Zelula bizirik dago
8. Zer biomolekulek betetzen dute energia-funtzioa? 9. ÂżZer molekula mota lortzen dira arnasketa aerobioan? 10. Zer helburu du arnasketak? 11. Egiten al dute arnasketa aerobioa landareen zelulek? Arrazoi ezazu erantzuna.
12. Konpara itzazu fotosintesiaren eta zelula-arnasketaren prozesuak, honako alderdi hauek kontuan hartuta: a) prozesu biak egiten dituzten izaki bizidunak. b) prozesuen xedea. c) gertatzen diren materia- eta energia-eraldaketak. d) kontsumitzen eta askatzen diren gasak.
13. Azal ezazu zertarako behar duten energia zelulek. 14. Eman itzazu zelulen elikadura-prozesuen adibideak.
5 Zelulak ugaltzeko gai dira Ingurumen-baldintzak (tenperatura, elikagaiak badauden‌) egokiak direnean ugaltzen dira zelulak. Zelula batzuk minutu gutxian behin ugaltzen dira, bakterioak esate baterako; beste batzuk, egun edo hilabete gutxian behin; badira, halaber, organismo plurizelularretan zelula oso espezializatuak (giza hematieak, adibidez), sekula ugaltzen ez direnak. Zelula-ugalketan, zelula erdibitu egiten da, bakarra izateari uzten dio, eta bi zelulakume sortzen dira. Zelula amak bizi-programa (DNA) eta hura itzultzeko beharrezkoak diren egiturak ditu, eta horiei esker bizi da. Era berean, bi zelulakumeek bizitzeko gaitasun hori bera jaso behar dute zelula amarengandik. Hori horrela izan dadin, zelulak, erdibitu aurretik, bikoiztu egiten du bere DNA, halako eran non DNA molekula bakoitzetik bi molekula sortzen diren, jatorrizkoaren berdinak.
Zelulakumea
Zelula ama
Zelula ama
Zelula ama
Zelulakumea DNAren bikoizketa
Zelularen zatiketa
2.7 irudia. DNAren bikoizketa eta bi zelulakumeen arteko banaketa zuzena, zelularen zatiketaprozesuan.
30