LARVEN LEVEREN ONMISBARE VETZUREN

STUDENT IN DE KIJKER

Insecten in het algemeen en larven in het bijzonder zijn niet alleen een bron van proteïnen, ze bevorderen ook de circulariteit in de voedselketen. In zijn masterproef ontwikkelde Ludwig Kumpen (Campus Geel) een methode om het omega 3-vetzuurgehalte van de larven van de zwarte soldatenvlieg te verhogen. Het leverde hem een finaleplaats op in de VBI Student Research Awards 2022.

De alumnivereniging van de bio-ingenieurs en de industrieel ingenieurs Biochemie en Biowetenschappen bekroont jaarlijks de beste masterproeven met een VBI Research Award. In 2022 werden uit 25 inzendingen 4 finalisten geselecteerd. Onder hen Ludwig Kumpen, masterstudent Biowetenschappen op Campus Geel. Ludwigs werk situeert zich in het domein van de Research Group for Insect Production & Processing. Deze onderzoeksgroep zette de campus in Geel op de kaart als het expertisecentrum bij uitstek voor het onderzoek naar het kweken, oogsten en verwerken van insecten als duurzame voedingsbron.

Gezond

Een van de meest gebruikte insecten in het onderzoek naar bioconversie is de zwarte soldatenvlieg (Hermetia Illucens). Haar larven zijn in staat om een breed scala van rest- en afvalstromen uit de voedselketen om te zetten in eiwit- en vetrijke biomassa, waaronder omega 3-vetzuren. “Omega 3 behoort tot de familie van onverzadigde vetzuren die niet gemist kunnen worden in gezonde voeding”, vertelt Ludwig. “Ze spelen bijvoorbeeld een belangrijke rol in de ontwikkeling van de hersenen en het centrale zenuwstelsel, maar ze ondersteunen even goed de afweer van het lichaam tegen bacteriën en virussen. Een volwassen persoon heeft ongeveer 2 à 4 gram ervan per dag nodig. Ons lichaam maakt echter deze vetzuren niet zelf aan. Ze moeten bijgevolg ingenomen worden via de voeding. Vandaar hun benaming ‘essentiële vetzuren’”.

Belangrijke bronnen van omega 3-vetzuren in onze voeding zijn vette vissoorten zoals zalm, makreel, haring en tonijn en bepaalde groenten waaronder spinazie, witte bonen en kikkererwten. “Net zoals de mens zijn deze vissen aangewezen op hun voeding”, vervolgt Ludwig. “In de natuur halen ze omega 3 uit algen of plankton. In de aquacultuur kunnen de larven dienen als voedercomponent”.

Jeroen De Smet en Ludwig Kumpen

© Joren De Weerdt

Substraat

Ludwigs opdracht bestond erin om het omega 3-vetzuurgehalte in de larven te verhogen. “In feite zou je de larven gewoon kunnen kweken op een bestaand omega 3-vetzuurrijk substraat”, zegt Ludwig. “Deze grondstof is echter duur, beperkt beschikbaar en draagt niet bij tot de circulariteit van de voedselketen. Dus heb ik zelf een substraat gemaakt op basis van tarwezemelen – een restproduct van de agrarische industrie – waarin door toevoeging van een schimmel een fermentatieproces op gang is gebracht. Welke impact deze gisting heeft op het omega 3-vetzuurgehalte van de larven, was de hamvraag”.

De metingen na 8 tot 10 dagen kweektijd waren op zijn minst gezegd spectaculair. “Het totale vetgehalte lag circa 1,3 keer lager bij de larven die gekweekt waren op het gefermenteerde substraat dan bij de controlegroep”, zegt Ludwig. “We zagen anderzijds wel een circa 1,8 keer hoger omega 3-vetzuurgehalte in de vetzuursamenstelling van de substraatlarven. Deze exemplaren hadden dus netto wel een 1,9 keer hoger relatief omega 3-vetzuurgehalte t.o.v. de totale hoeveelheid vet. Concreet hadden deze larven – naast een gelijkaardige groei en overleving –een significant hoger omega 3-gehalte”.

Zouden afgaande op deze resultaten de duurzaam gekweekte larven het bestaande visvoeder kunnen vervangen? Volgens Ludwig is het daarvoor nog te vroeg. “Om commercieel haalbaar te zijn, zou het omega 3-gehalte nog minstens twee keer hoger moeten. Er zijn dus bijkomende optimalisatie-experimenten nodig. Ook het vetzuurprofiel zelf moet naar omhoog. Uiteindelijk heb ik maar een enkel facet onderzocht”.

Een andere vraag die zich opdringt is: komt er een tijd waarin we zelf de voedzame larven oppeuzelen? Op dit moment worden er toch al insecten geserveerd als duurzaam alternatief voor het traditionele vlees. Volgens Ludwig is dat nog maar een kwestie van tijd. “De larven van de Hermetia Illucens zijn nog niet erkend door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid als ‘novel food’. Daar kan uiteraard verandering in komen. De zwarte soldatenvlieg is in opmars, zoveel is zeker”.

Promotor: Jeroen De Smet

Copromotor: Frank IJdema

Yves Persoons