szczególnie wśród starszych nauczycieli, a także do zwiększenia umiejętności posługiwania się innym językiem (przełamywanie barier językowych). Zmiany w podejściu do uczenia często wynikały z samego nabywania nowych kompetencji językowych przez grono pedagogiczne. W opinii uczestników wywiadów realizacja projektów mobilności kadry stworzyła również wiele możliwości doskonalenia kompetencji związanych z nauczaniem języków obcych. Nauczyciele, którzy brali udział w tamtym projekcie, nie mówili po angielsku, ale zmieni się to podczas kolejnego projektu mobilności […]. Czuliśmy barierę komunikacji, trudno było w pełni skorzystać z wyjazdu. Teraz wiemy, że zajęcia językowe powinny być prowadzone przez native speakerów. Warto było wprowadzić regularne zajęcia językowe dla naszych nauczycieli. I chociaż byłby to świetny pomysł, barierą są środki finansowe. Dlatego nie ma możliwości prowadzenia takich zajęć w każdej szkole. Trzeba motywować współpracowników do zdobywania certyfikatów językowych, kontynuować współpracę z partnerami zagranicznymi i rozwijać kształcenie dwujęzyczne.
Większe umiędzynarodowienie kształcenia Uczestnicy pierwszej fazy badania często deklarowali, że jeśli tylko pojawiłaby się taka możliwość, chętnie wzięliby udział w kolejnym projekcie mobilności. Druga faza analizy potwierdziła chęć polskich nauczycieli do ponownego udziału w zagranicznych szkoleniach. Dotyczyło to zwłaszcza tych respondentów, których poproszono o wskazanie działań w największym stopniu przyczyniających się do dalszego rozwoju instytucjonalnego szkoły po zakończeniu projektu. Zdecydowana większość z nich wskazała, że najlepszym sposobem wydaje się kontynuacja podobnych wyjazdów. Zdaniem respondentów nauczyciele powinni mieć możliwość udziału w kolejnych projektach, aby mogli zdobywać nową wiedzę podczas zagranicznych szkoleń i wizyt w instytucjach edukacyjnych w innych krajach europejskich. Nauczyciele podkreślali, że mobilność zagraniczna wciąż pozostaje atrakcyjną i efektywną formą rozwoju kompetencji i dlatego warto zachęcać do udziału w podobnych projektach również te osoby, które do tej pory nie miały takiej możliwości. Nauczyciele powinni nadal regularnie uczestniczyć w kolejnych mobilnościach, dążąc do podnoszenia swoich kwalifikacji zgodnie z potrzebami uczniów i szkoły.
35