Crkva Av. Antuna Crkva Sv. Ilije GENEZA – IZVORNI OBLICI, PREGRADNJE, FAZE GRADNJE, HRONOLOGIJA Nije poznato kad je crkva sagrađena, a proširena je 1556. godine. Godine 1833. uz crkvu je dozidan zvonik, a u to vrijeme je vjerovatno dozidana i sakristija (pošto se i zvonik i sakristija uočavaju na planu iz 1838. godine). POKRETNI PREDMETI FUNKCIONALNO VEZANI ZA OBJEKAT U crkvi se nalaze tri mermerna i dva drvena oltara. Oltarske slike slovenačkog slikara Josipa Tominca − Sveti Ilija, Gospa od Rozarija i Sveti Roko predstavljaju kulturno dobro. Inventar crkve čini i zbirka srebrnih svećnjaka i devet bogato ukrašenih kandila. NAPOMENE Na dan Sv. Ilije, ujutru se kreće iz Donjeg Stoliva na svetu Misu. Posle mise se organizuje posluženje za mještane i goste. Za crkvu Sv. Ilije izrađen je Elaborat o revalorizaciji nepokretnog kulturnog dobra 2014. godine. INTERVENCIJE NA OBJEKTU Na crkvi nisu vršeni restauratorski radovi. ZATEČENO STANJE Kompleks je u veoma lošem stanju. Stara zgrada škole je u ruševnom stanju. Kapela Sv. Antuna je u lošem stanju, s oštećenim krovnim pokrivačem. Crkva Sv. Ilije je ugrožena vlagom. Usljed vlage malter u unutrašnjosti crkve i slikana dekoracija su oštećeni. VALORIZACIJA Kompleks crkve Sv. Ilije, formiran tokom dugog vremenskog perioda, kroz više faza gradnje, svjedoči o transformacijama, razvoju i načinu života Stoliva. Groblje na kojem su sahranjeni ugledni stanovnici Stoliva daje kompleksu memorijalni značaj. Arhitektonsku vrijednost kompleksa predstavlja skladna kompozicija koju čine crkva sa zvonikom, plato ispred crkve sa kapelom Sv. Antuna, starom zgradom škole i crkvenom zgradom, formirana vještim korišćenjem složene konfiguracije terena. Graditeljska vrijednost odražava se u poduhvatu koji je predstavljalo građenje kompleksa, a naročito visokog zvonika, na nepristupačnom mjestu. Prostor kompleksa, u okviru autentičnog očuvanog ruralnog naselja, sa terasom sa koje se pruža vidik na Gornji i Donji Stoliv, Perast, ostrva, kotorski i dio risanskog zaliva, kao i okvirom koji čine kapelica Sv. Antuna i zgrada stare škole, predstavlja izuzetan ambijent. Posebnu arhitektonsku i ambijentalnu vrijednost ima očuvan autentični enterijer crkve s baroknim mermernim i drvenim oltarima, slikanom dekoracijom zidova, drvenim klupama i svijećama. Umjetnička vrijednost crkve se ogleda u skladnoj kompoziciji, rješenju visokog zvonika, obradi enterijera, mermernim i drvenim oltarima i slikama. Crkva Sv. Ilije sa zvonikom predstavlja završni element i daje prepoznatljivost Gornjem Stolivu kao izuzetnoj ambijentalnoj cjelini. Istovremeno, crkva je vizuelni reper i učestvuje u formiranju kulturnog pejzaža Boke Kotorske kao jedna od najzanačjnijih dominanti. MJERE ZAŠTITE Izvršiti istraživanja arhivske građe kako bi se utvrdila hronologija građenja kompleksa. Izvršiti hitne mjere zaštite kako bi se spriječilo dajlje urušavanje djelova kompleksa, škole, stepeništa, zidova. Ispitati mogućnosti revitalizacije zgrade škole Resturirati krovni pokrivač kapele Sv. Antuna. Izvršiti restauraciju krovnog pokrivača crkve Sv. Ilije kako bi se spriječilo dalje vlaženje crkve. LITERATURA, IZVORI, ISTRAŽIVANJA, DOKUMENTACIJA, FOTOGRAFIJE, CRTEŽI, PROJEKTI
192 Studija kulturne baštine Vrmca - ANEKSI