5 minute read
VAN PROFESSIONELE RAMPTOERIST TOT UNIVERSITEITSPROFESSOR
“Een atypisch profiel met een atypische gedachtengang”, zo kwalificeert Tom Molkens zichzelf. Een klassieke academische carrière was dan ook niet besteed aan deze professor Bouwkunde op Campus De Nayer. Zijn vakgebied is al evenmin alledaags. Als specialist in structurele weerbaarheid bestudeert hij hoe gebouwen reageren op rampen en andere onvoorziene gebeurtenissen. En hoe je nieuwe constructies kunt ontwerpen die daartegen bestand zijn of de schade binnen aanvaardbare perken houden. Een portret.
Prof. Molkens is gepokt en gemazeld in de bouwsector. Hij was achtereenvolgens ontwerper, ondernemer, consultant en onderzoeker en verdiepte zich in staalconstructies, bruggenbouw, structurele renovatie, brandresistentie en robuustheid van structuren. De KU Leuven haalde hem in 2022 in huis voor zijn grondige kennis van structurele weerbaarheid. Dat begrip mag dan nog wel geen hype zijn zoals duurzaamheid, het wordt wel met de dag relevanter. Zeker nu de gevolgen van de klimaatverandering zich almaar vaker en sterker manifesteren in extreme weersomstandigheden als tornado’s, overstromingen, natuur- en bosbranden, enz.
Horizontale aanpak
Tom is een ‘product’ van Campus De Nayer. Hij studeert er in 1988 af als industrieel ingenieur Bouwkunde. Vervolgens behaalt hij nog een diploma van burgerlijk ingenieur Bouwkunde aan KU Leuven. Gewapend hiermee duikt hij meteen in de beroepspraktijk. De eerste jaren werkt hij als projectingenieur bij een paar kleinere constructiebedrijven. In 1998 houdt hij deze job voor gezien en beslist ondernemer te worden. Hij richt StuBeCo op, een ingenieursbureau gespecialiseerd in geoptimaliseerd structureel ontwerp van constructies. Vanaf 2003 verlegt hij zijn focus naar constructies die bestand zijn tegen extreme omstandigheden. Tom ontpopt zich als een competent ingenieur-ondernemer en ‘professionele ramptoerist’ die zijn startup in korte tijd uitbouwt tot een forse KMO. In zijn consultancy onderscheidt hij zich in wat hijzelf noemt zijn ‘horizontale aanpak’. “Waar anderen geneigd zijn op microschaal de deelproblemen afzonderlijk aan te pakken, probeer ik op systeemniveau de grote lijnen te ontdekken die doorheen de klassieke opdelingen lopen. Zo krijg je een beter beeld hoe het geheel als systeem functioneert. Ook in de bouw is het geheel meer dan de som van de delen.”
In 2016 wordt Tom senior consultant bij Sweco, het Belgisch filiaal van Europa’s grootste ingenieurs- en adviesbureau. Hij is betrokken bij het design en de bouw van milieuvriendelijke constructies en het perfectioneren van de ontwerpmethodes. Verder adviseert hij de klanten hoe ze kunnen anticiperen op noodsituaties zoals brand, aardbevingen, instortingen, explosies, enz. In deze periode verdiept hij zich ook in tijdafhankelijke en probabilistische ontwerpmethoden die rekening houden met onzekerheidsen risicofactoren bij design, uitvoering en onderhoud. Aanvaardbaarheidscriteria spelen hierin een cruciale rol. Ze geven aan tot hoever een afwijking van de norm maximaal is toegestaan.
Proefschrift
Na 27 jaar in de beroepspraktijk is Tom aan een academische herbronning toe. Hij keert terug naar Campus De Nayer, dit keer als doctoraatsstudent bij prof. Barbara Rossi, de ‘leading lady’ in het onderzoek van staalconstructies. In zijn proefschrift bestudeert Tom de draagkracht van industriële staalconstructies nadat ze een brand hebben doorstaan. “Het onderzoek beperkte zich op dat moment tot geometrische en metallurgische elementen”, aldus Tom. “Er was behoefte aan een meer gestandaardiseerde en gebruiksvriendelijke evaluatiemethode die ook rekening houdt met de economische en ecologische aspecten.” Toms proefschrift resulteert in 2020 in een doctorstitel en een gebruiksklaar framework dat toepasbaar is op alle structuren die een brand hebben overleefd.
Na zijn promotie blijft Tom op Campus De Nayer. In 2022 wordt hij hoofddocent en twee jaar later coördinator van het Onderzoek en Onderwijs Bouwkunde. Zijn onderwijsopdracht bestaan uit de hoorcolleges van de vakken Eindige Elementenmethode, Staalbouw, Bouwmanagement, Numerieke Simulatiemethoden en Weerbaarheid van Structuren. Daarnaast is hij op de campus ook het aanspreekpunt van de groep Materialen en Constructies, een team van vier onderzoekers die bezig zijn met het optimaliseren van materialen en structurele elementen die resulteren in duurzame constructies. “Wij staan bekend voor onze atypische tests die in de klassieke labs minder of niet uitgevoerd worden”, vertelt Tom. “Bij proeven over de weerstand van structuren, brandweerstand of robuustheid van materialen gaat het er nu eenmaal anders aan toe dan gewoonlijk.”
Cockpit
De onderzoeksresultaten van Tom en zijn team zijn zeker niet alleen voor wetenschappelijke publicaties bedoeld. Ze worden ook omgezet in praktische richtlijnen en instrumenten op maat van de bouwsector. Belangrijk is eveneens dat ze hun weg vinden naar de praktijkcodes voor structureel ontwerp. Als lid van de CEN250 werkgroep die de Europese robuustheidsregels voor materialen opstelt, kan Tom er handig gebruik van maken. Hiermee zit hij in de cockpit van de vijfkoppige ‘raad van wijzen’ die de nieuwe Eurocodes opstelt die in 2027 van kracht worden.
Hij kijkt zelfs al verder want binnen de toekomstige normen voor bestaande staalconstructies – na 2027 dus – is hij verantwoordelijk voor het deel brand en na-brand. Op nationaal niveau heeft Tom zitting in beleidsvoorbereidende expertengroepen – de zogenaamde spiegelcommissies – over o.a. betrouwbaarheid, belastingen en beton- en staalconstructies. Vermeldenswaard is eveneens Toms zitje in de International Federation for Structural Concrete (FIB). Daar verzorgt hij binnen de task group ‘Post Fire’ het hoofdstuk over brandernst. In de groep ‘Fibre Reinforced Polymer Reinforced Concrete’ stelt hij dan weer mee de richtlijnen over de herverdelingscapaciteit en brandweerstand op. De internationale erkenning van zijn werk betekent in elk geval een stevige opsteker voor Tom en het volledige onderwijsen onderzoeksteam Bouwkunde op Campus De Nayer. De ‘professionele ramptoerist’ is een vaste waarde geworden in de academische en de bedrijfswereld.
Yves Persoons
