ΜΕΤΡΙΚΗ Κανόνες προσωδίας -Oι δίφθογγοι της λατινικής είναι μακρόχρονες -Φύσει μακρά= είναι η συλλαβή με δίφθογγο ή φωνήεν που δεν το ακολουθεί άλλο φωνήεν ή δίφθογγος. πχ.non,cor,nemo -Θέσει μακρά= είναι η συλλαβή με βραχύχρονο φωνήεν που το ακολουθούν Πχ δύο σύμφωνα(όχι άφωνο και υγρό): Virtutem(to vir είναι μακρό γιατί έχουμε δύο σύμφωνα να ακολουθούν) Τρία ή περισσότερα σύμφωνα : Πχ castra(το ca μακρό γιατί ακολουθούν τρία σύμφωνα) Ένα διπλό σύμφωνο: Πχ noxa(το no είναι μακρό γιατί ακολουθεί το x που είναι διπλό σύμφωνο)
Το ημίφωνο i πχ maior-peior(οι συλλαβές ma kai pe είναι μακρές γιατί ακολουθεί το i) -Φύσει βραχεία= είναι η συλλαβή με φωνήεν που το ακολουθούν Ένα απλό σύμφωνο πχ fidei(το fi είναι βραχύ) Το σύμπλεγμα qu πχ aqua(το α βραχύ λόγω του συμπλέγματος qu) Δεν ακολουθεί τίποτα πχ silva(το α βραχύ γιατί δεν ακολουθεί τίποτα) -Θέσει βραχεία =είναι η συλλαβή με μακρό φωνήεν ή δίφθογγο που την ακολουθούν Φωνήεν με h ή όχι πχ deleo,prohibeo
ΙΔΙΟΜΟΡΦΙΕΣ 1. Δεν είναι βραχύχρονα αν και ακολουθεί φωνήεν ή δίφθογγος το e της 5 κλίσης πχ diei το e είναι μακρό
i της γενικής ενικού το σε ius των αντωνυμιών και των επιθέτων πχ illius,nullius το a και το e μπροστά από το i γενικής ενικού των κυρίων ονομάτων σε ius πχ Gai,Pompei(to a kai to e είναι μακρά) το i σε όλους τους τύπους του fio εκτός όταν ακολουθεί er πχ fiemus(fi μακρό)αλλά fieri(fi βραχύ) 2. Αδιάφορη είναι όταν έχουμε άφωνο και υγρό πχ Tenebrae(άλλοτε το e μακρό και άλλοτε βραχύ) 3. H ποσότητα των ριζικών φωνηέντων κατά την κλίση μένει ίδια πχ amo το α παραμένει βραχύ 4. Oι μονοσύλλαβες λέξεις είναι κυρίως βραχύχρονες αλλά εξαιρούνται οι:en,non,quin,cur,cras,si,ac και τα επιρρήματα hic,huc,hac,sic 5. Βραχύχρονα είναι τα εγκλιτικά que,ve,ne,ce,te,pse
6. Οι κανόνες δεν ισχύουν για τις λέξεις που δανείστηκε η λατινική από την ελληνική γλώσσα.
ΕΚΘΛΙΨΗ Έκθλιψη είναι η αποβολή του τελικού φωνήεντος ή διφθόγγου μίας λέξης όταν η επόμενη ξεκινά από φωνήεν. Δ + Φ=πχ ill(ae) ubi Φ+Φ=πχ conticuer(e) omnes Φm + Φ=tant(um) alias
AΦΑΙΡΕΣΗ Αφαίρεση είναι η αποβολή του αρχικού φωνήεντος μιας λέξης όταν η προηγούμενη τελείωνει σε φωνήεν ή δίφθογγο.
ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΜΟΝΟ στα es και est Πχ Δ + est= πχ multa (e)st Φ + est =multa (e)st Φm +est=multum (e)st
1)Να σημειωθεί η ποσότητα των συλλαβών στις παρακάτω λέξεις Tollere,horreo,certat,audivere,non,silva,aqua,dux, spei,exclude,praefero,cecidisse,poeta,ignis,fidei,fi eri
2)Nα τονιστούν οι λέξεις Femina,Tenebrae,illius,faciei,retortis,virgines,pug nas,Iuppiter,venias,audientem
3)Nα σημειωθούν οι εκθλίψεις και οι αφαιρέσεις όπου υπάρχουν και να δικαιολογηθούν οι απαντήσεις σας seu visa est catulis cerva fidelibus finitis animum reddere amoribus pestemque a populo et principe Caesare in ausa et iacentem visere regiam
AΣΚΛΗΠΙΑΔΕΙΟ Α - - - υ υ- - υυ-υΧ=ασκληπιάδειος ελάσσων 12 συλλ Αποτελείται από 2 μακρές συλλαβές ,δύο χοριάμβους,μία μακρά και μία άτονη (-υυ-)xορίαμβος Στην μετρική τονίζουμε τις μακρές συλλαβές .Στον ασκληπιάδειο μόνο η δεύτερη μακρά δν τονίζεται
Τον συναντούμε στις ωδές 1 του 1 βιβλίου, Στην 30 του 3 βιβλίου και στο 4 στην 8
ΑΣΚΛΗΠΙΑΔΕΙΟ Β _ _ _ υυ_ _υυ_υ Χ=ασκληπιάδεις ελάσσων Επαναλαμβάνεται 3 φορές ο ίδιος στίχος _ _ _υυ_υ Χ =γλυκώνειος
Τον συναντούμε στο 1 βιβλίο στις ωδές 6,15,24,33.στο 2 στην 12,στο 3 στις 10 και 16 και στο 4 στις 5 και 12
ΑΣΚΛΗΠΙΑΔΕΙΟ Γ _ _ _υυ_ _υυ_υΧ (2 φορές) _ _ _υυ_ _(7 συλλαβές)φερεκράτειος _ _ _υυ _υ Χ (8 συλλαβές) γλυκώνειος Τον συναντούμε στις ωδές στο 1 βιβλίο στις 5,14,21,23,στο 3 στις 7,13 και στο 4 στην 13 ΑΣΚΛΗΠΙΑΔΕΙΟ Δ _ _ _υυ_υΧ(γλυκώνειος) _ _ _υυ_ _ υυ_υΧ (ασκληπιάδειος ελάσσων) Τον συναντούμε στις ωδές στο 1 βιβλίο στις 3,13,19 στο 3 στην 9 ,15,19,24,25,28 και στο 4 στην ωδή 1,13 ΑΣΚΛΗΠΙΑΔΕΙΟ Ε
_ _ _υυ_ _υυ _ _υυ_υ Χ (ασκληπιάδειος μείζων) 16 συλλαβές Τον συναντούμε στις ωδές στο 1 βιβλίο στην 11 και 18 και στο 4 στην 10
Να αναγνωριστούν τα μέτρα των στροφών και να γίνει απαγγελία των στίχων προφορικά καθώς και να σημειωθούν οι εκθλίψεις και οι αφαιρέσεις αν και εφόσον υπάρχουν.
Maecenas atavis edite regibus, o et praesidium et dulce decus meum: simplex munditiis?heu quotiens fidem mutatosque deos flebit et aspera nigris aequora ventis emirabitur insolens
Quis multa gracilis te puer in rosa Perfusus liquidis urget odoribus grato ,Pyrrha,sub antro? cui flavam religas comam Scriberis Vario fortis et hostium Victor Maeonii carminis alite, quam rem cumque ferox navibus aut equis miles te duce gesserit.
navis,quae tibi creditum debes Vergilium,finibus Atticis reddas incolumen ,precor, et serves animae dimidium meae.
Tu ne quaesieris (scire nefas),quem mihi,quem tibi(1 στίχος) Finem di dederint ,Leuconoe,nec Babylonios
ΑΛΚΑΙΚΗ ΣΤΡΟΦΗ Η αλκαϊκή στροφή αποτελείται από 2 αλκαϊκούς εντεκασύλλαβους ,1 αλκαϊκό 9 σύλλαβο και έναν αλκαϊκό 10 σύλλαβο
Χ _υ_Χ_υυ_υ_ (αλκαικός 11 σύλλαβος) 2 φορές επαναλαμβάνεται
X_ υ_Χ_υ_Χ(αλκαικός 9 σύλλαβος)
_υυ_υυ_υ_Χ(αλκαϊκός 10 σύλλαβος) Χαρακτηριστικο της αλκαικής στροφής είναι ότι ξεκινάει άτονο τονισμένο σε αντίθεση με την σαπφική και τις ασκληπιάδειες που ξεκινούν με τονισμένη τν 1 συλλαβή.
Τον συναντούμε στις ωδές του 1 βιβλίου στις 9,16,17,26,27,29,31,34,35,37,στο 2 βιβλίο στις 1,3, 5,7,9,11,13,14,15,17,19,20 και στο 3 στις 1,2, 3, 4, 5, 6, 17,21,23,26,29 και τέλος στο 4 στις 4,9,14,15
ΣΑΠΦΙΚΗ ΣΤΡΟΦΗ Α
_υ_Χ_υυ_υ_Χ (σαπφικός 11 σύλλαβος που επαναλαμβάνεται 3 φορές)
Τον συναντούμε στις ωδές στο 1 βιβλίο στην 2,10,12,20,22,25,30,38 στο 2 στις 2,4,6,8,10,16 στο 3 στις 8,11,14,18,20,22,27 και στο 4 στις 2,6,11.
ΣΑΠΦΙΚΗ ΣΤΡΟΦΗ Β
Είναι μία και μοναδική στον Οράτιο η ωδή 8 του 1 βιβλίου _υυ_υ_Χ _υ_ Χ_υυ_ _υυ_υ_Χ(σαπφικός μείζων-15 συλλαβές)
Να αναγνωριστούν τα μέτρα των στροφών και να γίνει απαγγελία.
Dissolve frigus ligna super foco Large reponens atque benignius Deprome quadrimum Sabina, o Thaliarche,merum diota.
remis adurgens ,accipiter velut mollis columbas aut leporem citus venator in campis nivalis
Haemoniae,daret ut catenis
Iam satis terris nivis atque dirae Grandinis misit pater et rubente dextera sacras iaculatus arces terruit urbem,
Lydia,dic,per omnis te deos oro,Sybarin cur properes amando perdere,cur apricum oderit campum patiens atque solis,
Tέλος υπάρχει και μια ειδική κατηγορία μέτρων που είναι σπάνια,τα αρχιλόχεια,το ιππωνάκτειο δίστιχο και ιωνικός απ ελάσσονος
ΑΡΧΙΛΟΧΕΙΟ Α _υυ_υυ_υυ_υυ_υυ_Χ (δακτυλικός εξάμετρος) _υυ_υυ_υυ_Χ(δακτυλικός τετράμετρος)
Τον συναντούμε στις ωδές του 1 βιβλίου τις 7,28
ΑΡΧΙΛΟΧΕΙΟ Β _υυ_υυ_υυ_υυ_υυ_Χ(δακτυλικός εξάμετρος) _υυ_υυ_ ημιεπής
Τον συναντούμε μόνο στην ωδή του 4 βιβλίου την 7
ΑΡΧΙΛΟΧΕΙΟ Γ _υυ_υυ_υυ_υυ_υ_υ_υ(αρχιλόχειος) υ_υ_Χ_υ_υ_Χ(ιαμβικός τρίμετρος καταληκτικός)
Τον συναντούμε μόνο στην ωδή του 1 βιβλίου την 4 ΙΠΠΩΝΑΚΤΕΙΟ ΔΙΣΤΙΧΟ _υ_υ_ υ Χ τροχαικός τετράμετρος καταληκτικός υ_υ_ _ _υ_υ _υ ιαμβικός τρίμετρος καταληκτικός
Τον συναντούμε μόνο στην ωδή του 2 βιβλίου στην 18
ΙΩΝΙΚΟΣ ΑΠΟ ΕΛΑΣΣΟΝΟΣ ΔΕΚΑΜΕΤΡΟΣ υυ_ _ ιωνικός απ ελάσσονος (10 φορές επαναλαμβάνεται)
Απαντά μόνο στην ωδή του 3 βιβλίου στν 12
Να αναγνωριστούν τα μέτρα των ωδών και να γίνει απαγγελία.
Miserarum est neque amori dare ludum neque dulci mala vino lavere aut exanimari metuentis patruae verbera linguae.
Non ebur ,neque aureum mea renidet in domo lacunar, non trabes Hymettiae premunt columnas ultima recisas
Solvitur acris hiems grata vice veris et Favoni Trahuntque siccas machinae carinas, Ac neque iam stabulis gaudet pecus aut arator igni Nec prata canis albicant pruinis.
Diffugere nives,redeunt iam gramina campis
Arboribusque comae Mutat terra vices et decrescentia ripas Flumina preatereunt,
Ambiguam tellure nova Salamina futuram. o fortes peioraque passi mecum saepe viri,nunc vino pellite curas: cras ingens iterabimus aequor.
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Οι ωδές στον Οράτιο χωρίζονται σε 6 κατηγορίες ΑΣΚΛΗΠΙΑΔΕΙΕΣ ΑΛΚΑΙΚΕΣ
ΣΑΠΦΙΚΕΣ ΑΡΧΙΛΟΧΕΙΕΣ ΙΠΠΩΝΑΚΤΕΙΕΣ ΙΩΝΙΚΕΣ Κύριο χαρακτηριστικό είναι η αιολική βάση απο δύο άλογα στοιχεία η οποία στον Οράτιο αποτελείται από 2 μακρές συλλαβές(_ _) και ο χορίαμβος (_υυ_) Τα μέτρα που συναντάμε μεμονωμένα είναι τα Γλυκώνειος (_ _ _υυ _ υ_) Φερεκράτειος(_ _ _υυ_ _) Ασκληπιάδειος ελάσσων(_ _ _υυ_ _υυ_υχ) Ασκληπιάδειος μείζων(_ _ _υυ _ _υυ _ _υυ_υ Χ) Σαπφικός ελάσσων( _υ_χ_υυ_υ_χ) Σαπφικός μείζων(_υ_χ _υυ_ _υυ_υ_χ) Αλκαικοί 9-10 11 σύλλαβος Αδώνειος _υυ_χ