EFMI Marcel van Aalst, Irene van Berlo, Koen Hazewinkel en Melanie Murk wisselen elkaar af als columnist. Deze maand: Melanie Murk. Reacties: murk@efmi.nl.
reau Eyeon (planning en procesverbetering). “Het bespaart kosten en vermindert de uitstoot van CO2. Maar wat te denken van de voordelen van efficiënter voorraadbeheer en een betere schapprestatie door logistieke samenwerking? Die voordelen zijn gigantisch, maar veel minder zichtbaar. Voorraadvermindering levert honderden miljoenen euro’s aan besparing op. Door samenwerking kun je ook pieken en dalen van promoties beter plannen. Door een betere beschikbaarheid van producten in het schap kan de omzet wel vijf procent hoger uitvallen.”
Franchisers, innovatie en groei Innovatie is zonder enige twijfel de drijfveer achter autonome groei. Een van de belangrijkste innovaties in de vorige eeuw in het supermarktlandschap bijvoorbeeld was toch wel de introductie van zelfbediening. En vandaag de dag zet online retailing vele branches op hun kop. Maar het blijkt nog niet zo makkelijk om met innovatie groei te realiseren. Het aantal succesvolle producten dat in de supermarkt werd geïntroduceerd, stond in 2010 nog steeds onder druk, aldus
Eigen regie
marktonderzoeksbureau SymphonyIRI. Dit komt omdat de innovaties, bijvoor-
Vriens is evenals De Kok betrokken bij het Dinalogproject, waarin fabrikanten die op het schap met elkaar concurreren, logistiek samenwerken. “De toekomst is aan categorie-dc’s”, aldus Vriens. “Dat zijn gemeenschappelijke voorraadpunten die op basis van integrale planning en vraagvoorspelling efficiënt de verschillende retailers kunnen beleveren. Een derde partij is dan verantwoordelijk voor de planning. Eyeon zou dat kunnen doen, maar ook Superunie. Voor de eigen leden zou Superunie dat kunnen oppakken. De vraag is echter of Superunie dat ook zou kunnen voor fabrikanten.” Dinalog is tot nu toe vooral een zaak van fabrikanten, erkent Vriens. “Met retailers voeren we oriënterende gesprekken. Die hebben nog steeds heel sterk de neiging om eigen regie te houden in het laatste stukje van de keten.”
beeld een groter aandeel non-food in de supermarkt, veelal incrementeel zijn. En het zijn echter de doorbraak-, de ‘big bang’-innovaties, die significante groei tot stand brengen (en wie dan niet met z’n tijd meegaat, zal daardoor snel zijn bestaansrecht verliezen). Maar wie initieert dit soort baanbrekende innovaties? Ik was onlangs op een business-evenement waar ondernemers van het jaar werden verkozen. En hoewel dit ‘slechts’ een plaatselijk evenement was, bleek wel dat de drang naar vernieuwing, ‘out of the box’-ideeën en de durf om risico te nemen bij de ondernemer te vinden zijn. En daar moet het dan ook worden gezocht. De consolidatieslag binnen het Nederlandse supermarktlandschap zet echter hard door en ik vraag me dan ook serieus af of het ‘echte ondernemerschap’, dat van de oprichters van de huidige ketens, in de toekomst in stand blijft. Maar gelukkig kennen we in Nederland al sinds de jaren zestig van de vorige eeuw het begrip franchising. De franchiser is zo’n lokale ondernemer die nog wel buiten gebaande paden treedt. Neem bijvoorbeeld de franchiser van Esso Scheiwijk aan de A27. Je moet bij deze Esso even geholpen worden door een tip van een vriend of collega, anders bedenk je niet dat er subliem bereide broodjes te krijgen zijn. Maar zodra je er
Suboptimaal
binnen bent geweest, zul je de volgende keer als je langs de A27 van Utrecht naar
Krampachtig vasthouden aan de eigen regie en logistiek als een wapen in de concurrentiestrijd zien, is uiteindelijk geen houdbare positie. ‘Concurrentie vindt plaats in de schappen, niet in de vrachtwagens’ was een belangrijke stelling tijdens de conferentie van ECR Europe, afgelopen maand in Brussel. “Bedrijven moeten er in de toekomst juist voor zorgen dat hun supply chain géén concurrentieel voordeel meer oplevert”, stelde Kees Jacobs, principal consultant bij Capgemini, onlangs op de opiniesite van GS1 Nederland. “Als je dat wél doet, ben je vanuit het perspectief van de waardeketen suboptimaal bezig. Door verstedelijking en stijgende brandstofkosten kun je je het niet langer veroorloven om halflege vrachtwagens rond te laten rijden.” Logistieke samenwerking verlaagt de kosten. In principe goed nieuws voor de Superunie-leden, die met grote margedruk te maken hebben. Het vergroot de servicegraad en het is goed voor het milieu. Een prachtig palet aan voordelen. Wat wil je nog meer?
Breda rijdt zeker stoppen om een overheerlijke ‘carré vitello tonnato’ te nuttigen. Deze franchiser weet verwachtingen meer dan te overtreffen. Zo zijn er vele franchisers die hun pompshop hebben omgetoverd tot mini-conveniencecenters. Maar dichter bij huis kennen we natuurlijk ook het succes van de franchisers van Albert Heijn. In 1981 startte de eerste Albert Heijn-franchiser, Abel Banus, in Groningen nadat zijn grossier failliet was gegaan. Albert Heijn heeft met dit destijds redelijk nieuwe franchiseconcept de witte vlekken in Nederland, waar nog geen blauw te vinden was, voor een groot deel kunnen invullen. Deze franchisers hebben in de periode 2005-2008 zelfs een groei gerealiseerd die hoger lag dan de groei binnen Albert Heijn-filialen. De vraag is alleen of de franchisers van Albert Heijn, maar ook van bijvoorbeeld Jumbo, Plus, Coop en C1000 genoeg vrijheid krijgen om met vernieuwende ideeën groei in hun marktgebied te realiseren. Zou het bijvoorbeeld mogelijk zijn dat een grotere franchiser een premiumsupermarkt met foodservice en shop-in-shops in de markt zet à la Edeka Frischecenter van de Duitse ondernemer Heinz Zurheide? Dat is niet zomaar een Edeka, dat is een werkelijk baanbrekende innovatie als het om winkels en winkelformules gaat. Meerdere formules werken momenteel volgens het model van ‘hard franchising’, met strakke banden tussen franchisegever en franchisenemer en slechts beperkte vrijheid voor de franchisenemers. Franchisegevers doen dat niet zonder reden, ze willen vermijden dat er binnen de formule een ratjetoe ontstaat. Niettemin, er moet een balans worden gevonden tussen afspraken en vrijheid. Maar wat vooral niet uit het oog mag worden verloren is dat ondernemerschap de katalysator is van innovatie en groei!
15
FoodPersonality mei 2011
12 Superunie 15
12-05-2011 17:48:31