zamykaniu i otwie-

• zwierzę powinno przebywać

opiekując się, na co dzień powierzony-

raniu drzwi, wzywaniu pomocy, powiada-

w pomieszczeniu innym

mi im zwierzętami uczą się prawidłowych

mianiu osoby niedosłyszącej o alarmie czy

niż osoba uczulona,

zachowań społecznych, odpowiedzialno-

przybyciu osoby z zewnątrz.

• mieszkanie należy często odkurzać, • sprzęty, z których zwierzę korzysta często uprzątać i myć,

• osoba uczulona nie może mieć

ści, okazywania emocji oraz samokontro-

Znane są sytuacje, że zwierzęta

li. Kształtują reakcje uczuciowe tj. opie-

poprzez swoje instynktowne zachowa-

kuńczość, troskliwość i przyjacielskość.

nie ratują, życie swoim opiekunom. Psy,

Zwierzę przez swoją bezwarunkową

ptaki czy koty ostrzegają przed niebezpie-

kontaktu ze zwierzęciem pod-

akceptację człowieka staje się ich powier-

czeństwem.

czas zabiegów pielęgnacyj-

nikiem, pomocnikiem i nauczycielem.

nych i higienicznych,

• zwierzę nie powinno wcho-

Kto ma psa żyje dłużej, kto często

Powrócę jeszcze do psów. Nie sposób

głaszcze kota pozbawia się stresów, kto

bowiem, pominąć ważnej roli tego zwie-

hoduje rybki chroni się przed zaburzenia-

dzić na fotele i kanapy,

rzęcia jakim jest towarzyszenie i pomoc

mi krążenia krwi. Dlatego nie strońmy od

• osoba kontaktująca się ze

na co dzień osobom niepełnosprawnym.

kontaktu ze zwierzętami, przecież tak, jak

Psy przewodnicy są uczone różnych

one sami jesteśmy częścią wszechświata.

umiejętności w zależności od potrzeb i od

Dzięki tym stworzeniom zyskujemy, bo

stopnia niepełnosprawności osób, z któ-

stajemy się bardziej humanitarni, dosko-

zwierzęciem powinna natychmiast umyć ręce.

nalsi i zdrowsi.

O Ł O S E NA W Po zbadaniu pacjenta lekarz oznajmia: - Jest Pan zdrów jak koń – Słucham ?

- No… jest Pan zdrów jak ryba !

- Jasny gwint ! Nie wiedziałem, że trafiłem do weterynarza. *** Przychodzi pacjentka do otolaryngologa – lekarz pyta: - Czy miewa Pani kłopoty z nosem lub uszami ?

- Bardzo często Panie doktorze odpowiada pacjentka.

- A kiedy ?

- Wtedy, gdy zakładam lub zdejmuję golf. ***

Do gabinetu stomatologicznego wchodzi bardzo przerażony pacjent.

- Tylko spokojnie, proszę się nie bać, nie będzie nic bolało - spokojnie mówi lekarz.

- Nie pan nie gada bzdur. Ja też jestem dentystą. *** Małżeństwo przychodzi do dentysty lekarz pyta pacjentkę - ze znieczuleniem czy bez ?

- Bez ! - odpowiada kobieta.

- Brawo! to niespotykana odwaga – chwali lekarz, Na to żona do męża: - Widzisz kochanie, a teraz szybciutko wskakuj na fotel !

*** W środku nocy pielęgniarka budzi pacjenta.

- Co się stało ? - pyta zaspany pacjent - Zapomniał Pan zażyć tabletki nasenne. *** Przychodzi mama z Jasiem do pielęgniarki i mówi: - Niech mi Pani coś poradzi, dzieci w szkole mówią, że Jasio śmierdzi.

Pielęgniarka dokładnie ogląda pacjenta na koniec pyta Jasia, - Jasiu czy ty zmieniasz skarpetki ?

- No pewnie ! Z lewej nogi na prawą, a z prawej na lewą.

G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1

19

WARTO WIEDZIEĆ

Zwyczaje Wielkanocne u naszych europejskich sąsiadów.

W tradycjach większych uroczystości świata chrześcijańskiego dają się zauważyć dwa trendy: jeden - czysto religijny, chrześcijański; drugi - ludowy, pogański. Bardzo często trudno je rozróżnić, gdyż oba uświęcił swoją powagą Kościół nadając im chrześcijańską treść. mgr Bożena Ziemiecka Już w 591 roku papież

i przyjaciół decyduje się na emigrację,

Dla Szwedów najważniejszą częścią

wysyłając

dlatego tym razem pragnę przedstawić

Świąt jest Wielki Piątek, także i tu stanowi

misjonarzy, aby głosili wiarę w Chrystusa -

krótki przegląd tradycji wielkanocnych

dzień wolny od pracy. Charakterystycznym

zalecał, aby mieli oni na uwadze zwyczaje

w innych krajach Europy.

elementem jego spędzania jest spożywanie

Grzegorz

Wielki

-

mieszkańców, by nie niszczyli ich świątyń, a zamieniali je na kościoły, aby nie zabraniali obchodzenia uroczystości i składania ofiar, lecz starali się zamieniać ich obrzędy na uczty religijne dla chwały Boga.

potraw z łososia. Oryginalny, pochodzący

Ostern – Wielkanoc w Niemczech Wielki

Czwartek

w

jeszcze ze średniowiecza, jest zwyczaj wczesnego wstawania i ściągania kołdry Niemczech

nazywany jest Zielonym Czwartkiem,

razy

nazwy

a to dlatego, że właśnie tego dnia Niemcy

temu kawalerowie „chłostali" gałązkami

i zwyczaje pozostały, podnosząc już tylko

malują jajka na charakterystyczny zielony

niezamężne dziewczyny.

urok i bogactwo chrześcijańskich świąt.

kolor. Piątek nie jest w Niemczech dniem

Wszystko zlało się w jedną wielką kościelną

postu, natomiast częścią tradycji kulinarnej

uroczystość.

tego dnia jest ryba i jaja w kwaśnym

Wielkanoc w Czechach to przede

sosie. Pozostałe zwyczaje są podobne do

wszystkim tradycja pisanek, judaszy (ciastka

naszych.

z drożdżowego ciasta, przypominające

Stare

pogańskie

obrządki,

I tak bardzo stary obrzęd topienia, wyrzucania

bądź

palenia

kukły,

wyobrażającej zimę, powraca odnowiony w obrzędowości świąt wielkanocnych jako

brzozową

gałązką.

Kilkaset

lat

CZECHY

biblijnego Judasza, podaje się je z miodem),

Wielkanoc w Szwecji

unicestwienie Judasza.

drewnianych figurek czy rózg. W Niedzielę

Oryginalnym szwedzkim zwyczajem

Palmową nie święci się palm tylko bazie.

wielkanocnym są wizyty dzieci przebranych

Czesi wprowadzają także kolory dla nazw

Postem, w czasie którego zima walczy

za

odziane

dni, są to m.in. poniedziałek niebieski

z wiosną - były zawsze dla Polaków

w chustki i długie suknie z pomalowanymi

(Modré pondelí), wtorek żółty (Žluté

najcudowniejszym symbolem zwycięstwa

buziami życzą wszystkim glad posk, tj.

úterý), środa czarna (Cerná streda),

dobra nad złem, prawdy nad kłamstwem,

Wesołej Wielkanocy i zostają obdarowane

czwartek zielony (Zelený ctvrtek), sobota

ducha nad materią. Dlatego, też Wielkanoc

smakołykami lub drobnymi pieniędzmi.

biała (Bílá sobota).”Wielkim” jest tylko

Święta te - poprzedzone Wielkim

w Polsce obchodzono zawsze niezwykle

czarownice.

Tradycja

ta

Maluchy

pochodzi

z

czasów,

uroczyście i hucznie. Rodzime zwyczaje

w których wierzono, iż w Wielki Czwartek

znamy bardzo dobrze, a jak jest z naszą

czarownice zlatywały się na miotłach, aby

wiedzą o sposobie spędzania Świąt

na Łysej Górze spotkać diabła. Próbowano

Wielkanocnych w innych krajach?

Ma to szczególne znaczenie w czasach, gdy tak wielu członków naszych rodzin

20

ze śpiącej jeszcze osoby, aby zadać

G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1

piątek.

WŁOCHY Symbolem

włoskiej

Wielkanocy

je przestraszyć paleniem ognisk, do dziś

jest baranek. Nasze tradycje związane

w zachodniej części kraju w czasie Wielka-

ze

nocy pali się ognie i strzela petardami.

polewaniem

święceniem wodą

pokarmów, w

czy

świąteczny

WARTO WIEDZIEĆ

poniedziałek nie są tam zupełnie znane.

popularnością

procesje

W Poniedziałek Wielkanocny nie tylko

Charakterystycznym

elementem

cieszą

się

dla

organizowane przez bractwa religijne

oblewa się wodą, ale również bije rózgami

Włoch jest placek wielkanocny zwany

z Sewilii. Całości została nadana mroczna

dla

colomba – co oznacza gołębica. Jest to

oprawa,

Smagnięta rózgą lub oblana wodą panna,

niezwykle puszysta babka drożdżowa

w charakterystyczne szaty pokutnicze

obdarowywała

posypana cukrem pudrem, która swój

zwane sanbenito snują się ulicami miasta

wypiekami i pisankami.

niezwykły smak zawdzięcza dużej ilości

w ciszy i skupieniu, które panują nad

jajek i bakalii. W smaku przypomina

miastem aż do Wielkiej Soboty.

nieco nasze baby wielkanocne, jednak

To

wszyscy

jednak

nie

uczestnicy

jedyne

ubrani

zdrowia,

najczęściej

dziewczęta.

chłopca

domowymi

W Polsce Wielki Piątek jest normalnym dniem pracy. Chociaż czasami dyskutuje

tradycje

się,

czy

to

zmienić

zwłaszcza,

że

różni się od naszego ciasta wyglądem

kultywowane w tej części Półwyspu

w kilkunastu krajach Europy, m. in. w:

– przypominać ma bowiem lecącego

Iberyjskiego. W gminie San Vicente de la

Szwecji,

ptaka. W poniedziałek wielkanocny zwany

Sonsierra w La Rioja po dziś dzień zbierają

Irlandii, Portugalii, Niemczech, Wielkiej

Pasquetta - większość Włochów wyjeżdża

się picaos, biczujący się pokutnicy. Z kolei

Brytanii

z rodziną lub znajomymi na Południe, by

dla obchodów Wielkiego Tygodnia na

uroczysty

spędzić trochę czasu na łonie natury. Tego

północy Hiszpanii charakterystyczny jest

rodzimych tradycji wyróżniających nas

dnia, w niektórych miastach odbywają

dźwięk bębnów, które zwiastują nadejście

na

się tradycyjne imprezy np. we Florencji

świąt. W aragońskim miasteczku Teruelu

należy zwyczaj święcenia pokarmów

atrakcją

wielkanocnego

tle

Danii,

Finlandii,

jest

to

i

wolny

innych

dzień od

krajów

Hiszpanii, wyjątkowo pracy.

Do

europejskich

poniedziałku

rozlegają się one już w Wielki Czwartek

w Wielką Sobotę oraz polewanie się wodą

są fajerwerki strzelające ze specjalnego

przez całą noc, w trakcie której cała okolica

w Lany Poniedziałek. Typowym polskim

rydwanu ciągniętego przez białe woły –

dosłownie zamiera.

wielkanocnym przysmakiem są mazurki,

zwyczaj ten zwany scoppio del carro sięga wypraw krzyżowych, a praktykowany jest do dziś.

HISZPANIA

DANIA

które właściwie poza granicami naszego kraju nie są spotykane.

W Danii podczas okresu Wielkanocy

W Polsce znamy święto Wielkiej Nocy

pojawia się zwyczaj wysyłania listów

pod nazwą wskazującą bezpośrednio

„Teaser” na kilka tygodni przed Wielkanocą.

na

celebrację

dnia,

w

którym

Listy są anonimowe, często zawierają

zmartwychwstał Jezus Chrystus. W krajach

nacisk

poezję (coś na wzór walentynek). Do listu

angielskojęzycznych

kładzie się na obchody Wielkiego Piątku

dołączony jest przebiśnieg. Jeżeli odbiorca

jednak pod nazwą "Easter". Określenie

i wspomnienie śmierci Chrystusa, niż na

zgadnie od kogo jest ten list dostaje

to wywodzi się najprawdopodobniej

samą Wielkanoc. Dlatego, składając komuś

w nagrodę jajka Wielkanocne.

od imienia pogańskiej bogini Eostre.

Wielu może zdziwić fakt, iż w takim kraju

jak

Hiszpania

większy

życzenia świąteczne, możemy spotkać się ze sporym zdziwieniem, ponieważ

SŁOWACJA

funkcjonuje

ono

"Wielka Matka" lub "Wspaniała Matka" była opiekunką Saksonów, ludu Północnej Europy.

Obchody

świąt

wiosennych

Hiszpanie nie mają tego w zwyczaju.

Niedziela Palmowa na Słowacji zwana

Sama niedziela wielkanocna to oczywiście

jest niedzielą kwiatową. Święci się wtedy

w wielu miejscach na świecie miały związek

dzień pełen radości. Miejscowości takie

bazie, które później przyczepiane są np.

nie tyle z bóstwami pogańskimi, a później

jak Valcarlos, Sewilla słyną z barwnych

przy wejściu do domu, ma to chronić

ze zmartwychwstaniem Chrystusa, co

i uroczystych pokazów tanecznych, a także

przed nieszczęściami. Dobremu chowaniu

z uczczeniem równonocy wiosennej.

niezliczonej ilości kwiatowych dekoracji.

się zwierząt służy m.in. przepędzanie

Jednak Hiszpanie najbardziej zasłynęli na

świecie

procesjami

i

misteriami

pasyjnymi. Z roku na rok ściągają one

bydła przez łańcuch położony na ziemi lub podanie im do jedzenia chleba i jajek, by były zdrowe.

coraz więcej turystów chcących wziąć udział w widowiskach upamiętniających męczeństwo i śmierć Jezusa. W zależności od regionu, odbywają się one według odmiennego

scenariusza.

Największą

G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1

21

KRZYŻÓWKA

ROZRYWKA

KRZYŻÓWKA ropień pod paznokciem

polska wokalistka…

Lipnicka

Organizacja organizmy Paktu połączone Północnoatlanty zależnościami ckiego

PACJENTA na nogach taternika

duży garnek

Tanzańska wyspa na Oceanie Indyjskim

zaleta

kraina herbaty

16

łączy metal domowe zwierzę

dyscyplina sportowa

8

ciąg zdarzeń w filmie

1

niestosowny postępek

człowiek nieugięty, surowy

podpórka do pnączy

10

Wschodni Półwysep Rosyjski

roślina trójlistna,sym bol szczęścia

niezamożny

gmina w woj.łódzkim

3

popularna droga z Krakowa do Zakopanego

osad z kryształów lodu

główna część pucharu

wąż dusiciel zbiornik wodny

13 ...Weneda tragedia J. Słowackiego

7 bóstwo opiekuńcze faraonów

polecenie zabraniające czegoś

9

2

cytat Cezara veni,vidi,…. utwór religijny

okrągły z kwiatami w ogrodzie

17

nieudolnie namalowany obraz

11

stopień wojskowy

inaczej skupiska

6

duża jaszczurka

silne uczucie wywołane jakąś sytuacją

kawa zbożowa

sztuczny satelita Ziemi

obchodzi imieniny 9 XI

14

inaczej zamiennik leku

inaczej lunatyk

12 rodzaj komizmu do ej sytuacji

niejedna w życiu aktora

gwiezdny

grupa piłkarska

związany pęk zżętej słomy

bezwolny, bezmyślny olbrzym

5

4 rzemieślnik wyrabiający zbroje

Rozwiązanie krzyżówki: 1 2 3 14

młody mężczyzna badanie składu chem. wysuszone owoce

skała osadowa

22

nazwa rosyjskiej inaczej dystans rzeki 100 metrów

na porannej trawie

18

rzecz odpowiadająca innej

zamieszkany obszar terytorialny

15

16

4

5

17

18

G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1

6

15

7

8

9

10

11

12

13

WYKAZ PLACÓWEK

ZLO

1

2

ADRES

Saska 61

Grochowska 339

PORADNIE PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ internistyczna pediatryczna

internistyczna pediatryczna

PORADNIE SPECJALISTYCZNE endokrynologiczna, gruźlicy i chorób płuc, gastroenterologiczna, dermatologiczna, ginekologiczno-położnicza, alergologiczna dla dzieci

rehabilitacji, ginekologiczno-położnicza stomatologiczna

NUMERY TELEFONÓW

Centrala:

22 617-30-01 do 04

Rejestracja ogólna:

22 617-67-33, 22 617-67-07

Por. D: Por. K:

22 617-67-34 22 617-36-39

Sekretariat:

22 617-14-95

Rejestracja:

22 870-43-83

Por. D:

22 810-21-11

Stomatologia:

22 870-15-80

3

Ateńska 4

internistyczna

-

Rejestracja:

22 617-32-96

4

Zamieniecka 73

internistyczna

Pielęgniarska Opieka Długoterminowa

Rejestracja:

22 610-72-52

POD:

22 610-45-05

neurologiczna okulistyczna otolaryngologiczna leczenia bólu Hospicjum Domowe

Centrala:

22 810-20-42 do 43 Por. D: 22 810-45-91

Por. D:

22 810-45-91

Rejestracja:

22 810-33-73

Sekretariat:

22 810-79-43

Bakteriologia:

22 813-09-45

Hospicjum Domowe:

22 810-15-04 22 810-20-42 do 43 wew. 33, 90

Centrala:

22 671-24-71 22 671-24-17 22 673-39-92

Rejestracja: Por. D: Por. K:

22 673-81-66 22 671-24-63 22 671-23-08

Sekretariat:

22 613-56-41

5

6

Ostrołęcka 4

Abrahama 16

internistyczna pediatryczna

internistyczna pediatryczna Nocna i Świąteczna Opieka Zdrowotna*

chirurgia ogólna diabetologiczna kardiologiczna urologiczna rehabilitacji ginekologiczno-położnicza

7

Ostrzycka 2/4

internistyczna

-

Rejestracja:

22 813-27-11

8

Sygietyńskiego 3

internistyczna pediatryczna

-

Rejestracja: Por. D:

22 810-04-42 22 810-09-30

9

Kickiego 24

internistyczna

reumatologiczna urazowo - ortopedyczna ginekologiczno-położnicza leczenia bólu Poradnia Zdrowia Psychicznego dla dzieci i młodzieży

Centrala:

22 810-54-14 22 810-24-91 22 810-25-95

Rejestracja:

22 810-41-71

Sekretariat:

22 810-24-59

PZP:

22 810-44-36

Rejestracja PZP:

22 617-56-82

Oddział:

22 617-41-34

Centrala:

22 810-20-42

10

11

Gruzińska 6

Korytnicka 42/44

-

-

Poradnia Zdrowia Psychicznego dla dorosłych Oddział Dzienny Psychiatryczny

stomatologiczna

UWAGA Od 1 marca 2011 r. nastąpiły zmiany. Szczegółowe informacje znajdują się na stronie internetowej Zespołu: www.szpzlo.praga-pld.pl

* Nocna i Świąteczna Opieka Zdrowotna czynna codziennie w godz. 18:00 - 8:00, sob.-niedz. i święta całodobowo.

Adres i numer telefonu: ZLO ul. Abrahama 16, tel: 22 671 22 56.

G a z e t a Pa c j e n t a W i o s n a 2 0 1 1

23

Program profilaktyki raka szyjki macicy

Program profilaktyki chorób układu krążenia

Program profilaktyki gruźlicy

Proponujemy

badania

Program skierowany jest do osób,

Adresowany jest do osób dorosłych,

cytologiczne, dla kobiet w wieku

które: w bieżącym roku kalendarzo-

które nie chorowały na gruźlicę, ale

25-59 lat * zamieszkałych na tere-

wym ukończyły 35,40,45,50 lub 55

miały kontakt z osobami chorymi

nie województwa mazowieckiego,

lat i w ciągu ostatnich 5 lat nie korzy-

na gruźlicę; do osób bezdomnych,

które w okresie ostatnich 3 lat nie

stali z badań wykonywanych w ra-

bezrobotnych, niepełnosprawnych,

uczestniczyły w w/w programie lub

mach w/w. programu oraz nie mia-

obciążonych długotrwałą chorobą,

otrzymały pisemne wskazanie od le-

ły wcześniej rozpoznanej choroby

uzależnionych od: tytoniu, alkoholu,

karza do wykonania badania za 12

układu krążenia.

narkotyków.

bezpłatne

miesięcy.

Warunkiem uczestnictwa w w/w W pakiecie badań znajdują się: po-

programie jest wypełnienie pisem-

Zapraszamy do ZLO

miary ciśnienia tętniczego krwi, ba-

nego oświadczenia, że w ciągu

przy ul. Saskiej 61

danie poziomu cholesterolu całko-

ostatnich 24 miesięcy uczestnik pro-

tel.: 22 617 68 86

witego, HDL, LDL, trójglicerydów,

gramu nie podlegał badaniu ankie-

glukozy oraz określenie BMI. Le-

towemu pielęgniarki poz w ramach

Warunkiem uczestnictwa w progra-

karz poz przeprowadza wywiad na

profilaktyki gruźlicy (także u innych

mie jest posiadanie aktualnego do-

podstawie ankiety zgodnej z Kar-

świadczeniodawców).

wodu ubezpieczenia. Prosimy o

tą Badania Profilaktycznego oraz

Osoby zainteresowane proszone

przyniesienie ostatniego wyniku ba-

ocenia czynniki ryzyka zagrożenia

są o zgłoszenie się do pielęgnia-

dania cytologicznego.

chorobami układu krążenia.

rek środowiskowych - rodzinnych

* przy określeniu wieku bierze się pod uwa-

Zapraszamy pacjentów zadeklaro-

przy ul. Abrahama 16, ul. Saskiej 61,

gę rok urodzenia

wanych do lekarzy poz

ul. Kickiego 24, ul. Sygietyńskiego

w naszych placówkach:

3, ul. Ateńskiej 4, ul. Zamienieckiej

przy ul. Abrahama 16, ul. Saskiej 61,

73, ul. Ostrołęckiej 4, ul. Ostrzyckiej

ul. Kickiego 24, ul. Sygietyńskiego

2/4, ul. Grochowskiej 339

w następujących przychodniach:

3, ul. Ateńskiej 4, ul. Zamienieckiej 73, ul. Ostrołęckiej 4, ul. Ostrzyckiej 2/4, ul. Grochowskiej 339