Raport o miejscach pamięci w powiecie łęczyńskim cz.2

Sfinansowano przez Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego ze środków Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018 – 2030

62 Herb Gminy Milejów stanowi tarcza dwudzielna, prawa część tarczy herbowej zawiera przewiązaną srebrną chustę na czerwonym polu czyli rodowy herb „Nałęcz”, natomiast lewa część tarczy przedstawia srebrną lilię z żółtą zawiązką na niebieskim polu czyli herb rodowy „Gozdawa”. Uchwała Rady Gminy Milejów nr XVII/107/04 w sprawie ustanowienia herbu i flagi Gminy Milejów. Nałęcz i Gozdawa to herby rodowe Roztworowskich i Kickich rodzin szczególnie zasłużonych w historii Milejowa wykonany w oparciu o sugestie prof. dr hab. Walerego Pisarka.

Miejsca pamięci na terenie gminy Milejów

Pomnik grób

Fot. R. Dąbrowski, Łańcuchów cmentarz parafialny

napis: Ś.P./ Franciszek Szumla/ żył lat 54/ Władysław Szumla lat 24/ Zginęli śmiercią tragiczną 27.3.1944 r./ Pokój Ich Duszom/

Fot. R. Dąbrowski, Łańcuchów cmentarz parafialny napis: Ś.P./ Ignacy/ Wisłocki/ uczestnik powstania 1863 r./ zm. w Siostrzytowie/ 14 grudnia 1894 r. Pokój Jego Duszy/

Grób wojenny

Kopiec z krzyżem

Fot. R. Dąbrowski, Milejów ul. Partyzancka

napis: Kopiec usypany w 1917 r./ przez miejscową ludność/ w 100 rocznicę śmierci/ Tadeusza Kościuszki/ społeczeństwo gminy Milejów/ 11.11.2011 r. 63

Pomnik

Fot. R. Dąbrowski, Ostrówek Kolonia remiza OSP

napis: Ku czci mieszkańców Kolonii/ Ostrówek zamordowanych/ przez hitlerowców 9 IV 1944 r./ Bereza Waleria lat 73/ Cieślik Jan lat 76/ Cieślik Józefa lat 3/ Cieślik Krystyna lat 15/ Chapuła Helena lat 44/ Chapuła Jan lat 15/ Chapuła Michał lat 50/ Jaroszek Jan lat 32/ Kasprzak Franciszek lat 34/ Kot Aleksander lat 29/ Kot Antonina lat 31/ Kot Władysław lat 22/ Matys Adam lat 41/ Matys Cecylia lat 15/ Matys Franciszka lat 39/ Matys Mieczysław lat 19/ Steć Eugeniusz lat 8/ Steć Magdalena lat 37/ Steć Władysław lat 6/ Zieliński Czesław lat 24/ Zieliński Józef lat 34/ Żydek Eugeniusz lat 2/ Żydek Franciszek lat 42/ Żydek Piotr lat 10/ Społeczeństwo gminy Milejów 1985 r.

Pacyfikacja wsi była następstwem stoczonej 27 marca 1944 r. przypadkowej potyczki partyzantów z oddziału Józefa Suskiego ps. „Sosna” z patrolem niemieckim, który zbierał wokół wsi szczątki rozbitej rakiety V-1, w wyniku której poległo kilku Niemców.

63 K. Woś, Ziemia milejowska u progu niepodległości, „Merkuriusz Łęczyński” 2018, nr 31, s. 47–49.

Radosław Dąbrowski : Raport o miejscach pamięci w powiecie łęczyńskim

Mogiła

Fot. https://radio.lublin.pl/2020/11/mogila-zolnierzy-ak -win-w-siostrzytowie-2/

napis: 24 V 1945 r. oddział AK–WiN dowodzony przez mjr. Wojtuna/ ps. Zawieja stoczył bitwę z oddziałami NKWD i UB/ W boju poległo 27. żołnierzy AK oraz gospodarz domu/ ppor. Z. Wójcicki/ Z. Racki/ pchor. A. Radwanowicz/ szer. W. Cudny/ H. Durman/ J. Guziński/ H. Gębal/ W. Leśkiewicz/ B. Paszczyk/ J. Pawler/ St. Grzesiukiewicz/ T. Jaciukiewicz/ B. Kowlaczyk/ K. Dołęgowski – gospodarz domu/ J. Hanc – kuzyn gospodarza/ 12 żołnierzy n.n/ M. Styć/ Przyłuski/ Bojownikom o wolność i niepodległość Polski hołd składają/ żołnierze AK i rodzin poległych64

Mogiła powstańców styczniowych

Fot. R. Dąbrowski, Milejów cmentarz parafialny

Treść tabliczki: Krzyż/ pod, którym według tradycji/ są szczątki poległych/ Powstańców Styczniowych/ z 1863 roku/ pierwotnie znajdował się/ na kopcu mogile powstańczej/ przy szkole podstawowej/ w Milejowie, skąd w 1964 r./ został przeniesiony/ na obecne miejsce./ w 150-tą rocznicę Powstania Styczniowego/ 20-012013/ mieszkańcy Milejowa

Inskrypcja na tablicy: Mogiła/ Powstańców Styczniowych/ z 1863 r./

64 Poprawne nazwisko to Józef Wojtuń, ps. Sęk, Zawieja, major, ur. w 1904 r. w miejscowości Budy Łańcuckie, zmarł w Stegnie. Absolwent prawa na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, przed wojna pracował jako sędzia w Lidzie i prokurator w Brześciu nad Bugiem, w 1945 r. utworzył oddział zbrojny operujący w pow. lubelskim, który został rozbity koło wsi Białka przez grupę operacyjną Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. W zbiorowej mogile spoczywa 17 spośród 27 poległych, pozostali pochowani zostali w Dorohuczy i Łęcznej: Wiesław Cudny, Henryk Durman, Stanisław Grzesiukiewicz, Tadeusz Jaciukiewicz, Bogdan Kowalczyk, Wojciech Leśkiewicz, Bolesław Paszczyk, Jan Pawler, Andrzej Rewdanowicz, Jan Guziński, zob. J. Paszkiewicz, Miejsca pamięci Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość – Inspektoratu Chełmskiego WiN Stowarzyszenia Społeczno-Kombatanckiego, Powinność. Pismo kulturalno-społeczne Ziemi Chełmskiej, luty. 2014, s. 16–18; http://www.listawykletych.pl/katalog/wojtun-jozef/ dostęp 07.11.2022 r.

Mogiła powstańców styczniowych

Fot. R. Dąbrowski, Klarów las

Treść tabliczki: Ziemię/ z różnych miejsc/ katorgi zesłańców/ w Irkutskiej Obłasti/ tu uroczyście/ złożono/ w 140 rocznicę/ Powstania styczniowego/2003/

Inskrypcja na tablicy: Mogiła/ Powstańców Styczniowych/ 1863 r./

Mogiła – grób nieznanego żołnierza

Fot. R. Dąbrowski, Milejów cmentarz parafialny

z napisem: Tu leży/ żołnierz polski/ poległy za ojczyznę/ w 1939 r./

Płyta pamiątkowa

Fot. R. Dąbrowski, Milejów ul. Fabryczna 1

napis: W hołdzie Tym/ którzy walczyli o Polskę/ i tym którzy za nią/ zginęli/ w latach 1939–1945/ społeczeństwo/ gromady Milejów/ czerwiec 1968 rok/

Radosław Dąbrowski : Raport o miejscach pamięci w powiecie łęczyńskim

Cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej Friedhof nr 134 Łańcuchów

Fot. R. Dąbrowski, Łańcuchów

Cmentarz wojenny usytuowany przy drodze prowadzącej przez wieś w pobliżu cmentarza parafialnego nad doliną rzeki Wieprz. Założony na planie prostokąta o wym. 60 na 35 cm. Otoczony wałem i rowem. Znajdowało się tu 19 mogił zbiorowych i 14 pojedynczych. Obecnie układ mogił zatarty. W północnym rogu cmentarza prostokątny kopiec o wym. 14 na 12 m i wys. 4 m, na którym stoi drewniany krzyż w stylu ludowym. Zachował o się 5 kamiennych steli65 i 2 drewniane krzyże. Pochowano tu około 80 żołnierzy (z 79 i 92 pułku piechoty oraz 10 pułku artylerii polowej) i około 50 żołnierzy rosyjskich, poległych w okresie 31 lipca–2 sierpnia 1915 r. oraz zmarłych w następnych dniach.66

Cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej Soldatenfriedhof nr 29 in Łysołaje

Fot. R. Dąbrowski, Łysołaje Kolonia

Cmentarz założony po starciu z dnia 3 sierpnia 1915 roku w pobliżu przejazdu kolejowego, za folwarkiem Łysołaje, pochowano tu żołnierzy niemieckich (prawdopodobnie z wojsk brunszwickich lub hanowerskich) i 1 żołnierza austro-węgierskiego (prawdopodobnie węgierskiego honweda), poległych 3 sierpnia 1915 r. 67 W parku, prawdopodobnie obok kaplicy znajduje się jeszcze jeden cmentarz wojenny. Jednakże przypuszczalnie z powodu niewielkiej liczby żołnierzy rosyjskich, którzy tam spoczywają i niedostępności terenu parku dworskiego dla miejscowej ludności do 1944 roku mogiły uległy zatarciu. Na tym cmentarzu spoczywają żołnierze 3 dywizji kozaków dońskich polegli lub zmarli w wyniku odniesionych ran w starciu z austriacką kawalerią w pobliżu wsi Dorohucza i Siostrzytów w nocy 2 września 1914 roku.

65 Leutnant Herman Grote Inf. Regt. 70.5.1 31.7.1915, Leutnant

Fritz Heydenreich Inf. Regt. 70. 4. K. 8.8.1915, Leutnant u. Batl. Adi Gerhard Korfes II Batl. J.R. 02 31.7.1915, Leutnt. D.R. Hans Arnold Sachse Fartl. Rgt. 104.K. 31.7.1915.

66 M. Dąbrowski, dz. cyt., s. 124–125.

Inf. Reg. 70.6.Komp 2.8.1915,

67 M. Dąbrowski, dz. cyt., s. 126; APL, UWL, Wydz. Kom.–Bud, Wykaz cmentarzy wojennych województwa lubelskiego 1924–1925, sygn. 3202; https://zabytek.pl Karta cmentarza Łysołaje.

Heinrich Borgmeyer

Leutnant

Cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej Soldatenfriedhof

Fot. R. Dąbrowski, Maryniów las

Maryniów

Cmentarz wojenny z 1915 r. założony po bitwie jak miała miejsce na okolicznych polach pomiędzy wojskami austriackimi i niemieckimi (10 Armia) oraz jednostkami armii rosyjskiej pod dowództwem gen. Dymitrowa. Pochowano tu 52 żołnierzy niemieckich (m.in. z 21 pułku piechoty i 15 rosyjskich poległych 31 lipca 1915 r. Usytuowany na zachód od wsi na północnym skraju lasu, nieco na południe od drogi leśnej Maryniów–Milejów. Założony na planie prostokąta o wym. 18 na 15 m. pierwotnie otoczony drewnianym parkanem. 1915 r. 68

Cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej Deutscher Soldatenfriendhof nr 1 in Zalesie

https://www.helpmecovid.com/pl/706740_cmentarz-z-i -wojny-swiatowej

Cmentarz wojenny usytuowany we wschodniej części wsi, 20 m na południe od szosy Mełgiew–Łańcuchów na skraju zagajnika. Założony na planie kwadratu o wym. 12 na 12 m. Pierwotnie cmentarz przylegał do kuźni rozebranej w latach siedemdziesiątych. Otoczony – prowizorycznymi żerdziami. Składał się z 7 mogił zbiorowych i 6 pojedynczych (obecnie zatarte). Od strony północnej granicę cmentarza wyznaczały okazałe akacje i klony – wycięte w latach dziewięćdziesiątych. Pochowano tu około 30 żołnierzy niemieckich, 6 żołnierzy austro-węgierskich (z 62 z węgierskiego pułku piechoty Honved) i prawdopodobnie kilku żołnierzy rosyjskich, poległych na początku sierpnia 1915 r.69

68 M. Dąbrowski, dz. cyt., s. 127. APL, UWL, Wydz. Kom. –Bud, Wykaz cmentarzy wojennych województwa lubelskiego 1924–1925, sygn. 3202; https://zabytek.pl Karta cmentarza w Maryniowie.

69 M. Dąbrowski, dz. cyt., s.165; https://zabytek.pl Karta cmentarza w Zalesiu.

Puchaczów70

70 Od 1527 roku to jest od czasu otrzymania praw miejskich na prawie magdeburskim Puchaczów używa pieczęci i herbu własnego, który wyobraża św. Jana Chrzciciela z krzyżem w ręku i barankiem, zob. M. Gumowski, Pieczęcie i herby miejscowości województwa lubelskiego, Lublin 1959, s. 73–74.

Dąbrowski : Raport o miejscach pamięci w powiecie łęczyńskim

Miejsca Pamięci na terenie gminy Puchaczów

Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego

Fot. R. Dąbrowski, Ciechanki

Inskrypcja: Józef/ Piłsudski/ 1867–1935/ Pierwszy Marszałek Polski/ Bóg Honor Ojczyzna/ W duszę naszą tak jak w rolę/ siejmy myśli twe i wolę/ w 100 rocznicę odzyskania niepodległości Polski/ odbudowaliśmy pomnik marszałka Józefa Piłsudskiego/ spełniając obowiązek wobec naszych przodków/ i przyszłych pokoleń/ społeczność Ciechanek/ Ciechanki 2018 r./ pomnik odbudowano dzięki zaangażowaniu/ społecznemu komitetu odbudowy pomnika/ Józefa Piłsudskiego w Ciechankach/ i Ochotniczej Straży Pożarnej w Ciechankach/ przy udziale finansowym gminy Puchaczów/ Instytutu Pamięci Narodowej oraz ofiarności darczyńców/ fundatorem pomnika z roku 1934 był dziedzic majątku Ciechanki/ Zygmunt Lachert/ pomnik usunięto w 1963 roku płaskorzeźbę/ Józefa Piłsudskiego w 2018 r. wykonał rzeźbiarz dr Zbigniew Stanuch/ Z duszy naszej/ tak jak z roli/ zbierzem owoc/ twojej woli/ W roku 1920 podczas wojny polsko-bolszewickiej/ z 14 na 15 sierpnia miał miejsce zwycięski manewr/ przez Ciechanki grupy wojsk sprzymierzonych gen. Stanisława Bułak-Bałachowicza oskrzydlający/ Puchaczów i wyzwalający go od bolszewików/ przejście doliną Wieprza z Łęcznej przez Ciechanki/ wskazał kpt. Stanisław Lis-Błoński/ Puchaczowianin, oficer łącznikowy Wojska Polskiego/ wdzięczni za niepodległość Polski upamiętniamy to wydarzenie/ Ciechanki 2018 r./71 Pomnik autorstwa dr hab. Zbigniewa Stanucha z Zakładu Rzeźby, Ceramiki i Szkła WA ISP UMCS Lublin posadowiono w miejscu pierwotnie istniejącego w latach 1934–1964 pomnika Marszałka, dzięki staraniom właściciela Ciechanek Zygmunta Lacherta, który tak wspominał jego powstanie:

Przed szkołą we wsi Ciechanki postawiliśmy pomnik-obelisk o trójkątnym kształcie. Na przedniej ścianie techniką kolorowego sgraffito Czesław wyrzeźbił pięknie postać stojącą marszałka Piłsudskiego, w mundurze wojskowym i z buławą w ręce. Na dwóch bocznych ścianach trójkąta z tyłu ściany frontowej, dwie postacie zarysowane czarną linią sgraffita, jedna przedstawiała chłopa siejącego z płachty ziarno, druga z kosą w ręce. Pod obydwoma postaciami był umieszczony, napisany przeze mnie, czterowiersz: „W dusze nasze tak jak w rolę, siejem myśli Twe i wolę”; „Z duszy naszej tak jak z roli, zbieramy owoc Twojej woli” 72

71 Stanisław Lis-Błoński ur. 6 czerwca 1890 r. w Puchaczowie. Uczestnik marszu I Kompanii Kadrowej spod Oleander. Komendant VIII Okręgu Polskiej Organizacji Wojskowej, nauczyciel w Łęcznej. W czasie wojny polsko-bolszewickiej powołany przez J. Piłsudskiego na oficera łącznikowego przy Ochotniczej Armii Sprzymierzonej gen. Stanisława Bułak-Bałachowicza. W latach międzywojennych mieszkał w Warszawie, później w Grójcu gdzie był starostą, następnie przeniósł się do Lublina gdzie pracował w Radzie Miejskiej będąc sekretarzem wojewódzkim BBWR. We wrześniu 1939 r. został komendantem miasta w cywilnym Komitecie Obrony m. Lublina; walczył z Niemcami pod Cycowem, Mogielnicą, Jasieńcem. Został ciężko ranny koło Janowa Lubelskiego, zmarł 31 października 1939 r. w szpitalu Szczebrzeszynie, 9 września 1966 r. prochy spoczęły na cmentarzu wojskowym na Powązkach w Warszawie, zob.: Łęcznianie, red. E. Misiewicz, P. Brodzisz, Łęczna 2009, s. 194–196; E. Misiewicz, Stanisław Lis-Błoński. Honorowy obywatel miasta Łęczna, „Merkuriusz Łęczyński” 1990, nr 5, s. 13–14.

72 J. E. Leśniewska, Marszałek Józef Piłsudski znów w Ciechankach, „Merkuriusz Łęczyński” 2019, nr 32, s. 11–12.

Cmentarz wojenny z I wojny światowej

Fot. R. Dąbrowski, Ciechanki

Miejsce pochówku żołnierzy z armii austriackiej i niemieckiej, poległych w czasie walk z wojskami rosyjskimi w okolicach Ciechanek w sierpniu 1915 r. Bitwa rozegrała się podczas ofensywy wojsk austriackich IV armia i niemieckich XI armia gen. Emmicha. W wyniku której zdobyto Lublin (30 lipca) i Chełm (2 sierpnia). Na cmentarzu zachowały się trzy nagrobki z piaskowca w formie stojących prostopadłościanów o wymiarach 120x50x30 zakończonych stylizowaną koroną. Obecnie cmentarz niewidoczny z drogi znajduje się wśród zabudowań. Na płytach wyryte napisy zawierające imię, nazwisko, stopień wojskowy, numer jednostki i datę śmierci:

1) 1915/ Leutnant/ D.R./ Marquart/ J.R. 92/2.K/ 2/8 15/

2) 1915/ Leutnant/ D.R./ Bodo/ Jahnert/ J.R. 77/12.K./ 2/8 15

3) 1915/ Leutnant/ D.R./ Ernst Lerche J.R. 77/12.K./2/8 1573

73 M. Dąbrowski, dz. cyt., s. 88; Lista poległych: Ahrens Friedrich, Armke Heinrich, Bartels Friedrich, Bathel Friedrich, Becken Wilhelm, Becker Paul, Behrens Reinhold, Behring Karl, Besuch Georg, Beucke Hermann, Bode Adolf, Bollmann Fritz, Brassat Wilhelm, Brettschneider Hans, Bruhne Hugo, Brunke Albert, Brunke Hermann, Brückel (Brueckel) Arnold, Bulmann Wilhelm, Burgmeier Friedrich, Bösche Heinrich, Bösenberg Karl, Czech Johann, Denecke August, Dix Heinrich, Eitz Hermann, Fischer Wilhelm, Friedrich Martin, Friedrichs Wilhelm, Gerdes Harm, Gosling Kaspar, Grote Johannes, Gründel Alfred, Hahn Berthold, Hartmann Karl, Hartmann Karl, Hartmann Wilhelm, Heinze Arthur, Hesse Rudolf, Heuer Eduard, Hilker Heinrich, Hillers Hermann, Hoppe Gottwald, Husmann Heinrich, Huth Hermann, Ippers Heinrich, Jackst Wilhelm, Janssen Friedrich, Just Hermann, Jäger Otto, Jähnert Bodo, Kaufmann Otto, Klein Wilhelm, Klusmeyer Wilhelm, Kotlarsky Joseph, Krülle August, Kuwecke Wilhelm, Künne Alfred, Künnen Hermann, Köhne Adolf, Leerhoff Jenssen, Lilje Wilhelm, Marquardt Heinrich, Meier Albert, Meinecke Karl, Melzer Robert, Menze Heinrich, Mumme Otto, Müller Ernst, Möllering Wilhelm, Niemann Heinrich, Niemann Heinrich, Ortmann Friedrich, Ostermeyer Friedrich, Peckmann Friedrich, Plümer (Pluemer) Willi, Prüsse Wilhelm, Rausche August, Rechler Kurt, Reichardt Franz, Riemenschneider August, Roschitzki Josef, Rothkamm Wilhelm, Schilling Franz, Schlimme Gustav, Schrader Karl, Schröder (Schroeder) Friedrich, Schulze Friedrich, Schulze Hermann, Schäfer Bernhard, Simmerling Heinrich, Singenstreu Erich, Spieß Leo, Stawski Andreas, Stehr Gustav, Stolpe Paul, Sumpf August, Trebbe Ernst, Walkerling Kurt, Warnicke Ernst, Weitig Hermann, Wendt Karl, Westphal Otto, Wolf Otto, Zimmermann August, https://www.eksploratorzy.com.pl

Mogiła wojenna z I wojny światowej

Fot. R. Dąbrowski, Ciechanki

Mogiła w formie kopca o wysokości 5–6 m i z metalowym krzyżem z datą 1918–1938 r. i napisem: „Mogiła zbiorowa z I wojny światowej szczątki 135 żołnierzy armii rosyjskiej i austriackiej poległych w sierpniu 1915 r.”, który został usypany w 1918 r. Usytuowany jest na północno-wschodnim skraju miejscowości, przy skrzyżowaniu drogi: Łańcuchów–Puchaczów i Łęczna–Ostrówek. Pochowano tu 135 żołnierzy rosyjskich (m. in. z 15 Syberyjskiego i 316 pułku piechoty), poległych 2 sierpnia 1915 r.74

Cmentarz wojenny: usytuowany w wsi Jasieniec Kolonia II na terenie jednego z gospodarstw. Pierwotnie utworzony był w lesie należącym do majątku Wesołówka. W 1937 r. las uległ parcelacji i wycięciu. Cmentarz założony na planie prostokąta o wym. 25 na 13 m. otoczony był drewnianym parkanem. Składał się z 8 mogił zbiorowych i 30 pojedynczych ułożonych w trzy rzędy. Obecnie cmentarz na znajduje się na podwórzy gospodarskim kształt mogił i granice cmentarza są zatarte. Spoczywa tu 38 żołnierzy niemieckich z 146 pułku piechoty i 30 rosyjskich, poległych w dniach 2–4 sierpnia 1915 roku. Zachowały są 2 krzyże żeliwne i 1 żeliwny krzyż prawosławny oraz tablice z napisami:

Gefreiter Zwingelberg J.R. 146/5K 4.8.1915/

Musketier Heron J.R. 146/8K 4.8.1915/

Hier Ruht Musketier Dusha J.R. 146 4. K. 2.8.1915/ Hier Ruht Deutche Soldat75

74 M. Dąbrowski, dz. cyt., s. 88–89. Gminny Program Opieki nad Zabytkami Gminy Puchaczów na lata 2021–2024, s. 48; https://zabytek. pl Karta cmentarza w Ciechankach.

75 M. Dąbrowski, dz. cyt., s. 104–105; https://zabytek.pl Karta cmentarza w Jasieńcu.

Radosław Dąbrowski : Raport o miejscach pamięci w powiecie łęczyńskim

Cmentarz wojenny z I wojny światowej Soldatenfriedhof nr 30 in Malinowka (Soldatenfriedhof nr V (138) Fot. R. Dąbrowski

Grób wojenny

Fot. R. Dąbrowski, Jasieniec Las

napis: plut. Wacław Stawowski/ z 37. Kutnowskiego Pułku Piechoty/ prawy Polak ur. 01.03.1910 r./ zginął z rąk kolonistów niemieckich/ w końcu września 1939 r. k. Jasieńca/ niech odpoczywa w pokoju/

Cmentarz ewangelicki kolonistów niemieckich

Fot. Nadrybie Ukazowe

Cmentarz o wymiarach z II poł. XIX wieku około 48×44 zajmuje powierzchnie około 21 arów. Na terenie cmentarza znajdują się pozostałości kliku nagrobków w tym nagrobek Johann Besler +9.V.1908 r. – rodzina właścicieli dóbr Bogdanka i Nadrybie.76

https://zabytek.pl Karta cmentarza ewangelickiego dla kolonistów niemieckich Nadrybie Wieś, nr 4940.

Radosław Dąbrowski : Raport o miejscach pamięci w powiecie łęczyńskim

Mogiła zbiorowa z I wojny światowej Soldatenfriedhof nr 136 Puchaczów

Fot. R. Dąbrowski, Puchaczów cmentarz parafialny ul. Górnicza

treść napisu: Mogiła z I wojny św./ szczątki żołnierzy/ przeniesione/ z nieistniejącego cmentarza wojennego/ na terenie kopalni/ „Bogdanka”

Puchaczów – mogiła zbiorowa: usytuowana przy południowym ogrodzeniu cmentarza parafialnego. Założona na planie prostokąta o wym. 8,5 na 2 m. obramowana betonem i ogrodzona żelaznym łańcuchem na słupkach. Po środku mogiły betonowa płyta bez napisów, jedynie z tabliczką z późniejszego okresu. Mogiłę utworzono w latach siedemdziesiątych, przenosząc tu szczątku żołnierzy z cmentarza wojennego usytuowanego około 4 km na północny wschód od Puchaczowa, w z związku z budową kopalni. Otoczony był wałem i rowem. Składał się z 23 mogił zbiorowych i 19 pojedynczych. Prawdopodobnie ustawione były na nich żeliwne krzyże. Pochowano tu około 90 (91) żołnierzy niemieckich i około 60 (51) rosyjskich, poległych na początku sierpnia 1915 r.77 Grób wojenny

Fot. R. Dąbrowski, Puchaczów cmentarz parafialny ul. Górnicza

napis: ppłk Stefan Skoczylas/ Piotr Konar/ Konrad Polan/ komendant Batalionów Chłopskich/ w Podokręgu IV A Podlasie/ urodzony 24 III 1918 w Turowoli/ zamordowany w marcu 1945 w Lagrze Harzungen/78

77 M. Dąbrowski, dz. cyt., s. 148.

78 Stefan Skoczylas (1918–1945) ps. „Piotr Giela”, „Piotr Konar”. Urodził się w Turowoli gm. Puchaczów, szkołę podstawową ukończył w 1932r. w Puchaczowie, a następnie wstąpił do Państwowego Gimnazjum im. Jama Zamojskiego w Lublinie. W maju 1937 r. zdał maturę a następnie rozpoczął studia na Wydziale Prawa Nauk Społeczno-Ekonomicznych na KUL w Lublinie. Działacz ZMW „Siew”. W konspiracji od października 1939 r., członek Chłopskiej Organizacji Wolności „Racławice”, współorganizator Bojowej Organizacji Narodu Polskiego, redaktor i wydawca organu tej organizacji „Biuletynu Polskiego”. W połowie 1940 r. wraz z ChOW wszedł do Batalionów Chłopskich. Początkowo zajmował się wydawaniem konspiracyjnego „Biuletynu Oświatowego”. Jesienią 1941 r. został przeniesiony na Podlasie, gdzie objął funkcję komendanta Podokręgu IVA BCh (obwody: Włodawa, Biała Podlaska, Siedlce, Łuków, Radzyń Podlaski). Aresztowany 6 VI 1944 w pociągu, więziony na Pawiaku w Warszawie, Gross-Rosen i Dora-Miettelbaum, skąd zbiegł wraz z grupą więźniów. Po schwytaniu zmarł w więziennym szpitalu w Harzungen w dniu 18 marca 1945 r. Pośmiertnie awansowany do stopnia podpułkownika oraz odznaczony Krzyżem Grunwaldu III klasy. Słownik Biograficzny Żołnierzy Batalionów Chłopskich. IV Okręg Lublin, red. M. Wojtas, Lublin 1998, s. 537–538.

Pomnik

Fot. R. Dąbrowski, Brzeziny plac przy remizie OSP

Pomnik na zwieńczony orłem z inskrypcją o treści Ku czci/ pomordowanych/ na terenie gminy/ w latach/ 1942–1944/ przez hitlerowskich/ okupantów/ społeczeństwo i gminne/ koło ZBOWiD w Puchaczowie 22 VII 1981 r./

Spiczyn

Dąbrowski : Raport o miejscach pamięci w powiecie łęczyńskim

Miejsca pamięci na terenie gminy Spiczyn

Pomnik powstańców styczniowych

Fot. R. Dąbrowski, Spiczyn Kolonia

Napis o treści: Tu spoczywają dwaj żołnierze/ z oddziału/ płk. Kajetana Cieszkowskiego/ ps. Ćwiek/ walczący w Powstaniu Styczniowym/ polegli na polu chwały 25.IX.1863 r./ w 150 rocznicę/ wybuchu Powstania Styczniowego/ społeczność gminy Spiczyn/ Chorągiew Zamku w Zawieprzycach/ Atanazego Miączyńskiego/ Herbu Suchekomnaty/ styczeń 2013.79

Fot. R. Dąbrowski, Kijany cmentarz parafialny

płk W.P./ Artur Pobóg – Górski/ dowódca 2 pułku/ saperów kaniowskich/ w Puławach/ ur. 1879 zginął 1939/ Cześć Jego Pamięci/80

79 Oddział powstał w czerwcu i lipcu 1863 r. Organizatorami jego byli Kajetan Karol Cieszkowski herbu Dołęga, ps. Ćwiek (ur. w  1826 w Seroczynie, zm. w 1877 w Krakowie. Jego ciało pochowane jest na cmentarzu Rakowickim), dzierżawca wsi Kozia Góra w pow. krasnostawskim i jego żona Emilia z Kuczewskich, dziedziczka dóbr Starościn, Biadaczka i Milin w pow. lubelskim. Oddział otrzymał nazwę 5 oddziału wojsk narodowych województwa lubelskiego, ale pospolicie zwany był „Ćwiekami” od pseudonimu swego naczelnika Cieszkowskiego. Składał się z kompanii strzelców, 2 kompanii żuawów oraz kawalerii i kosynierów. Wszyscy otrzymali jednolite umundurowanie szare kurtki z żółtymi wyłogami oraz jednakowe czarne ładownice Zob.: T. Mencel, Piąty Oddział Województwa Lubelskiego Kajetana Cieszkowskiego-Ćwieka w powstaniu styczniowym, „Rocznik Lubelski” 1963, nr 6, s. 127–155.

80 Artur Włodzimierz Górski syn powstańca z 1863, ur. 13 września 1879 r. majątku Pinsków w Ziemi Radomskiej ukończył gimnazjum w Radomiu, wykształcenie politechniczne otrzymał w Warszawie, a wojskowe w Kijowie Uczestnik wojen rosyjsko-japońskiej, I wojny światowej, polsko-ukraińskiej, polsko bolszewickiej. Z dniem 30 września 1929 r. przeniesiony w stan spoczynku Zginął we wrześniu 1939 roku w niewyjaśnionych okolicznościach (być może podczas bombardowania Lublina lub przez omyłkę z ręki polskich żołnierzy, gdy rozmawiał z Niemcami w majątku Jawidz). https://pl.wikipedia.org/wiki/Artur_G%C3%B3rski_(oficer).

Grób wojenny

Grób wojenny

Fot. R. Dąbrowski, Kijany cmentarz parafialny

Ś.P. ppor. w 4 szwadronie/ Włodzimierz Masłowski/ V.M./ kapr. 2 szwadronu Aleksander Kaźmierczak/ K.W./ polegli 29.09.1939 r./ pod Kijanami81

Grób wojenny

Fot. R. Dąbrowski, Kijany cmentarz parafialny

Inskrypcja: Ś.P. Zygmunt Lipiński/ żył lat 26/ zm. śmiercią tragiczną/ dnia 15 maja 1944 r./ Dla ciebie polsko ziemio ukochana/ padłem tu we krwi i/ śmiertelnych ranach/ życie mi wzięli hitlerowscy kaci/ za wolność twoją i szczęście mych braci/ ukochanemu synowi matka/

81 Włodzimierz Masłowski ppor. był dowódcą 2 plutonu 1 szwadronu 3 pułku szwoleżerów, zob. L. Głowacki, Kampania wrześniowa, na Lubelszczyźnie w 1939 rok. Działania wojenne, Lublin 1966, s. 151–152.

Radosław Dąbrowski : Raport o miejscach pamięci w powiecie łęczyńskim

Grób wojenny

Fot. R. Dąbrowski, Kijany cmentarz parafialny

Inskrypcja: Tu Spoczywa Żołnierz AK i WiN/ ze zgrupowania „Zapory”/ Edward Banaszek –„Sokół”/ lat 23/ zginął z rąk NKWD i UB 1946 r./ w hołdzie poległym/ koledzy i społeczeństwo/

Grób wojenny

Fot. R. Dąbrowski, Kijany cmentarz parafialny

Inskrypcja: Tu spoczywają żołnierze AK i WiN/ ze zgrupowania „Zapory”/ Stanisław Ciołek – „Lew” – lat 20/ Zygmunt Ziółek –„Szlak” – lat 19/ Aleksander Radko – „Paw” – lat 26/ zginęli z rąk NKWD i UB 1946 r./ w hołdzie poległym/ koledzy i społeczeństwo82

82 Wymienieni zginęli podczas walki Grupą Operacyjną Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego w rejonie Zawieprzyce – Radzic Stary; S. Ciołek ps. „Lew” ur. 1925 r. w miejscowości Radzic Stary, w konspiracji od lipca 1941 r. kiedy złożył przysięgę Armii Krajowej; Z. Ziółek ps. „Szlak” ur. 1927 związany z oddziałem Stanisława Łukasika „Rysia”; https://zaporczycy.com.pl/zawieprzyce-radzicstary-3-07-1946-r/ dostęp 8.11.2022

Grób wojenny

Fot. R. Dąbrowski, Kijany cmentarz parafialny

Inskrypcja: Ś.P. Zbigniew Roman/ Sochacki/ Zbyszek ppor. AK i WIN – lat 21/ poległ w dniu 3 VII 1946 r. w walce z NKWD i UB/ Przechodniu pamiętaj że w walce o niepodległość Polski oddał swe/ młode życie po to abyś ty był wolny/ Cześć Jego Pamięci/ w hołdzie poległym/ pamięci potomnym/ w 50-tą rocznicę śmierci/ koledzy i społeczeństwo83

Grób wojenny

Fot. A. Gajos, Kijany cmentarz parafialny

1. kpr. pchor. Masłowski Konstanty z 3. P. Szwol. Mazowieckich/ poległ 29.09.1939 r. pod Kijanami/ kpr. Szablicki Józef poległ we wrześniu 1939 r./ trzech nieznanych ułanów i dwóch żołnierzy z dywizji kawalerii „ZAZA” gen. bryg. Zygm. Podhorskiego/ polegli w okolicach Kijan 28-29.09.1939 r./ w walce z niemieckim najeźdźcą/ plut. Krasinkiewicz Wiktor z 1.Z.PP. ur. w 1915 r./ zginął 21.10.1944 r. w Kijanach/ szer. Hubski Wiktor. z 1.Z.PP. ur. w 1900 r. zm. 28.09.1944 r. w Kijanach/ oddali życie w obronie Ojczyzny Cześć Ich Pamięci/84

2. Nieznani legioniści/polegli w 1915 roku/

3. Nieznani żołnierz I wojny światowej polegli w 1915 r. Niech odpoczywają w pokoju/ Kwatera poległych w I wojnie światowej położona była prawdopodobnie w zachodniej części cmentarza parafialnego. Obecnie znajduje się tu lastrykowy grobowiec z pochowanymi żołnierzami z 1939 r. W ewidencji międzywojennej figuruje jako cmentarz wojenny w Kijanach Bliższych. Pochowano tu prawdopodobnie kilkudziesięciu żołnierzy rosyjskich i ewentualnie niemieckich z sierpnia 1915 r.85

83 Z. R. Sochacki ur. 1925 we Lwowie zginął rozrywając się granatem pod Zawieprzycami, zob. R. Wnuk, Lubelski Okręg AK DSZ i WiN 1944-1947, Warszawa 2000, s. 393; https://zaporczycy.com.pl/sochacki-zbigniew-zbyszek/ 84 Dywizja kawalerii „Zaza” została sformowana przez gen. Zygmunta Podhorskiego 20 września 1939 r. w rejonie Białowieży z jednostek Suwalskiej i Podlaskiej Brygady Kawalerii składzie dwóch brygad kawalerii „Plis” i „Edward”, zob. L. Głowacki, dz. cyt., s. 151. 85 M. Dąbrowski, dz. cyt., s. 110.

Kalendarium

1252 r. – pierwsza znana pisana wzmianka o Łęcznej, zapis o wsi Lacznow księdze klasztoru Benedyktynów. Prawdopodobnie pierwszymi właścicielami miasta w XI w. byli protoplaści rodu Toporów lub w XII w. Jaksa z Miechowa.

1317 r. – początki wsi Ciechanki

1381 r. – pierwsze wzmianki o wsi Spiczyn gdy jej właścicielem był Hieronim Spiczyński

10 luty 1383 r. – pierwsze wzmianki o Kijanach w dokumencie starosta Włodko i sędzia ziemi lubelskiej Świętosław zaświadczyli, że Jakusz Bończa z Kijan odstąpił Strzechnie, żonie swojego syna Klemensa Zakrzów i połowę Bieniędzic, w zamian za Ciechanki i 1/3 Spiczyna.

1390 r. – pierwsze wzmianki o Zawieprzycach

16 sierpnia 1462 r. – Zbigniew z Łęcznej sprzedaje swą wieś i dziedzictwo Łęczna kasztelanowi krakowskiemu Janowi Tęczyńskiemu – początek przeszło 100-letnich rządów rodu Tęczyńskich w Łęcznej.

27 lipca 1463 r. – Jan Tęczyński uzyskuje u Króla Kazimierza Jagiellończyka zgodę na wykupienie części wsi królewskiej Łęczna z rąk Jadwigi, wdowy po Janie Kuropatwie z Łańcuchowa. Jednoczy tym sposobem w swoich rękach dwie odrębne do tej pory części Łęcznej: królewską i prywatną.

7 stycznia 1467 r. – król Kazimierz Jagiellończyk na prośbę kasztelana krakowskiego Jana Tęczyńskiego nadaje Łęcznej prawa miejskie.

25 sierpnia 1533 r. – utworzenie parafii w Puchaczowie. Dokument fundacyjny był sygnowany w Kielcach przez biskupa krakowskiego Piotra Tomickiego. W tymże roku na miejscu dawnej drewnianej kaplicy pobudowany został drewniany kościół, ufundowany przez bpa lwowskiego Jana Próchnickiego dla Polaków i Rusinów. Konsekracji kościoła dokonano 14 września 1533 r.

8 lipca 1565 r. – Andrzej Zaręba z Kalinowej sprzedaje zastaw Łęcznej Andrzejowi Noskowskiemu, biskupowi płockiemu herbu Łada – początek władania Łęczną przez mazowiecki ród Noskowskich.

2 października 1582 r. – na prośbę dziedzica Łęcznej Andrzeja Noskowskiego, starosty różańskiego i makowskiego, król Stefan Batory wydał przywilej, w którym ustanawia jarmarki na św. Mikołaja (6 grudnia) i na Boże Ciało(21 maja–24 czerwca) 1598 r. – ufundowanie przez Piotra Czernego z Witowic, podstolego lubelskiego i właściciela Kijan drewnianego kościoła kwiecień 1618 r. – rozpoczęcie budowy nowego kościoła pw. św. Marii Magdaleny – położenie kamienia węgielnego przez biskupa krakowskiego Marcina Szyszkowskiego.

7 czerwca 1621 r. – biskup krakowski Marcin Szyszkowski zatwierdza prepozyturę, którą ufundował pleban łęczyński ks. Stanisław Pierlewski. W skład prepozetury wchodzi kościół pw. Świętego Ducha, szpital i uposażenie ziemskie. wrzesień 1640 r. – pierwsza wzmianka o jarmarku dwutygodniowym rozpoczynającym się na św. Idziego (1 września). Z czasem jarmark stanie się najważniejszym jarmarkiem łęczyńskim, sławnym w całej Rzeczypospolitej i poza jej granicami.

wrzesień 1644 r. – żydowscy posłowie wybrali Łęczną na miejsce obrad komisji wspólnej przedstawicieli Sejmu Żydów z Korony i Litwy. Od tej chwili odbywały się tu debaty nad sprawami dotyczącymi ludności żydowskiej w całym kraju.

30 kwietnia 1647 r. – z inicjatywy ówczesnego dziedzica Łęcznej Adama Noskowskiego, podkomorzego lubelskiego, król Władysław IV zezwolił na trzy nowe jarmarki zaczynające się na św. Marię Magdalenę (23 lipca), św. Zygmunta (1 maja) i św. Marcina (11 listopada). styczeń 1648 r. – Żydzi łęczyńscy otrzymali od biskupa krakowskiego i ówczesnej dziedziczki Katarzyny z Firlejów Noskowskiej pozwolenie na wybudowanie nowej bożnicy na miejscu starej.

17 listopada 1668 r. – Firlejowie dla podniesienia miasta z upadku nadali mu ordynację, która regulowała prawa i powinności mieszczan. Ordynacja obowiązywała blisko 200 lat. Została zniesiona ukazem carskim po powstaniu styczniowym. 1686 r. – rozpoczęcie przez Antanazego Miączyńskiego budowy nowej świątyni jako wotum dziękczynnego za wyprawę wiedeńską.

24 marca 1690 r. – Józef Stanisław Firlej potwierdził stosownym dokumentem nadane przez poprzednich dziedziców dóbr Łęczna przywileje dla cerkwi grecko-unickiej w Łęcznej. grudzień 1693 r. – w połowie miesiąca wybucha w Łęcznej „morowa zaraza”, w wyniku której do 1 stycznia 1694 roku zmarła znaczna część mieszkańców miasta. czerwiec 1712 r. – Maria Kazimiera Albina, żona Karola Sapiehy, jako jedyna sukcesorka i dziedziczka Łęcznej sprzedaje swe dobra Stanisławowi Władysławowi Potockiemu. 27 października 1713 r. – miasto otrzymało przywilejem dziedzica opłaty pobierane przez rajców. czerwiec 1716 r. – marszałek Stanisław Ledóchowski zakłada w Łęcznej obóz generalny konfederacji tarnogrodzkiej, w którym przez dwa miesiące zbiera się szlachta z całego obszaru Rzeczypospolitej i blisko 40-tysięczna armia konfederacka. grudzień 1725 r. – Stanisław Władysław Potocki przeniósł prawo własności dóbr Łęczna na rzecz swego teścia Stanisława Mateusza Rzewuskiego. 21 listopada 1766 r. – została zawarta w Warszawie umowa pomiędzy dziedzicem łęczyńskim Wacławem Rzewuskim a Hieronimem Szeptyckim – biskupem płockim, której przedmiotem było przekazanie dóbr na osobę biskupa.

13 grudnia 1766 r. – na prośbę właściciela Łęcznej, Hieronima Szeptyckiego, król Stanisław August Poniatowski potwierdził przywilej przyznający miastu jarmarki rozpoczynające się na Boże Ciało, św. Idziego i św. Mikołaja, mające podstawowe znaczenie dla rozwoju handlu w Łęcznej.

1782 r. – w Michelsdorfie (Michałowie) powstała najstarsza kolonia niemiecka, założona przez menonitów

3 kwietnia 1794 r. – bunt żołnierzy oddziałów dywizji wielkopolskiej stacjonujących w Łęcznej – początek insurekcji kościuszkowskiej na Lubelszczyźnie.

maj 1795 r. – za miastem, na ulicy Polnej powstaje nowy cmentarz rzymsko-katolicki.

8 maja 1796 r. księżna Elżbieta Sapieżyna zakupiła dobra łęczyńskie od Franciszka Ksawerego Branickiego.

16 sierpnia 1800 r. – księżna Elżbieta Sapieżyna z Branickich sprzedaje dobra Łęczna generałowi kawalerii i nadinspektorowi wojsk pruskich Adolfowi hrabiemu de Kalekreuth.

Radosław Dąbrowski : Raport o miejscach pamięci w powiecie łęczyńskim

9 maja 1830 r. – przez Łęczną przechodził korpus wojsk gen. Wojciecha Chrzanowskiego. 22 listopada 1846 r. – Łęczną niszczy katastrofalny pożar. Spłonęły 84 domy – miasto znane z ryciny Jana Piotra Norblina z 1803 r. „Jarmark w Łęcznej” przestało istnieć.

5 czerwca 1863 r. – oddział Władysława Ruckiego zajmuje Łęczną. Łęcznianie masowo wstępują w szeregi wojsk powstania styczniowego.

23 lipca 1863 r. – bitwa pod Kaniwolą, gdzie połączone siły powstańcze zostały pokonane przez przeważające wojska rosyjskie.

1 kwietnia 1907 r. – zarejestrowano statut Towarzystwa Akcyjnego Cukrowni „Milejów” grudzień 1914 r. – powołanie w Łęcznej lokalnej komórki Polskiej Organizacji Wojskowej.

15–16 sierpnia 1920 r. – bitwa pod Cycowem. Starcie polsko-bolszewickie stoczone w ramach walnej bitwy warszawskiej. Wydarzenie zostało upamiętnione na tablicy przy Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie.

20 września 1939 r. – oddział Wojska Polskiego pod dowództwem kpt. Stefana Żabickiego stoczył walkę o most na rzece Wieprz w Łęcznej.

29 września 1939 r. – bój pod Kijanami 9 lipca 1940 r. – śmierć ks. Feliksa Kasprowicza w Rogóźnie 26 maja 1942 r. – pacyfikacja wsi Widły 9 października 1942 r. – masowy mord pozostałych w getcie 970 Żydów w święto żydowskiego Sądnego Dnia (JomKippur) – koniec mieszkającej ponad 400 lat w Łęcznej społeczności żydowskiej. 19 sierpnia 1942 r. – mord na ludności w Głębokim 22 luty 1943 r. – śmierć rodziny Marciniaków 9 kwietnia 1944 r. – zbrodnia w kolonii Ostrówek – w wyniku pacyfikacji przez żołnierzy niemieckich zginęło 26 mieszkańców 24 maja 1945 r. – mord w Lesie Siostrzytowskim 12 listopada 1945 r. – mord UB na mieszkańcach wsi Stawek 17 sierpień 1946 r. – śmierć Stanisława Brzuszka ps. „Boruta” 2–3 lipca 1947 r. – zbrojne oddziały powojennego podziemia WiN „Wiktora”, „Ordona” i „Żelaznego” – podległe „Uskokowi”, dokonały akcji odwetowej na mieszkańcach wsi Puchaczów. Zginęło łącznie 25 osób, w tym 11 kobiet oraz 7 letnia dziewczynka. 21 maja 1949 r. – śmierć Zdzisława Brońskiego ps. „Uskok” 8 października 1961 r. – otwarcie największej wówczas inwestycji melioracyjnej (o długości 140 km) kanału Wieprz-Krzna projektu inż. Jana Kwapiszewskiego. Pierwszy odcinek (Borowica) został oddany do użytku w sierpniu 1958 r. 17 stycznia 1975 r. – na szczeblu państwowym podjęto decyzję o budowie Lubelskiego Zagłębia Węglowego.

luty 1975 r. – powołanie do życia z inicjatywy Stefanii Pawlak Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łęczyńskiej.

20 września 1979 r. – powstaje Górniczy Klub Sportowy Górnik Łęczna. 1984 r. – Wólka Cycowska – odsłonięcie pomnika poświęconego ofiarom II wojny światowej. Treść inskrypcji: „W tym miejscu i w okolicach Niemcy dokonali masowej zbrodni zabijając 163 obywateli polskich w tym 160 Żydów. Społeczeństwo Gminy Cyców. 26 V 1984”.

lipiec 1985 r. – ukazuje się pierwszy numer Jednodniówki Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łęczyńskiej – Merkuriusz Łęczyński

II 1990 r. – utworzono Nadwieprzański Park Krajobrazowy i park krajobrazowy Pojezierze Łęczyńskie.

13 VIII 1995 – obchody 75 rocznicy bitwy pod Cycowem 28 II 1996 r. – podjęto uchwałę Rady Miasta określającą nowy – obowiązujący do dnia dzisiejszego – kształt herbu, wygląd flagi, chorągwi i sztandaru Łęcznej. 1998

7 VIII: zatwierdzenie nowego podziału administracyjnego kraju – utworzenie powiatu łęczyńskiego z siedzibą w Łęcznej;

11 X: pierwsze wybory samorządowe do rad powiatów;

9 XI: pierwsza sesja Rady Powiatu Łęczyńskiego;

12 XI: uchwałą nr II/5/98 Rady Powiatu w Łęcznej na starostę powiatu łęczyńskiego wybrany został Henryk Cholewa;

30 XII: uchwałą nr V/17/98 Rady Powiatu w Łęcznej na starostę powiatu łęczyńskiego wybrany został Henryk Gański ; 1999

1 I: powiat łęczyński rozpoczyna swoją działalność;

12/13 VI: pożar budynku „Zajazd Mustang” – pierwszej siedziby Starostwa. W akcji ratowniczej uczestniczyło 175 strażaków i 27 wozów gaśniczych oraz 10 specjalistycznych z Łęcznej, Lublina, Ostrowa Lubelskiego, Świdnika i Piask;

21 IX: rozpoczęcie w Nadrybiu prac archeologicznych w związku z odkryciem (18 IX) przez Andrzeja Brzozowca grobowca z przełomu IV–III tysiąclecia p.n.e. z okresu kultury amfor kulistych 28 X: uchwałą nr XII/63/99 Rady Powiatu Łęczyńskiego powołano Powiatową Bibliotekę Publiczną w Łęcznej; 2000 VI: poświęcenie i wmurowanie kamienia węgielnego pod budowę szpitala w Łęcznej; 28 X: uroczyste otwarcie Powiatowej Biblioteki Publicznej w Łęcznej; 2001

19 XII: uchwałą nr XXXI/172/2001 Rada Powiatu Łęczyńskiego ustanowiła wzory: herbu, flagi, sztandaru, pieczęci powiatu; VIII: zakończenie pierwszego etapu modernizacji stadionu sportowego Górnika Łęczna, która otrzymała główną nagrodę w ogólnopolskim konkursie „Modernizacja 2001”; 31 XII: powiat zamieszkiwało 57 216 mieszkańców; 2002 30 VI: erygowanie parafii pw. św. Józefa Opiekuna Rodzin w Łęcznej; XI: Piotr Winiarski Starostą Łęczyńskim; 2003 24 V: zebranie założycielskie Towarzystwa Miłośników Ziemi Cycowskiej 21 VII: awans drużyny piłkarskiej Górnika Łęczna do ekstraklasy; 2004

II: Krystian Brzozowski zapaśnik Górnika Łęczna na turnieju w Bratysławie zdobył kwalifikację olimpijską; 22.VI: uchwała Rady Gminy Milejów o ustanowieniu flagi i herbu;

Radosław Dąbrowski : Raport o miejscach pamięci w powiecie łęczyńskim 2005

IX: Decyzją Rady Powiatu Łęczyńskiego Technikum Górnicze w Łęcznej zostało utworzone jako oddział zamiejscowy Zespołu Szkół w Ludwinie; 28 VIII: uroczystość poświęcenie pomnika ks. Jerzego Popiełuszki w Łęcznej VIII: otwarcie Urzędu Skarbowego w Łęcznej; VIII: utworzenie Punktu Informacji Turystycznej w Łęcznej; 2006

27 I: otwarcie części diagnostycznej w Szpitalu Powiatowym im. św. Faustyny Kowalskiej; 25 XI: uchwałą nr I/3/2006 Rady Powiatu Łęczyńskiego na starostę wybrany został Adam Niwiński; 21 XII: otwarcie Powiatowego Zakładu Aktywności Zawodowej w Łęcznej; 2007 VI: obchody 540-lecia nadania Łęcznej praw miejskich; 2008 3 V: I Majówka w Zawieprzycach; IX: uroczystość poświęcenia krzyża i tablicy na cmentarzu prawosławnym w Cycowie; XI: 60-lecie działalności Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej w Łęcznej i nadanie placówce imienia Zbigniewa Herberta; 2009

I: obchody 10-lecia Powiatu Łęczyńskiego; I: uchwała Rady Powiatu Łęczyńskiego w sprawie o usamodzielnienia Technikum Górniczego oraz nadaniu nazwy: Zespół Szkół Górniczych w Łęcznej; 23 V: oficjalne otwarcie Szpitala Powiatowego im. św. Faustyny Kowalskiej w Łęcznej; – przystąpienie Powiatu Łęczyńskiego do Stowarzyszenia Lubelska Regionalna Organizacja Turystyczna; VI: 100-lecie Ochotniczej Straży Pożarnej w Spiczynie; 2010 8 IX: Dożynki Powiatu Łęczyńskiego i Gminy Spiczyn; 1 XII: uchwałą nr I/4/2010 Rady Powiatu Łęczyńskiego na starostę wybrany został Adam Niwiński; 2011 21 I: konferencja inaugurująca projekt „Markowy powiat. Strategia promocji marki powiatu łęczyńskiego”; 10 III: pierwsza w województwie lubelskim Gala MMA „Real Fight CSW Herkules” w Łęcznej; 21 VI: uroczyste otwarcie nowoczesnego budynku Przedszkola Samorządowego w Milejowie; 27 VIII: „pierwszy skip” z „pierwszym” węglem z Pola Stefanów wyjechał na powierzchnie, a 1 października nastąpił próbny rozruch ściany wydobywczej w Polu Stefanów; 28 VIII: Dożynki Powiatu Łęczyńskiego w Cycowie; 1 IX: otwarcie Ośrodka Rewalidacyjno-Wychowawczego w Łęcznej; 28 X: nadanie imienia Jana Brzechwy Szkole Podstawowej w Dratowie; 28 XI: zakończenie rozbudowy i modernizacji oczyszczalni ścieków w Puchaczowie; 4 XII: wizyta prezydenta RP Bronisława Komorowskiego w Bogdance z okazji górniczego święta;

8 XII: otwarcie wystawy „Przybyli, Odeszli… Są: Żydzi Polscy zorganizowanej przez Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie, Muzeum Regionalne w Łęcznej oraz Oddział Zamiejscowy Muzeum Lubelskiego w Lublinie.

31 XII: powiat zamieszkiwało 57 668 mieszkańców; 2012

17 VIII: koncert chórów prawosławnych w cerkwi w Dratowie;

6 IX: certyfikat UNESCO dla Transgranicznego Rezerwatu Biosfery Polesie Zachodnie, w którego skład wchodzą rezerwaty z Polski, Białorusi i Ukrainy;

12 XI: jubileusz 100-lecia szkoły filialnej w Albertowie; 2013

III: rejestracja w KRS Stowarzyszenia Chorągiew Zamku w Zawieprzycach Atanazego Miączyńskiego Herbu Suchekomnaty, Chorągiew powstała wiosną 2010 roku w ramach realizacji projektu „Patriotyzm jutra” ogłoszonego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa narodowego. Początkowo działała pod nazwą Nasza Chorągiew pod opieką Fundacji Nadwieprzańskie Horyzonty z siedzibą w Kijanach; 4 V: jubileusz 90-lecia powstania OSP w Brzezinach; 8 VI: obchody Jubileuszu 100-lecia szkoły w Zespole Szkół Rolniczych w Kijanach; 24 VI: uroczyste otwarcie kompleksu boisk „Orlik” przy Szkole Podstawowej im. Jana i Kazimierza Bogdanowiczów w Nadrybiu; 29 VI: uroczystość 50-lecia powstania OSP w Ciechankach; 20 VIII: oficjalne otwarcie nowej siedziby Gminnej Biblioteki przy ul. Chełmskiej 4 w Cycowie, 4 VIII: obchody 30-lecia powstania LKS Błękit Cyców; 26 XI: decyzja Komisji Regulacyjnej ds. Gmin Wyznaniowych Żydowskich o oddaniu Gminie Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie budynku dawnej synagogi w Łęcznej, przy ul. Bożniczej 2014 V: wystartował I Powiatowy Bieg Konstytucji 3 Maja; 12 VI: jubileusz 100 lecia szkoły podstawowej im. Bohaterów Armii Krajowej w Ostrówku; 15 VIII: otwarcie Izbę Pamięci poświęconej jednostce Ochotniczej Straży Pożarna w Puchaczowie; 21 IX: obchody jubileuszu 15-lecia Powiatu Łęczyńskiego; 1 XII: uchwałą nr I/3/2014 Rady Powiatu Łęczyńskiego Roman Cholewa starostą Łęczyńskim; 2015 23 II: Lubelski Węgiel „Bogdanka” SA otrzymał tytuł „Kopalni roku 2014”; VII: dzięki działaniom Stowarzyszenia Chorągiew Zamku w Zawieprzycach Atanazego Miączyńskiego herbu Suchekomnaty powstało w starym Lamusie na terenie Wzgórza Zawieprzyckiego Muzeum Broni Białej i Strojów XVII w.

VII: odsłonięcie pomnika upamiętniającego 80. rocznicę śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego będącego wierną kopią monumentu, który został wybudowany w tym miejscu w latach 30. XX wieku;

20 IX: Gala jubileuszu 50-lecia Gminnego Ośrodka Kultury w Milejowie;

X: podpisanie umowy spółki „Wirtualne Powiaty 3” zawartej pomiędzy Powiatem Łęczyńskim a 19 partnerami, reprezentowanymi przez samorządowców z powiatów łęczyńskiego, świdnickiego i włodawskiego;

Radosław Dąbrowski : Raport o miejscach pamięci w powiecie łęczyńskim

2 XI: przystąpienie Gminy Łęczna do realizacji działań mających na celu rewitalizację zabytkowego Parku Podzamcze; 2016

12 VI: poświęcenie sztandaru gminy Cyców z nowym herbem – szable ułańska i kozacka symbolizujące bitwę pomiędzy IV Brygadą a bolszewicką 58 Brygadą Strzelców i z czółenkiem u góry, jako pamiątki po manufakturze produkującą lenną tkaninę zwaną „cycem”.

13 VIII: odsłonięcie tablicy upamiętniającej ks. Samojłowicza na cmentarzu prawosławnym w Cycowie;

X: podpisanie przez Zarząd Powiatu umowy partnerskiej na realizację projektu „eGeodezja – cyfrowy zasób geodezyjny województwa lubelskiego”; 15 XII: spotkanie Prezydenta RP Andrzeja Dudy z mieszkańcami powiatu łęczyńskiego; 2017

21 IV: konferencja w ramach obchodów 550 rocznicy lokacji Łęcznej, zwieńczeniem której był tom studiów zawierających teksty dotyczące historii regionu; 6 V: obchody jubileuszów: 50-lecie Koła Gospodyń Wiejskich i 50-lecie Ochotniczej Straży Pożarnej w Zawadowie; 16 IX: odbyła się uroczystość z okazji 700 lat historii Ciechanek; 1 X: uroczystość obchodów 90-lecie powstania Ochotniczej Straży Pożarnej w Cycowie; XII: I miejsce w Rankingu Gmin Lubelszczyzny za 2017 rok dla Łęcznej; 2018

VI: 160. urodziny Ochotniczej Straży Pożarnej w Łęcznej; VIII: utworzenie przez powiat łęczyński i gminę Łęczna Spółdzielni Socjalnej „Pod dobrym adresem”; 18 X: uroczysta gala z okazji 70-lecia Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej w Łęcznej oraz 10-lecia nadania imienia Zbigniewa Herberta; 18 X: uroczyste odsłonięcie odremontowanego pomnika w Dratowie w 100-tną rocznicę Odzyskania Niepodległości

X: rozpoczęcie prac remontowych XIX-wiecznego spichlerza z przeznaczeniem na Środowiskowy Dom Samopomocy w Łęcznej; 11 XI: powiatowe obchody 100-lecia niepodległości w Łęcznej; 16 XI: 100-lecie Szkoły Podstawowej im. Marii Skłodowskiej – Curie w Zawieprzycach; 22 XI: uchwałą nr I/3/2018 Rady Powiatu Łęczyńskiego na starostę wybrany został Krzysztof Niewiadomski; 28 XII: uroczyste odsłonięcie pomnika Józefa Piłsudskiego w Ciechankach, rozebranego w 1963 r., a ufundowanego przez Zygmunta Lecherta – architekta zamieszkałego w Ciechankach Łańcuchowskich w 1934 r.; 2019

I: podpisanie przez Burmistrza Łęcznej i Samorząd Województwa Lubelskiego umowy o dofinansowanie projektu „Rewitalizacji Starego Miasta w Łęcznej – etap II”;

18 III: Powiat Łęczyński i Gmina Łęczna otrzymały specjalne wyróżnienie „Samorząd przyjazny ekonomii społecznej”;

10 V: wmurowanie kamienia węgielnego pod nowe skrzydło Szpitala Powiatowego w Łęcznej, dla oddziału rehabilitacji oraz zakładu opiekuńczo-leczniczego;

17 IX: obchody 90-lecia Ochotniczej Straży Pożarnej w Dratowie;

4 X: uroczystości jubileuszu 20-lecia powiatu łęczyńskiego; 2020

8 I: powołanie Powiatowego Biura Biznes Lubelskie w Łęcznej; 30 VI: premier Rządu Rzeczypospolitej Mateusz Morawiecki po raz pierwszy na ziemi łęczyńskiej;

4 VIII: otwarcie pierwszego w Polsce Centrum Opiekuńczo-Mieszkalnego w Jaszczowie; 2021

I: rejestracja w KRS Fundacji Rozwoju Powiatu Łęczyńskiego z siedzibą w Jawidzu; VII: I Powiatowy Dzień Kół Gospodyń Wiejskich oraz II Powiatowy Dzień Produktu Lokalnego i Tradycyjnego w Witaniowie;

1 IX: oddanie do użytkowania hali sportowej przy Szkoły Podstawowej w Świerszczowie;

4 IX: uroczyste otarcie nowej siedziby Gminnej Biblioteki Publicznej im. Andrzeja Łuczeńczyka w Ludwinie;

17 X „Jesień z TVP3 Lublin w Zawieprzycach” – w wydarzeniu udział wzięły Koła Gospodyń z terenu Gminy Spiczyn prezentując potrawy kulinarne z okresu panowania króla Jana III Sobieskiego, a także przedstawiciele władz samorządowych, organizacji pozarządowych, instytucji kultury i społeczności lokalnej prezentując walory turystyczne zespołu pałacowo-parkowego w Zawieprzycach i całej gminy; X: rozpoczęcie budowy Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego w Jaszczowie; XI: certyfikat „Znak Jakości Ekonomii Społecznej i Solidarnej 2021” dla powiatu łęczyńskiego; 31 XII: powiat zamieszkiwało 57 053 osób; 2022

1 III: uroczyste otwarcie Izby Pamięci Żołnierzy Niezłomnych w Witaniowie; 1 III: koniec funkcjonowania Straży Miejskiej w Łęcznej; 21 V: obchody 73. rocznicy śmierci Zdzisława Brońskiego ps. „Uskok” w Kijanach; 7 VI: podpisanie listu intencyjnego na rzecz utworzenia Łęczyńskiego Klastra Energii, podczas Samorządowego Kongresu Trójmorza w Lublinie; 27 VI: otwarcie Centrum Opieki Senioralnej w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Łęcznej; 29 VI: uroczyste otwarcie Dworu Lacherta w Ciechankach, wyremontowanego w ramach projektu pn. „Przywrócenie wspólnego dziedzictwa kulturowego bazą dla transgranicznej współpracy młodzieży i grup twórczych z Polski i Białorusi” zrealizowanego w ramach Programu współpracy transgranicznej Polska–Białoruś–Ukraina 2014–2020.

VI: zakończenie sezonu przez piłkarzy Górnika Łęczna, spadek do Fortuna 1. Ligi;

5 VII: Imieniny Atanazego Miączyńskiego w Kijanach;

4 VIII: otwarcie Dziennego Domu Seniora w Jaszczowie;

4 IX: Dożynki Powiatu Łęczyńskiego w Cycowie;

Literatura

Źródła

Ewidencja Miejsc Pamięci Narodowej na terenie gminy Cyców; Ewidencja Miejsc Pamięci Narodowej na terenie gminy Ludwin; Ewidencja Miejsc Pamięci Narodowej na terenie gminy Łęczna; Ewidencja Miejsc Pamięci Narodowej na terenie gminy Milejów; Ewidencja Miejsc Pamięci Narodowej na terenie gminy Puchaczów; Ewidencja Miejsc Pamięci Narodowej na terenie gminy Spiczyn; Gminna ewidencja zabytków gminy Cyców, http://www.ugcycow.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=196&menu=198&strona=1 dostęp 23.09.2022 r. Gminna ewidencja zabytków gminy Puchaczów. http://www.puchaczow.pl/asp/gminna-ewidencja-zabytkow,351,,1 dostęp 23.09.2022 r. Gminna ewidencja zabytków gminy Spiczyn, Lublin 2021. https://www.spiczyn.pl/turystyka/gmina-ewidencja-zabytkow.html dostęp 23.09.2022 r. Uchwała nr XXX/202/2021 Rady Gminy Spiczyn z dnia 23 września 2021 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Spiczyn na lata 2021–2024, s. 32 (Dz. Urz. Woj. Lubelskiego z 2021 r. poz. 4320).

Uchwała nr XXVI/175/2021 Rady Gminy Ludwin z dnia 25 listopada 2021 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami w Gminie Ludwin na lata 2021–2025 (Dz. Urz. Woj. Lubelskiego z 2021 r. poz. 5964).

Uchwała nr XLII/278/2014 Rady Gminy Puchaczów z dnia 27 lutego 2014 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami dla Gminy Puchaczów na lata 2014–2017, (Dz. Urz. Woj. Lubelskiego z 2014 r. poz. 1350).

Uchwała Nr XXXVII/278/21 Rady Gminy Puchaczów z dnia 14 września 2021 roku w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Puchaczów na lata 2021–2024, (Dz. Urz. Woj. Lubelskiego z 2021 r. poz. 3866).

Uchwała nr V/42/19 Rady Gminy Cyców z dnia 16 kwietnia 2019 r. w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Gminy Cyców, (Dz. Urz. Woj. Lubelskiego z 2019 r. poz. 3281).

Obwieszczenie nr 1/2022 Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Lublinie z dnia 28 lutego 2022 r. w sprawie wykazu zabytków wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych województwa lubelskiego i do rejestru zabytków archeologicznych województwa lubelskiego (Dz. Urz. Woj. Lubelskiego z 2 marca 2022 r. poz. 1049).

Plan Odnowy Miejscowości Puchaczów, Puchaczów 2009.

https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwjZ-rrczKr6AhUi_SoKHa8xDWoQFnoECAgQAQ&url=http%3A%2F%2Fwww. puchaczow.pl%2Fasp%2Fpliki%2Fpobierz-STRATEGIE%2Fplan_odnowy_miejscowo.pdf&usg=AOvVaw3Xo8XNjDOuRVA1Lk9NrYg7 dostęp 23.09.2022 r.

Plan Odnowy Miejscowości Cyców na lata 2008–2015. https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwi3ksabzKr6AhUu_CoKHf_8D5cQFnoECAgQAQ&url=http%3A%2F%2Fugcycow.

bip.lubelskie.pl%2Fupload%2Fpliki%2F526.pdf&usg=AOvVaw3HRKt8oZ2OwUeU9qrBCbJg dostęp 23.09.2022 r.

Raport o stanie gminy Cyców za 2021 rok. http://www.ugcycow.pl/asp/pl_start.asp?typ=13&sub=5&menu=6&artykul=5695&akcja=artykul dostęp 23.09.2022 r.

Raport o stanie gminy Ludwin za 2021 rok.

http://www.e-bip.pl/Start/12373/OfficialBulletinBoard/245265 dostęp 23.09.2022 r.

Raport o stanie gminy Łęczna za 2021 rok.

https://umleczna.bip.lubelskie.pl/index.php?id=436&p1=szczegoly&p2=1762694 dostęp 23.09.2022 r.

Raport o stanie gminy Milejów za 2021 rok.

https://milejow.pl/zgloszenia-do-udzialu-w-debacie-nad-raportem-o-stanie-gminy-milejow-za-2021-rok/ dostęp 23.09.2022 r.

Raport o stanie gminy Puchaczów za 2021 rok.

https://ugpuchaczow.bip.e-zeto.eu/index.php?type%3D4%26name%3Dbt29%26func%3Dselectsite%26value%255B0%255D%3D3428 dostęp 23.09.2022 r.

Raport o stanie gminy Spiczyn za 2021 rok.https://ugspiczyn.bip.lubelskie.pl/index. php?id=544&p1=szczegoly&p2=1761055dostęp 23.09.2022 r.

Raport o stanie Powiatu Łęczyńskiego za 2021 rok.https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwj5jIuuvqr6AhUtx4sKHevuCloQFnoECA8QAQ&url=https%3A%2F%2Fspleczna.bip.e-zeto.eu%2Fbip%2F79_spleczna%2Ffckeditor%2Ffile%2FRaport%2520o%2520stanie%2520P owiatu%2Fza%25202020%2520rok%2FPowiat%2520%25C5%2581%25C4%2599czy%2 5C5%2584ski%2520-%2520RAPORT%25202020%2520za%25C5%2582.%2520129.807.2021. pdf&usg=AOvVaw2u_Ov4Ft-FeTMiie7_VITg dostęp 23.09.2022 r.

Strategia Rozwoju Lokalnego 2008–2020 Gminy Ludwin. https://www.google.com/ url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwi12r7ovar6AhXllosKHd96BLIQFnoECAYQAQ&url=http%3A%2F%2Fgminaludwin.pl%2Fwp-content%2Fuploads%2F2018%2F06%2FStrategia-Rozwoju-Lokalnego-Gminy-Ludwin-na-lata-2008-2020-oppr..doc&usg=AOvVaw0O0NSMbm6KzMv6E3AgrOPR dostęp 23.09.2023 r.

Strategia Rozwoju Gminy Cyców na lata 2017–2022 http://e-bip.pl/Start/12372/ActDetails/136159 dostęp 23.09.2022

Wniosek o nadanie miejscowości Milejów-Osada statusu miasta, Milejów 2022. https:// www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwiF1L6Vvar6AhWHpYsKHRLwDiYQFnoECAkQAQ&url=https%3A%2F%2Fugmilejow.bip.lubelskie.pl%2Fupload%2Fpliki%2FWNIOSEK_O_NADANIE_MIEJSCOWOSCI_-_ostateczny_do_Wojewody.pdf&usg=AOvVaw1UwPfAoX7nNV6odoATtzJl dostęp 23.09.2022r.

Radosław Dąbrowski : Raport o miejscach pamięci w powiecie łęczyńskim

Artykuły i opracowania

Bogusz M., Miasto Łęczna w czasach Królestwa Polskiego 1815-1866, Łęczna 2014.

Braniewski S., Parafia pw. św. Michała Archanioła w Cycowie, „Merkuriusz Łęczyński” 2016 , nr 29.

Braniewski S., Parafia unicka pw. św. Mikołaja w Dratowie, „Merkuriusz Łęczyński” 2017, nr 30.

Braniewski S., Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego i pw. św. Bazylego Wielkiego w Świerszczowie, „Merkuriusz Łęczyński” z 2018, nr 31.

Bolszewika bij! Lubelszczyzna 1920, Dodatek historyczny Instytutu Pamięci Narodowej, 12 sierpnia 2020.

Chełm i chełmskie w dziejach, red. R. Szczygieł, Chełm 1996.

Ćwik W., Reder J., Lubelszczyzna, dzieje rozwoju terytorialnego, podziałów administracyjnych i ustroju władz, Lublin 1977.

Dąbrowski M., Cmentarze wojenne z lat I wojny światowej w dawnym województwie lubelskim, Lublin 2004.

Dihm J., Prawdziwa historia „Jana z Tęczyna”, „Pamiętnik Literacki 1955”, nr 46.

Dudkiewicz M., Dąbski M., Durlak W., Zarys historyczny zespołu dworskiego w Łęcznej, Annales UMCS 2015, sectio L, vol. XIII, nr 1.

Gawrysiak J., Kolonizacja niemiecka w lubelskiem w XIX wieku w świetle rejestracji ruchu naturalnego, „Rocznik Humanistyczny” 1987, t. XXXV, z. 2., s. 323–332.

Grzesiak E., Życie gospodarcze ludności żydowskiej w Łęcznej w okresie międzywojennym, „Merkuriusz Łęczyński” z 2018, nr 31.

Gumowski H., Pieczęcie i herby miejscowości województwa lubelskiego, Lublin 1959.

Horoch E. , Łęczna – spojrzenie w przeszłość miasta, „Merkuriusz Łęczyński z 1997 nr 10, s. 3.

Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, t. VIII: Województwo lubelskie, z. 10: Powiat lubelski, Warszawa 1967.

Kiełboń J., Z dziejów łęczyńskich Żydów, „Merkuriusz Łęczyński” 1993, nr 6.

Kieres-Kramek M., Łęczna w blasku szabasowych świec, Łęczna 2008.

Kolanowski L, Rozwój przestrzenny Łęcznej jako ośrodka Lubelskiego Zagłębia Węglowego, Annales UMCS 2018, , sectio B, vol. LXXIII.

Kołodziejczyk R., Jan Bloch (1836–1902), Warszawa 1983.

Korzeniowska I., Z dziejów miejscowości w gminie Spiczyn [w:] Powiat Łęczyński. Monografia krajoznawcza, red. A. Chrzanowska, M. Kolary-Woźniak, E. Misiewicz, Łęczna 2006.Księga Pamiątkowa Stowarzyszenia Urzędników Skarbowych Okręgu Lubelskiego z uwzględnieniem rozwoju administracji skarbowej na terenie województwa lubelskiego, Lublin 1934.

Kseniak M., Parki i ogrody dworskie w województwie lubelskim. Cz. I. Od Trawnik do Łęcznej wzdłuż Wieprza, Lublin 1981.

Kseniak M., Parki i ogrody dworskie w województwie lubelskim. Cz. II. Od Kijan do Dęblina wzdłuż Wieprza, Lublin 1983.

Kseniak M., Kaniwola – urywki z przeszłości, „Merkuriusz Łęczyński” z 1989, nr 4.

Kseniak M., Ludwin dzieje najnowsze dworu i ludzi z nim związanych, „Merkuriusz Łęczyński” z 1990, nr 5.

Kseniak M., Z dziejów miejscowości w gminie Ludwin [w:] Powiat Łęczyński. Monografia krajoznawcza, red. A. Chrzanowska, M. Kolary-Woźniak, E. Misiewicz, Łęczna 2006.

Leśniewska E. J., Przewodnik po łęczyńskich zabytkach, Łęczna 1997.

Leśniewska E. J., Łęczyńscy dziedzice. Jan Gotlib Bloch, „Merkuriusz Łęczyński” 1997, nr 10.

Leśniewska E. J., Dobra ziemskie Łęczna i majątki w okolicach Łęcznej w dwudziestoleciu międzywojennym. Przemiany własnościowe, gospodarcze i społeczne [w:] Dzieje biurokracji tom XI (2020).

Leśniewska E. J. Z dziejów miejscowości w gminie Łęczna [w:] Powiat Łęczyński. Monografia krajoznawcza, red. A. Chrzanowska, M. Kolary-Woźniak, E. Misiewicz, Łęczna 2006.

Lubelskie. Wielka Księga Miast i Gmin, Lublin 2000.

Lubelszczyzna t. I, red. T. Mencel, Lublin 1968.

Łęczna. Studia z dziejów miasta, red. E. Horoch, Łęczna 1989.

Łukasiewicz A., 100-lecie Szkoły Rolniczej w Kijanach, „Merkuriusz Łęczyński” z 2013, nr 13.

Misiewicz E., Wrzesień 1939 w Łęcznej, „Merkuriusz Łęczyński” 1989, nr 4, s. 13-15.

Misiewicz E., Stanisław Lis-Błoński. Honorowy obywatel miasta Łęczna, „Merkuriusz Łęczyński” z 190, nr 5.

Misiewicz E., Brodzisz P., Łęcznianie, Łęczna 2009.

Motyka G., Wnuk R., Pany i rezuny: współpraca AK-WiN i UPA 1945–1947, Warszawa 1997.

Odziemkowski J., Bitwa pod Cycowem 16 sierpnia 1920 roku, „Merkuriusz Łęczyński” z 2020, nr 33.

Ostaszewska E., Jan Bloch – samorodny, „Merkuriusz Łęczyński” z 1988, nr 3.

Pawlak S., Ochotnicza Straż Pożarna w Łęcznej, „Merkuriusz Łęczyński” z 1987, nr 2.

Pawłowski A., Diecezja Chełmska – Rzymskokatolicka 1359–1807 [w:] Rocznik Chełmski t. III, Chełm 1997.

Pelica G., „Bałachowcy” Stanisława Lisa-Błońskiego jako przestrzeń refleksji i historyczny dokument, Lublin 2011.

Pelica G. J., Z dziejów prawosławia w Dratowie. Wytrwać w wierze przodków!, „Merkuriusz Łęczyński” z 1997, , nr 10.

Pelica G. J., Z dziejów miejscowości w gminie Puchaczów [w:] Powiat Łęczyński. Monografia krajoznawcza, red. A. Chrzanowska, M. Kolary-Woźniak, E. Misiewicz, Łęczna 2006.

Piekarz A., Akcja oddziałów Leona Taraszkiewicza „Jastrzębia” i Stefana Brzuszka „Boruty” w Łęcznej (22 V 1946 r.), „Merkuriusz Łęczyński” 2016, nr 29.

Pogonowski S., GKS „Górnik” Łęczna – jubileuszowo, „Merkuriusz Łęczyński” z 2014, nr 27.

Polski Słownik Biograficzny, t. II, Kraków 1936.

Polski Słownik Biograficzny, t. XVI, Wrocław–Warszawa–Kraków 1971.

Powiat Łęczyński. Monografia krajoznawcza, red. A. Chrzanowska, M. Kolary-Woźniak, E. Misiewicz, Łęczna 2006.

Powiat łęczyński, Przyroda. Zabytki. Pomniki przyrody. Zdjęcia. Mapy. Informacje adresowe, Łęczna 2006.

Przewodnik po Polsce w 4 tomach. Polska południowa wschodnia, red. S. Osiecki, J. Kołodziejczyk, S. Lenartowicz, Warszawa 1937.

Przywilej lokacyjny Miasta Łęcznej z 1467 roku, wstęp R. Szczygieł, Łęczna 1993.

Rostworowski S. J., Inicjatywy gospodarcze Rostworowskich (1865–1934) w Milejowie na Lubelszczyźnie, „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej” 2010, t. 7.

Radosław Dąbrowski : Raport o miejscach pamięci w powiecie łęczyńskim

Rybak A., Dzieje Ziemi Chełmskiej. Kalendarium, Chełm 1998.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1888, t. XIX.

Słownik Biograficzny Żołnierzy Batalionów Chłopskich. IV Okręg Lublin, red. M. Wojtas, Lublin 1998.

Sochacka A., Jan z Tęczyna – założyciel miasta Łęczna, „Merkuriusz Łęczyński” 1989, nr 4.

Sochacka A., Witaniów w XV wieku (w 590 rocznicą utworzenia sołectwa), „Merkuriusz Łęczyński” z 2018, nr 31.

Sochacka A., O tym, jak Kijany trafiły do Annałów Jana Długosza, „Merkuriusz Łęczyński” 2019, nr 32.

Sochacka A., Wieś Spiczyn w średniowieczu. 640 rocznica pierwszej wzmianki o wsi w źródłach historycznych, „Merkuriusz Łęczyński” 2021, nr 34.

Sulimierski F., Chlebowski B., Walewski B., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I–XVI, Warszawa 1895.

Sygowski P., Cerkwie w Łęcznej i jej okolicach, „Merkuriusz Łęczyński” z 1995, nr 8.

Studia Łęczyńskie t. 1, Łęczna 2009.

Studia Łęczyńskie t. 2–3, Łęczna 2010–2011.

Studia z dziejów Łęcznej, red. A. Sochacka, Łęczna 2017.

Szady B., Rozwój terytorium parafii Łęczna do końca XVIII wieku [w:] Studia z dziejów parafii pw. św. Marii Magdaleny w Łęcznej, red. R. Jopa, Łęczna 2010.

Szpetko Z. , Z dziejów miejscowości w gminie Cyców [w:] Powiat Łęczyński. Monografia krajoznawcza, red. A. Chrzanowska, M. Kolary-Woźniak, E. Misiewicz, Łęczna 2006. Śladkowski W., Włość cycowska w XIX wieku: położenie, obszar właściciele, Res Historica 2011, nr 31.

Śladkowski W., Gospodarstwo niemieckie kolonistów niemieckich w południowowschodniej części Królestwa Polskiego (1815–1864), „Annales UMCS” 1963, sectio F, vol. 18.

Śliwina W. J., Tracz F., Ziemia lubartowska, Lublin 1928.

Świątkowski W., Lubelskie. Czwarta wycieczka po kraju, Warszawa 1928.

Trojanowski Ł., Zespół dworsko-pałacowy na Podzamczu po rewitalizacji, „Merkuriusz Łęczyński” 2020, nr 33.

Warchoł S., Nazwy miast Lubelszczyzny, Lublin 1964.

Winiarski P., Od Bogdanowicza do Ejtminowicza. Z dziejów powstania styczniowego w Łęcznej i okolicy [w:] Studia Łęczyńskie t. 2–3, Łęczna 2010–2011.

Woś K., Z dziejów miejscowości w gminie Milejów [w:] Powiat Łęczyński. Monografia krajoznawcza, red. A. Chrzanowska, M. Kolary-Woźniak, E. Misiewicz, Łęczna 2006.

Woś K., Gmina Milejów w ogniu I wojny światowej, „Merkuriusz Łęczyński” 2015, nr 28.

Wójcik K., Mniejszość niemiecka na Lubelszczyźnie w latach 1914–1918, „Dzieje Najnowsze” 2007, R. XXXIX.

Wnuk R., Lubelski Okręg AK. DSZ i WiN 1944–1947, 2000.

Wiewiórowa A., Aleksander Bronikowski – Polak piszący po niemiecku, „Przegląd Zachodni” 1952, nr 11–12.

Verdmon J. L. de, Krótka monografia wszystkich miast, miasteczek i osad w Królestwie Polskim, Warszawa 1902.

Zabytki architektury i budownictwa w Polsce, t. 22: Województwo lubelskie, Warszawa 1995.

Zieliński S., Bitwy i potyczki 1863–1864, Rapperswill 1913.

Spis treści

⁂ (Wstęp) | 5 Powiat łęczyński | 9

I. Miasto i gmina Łęczna | 11

II. Gmina Cyców | 13 III. Gmina Ludwin | 15

IV. Gmina Milejów | 17 V. Gmina Puchaczów | 19 VI. Gmina Spiczyn | 20

Łęczna | 21

Miejsca pamięci na terenie miasta i gminy Łęczna | 22 Cyców | 27 Miejsca pamięci na terenie gminy Cyców | 28 Ludwin | 37 Miejsca pamięci w gminie Ludwin | 38 Milejów | 45 Miejsca pamięci na terenie gminy Milejów | 46 Puchaczów | 53 Miejsca pamięci na terenie gminy Puchaczów | 54 Spiczyn | 61 Miejsca pamięci na terenie gminy Spiczyn | 62

Kalendarium | 66 Literatura | 74 Źródła | 74 Artykuły i opracowania | 76

Posłowie do Czytelników (J. Piekarz) | 80

Posłowie do Czytelników

Szanowni Czytelnicy, nasz raport powstał uzupełniając braki wydawnictw poświęconych miejscom pamięci w powiecie łęczyńskim. Autor zebrał i uporządkował oficjalne rejestry wojewódzkie i gminne w jednym miejscu wzbogacając je o materiał fotograficzny i odpowiednie przypisy. Nie znaczy to, że temat został wyczerpany… W świadomości mieszkańców jest bardzo wiele miejsc, które wymagają upamiętnienia czy może nawet ponownego odkrycia. Mamy nadzieję, że nasz raport pozwoli usystematyzować wiedzę o miejscach pamięci i w każdej małej ojczyźnie dopisać kolejne miejsca ważne dla nas i następnych pokoleń. Niech raport stanie się bazą dla żywych lekcji historii, turystyki historycznej oraz budowania świadomości patriotycznej.

Na temat publikacji oraz informacji o innych miejscach pamięci na terenie powiatu łęczyńskiego nieujętych w pierwszym wydaniu Raportu… zachęcamy Państwa do kontaktu z redakcją; biuro@frpl.pl (+48) 519 574 482 redaktor prowadzący Jarosław Piekarz