σινεμά
32ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Κωνσταντινούπολης Μες στης Πόλης τα στενά... Αποστολή: Στράτος Κερσανίδης
Κατά γενική ομολογία, η ταινία «Εσείς φωτίζετε τη νύχτα» (Sen aydinlatirsin geceyi/ Thou Gild’st the Even - φωτό) του Ονούρ Ονλιού, ήταν η καλύτερη στο τουρκικό διαγωνιστικό τμήμα του 32ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Κωνσταντινούπολης, οπότε η βράβευσή της με τη Χρυσή Τουλίπα, μόνον έκπληξη δεν ήταν. Ξεφεύγοντας από κάθε συνηθισμένη αφηγηματική φόρμα, ο σκηνοθέτης μιλά για τους απλούς ανθρώπους. Ο ήρωάς του, ο Τζεμάλ, εργάζεται στο κουρείο του πατέρα του, σε κάποια μικρή πόλη. Μια πόλη με δύο ήλιους και τρία φεγγάρια στον ουρανό της, όπου ζει η Γιασεμίν που την ερωτεύεται τρελά και την παντρεύεται. Συμβαίνουν πολλά παράξενα στην ταινία, αλλά στον πυρήνα της παραμένουν η λύπη, τα βάσανα και τα προβλήματα των απλών ανθρώπων ακόμη κι όταν αυτοί διαθέτουν κάποιες ιδιαίτερες ικανότητες. Ταινία πικρή και παράδοξη, πρωτότυπη και ευαίσθητη, που αφήνει μια γλυκόπικρη αίσθηση και η οποία καταχειροκροτήθηκε όταν προβλήθηκε σε μια αίθουσα κατάμεστη, με τους θεατές να έχουν καταλάβει εκτός από τις θέσεις και όλα τα σκαλοπάτια και τους διαδρόμους. Το Ειδικό Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής πήγε στην ταινία «Ο κύκλος» (Devir/ The Cycle) του Ντερβίς Ζαΐμ. Ο σκηνοθέτης καταγράφει την καθημερινή ζωή και τα έθιμα των τσοπάνηδων σε ένα απομακρυσμένο χωριό. Με αργό ρυθμό και έντονα τα στοιχεία του ντοκιμαντέρ, η ταινία δείχνει το πώς η ανάπτυξη - εν προκειμένω μια εταιρία εξόρυξης μαρμάρου - καταστρέφει το περιβάλλον, τις συνήθειες και τις παραδόσεις των ανθρώπων. Δεν είναι λίγοι οι κινηματογραφιστές στην Τουρκία οι οποίοι επιχειρούν να αναμετρηθούν με τις ενοχές της Ιστορίας οι οποίες νιώθουν να τους βαρύνουν. Ένα από τα θέματα ταμπού της τουρκικής ιστορίας είναι η γενοκτονία (όρος που δε δέχεται η επίσημη πολιτική της Τουρκίας) των Αρμενίων. Με αυτό καταπιάνεται η Λουσίν Ντινκ στη «Γη του Σαρογιάν» (SaroyanLand). Με επίκεντρο τον αρμενικής καταγωγής Αμερικανό συγγραφέα Γουίλιαμ Σαρογιάν, η σκηνοθέτιδα αναφέρεται στις περιοχές που έζησε η οικογένεια του συγγραφέα και ιδιαίτερα στην πόλη Μπιτιλίς, μια πόλη που καταστράφηκε σχεδόν ολοκληρωτικά. Με αφορμή μια επίσκεψη του Σαρογιάν το 1964 στο Μπιτιλίς, η Ντινκ χρησιμοποιεί τη φωνή του και μαζί με άλλους αφηγητές στήνει ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ. Το ενδιαφέρον αυτό δεν προκύπτει μόνον από την ίδια την ταινία, αλλά και από τη συζήτηση που ακολούθησε την προβολή της. Τα βραβεία διεκδίκησαν συνολικά 10 ταινίες. Από τις υπόλοιπες ξεχώρισα το «Κρύο» (Soguk) του Ουγούρ Γιουτζέλ, που προσεγγίζει τη ζωή των ανθρώπων της επαρχίας και τις αρχές που διέπουν οικογενειακές τους σχέσεις, μέσα από την ιστορία ενός εγκλήματος και το «Κανείς δεν είναι στο σπίτι» της Ντενίζ Ακτσάι Κατουκσούζ, για τη ζωή μιας μητέρας που μεγαλώνει μόνη τα τρία της παιδιά και ισορροπεί ανάμεσα στη λογική και την παράνοια. Προβλήθηκε και «Το όνειρο της πεταλούδας» του Γιλμάζ Ερντογάν, ταινία εποχής, εξαιρετική παραγωγή, πλούσια και προσεγμένα σκηνικά και κουστούμια, δακρύβρεκτο σενάριο και τίποτε περισσότερο. Ίσως να κερδίσει το πλατύ κοινό. Τα στοιχεία που κυριάρχησαν στις περισσότερες τουρκικές ταινίες ήταν εκείνο των οικογενειακών σχέσεων και της μοναξιάς. Ισορροπίες που ανατρέπονται, θλίψη και αναζήτηση, καθημερινότητα στην πόλη και την επαρχία. Στο διεθνές διαγωνιστικό τμήμα, στο οποίο συμμετείχαν 13 ταινίες, τη Χρυσή Τουλίπα κέρδισε η ταινία «Τι έκανε ο Ρίτσαρντ» (What Richard Did) του Λένι Αμπραάμσον. Το Ειδικό Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής πήγε στην ταινία του Μπρουνό Ντιμόντ «Καμίλ Κλοντέλ 1915» (Camille Claudel 1915). Συνολικά, σε όλα τα τμήματα του φεστιβάλ, προβλήθηκαν 235 ταινίες. Γεμάτες αίθουσες, πολλές και καλές ταινίες, εξαιρετική διοργάνωση και το 32ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Κωνσταντινούπολης πίστωσε ακόμη μια επιτυχημένη
διοργάνωση στο ενεργητικό του. Από το υπόλοιπο πρόγραμμα επέλεξα να δω την ταινία που κέρδισε τη Χρυσή Άρκτο στο τελευταίο Φεστιβάλ του Βερολίνου, «Η θέση του αγοριού» (Pozitia copilului) του Ρουμάνου Καλίν Πέτερ Νέτζερ. Μια γυναίκα που γιορτάζει τα 60 της γενέθλια μαθαίνει πως ο γιος της ενεπλάκη σε δυστύχημα στο οποίο σκοτώθηκε ένα 14χρονο αγόρι. Ξεκινά έναν αγώνα να σώσει το γιο της αλλά έρχεται σε σύγκρουση μαζί του καθώς λειτουργεί με τρόπο χειριστικό. Μια εξαιρετική ταινία βασισμένη σε μια καθημερινή ιστορία. Με απλότητα και μινιμαλιστική σκηνοθεσία, ο Νέτζερ δίνει ξεκάθαρο και έντονο το στοιχείο της σύγκρουσης ανάμεσα στο γιο και τη μητέρα. Τίποτε δεν είναι περιττό στην ταινία, ο σκηνοθέτης χειρίζεται το θέμα του με οικονομία και ρεαλισμό. Αυτά από το 32ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Κωνσταντινούπολης (30 Μαρτίου - 14 Απριλίου 2013) που η καταξίωσή του πλέον στο χώρο των φεστιβάλ θεωρείται δεδομένη. Η παρουσία μεγάλων προσωπικοτήτων όπως ο Κώστας Γαβράς, ο Μάικ Φίγκις, ο Πίτερ Γουίαρ, η Πατρίτσια Αρκέτ, ο Μπιλ Όγκαστ και άλλοι απλά επιβεβαιώνουν το προφανές.
Next Την Μεγάλη Πέμπτη 2 Μαΐου (κάποιες από αυτές) και την Κυριακή του Πάσχα 5 Μαΐου (κάποιες άλλες) αναμένεται να ξεκινήσουν την προβολή τους στη Θεσσαλονίκη οι εξής ταινίες: «Το πρόσωπο του κακού» (Evil Dead - φωτό) του Φέντε Αλβάρεζ με τους Τζέιν Λεβί, Τζέσικα Λούκας και Λου Τέιλορ Πούτσι, «Chinese Zodiac» του Τζάκι Τσαν με τους Τζάκι Τσαν, Κι Σου και Όλιβερ Πλατ και «Almanya - Καλωσήρθατε στην Γερμανία» (Almanya – Willkommen in Deutschland) της Γιασεμίν Σαμντερελί με τους Φαχρί Γιαρντίμ, Πέτρα Σμιντ-Σάλερ, και Ντένις Μοσκίτο. Επίσης, την Πέμπτη 9 Μαΐου αναμένεται να βγουν στη Θεσσαλονίκη οι ταινίες: «Trance» του Ντάνι Μπόιλ «The Call» του Μπραντ Άντερσον «Να κάθεσαι και να κοιτάς» του Γιώργου Σερβετά
φιλμ νουάρ 13