Mackiani by Factory Imaginations

mackiani

Theo Mackaay (Utrecht, 1950) begon in 1970 een opleiding tot steenhouwer. Hiermee vormde hij de basis om zich verder te ontwikkelen tot beeldhouwer. Hij studeerde aan de Rietveld Academie en de Amsterdamse Rijksacademie voor beeldende kunst, waar hij ook een uitingsvorm vond in schilderen.

M ISBN 978-90-80470-60-6

9 789080 470606 NUR 640

Theo Mackaay onder de mensen

WWW.SCEMUITGEVERIJ.NL

ackaay gaat in zijn werk uit van bestaande vormen die hij zodanig vervormt dat het beeld niet meer realistisch is: ‘Mijn figuren kom je niet op straat tegen. Het zijn verwijzingen naar de oervormen en naar het archetypische...´ Theo Mackaay beeldhouwt en schildert in de stijl van het zogenaamde gedeformeerde figurisme. Een stijl die te vergelijken is met het werk van modern klassieke kunstenaars als Picasso of Marino Marini. Theo Mackaay heeft hierbij een geheel eigen signatuur ontwikkelt. In het werk Mackiani komen alle onderdelen van zijn ervaring, vakmanschap en levensvisie bij elkaar in een mengeling van kleur, kracht en verfijning. Het werk is nieuw en verrassend, maar de hand van Theo blijft herkenbaar.

Theo Mackaay onder de mensen

mackiani

mackiani Theo Mackaay onder de mensen

ISBN 978-90-80470-60-6 NUR: 640 â&#x20AC;&#x201C; Kunst algemeen ÂŠ 2012 SCEM Uitgeverij, Nieuwegein www.scemuitgeverij.nl Vormgeving en productie: Factory Imaginations, Robbie Fabriek 1e druk februari 2012

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar worden gemaakt in enige vorm of wijze, hetzij door middel van druk, fotokopie, microfilm, geluidsband, elektronisch of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Hoewel dit boek met zorg is samengesteld, aanvaarden schrijver noch uitgever enige aansprakelijkheid voor schade ontstaan door eventuele fouten en/of onvolkomenheden in dit boek. All rights reserved. No part of this book may be reproduced, stored in a database or retrieval system nor published in any form or in any way, not electronically, mechanically, by print, photo print, microfilm, e-book or any other means, without prior written permission of the publisher.

colofon

Dit boek bevat het werk dat Theo Mackaay maakte onder de naam Mackiani. Een project dat kort gezegd voortkwam uit zijn enthousiaste kennismaking en samenwerking met de beroemde Italiaanse beeldengieterij Mariani, zijn drang om weer meer te gaan beeldhouwen en de familieomstandigheden die hem aan Nederland bonden.

Vrijwel al het werk is gemaakt op een speciaal soort Indiaas papier. Een vezelrijke papiersoort waarin rijst en katoen is verwerkt. Het voelt linnenachtig aan en is volledig natuurlijk. Door het natuurlijke karakter van het papier zijn de tekeningen niet exact even groot. Het verschil is echter slechts maximaal ĂŠĂŠn centimeter. In een lijst is het vanzelfsprekend niet meer relevant.

Er worden drie maten onderscheiden, die in dit boek zijn aangegeven met een A, B of C. A is ca. 26 x 33 cm B is ca. 23 x 24 cm C is ca. 33 x 50 cm

Ton Poppes (Utrecht, 1952) start op zijn twintigste samen met zijn tweelingbroer Dick in Utrecht Club Cartouch. In 1986 gevolgd door Club Escape in Amsterdam. In de tussentijd presenteert hij voor de Tros, KRO en andere omroepen populaire radioprogramma’s. Club Escape is snel een begrip en al drie jaar later wordt in hetzelfde gebouw Royal Café de Kroon geopend. Escape groeit uit tot één van de grootste clubs in Amsterdam. Eind 2011 ontvangen Dick en Ton de prestigieuze Nightlife Award als Escape wordt uitgeroepen tot beste club van Nederland. In de weinige vrije tijd die hem rest naast zijn drukke werkzame leven schildert Ton en schrijft hij gedichten. En natuurlijk maakt hij af en toe tijd voor zijn ‘ longtime friend’ Theo. Het is dan ook niet vreemd dat hij zijn bijdrage levert aan dit boek, dat mede dankzij zijn enthousiasme tot stand is gekomen.

e serie pentekeningen, schilderijen, aquarellen en gemengde technieken in dit boek is een jaar of twee geleden gestart. Theo moest vanwege familieomstandigheden langere tijd in Nederland verblijven. Op dat moment werkte hij in Italië aan een nieuwe serie beelden en had hij geen atelier in Nederland. Om toch te kunnen werken had hij een leren map aangeschaft met daarin gerecycled papier en aan de buitenzijde een ingevlochten blauwe steen. Ik weet het nog goed. Theo kwam bij mij op kantoor, het zonnetje scheen en hij kwam, als zo vaak, net iets vlotter dan de rest de trap oplopen. Onder z’n arm had hij die leren map ‘straight from the sixties’. Om de gedwongen Holland-periode door te komen had hij vijf tekeningetjes gemaakt. Hij vroeg, enigszins onzeker, of ik het wat vond? Ik was direct enthousiast. Het werk leek veel vrijer dan het werk dat ik gewend was. Ik zei: ‘Ik wil er zo wel 100 hebben’. Dat was niet tegen dovemansoren gezegd. Theo ging aan de slag en na verloop van tijd hadden we 130 van de meest uiteenlopende werken. Het werk sloot ook goed aan bij de nieuwe serie beelden die in de planning lagen. Om het nieuwe werk een ander tintje te geven kozen we een alias. Het werd Mackiani, een combinatie van Theo’s

voorwoord

achternaam en Mariani, de gieterij in Pietrasanta, waarmee een mooie samenwerking was aangegaan. Dan heb je ineens heel veel kunstwerkjes die soms heel veel, maar soms ook helemaal niets met elkaar te maken hebben. Wat doe je dan? Je probeert het te kaderen! Het eerste idee is een soort ‘Gammakrantje’ te maken waarin je alles achter elkaar opsomt. Maar daarmee doe je het werk van Theo te kort. Dan ontstaat het idee om bij enkele werken verhalen met een beschrijvende tekst te maken. Vervolgens leggen we, tijdens een goed glas wijn, onze plannen en verhalen voor aan Ton Poppes. Daar waren we op visite en we werden weer bijzonder goed en gastvrij verzorgd door zijn lieve Anita. En wat bleek. Naast zijn schilderwerk in Appeliaanse stijl, schrijft Ton ook. De levensbeschouwende, filosofische manier zou een meerwaarde geven aan ons boekje. En zo geschiedde! Het is mooi om te zien, hoe de meer dan 30 jaar kunstenaarschap van Theo met een bepaalde souplesse en trefzekerheid op papier is gebracht. En het leukste daarbij vind ik, dat het me niet lukt de mooiste uit te kiezen. Er zitten er verschillende bij die voor de leukste in aanmerking komen. Dat heeft Theo ook, want soms overlappen onze smaken en soms helemaal niet. Ik ben benieuwd hoe anderen dit ervaren! Freddy Schaap

Pietrasanta en Mariani

et kleine Toscaanse dorpje Pietrasanta (Heilig gesteente) ligt aan de Middel landse zee, aan de voet van de Apuaanse Alpen. Vanuit dit pittoreske dorpje trekt Michel angelo er zes eeuwen geleden met zijn muilezel op uit om marmer te vinden voor zijn Pièta. In de heuvels boven het dorpje ontdekt hij bij Carrara het perfecte witte marmer, Statuario, dat licht doorschijnend is als de zon er op schijnt. Al vanaf 100 voor Christus, in de Romeinse tijd, wordt er marmer gedolven uit de vele groeven rondom het stadje Carrara, dat nu als oudste, nog in bedrijf zijnde industrieterrein ter wereld wordt beschouwd. Na de herontdekking door Michel angelo van de marmermijnen trekken meer kunstenaars naar Pietrasanta. De dorpelingen bekwamen zich in het delven, verwerken en bewerken van beeldende materialen. Daarmee begint een eeuwenlang doorgegeven ambacht, waardoor Pietrasanta niet alleen een bruisend kunstenaarsdorp wordt, maar ook het centrum van kennis en vakmanschap. In het begin voornamelijk rond de vele soorten marmer die hier in de omgeving zijn te vinden. Later ook in het werken met andere materialen, zoals brons, messing en staal.

Op het terras van Bar Michelangelo op het Piazza Duomo geniet ik van de discussies van artistiekelingen die met veel armgebaren en stemverheffing elkaar hun meningen verkondigen. Op dit terras zit je om te kijken én gezien te worden. Rondom het terras klinken het geratel van de boren en het getik van de beitels uit de vele werkplaatsen en ateliers. Daar werken en experimenteren tientallen bekende en minder bekende kunstenaars, waaronder Nederlanders als Jurriaan van Hall, Eppe de Haan en sinds kort ook Theo. Het dorp heeft weliswaar ruim 20 kunstgaleries, maar wie door Pietrasanta loopt waant zich in een galerie. Je ziet er de gipsen modellen van wereldberoemde beelden. Zoals die van de zwaar gehandicapte kunstenares Alison Lapper, wiens moed en kracht zo werd bewonderd door mijn ex, de schrijfster Annemarie Postma. Het originele beeld, gemaakt door Marc Quinn, staat op Trafalquar Square in Londen. Overal waar je loopt staan beelden en sculpturen. Sommigen onafgemaakt, andere beelden geschonken aan het dorp door kunstenaars als Cascella, Folon, Marinsky, Messina, Mitoraj én Botero. Laatstgenoemde, de Colombiaanse kunstenaar Francesco Botero, domineert de straten van Pietrasanta. Overal staan beelden van zijn hand. Maar ook op posters, schorten en andere producten kom je zijn

naam en werk tegen. Hij is onlosmakelijk verbonden met het dorp en heeft er een woning, waar hij verblijft als hij aan het werk is in de gieterij van Mariani. Deze gieterij is in 1952 gestart door Claudio Mariani. Hij werkte vele jaren als leerling in Pietrasanta. Hij begon met het vervaardigen van grafmonumenten in brons en messing. Met het voortzetten van het vakmanschap van zijn voorgangers en het experimenteren met bestaande en nieuwe technieken groeide zijn Fonderia Artistica Mariani uit tot de Rolls Royce onder de gieterijen. Het team van Claudio en zijn opvolgers vernieuwde onder andere de ‘verloren was’-techniek (le method Cire Perdue, lost wax). Ze ontwikkelde ook een vacuümtechniek van bronsgieten waardoor het gewicht van sculpturen enorm vermindert. En het team van specialisten is de top op het gebied van retoucheren, polijsten, assembleren en patina. Ze produceren hoogwaardige, gecertificeerde eindproducten. De bekendste beeldend kunstenaars in de wereld werken daarom graag samen met Mariani. In 1974 zijn Claudio’s zoon Nicola, zijn nichtje Cristina en haar man Adolfo Agolini in het bedrijf gekomen. Sinds die tijd is het aantal medewerkers meer dan verdubbeld. Maar nog altijd worden veel opdrachten geweigerd en kunstenaars teleurgesteld. Want bij Mariani bepalen ze zelf met

inleiding

welke kunstenaars en aan welke opdrachten ze willen werken. Medio 2009 bezoeken Freddy Schaap, Theo en ik Pietrosanta. Vrij snel na onze aankomst zitten we op het terras van Bar Michelangelo op de Piazo Duomo. Daar horen we over de stugge Agolini’s van gieterij Mariani, die vooral met hun werk bezig zouden zijn. Hun passie en gedrevenheid wordt uitgelegd als arrogantie. Enigszins voorbereid op een moeizame kennismaking gaat Theo de volgende dag op weg voor een bezoek aan de gieterij. Door zijn flamboyance, de schetsen die hij heeft meegenomen en zijn kennis van techniek ontdooit Adolfo al snel en ontstaat een vriendschappelijk contact. Een contact waardoor Theo de gelegenheid krijgt zijn beelden in deze gerenommeerde gieterij te produceren. Maar die ook de basis legt voor een nieuwe periode in zijn kunstenaarsleven, de Mackiani-periode. Ik kijk, tien minuten lopen van de gieterij verwijderd, vanaf het terras over het plein. Hier liepen Michelangelo, Henry Moore, Donatello, Charlotte van Pallandt en de Stagi’s, denk ik. Ik realiseer me dat Jeff Koons, Marc Quinn, Francesco Botero én Theo nog vaak op dit terras zullen zitten. Evenals vele andere kunstenaars die hun weg naar deze smeltkroes van beeldend vakmanschap hebben gevonden.

Uitverkoren A

mackiani

A Long distance love

Desire A

mackiani

A Indian

Antraigues, Frans kunstenaarsdorp

ot zeven jaar geleden kwam ik enkele keren per jaar in het Franse kunstenaarsdorp Antraigues in de Ardèche. Vrienden hadden een huis aan de voet van het dorp. Elke ochtend klom ik langs een stijl voetpad naar het dorp om baguette te halen en een kop koffie te drinken bij ‘La Montagne’ op het plein. Dat hotelletje met caférestaurant was genoemd naar het populaire lied van Jean Ferrat, de bekendste inwoner van Antraigues. Er woonden tientallen kunstenaars en artiesten in de omgeving. Tegen de avond kwamen velen daarvan naar het dorp voor een spelletje Pétanque en een borrel. Dan zat je op één van de drie terrassen op het pleintje met Jacques Brel, Lino Ventura of Jean Saussac. Deze kunstschilder leerde ik in die jaren goed kennen. Hij werkte in een huis dat ‘Le Palais’ werd genoemd. En als hij daar niet was dan werkte hij niet. Het was dan ook een eer, denk ik, dat hij mij af en toe uitleg gaf over zijn werk en kunst in het algemeen. In rap Frans, waarvan hij ongetwijfeld heeft vermoed dat ik minder dan de helft begreep. Een echt, maar wellicht ongepast gevoel van respect merkte ik pas tijdens een etentje bij hem thuis, met buitengewoon veel ‘Mare de Ardèche’. Dit

zelfgemaakte bocht, een kruising tussen cognac en jenever, velt een paard met één glas, had hij gezegd. De rondbuikige aanwezigen dachten dat ik het, met mijn slanke lijf, na één slok al zou begeven. Maar na vijf glazen stond ik, dankzij het Utrechtse studentenleven, nog overeind en werd daarna voor altijd opgenomen in de vriendenkring. Jean Saussac was in Frankrijk een redelijk bekend kunstenaar. Werk van hem hangt in diverse musea. Hij maakte zowel subtiel als krachtig werk, zowel kleurrijk als gedragen. Dat herkende ik ook in het werk van Theo toen ik hem enkele jaren geleden voor het eerst ontmoette. Hij had het beeldhouwen weer even naast zich gelegd en schilderde mythische figuren van zwartomlijnde vlakken, ingekleurd met donkere tinten groen, rood, blauw en geel. Maar ik zag ook zijn vrolijke schilderijen, de speelse taferelen in lichte en bonte kleuren. In zijn Mackiani-schilderijen ontdek ik beiden. Het lijkt een overgangsperiode. De kleurige vrouwenportretten brengen mijn herinnering aan Antraigues en Jean Saussac weer tot leven. Als ik aan Jean en Theo denk en hun werk zie, dan realiseer ik me hoe mooi het is om bij beiden ondeugd, passie, melancholie, zoeken, spiritualiteit, vriendschap, senioriteit en meer, in één persoon verenigt te zien.

mackiani

A Sweet Sixteen

Kristel A

Droom A

mackiani

A In evenwicht

Het portret

et portret is natuurlijk niet het portret van een gezicht van één persoon. Nee, het zijn alle gezichten die van heden en verleden in een mix van alle tijden. Soms treft men het geluk als kunstenaar een impressie van dit alles te vinden. Voor mij is het nooit doel geweest ziel en zaligheid in één gezicht te treffen van welke belangrijkheid dan ook. Geen vacature voor portretschilder dus. Wel een gedachteloze impressie die van heel ver, heel diep komt en die ook nog de gestalte krijgt van heden en verleden. Dan moet het een treffer zijn, zoals hier zichtbaar in mijn keuze van ‘het portret’. (TM)

mackiani

A Het portret

Lâ&#x20AC;&#x2122;Homme de la Mancha A

Shiva A

mackiani

A Slangenvrouw

B Amazed

Lotgenoten

ie bemoediging heeft moeten ontberen kijkt met een

treurige blik in de ogen. Wie het zonder bemoediging moet stellen is altijd op reis. Wie van bemoediging onthouden is, vervreemdt van zichzelf. Wie onzekerheid etaleert, mist zekerheid scheppende bemoediging. Rivaliteit A

Schone schijn berooft je van de schoonheid. Schoonheid ervaren geeft ontroering zonder veinzen. Bemoediging is wezenlijk voor de vorming van de prille mens. Bemoediging is aanhoudend duurzaam liefdevol bejegenen. Bemoediging is scheppend in het verlangen te zijn. Bemoediging is het mooiste geschenk wat je jezelf cadeau kan doen.

Besluitenloosheid A

Laten we elkaar bemoedigen. Heilzamer kunnen we niet zijn voor elkaar. (TP)

mackiani

A Lotgenoten

Herinneringen A

mackiani

Overschaduwd A

mackiani

A Tot elkaar

Zwanendans B

St. Tropez A

mackiani

B Prada

C Rio

101

Sisters of the sun

en aaneenschakeling van lichtheid en optimisme. De abstractie een totaalbeeld en de ontspanning. Het complexe van de figuren, al dan niet compleet (wat hoort bij wie), maakt hier niet meer uit. Voor niemand hier

Sisters of the sun A

afgebeeld dreigt een catastrofe. Het licht is overal, alles tegen het punt van sereniteit aan. Er wordt genoten, de zonnestralen, en morgen bestaat nog niet. Sisters of the sun, shadows on the land, alles in de machtige schoot van de kosmos. (TM )

mackiani

C Orchidee

C Springdance

C Kakafonische markt

Alpujarras

lpujarras is het gebergte in Spanje net voor de Sierra Neva da. Het is veel groener en minder hoog. Maar Alpujarras is vooral ook de naam van mijn favoriete restaurant hier in Roquettas de Mar. Op het eerste gezicht een nauwelijks bijzondere gelegenheid. Maar iedere keer als ik er ben overvalt mij een déjà vu van herkenning aan mooie momenten van heel ver weg. Over veiligheid en acceptatie, over er mogen zijn. De mensen die er werken zijn buitengewoon vriendelijk en gewoon. Er is geen vervelende spanning of opgewondenheid. Ze zijn gewoon aardig en beleefd. Het eten is er eenvoudig, vers en met liefde bereid en van een constante goede kwaliteit. Het voelt als toen mijn ouders nog leefden, even wat eten in de keuken, geen verwachtingspatroon, geen stress, alles is goed zoals het is. De eenvoud van Alpujarras, waar kwaliteit en waarden zijn bewaard, geven me het heerlijke gemixte gevoel van nostalgie en het leven nu. Het gevoel dat ik leef. (TM )

mackiani

C Alpujarras

1 Atlantis C

mackiani

et is een voorrecht geen eenling te zijn. Het ontslaat je niet van de plicht om eigenheid vorm te geven. Dit dilemma kan alleen overwonnen worden door in reflectie jezelf de opdracht te geven het te laten zijn wat het is. Dit inzicht wordt niet door een ieder gedeeld, omdat de eigenheid van het individu hierin dominant is. Balans heeft de lenigheid van het perspectief nodig. Evolutie schonk onze soort verbondenheid, dit in het dagelijkse l足even blijvend vormgeven is een stuk moeilijker. De verankering van de liefde voor足 elkaar sleept je er door heen. Een EI met twee dooiers komt altijd in de zelfde pan. (TP)

Wederkerig A

mackiani

B Ei

Le temps perdu

e verloren tijd. Volgens mij gaat dit over de vergankelijkheid. Dat wat verloren is en niet op het moment suprême ervaren, ervaart men niet meer. Het is weg. Bij deze aquarel heb ik de kleuren van verwassenheid bewaard. Een soort Mohair doorkijkje om misschien dat nog te vinden wat je weg waande? Het symboliseert iets van wat er had moeten zijn voor een zekere meerwaarde of talisman-effect. Maar je ervaart niets of hooguit een vraagteken. De eeuwige twijfel van het bestaansrecht, of goed wel goed genoeg is of dat iets gewoon mag zijn zoals het is. Misschien is er niet meer succes dan dit, misschien is er niet meer dan dit. Is er alleen het nu en is alles wat is geweest helemaal niet zo zwaar. ‘Le temps perdu’, het zijn gewichtige woorden. (TM )

mackiani

C Le temps perdu

Time machine C

Schaakmat C

mackiani

C Borias

Borias

orias is het sprookje van de krijger die in het oude Grieken land steden en dorpen plunderde, samen met Xena. Toen ze elkaar voor het eerst ontmoetten, was Xena in staat hem te verleiden. Hij verliet zijn vrouw en kind en zelfs zijn leger. Ze overtuigde hem ervan een eigen leger te vormen en Azië te veroveren. Ze verlieten Griekenland. Over de

Mongoolse steppen, op weg naar het oosten, slachtten ze iedereen die op hun weg komt. Tussen Borias en Xena ontwikkelde zich een gepassioneerde relatie. Regelmatig konden ze elkaar niet aan en namen ze afstand, maar even vaak zochten ze elkaar weer op. Na een leven van strijd, verraad en hartstocht werd Borias vermoord door Xena’s luitenant Dagnine en de slavin Satrina. (RvM)

mackiani

C Dit, is een hele mooie

mackiani

M ISBN 978-90-80470-60-6

9 789080 470606 NUR 640

Theo Mackaay onder de mensen

WWW.SCEMUITGEVERIJ.NL

Theo Mackaay onder de mensen