Lang Leven Leren is een Erasmus+ KA3-project van de Europese Unie in het kader van de actie New European Agenda for Adult Learning 2030 (NEAAL2030). Het project wordt mede gefinancierd door het departement Onderwijs.
INHOUD Wat voorafging Transitie Levenslang Leren en de dynamische levensloopbaan Visie2050: scenario’s ESF-oproep Transitie Leven Leren Werken 2050 Erasmus+ KA3 NC-project
Ondertussen Oprichting Partnerschap Levenslang Leren
3 jaar Lang Leven Leren Werkjaar 2020/2021 Op de website 2020/2021 Werkjaar 2022 Op de website 2022 Werkjaar 2023 Op de website 2023 Europese conferentie Levenslang Leren
De steun van de Europese Commissie voor de productie van dit e-zine houdt geen goedkeuring van de inhoud in. De inhoud geeft de standpunten van de auteurs weer en de Commissie kan niet aansprakelijk worden gesteld voor het gebruik dat eventueel wordt gemaakt van de daarin opgenomen informatie.
PROJECT LANG LEVEN LEREN
Met het Europese Erasmus+ project Lang Leven Leren willen we •
in Vlaanderen een impuls geven aan levenslang leren, zowel voor maatschappelijke als voor persoonlijke redenen en behoeften
•
de uitbouw ondersteunen van een vernieuwingsnetwerk om een omslag te realiseren in hoe we denken over leven, leren en werken
•
informatie delen over ondersteunende Europese beleidsinstrumenten.
We nodigen ‘pioniers’ uit om eigen kleine en grote voorbeelden te delen die ‘de toekomst nu’ al weerspiegelen en die de vonk kunnen laten overslaan naar anderen. Hiervoor maakten we (ondermeer) een website Lang Leven Leren en organiseren we events. Het project ontstond uit de transitievisie Leven, leren en werken in 2050. De nadruk ligt op ‘leven, leren, werken met zin’ in de dubbele betekenis van ‘met goesting’ en ‘als zinvol voor leven en werk ervaren’. Op de website brengen we dan ook voornamelijk – maar niet uitsluitend – Vlaamse en internationale inspirerende denkkaders, methodieken, praktijken, acties, projecten en Europese beleidsinstrumenten die in de lijn van deze visie liggen. Sinds het ontstaan van het Partnerschap Levenslang Leren verbinden we de werkzaamheden van het project ook met enkele acties uit het Actieplan van het Partnerschap. De Vlaamse regering publiceerde op 5 juni de conceptnota ‘De Lerende Samenleving’ die de uitdagingen en opdrachten voor levenslang leren in Vlaanderen beschreef. Op basis van deze conceptnota ontstond een Partnerschap Levenslang Leren. Het bestaat uit partners uit de domeinen Onderwijs en vorming en Werk en sociale economie. Op 17 december 2021 werd het Actieplan Levenslang Leren ‘Koers zetten naar een leren Vlaanderen’, als mededeling, bekrachtigd door de Vlaamse regering.
www.langlevenleren.be
WAT VOORAFGING Transitie Levenslang Leren en de dynamische levensloopbaan - LLW2050 De transitie levenslang leren en de dynamische levensloopbaan kadert in het grotere geheel van Visie 2050, de toekomstvisie van de Vlaamse Regering Bourgeois (2014 – 2019). De regering Bourgeois stelde dat ze tegen 2050 van Vlaanderen een regio wilde maken • • •
die sociaal, open, veerkrachtig en internationaal is, die welvaart en welzijn creëert op een innovatieve en duurzame manier, waarin iedereen meetelt.
Om deze doelstellingen te laten slagen werd gewerkt aan zeven transitieprioriteiten die de noodzakelijke veranderingen sneller moesten helpen realiseren. De Regering verklaarde dat ze daar de komende jaren samen aan zou werken met allerlei actoren uit de samenleving.
De 7 transitieprioriteiten: • • • • • • •
Transitie circulaire economie Transitie slim wonen en leven Industrie 4.0 Transitie levenslang leren en de dynamische levensloopbaan Samen leven in 2050 Transitie mobiliteit Energietransitie
De slagzin voor de transitie levenslang leren en de dynamische levensloopbaan was:
“In een wereld in verandering willen we een nieuwe visie ontwikkelen op de lerende levensloopbaan”
Visie 2050 bouwde verder op het werk dat al verricht was door Vlaanderen in Actie (ViA), het toekomstproject van de Vlaamse regeringen Leterme I en Peeters I en II.
WAT VOORAFGING Transitie Levenslang Leren en de dynamische levensloopbaan - LLW2050 Uitdagingen
Als grote uitdaging werd voornamelijk gekeken naar de impact van technologische ontwikkelingen op jobs, kwalificaties en vaardigheden. Het was immers toen al duidelijk dat er in de toekomst jobs zouden verdwijnen, nieuwe en vaak betere zouden bijkomen, bijna alle jobs van inhoud zouden veranderen en dat de houdbaarheidsdatum van competenties gevoelig zou inkorten. Naast technologische werden ook andere trends waargenomen die loopbanen en arbeidsrelaties hertekenen waardoor we anders over jobs en loopbanen moeten gaan nadenken: de toenemende individualisering, flexibilisering, meer polygame arbeidsverhoudingen, ‘uberisering’, het actief ouder worden e.a. Maar ook al zullen competenties niet meer zo lang meegaan, toch bleef ‘kennis opdoen’ gezien als dé sleutel tot innovatie. En net zoals bij jobs, werd gesteld dat ook onze manier van leren zal (moeten) veranderen.
Plan van aanpak Om een inspirerende visie te ontwikkelen voor lerend en werkend Vlaanderen van 2050 werd een plan van aanpak opgemaakt waarin gefaseerd te werk zou worden gegaan: • • •
Fase 1: Analyse verkenning van de transitie Fase 2: Uitbouw van de transitievisie: werk van de transitie-arena Fase 3: uitbouw van de transitie-ruimte
Transitiemanagement Twee transitiemanagers werden aangesteld: Willem De Klerck (WSE) en Koen Pelleriaux (DOV). Toen Koen Pelleriaux het departement verliet werd zijn plaats ingenomen door Jeroen Backs. De rechterhand van de transitiemanager voor WSE was Benedict Wauters (toen directeur innovatie bij ESF)
WAT VOORAFGING Transitie Levenslang Leren en de dynamische levensloopbaan (LLW2050) Fase 1
Analyse en verkenning van de transitie
2016-2017
Fase 2
Uitbouw transitievisie: werk van transitie-arena
2017-2018
Fase 3
Uitbouw van de transitieruimte 2018 - ...
De doelstelling van deze fase was om de evoluties op weg naar 2050 beter te begrijpen en te bestuderen en mogelijke kansen en risico’s te ontdekken. Er waren rondetafels waarin stakeholders uit de wereld van onderwijs en werk mee nadachten over de ideale toekomst van leren en werken. Een 40-tal vernieuwers en/of voorlopers getuigden in een interview over de innovatieve niches waarin zij actief waren, de vernieuwingen die zij zagen en/of in gang gezet hadden, de kansen die zij ontdekten en de grenzen waar ze tegenaan liepen.
De doelstelling van deze fase was om samen met vernieuwers een beeld te krijgen van onderwijs en jobs in 2050. Zestien mensen uit de wereld van onderwijs en werk kwamen daarvoor samen in een ‘transitie-arena’ om het beeld proberen scherp te krijgen. Zij gingen op zoek naar een nieuw verhaal voor ‘leven, leren en werken’ in 2050, de kiemen en mogelijke paden om daartoe te komen.
Als doelstelling van fase 3 werd het volgende vooropgesteld: • uittekenen van de transitiepaden in de vorm van proeftuinen, experimenten en verspreidingsmiddelen die een hefboomeffect hebben voor het bereiken van de visie • een toetsing van de belangrijkste transitiepaden bij de politiek, de administratie en maatschappelijke stakeholders • de opstart van experimenten en proeftuinen langsheen de transitiepaden • de opstart van transitieplatforms en lerende netwerken rond deze experimenten.
VISIE2050 Scenario’s
ESF-OPROEP Transitie Leven Leren Werken 2050
In december 2018 lanceerde ESF een oproep ‘Transitie Leven, Leren en Werken 2050’ voor transitie-experimenten/ systemische innovatieprojecten (in tegenstelling tot klassieke experiment/innovatieprojecten). De thema’s van de eerder geformuleerde Visie2050 (nu: LLW2050) door de leden van de transitie-arena vormden de leidraad voor de oproep. Een transitie-experiment: • wil een persistent maatschappelijk probleem aanpakken • laat de beoogde toekomst vandaag al zien • wordt gedragen door actoren uit verschillende domeinen, organisaties,… met verschillende perspectieven • is hoofdzakelijk gericht op leren hoe men een bijdrage aan een gewenste transitie kan leveren. In maart 2019 werden 9 projecten geselecteerd uit 80 projectideeën. De projecten gingen van start begin september 2019. De experimenten werden kritisch-constructief opgevolgd door ‘reflexieve monitoren’. De meeste benaderingen voor monitoring gaan uit van meten en afrekenen. Deze systematiek van monitoring staat haaks op transitie, die zich kenmerkt door onzekerheid en controverse. Transitie-opgaven worden immers gekenmerkt door onverwachte obstakels en kansen. Vaak blijkt pas tijdens het proces wat écht belangrijk is. Dat maakt het lastig om op voorhand te bepalen wat en hoe gemonitord moet worden. Bij reflexieve monitoring ligt het accent daarom op leren en bijsturen, gericht op structurele verandering. De reflexieve monitoren werden begeleid door een consortium van experten op gebied van transitie en reflexieve monitoring: • • •
DRIFT - expertisecentrum Universiteit van Rotterdam Tweepeerenboom - coöperatieve gespecialiseerd in transitie- en doorbraaktrajecten AWB - think-and-do tank innovatie architectuur, stedenbouw en ruimtelijke ordening.
Dit consortium ondersteunde ook de monitoring van de transitie in Vlaanderen en de uitbouw van het transitiemanagement.
LANG LEVEN LEREN Erasmus+ KA3 project
In mei 2019 diende het Departement Onderwijs en Vorming (DOV) een projectaanvraag in bij de Europese Commissie voor een Erasmus+ project (Kernactie 3 – Ondersteuning van Beleidshervormingen) in het programma ‘National Coordinator for the Implementation of the European Agenda for Adult Learning’ (NC). In de Europese Agenda voor volwasseneneducatie ligt het accent op Europese samenwerking in het beleid voor volwasseneneducatie. De Agenda geeft aan dat het belangrijk en nodig is dat alle volwassenen hun persoonlijke en beroepsvaardigheden (kunnen) blijven verbeteren, maar ook dat er nog te weinig volwassenen blijven bijleren. Dat kan alleen verbeteren als er stappen worden genomen. Daarvoor staan in de Agenda verschillende acties opgesomd. Voor een soepele samenwerking tussen de Europese landen en de Commissie werd in alle deelnemende landen een nationale coördinator aangeduid. Iedere nationale coördinator stelt een werkprogramma op met specifieke activiteiten om de Europese Agenda voor volwasseneneducatie in hun land uit te voeren.
Karine Nicolay is in Vlaanderen nationaal coördinator voor de Europese Agenda voor volwasseneneducatie.
De Europese Commissie keurt het Vlaamse NC-project goed en het start in januari 2020 met een looptijd van twee jaar (tot eind december 2021). Het DOV co-financiert het project en werkt voor de uitvoering nauw samen met het Departement Werk en Sociale Economie, ESF-Vlaanderen en het consortium van transitie-experten. Als nationaal coördinator en project manager wordt Karine Nicolay aangesteld. Het NC-project wil • •
•
in Vlaanderen een impuls geven aan levenslang leren zowel uit persoonlijke als maatschappelijke behoefte de uitbouw ondersteunen van een vernieuwingsnetwerk om een omslag te realiseren in hoe we denken over leven, leren en werken informatie delen over Europese beleidsinstrumenten.
Het project is geïnspireerd door de transitievisie LLW2050 en zal pioniers, doeners, denkers en opiniemakers uitnodigen om kleine en grote praktijkvoorbeelden te delen die ‘de toekomst nu’ al weerspiegelen. Het project biedt het Partnerschap Levenslang Leren perspectieven/ opties/concrete voorbeelden over leren in onderwijs, werk en het leven die het beleidswerk van vandaag, en dat van het Partnerschap Levenslang Leren in het bijzonder, kunnen voeden.
De nadruk ligt op ‘leven, leren, werken met zin’ in de dubbele betekenis van ‘met goesting’ en ‘als zinvol voor leven en werk ervaren’
ONDERTUSSEN: PARTNERSCHAP LEVENSLANG LEREN Levenslang leren in Vlaanderen hinkt nog achterop. De Europese doelstelling van 60% opleidingsdeelname tegen 2030 is zonder verdere actie niet haalbaar. Daarom werkten de partners van het Partnerschap Levenslang leren een Actieplan uit met deze doelstelling in het vizier. Op 5 juni 2020 publiceerde de Vlaamse regering de conceptnota ‘De lerende samenleving’. De conceptnota beschrijft de uitdagingen en opdrachten voor Levenslang leren in Vlaanderen en de manier waarop een Actieplan Levenslang Leren in sterk partnerschap verder zal worden vormgegeven. De vier prioritaire uitdagingen werden in de conceptnota als volgt geformuleerd: • • • •
iedereen leergretig maken leren toegankelijk maken vraag en aanbod goed afstemmen leren wordt werken en werken wordt leren.
Op basis van deze conceptnota stelde de Vlaamse regering een Partnerschap Levenslang Leren samen. Dat bestaat uit partners uit het domein werk en uit het domein onderwijs en vorming. De verschillende onderwijskoepels, de onderwijsverstrekkers en ook het hoger onderwijs zijn vertegenwoordigd. Voor het domein werk gaat het over een vertegenwoordiging van werkgevers en werknemers. Daar kwamen nog een aantal partners bij: de private opleidingsverstrekkers, de Vlaamse Onderwijsraad, een business school en het lokale niveau. Ans De Vos is voorzitter van het Partnerschap. De SPOC’s, of de single points of contact, die de link vormen met de kabinetten van de ministers zijn Jeroen Backs vanuit Onderwijs en Vorming en Willem De Klerck voor Werk en Sociale Economie. De algemene taken van het Partnerschap zijn: consistentie tussen de opdrachten in de conceptnota bewaren, mobiliseren, sensibiliseren, monitoren, faciliteren, kennis delen, onderzoek opvolgen en lanceren, experimenteren. Op 17 december 2021 werd het Actieplan Levenslang Leren ‘Koers zetten naar een leren Vlaanderen’, als mededeling, bekrachtigd door de Vlaamse regering. Het uiteindelijke plan heeft een matrixvorm met drie dimensies, waarbij ook de drempels voor levenslang leren zijn aangegeven dwars over de matrix heen. Het partnerschap wil aan een opleidingsdeelname komen van 60%, zoals die ook in de Europese pijler van sociale rechten wordt vermeld (juni 2021). De minister van Onderwijs keurde mee de resolutie van de Europese Raad goed ‘A new European Agenda for Adult Learning’, waarin die doelstelling van 60% is herhaald. De partners vonden het dus relevant om dit ook hun doelstelling te maken.
Lang Leven Leren neemt een rol op in het Vlaggenschip 2 ‘Naar een gesegmenteerde mobiliseringsstrategie’.
LANG LEVEN LEREN 2020/2021 Het eerste werkplan van de nationale coördinator voor Vlaanderen begon in januari 2020 en eindigde op 31 december 2021. Het project kreeg de naam Lang Leven Leren en de website Lang Leven Leren is er een onderdeel van. Daar delen ‘pioniers, dromers, denkers en doeners’ eigen kleine en grote voorbeelden die ‘de toekomst nu’ al weerspiegelen en die de vonk kunnen laten overslaan naar anderen. ONLINE KICK-OFF Op 9 oktober 2020 kwam Lang Leven Leren voor het eerst naar buiten met een - wegens corona - online kickoff. De belangstelling was groot – met 150 gasten uit heel diverse hoeken – de inhoud prikkelend. Willem De Klerck en Caroline Gijselinckx schetsten hoe de transitievisie LLW2050 onder impuls van een groep geestdriftige pioniers evolueerde tot wat ze vandaag is: dromen dat in 2050 iédereen kan leven, leren en werken met zin. De boodschap van Willem en Caroline vormde de kapstok waar de rest van de dag werd aan opgehangen. In een videoboodschap illustreerden Jo Caudron, Bart Boelen, Henk Oosterling, Jochanan Eynikel en Leen Gorissen een aantal aspecten ervan.
EERSTE VERJAARDAG Op 12 oktober 2021 vierde Lang Leven Leren, samen met EPALE, haar eerste verjaardag! Het werd een memorabele dag met een aanstekelijk blended programma. In de voormiddag volgden we de internationale online EPALE community conferentie met als thema Transitions: the role of adult learning in ensuring inclusive and sustainable change. MIT-professor en geestelijke vader van TheoryU, Otto Scharmer, sloot de eerste conferentiedag af. Na de lunch organiseerden we een LIVE workshop Chances to Change. We stonden stil bij de vraag hoe we anders kunnen leven, leren en werken met een spel dat alle elementen van TheoryU van Otto Scharmer in zich draagt.
OP DE WEBSITE 2020/2021 Op weg naar leven, leren, werk met zin! Welke steen leg jij erbij? Bij Lang Leven Leren dromen wij ervan dat iedereen in 2050 kan leven, leren en werken met zin. Wij nodigen ook iedereen uit om deze droom mee waar te maken. Transitiemanager Willem De Klerck en Caroline Gijselinckx verwoorden deze droom. Niet alleen omkijken, maar leren van de toekomst “Om een systeem te veranderen heb je moed nodig om die stap in het onbekende te zetten”, zegt MIT-prof, auteur en actieonderzoeker Otto Scharmer. Omgaan met disruptie, doe je door vol in de pril ontluikende mogelijkheden van de toekomst te duiken.”
Intrinsiek gemotiveerde mensen kan je loslaten en vertrouwen “Door de pandemie zijn wij als bedrijf nog meer outputgericht gaan sturen. Dat betekent minder controleren en juist meer ondersteunen. We moeten mensen niet helpen in ‘wat’ maar ‘hoe’ ze dingen kunnen doen”. Dat zegt Jose Bokhorst van Robert Walters Groep. Vrouwen met buitenlandse herkomst aan het werk Wat houdt kortgeschoolde maar vaak talentrijke jonge vrouwen met een migratie-achtergrond weg van de arbeidsmarkt? En wat kunnen we doen voor wie de stap wel wil zetten? Fatima, Ömür en Er-man over hoe geen enkel talent onbenut mag blijven. Parlangi verbindt generaties door een taal te leren Parlangi verbindt mensen die een taal willen leren met moedertaalsprekers. Parlangi gelooft in de kracht van sociaal contact, in leren en in het leven en slaat een brug tussen mensen van verschillende generaties, culturen, nationaliteiten en achtergronden. Vlaams Partnerschap Levenslang Leren klaar voor de start Vlaanderen heeft meer mensen nodig die willen blijven leren, en liefst met volle goesting. Het nieuwe Partnerschap Levenslang Leren onder leiding van Ans De Vos tekent tegen juni 2021 de krijtlijnen uit van een ambitieus actieplan levenslang leren.
Vier hefbomen voor skills match volgens Agoria Agoria Vlaanderen wil graag met alle partners werk maken van een echt skills match-beleid. Daarvoor formuleerde het 4 hefbomen. Vickie Dekocker is auteur van de studie ‘(Re)train to change: reduceer de skills mismatch met 5%’ Zij benoemt wat dit in de praktijk betekent.
Vertrouwen op MyCompass voor een leven lang leren met goesting Dream big. Start now’. Studenten van hogeschool Odisee krijgen aan het begin van hun leerloopbaan de digitale coachingtool MyCompass mee in de zoektocht naar hun professionele identiteit. De tool is ook prima inzetbaar op de werkvloer.
Vier scenario’s voor de toekomst van leren volgens OESO-directeur “De toekomst zal ons altijd blijven verrassen, en dààr moeten we op voorbereid zijn”, zegt Andreas Schleicher, OESO-directeur Educatie en Vaardigheden. “Het inspireerde ons om te kijken naar alternatieve scenario’s voor de toekomst van ons onderwijs en leren.”
Wordt artificiële intelligentie zo sterk dat weerstand ertegen nutteloos is? Schots EdTech ondernemer Donald Clark voorspelt dat artificiële intelligentie (AI) een prominente rol zal gaan spelen in levenslang leren. “Hopelijk kan ik mensen ervan overtuigen dat AI de te volgen weg is, als we het goed doen.” Wat zegt Vlaanderen en Europa?
Microsoft kijkt op een heel andere manier naar talent, en dat is nodig! “Wij gaan op een andere manier naar talent kijken. Dat mag je gerust revolutionair noemen,’ zegt Elke Jorens. Elke neemt elk jaar 4.000 mensen aan bij Microsoft. Nog 3.000 andere begeleidt zij intern naar een andere job. “Wij kiezen resoluut voor skills based hiring.”
Fons Leroy: niet jobs, jobs, jobs, maar skills, skills, skills Duurzaam gaan leven, leren en werken om onze wereld gezond te houden. Dat is de boodschap van voormalige VDAB-baas Fons Leroy. Een blik vooruit naar de arbeidsmarkt van 2030 als kompas. Het doel? Elke organisatie of bedrijf een Huis van Werkgeluk.
Een probleem is niet op te lossen met de denkwijze die het veroorzaakt “Je kunt een probleem niet oplossen met de denkwijze die het heeft veroorzaakt” Dat stelde Henk Oosterling op de kickoff van Lang Leven Leren op 9 oktober. Henk is filosoof en schrijver. Is school nog cool genoeg in een digitaal tijdperk? Is ‘school’ nog ‘cool’ genoeg in een digitaal tijdperk? Bart Boelen is expert hybride leren en onderwijstechnoloog. Hij formuleerde zijn antwoord op de kickoff van Lang Leven Leren op 9 oktober. Leren we wel de juiste dingen? En wat kunnen we beter verleren? “Leren we wel de juiste dingen?” Deze vraag stelde Leen Gorissen van Studio Transitio op de kickoff van Lang Leven Leren op 9 oktober 2020. We zijn nog maar een heel jonge soort op deze aarde en kampen op dit ogenblik met een hele hoop duurzaamheidsvragen. Wat betekent jouw job in jouw leven? “Wat betekent jouw job in jouw leven? Wat betekent werk voor jou persoonlijk?” Die vraag stelde Jochanan Eynikel op de kickoff van Lang Leven Leren op 9 oktober 2020. Geloof jij in de toekomst? En welke toekomst dan? Jo Caudron is digitaal ondernemer en transformatiestrateeg. Op de kickoff van Lang Leven Leren op 9 oktober 2020 vertelde hij dat digitale krachten alle sectoren dwingen om een nieuwe positie in te nemen. Maar wat als dat slechts het begin is? Diversiteit en inclusie: prioriteit op onze arbeidsmarkt? Vlaanderen wordt steeds meer etnisch en cultureel divers. En onze arbeidsmarkt? Wat zijn de uitdagingen voor hoogopgeleide nieuwkomers daar? En hoe kunnen we onze arbeidsmarkt diverser en inclusiever maken?
Timmeren aan een center voor vocational excellence Met 22 partners uit 8 landen werken aan een Center of Vocational Excellence voor de hout- en meubelsector. Daar werken 5 Belgische partners aan mee, onder meer sectororganisatie Woodwize. Werk mee aan een nieuw wereldrapport Futures of Education UNESCO werkt tegen 2021 aan een nieuw wereldrapport over de toekomst van leren en onderwijs. Lever je bijdrage voor ‘The Futures of Education, Learning to Become’. Werken is leren is werken is leren bij ING Leven, leren en werken zijn steeds meer vervlochten. ING België speelt in op dit ‘volgende normaal’ met de ontwikkeling van een aangepast leer-ecosysteem voor haar medewerkers. Wat als we nu eens niet teruggaan naar business-asusual? De Covid19-crisis kwam onverwacht maar gaf ook een ongeziene boost aan de omschakeling van klassikaal naar digitaal bijscholen en herscholen bij Proximus Corporate University. Wat als opleiden plots allemaal digitaal moet? Meer dan 100.000 opleidingen per jaar bij de FOD Financiën. Wat als die plots allemààl digitaal moeten? Kirsten, Michaël en Wouter speelden het klaar in hun Academie voor opleiders. Hoe zien 16 wegbereiders uit onderwijs en werk 2050? De wereld verandert. We zullen anders moeten gaan leven, leren en werken. Een draaiboek of stappenplan bestaat niet. In deze video delen 16 wegbereiders uit onderwijs en werk hun visie.
LANG LEVEN LEREN 2022 Het tweede werkplan van de nationale coördinator voor Vlaanderen begon in januari 2022 en eindigde op 31 december 2023. ONTMOETINGSDAG op 18 oktober 2022 Voor de tweede verjaardag van Lang Leven Leren organiseerden we op 18 oktober 2022, in samenwerking met EPALE, een ontmoetingsdag over ‘learning communities’ in het inspirerende kader van Abdij van Park in Leuven. Het overkoepelende thema van de driedaagse internationale online EPALE-conferentie was ‘Imagine. Verrijkend, duurzaam en inclusief Europa’. Met de internationale EPALE-gemeenschap als een voorbeeld van een echte internationale gemeenschap voor volwasseneneducatie, mijmerden we samen met onze gasten over verleden, heden en verbeeldden we ons nieuwe toekomst(en) voor leven, leren en werken. De conferentie liet zien hoe het Europese niveau en het lokale niveau mooi met elkaar verbonden kunnen worden. Als aanvulling op het online gedeelte van de conferentie kwamen immers lokale groepen live samen in 17 verschillende landen. In Vlaanderen namen we ‘s ochtends deel aan de online conferentie. ‘s Middags waren onze gastsprekers burgemeester Mohamed Ridouani over open leerplekken in Leuven, KU Leuven-professor Koenraad Van Cleempoel over Leuven als het Silicon Valley van de 16de eeuw, auteur Sandra Langereis over de rol van Erasmus hierin en ESFvertegenwoordiger Eline Vermeersch over experimenten met leerecosystemen.
ONDERSTEUNING INSPIRATIEDAG op 25 oktober Op 25 oktober 2022 kwamen zo’n 300 vertegenwoordigers van levenslang leren in Vlaanderen samen op de eerste Inspiratiedag Levenslang Leren georganiseerd door het Kenniscentrum Innovatieve Leerwegen van het Departement Werk en Sociale Economie. Lang Leven Leren ondersteunde dit event met een infostand en een interview met keynote spreker Pieter Sprangers, over het bouwen, versterken en ondersteunen van een Vlaamse leergemeenschap. VOORBEREIDING EUROPESE CONFERENTIE We bereiden een internationale conferentie over Levenslang Leren in Vlaanderen voor in het kader van het Belgische EU-voorzitterschap in de eerste helft van 2024. Op vrijdag 28 oktober 2022 heeft de Vlaamse Regering een projectplan goedgekeurd voor het Belgisch Voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie.
OP DE WEBSITE 2022 Europa wil een brede holistische visie voor volwasseneneducatie De nieuwe Europese agenda voor volwasseneneducatie stelt dat tegen 2030 ten minste 60% van de volwassenen zou leren en nodigt uit tot een holistische visie op volwasseneneducatie waarbij formeel, nietformeel en informeel leren even belangrijk zijn. Iedereen leergretig: 10 vuistregels “Iedereen is van nature leergretig”, zegt onderwijsfuturoloog Pieter Sprangers. “De cruciale vraag is: hoe vullen wij de nood aan ondersteuning in Vlaanderen in de toekomst in? Hoe zorgen we ervoor dat iedereen een betekenisvolle leerrelatie met iemand kan opbouwen?” Opleiden en leren zijn geen synoniemen Hoe verhoog je het rendement van leeracties? “Door leeracties op te bouwen met de bouwstenen die het leerrendement verhogen kun je ervoor zorgen dat de ‘return on investment’ meer zichtbaar wordt en stijgt”, zegt Soraya Vreye van De Opleidingscoach. Nieuwsgierigheid is de pasmunt van de toekomst “De fundamentele reden om creatieve ecosystemen te ontwikkelen en ermee aan de slag te gaan, is om de creativiteit – die lange tijd werd beperkt door een lineaire, traditionele en individualistische kijk – vrij te maken”, zegt professor creativiteit Felipe Zamana.
Levenslang leren voor duurzame loopbanen Ans De Vos, voorzitter Partnerschap Levenslang Leren: “Ons appèl is dat we samen aan de slag gaan zodanig dat iedereen – jong, oud, hooggeschoold of laaggeschoold, schoolmoe of levenslange lerend – zich aangemoedigd voelt om in die leercultuur mee te stappen.” Alleen door samen te werken kan je dingen veranderen Dat samenwerken niet altijd van een leien dakje loopt, ondervindt Artemis Kubala elke dag. “Maar door samen te werken verander je evengoed zelf als mens. Het is door samen te werken met anderen dat ik mezelf beter heb leren kennen én dat ik blijf bijleren.” Hartenproject: de kracht van kunst om de eigen kunst te ontdekken Theatergezelschap HETGEVOLG heeft een groot hart
voor mensen die buiten het reguliere maatschappelijke circuit vallen. Met de kracht van het theater ontdekken buitenbeentjes de kracht in zichzelf en de moed om opnieuw bij het dagelijkse leven aan te knopen. Je eigen waarden kennen als eerste stap naar duurzame loopbaan Studenten al vroeg in hun loopbaan leren inzicht krijgen in hun eigen waarden is een grote stap op weg naar een duurzame loopbaan. Een stage is een uitgelezen kans om te experimenteren. Het project ‘waardengedreven loopbaanpad’ ging ermee aan de slag. EXPERIMENTEREN MET LEVEN, LEREN EN WERKEN ANDERS COMBINEREN Hoe kunnen we de huidige grote uitdagingen – klimaat, oorlog, migratie, vergrijzing, gezondheid – het hoofd bieden? Wat is een passend antwoord op de gevolgen van onder meer de Covid-19 pandemie en de digitale en groene transities? Het louter oplappen of verbouwen van bestaande structuren volstaat niet. In 2018 gingen de departementen Onderwijs en Vorming en Werk en Sociale Economie – vanuit Visie2050 – op zoek naar manieren om leven, leren en werken op een nieuwe leest te schoeien. Ook 9 transitie-experimenten gingen met steun van het ESF van start. De projecten brengen radicaal nieuwe ideeën over leven, leren en werken in de praktijk om er van te kunnen leren. Elk project vertrok vanuit een uitdaging en een droom over hoe deze uitdaging aan te gaan. Wat bereikten ze, wat is hun trots, wat leerden ze, en hoe zien zij de toekomst nu? De MET, leerhubs voor middelbare scholieren De MET gaat samen met lerende jongeren op zoek naar een gepersonaliseerde leerroute. Dat leren is netwerkleren, leren binnen en buiten school en hybride leren. De jongeren krijgen geen standaardroute aangeboden, maar ontwikkelen samen met hun leercoach een eigen pad. Hierdoor stijgt hun betrokkenheid, is de leerwinst hoger, de diversiteit groter en bereikt men samen resultaten die relevant zijn voor de samenleving in al zijn facetten. Leren beperkt zich niet+1:34 meer tot de school of de schooltijd, maar gaat levenslang door. Plaats maken voor leren en maken Maakleerplek (mlp) is een open werkplaats waar Leuvenaars, scholen, bedrijven en (creatieve) organisaties elkaar kunnen ontmoeten, ruimte en materiaal delen, dingen maken en leren van elkaar. mlp vormt een ecosysteem waar over leeftijden, achtergronden, disciplines en sectoren heen geleerd
wordt door samen te werken aan concrete uitdagingen. Het ESF-project neemt de rol op van ‘transitiemotor’. Het is een binnenboordmotor die als taak heeft om de ideeën van de transitie Leven, leren en werken in 2050 binnen te brengen in mlp en bewoners en bezoekers uitdaagt hiernaar te handelen. Leef voluit in een inclusieve wereld Hoe benader je jongeren vanuit hun sterkte? Hoe zorg je dat ze mee zijn met de 21st century skills? Dat er betere aansluiting is tussen jongeren die afstuderen en de noden van werkgevers? Kortom, hoe maken we leren en werken compatibel met onze veranderende maatschappij? Op deze vragen zocht Konekt vzw met het ESF-transitieproject ‘Hotspots voor Talent’ een antwoord. Een flexibele combinatie van leven, leren en werken In LLW 2050 hubs komen opleidingsverstrekkers, ondernemingen, lerenden en werkenden samen. Iedereen met interesse, nieuwsgierigheid en talent kan deelnemen om samen te innoveren, ondernemen, werken en leven. Via de hubs kan iedere burger een flexibele combinatie maken van leren, leven en werken en een positieve impact creëren voor het eigen leven en de maatschappij. Geen inclusieve arbeidsmarkt zonder echt inclusief onderwijs De partners van het project Schoolwerk2.0 wilden de brug vormen tussen de school en de werkgever en de methodiek van arbeidszorg – die al 20 jaar bestaat – breed gaan inzetten. Ze wilden ervoor zorgen dat die methodiek ook door scholen ingezet kon worden. Ze wilden jongeren klaarmaken voor de arbeidsmarkt, maar vooral ook de arbeidsmarkt en het onderwijs klaarmaken voor al die jongeren. Daarvoor moesten ze eerst goed weten wat de drempels, maar vooral ook wat de hefbomen zijn om jongeren uit alle mogelijke onderwijsvormen competentiegericht naar de arbeidsmarkt te laten stappen. Daarbij vonden ze het heel belangrijk om los te komen van het hokjesdenken en zich niet alleen toe te spitsen op BuSO of BSOrichtingen Levenslang leren, de nieuwe norm Dat iedereen intrinsiek, duurzaam levenslang en levensbreed kan en wil leren. Dat was de droom van Syntra PXL met het ESF-project ‘Levenslang leren, de nieuwe norm’. Intrinsiek en duurzaam staan voor het zelfstandig vormgeven van de eigen ontwikkeling, met als motor de eigen waarden, drijfveren, zingeving en talenten. Levenslang en -breed leren omvat het volledige spectrum van leren, een leven lang. Leven IS leren, en leren IS leven. We spraken met
Wouter Steegmans en Marjoleine Drieskens over de uitdagingen en de droom die aan hun ESFtransitieproject ten grondslag lag, de realisaties en successen, de geleerde lessen en hoe zij de toekomst zien. De campus, een plaats van ontmoeting De ambitie van het ESF-project BICCIB van Artevelde hogeschool is dat haar campussen een plaats van ontmoeting zijn. Ze zijn een hub, een living lab, een co-workingspace, maar ook een habitat waar grenzen worden verlegd om de uitdagingen van vandaag en morgen in co-creatie aan te pakken. Dit niet alleen door en voor studenten, docenten en werkveld, maar ook door en voor de buurt en de buurtbewoners. De campus is geïntegreerd in het sociale, economische en culturele weefsel van buurt en stad. De fysieke muren van de campus zijn virtueel afgebroken om leven, leren en werken in elkaar te laten overvloeien, drempels te verlagen en obstakels weg te nemen.
Nieuwe betekenis geven aan de economie LoREco is een acroniem dat staat voor Lokale en Regeneratieve Economie. “LoREco wil de economie weer dichter bij de mensen brengen”, zegt Jonas Van Lancker, projectcoördinator bij Howest. “Wij geloven dat de grote technologische, maatschappelijke en ecologische uitdagingen van de toekomst slechts kunnen worden aangepakt door in te grijpen op de fundamenten. De opzet van ons project was te experimenteren met een complementaire munt en een daaraan gekoppeld gegarandeerd inkomen om de lokale economie en het sociaal weefsel in centrumsteden te versterken en om zo de volle potentie van de bevolking op een duurzame manier aan te spreken.” We spraken met Jonas Van Lancker en reflexief monitor Geert Hofman over hun project LoREco. Waarom ze eraan begonnen, wat er van geworden is, de lessen die ze leerden en hoe zij de toekomst zien. Goesting geven om te blijven leren Voor LAB is de toekomst lerend. LAB maakt jongeren al vroeg kundig in het ontdekken van hun eigen leerstijl, leerstrategieën en – vooral – goesting om te leren! LAB biedt lerenden tot 16 jaar een doorgedreven basisvorming. Vanaf 16 jaar voeren ze zelf de regie over hun eigen leertraject, in interactie met het hoger onderwijs en het bedrijfsleven. Zowel scholen als bedrijven worden lerende organisaties. Dit biedt de beste kans op levenslang leren met goesting. In de toekomst kan en mag iedereen persoonlijk meesterschap ontwikkelen.
https://langlevenleren.be/transitie-experimenten-esf/
LANG LEVEN LEREN 2023 Het tweede werkplan van de nationale coördinator voor Vlaanderen begon in januari 2022 en eindigde op 31 december 2023. DERDE VERJAARDAG op 10 oktober 2023 Op de eerste dag van de internationale online EPALEcommunity conferentie op 10 oktober 2023 bundelden het Belgische EPALE-team en de nationale coördinator voor de Europese Agenda voor Volwasseneneducatie in Vlaanderen de krachten en organiseerden een live-evenement over innovatieve leerplekken. Het evenement vond plaats in het hart van Brussel, in de creatieve hub La Vallée. Ruim 100 deelnemers kregen de hele dag input over vaardigheden voor de toekomst en meer specifiek over ‘third spaces’ die innovatieve leerplekken blijken te zijn. Innovatieve leerplekken.... Third spaces?... De national coordinator, het EPALE-team en de sprekers gingen dieper in op deze zogenaamde ‘derde plekken’ die op steeds meer plaatsen in Europa opduiken. Voor sommigen zegt het begrip nog niet zoveel, maar overal in onze steden en op het platteland komen er steeds meer bij. Deze derde plekken worden, vaak beheerd door gewone burgers, gebaseerd op het principe van collectieve intelligentie, co-creatie en creativiteit met een sociale economie-smaak. Ze brengen mensen samen die gedreven worden door gedeelde idealen: solidariteit, vooruitgang en innovatie. Samen zoeken ze naar oplossingen voor de problemen waarmee onze samenleving wordt geconfronteerd: de ecologische en digitale transitie, inclusie, duurzame voedselvoorziening, territoriale veerkracht, enzovoort. Lees alles over leren in innovatieve leerruimtes en derde plekken in dit EPALE-zine. Je vindt er links naar alle presentaties van de sprekers van de dag. Bekijk ook de ‘aftermovie’.
LANG LEVEN LEREN 2023 Van 13 tot 15 maart 2023 kwamen alle nationale coördinatoren van de Europese Agenda voor Volwasseneneducatie samen in Leuven om van elkaar te leren over leergemeenschappen en innovatieve leerplekken.
De national coordinators van Slovenië, Vlaanderen en Ierland organiseerden een peer learning activity (PLA) in Leuven.
In zijn keynote speech zei Pieter Sprangers (PhD) dat er systemische interventies nodig zijn om te komen tot echt levenslang leren. Dit betekent ook investeren in mensen die dit mogelijk maken. Bekijk de video en lees een kort verslag van zijn speech op EPALE.
Alle national coordinators van alle Europese landen woonden de peer learning activity (PLA) in Leuven.bij.
OP DE WEBSITE 2023 Transitie LLW2050 en leerecosystemen Eline Vermeersch is projectbeheerder sociale innovatie bij Europa WSE (vroeger ESF) en zij begeleidde de transitie Leven Leren Werken 2050. Europa WSE experimenteert nu met een nieuwe piste om de leergoesting bij Vlamingen aan te wakkeren: leerecosystemen. Ook deze experimenten volgt Eline van dichtbij op. Ieder beleid moet een leercultuur en de leer-kracht versterken Wanneer is ‘leren’ veranderd in ‘onderwijs’? Wanneer maakten wij de omslag van leren in en van het ‘echte leven’ naar leren in een context die ver van de realiteit lijkt af te staan? Deze vragen stelde professor Asha Kanwar van de Commonwealth of Learning zich op de Lillehammer Conferentie over levenslang leren. Sloveens centrum voor volwasseneneducatie als drijvende kracht van lerende gemeenschap De Sloveense stad Ajdovščina werkt samen met het lokale centrum voor volwasseneneducatie aan een echte lerende gemeenschap. Hun gemeenschappelijk doel is een antwoord bieden op de uitdagingen van de lokale bedrijven, de gemeenschap en iedereen daarin. In Limburg groeien er leerecosystemen In Limburg groeien voorzichtig 3 leerecosystemen: in Genk, in Borgloon en in Beringen. Ze gingen in op de oproep van Europa WSE aan lokale besturen om een leerecosysteem op te zetten om de leergoesting bij hun inwoners aan te wakkeren. Levenslang en levensbreed leren in dienst van onze planeet Professor Norman Jackson (UK) pleit voor een meer holistische en ecologische invulling van het begrip levenslang leren en richt de schijnwerper op de vaak onderbelichte levensbrede en ecologische dimensies van leven, leren en werken. Lillehammer LLL roadmap voor levenslange inzetbaarheid De Lillehammer Levenslang Leren Roadmap bevat een set aanbevelingen om te komen tot levenslang leren voor levenslange inzetbaarheid. Daarvoor zijn doelgerichte inspanningen nodig op het vlak van het beleid, vraag en aanbod en implementatie.
Kunst en creativiteit als hefboom voor leren over de culturen heen. Hoe kunnen kunst en creativiteit een hefboom zijn voor jongeren en nieuwkomers en hun persoonlijke ontwikkeling en basisvaardigheden versterken? Hoe kunnen de verhalen en emoties van iedereen daardoor een plaats krijgen? Het Erasmus+ project Art as Leverage onderzocht het al doende. Beleef eens een ander talent met Switching Talent Switching Talent biedt werknemers de kans om even mee te lopen in een andere, nieuwe, prikkelende werkomgeving en dit ongeacht statuut, leeftijd of functie. “Het is een andere manier van bijleren die werkt”, zegt trekker Laila Ekchouchou. Europees Leermodel maakt vrij verkeer van leren en werken eenvoudiger. De Europese Commissie lanceerde haar nieuwe Europees leermodel (ELM). Alles wat met leren en werken in Europa te maken heeft, kan er op een uniforme manier mee beschreven worden wat een leercultuur van levenslang leren, bijscholing en omscholing zal versterken. Leren in detentie binnenkort in de metaverse? Is het realistisch om ervan uit te gaan dat gevangenen in de toekomst zullen kunnen leren in de metaverse? Maria Martinez van de Vereniging voor innovatie, vorming en tewerkstelling voor duurzame ontwikkeling in Spanje is ervan overtuigd dat dit zal kunnen. EU-akkoord over regelgeving voor AI. De EU-lidstaten en het Europees Parlement bereikten na lang onderhandelen een akkoord over wetgeving om artificiële intelligentie (AI) te reguleren. Met de AI Act wil Europa de veiligheid en de grondrechten van haar burgers respecteren, en tegelijk het innovatieve karakter en het concurrentievermogen van de Europese AI-sector vrijwaren en zelfs stimuleren. Europees Jaar van de Vaardigheden. Het Europees Jaar van de vaardigheden wil een nieuwe impuls geven aan een leven lang leren, mensen en bedrijven in staat stellen bij te dragen aan de groene en digitale transitie en innovatie en concurrentievermogen ondersteunen. Meer op de website van het Jaar.
Artificiële intelligentie (AI) is op korte tijd een echt hot topic geworden. De risico’s die AI met zich meebrengt, moeten we terecht onder ogen zien. Maar iedereen ervaart nu al dat we AI ook kunnen inzetten ten goede. Artificiële intelligentie zal in ieder geval onze manier van leven, leren en werken ingrijpend veranderen. Daarom vind je op Lang Leven Leren informatie over dit thema. De berichten gaan over nieuwe ontwikkelingen en kansen, (Europees) beleid, goede praktijkvoorbeelden, Europese en andere projecten en experimenten. Deze pagina over AI is vanzelfsprekend een work in progress. Ze zal groeien, nooit volledig zijn, maar hopelijk wel relevant en zo goed als mogelijk up-to-date. Wat is AI en wat zijn de voordelen en nadelen? AI lijkt misschien nog iets relatief nieuw. Maar velen gebruiken het al elke dag, bijvoorbeeld op onze smartphone en pc als we iets opzoeken. Of als we een vraag stellen aan een chatbot als we iets online bestellen. Als we snel iets vertalen met een automatisch vertaalprogramma of op zoek gaan naar inspiratie met ChatGPT. Of binnenkort misschien in onze zelfrijdende wagen, of als onze airco of maairobot zelf beslist om in gang te schieten… En er liggen nog zoveel andere mogelijkheden in het verschiet. Op deze website van het Europees Parlement vind je meer info over wat AI is, welke kansen en risico’s het biedt, en hoever het staat met de Europese AI-wet. Digital Education Action Plan 2021-2027 Digitaal leren en onderwijs is een strategische prioriteit voor de EU. Het Digital Education Action Plan bevat de Europese langetermijnvisie voor kwalitatief hoogstaand en inclusief leren in ons digitaal tijdperk. Kernwoorden: samenwerking, leren van goede praktijkvoorbeelden, onderzoek, evidence informed en peer learning. Als hoogste prioriteit geldt de uitbouw van een performant digitaal leerecosysteem. Tweede prioriteit is het verhogen van de digitale vaardigheden die nodig zijn voor de digitale transformatie. Tegen 2030 moeten zowel lerenden als leerkrachten voldoende AI-vaardigheden verwerven. Om dit te bewerkstelligen zijn er 13 acties vooropgesteld. Actie 6 gaat over AI omdat hierin veel potentieel wordt gezien, mits voldoende aandacht voor ethische kwesties.
EU-akkoord over regelgeving voor AI De Europese Unie bereikte na lang onderhandelen tussen de lidstaten en het Europees Parlement, een akkoord over wetgeving om artificiële intelligentie (AI) te reguleren. “De AI Act van de EU is wereldwijd het eerste alomvattende juridisch kader voor artificiële intelligentie”, zei Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen over het akkoord. Met de AI Act wil Europa de veiligheid en de grondrechten van haar burgers respecteren, en tegelijk het innovatieve karakter en het concurrentievermogen van de Europese AI-sector vrijwaren en zelfs stimuleren. EIPC Education and Innovation Practice Community In samenwerking met de Europese Commissie ondersteunt de OESO een Education and Innovation Practice Community (EIPC). Dit is een actie van de Nieuwe Europese Agenda voor Innovatie. Het EIPC wil een platform bieden aan beleidsmakers en mensen uit de praktijk om inzicht te krijgen in de competenties die nodig zijn om innovaties op gang te brengen of te versnellen om de digitale en groene transities te verwezenlijken. Speciale aandacht is er voor de rol die het hoger onderwijs hierin kan opnemen. De community zal ook de competenties voor deep tech-innovaties onder de aandacht brengen en stappen zetten om de richtinggevende raamwerken EntreComp, DigComp, en GreenComp verder uit te werken. Ethische richtlijnen voor het gebruik van AI en data De Europese Commissie publiceerde ethische richtlijnen voor lesgevers bij het gebruik van AI en data. De richtlijnen ondersteunen lesgevers, begeleiders en coaches om het potentieel van AI-toepassingen duidelijk te krijgen maar ook om hen te wijzen op de mogelijke (zelfs onbedoelde) risico’s. De richtlijnen bevatten voorbeelden van AI en datagebruik, ethische overwegingen en vereisten, de vereiste vaardigheden om op een ethische manier met AI om te gaan, veel gebruikte termen in AI, een overzicht van het beleid over AI. De richtlijnen zijn bedoeld voor lesgevers in het basis- en secundair onderwijs met weinig ervaring in AI en data-gebruik, maar ze zijn ook nuttig in de volwasseneneducatie. Bekijk hier de video.
AI4AL Artificial Intelligence 4 Adult Learning Het potentieel van AI voor de volwasseneneducatie is erg groot, maar het blijft grotendeels onbenut. Ook staan veel lesgevers, begeleiders of trainers erg wantrouwig tegenover AI. AI-gestuurde oplossingen kunnen nochtans leiden tot een ware transformatie en verbetering van het leeraanbod voor volwassenen. Wat als je je eigen digitale vaardigheden beter zou kunnen inschatten en op basis daarvan een op jouw maat aangepast leertraject aangeboden krijgt? Het Erasmus+ project AI4AL-project van EAEA wil daarom de introductie en aanvaarding van AI-technologie bewust vergemakkelijken. AI4AL zal mensen uit de volwasseneneducatie nauw betrekken in het proces en training bieden om deze technologie te leren gebruiken en in te zetten in hun dagelijkse lespraktijk. OESO-directeur Schleicher over ChatGPT en PISA “Het komt erop neer dat we beter moeten worden in het anticiperen op de mogelijkheden van technologie en ervoor moeten zorgen dat we mensen opleiden op een manier die de artificële intelligentie die we hebben gecreëerd aanvult en niet vervangt.” Dat zegt OESOdirecteur Andreas Schleicher in zijn blog over ChatGPT en PISA – Programme for International Student Assessment. AI stelt ook het Vlaamse beleid voor uitdagingen De impact van AI vraagt voor onze Vlaamse kennismaatschappij structurele AI-investeringen in onderwijs, onderzoek, innovatie en sensibilisering. De Vlaamse regering keurde al in maart 2019 het Beleidsplan AI goed. Over de actuele uitdagingen van het AI-beleid hielden de leden van de Commissie Economie, Wetenschap en Innovatie half 2023 twee hoorzittingen met boeiende sprekers. De opnames van de eerste hoorzitting en de tweede hoorzitting vind je hier. Kenniscentrum Digisprong volgt AI in onderwijs op Het Kenniscentrum Digisprong vormt één van de vier speerpunten van de visienota Digisprong. Ook leermiddelennetwerk KlasCement maakt deel uit
van het Kenniscentrum. Het Kenniscentrum wil álle leerlingen de digitale competenties bijbrengen die ze nodig hebben om zichzelf te ontwikkelen en deel te nemen aan de maatschappij en het professionele leven. Het volgt ook de huidige en nieuwe tendensen op binnen het AI-veld. Leren over AI bij de Vlaamse AI Academie VAIA VAIA, de Vlaamse AI Academie, is een samenwerking van alle Vlaamse universiteiten en hogescholen en wil professionals en onderzoekers in Vlaanderen doelgericht laten bijleren over artificiële intelligentie. VAIA verzamelt en organiseert opleidingen om de mogelijkheden van AI te leren kennen of toe te passen. Op de VAIA-website vind je een opleidingskalender en opleidingen en leermaterialen die je eender waar of wanneer kan volgen of raadplegen. Verklaring China, VS en EU over risico’s AI Op 1 november 2023 ondertekenden China, de Verenigde Staten, de EU en nog 25 andere landen een eerste internationale verklaring over een ‘veilige’ ontwikkeling van AI. Met deze Bletchley-verklaring erkennen ze dat er met de snelle opkomst van AI risico is op ernstige of zelfs catastrofale, opzettelijke of onopzettelijke, schade. Deze verklaring legt geen basis voor internationale wetgeving over AI, maar heeft als doel om een te volgen pad uit te stippelen. In 2024 zullen er nog 2 internationale topconferenties over AI volgen. Leren over AI bij het Finse Minnalearn Minnalearn is een Finse organisatie die een boost wil geven aan werkplekleren in Finland. In 2018 al lanceerden ze de online cursus ‘Elements of AI’. Daarmee wilden ze ten minste 1% van de Finnen de basics van AI bijbrengen. De cursus werd heel snel heel populair en bereikte al bijna een miljoen gebruikers in 160 landen. Minnalearn biedt nu ook andere cursussen aan in samenwerking met verschillende Europese universiteiten. De cursus ‘Elements of AI’ is nog steeds beschikbaar, ook in het Nederlands dankzij een samenwerking met KULeuven.
EUROPESE CONFERENTIE LEVENSLANG LEREN In oktober 2022 keurde de Vlaamse Regering het projectplan voor het Belgisch Voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie. Via het Actieplan van de Vlaamse National Coordinator engageerde Onderwijs & Vorming zich om een voorzitterschapsconferentie te organiseren over levenslang leren. Op 17 en 18 april vindt in Brussel deze conferentie plaats onder de titel: Let’s foster a culture of Lifelong Learning Together. De conferentie is online toegankelijk voor het ruime publiek via streaming. Dit e-zine maakt deel uit van het Vlaamse project van de nationale coördinator voor de Europese agenda voor volwasseneneducatie. Het project geeft in Vlaanderen een impuls aan levenslang leren en ondersteunt een vernieuwingsnetwerk om een omslag te maken in hoe we denken over leven, leren en werken. Meer lezen en contact: https://langlevenleren.be/over-ons/