VAN FLOAT TOT FLANDERS SHIPPING: DE TOEKOMST VAN DE BINNENVAART

ONDERZOEK IN DE KIJKER

Op 13 november 2018 werd op de Ijzer in Diksmuide het eerste autonoom gestuurde binnenschip feestelijk te water gelaten. Ook al betreft het vooralsnog een prototype, toch zijn de onderzoekers en inmiddels ook de beleidsmakers en de havenbedrijven ervan overtuigd dat ‘automated shipping track’ de toekomst van het scheepstransport in Vlaanderen wordt. We spraken met prof. Peter Slaets van Campus Groep T die met zijn multidisciplinaire onderzoeksgroep een voortrekkersrol in dit domein speelt.

Even situeren. Begin oktober 2018 ondertekenden het Departement Mobiliteit & Openbare Werken van de Vlaamse overheid, de universiteiten van Leuven, Gent, Antwerpen en Brussel, de Hogere Zeevaartschool, North Sea Port en het Havenbedrijf van Antwerpen een samen werkingsakkoord om vaart te zetten achter de ontwikkeling van autonome vaartuigen in Vlaanderen. “Float – zo heet het nieuwe platform – staat voor Flanders Automated Shipping Track”, legt Peter uit. “Het initiatief bestrijkt de hele transport- en logistieke cyclus van het vervoer over water. Het gaat dus niet alleen om schepen, maar ook om de overslag van goederen in de havens, terminals en op andere binnenlandse laad- en loskaden”.

Aantrekkelijk

“De binnenvaart is anno 2019 nog altijd de Assepoester van het goederentransport”, vervolgt Peter. “Het aandeel in de totale goederenstroom bedraagt amper 12.5%, de vloot is verouderd, tal van schippers zoeken hun heil aan wal of vinden geen opvolgers. Aan de andere kant zien we het vrachtvervoer op de weg almaar toenemen en de files met de dag langer worden. Wist je dat een klein binnenschip gemakkelijk 14 tot 30 vrachtwagens van de baan en uit de files kan houden? Bij een groot rijnschip of een duwvaartkonvooi loopt dat op tot resp. 140 tot 600 vrachtwagens.”

“De gemiddelde tonnenmaat van de binnenschepen in Vlaanderen bedraagt 1500 ton. Dat komt overeen met een gemiddelde van 75 vrachtwagens per schip dat gecompenseerd kan worden”. Maar er is meer. De binnenvaart is ook beduidend milieuvriendelijker dan het wegtransport. “Een binnenschip stoot gemiddeld 32g per ton/kilometer uit”, vertelt Peter. “Bij een doorsnee vrachtwagen gaat het om 82 g per ton/kilometer, dat is dus 60% meer. Wat ik hiermee wil zeggen komt hierop neer. Het is dringend tijd om in de binnenvaart het roer om te gooien en een andere koers te varen. Onbemande schepen kunnen hierbij een belangrijke rol spelen”.

Proefproject

Het FLOAT-akkoord is uiteraard niet uit de lucht komen vallen. “In het Departement Werktuigkunde zijn we inderdaad al een tijdje bezig met een pilootproject”, bevestigt Peter. “Samen met onze partners – de Vlaamse Waterweg nv en de POM West-Vlaanderen – hebben we een autonoom varend schaalmodel ontworpen en gebouwd om uit te testen in een realistische omgeving. In dit geval was dat de IJzer tussen Heernisse bij Diksmuide en het Sint-Joris spaarbekken bij Nieuwpoort. Ons zelfstandig schip is uitgerust met Galileo ontvangers en een supermoderne AseRt-m navigator om de betrouwbaarheidsfactor te verhogen. Een en ander werd ontwikkeld i.s.m. het bedrijf Septentrio dat gespecialiseerd is in het ontwerpen van geavanceerde GHSS-oplossingen. Het is immers de bedoeling dat in de nabije toekomst deze technologie ook in grotere schepen ingebouwd kan worden en transferee baar is naar andere types van waterwegen. Het traject op de Ijzer was alvast een geschikte proeftuin om ons schaalmodel uit te testen.

Flanders Shipping

Inmiddels kijken Peter en zijn team al verder. “Het FLOAT-platform betekent zonder twijfel een belangrijke stap vooruit op weg naar een geautomatiseerd scheepstransport in Vlaanderen, laat dat duidelijk zijn. Toch wil ik ervoor pleiten om ook de financiële middelen en de human resources die nu her en der verspreid zijn te kanaliseren naar en te centraliseren in een nieuw platform. Wat Flanders Make doet voor de maakindustrie, zou Flanders Shipping kunnen betekenen voor de binnenvaart van de toekomst”, besluit Peter.

Yves Persoons