Flanders InShape jaarverslag 2012-2013

JAAR-

VERSLAG

JAAR-

VERSLAG

’12

’13

Jaarverslag 2012-2013 Project

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 1

05/05/13 17:57

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 2

05/05/13 17:57

JAAR-

VERSLAG

JAAR-

VERSLAG

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 3

’12

’13

05/05/13 17:57

index

index Voorwoord_05 werking_06 TRENDS & TOOLS_08 Waarvoor kunt u bij Flanders InShape terecht?_10 ADVIES_11 INNOVATIETRAJECTEN_12 KENNISTRANSFER x 1000_19 PROJECTEN_25 TOOLS_30 designladder_32 TEAM_34 Slotwoord_37 Raad van Bestuur_38

Colofon Redactiecoรถrdinatie: Maka De Lameillieure en Marianne Verkest Redactie: Flanders InShape team Lay-out: Inge Cornelis, inge@visiegraphics.be Drukwerk: Deckers Snoeck NV

maakt werk van West-Vlaanderen

04_JAARVERSLAG 2012 - 2013

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 4

05/05/13 17:57

voor woord Caroline Van Cauwelaert Business Unit Manager service design, Yellow Window Lid van de raad van bestuur van Flanders InShape namens vVio

Diensten op maat van de reiziger.

De mens staat centraal.

Vorig jaar had ik de opportuniteit om een service design traject* uit te voeren voor Best of Travel. Service design is een methode om de kwaliteit van uw dienstverlening te verbeteren. Innoveren in diensten is niet nieuw.

Elke organisatie die diensten verleent, denkt op een bepaald ogenblik na over het verbeteren van haar dienstverlening. Nieuw is wel dat deze innovatie vanuit mensgericht „designdenken“ wordt aangepakt. Bij deze methode vertrekken we vanuit de noden en wensen van de gebruikers en zoeken we samen met hen en met andere belanghebbenden naar oplossingen. Ideeën worden snel concreet gemaakt door middel van foto’s, tekeningen en maquettes en altijd afgetoetst met de gebruikers. In service design komen verschillende vakgebieden samen, zoals etnografie, consumentenonderzoek, interactieontwerp, productontwerp, industrieel ontwerp, marketing en bedrijfsstrategie.

Best of Travel, een gerenommeerd reisbureau voor unieke reiservaringen, wil de komende jaren verder uitbreiden en hierbij hun onderscheidend vermogen versterken: ‘reizen op maat, meer dan een dienst’. Best of Travel wil in het bijzonder de dienstverlening beter afstemmen op hun twee belangrijkste doelgroepen. De kern van het service design project bestond uit een cocreatie workshop. Deze werd voorbereid aan de hand van een veldstudie waarbij verschillende technieken werden ingezet waaronder interviews en dagboeken.

*Dit service design traject werd uitgevoerd in het kader van het AO proefproject Groei door Designmanagement (zie ook pag. 27) in samenwerking met Flanders InShape en Namahn. www.yellowwindow.be www.namahn.com

Als service design expert ben ik voorstander van cocreatieve technieken.

Ik ben er dan ook van overtuigd dat echte innovaties tot stand komen tussen personen uit verschillende vakgebieden. In dit geval werden industriële en digitale designers, medewerkers en klanten uitgenodigd om gezamenlijk gedurende 2 intensieve dagen na te denken over de toekomstige dienstverlening. Ieder vanuit zijn of haar oogpunt. Als service design expert zorg je voor de juiste creatieve technieken die een gemeenschappelijke taal worden waardoor iedereen met elkaar spreekt over hetzelfde. Daarnaast zorgt de betrokkenheid van de medewerkers ook voor een draagvlak. Door de analyse en het ontwerp samen met de medewerkers uit te voeren wordt weerstand binnen het bedrijf voorkomen. Op dit moment implementeert Best of Travel een aantal prioritaire verbeteringen.

JAARVERSLAG 2012 - 2013_05

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 5

05/05/13 17:57

van Flanders InShape

De werking

De werking van Flanders InShape Flanders InShape is het Vlaamse

H

kenniscentrum voor design in innovatie, opgericht door en voor de Vlaamse Industrie.

Flanders InShape ontwikkelt kennis en tools op het vlak van product- en serviceontwikkeling, design en designmanagement voor B2C en B2B bedrijven in diverse sectoren. De gebruiker/klant vormt daarbij de bron en inspiratie voor innovatie.

De missie van Flanders InShape is het professionaliseren van het designproces voor innovatie bij de Vlaamse industrie door industrieel relevante kennis te ontwikkelen, implementeerbaar te maken en te verspreiden.

De kennis en competenties die Flanders InShape

QUALITY

Desig

pro

en partners ontwikkelen hebben als doel om bedrijven te ondersteunen om hun innovatie af te stemmen op verschillende technologische, economische en maatschappelijke trends.

06_JAARVERSLAG 2012 - 2013

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 6

05/05/13 17:57

industry CUSTOMER

Human esign development service product user companies

ALITY

Bridging-the-gap

support

applied analysis

industrial design PERCEIVED

growth

successful

management team

research

HUMANIZING

TECHNOLOGY

INNOVATION process market

sustainable

JAARVERSLAG 2012 - 2013_07

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 7

05/05/13 17:57

TRENDS

De nieuwe generatie klanten/gebruikers heeft nood aan steeds nieuwe producten en diensten. Dit vraagt van producenten een razend snel tempo van ontwikkeling en verandering. Tegelijk wordt het besef dat de grondstoffen en energie beperkt zijn steeds groter.

In de werking van Flanders InShape is design een multidisciplinair proces waarin toegepaste creativiteit, conceptdenken, continue verificatie van ontwikkelingsstappen, focus op de mens, design thinking en een perfecte balans tussen technologische, economische en menselijke factoren, leiden tot industrieel

TOOLS & DIENSTEN

Time to market, Lean productontwikkeling, stroomlijnen van het productontwikkelingsproces en het productontwikkelingsteam, ecodesign

en maatschappelijk relevante, zinvolle en duurzame innovaties.

TRENDS

Cross-over innovation: steeds meer diensten, applicaties en producten worden ontwikkeld die op een slimme manier nieuwe combinaties zoeken: tussen disciplines, tussen sectoren, interne en externe kennis‌

TOOLS & DIENSTEN

Tools van cocreatie, sectoroverschrijdende workshops en seminaries

08_JAARVERSLAG 2012 - 2013

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 8

05/05/13 17:57

TRENDS

De gebruikers/klanten zijn de bron, financier, promotor of ontwikkelaar van nieuwe producten en diensten, soms ook al voordat die worden gerealiseerd. Ze hebben meer macht en invloed op het al dan niet slagen van innovaties op de markt.

TRENDS

Een goede klantenservice is niet voldoende om een sterk merk te zijn en een goed imago te hebben.

Het volledige verhaal moet kloppen en de werking moet gericht zijn op de wensen en behoeften van klanten.

TOOLS & DIENSTEN

Tools van designmanagement, brand workshop

TRENDS TOOLS & DIENSTEN

Alles is gratis.

We zijn eraan gewend dat veel producten en diensten, bv. op internet gratis zijn.

Het is niet evident om een klant voor een dienst te laten betalen, het is niet ‘tastbaar’ genoeg en de perceptie van producent en klant verschillen vaak van elkaar.

User Centred tools, Lead User onderzoek, User Innovation

TOOLS & DIENSTEN

Service design, diensten prototypen, diensten tastbaar maken JAARVERSLAG 2012 - 2013_09

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 9

05/05/13 17:57

Waarvoor

kunt u

bij Flanders InShape

terecht?

1.

Flanders InShape biedt advies en coaching op het vlak van product- en serviceontwikkeling, designtools en designmanagement: • Product- en serviceontwikkeling: productontwikkelingsaudit, service design audit, lean productontwikkeling…

• Designtools: User Centred Designtools voor product- en serviceontwikkeling voor B2B en B2C, lead users, user innovation, technology to product, ideeëngeneratie, business model generation voor B2C en B2B… • Designmanagement: designproces, designresearch, designbriefing voor interne en externe opdrachten, service design…

2.

Flanders InShape organiseert langlopende opleidingen (cross-company of inhouse) en sectoren bedrijfsoverschrijdende netwerken: workshops, studiedagen, inspiratie- en informatiemomenten.

3.

Flanders InShape initieert (onderzoeks)projecten op vraag van de Vlaamse ondernemingen.

Deze projecten hebben als doel om industrieel relevante kennis en tools te ontwikkelen en deze te verspreiden naar de ruimst mogelijke doelgroep.

010_JAARVERSLAG 2012 - 2013

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 10

05/05/13 17:57

advies

advies Flanders InShape verleent advies aan ondernemingen en organisaties in diverse sectoren.

KMO’s, gevestigde bedrijven, startende ondernemers en grote ondernemingen en organisaties kunnen bij ons terecht voor advies, begeleiding en coaching op maat voor innovatietrajecten.

De adviesverlening is gericht op de opbouw van interne kennis in het bedrijf en het zelf leren toepassen van designtools en – methodes.

Zo kunnen bedrijven op eigen kracht of in samenwerking met externe dienstverleners nieuwe producten, diensten of processen ontwikkelen. Op die manier worden kennis en tools duurzaam verankerd en verloopt de samenwerking met externe experts efficiënter.

De cijfers tonen aan dat deze aanpak werkt.

62 bedrijven en 3individueel organisaties kregen advies 90% van deze bedrijven waren KMO’s 73% van deze bedrijven deed voor het eerst een beroep op Flanders InShape

38 bedrijven doorliepen een lang innovatietraject 81% van deze trajecten werd uitgevoerd in samenwerking met dienstverleners

29 nieuwe producten, diensten en processen zijn ontwikkeld als resultaat van de adviesverlening

90% van de ondernemers was tevreden tot zeer tevreden

o ver de begeleiding door Flanders InShape en de externe experten

JAARVERSLAG 2012 - 2013_011

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 11

05/05/13 17:57

INNOVATIE TRAJECTEN

Samenwerking met lead user leidt tot nieuw toestel voor laparoscopie Regus Surgical is ontwikkelaar en fabrikant van medische toestellen voor minimaal invasieve chirurgie en algemene chirurgie. Chirurgen gebruiken deze toestellen (scissors, grasper, dissector, clip applier) zeer intensief tijdens laparoscopische ingrepen.

Tijdens de ingreep moeten ze meerdere instrumenten bedienen, vaak ook met hun niet dominante hand.

Een grote precisie en handvastheid is een must.

Wanneer de toestellen niet perfect ergonomisch en gebruiksvriendelijk zijn, ondervinden de chirurgen problemen, bv. spierzwakte of tendinose door overbelasting. Om dit soort klachten te voorkomen heeft een chirurg van een universitair ziekenhuis in Vlaanderen zelf een verbeterd laparoscopisch toestel ontwikkeld.

Uit het contact met Regus bleek dat het instrument wel interessant was, maar een ontwikkeling tot een commercieel product vereiste eerst nog testen, aanpassingen en uitontwikkeling. Samen met het ontwerpbureau pilipili en Flanders InShape werd een toestel ontwikkeld dat binnenkort op de markt komt.

Observaties in het operatiekwartier en interviews met chirurgen in diverse ziekenhuizen maakten deel uit van dit bijzonder interessant project. De chirurg heeft samen met Regus Surgical een patent voor dit toestel aangevraagd.

www.regussurgical.com

012_JAARVERSLAG 2012 - 2013

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 12

05/05/13 17:57

INNOVATIETRAJECTEN

Santana optimaliseert de showroom experience na Human Centred Design onderzoek Santana gaf Flanders InShape de opdracht om de beleving in de Santana showrooms te analyseren. Dat gaf Santana de mogelijkheid om de showroom experience te optimaliseren.

In eerste instantie werd bepaald hoe en met welke technieken dit onderzoek zou worden aangepakt. In de Human Centred Design benadering bepalen een aantal factoren welke technieken op welk moment best ingezet worden. Samen met het bedrijf paste Flanders InShape diverse technieken toe om gebruikersinzichten en -ervaringen van showroombezoekers en medewerkers te verzamelen.

In een twee fase is de leemte tussen de huidige situatie en de mogelijke toekomstige Santana showroom experience ingevuld. Een lijst van actiepunten, aanbevelingen en opportuniteiten dient nu als leidraad voor experten om de nieuwe showroom gestalte te geven en te ontwerpen naar de verwachtingen van de showroombezoekers.

www.santana.be

JAARVERSLAG 2012 - 2013_013

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 13

05/05/13 17:57

Designbrief en conceptgeneratie voor nieuwe Garsy consumentenproducten

Garsy© Greenwall at Umicore nv Hoboken, Belgium Copyright© 2010 Garsy nv

Garsy is een producent van systemen om plantenstructuren te creëren. Het bedrijf kent een groeiend succes in de publieke ruimte en de systemen worden gebruikt in steden als New York, Moskou en Tokyo.

Garsy besliste om naast deze investeringsgoederen ook consumentenproducten te ontwikkelen. Het eerste product binnen deze business unit is de Greenwall, een modulair systeem waarmee particuliere groenliefhebbers en tuiniers zelf verticale groene volumes tegen een wand of een gevel kunnen creëren. Het systeem biedt eindeloze mogelijkheden en veel ontwerpvrijheid voor tuin- en landschapsarchitecten.

Flanders InShape heeft Garsy begeleid bij het opstellen van de designbrief voor de ontwikkeling van dit product en de partnermatching. Aan de hand van de designbrief hebben ontwerpbureaus Edmire en Fordesign elk drie productconcepten gegenereerd.

Eén van de concepten werd uiteindelijk door Garsy uitgekozen om verder uit te ontwikkelen.

www.garsy.com

014_JAARVERSLAG 2012 - 2013

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 14

05/05/13 17:57

INNOVATIETRAJECTEN

Emka Incubators® ontwikkelt nieuw besturingspaneel op basis van gebruikersonderzoek Emka Incubators® is een divisie van Emka Machines nv gespecialiseerd in het ontwerpen, de productie, installatie en automatisering van industriële incubators en broedapparatuur in de hele wereld. Van kleine projecten tot turn-key service, van haalbaarheidsstudie tot en met start-up.

Continu innoveren is bijzonder belangrijk voor Emka Incubators®.

Sinds geruime tijd streeft het bedrijf naar innovatie op een aantal vlakken. Een coherent innovatief verhaal kan de marktpositie nog versterken. Daarom wilde Emka Incubators® samen met Flanders InShape en pilipili onderzoeken wat de beleving en de verwachtingen van de klanten zijn en hoe het bedrijf deze verwachtingen kan omzetten in nieuwe producten of diensten.

Tijdens het traject werden zowel intern als extern gegevens over de gebruikers en het gebruik van de machines van Emka Incubators® verzameld. Deze gegevens bevatten zowel informatie uit de eerste hand, namelijk van de broedmeesters, als een analyse van de concurrentie. De uitgebreide input die de studie opleverde, vormde de basis voor de ontwikkeling van een nieuw besturingspaneel dat de bediening van de machine voor de huidige en de toekomstige klanten intuïtief en gemakkelijk maakt.

De verkennende studie rond potentiële materialen en productietechnieken heeft de specificaties bepaald voor een handig besturingspaneel met een universeel gebruiksvriendelijke interface en nieuwe PLC sturing met extra functionaliteiten die het bedienen, monitoren en onderhoud van de machine vergemakkelijken. Bovendien onderzocht pilipili de mogelijkheid om dit nieuwe besturingspaneel in te bouwen in een nieuwe machine van Emka Incubators®.

Na afloop van dit project is het bedrijf verder gegaan met de resultaten van de studie en samen met pilipili werd er een prototype van de nieuwe machine met het nieuwe besturingspaneel gebouwd. Op de beurs Eurotier 2012 in Hannover kreeg dit prototype veel aandacht en erkenning.

Emka Incubators® wil op dit elan verdergaan met innovatie en zet ook de samenwerking met pilipili verder.

www.emka-incubators.com

JAARVERSLAG 2012 - 2013_015

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 15

05/05/13 17:57

Meerwaarde door design bij Copahome.com Copahome.com is een onafhankelijk familiebedrijf met meer dan 25 jaar ervaring in de sector van duurzame en kwalitatieve raamdecoratie en zonwering. Oorspronkelijk was Copahome.com vooral toegespitst op indoor-toepassingen zoals rolgordijnen, vouwgordijnen, shutters, etc. In de laatste jaren werden ook outdoor zonweringen aan het productportfolio toegevoegd.

Copahome.com focust zich op het ontwerp en de productie van deze producten en draagt innovatie hoog in het vaandel. Om de ambities op het gebied van innovatie te ondersteunen, zet het bedrijf volop in op het nog meer professionaliseren van de productontwikkelingsafdeling. Hiervoor deed Copahome.com een beroep op ondersteuning door Flanders InShape.

In een initiĂŤle designmanagementaudit kwamen enkele potentiĂŤle verbeterassen aan het licht. Die werden uitgewerkt in een integraal plan, waarin niet alleen het operationele luik van productontwikkeling verder werd aangepakt maar ook de link tussen de strategische keuze voor innovatie en het uitrollen van deze keuze in nieuwe producten werd uitgewerkt.

Productontwikkeling en bedrijfsvisie zijn immers onlosmakelijk met elkaar verbonden.

In multidisciplinaire workshops werden het merk en het productportfolio van Copahome.com in kaart gebracht en scherp gesteld. De middellange termijn ambities zijn nu vastgelegd en vormen de bron van nieuwe designbriefs die de ambities omzetten in herkenbare Copahome.com-producten.

www.copahome.com

016_JAARVERSLAG 2012 - 2013

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 16

05/05/13 17:57

INNOVATIETRAJECTEN

Interne service design opleiding bij DTplan DTplan is een klein bedrijf met grote ambities.

De onderneming is gespecialiseerd in het meten van energievariabelen binnen bedrijven en het leveren van adviezen op basis van deze data. Concreet doen ze aan energiemonitoring en aan gebouwenautomatisatie. De te meten variabelen kunnen per project verschillen maar meestal gaat het om elektrisch verbruik, geplaatst in functie van andere variabelen zoals –maar niet uitsluitend- temperatuur, productflow, ventilatie… Om dit te verwezenlijken heeft DTplan apparatuur en software ontwikkeld. Het aanbod omvat drie verschillende product-service systemen met als variabelen het percentage eigenaarschap van de installatie (koopt het bedrijf alles of alleen de meettoestellen) en de hoeveelheid ondersteuning vanuit DTplan. DTplan was al met de tools van service design en Human Centred Design in contact gekomen via een deelname aan het lerend netwerk PO&ID. (zie ook p. 22) Om nog beter inzicht te verwerven in hun gebruikers besloot DTplan een interne opleiding service design te organiseren. Het doel was aan de ene kant om hun product-service systemen nog beter af te stemmen op de vraag van de markt, en anderzijds een nauwkeurige evaluatie van de offertefase binnen het traject.

Belangrijkste leerpunt? Hoe beter je je markt kent, hoe beter je je dienst én de manier waarop je deze dienst aan je gebruiker voorstelt, kunt afstemmen op de vraag én de context van deze gebruiker. Hierdoor neemt niet alleen de slaagkans van de offertefase toe, maar ook de kwaliteit van de geleverde oplossingen.

www.dtplan.be

JAARVERSLAG 2012 - 2013_017

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 17

05/05/13 17:57

INNOVATIETRAJECTEN

Isocab: complete restyling van een schuifdeur Isocab, een onderneming van het Ierse Kingspan Group Plc, produceert moduleerbare sandwichpanelen en geïsoleerde deuren voor toepassingsgebieden zoals diepvries- en koelopslagloodsen, de voedingsindustrie en de farmaceutische industrie. Het bedrijf wil investeren in de toekomst door onder andere in te zetten op vernieuwend productdesign.

Na een contact met Flanders InShape in verband met het toepassen van designmanagement werd afgesproken om een begeleidingstraject op te zetten rond een aantal thema’s zoals het belang van het merk, productportfolio, ideeëngeneratie, screening van productideeën en het uitwerken van een designbrief.

Het bedrijf stelde een designbrief op voor een volledig redesign van een zware schuifdeur. Uit de besprekingen bleek duidelijk dat Isocab voor de realisatie van het concept externe hulp nodig had en dat de vormtaal en het merk eveneens aan modernisering toe waren. Ook deze elementen maakten deel uit van het traject.

Voor de realisatie schakelde het bedrijf designbureau pilipili in.

Dit resulteerde in een eerste prototype van een compleet gerestylede schuifdeur. Die werd recent gepresenteerd op de Chillventa 2012 beurs en werd daar heel goed onthaald.

Door de introductie van design en designmanagement binnen de organisatie zette het team van Isocab een belangrijke stap voor hun toekomstige business.

www.isocab.be

018_JAARVERSLAG 2012 - 2013

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 18

05/05/13 17:57

KENNISTRANSFER x 1000

Flanders InShape ontwikkelt niet alleen kennis in het vakgebied van product- en dienstontwikkeling en design, maar verspreidt die kennis naar de doelgroepen, ook in samenwerking met diverse partners.

Seminaries, workshops, themadagen, een design summit, lerende netwerken, lezingen en diverse events en contactmomenten bieden tegelijk ook een podium aan dienstverleners en experts uit de praktijk en uit de academische wereld.

Daarnaast bieden de inhouseopleidingen de kans aan bedrijven en organisaties om voor hun medewerkers een specifieke opleiding op maat te organiseren.

In 2012 waren er ca.

1000 deelnemers op diverse events en opleidingen Dat waren zo’n

700 ondernemingen en 300 mensen uit de non-profit (innovatieadviseurs, docenten en studenten van hogescholen en universiteiten)

85% van de deelnemers was tevreden tot zeer tevreden

over de inhoud en de organisatie van het event en/of de opleiding In het kader van deze events en opleidingen werkte Flanders InShape samen met

30 verschillende organisaties

JAARVERSLAG 2012 - 2013_019

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 19

05/05/13 17:57

events & opleidingen

Design YOUR Innovation² Op 29 juni 2012 – World Industrial Design Day - organiseerde Flanders InShape de tweede editie van Design YOUR Innovation rond het thema cocreatie.

Cocreatie betekent het creëren van meerwaarde samen met je stakeholders, zowel in het ontwikkelen van inzichten, in het genereren van ideeën en concepten als in het valideren ervan.

Cocreatie werd gekaderd binnen het uitgebreide vakgebied van Human Centred Design. Zowel innovatie en design van producten en diensten als de merk-, markt- en marketingaspecten kwamen aan bod. Het rijkgevulde programma bracht inhoudelijke presentaties, een toegepaste workshop onder begeleiding van Marijke Verhoef (Muzus/ Studio Ryck) en internationale sprekers: Flavio Fabiani (Toshiba Europe), Erik Roskam Abbing (Zilver auteur van het boek Brand-driven innovation) en Christine De Lille (TU Delft, gespecialiseerd in cocreatie bij KMO’s).

Er is vooral een mentaliteitswijziging nodig als bedrijven de dialoog met hun stakeholders willen aangaan. Het gaat om de manier waarop je een concreet probleem van je gebruikers begrijpt en hiervoor een oplossing biedt.

Uit de presentatie van Erik Roskam Abbing en Christine De Lille onthouden we dat de rol van het bedrijf verandert van ontwikkelaar naar facilitator naarmate de actieve betrokkenheid van de gebruiker toeneemt. Cocreatieprocessen spelen een andere rol in verschillende fasen in het innovatietraject. In elke fase zijn andere technieken mogelijk voor ondersteuning van het ontwerpproces.

Cocreatie is een middel, geen doel op zich.

Design YOUR Innovation² werd georganiseerd door Flanders InShape in samenwerking met Centexbel, Federplast.be, Sirris, Optimo en Hogeschool Gent.

Ondersteunende partners: IWT, SEE project en Week van het Ontwerpen.

Tijdens de workshop ondervond het publiek dat inzichten genereren met je stakeholders niet eens zo’n grote stap hoeft te zijn. Door het hands-on toepassen van een vijftal technieken rond een thema waar veel mensen voeling mee hebben – een heerlijk kopje koffie – bleek duidelijk hoe cocreatie kan werken.

Flavio Fabiani eindigde met een keynote over het cocreëren van businesscases, strategie en processen.

020_JAARVERSLAG 2012 - 2013

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 20

05/05/13 17:57

EVENTS & OPLEIDINGEN

DESIGN FUSION Op 22 en 23 oktober vormde de biënnale Interieur het kader voor Design Fusion, de tweede design summit van Design Platform Vlaanderen. Het werd een boeiende tweedaagse in het teken van kennisopbouw, kennisuitwisseling en netwerking. Op maandag vulde een geïnteresseerd internationaal publiek de XL zaal van Kortrijk Xpo voor drie lezingensessies van telkens drie sprekers.

Ineke Hans, Koen Verhaert en Arik Levy beten de spits af, gevolgd door Max Fraser, Annita Beysen en Stephen Burks. Tenslotte mochten Jaime Hayon, Dirk Wynants en Marcus Fairs hun ideeën over design delen voor een volle zaal.

Elke deelnemer kreeg een Design Fusion magazine en een toegangsbadge om Interieur te bezoeken tussen de lezingensessies. Op de afsluitende receptie met een fijn fingerfoodbuffet kon iedereen nog volop netwerken en napraten.

Op dag 2 van Design Fusion konden designprofessionals met elkaar van gedachten wisselen tijdens de zogenaamde boost chats in de Budafabriek. De deelnemers bespraken een aantal vooraf bepaalde thema’s in kleine groepen. Na elke workshop mocht een groepswoordvoerder de conclusies voor de camera vertellen. Op die manier ontstond een dynamische output van alle boost chats, een verzameling van frisse inzichten rond design, vastgelegd in korte filmpjes. Inspiratie voor acties in de toekomst!

JAARVERSLAG 2012 - 2013_021

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 21

05/05/13 17:57

NETWERKEN

Netwerken is tegenwoordig bijna een essentieel onderdeel van het bedrijfsleven.

Flanders InShape organiseert regelmatig netwerksessies, vaak samen met partners. Diverse bedrijven samenbrengen rond een bepaald thema zodat de deelnemers van experts en van elkaar kunnen leren is nog altijd een formule die goed aanslaat. Naast de kennis en inzichten die de deelnemers aangereikt krijgen, ligt de meerwaarde vooral in de ervaringsuitwisseling en in de praktijkgerichte aanpak.

Lerend Netwerk Productontwikkeling en Industrieel Design In samenwerking met Voka West-Vlaanderen In 2012 organiseerde VOKA West-Vlaanderen opnieuw een Lerend Netwerk Productontwikkeling en Industrieel Design in samenwerking met Flanders InShape. De vijfde editie al! Dit Lerend Netwerk helpt ondernemingen om hun productontwikkeling in goede banen te leiden en om de introductie en/of verdere uitbouw van een innovatie- en designbeleid in hun organisatie professioneel aan te pakken. De focus ligt op het aanleren van tools en methodes vanuit de praktijk van de productontwikkeling en op het gebied van businessmodellen en service design.

In tien sessies krijgen de deelnemers een pak theoretische en praktische kennis mee. Praktijkvoorbeelden en handige tips & tricks van experten en ervaringsdeskundigen zorgen voor de onmiddellijke toepasbaarheid van de kennis die tijdens de sessies wordt aangebracht. Naast het aanbrengen van kennis ligt de meerwaarde van dit lerend netwerk vooral in de ervaringsuitwisseling tussen bedrijfsleiders, verantwoordelijken voor productontwikkeling, R&D verantwoordelijken, innovatiemanagers en de uitbouw van hun professioneel netwerk.

022_JAARVERSLAG 2012 - 2013

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 22

05/05/13 17:57

EVENTS & OPLEIDINGEN

Service Design Lab In samenwerking met Voka West-Vlaanderen Vanuit de vaststelling dat 80% van de ondernemingen ervan overtuigd is dat zij hun klanten een unieke superieure dienst aanbieden, terwijl slechts 8% van die klanten hiermee akkoord gaat, organiseerde Voka West-Vlaanderen voor het eerst Service Design Labs.

Het is voor een bedrijf niet altijd eenvoudig om zich qua dienstverlening van de concurrentie te onderscheiden. Met de juiste tools op zoek gaan en de blik verruimen, is een goede stap naar het optimaliseren van dienstverlening. Ook hier liggen opportuniteiten om te innoveren. Het Service Design Lab leert een aantal methodieken aan en helpt de deelnemers om kansen voor service-innovatie te ontdekken en aan te pakken.

Flanders InShape verzorgde intussen al drie succesvolle reeksen van telkens vier sessies Service Design Labs.

Customer Journey Map

Service Design Inspiratiecyclus In het najaar 2012 organiseerde Flanders InShape een korte reeks van vier inspiratiesessies over de toepassing van service design. Als introductie op dit thema hadden we Marc Stickdorn uitgenodigd voor een lezing in Bozar.

Hij is dĂŠ internationale expert in service design in de toeristische sector.

Marc Stickdorn

Het ontwikkelen en verbeteren van diensten wordt voor ieder bedrijf belangrijker. Alleen maar goede producten hebben is niet meer voldoende. Klanten kiezen steeds bewuster op basis van de aangeboden dienstverlening.

Door betere diensten aan te bieden differentieert een bedrijf zich en slaagt het erin zijn bestaande klanten beter te binden en nieuwe klanten binnen te halen.

Service design leert hoe je dit kunt aanpakken. Om bedrijven meer inzicht te geven in wat service design is en hoe een service design traject kan aangepakt worden organiseerde Flanders InShape een Service Design Inspiratiecyclus. In 4 namiddagen maakten bedrijven kennis met de principes van service design en enkele interessante tools om hiervoor in te zetten en al eens uit te proberen in kleine gezamenlijke oefeningen. Die nieuwe ideeĂŤn kunnen de bedrijven nu verder verkennen en zelf toepassen.

JAARVERSLAG 2012 - 2013_023

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 23

05/05/13 17:57

EVENTS & OPLEIDINGEN

ONDERWIJS

Flanders InShape heeft door de jaren heen jaren een enorme kennis opgebouwd. Dat leidt steeds vaker tot uitnodigingen als (gast)docent in opleidingen aan hogescholen, universiteiten en managementopleidingen. Ook de publicaties die Flanders InShape uitgeeft vinden hun weg naar het onderwijs.

Een paar voorbeelden van de vele punctuele, maar ook enkele structurele bijdragen aan het onderwijs: • Vlerick Management School MBA: Flanders InShape faciliteerde een workshop over Service Design.

• Artesis Hogeschool Antwerpen: Design briefing, een dienst die door Flanders InShape werd ontwikkeld voor bedrijven, vond zijn weg naar de opleiding productontwikkeling bij de Artesis Hogeschool.

• KHBO Oostende bood het lessenpakket “Introductie in Productontwikkeling” al voor de vierde maal aan, met docenten van Flanders InShape en Federplast.

• KULAK: Postgraduaat Human Centred Design voor mens-machine-interactie.

Flanders InShape is gastdocent en het boek Cecilia's keuze behoort tot het lesmateriaal.

• HOWEST IPO: Er is een opleiding Human Centred Design gepland voor 2013, op basis van het boek Cecilia’s keuze.

• Verder gaven we in 2012 ook les aan Ondernemersuniversiteit Hasselt en de Optimo Cevora opleiding productontwikkeling.

024_JAARVERSLAG 2012 - 2013

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 24

05/05/13 17:57

PROJECTEN

PROJECTEN Flanders InShape initieert zelf projecten en is ook partner in andere projecten.

In 2012 waren dat ondermeer: P/1

TIS Crosssectoraal Marktgedreven Innoveren IWT-project thematische innovatiestimulering: Innovatie ondersteunen in de kunststof- textielen houtsector

P/2

Groei door Designmanagement AO-project: Coaching van acht bedrijven om designmanagement te implementeren

P/3

Design Platform Vlaanderen Flanders InShape is een van de vijf partners in Design Platform Vlaanderen.

Daarin werken we mee aan volgende projecten: P/3

Nice to meet you @ Interieur

P/3

GROW Opleiding Designmanagement

P/3

Mobilotoop

a•

b•

c•

JAARVERSLAG 2012 - 2013_025

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 25

05/05/13 17:57

P PROJECTEN

.TIS Marktgedreven innoveren In 2012 liep het project Crosssectoraal Marktgedreven Innoveren af. In dit project ging Flanders InShape samen met Centexbel, Federplast.be en Optimo (Fedustria) met steun van IWTVlaanderen aan de slag om innovatie te ondersteunen in de kunststof, textiel- en houtsector. TIS staat voor thematische innovatiestimulering.

Het Toolboek Marktgedreven innoveren is downloadbaar op www.marktgedreveninnoveren.be/content/toolbook

Context De financiële en economische crisis verplicht veel bedrijven uit verschillende industriële sectoren hun bestaande markten anders aan te pakken en/of nieuwe markten op te zoeken. Vooral de B2B-bedrijven die heel sterk afhankelijk zijn van het succes van hun klanten zijn geneigd om sneller nieuwe markten op te zoeken met bestaande of nieuwe producten. Het succes van een vernieuwde aanpak op bekende markten of het exploreren van totaal nieuwe markten kan echter zeer moeilijk gegarandeerd worden. Daarom is het noodzakelijk de samenwerking tussen bedrijven en het uitwisselen van ervaringen goed te ondersteunen.

Deze TIS-actie was vooral gericht op toeleveranciers van onderdelen, halffabricaten en/of diensten (B2B) in de kunststof, textiel- en houtsector. Zowel grote bedrijven als KMO’s uit de verschillende sectoren kampen met deze problemen en konden deelnemen aan dit project, waar ze van elkaar leren en dankzij onderlinge samenwerkingsverbanden nieuwe opportuniteiten scheppen.

Projectresultaat in de kijker Eén van de projectresultaten dat tastbaar overblijft na het afronden van dit project is het Toolboek Marktgedreven Innoveren.

Een gratis downloadbaar handboekje dat een stappenplan bevat, vanaf het bepalen van je strategie tot en met het definiëren van projecten in een roadmap.

026_JAARVERSLAG 2012 - 2013

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 26

05/05/13 17:57

PROJECTEN

Groei door Designmanagement Bedrijven willen duurzaam groeien. Kan designmanagement een element zijn van een succesvolle groeistrategie? Hoe kan een onderneming het verschil maken door designmanagement in de bedrijfsstrategie te implementeren?

Flanders InShape onderzocht dit in het proefproject Groei door Designmanagement met acht sterke Vlaamse groeibedrijven: abc haarden, Aussie Tours, Haelvoet, Helbig, Orbit, Materialise, Thule en Umbrosa. Ze kregen gedurende anderhalf jaar coaching van Flanders InShape en externe experten om strategisch designmanagement te implementeren. In het proefproject lag de focus op drie sleutelaspecten: creatieve bedrijfscultuur, marktgerichte aanpak en brand management.

De resultaten zijn veelbelovend: opbouw van competenties en kennis over designmanagement in het hele bedrijf, omzetstijging, groei van klanttevredenheid, toegang tot nieuwe markten, versterkte motivatie van de medewerkers en succesvolle samenwerking met experten.

“Het designmanagement project was de ideale gelegenheid om de interactie met onze klanten grondig in vraag te stellen. Dat klanten met veel plezier helpen met het vormgeven van onze dienstverlening was voor ons een echte eyeopener. We trekken nu volop de kaart van cocreatie voor onze manufacturingprojecten en merken dat intense samenwerking tot de meest succesvolle projecten leidt.”

Stijn De Rijck, Marketing Manager Materialise

Het project Groei door Design Management kaderde in het programma “Groei” van het Agentschap Ondernemen onder voogdij van minister-president Kris Peeters.

Dit project van Voka Oost-Vlaanderen, Voka West-Vlaanderen, Flanders InShape en Agoria liep van februari 2011 tot

“Service design is voor ons de perfecte tool gebleken om onze groei ook in de toekomst te vrijwaren!” Els Verhoest, Zaakvoerder Best of Travel

september 2012.

“De groei van de betrokkenheid en de zin voor initiatief bij het intern team is voor Orbit GT een van de belangrijkste resultaten van het project Groei door Designmanagement.” Peter Bonne en Jeroen Vermeulen, Orbit GT Het project is mooi afgesloten met het boek Groei door Designmanagement, met de acht bedrijven die dit groeitraject hebben doorlopen als praktijkvoorbeelden. (zie pagina 30)

JAARVERSLAG 2012 - 2013_027

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 27

05/05/13 17:57

P Design Platform Vlaanderen Flanders InShape is een van de vijf partnerorganisaties in Design Platform Vlaanderen.

Om het actuele welvaartsniveau in Vlaanderen te handhaven en zelfs te verhogen, moeten design en creativiteit een nog prominentere rol krijgen. Concreet is er nood aan een evolutie van de traditionele, efficiëntiegedreven economie naar een meer innovatiegeoriënteerde, creatieve economie, zowel op cultureel, economisch als technologisch niveau.

Om deze evolutie op gang te trekken, initieerden vijf Vlaamse kernorganisaties op het vlak van design, geruggensteund door de Vlaamse ministers van economie, innovatie en cultuur, Design Platform Vlaanderen: Design Vlaanderen, Flanders InShape, Flanders Fashion Institute, Designregio Kortrijk en Design Hub Limburg.

Verbinden – versterken – transformeren Designplatform Vlaanderen wil design inzetten als essentieel middel voor de transformatie van Vlaanderen tot een creatieve, competitieve, polyvalente en menselijke kenniseconomie. Een economie die op een duurzame manier welvaart, werkgelegenheid en een warme samenleving creëert in de context van de mondiale uitdagingen.

De vijf toonaangevende partnerorganisaties bundelen hun complementaire krachten voor het stimuleren van een creatieve economie met behoud van een competitief industrieel weefsel, een hogere toegevoegde waarde voor onze bedrijven, meer export, een sterke beeldvorming van Vlaams design in het buitenland, meer duurzame en designgedreven innovatieprojecten en meer werkgelegenheid in de designsector.

NICE TO MEET YOU @ INTERIEUR! Tijdens de biënnale Interieur 2012 presenteerde Design Platform Vlaanderen voor het eerst een aantal initiatieven. Een ideaal kader voor boeiende ontmoetingen en een uitgelezen kans om Vlaams talent te promoten voor een nationaal en internationaal publiek.

De tweedaagse design summit Design Fusion lokte heel wat belangstellenden naar Kortrijk (zie pagina 21). Topontwerpersduo Fien Muller en Hannes Van Severen kreeg de kans om een van de zeven project rooms op Interieur in te vullen. In Flanders Avenue konden de beursbezoekers kennis maken met werk van vier designduo’s, telkens een gevestigde waarde en een beloftevolle ontwerper.

Gelijktijdig met de biënnale bood Design Platform Vlaanderen zestien beloftevolle Vlaamse ontwerpers een internationale springplank op Ventura Interieur op het Buda eiland in het centrum van Kortrijk. De hosts en hostessen op Interieur 2012 werden gekleed door Damien Ravn, die de wedstrijd DRESS A HOST(ESS)! een initiatief van Design Platform Vlaanderen - won.

In 2013 staan nog heel wat projecten van Design Platform Vlaanderen op stapel. www.designplatformvlaanderen.be

028_JAARVERSLAG 2012 - 2013

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 28

05/05/13 17:57

PROJECTEN

Binnen Design Platform Vlaanderen werkt Flanders InShape mee aan diverse projecten. Zo is de eerste langlopende opleiding GROW Designmanagement van start gegaan en ontwikkelen experts en designers concepten voor stedelijke mobiliteit in het project Mobilotoop.

GROW Opleiding Designmanagement Design Platform Vlaanderen brengt de gerenommeerde PARK opleiding GROW Designmanagement voor professionals naar Vlaanderen. Tot nu toe moest men voor deze langlopende opleiding naar het buitenland. GROW is een intensieve training en vraagt een sterk engagement van de deelnemers.

Ze leren er dan ook ontzettend veel en kunnen alles meteen in hun eigen bedrijf toepassen.

Die onmiddellijke koppeling van theorie aan praktijk, de tussentijdse coaching door de docenten en het hoge niveau van de opleiding betekenen een grote meerwaarde.

Er is een GROW cross-company opleiding voor senior designers, designmanagers en innovatiemanagers in bedrijven en een GROW crossagency opleiding voor designbureaus. De docenten van PARK hebben de inhoud van de sessies samen met Flanders InShape afgestemd op een Vlaamse bedrijfscontext. http://dpv.grow-cc.com/

MOBILOTOOP Rijdt een e-car straks zelfstandig de kinderen naar school? Klikken we aan het eind van de dag een boodschappenbak aan onze wagen? Lenen we een voertuig op maat in het lokale buurthuis tegen mobicredits? Upgraden we ons voertuig in plaats van het oude af te danken en een nieuw te kopen?

Een nieuw prototype voor een andere mobiliteit Het project Mobilotoop tracht een beeld te scheppen over hoe de stedelijke mobiliteit er in de toekomst (2020-2050) uit kan zien. Verschillende scenario’s worden afgetoetst met een ruime groep van experten uit verschillende disciplines. Uiteindelijk is het de bedoeling om een prototype uit te werken voor een voertuig, omkaderende diensten en infrastructuur.

Cross-over door design Mobilotoop is het eerste cross-overproject van Design Platform Vlaanderen.

Het is een grootschalig concreet project met activiteiten in diverse regio’s waarbij alle doelgroepen betrokken worden en dat tot tastbaar resultaat leidt. Dit moet zowel inspireren – potentieel tonen via toekomstscenario’s door tastbare concepten en prototypes – als kennisuitwisseling en contacten initiëren tussen industrie, designers, kenniscentra, scholen en het brede publiek. http://mobilotoop.net/

Mobilotoop wordt gerealiseerd door Flanders InShape, Design Hub Limburg, Vlaams Instituut voor Mobiliteit, IntraStructures en Pantopicon. Dit project wordt mogelijk gemaakt met steun van de Vlaamse overheid en Agentschap Ondernemen, afdeling Economisch Ondersteuningsbeleid.

JAARVERSLAG 2012 - 2013_029

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 29

05/05/13 17:57

TOOLS

TOOLS Boek Groei door Designmanagement

Kan designmanagement het verschil maken?

Groei door designmanagement: een strategie die werkt Bedrijven die duurzaam willen groeien hebben het in deze economisch lastige tijden niet gemakkelijk. Hoe kunnen bedrijven groeien en welke instrumenten zetten ze daarvoor in?

In het nieuwe boek Groei door Designmanagement getuigen acht Vlaamse bedrijven dat designmanagement één van de instrumenten kan zijn die ondernemingen kunnen inzetten om het verschil te maken. Dit boek is het resultaat van het gelijknamig proefproject, gesteund door Agentschap Ondernemen in het kader van VIA 2020.

Acht bedrijven kregen tijdens het proefproject coaching van Flanders InShape en van verschillende dienstverleners om designmanagement op maat van hun bedrijf te implementeren. Alle acht cases – uit heel diverse sectoren - komen in het boek aan bod en ook de designcoaches lichten hun specifieke aanpak toe in tekst en in beeld.

Minister-president Kris Peeters: "Voor mij is dit boek een mooi bewijs dat design veel meer is dan vormgeving alleen; dat designers oplossingen kunnen aanreiken die veel verder gaan dan een fysiek product. Het is ook een bewijs dat de toegepaste creativiteit die design is, kan bijdragen tot groei."

Groei door Designmanagement Uitgeverij Yin Books ISBN 9789491233098 Prijs: 29,50 euro, excl. verzendkosten bestellen kan via mail naar kim@flandersinshape.be

Na een uitgebreide inleiding over designmanagement en de waarde ervan, komen vier belangrijke bouwstenen van designmanagement aan bod, telkens met voorbeelden en praktisch toepasbare tips. ‘Coherentie’ is het kernbegrip in dit boek en in designmanagement tout court. Designmanagement toepassen betekent onder andere dat een bedrijf ervoor moet zorgen dat alle zogenaamde touchpoints of contactpunten met de klanten een coherent geheel vormen.

De acht cases verschillen erg van elkaar en toch komt daar duidelijk het belang van dat coherent geheel weer naar boven.

De resultaten zijn niet altijd meetbaar maar wel duidelijk aanwezig. Het boek levert een aantal inzichten en nuttige tips en de vele voorbeelden ondersteunen de theorie. Iedere ondernemer kan ermee aan de slag maar voor een succesvol traject is professionele coaching absoluut noodzakelijk. Wie geboeid raakt door dit onderwerp vindt inspiratie in de fraaie literatuurlijst achteraan.

Groei door Designmanagement is het derde boek van Flanders InShape.

Eerder verschenen de boeken Het verhaal achter nieuwe producten, Toegevoegde waarde door productontwikkeling en industrieel design (2009) en Cecilia’s keuze, Human Centered Design, Ontwerpen met meerwaarde op basis van gebruikersinzichten (2011).

030_JAARVERSLAG 2012 - 2013

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 30

05/05/13 17:58

Service Design Scan

INZICHT

Thema strategie en design 100%

90% Thema: resources

80%

Thema: user centered

70% 60% 50% 40% 30% 20% 10%

Thema: kennis van tools

Thema: cocreatie

0%

Thema: holistische aanpak

Thema: sequencing

Thema: evidencing

*

Dit model is neergeschreven in het boek

This is Service Design Thinking van Marc Stickdorn

Een Service Design Scan heeft als doel om een totaalbeeld te krijgen van de diensten van een bedrijf, van de positieve punten en van de verbetermogelijkheden.

De Service Design Scan is gebaseerd op 5 basiskarakteristieken* van service design: • • • • •

gebruikersgericht (user centred) cocreatie zorg voor een sluitend verhaal (sequencing) maak het ontastbare tastbaar (evidencing) holistisch

De Service Design Scan bekijkt deze 5 basiskarakteristieken samen met een drietal bedrijfgerelateerde domeinen: • strategie en design • kennis van tools • inzetten van resources Het resultaat is een radarplot die een beeld geeft van de situatie bij het bedrijf.

Human Centred Design Tools

Tijdens het openingsweekend van de Budafabriek demonstreerde Flanders InShape een aantal Human Centred Design tools van de Universiteit van Cambridge.

De Cambridge Simulation Gloves beperken de functie van de handen en simuleren de moeilijkheden die mensen met bijvoorbeeld artritis ondervinden. De Cambridge Simulation Glasses simuleren een visuele beperking. Beide tools zijn in Cambridge ontwikkeld in het kader van inclusive design research.

Als product- en servicedesigners deze tools gebruiken, kunnen ze zich veel beter inleven in de praktische problemen die mensen met een bepaalde aandoening ondervinden. Op die manier ontstaan producten en diensten die uitstekend afgestemd zijn op wat mensen nodig hebben. Echt mensgericht ontwerpen met empathie voor de gebruiker. Er zijn een paar exemplaren ter beschikking bij Flanders InShape voor wie dit zelf eens aan den lijve wil ondervinden.

JAARVERSLAG 2012 - 2013_031

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 31

05/05/13 17:58

Waar staan Vlaamse bedrijven op

de designladder?

De gediversifieerde aanpak van Flanders InShape houdt rekening met de maturiteit, het kennisniveau en de adoptiecapaciteit van bedrijven. De maturiteit op het vlak van productontwikkeling, dienstenontwikkeling en design wordt weergegeven in de designen ontwerpladder. Die is gebaseerd op de principes van de Deense ‘Designladder’, die ook op Europees niveau wordt gehanteerd. Er zijn 4 niveaus: geen ontwerp, beperkt ontwerp, ontwerp als integraal proces en ontwerp als strategie.

Flanders InShape streeft naar een significante verhoging van het aantal bedrijven dat design als strategie toepast en de gebruiker centraal stelt bij de ontwikkeling van producten of diensten.

Om het niveau van de Vlaamse bedrijven op de designladder in kaart te brengen, organiseren we om de paar jaar een enquête. Eind 2012 konden we een nieuwe stand van zaken opmaken en vergelijken met de resultaten van eind 2008.

We geven graag enkele opvallende vaststellingen mee. Op de website van Flanders InShape staan meer gedetailleerde enquêteresultaten: www.flandersinshape.be.

GEEN ONTWERP

BEPERKT ONTWERP

ONTWERP ALS INTEGRAAL PROCES

ONTWERP ALS STRATEGIE

100 95 90

De enquêteresultaten van 2012 tonen een duidelijke verschuiving tegenover 2008.

Het aantal bedrijven* dat ontwerp als integraal proces en als strategie inzet, is significant gestegen. Een zeer positieve evolutie! * De respondenten van de enquête in 2008 en in 2012 zijn niet noodzakelijk dezelfde bedrijven.

85 80 75 70

66%

65 60 55 50 45 40 35

30%

30 25 20 15 10

35% 27%

18% 8%

5

11% 4%

2008 2012

0

032_JAARVERSLAG 2012 - 2013

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 32

05/05/13 17:58

Bij de vraag ‘Hoe belangrijk zijn de aspecten duurzaamheid en ecologische voetafdruk voor uw bedrijf bij het ontwerpen van nieuwe producten en/of diensten?’ stellen we vast dat in het algemeen slechts 12% van de bedrijven dit essentieel vindt. 12% vindt deze aspecten zelfs niet belangrijk.

60 50

%

40 30

FEDERATIE

20

Agoria andere

10

diensten Fedustria

0 niet belangrijk

belangrijk

zeer belangrijk

essentieel

Vraag: Hoe belangrijk zijn de aspecten duurzaamheid en ecologische voetafdruk bij het ontwerpen van nieuwe producten en/of diensten?

Het feit dat 67% van de ondernemingen regelmatig een beroep doet op externe kennis (universiteiten, consultants, leveranciers, kenniscentra…) is een positieve evolutie die bijdraagt tot de stijging op de designladder.

Wij hebben ook gevraagd in welke mate design bijdraagt tot diverse aspecten in het bedrijfsleven, zoals meer klanttevredenheid, betere samenwerking voor innovatie, sneller succes op de markt, tevredenheid van werknemers enzovoort.

61% van de respondenten geeft aan dat design ‘vrij veel’ tot ‘zeer veel’ bijdraagt tot meer omzet en 82% van de respondenten is overtuigd dat het inzetten van design tot meer toegevoegde waarde leidt.

60 50

%

40 30 20

FEDERATIE

10

andere

Agoria diensten Fedustria

0 niet

weinig

vrij veel

zeer veel

Vraag: In welke mate vindt u dat design voor uw bedrijf bijdraagt tot meer toegevoegde waarde?

JAARVERSLAG 2012 - 2013_033

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 33

05/05/13 17:58

HET FLANDERS INSHAPE TEAM

Het Flanders InShape team stelt zichzelf voor aan de hand van een Day in a life dagboek.

Day in a life is een Human Centred Design tool. Deze observatietool kan dienen om een beter begrip te krijgen van de ervaringen van (potentiële) gebruikers van een product of dienst.

Maka De Lameillieure Algemeen Directeur maka@flandersinshape.be 056 282840 – 0498 919499

Kim Soenen Office Manager Administratie kim@flandersinshape.be 056 282850 - 0498 919495

8:30 Afspraak op kantoor met een HR bureau. Wij zijn met een paar aanwervingen bezig en goed assessment is cruciaal.

10:15 Met de trein naar een kerngroepmeeting van VLOOT. Op de agenda belangrijke punten m.b.t. nieuw innovatie- instrumentarium. Onderweg de documenten ter voorbereiding doornemen en de meest dringende mails beantwoorden (als de wireless verbinding tenminste werkt).

14:45 Onderweg naar het station telefoneer ik met Paul van KU Leuven, onze partner in het Europees project.

Eerst nog wat onderzoekslijnen uitklaren vooraleer we het project indienen.

15:00 Terug in de trein, onderweg naar een bedrijf waar wij samen met ontwerpbureau Pars Pro Toto een mooi innovatietraject hebben afgelegd. De bedrijfsleiding is bijzonder tevreden met de resultaten en het bedrijf maakt een stevige groeispurt. Op deze momenten weet ik waarom ik deze job graag doe.

Dat geeft echt voldoening.

18:30 Wonder boven wonder, de trein rijdt zonder vertraging.

19:30 Terug thuis. De kinderen hebben honger, mijn man ook. Snel koken dus!

22:00 De laptop gaat open. Mails beantwoorden, afspraken inplannen.

Verder werken aan het projectvoorstel voor Design Platform Vlaanderen. Snel Facebook-berichten checken en eraan denken dat een van mijn voornemers voor 2013 was om meer te sporten…

5:30 Wekker, nee… die van mijn man.

8:15 Naar school en daarna richting Kortrijk. Onderweg even bekomen van de ochtendspits thuis.

8:45 Bij FIS de mails checken, dit zet elke dag wel aan tot ‘actie’, goeiedag collega’s, watertje drinken.

Bestelbons, meetings organiseren, interne regelingen, aankoop – en verkoopfacturen nakijken, projecten opvolgen, betalingen checken, boekhouding contacteren, documenten nalezen, post… en dit alles volgens de QFOR normen!

13:00 Korte middagpauze 13:15 Terug achter mijn bureau, oh ja nog drie reminders met rode uitroeptekens naar Remco sturen om documenten in orde te brengen.

16:00 Na schooltijd terug paraat voor de kids die honger en dorst hebben, huiswerk maken, heen-en-weer-schrift.

16:45 Boodschappen, strijken, wassen, plassen… en beginnen aan het avondeten.

20:00 Er valt plots een stilte in huis, opruimen, was uithangen, betalingen uitvoeren, wat ontspanning…

22:30 Het bed in!

034_JAARVERSLAG 2012 - 2013

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 34

05/05/13 17:58

Remco Lenstra Programmamanager Kennisverspreiding remco@flandersinshape.be 056 282842 – 0498 919497

Philippe Martens Designmanagement Coach philippe@flandersinshape.be 056 282844 – 0498 919494

Luc Jacques Coach Productontwikkeling luc@flandersinshape.be 056 282845 – 0498 919492

6:23 De kinderen hebben weer gewonnen van de wekker.

8:03 Breng de kinderen naar school en nog even snel naar kantoor om wat lesmateriaal op te pikken voor het Service Design Lab (had ik gisteren kunnen meenemen naar huis. Tja, niet altijd dodelijk efficiënt).

9:00 tot 12:30 Service Design lab bij VOKA West-Vlaanderen, eindigen met een broodje. Het is de derde sessie en iedereen heeft er zin in: customer journey van een consultancy traject, hier kunnen we wat mee! Lesgeven is geweldig, broodjes ook, maar het is lang geleden dat ik nog enthousiast geworden ben over broodjes.

13:30 Updaten administratie KMOportefeuille (weer drie mails met rode uitroeptekens van Kim, en de dag was nog zo goed begonnen).

15:00 Bedrijfsbezoek in functie van mogelijke begeleiding: we beginnen met een designmanagementaudit.

Bedrijfsleider en R&D verantwoordelijke met veel ambitie, maar onvoldoende formele processen: volgende week kom ik terug met een plan.

18:07 Naar de fanclub thuis, verzin nieuwe manier om groenten aantrekkelijk te maken voor kinderen… toch maar pletten.

20:37 Ga een uurtje tennissen met “de mannen”.

23:42 Licht uit, morgen naar Limburg, ’t zal een vroegske worden.

6:30 Maries maakt me met een onzachte knuffel wakker net voor de wekker afgaat.

7:20 Vertrek met de fiets naar station Oostende.

7:42 Trein naar Leuven.

9:30 Workshop Service Design voor creatieve starters bij FDC. 13:00 Lunch met oud collega van Barco.

14:03 Trein naar Kortrijk.

16:00 Kennismakingsgesprek met bedrijf voor een individueel adviestraject - op kantoor.

17:15 Vertrek met collega’s richting Ruddervoorde voor speech en voorstelling boek ‘Groei door Designmanagement’.

19:30 Thuiskomen om nog snel even aan te schuiven aan tafel.

20:30 Halfuurtje uitzweten tussen de waterlijn en de duinen (afhankelijk van de windrichting).

21:45 Per mail alles vastleggen voor teammeeting jeugdwerking van de surfclub.

23:30 In slaap vallen op het boek dat ik al weken probeer uit te lezen.

8:00 Vertrek naar Kortrijk. Hopelijk geen file. Hiervoor is de juiste timing van vertrek belangrijk.

9:00 De eerste koffie. Sterk aroma met melk en suiker.

9:30 De mails zijn gecheckt. Ik plan een interessante lezing over open innovatie in de agenda.

10:00 Ik leg de laatste hand aan een gepersonaliseerde presentatie voor een bedrijf en zoek nog wat passende beelden.

12:00 Vertrek naar Gent om een module binnen de “Service Design Inspiration” cyclus te verzorgen.

13:00 Het blijft moeilijk om een parkeerplaats te vinden. Parking vol.

Dan maar zoeken naar een plaats met parkeermeter en voldoende kleingeld verzamelen.

13:45 De workshop kan beginnen.

Ik was blijkbaar niet de enige die parkeerproblemen had.

17:30 De workshop is goed verlopen.

Goede interactie met de deelnemers.

Ook onderling veel discussies. Gelukkig geen parkeerboete.

18:30 Thuis. We drinken een aperitiefje en genieten van een lekkere maaltijd.

23:00 We kruipen tussen de lakens.

JAARVERSLAG 2012 - 2013_035

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 35

05/05/13 17:58

Marianne Verkest Coördinator Communicatie en Events marianne@flandersinshape.be 056 282840 – 0498 919493

Marie De Clerck Project Architect marie.declerck@flandersinshape.be 056 28 28 43 - 0475 49 65 53

Ann De Keersmaecker Design Researcher ann@flandersinshape.be 056 28 28 43

06:30 Vroeg op om tijdig de trein te halen. Ik zie Alexander vlug even bij het ontbijt.

08:15 Trein naar Brussel, onderweg wat werken aan dit jaarverslag.

10:00 Werkgroepmeeting met de collega’s van Design Platform Vlaanderen over de Design Summit in december. Afstemmen met Design Triënnale curator Kurt Van Belleghem.

12:36 De trein naar Kortrijk vertrekt stipt!

14:00 Terug op kantoor. Een paar aankondigingen van events op de website zetten, collega Ann helpen met een mailing en praktische zaken regelen voor een brainstorm meeting in Gent.

15:30 De nieuwsbrief verder afwerken en voor elk item nog een geschikt beeld zoeken.

16:20 Mogelijke spreker uitnodigen voor event; catering regelen voor de GROW opleiding; collega’s aansporen om input te leveren voor het jaarverslag…

18:15 Alexander afhalen aan station, snel iets koken zodat hij na het eten kan gaan trainen.

20:00 De keuken is opgeruimd, tijd om te skypen met Nina in Berlijn. Altijd leuk bijpraten!

21:30 Ik bekijk een opgenomen aflevering van Borgen en sluit daarna mijn dag af met een goed boek.

7:00 – 8:00 Hup met de geit – Jack, Lola en Billie gewassen, gekleed en gevoed krijgen 8:30 Tweede start van mijn dag – met een kop sterke koffie, mails doornemen en facebook & twitter checken 9:00 Design Platform Vlaanderen vraagt mijn aandacht – we vullen het gat in de markt voor een opleiding voor bedrijven en designers 11:00 Overleg met Conny van Ondernemerscentra West-Vlaanderen – we brainstormen over innovatieve projecten die kans maken binnen de call startersinitiatieven van Agentschap Ondernemen 12:30 Tijd voor een broodje van Bocadillos of een hamburger van Paul’s Boutique 13:00 Ik doorworstel de Europese subsidieprogramma’s en maak voor de collega’s een overzicht van de mogelijkheden 15:00 Project uitschrijven voor de call peterschapsprojecten – en neen, een call komt nooit alleen ;) 16:30 Vergadermoment zoeken om projectpartners over de sectoren heen samen te brengen 18:00 Agenda checken voor de rest van de dag – alles opslaan en computer afsluiten – richting Wevelgem voor een blij weerzien met de kinderen 20:00 Start van het derde deel van de dag: vergaderingen, commissies, overlegmomenten, infosessies allerhande

7:00 Maandagmorgen. Opstaan, ik drink een Chinese thee 7:30 Op de fiets; vouwen en trappen maar 8:00 Treinen, even tijd om wakker te worden en het Vlaamse landschap van Oost naar West te bewonderen 9:00 Teammeeting - Remco heeft lekkere cake bij! We bespreken de voorbije en komende week, iedereen heeft het druk. Ik krijg van Philippe een tip om een bedrijf te bezoeken dat ook best past binnen mijn onderzoeksproject.

11:00 Half uurtje met Maka om de onderzoeksresultaten en de geplande uitnodiging te bespreken.

11:30 Ik bel de partners van het onderzoeksproject om af te spreken voor een bezoek aan een ontwerpbureau en het volgende seminarie te bespreken 12:00 Vers Turks brood en de fruitmand wordt geplunderd 13:00 Ik schrijf het interview van vorige week uit, een case die zeker in de volgende publicatie van Flanders InShape past 16:00 Vertrek naar een lezing over sociale media in B2B in Brussel 19:00 Op de trein naar huis 20:00 Vouwen, fietsen en even langs een winkeltje voor Indische curry … ik ben weer een dagje van de wereld geweest!

036_JAARVERSLAG 2012 - 2013

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 36

05/05/13 17:58

Slot woord

Een efficiënte aanpak werpt vruchten af In 2012 is Flanders InShape 2.0 van start gegaan. Onze doelgroep, de Vlaamse industrie, wordt geconfronteerd met belangrijke uitdagingen. Het is de verantwoordelijkheid en de doelstelling van Flanders InShape om de bedrijven efficiënt te begeleiden naar meer innovatie en groei. De eerste stap in deze richting is gezet door de noden van de Vlaamse industrie, vooral KMO’s, in kaart te brengen.

Verschillende rondetafelgesprekken leverden veel waardevolle informatie op waarmee Flanders InShape aan de slag kon gaan.

Nieuwe (onderzoeks)projecten werden en worden opgestart om een antwoord te vinden op de vastgestelde noden en behoeften.

Carl Dewulf

Naast het ontwikkelen van nieuwe kennis en tools, focust Flanders InShape ook nog altijd op een brede verspreiding van bestaande kennis. Ons nieuwe boek Groei door Designmanagement toont aan de hand van mooie voorbeelden aan dat ook niet-technologische innovatie tot een significante groei kan leiden. De feedback en de evaluatie van de tientallen bedrijven die Flanders InShape samen met verschillende experten heeft begeleid om nieuwe producten, diensten of processen te ontwikkelen, getuigen van onze bijzonder efficiënte aanpak.

De blijvende inspanning van de vorige jaren om te bouwen aan Flanders InShape als kenniscentrum op het vlak van designgedreven productontwikkeling werpt vruchten af. Flanders InShape treedt steeds meer op als partner in (Europese) projecten. Via deze projecten en via de onderzoekspartners brengt Flanders InShape kennis op internationaal niveau naar de Vlaamse industrie en de dienstverleners.

Voorzitter Flanders InShape

“And the best is yet to come!”

Design Platform Vlaanderen, waarin Flanders InShape een partner is, krijgt meer inhoud en slagkracht. De opleiding Grow Design Management brengt voor het eerst een langlopende opleiding over designmanagement op het hoogste niveau naar Vlaanderen.

Andere opleidingen zijn in de maak.

Wij onderzoeken hoe methodes van design en productontwikkeling ingezet kunnen worden om bijvoorbeeld problemen van mobiliteit in het stedelijke weefsel op te lossen.

Ik hoop dat het project Mobilotoop (www.mobilotoop.net) ons tegen eind 2013 zal verrassen met nieuwe ideeën en oplossingen.

Nieuwe onderzoeksprojecten van Flanders InShape zullen binnenkort nieuwe kennis en tools opleveren. In deze economisch lastige tijden zullen nieuwe projecten en initiatieven op het gebied van productontwikkeling en industrieel design de Vlaamse bedrijven ondersteunen en stimuleren om hun innovatiecapaciteit en hun concurrentiepositie te verstevigen.

Hebt u vragen, opmerkingen of suggesties dan bent u altijd welkom bij het team van Flanders InShape.

JAARVERSLAG 2012 - 2013_037

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 37

05/05/13 17:58

RAAD VAN BESTUUR

VOORZITTER_CARL DEWULF / LVD GROUP SECRETARIS_HERMAN DERACHE / SIRRIS EREVOORZITTER_PHILIPPE VLERICK / UCO TEXTILES LEDEN CAROLINE VAN CAUWELAERT / VVIO CHRIS DE ROOCK / OPTIMO JEAN-FRANCOIS QUIX / FEDUSTRIA FRANS DIERYCK / ESSENSCIA FREEK COUTTENIER / AGORIA HENRI VLIEGEN / RECTICEL CHRIS LECLUYSE /RESOC KOEN VERHAERT / VVIO JAN VAN HECKE / BOONE INTERNATIONAL LUC MEIRLAEN / NIKO RONALD BASTIAENS / HOWEST WAARNEMERS BERNARD DE POTTER / AGENTSCHAP ONDERNEMEN CORIEN STRUIJK / IWT

038_JAARVERSLAG 2012 - 2013

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 38

05/05/13 17:58

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 39

05/05/13 17:58

’12

’13

Etienne Sabbelaan 51 - 8500 Kortrijk - Belgium T +32 56 28 28 50 - F +32 56 28 28 05 E-mail info@flandersinshape.be www.flandersinshape.be

VG68007_FI_JRVERSLAG_12.indd 40

05/05/13 17:57