Περίληψη του συντακτικού της αρχαίας ελληνικής

Περίληψη του συντακτικού της αρχαίας ελληνικής Α Τα είδη των προτάσεων α)προτάσεις κρίσεως με τις οποίες διατυπώνεται μια κρίση πχ Σύ Αθηναίος εἶ εκφέρονται με οριστική ή δυνητική ή δυνητική ευκτική και έχουν άρνηση οὐ β)προτάσεις επιθυμίας με τις οποίες εκφράζεται μια επιθυμία,προσταγή,ευχή,παράκληση,προτροπή,απαγόρ ευση,απορία ἴωμεν μή θορυβεῖτε κτλ αυτές εκφέρονται με υποτακτική ,προστακτική και με δύο ευχετικές εγκλίσεις (ευχετική ευκτική και ευχετική οριστική) έχουν άρνηση μή γ) προτάσεις επιφωνηματικές με τις οποίες εκφράζεται ένα έντονο συναίσθημα πχ ὦ μῆτερ,ὡς καλός μοι ὁ πάππος

δ)προτάσεις ερωτηματικές (ευθείες ερωτήσεις) με τις οποίες διατυπώνεται μία ερώτηση Τίς ἦλθεν; Τί λέγω; Εκφέρονται και με τις εγκλίσεις των κρίσεως και με των επιθυμίας γιατί ποικίλλει η μορφή τους. Πχ μή ἀποκρίνωμαι; Οι ερωτηματικές προτάσεις χωρίζονται σε 1)ολικής άγνοια όπου η απάντηση είναι ναί ή ού ή κάποια άλλη αντίστοιχη λέξη πχ μάλιστα,οὐδαμώς,πῶς γάρ οὐ κτλ. ἆρα σύ εἶ Μαρία; και εισάγονται με ένα ερωτηματικό μόριο ἆρα,ἄραγε,οὐκοῦν,οὔκουν και σε 2)ερωτήσεις μερικής άγνοιας που οι απαντήσεις δν είναι ναι ή ού και εισάγονται με ερωτηματικές αντωνυμίες και επιρρήματα (τίς,ποῖος,πόσος κτλ ή ποῦ ,πόθεν,πῶς,ποῖ=πού

Όταν είναι διμελείς δηλ περιέχουν 2 ερωτήσεις τότε το α μέρος προτάσσεται η αντωνυμία πότερον ή πότερα και στο β μέρος ο διαχωριστικός σύνδεσμος ἤ πχ Ἀπιόντες ἐνθένδε ἡμεῖς πότερον κακῶς τινας ποιοῦμεν ἤ οὔ

Το κατηγορούμενο πάει με τα συνδετικά ρήματα Εἰμί,γίγνομαι,τυγχάνω,διατελῶ,καθίσταμαι,ἀποβαίνω,ἔ φυν,πέφυκα Αἱροῦμαι,ἀποδείκνυμαι,λέγομαι και χειροτονοῡμαι, καλοῦμαι,ὀνομάζομαι Το κατηγορούμενο μπορεί να δηλ Τόπο,χρόνο,σκοπό,τρόπο και λέγεται επιρρηματικό Πχ ...οἱ δ ἄλλοι σκηνοῦμεν ὑπαίθριοι (του τόπου)

Το προληπτικό κατηγορούμενο πάει με ρήματα που σημαίνουν εξέλιξη πχ αὐξάνομαι,τρέφομαι κτλ και λέγεται προληπτικό του αποτελέσματος γιατί

προλαμβάνει ένα γνώρισμα που θα είναι το τελικό αποτέλεσμα του ρήματος. Τό Κύρου ὄνομα μέγιστον ηὔξητο Και μτφ με ώστε να γίνει ή και έγινε ή γινόταν

Αττική σύνταξη Το ρήμα σε μία πρόταση συμφωνεί με το υποκείμενο του όπως και στη νε στο πρόσωπο και αριθμό αλλά όταν το υποκ έιναι όνομα ουδ σε πληθ και το ρήμα είναι σε ενικό τότε έχουμε αττική σύνταξη Πχ τα παιδία παίζει

Γενική κατηγορηματική Το κατηγορούμενο μπαίνει στην ίδια πτώση με το υποκ στο γένος και αριθμό αλλά ορισμένες φορές υπάρχει μία γενική στη θέση κατηγορουμένου και αυτή ονομάζεται γενική κατηγορηματική

α) κτήση οἰκία ἐστίν τῆς Μαρίας β) ένα σύνολο από το οποίο είναι το υποκ (γεν κατηγ.διαιρ) Μαρία τῶν καλλίστων ἐκλέχθη γ) ύλη ἡ οἰκία ἐστί μετάλλων μεγάλων δ)ιδιότητα εἰμί σαράντα ἐτῶν ε)αξία Ἡ οἰκία ἐστίν εἴκοσι μνῶν

Ονοματικοί προσδιορισμοί ομοιόπτωτοι Παράθεση και επεξήγηση Η Παράθεση δίνει στο ουσιαστικό που προσδιορίζει ένα κύριο και γνωστό γνώρισμα και μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση Πχ Μαρία (ἐστίν )ἡ οικοδέσποινα Ενώ Η επεξήγηση διασαφηνίζει την έννοια του ουσιαστικού που προσδιορίζει που είναι γενική και αόριστη Μτφ με το δηλαδη Πχ Ὅ Κοινός ἰατρός σε θεραπεύσει,χρόνος

Προεξαγγελτική παράθεση είναι η παράθεση που προσδιορίζει μία ολόκληρη πρόταση και κανονικά προτάσσεται Και συνήθως είναι συγκεκριμένες φράσεις Πχ το λεγόμενον,τό μέγιστον,τό δεινότατον κτλ.

Ο επιθετικός προσδιορισμός δίνει μία μόνιμη ιδιότητα σε αυτό που προσδιορίζει Πχ οἱ λόγοι τοῦ σοφοῦ ἀνδρός. Κατηγορηματικός προσδιορισμός είναι όταν προσδίδει μία παροδική ιδιότητα Πχ Ἀγησίλαος φαιδρῶ τῷ προσώπῷ ἐκέλευσε Ως κατηγορηματικοί προσδιορισμοί χρησιμοποιούνται συνήθως τα Πχ ἄκρος,μέσος,ἔσχατος,πᾶς,ἅπας,ὅλος,μόνος,αὐτός

Ετερόπτωτοι προσδιορισμοί ονομάτων

Γενικη κτητική Πχ ἡ ἐστία του Μίνωα

Γενική διαιρετική Μεγίστοι τῶν Ἀθηναίων Ένα σύνολο από το οποίο ένα μέρος είναι το όνομα που προσδιορίζεται από τη γενική

Γενική της ύλης ή του περιεχομένου Ξίφος σιδήρου

Γενική της ιδιότητας ὁδός τριῶν ἡμερῶν

γενική της αξίας ή το τιμήματος δέκα μνῶν χωρίον

γενική της αιτίας ὀργή μεγάλων ἀδικημάτων

γενική υποκειμενική που δηλώνει το υποκ μίας ενέργειας πόλεμος Πελοποννησίων και Ἀθηναίων

γενική αντικειμενική το αντικείμενο μιας ενέργειας μιμηταί των προγόνων

Η γενική χρησιμοποιείται και ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου Πχ ἐκείνης τῆς νυκτός οὐδεις ἐκοιμήθη Αιτία Τῶν αὐτῶν ἀδικημάτων ὀργίζεται Ποσό Πόσου διδάσκει Εὔηνος

Αναφορά Οἱ παρόντες ἔλεγον ὥς τις ευνοίας ἤ μνήμης ἔχοι

Δοτική προσωπική Συντάσσονται τα απρόσωπα ρήματα κα οι απρόσωπες εκφράσεις Πχ Ἐμοί δοκεῖ οὐχ ὥρα εἶναι ἡμῖν καθεύδειν Τα ρήματα εἰμί ,γίγνομαι,ὑπάρχω με τα οποία η δοτική φανερώνει τον κτήτορα γι αυτό και λέγεται δοτική προσωπική κτητική ἔστι μοι χρήματα

δοτική του κρίνοντος προσώπου ή της αναφοράς το πρόσωπο σύμφωνα με την κρίση του οποίου ή σχετικά με το οποίο ισχύει κάτι καίτοι σ ἐγώ ἐτίμησα τοῖς φρονοῦσι εὖ

δοτική του ενεργούντος προσώπου ή ποιητικού αιτίου η δοτική μπαίνει συνήθως με ρηματικά επίθετα σε τεος και συχνά σε τος και με παθητικά ρήματα συντελικού χρόνου(πρκ ,υπερ,συντ μέλλ)ή σπανιότερα άλλου χρόνου ὁ ποταμός ἐστιν ἡμῖν διαβατέος

Ονοματικοί τύποι του ρήματος α) το έναρθρο απαρέμφατο δηλ το απαρέμφατο με άρθρο αντιστοιχεί με όνομα ουσιαστικό και έτσι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως υποκ ,αντικ,ή προσδιορισμός. (Τό σιγᾶν )κρεῖττον ἐστι (τοῦ λαλεῖν) Το κρεῖτον είναι κατηγ και το τοῦ λαλεῖν είναι γενική συγκριτική. β) το άναρθρο απαρέμφατο δηλ το απαρ χωρίς άρθρο χρηση ως υποκ, δεῖ γράμματα (μαθεῖν)καί μαθόντα νοῦν( ἔχειν) κατηγορ, το λακωνίζειν ἐστί (φιλοσοφεῖν) αντικείμενο ,Καλλικρατίδας φησί (διαλλάξειν) Ἀθηναίους καί Λακεδαιμονίους ονοματικός προσδιορισμός (επεξήγηση) Εἶς οἰωνός ἄριστος,(ἀμύνεσθαι) περί πάτρης, προσδιορισμός της αναφοράς με επίθετα ἀγαθός ,ἱκανός,ἄξιος,χαλεπός Ἀνήρ δεινότατος (λέγειν)

Καθώς και απόλυτα με εκφράσεις όπως ἑκών εἶναι,ὀλίγου δεῖν ή μικροῦ δεῖν,ὡς ἔπος εἰπεῖν,ἐμοί δοκεῖν ή ὡς ἐμοί δοκεῖν ἑκών εἶναι οὐδέν ψεύσομαι το ουδέν είναι σύστοιχο αντικείμενο

το απαρέμφατο χρήση ως προστ ή ευχετική ευκτική ὦ ξεῖν (ἀγγέλλειν) Λακεδαιμονίοις ὅτι τῇδε κείμεθα τοῖς κείνων ῥήμασι πειθόμενοι.

Το υποκείμενο του απαρεμφάτου Είναι το ίδιο με το υποκείμενο του ρήματος από το οποίο εξαρτάται ,η σύνταξη λέγεται ταυτοπροσωπία Κῦρος ὑπέσχετο δώσειν πέντε μνᾱς Το υποκ του απαρ μπαίνει σε ονομ στην ταυτοπροσωπία Όταν το υποκ του απαρμ δεν είναι το ίδιο με το υποκ του ρήματος έχουμε ετεροπροσωπία Λύσανδρος ἐκέλευσεν αὐτούς εἰς Λακεδαίμονα ἰέναι

Το αὐτούς είναι το υποκ του απαρ και το Λύσανδρος του ἐκέλευσε Το υποκ του απαρ στην ετεροπροσωπία μπαίνει σε αιτιατική

Το ειδικό απαρέμφατο Με ειδικό απαρέμφατο α) ως αντικείμενο συντάσσονται τα λεκτικά (λέγω,φημί,ὁμολογῶ και τα συνώνυμα) τα δοξαστικά (νομίζω,δοκῶ,οἴομαι κτλ) πχ Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα (εἶναι) φημι β) ως υποκείμενο συντάσσονται τα απρόσωπα ρήματα που έχουν την ίδια ή παρόμοια σημασία με τα προηγούμενα προσωπικά ρήματα ,όπως λέγεται ,ὁμολογεῖται,νομίζεται,δοκεῖ κτλ ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαοτάτην(εἶναι) στο ειδικό απαρέμφατο η άρνηση είναι ου και σπανιότερα μή

το τελικό απαρέμφατο με τελικό απαρέμφατο α) συντάσσονται ως αντικείμενο με ρήματα βουλητικά (βούλομαι,ἐπιθυμῶ κτλ),τα προτρεπτικά (προτρέπω,κελεύω κτλ),τα δυνητικά(δύναμαι κτλ).τα ρ πέφυκα,ἐπίσταμαι και άλλα με παρόμοια σημασία το τελικό απαρέμφατο βρίσκεται σε όλους τους χρόνους εκτός από μέλλοντα πχ Ἤν ἐγγύς ἐλθη θάνατος ,οὐδείς βούλεται θνᾐσκειν ταυτοπροσωπία με το οὐδείς ως υποκ Συμβουλεύω ὑμῖν μή παραδιδόναι τά ὄπλα Ετεροπροσωπία το ὑμᾶς ως υποκ του απαρεμφάτου τά ὅπλα αντικείμενο του απαρεμφάτου β) ως υποκείμενο συντάσσονται τα απρόσωπα ρήματα δεῖ,πρέπει,χρή,προσήκει,ἔξεστι κτλ και απρόσωπες εκφράσεις ἀνάγκη ἐστί,θέμις ἐστί κτλ πχ Δεῖ γράμματα μαθεῖν καί μαθόντα νοῦν ἔχειν στο τελικό απαρέμφατο η άρνηση είναι μή

Μετοχή α)Η επιθετική μετοχή συνήθως εκφέρεται με άρθρο και μεταφράζεται με αναφορική πρόταση Ή έναρθρη μετοχή,όπως κάθε έναρθρο επίθετο ,μπορεί να λαμβάνεται αντί για ουσιαστικό Οί λέγοντες(αυτοί που μιλούν) ὁ νικών(αυτός που νικά)

β) Η κατηγορηματική μετοχή μεταφράζεται με το να ,ότι ,που,και με κατηγορηματική μετοχή συντάσσονται με το ρήμα εἰμί,και όσα έχουν συγγενική σημασία μ αυτό όπως,τυγχάνω,λανθάνω,οἴχομαι,διατελῶ κτλ με τα ρήματα αυτά η μετοχή μπορεί να μεταφράζεται με ρήμα και το ρήμα με επίρρημα πχ Ἐλάνθανε τρεφόμενον το στράτευμα(τρεφόταν κρυφά το στράτευμα )κατηγ μτχ αναφέρεται στο υποκ του ρήματος

τα ρήματα που σημαίνουν έναρξη ή λήξη ,καρτερία και κόπο όπως ἄρχω,ἀνέχομαι,ἀπαγορεύω,κάμνω ἄρξομαι λέγων(θα αρχίσω να λέω)κατηγ μτχ που δηλ έναρξη τα ρηματα εὖ ή κακώς ποιῶ,ἀδικῶ,χαρίζομαι,νικῶ,ἡττῶμαι εὖ ἐποίησας ἀναμνήσας με τα ρήματα που σημαίνουν αίσθηση ,γνώση,μάθηση,και μνήμη όπως αἰσθάνομαι,ὁρῶ,ἀκούω,εὑρίσκω,γιγνώσκω,ἀγνοῶ,μανθ άνω,μέμνημαι κτλ,πυνθάνομαι ἄνδρες Ἀθηναίοι ,οὐκ αἰσθάνεσθε ἐξαπατώμενοι τα ρήματα που σημαίνουν δείξη ,αγγελία,και έλεγχο όπως δείκνυμι,δηλῶ,ἀγγέλλω,ἐλέγχω ἀδικοῦντα Φίλιππος ἐξελέγξω όσα σημαίνουν ψυχικό πάθος όπως χαίρω,ἥδομαι,ἀγανακτῶ κτλ ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα

με τα ρήματα αυτά η μετοχή χαρακτηρίζεται και ως αιτιολογική ,γιατί δείχνει την αιτία της ψυχικής καταστάσεως

γ) επιρρηματική μετοχή

χρονική και αιτιολογική μετοχή είναι κυρίως σε χρόνο αόριστο 1)χρονική (άρνηση οὐ ή μή) Αναλύεται σε χρονική πρόταση και πολλές φορές παίρνει κάποιο χρονικό επίρρημα,όπως ἅμα,εὐθύς,αὐτίκα,ἔτι,μεταξύ κτλ(μτφ με όταν ,αφού,μόλις) Οὖτος ταῦτα εἰπών ἐκαθέζετο(χρον μτχ συνν στο υποκ του ρήματος) 2)αιτιολογική (άρνηση οὐ) Αναλυέται σε αιτιολογική πρόταση και πολλές φορές παίρνει τα ἅτε,οἶον,όταν η αιτία είναι πραγματική και το ὡς όταν η αιτία είναι υποκειμενική και μτφ με δήθεν,γιατί κατά τη γνώμη κτλ)

Οὐ δυνάμενοι δέ τούτων τυχεῖν ἐστράτευσαν ἐπ αὐτούς Συνημμένη στο υποκ του ρήματος 3)τελική (άρνηση μή) Βρίσκεται σε χρόνο μέλλοντα και συνήθως με ρήματα που δείχνουν κίνηση ή και με άλλα ρήματα και συχνά με το ὡς .αναλύεται σε τελική πρόταση (ἵνα +υποτακτική) Τοῦτο λέξων ἔρχομαι 4)υποθετική (άρνηση μή)αναλύεται με υποθετική πρόταση Ἐάν μέν ὠφέλιμα ᾖ ταῦτα ,βουλόμεθα πράττειν αὐτά ,βλαβερά δέ ὄντα οὐ βουλόμεθα 5)εναντιωματική (με άρνηση ου) Παίρνει και και ή καίπερ ,αναλύεται σε εναντιωματική πρόταση ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν 6)τροπική(άρνηση οὐ) Βρίσκεται συνήθως σε ενεστώτα

Στη νε μτφ με επιρρηματ προσδ ή με τροπ μτχ ή με ρήμα μτχ και το και Ληζόμενοι ζῶσι ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας συχνές τροπικές μετοχές είναι οι (ἔχων,ἄγων,φέρων)

το υποκείμενο της μετοχής και η μετοχή βρίσκονται στην ίδια πτώση δηλαδή η μετοχή λειτουργεί ως ομοιόπτωτος επιθετικός προσδιορισμός Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται

Όταν το υποκ της μτχ είναι όρος της πρότασης τότε η μτχ λέγεται συννημένη Πχ τοῖς ἱππεῦσι εἴρητο θαρροῦσι διώκειν (το υποκ της μτχ τοῖς ἱππεῦσι είναι έμμεσο αντικ στο ρ εἴρητο) Όταν το υποκ της μτχ δεν είναι όρος της πρότασης τότε η μτχ λέγεται απόλυτη Πχ Ἐστράτευσαν ἐπ αὐτούς οὐδεμιᾶς διαφορᾶς πρότερον ὑπαρχούσης

Το υποκ της μτχ διαφορᾱς δεν είναι όρος της κύριας πρότασης.

ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Ειδικές προτάσεις Εισάγονται με τους ειδικούς συνδέσμους ὅτι και ὡς Ως αντικείμενο από λεκτικά ρήμαα ,(λέγω )δεικτικά (δηλῶ)αισθητικά (ἀκούω) και γνωστικά (γιγνώσκω) Κῦρος ἔλεγεν ὅτι ἡ ὁδός ἔσοιτο πρός βασιλέα μέγαν Οι ειδικές προτάσεις είναι όλες μέσα στον πλάγιο λόγο Ως υποκείμενο με απρόσωπα ρήματα και απρόσωπες εκφράσεις Δῆλον ἐστίν ὅτι ἐγγύς Ως επεξήγηση συνήθως σε δεικτική αντωνυμία ουδ γένους Τοῦτο ὑμᾶς δεῖ μαθεῖν ,ὅτι τό συνέχον τήν δημοκρατίαν ὅρκος ἐστίν Εκφέρονται με τις εγκλίσεις των προτάσεων κρίσεως

Όταν όμως υπάρχει εξάρτηση από ρήμα σε ιστορικό χρόνο,τότε συνήθως εκφέρεται με ευκτική που λέγεται ευκτική του πλαγίου λόγου Κῦρος ἔλεγεν ὅτι ἡ ὁδός ἔσοιτο. Ο σύνδεσμος ως δείχνει υποκειμενική γνώμη και ο ὅ,τι δείχνει κάτι που θεωρείται πραγματικό Τα λεκτικά ρήματα δε συντάσσοναι μόνο με ειδική πρόταση αλλά και με ειδικά απαρέμφατο. Αλλά το ρήμα φημί συντάσσεται σχεδόν πάντα με ειδ απαρ Τα αισθητικά και γνωστικά ρήματα συντάσσονται και με κατηγ μτχ και τα δεικτικά συντάσσονται και με πλάγια ερώτηση και το ειδ απαρ αναλύεται σε ειδ πρόταση

Eνδοιαστικές προτάσεις Εισάγονται με τους συνδέσμους μή και μή οὐ Με το μη εισάγονται όταν εκφράζουν φόβο μήπως γίνει κάτι Φοβεῖται μή τά ἔσχατα πάθῃ

Ενώ με το μή οὐ,όταν εκφράζουν φόβο μήπως δε γίνει κάτι Φοβοῦμαι μή διά τήν ἀπειρίαν οὐ δυνηθῶ δηλῶσαι περί τῶν πραγμάτων Οι ενδοιαστικές προτάσεις εξαρτώνται από ρήματα που σημαίνουν φόβο ή δισταγμό,όπως.φοβοῦμαι,δέδοικα κ δέδια,ὀκνῶ,διστάζβ κτλ και χρησιμοποιούνται ως αντικείμενα των ρημάτων από τα οποία εξαρτώνται(υποψιάζομαι,νομίζω,προφυλάγομαι μη μου συμβεί κάτι,προσέχω,ἀγρυπνῶ Ἐφοβεῖτο μή ὁ πάππος ἀποθάνῃ Μια ενδοιαστική πρόταση μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί Ως υποκ όταν εξαρτάται από απρόσωπη έκφραση πχ φόβος ἐστί ,κίνδυνος ἐστί,δεινόν ἐστί κτλ (Δεινόν) ἐφαίνετο( εἶναι μή )οἱ στρατιῶται δύσνοι ὦσι Και ως Επεξήγηση ἔστι μάλιστα (τοῦτο) δέος ,μή πανοῦργος ὤν τρέψηται καί παρασπάσηταί τι τῶν πραγμάτων

εκφέρονται με υποτακτική αλλά ύστερα από παρελθοντικό χρόνο εκφέρονται και με ευκτική του πλαγίου λόγου,όπως και οι ειδικές προτάσεις Δέδοικα μή ἐπιλαθώμεθα Οι ενδοιαστικές προτάσεις εισάγονται και με το ὅπως μη που ισοδυναμεί με μή. Δέδοιχ ὅπως μή μοι λίαν φανῇς σοφή

Πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις Αν είναι ερωτήσεις ολικής άγνοιας με εἰ και οι διμελείς με εἰ-ἤ,πότερον ή πότερα -ἤ,εἴτε-εἴτε και αν είναι Ερωτήσεις με μερική άγνοια ,με ερωτηματικές ή αναφορικές αντωνυμίες και με ερωτηματικά ή αναφορικά επιρρήματα,όπως .τίς,ποῖος,πόσος,ὄστις,ὁποῖος,ὁπόσος κτλ και ποῦ,πῶς,ὅπου,ὅπως κτλ και έχουν άρνηση οὐ ή μή ἤρετο( εἴ τις )ἐμοῦ σοφώτερος εἴη, Μή σκόπει (τί ἄν) σε μάλιστα εὐφραίνειν ,ἀλλά (πῶς ἄν)βελτίων τήν ψυχήν γένοιο.

Όταν εισάγεται με αναφορική αντωνυμία ή αναφορικό επίρρημα τότε την πλάγια ερώτηση τη μτφ με ερωτηματική αντωνυμία ή ερωτηματικό επίρρημα Πχ ὅπως=πώς,ὅπου-πού,ὁποίος-ποίος

Η πρόταση η πλάγια μπορεί να εξαρτάται από το απαρέμφατο το οποίο εξαρτάται από κάποιο ρήμα.Αν το ρήμα είναι σε ιστορικό χρόνο τότε θεωρείται και ότι απαρέμφατο βρίσκεται και αυτό σε ιστορικό χρόνο. Ἐπεχείρησας σαυτόν ἐπισκοπεῖν (ὅστις εἴης);

Οι πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις εξαρτώνται από τα ρήματα α) ἐρωτῶ,λέγω κτλ β) θαυμάζω,αἰσθάνομαι κτλ γ) ἐπιμελοῦμαι,φυλάττομαι κτλ και χρησιμοποιούνται ως αντικ των ρημάτων Καί ὅς (ἐθαύμασε )τίς παραγγέλλοι καί (ἥρετο) ὅ,τι εἴη τό σύνθημα.

Χρησιμοποιούνται ως υποκ απρος ρημ. και εκφράσεων Και ως επεξήγηση συνήθως σε αντωνυμία ουδετέρου γένους. Ἠμῖν τοῦτ αὐτό ἀποκρίναι ,εἰ ἀληθῆ λέγομεν ἤ οὐκ ἀληθῆ Οι πλάγιες ερωτ εκφ με εγκλίσεις με τις οποίες και οι ευθείες ερωτήσεις πχ(ορ,δυν ορ,δυν ευκτ,και υποτακτ) Όταν όμως εξαρτώνται από ρήμα σε παρελθοντικό (ιστορικό)χρόνο τότε συνήθως εκφ με ευκτ του πλαγ λόγου όπως και οι ενδοιαστ και οι ειδικές Ἐσιώπησε σκοπῶν ὅ,τι ἀποκρίναιτο Τα ρήματα που σημαίνουν φροντίδα ,όπως φροντίζω,κήδομαι,προνοω,ἐπιμελοῦμαι,ὁρῶ κτλ παίρνουν ως αντικ πλαγ ερωτ που εισαγ με το ὅπως και εκφ με χρόνα μέλλοντα(ορ ή ευκτ) Οἱ πατέρες προνοοῦσι τῶν παίδων ὅπως μήποτε αὐτούς τἀγαθά ἐπιλείψει ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1)Να αναγνωρίσετε τις δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις ,το συντακτικό τους ρόλο ,τον τρόπο που εισάγονται και εκφέρονται.

1.Πρωταγόρας ἐρωτᾶ εἰ οὐκ αἰσχύνομαι τά ἀγαθά δεινά καλῶ.

2.Ἀπορεῖς εἰ διδακτόν ἐστί ἡ ἀρετή.

3.Νῦν δή φοβούμεθα μη ἀμφοτέρων ἅμα ἡμαρτήκαμεν.

4.Δῆλον ἐστιν ὅτι οὐκ ἄν προύλεγειν εἰ μή ἐπίστευεν ἀληθεύσειν.

5.Ἔλεγεν ὅτι λύσοι τάς σπονδάς.

6.Ἔλεγεν ὅτι ἀδικοῖεν.

7.Ὁ Φίλιππος ἐστιν ὅ,τι ἄν εἴποι τις.

8.Φοβοῡμαι μή ἀληθές ἐστι.

9.Οἶδα ὅτι ἕψονται πολλοί.

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Αιτιολογικές προτάσεις

Οι αιτιολογικές προτάσεις εισάγονται με τους αιτιολ συνδ διότι,ὅτι,ὡς(με τον οποίο εκφραζ υποκ αιτιολογία),ἐπεί ,ἐπειδή και εκφ με τις εγκλις των προτάς κρίσεως αλλά όταν εξαρτ από ιστορ χρόνο εκφ με ευκτ του πλαγίου λόγου(όπως και οι ενδοιαστ,ειδ,και πλαγ ερωτ).Έχουν άρνηση οὐ. Ἐπειδή οὐκ ἐθέλεις καί ἐμοί τις ασχολία ἐστίν,ἄπειμι Χαίρω ,ὅτι ἐκεῖ βασιλεύς εἴη Κρύπτε μηδέν,ὡς ὁ πάνθ ὁρῶν καί πάντ ἀκούων πάντ ἀναπτύσσει χρόνος

Οι αιτιολ προτα όταν εξαρτώνται από ρήματα ή φράσεις που σημαίνουν ψυχ πάθος(χαίρω,ἥδομαι,θαυμάζω κτλ αἰσχρόν ἐστι,θαυμαστόν ἐστι κτλ) εισαγ με το ὅτι. Χαίρω,ὅτι εὐδοκιμεῖς (δηλ αντικειμενική αιτιολογία) Αλλά πολλές φορές με τα ίδια ρήματα η αιτιολ προτ εισάγ με το εἰ όταν η αιτία δε θεωρείται εντελώς βέβαιη, Οὐκ ᾐσχύνθη ,εἰ τοιοῦτον κακόν ἐποίει;

Τελικές προτάσεις Οι τελικές προτάσεις εισαγ με τους συνδ ἵνα,ὅπως,ὡς και εκφ με υποτ αλλά ύστερα από ρήμα παρελθ χρον. Εκφ με ευκτ.Έχουν άρνηση μή. Ἀβροκόμας τά πλοῖα κατέκαυσεν ,ἵνα μή Κῦρος διαβῇ. Μία τελ προτ εκφ με ευκτ ακόμη και χωρίς εξάρτηση από ιστορ χρ όταν δηλ απλή σκέψη ή όταν υπάρχει έλξη από προηγούμενη ευκτ. Ἴσως δέ που ἤ ἀποσκάπτει τι ἤ ἀποτειχίζει,ὡς ἄπορος εἴη ἡ ὁδός. Ἐπί πᾶν ἔλθοι ἄν,ὡς φόβον παράσχοι Οι τελ προτ εκφ με ορ ιστορ χρ για να φανερώσουν σκοπό που δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί όταν προηγείται κάτι που δεν έγινε. Ἔδει τά ἐνέχυρα τότε λαβεῖν ,ὡς μηδ εἰ ἐβούλετο ἐδύνατο ἐξαπατᾶν Οι προτας που εισαγ με το ὅπως ή ὅπως μή και εξαρτώνται από ρήματα που σημ φροντίδα είναι κυρίως

πλαγ ερωτ προτ που μπορούν να χρησιμ και ως τελ ή ενδοιαστ. Ἡμῶν δ οὐδείς οὐδέν ἀντεπιμελεῖται ὅπως ὡς κάλλιστα ἀγωνιούμεθα(θα την πω πλάγια ερωτηματ ή τελ αντικειμενική)

Αποτελεσματικές ή συμπερασματικές προτάσεις Εισαγ με το ὥστε και ὡς και εκφ με εγκλ των προτ κρις και έχουν άρνηση οὐ, Ἐνταῦθα ἐπιπίπτει χιών ἄπλετος,ὥστε ἀπέκρυψε.. Με απαρέμφ όταν φανερών αποτέλεσμα ενδεχόμενο ή δυνατό .έχουν άρνηση μή ....ὥστε τοιοῦτον τι τολμῆσαι ποιεῖν Το υποκ του απαρ στις συμπρ προτ θα ναι σε ονομ όταν είναι το ίδιο με του ρήματος της κύρ προτ ενώ θα ναι σε αιτιατ όταν είναι διαφορετικό Ο συνδ ὥστε χρησιμ όταν δηλ 1)σκοπός 2)όρος ή συμφων

ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ Α ΕΙΔΟΣ εἰ με ορ κάθε χρόνου (ΥΠΟΘ)-Κάθε έγκλιση(ΑΠΟΔ) -πραγματικό Β ΕΙΔΟΣ εἰ με ορ ιστορ χρόνου(ΥΠΟΘ)-δυν οριστ(ΑΠΟΔ) αντίθετο του πραγματικού Γ ΕΙΔΟΣ ἐάν ,ἄν ,ἤν με υποτακτ(ΥΠΟΘ)-ορ μελλ ή ανάλογ εκφρ(ΑΠΟΔ) -προσδοκώμενο Δ ΕΙΔΟΣ ἐάν,ἄν,ἤν με υποτακτ(ΥΠΟΘ)-Ορ ενεστ ή γνωμ αόρ -αορ επανάληψη στο παρόν και μέλλον Ε ΕΙΔΟΣ εἰ με ευκτ(ΥΠΟΘ)-δυν ευκτ ή ορ(ΑΠΟΔ) ,απλή σκέψη ΣΤ ΕΙΔΟΣ εἰ με ευκτ(ΥΠΟΘ)-Ορ παρατ, ή αορ με αν(ΑΠΟΔ)-κάτι που επαναλαμβανόταν στο παρελθόν

Εναντιωματικές και παραχωρητικές προτάσεις Εισαγ με το εἰ και,ἄν (ἤν,ἐάν)και, όταν φανερώνουν κάτι πραγματικό

Εἰ καί μή βλέπεις,φρονεῖς δ ὅμως Εισαγ με το καί εἰ,καί ἄν (κἄν),ή αν η κύρια προτ είναι αρνητ, με το οὐδ εἰ,οὐδ ἐάν,μηδ ἐάν όταν φανερώνουν κάτι που δε θεωρείται πραγματικό αλλά πιθανό ή και αδύνατο. Καί εἰ μυθώδης ὁ λόγος γέγονεν ,ὅμως νῦν ρηθῆναι προσήκει Οι εναντ προτ είναι κυρίως υποθ με τους συνδ καί ή ουδέ ή μηδέ και τον υποθ συν γι αυτο και άρνηση μή και εκφ όπως οι υποθ

Χρονικές προτάσεις Oι χρονικές προτάσεις εισάγονται με τους χρονικούς συνδέσμους,ὅτε,ὁπότε,ὡς,ἡνίκα καί ὁπηνίκα,ἐν ὦ,ἐπεί,ἐπειδή,ἕως,ἄχρι,μέχρι κτλ και εκφ με ορ υποτ και ευκτ α)οριστ για το πραγματικό με άρνηση οὐ ἐπεί ἐκαθέζοντο,ἠρώτα ὁ Δερκυλίδας β) με υποτ όταν φανερώνουν με μία επαναλαμβανόμενη πράξη αόριστα στο παρόν ή μέλλον με άρνηση μη

Περιμένετε ,ἔστε ἄν ἔλθῃ Με αυτές τις χρον προτ ύστερα από το χρ συνδ μπαίνει ο αοριστολογικός σύνδ ἄν και έτσι οι χρον συνδ ὅτε,ὁπότε,ἐπεί και ἐπειδή γίνονται ὅταν,ὁπόταν,ἐπάν,ἐπειδάν γ) με ευκτική επαναληπτική όταν φανερώνουν πράξη που επαναλαμβάνεται στο παρελθόν άρνηση μή ὁπότε θύοι Κρίτων ,ἐκάλει Ἀρχέδημον

ο χρον συνδ πριν συντάσσεται με ορις παρελθ χρόνου ή υποτακτ όταν η κύρια είναι αρνητική πχ Ὁι πολέμιοι οὐ πρότερον τόν πόλεμον ἐξέφηναν,πρίν ἐνόμισαν καλῶς τά ἑαυτῶν παρεσκεύασθαι, με απαρεμφ όταν η κυρ προτ είναι καταφατική και σπάνια αρνητική Πρίν καταλῦσαι τό στράτευμα πρός ἄριστον,βασιλεύς ἐφάνη

γ) με ευκτ ότν υπάρχει έλξη από έγκλ της κύρ προτ ή όταν υπάρχει στην κυρ προτ ρημ παρελθ χρο. Ὅλοιο μή πω,πρίν μάθοιμι

Αναφορικές πρότασεις Οι αναφορικές προτάσεις με αναφορικές αντων και επιρρήματα(ὅς,ὅσος...ὅθεν,ὡς)και προσδ κάποιο όρο μιας άλλης προτ. Οἱ ἡγεμόνες ,οὕς ἔχομεν,οὔ φασιν εἶναι ἄλλην ὁδόν

Διακρίνονται σε α) ονοματικές που εισαγ με αναφ αντων και επιρρ.και χρησιμ ως ονόματα,ουσιαστικά ή επίθετα έτσι χρησιμ ως υποκ ως κατηγ και ως ονομ προσδ σελ 159 συντακτ β)επιρρηματικές που εισαγ με αναφ επιρρημ που χρησιμ ως επιρρημ προσδ.

Αιτία ,σκοπό,αποτέλεσμα,Αναφορ υποθ κτλ. ΑΣΚΗΣΕΙΣ Να βρεθούν οι παρακάτω δευτερεύουσες προτάσεις ,να χαρακτηριστούν συντακτικά και να δικαιολογηθεί η έγκλιση εκφοράς τους.

1.ἔχω πλοῑα ὥστε ἐλεῖν τό ἐκείνων πλοῑον.

2.εἰ τοῦτο πάντες ἐποιοῦμεν ,ἅπαντες ἄν δικαιότερον δία ταῦτα τά ἔργα τοῦτον μισήσαιτε.

3.εἰ καί μή βλέπεις,φρονεῖς δ ὅμως 4.ἀνεπαύοντο ὅπου ἕκαστος ἐτύγχανεν.

5.Καί ἄν οἱ πολέμιοι τό ναυτικόν ἡμῶν νικήσωσι ,κρατήσομεν αὐτῶν.

6.ἔαν τι λέγης παρά ταῦτα ,μάτην ἐρεῖς.

Να αναγνωρίσετε τις παρακάτω υποθετικές προτάσεις.

1.Ἤν πόλεμον αἰρῆσθε,μηκέτι ἥκετε δεῦρο ἄνευ ὅπλων.

2.Οὐκ ἄν τίς ζώη,εἰ μή τρέφοιτο 3.εἰ μέν ἦν καλός ,ἐφοβούμην ἄν σφόδρα λέγειν.

4.Εἰ μέν ὀμώμοκε Λεωκράτης ,φανερῶς ἐπιώρκησαν.

5.εἰ ἐκέλευον ξυμπλεῖν ,ἐλύοντο ἄν αἱ σπονδαί.

Να βρείτε τις δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις και να δηλώσετε το συντακτικό τους ρόλο. Φοβοῡνται μή πολλά δεινά πάθωσι. Μηδέ μέντοι τοῦτο μεῖον δόξητε ἔχειν,ὅτι οἱ Κύρειοι πρόσθεν σύν ἡμῖν ταττόμενοι νῦν ἀφεστήκασιν. Σόλων πῶς ἄριστα αἱ πόλεις οἰκοῖντο ἐρωτηθείς εἶπεν.

Στις παρακάτω περιόδους να βρείτε τις δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις. Φίλος τε ἐβούλετο εἶναι τοῖς μέγιστα δυναμένοις,ἵνα ἀδικῶν μή διδοίη δίκην. Ἀνάγκη οὖν ,εἰ καί μή δεινός πρός ταῦτα πέφυκα,βοηθεῖν τῷ πατρί καί ἐμαυτῷ. ἵνα δέ εἰδῆτε ὡς πολλοί ὑπό τούτου τεθνᾶσι,βούλομαι ὑμῖν τά ὀνόματα αὐτῶν ἀναγνῶναι.

ἐπειδή ἤρξαντο περαιοῦσθαι έπ ἀλλήλους ναυσίν μᾶλλον,ἐτράποντο πρός ληστείαν. Πλάγιος Λόγος Οι κύριες προτ κρίσεως μετατρέπονται σε α)σε δευτερ ειδ προτ ύστερα από ρήματα λεκτικά (λέγω,διδάσκω κτλ),γνωστικά(γιγνώσκω)αισθητικά(αἰσθάνομαι,ἀκούω) πχ,Λέγει ὁ κατήγορος ὡς ὑβριστής εἰμί β)σε ειδ απαρ ύστερα από ρήματα λεκτικά (φημί κτλ)και δοξαστικά (ἡγοῦμαι κτλ) Οἱ ἡγεμόνες οὔ φασίν εἶναι ἄλλην ὁδόν, γ)σε κατηγορημ μετχ ύστερα από ρημ αισθ,γνως και ρημ που σημ αγγελία (ἀγγέλλω,δηλῶ κτλ) Ἀβροκόμας ἤκουσε Κῦρον ἐν Κιλικία ἐστί

Οι κύριες προτ επιθυμίας μετατρέπονται σε τελ απαρέμφατα ύστερα από ρήματα κελευστικά(κελεύω),απαγορευτικά(ἀπαγορεύω),ευχετικ ά(εὔχομαι) κτλ.

Μειδίας ἐκέλευσεν ἀνοῖξαι τάς πύλας.

Οι κύριες ερωτ προτ σε δευτ ερωτ προ (πλαγ)ύστερα από τα ρήματα ἐρωτῶ,ἀπορῶ, κτλ

Οι δευτ παραμένουν δευτερ Ύστερα από ρήμα παροντικού χρόνου διατηρούν και στον πλάγιο λόγο τον ίδιο χρόνο και την ίδια έγκλιση που είχαν στον ευθύ με αλλαγή στο πρόσωπο του ρημ Ενώ Ύστερα από ρήμα παρελθοντ χρ διατηρούν τη δυνητική οριστ και δυνητ ευκτ αλλά την απλή οριστ ή την υποτ την μετατρέπουν σε ευκτ του πλαγίου λόγου

Να μετατραπούν οι προτάσεις από τον ευθύ στον πλάγιο λόγο.

1.Φησίν ὁ κατήγορος’(ουτος οὐ δικαίως λαμβάνει τό παρά τῆς πόλεως ἀργύριον.)

2.Μίλτιάδης λέγει ἀναγκαίον ἐστι τῇ πατρίδι βοηθεῖν.

3.Οἱ στρατιῶται ηὔχοντο .σωτηρία θύσομεν ἔθα ἄν πρῶτον εἰς φιλίαν γῆν ἀφικώμεθα