25 februari 2017, pag. 34
De skyline van Tel Aviv. In en rondom de stad zijn duizenden innovatieve bedrijven en start-ups gevestigd.
Keihard werken in Israëls Silicon Wadi WILBERT ELTING
TEL AVIV Na Silicon Valley in Califor-
nië is Silicon Wadi, de streek rond Tel Aviv, een van de meest innovatieve gebieden ter wereld. Duizenden technologiebedrijven klonteren er samen.
,,Silicon Wadi wordt in de techwereld gezien als de meest opwindende plek ter wereld na Californië”, zegt Jan Franke. ,,Hier gebeuren grote dingen. De camera’s die ervoor zorgen dat auto’s zelfrijdend worden, komen hiervandaan. En op het gebied van internetbeveiliging zitten de groten der aarde hier.’’ Franke liep stage bij de economische afdeling van de Nederlandse ambassade in Tel Aviv toen hij overal om zich heen de tech-startups op zag komen. Nu probeert hij als journalist het technologische succes van de Israëliërs te duiden. Dat succes is deels aan de mentaliteit van de bevolking te danken, meent Franke. ,,Ze werken hier keihard. Een werkweek van zestig of zeventig uur is hier heel normaal.” Israël is bovendien een ondernemend land. ,,Mensen durven risico’s te nemen waar ik mijn hart bij vasthoud.
‘Ze nemen hier risico’s waar ik mijn hart bij vasthoud’ Voor een vaste baan met geweldige arbeidsvoorwaarden halen ze hier vaak hun neus op. Dat komt ook doordat ze hier leven in onzekerheid. Een oorlog is nooit ver weg. Dan ga je anders denken.” Door die oorlogsdreiging heeft Israël een van de meest geavanceerde legers ter wereld. Ook dat werkt door in de innovatiedrang van het land. ,,Iedereen moet hier vanaf zijn achttiende drie jaar het leger in. Voor sommige jongeren is dat vreselijk, maar voor anderen een grote kans. Ze mogen werken met hightech die nog niet in de burgerwereld voorhanden is en leren er verantwoordelijkheid nemen en leiding geven. Er zijn jongens van negentien met honderd man onder zich.” Na hun diensttijd nemen jongeren hun ervaring uit het leger mee in de burgermaatschappij. ,,Waze, een van de bekendste start-ups van het
land en in 2013 voor 1,2 miljard dollar overgenomen door Google, is bijvoorbeeld begonnen in het leger. Het is navigatiesoftware die realtime de beste route berekent. Handig op het slagveld, maar ook in de file.” Wat helpt is dat de overheid jonge bedrijfjes alle mogelijkheden biedt. ,,Israël investeert ieder jaar honderden miljoenen in start-ups zonder zich met de inhoud te bemoeien. Natuurlijk, het grootste deel faalt. Maar uiteindelijk levert het de staat meer op dan het kost. Dertig procent van de export van Israël is hightech.’’ De bevolking is bovendien technisch hoogopgeleid, wat ook bedrijven als Microsoft en Google naar Israël trekt. Zij laten er veel research doen. Franke kijkt naar de Israëlische innovatiecultuur om er lering uit te kunnen trekken voor Nederland. ,,We moeten zeker niet alles overnemen”, meent hij. ,,En Nederland doet het ook heel erg goed. Maar hoe Israël investeert in haar technologiesector en hoe het daarover denkt. Dat is inspirerend.”
Jan Franke geeft dinsdag een lezing bij het Genootschap Nederland-Israël in Eeltsje’s Hiem in Leeuwarden. Aanvang: 19.30 uur.