JOHN VAN HEEL MISSIE: BEWEGEN

Het minste dat je van de Nederlandse leefstijlcoach John van Heel kan zeggen, is dat het een bezige bij is. Hij is al 40 jaar actief in het vak als spreker, docent, personal coach, opleider voor fitnesscoaches en -centra, auteur, ondernemer, onderzoeker, journalist, gezondheidsactivist … Gelukkig vond hij nog even de tijd om te woord te staan voor een babbel over bewegen als medicijn en meer.

Het is jouw levensmissie om mensen te laten bewegen. Waar komt die drive vandaan?

John van Heel: “Ik ben zo gedreven omdat ik gezondheid zo belangrijk vind. En bewegen speelt nu eenmaal een belangrijke rol als preventiemiddel. Ons organisme heeft voedingsmiddelen en zuurstof nodig, maar als we te vaak en te lang stilzitten, komen die niet voldoende waar ze moeten komen in ons lichaam. Dat kan tot ziektes leiden. Maar het verhaal is ruimer dan enkel bewegen. Ook de juiste voeding en de juiste mindset zijn essentieel om tot die gezonde levensstijl te komen. Er zijn volgens mij drie speerpunten voor preventieve gezondheid. Ten eerste bloedsuikermanagement. Dat bestaat uit twee aspecten. Aan de voorkant gaat het om voeding, aan de achterkant om sporten, bewegen en spiertraining. Wie op zijn voeding let - voldoende vezels en eiwitten en een beperkte hoeveelheid enkelvoudige en geraffineerde koolhydraten - heeft minder bloedsuikerpieken en minder last van de daaruit voortvloeiende schade. Als je ervoor zorgt dat aan de achterkant het bloedsuiker goed verwerkt wordt door beweging, sport en spiertraining, heb je er ook op die manier controle over. De tweede pijler is het management van het stresshormoon cortisol. Ons lichaam kan zelf een helend effect creëren. Het placebo-effect is daar een mooi voorbeeld van. Dat helende effect kan je zelf optimaliseren met oefeningen. De derde pijler ten slotte is de mindset. We zijn allemaal geconditioneerd tot een bepaalde mindset die bepaalt hoe we in het leven staan, hoe we reageren, hoe we denken, wat we eten ... Een ongezonde aangeleerde mindset houdt veel mensen onbewust ongezond. In dat geval komt het erop aan om die fixed mindset te doorbreken. De neurologie leert ons dat ook ons brein in hoge mate vormbaar is. Je kan je mindset dus in positieve zin ombuigen. Als je al die factoren samentelt, kan je het risico op ziekte met 50 tot 90% –de wetenschap is het daar niet helemaal over eens – verminderen. Bovendien kan je 15 tot 25 kwalitatieve jaren toevoegen aan je leven én je levenskwaliteit optimaliseren.”

Een van je kritieken is dat mensen te veel tips krijgen over hun gezondheid maar te weinig inzicht?

John van Heel: “Klopt. Dat inzicht is nochtans fundamenteel om gezonde beslissingen te nemen. Het WHO heeft het over een fundamenteel tekort aan ‘health literacy’. De voorbije generaties hebben op geen enkele manier gestructureerde kennis meegekregen over wat gezond leven is. De meesten van ons hebben hierdoor onbewust ongezonde leef- patronen aangeleerd. Maar zelfs nu, met alle wetenschappelijke kennis die er ondertussen is, is er nog altijd geen structuur om het bijvoorbeeld de jeugd aan te leren. Leefstijlkunde zou een vak op de basisschool moeten zijn! Die bewustwording is veel belangrijker dan tips geven. Als je die kennis niet hebt, is het uiterst moeilijk om intrinsiek gemotiveerd te blijven en gezonde keuzes te maken.”

ONS ORGANISME HEEFT VOEDINGSMIDDELEN EN ZUURSTOF NODIG, MAAR ALS WE TE LANG EN TE VAAK STILZITTEN, KOMEN DIE NIET VOLDOENDE WAAR ZE MOETEN KOMEN IN ONS LICHAAM.

Hoe kan je daar als fitnessprofessional toe bijdragen?

John van Heel: “Oefeningen en training geven zijn natuurlijk de corebusiness van de trainer. Maar als je oefeningen aanleert aan een sporter en er niet bij vertelt waarom, dan wordt die persoon van jou afhankelijk. Als ik als trainer ook het waarom van de oefeningen en de tips vertel, dan geef ik mijn klant de regie. Je kan er dus een opvoedkundig aspect aan toevoegen. Zo is het ook met leefstijl. Wat ik niet weet, kan ik niet aanpassen. Weten hoe je het moet aanpakken en waarom, is cruciaal voor een duurzaam effect. De fitnesssector is ideaal geplaatst om bij te dragen aan een betere levensstijl. Maar dan moet je als trainer de klik maken om ook op te treden als een leefstijladviseur of coach die inzicht geeft in gezonde keuzes.”

Moeten de coaches in dat opzicht ook meer aandacht besteden aan voeding en het mentale?

John van Heel: “Dat kan wat mij betreft best. Ik snap wel dat sommige trainers heel sportspecifiek te werk gaan. Niet elke trainer voelt zich geroepen om daarop in te zetten. Aan de andere kant: er is niemand die uitsluitend voor het plezier een sportschool binnenstapt of begint te tennissen. Er speelt altijd iets anders mee, of het nu gezondheid, afvallen, minder last van de rug, minder stress … is. Als je daar rekening mee houdt, kan je als coach ook aandacht besteden aan andere manieren om die zaken te bevorderen. En dan kom je al snel bij voeding terecht. Een zekere kennis van voeding lijkt me onontbeerlijk voor een trainer en coach. Heel veel mensen sporten ook om minder stress te ervaren of er beter mee om te kunnen gaan, dus je hebt er zeker wat aan om ook daarvan op de hoogte te zijn als trainer of coach. Dan komen we snel aan stressmanagement en de mindset waar we het al over hadden. Je kan je klant ertoe aanzetten om negatieve zaken te veranderen vanuit die kennis over de conditionering van mensen. Met een klein beetje scholing kan een trainer daar perfect mee aan de slag.”

Hoe ben je zelf geëvolueerd van coach naar leefstijlcoach?

John van Heel: “Ik was in 1984 nog maar drie dagen aan de slag als coach toen er iemand met obesitas binnenstapte om te trainen. Ik heb me daarin verdiept en geleidelijk aan kwamen er steeds meer zwaarlijvige mensen over de vloer. Ik merkte dat sommigen resultaten haalden met het beweegprogramma en anderen niet, omdat ze verkeerd aten. Zo ben ik ook op voeding beginnen focussen. Op een bepaald moment merkte ik dat er, ondanks het feit dat ik hen zowel op vlak van bewegen als voeding veel had aangeleerd, nog altijd veel weerstand was bij een aantal mensen. Vervolgens heb ik me verdiept in motiveren, cognitieve gedragstherapie, breinologie en later ook neurologie. Het verhaal werd dus breder en breder. Uiteindelijk heb ik alle goede elementen van al die verschillende theorieën samengevoegd. Maar het blijft een leerproces: ik leer nog elke dag bij! Daarnaast is er ook een meer persoonlijke motivatie. Ik werd gepest op de lagere school. Enkele jaren later kwam ik in een redelijk agressieve groep terecht. Op een bepaald moment begon dat te wringen. Het voelde niet als mij en ik ben een andere kant uitgegaan. Ik heb dus zelf een hele metamorfose meegemaakt, van een agressieve en zwaarlijvige kerel tot wie ik nu ben. Dat speelt ook mee in mijn ambitie om andere mensen te helpen om een transformatie te ondergaan.”