Eindrapport groep A

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

RONDJE STADIONPARK ONDERBOUWING VAN HET EINDPRODUCT

LEMPRJ4M – Project Minor Citybranding Willem de Kooning Academy Hogeschool Rotterdam 26 januari 2021

Ashley van Eijk 0924633 Britt Eijs 0950734 Rosa van der Meijden 1019728

1

Mariska Wesstein 0952783

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Colofon Hogeschool Rotterdam Willem de Kooning Academy Blaak 10 3011 TA, Rotterdam Estée van der Zwan e.van.der.zwan@hr.nl

Expertisecentrum Maatschappelijke Innovatie Rochussenstraat 198 3015 EK Rotterdam Kamer RS.14.109 Jet Houwers h.houwers@hr.nl

Ashley van Eijk 0924633@hr.nl 0631596276 Britt Eijs 0950734@hr.nl 0642838884 Rosa van der Meijden 1019728@hr.nl 0638547457 Mariska Wesstein 0952783@hr.nl 0681644644 Afbeelding voorkant © Gemeente Rotterdam (2020), eigen bewerking

2

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Voorwoord In opdracht van Expertisecentrum Maatschappelijke Innovatie (EMI) en de andere stakeholders van het ‘Rondje Stadionpark’ hebben wij de opdracht gekregen om het Rondje Stadionpark te gaan branden.

De opdracht maakt onderdeel uit van ‘Vitaal op Zuid’. Om u inzicht te geven in de stappen die wij hebben genomen om onze tool voor het Rondje Stadionpark te ontwikkelen, is deze onderbouwing van ons onderzoek beschreven. In deze onderbouwing vindt u onder andere de beschrijving van de uitvoer en resultaten van het desk- en veldonderzoek en de beschrijving van de ontwikkeling van ons prototype. Daarnaast krijgt u inzicht in de testfase van het prototype en de aanpassingen die wij hebben gedaan om tot een optimale tool te komen.

Wij willen onze docent Estée van der Zwan en de stakeholders bedanken voor de begeleiding die wij hebben mogen ontvangen tijdens het werken aan deze opgave.

Ashley van Eijk Britt Eijs Rosa van der Meijden Mariska Wesstein

0924633 0950734 1019728 0952783

Rotterdam, 26 januari 2021

3

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Inhoudsopgave Voorwoord Inleiding Fase 1: ontdekken Inleiding 1.1 De opgave 1.2 Rondje Stadionpark 1.3 Het gebied in de toekomst 1.4 Stakeholders 1.5 Leisure lenzen 1.6 Observatie 1.7 Conclusie

blz. 3 blz. 7 blz. 8 blz. 9 blz. 9 blz. 9 blz. 11 blz. 11 blz. 11 blz. 12 blz. 12

Fase 2: verdiepen Inleiding 2.1 Onderdelen Rondje Stadionpark 2.2 Wonen in Stadionpark 2.3 Verbindingen 2.4 DESTEP-analyse 2.5 Leisure aanbod in Rotterdam-Zuid 2.6 Het PPS-model voor Public Spaces 2.7 Theorie van Lynch 2.8 Marketinganalyse 2.9 SWOT-analyse en Confrontatiematrix 2.9.1 SWOT-analyse 2.9.2 Confrontatiematrix 2.10 Bewonersanalyse 2.10.1 Algemene informatie 2.10.2 Wijkprofiel 2.10.3 Leefstijlen 2.10.4 Visitor journey – huidige situatie 2.10.5 Visitor journey – gewenste situatie 2.11 Best practises 2.12 Het CB-model 2.13 Conclusie

blz. 13 blz. 14 blz. 14 blz. 20 blz. 22 blz. 23 blz. 34 blz. 35 blz. 40 blz. 42 blz. 44 blz. 44 blz. 44 blz. 46 blz. 46 blz. 47 blz. 47 blz. 48 blz. 49 blz. 50 blz. 51 blz. 52

Fase 3: ontwikkelen Inleiding 3.1 Startvragen 3.1.1 Prototype 0.1 3.1.2 Prototype 1.0 3.1.3 Prototype 2.0 3.2 Brainstorm 3.2.1 Prototype 0.1 3.2.2 Prototype 1.0 3.2.3 Prototype 2.0 3.3 Prototype 3.3.1 Prototype 0.1 3.3.2 Prototype 1.0 3.3.3 Prototype 2.0

blz. 54 blz. 55 blz. 55 blz. 55 blz. 55 blz. 55 blz. 55 blz. 55 blz. 55 blz. 61 blz. 74 blz. 74 blz. 76 blz. 77

4

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

3.3.4 Waardecreatie 3.3.5 Impact 3.3.6 Haalbaarheid/ realiseerbaarheid/ juridisch 3.4 Financiële onderbouwing 3.5 Stakeholdersessie 3.5.1 Uitvoer 3.5.2 Opzet 3.5.3 Vorm 3.5.4 Doel/ waarom?

3.5.5 Verwerking/ analyse 3.6 Conclusie

blz. 83 blz. 84 blz. 85 blz. 85 blz. 86 blz. 86 blz. 88 blz. 88 blz. 89 blz.89 blz. 91

Fase 4: testen Inleiding 4.1 Test-tool 4.1.1 Prototype 0.1 4.1.2 Prototype 1.0 4.1.3 Prototype 2.0 4.2 Testcriteria 4.2.1 Testvraag 4.2.1.1 Prototype 0.1 4.2.1.2 Prototype 1.0 4.2.1.3 Prototype 2.0 4.2.2 Uitwerking + onderbouwing testcriteria 4.2.2.1 Prototype 0.1 4.2.2.2 Prototype 1.0 4.2.2.3 Prototype 2.0 4.3 Uitvoering test 4.3.1 Prototype 0.1 4.3.2 Prototype 1.0 4.3.3 Prototype 2.0 4.4 Draagvlak 4.5 Conclusie

blz. 92 blz. 93 blz. 93 blz. 93 blz. 93 blz. 94 blz. 96 blz. 96 blz. 96 blz. 96 blz. 97 blz. 97 blz. 97 blz. 98 blz. 98 blz. 99 blz. 99 blz. 99 blz. 100 blz. 100 blz. 101

Fase 5: opleveren Inleiding 5.1 Samenvatting tool 5.2 Eindpresentatie 5.3 Oplevering 5.4 Evaluatie

blz. 102 blz. 103 blz. 103 blz. 103 blz. 103 blz. 104

Literatuurlijst

blz. 105

Bijlagen

blz. 130 blz. 131 blz. 133 blz. 136 blz. 137 blz. 139 blz. 140 blz. 146

Bijlage 1: Aantekeningen kick-off Rondje Stadionpark 5-11-2020 Bijlage 2: Observatie Rondje Stadionpark 9-11-2020 Bijlage 3: Persona Bijlage 4: Toelichting visitor journey – huidige situatie Bijlage 5: Toelichting visitor journey - gewenste situatie Bijlage 6: Flyer Big 5 Eiland van Brienenoord Bijlage 7: Begroting Big 5

5

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Bijlage 8: Aantekeningen stakeholdersessie Bijlage 9: Verslag stakeholdersessie Bijlage 10: Hand-out stakeholdersessie Bijlage 11: Flyer prototype 0.1 Bijlage 12: Afbeeldingen prototype test 0.1 Bijlage 13: Interviews met bewoners en gebruikers – prototype 0.1 Bijlage 14: Afbeeldingen prototype test 1.0 Bijlage 15: Interviews met bewoners en gebruikers – prototype 1.0 Bijlage 16: Interview Louise Kuijpers (Gemeente Rotterdam) Bijlage 17: Interview Wolbert van Dijk (landschapsarchitect)

blz. 147 blz. 158 blz. 161 blz. 162 blz. 163 blz. 164 blz. 170 blz. 171 blz. 176 blz. 178

6

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Inleiding Dit document dient ter aanvulling van het conceptboek. Als basis voor de vorm is de Design Thinking methode gebruikt. Dit is een iteratief proces waarbij er telkens terug kan worden geschakeld naar een vorige fase. De fases zijn namelijk niet lineair en kunnen tegelijkertijd optreden en worden herhaald.

Het proces bestaat uit vijf verschillende fases: ontdekken, verdiepen, ontwikkelen, testen en opleveren.

7

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

FASE 1: ONTDEKKEN

8

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Inleiding In deze fase is er georiënteerd op het onderwerp van het project. Elke student heeft zichzelf georiënteerd op het onderwerp en het onderwerp bekeken vanuit verschillende invalshoeken. In dit hoofdstuk wordt er op het rondje ingezoomd en wordt er gekeken naar de belangrijkste stakeholders van dit project. Verder hebben wij als groep het rondje geobserveerd om te kijken wie de gebruikers zijn van het gebied en hoe de omgeving eruit ziet. De aantekeningen van de kick-off op vijf november staan in bijlage één.

1.1 De opgave Vanuit Expertisecentrum Maatschappelijke Innovatie is er een project voorgelegd voor het Rondje Stadionpark. Rondje Stadionpark is een gebied wat tot nu toe bestaat uit allerlei losstaande gebieden.

Deze gebieden functioneren goed op zichzelf, maar om het gebied een ‘boost’ te geven moeten ze gaan samenwerken. Het samenvoegen wordt bereikt door middel van een wandelroute, fietsroute, etc.; Rondje Stadionpark. Dit is een route van ongeveer vijf kilometer waar natuur, sport en ontspanning met elkaar wordt afgewisseld. Ondanks de vele veranderingen en ontwikkelingen die al zijn uitgevoerd of nog gepland staan, is het aan ons de taak om het rondje meer onder de aandacht te brengen bij de doelgroep, oftewel: hoe wordt het rondje bekend bij bewoners, bezoekers en bedrijven? Het is een gebied met veel natuur en het ligt vlak bij het centrum. De plek is een verborgen parel in Rotterdam. Maar hoe verleiden we die bewoner om het rondje te gaan belopen of te gaan fietsen? Daarnaast moeten de gebieden nog meer met elkaar verbonden worden. Daarbij komt de vraag: hoe houden we de plek rustig en schoon genoeg, maar wel met genoeg animo en belangstelling? Het rondje moet dus genoeg worden bezocht en gebruikt worden door bewoners, maar het mag ook weer niet té druk worden. En hoe blijft het rondje in de toekomst nog relevant voor de eenheid van de verschillende gebieden?

De verhalen van de zes verschillende gebieden waar het Rondje Stadionpark doorheen loopt moeten worden verteld. Het is van belang dat storytelling in de opgave wordt meegenomen en men wordt geïnspireerd tijdens de ronde. Storytelling moet zorgen voor een unieke beweegomgeving en de verbindende kracht zijn voor de bewoners, bezoekers en bedrijven. Op deze manier zal niet alleen IJsselmonde worden aangetrokken tot de ronde, maar kan het gebied nog verder uitgroeien tot het grootste leefstijl- en sportgebied van Rotterdam. Daarnaast is het van belang om juist bewoners met een lage sociaaleconomische status uit te dagen om een gezondere leefstijl te ambiëren.

1.2 Rondje Stadionpark De ambitie voor het Stadionpark is om de bestaande gebieden en hun karakter te versterken. Om het Stadionpark te positioneren als vrijetijdsgebied, als onderdeel van Rotterdam woonstad, als economische motor en als mobiliteitsknooppunt. Met slimme investeringen moet dit worden waargemaakt (Gemeente Rotterdam, z.d.-f).

1.

2.

3.

4.

Stadionpark als vrijetijdsgebied Stadionpark als onderdeel van Rotterdam woonstad Stadionpark als economische motor Stadionpark als mobiliteitsknoop (Gemeente Rotterdam & Stadsontwikkeling Rotterdam, 2017c)

Stadionpark, een ‘uniek’ gebied van Rotterdam aan de Maas. Het is een divers gebied met verschillende functies; sport, ontspanning, woongelegenheid en bedrijvigheid. Oftewel: ‘sporten, leven en beleven’. (Gemeente Rotterdam, z.d.-f)

9

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Ondanks de mooie ligging en het grote aanbod aan voorzieningen is het een versnipperd gebied. De verschillende functies zijn allemaal van elkaar gescheiden en er vindt geen ‘kruisbestuiving’ plaats.

Het overkoepelende gebied bestaat uit verschillende deelgebieden, die hieronder in kaart zijn gebracht.

Figuur 1: Impressie gebiedsontwikkeling

(Feyenoord City, 2020a)

Eiland van Brienenoord: “Rotterdams best bewaarde geheim”. Het is een klein eiland aan de Maas waar mensen ongestoord kunnen genieten van de natuur. Het eiland wordt beter bereikbaar gemaakt, zodat het eiland toegankelijker wordt en beter aansluit bij het Stadionpark. Zo wordt er een tweede brug aangelegd ter hoogte van de jachthaven. In 2019 zijn ze begonnen met het aanleggen van een getijdenpark, eb en vloed komt dus weer terug op het eiland. Een getijdenpark in een rivier zoals die hier wordt ontwikkeld is uniek in Nederland. Het gevolg van een getijdenpark is het ontstaan van bijzondere planten, vissen en vogels. De tweede toegangsbrug heeft ook een groot aandeel in het rondje. Op het eiland is ook een duurzame buitenplaats gerealiseerd. Een plek voor natuureducatie en cultuur (Knap, 2020).

Bedrijvenpark Stadionweg: een bedrijventerrein met verschillende soorten bedrijven, gelegen langs een drukke weg.

Park de Twee Heuvels: een relatief onbekend park in Rotterdam, wat vooral bezocht wordt door omwonenden.

Sportcampus: “waar profs en amateurs samenkomen”. De sportcampus wordt een plek om te sporten, maar ook om te wonen. Ook komt er een trainingscomplex voor de profspelers van Feyenoord.

Feyenoord City: dit gebied kent een van de grootste ontwikkelingen, met name vanwege de plannen voor een nieuw stadion. Het is een complexe en ingrijpende gebiedsontwikkeling. Masterplan Feyenoord City bestaat uit wel acht verschillende ontwikkelingen, namelijk: de stadskant, het Waterfront met openbare voorzieningen aan de Maas, Mallegatpark, het nieuwe stadion, de strip die zorgt voor verbinding tussen de omliggende wijken, de Kuip, de Veranda wat een woonbuurt zal worden en het Rivierpark (Feyenoord City, 2020b).

Veranda: over dit onderdeel van het rondje is nog relatief weinig bekend. Het ligt aan de waterkant en recreatie staat centraal.

10

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Sportdorp: dit gebied zal het centrum worden van de gebiedsontwikkeling. Dit is een van de oudste delen van Rotterdam-Zuid en zal dus een volledige metamorfose ondergaan. Zelf kent het gebied geen plannen. Het zal namelijk meeliften op de veranderingen in de omgeving van de wijk.

De verschillende deelgebieden van het rondje zijn in de verdiepingsfase verder uitgewerkt. Om overlapping te voorkomen tussen de fases zijn er een aantal stukken weggehaald. Deze stukken zijn nu te vinden in de verdiepingsfase.

1.3 Het gebied in de toekomst Het Stadionpark is vanwege de ligging aan de Maas één van de mooiste gebieden van Rotterdam. Er liggen dan ook genoeg kansen voor de toekomst. Het heeft verschillende vervoersmogelijkheden, namelijk tramstations, treinstations en verschillende invalswegen. Alle functies in het gebied functioneren goed op zichzelf, maar zoals hierboven al is benoemd is het nog steeds een onsamenhangend geheel. Als de verschillende wijken en de verschillende functies meer met elkaar worden verbonden, kunnen ze elkaar versterken. Om de verschillende bestemmingen van het gebied beter te laten functioneren krijgt het gebied een metamorfose. Alle plannen staan uitgewerkt in de gemeentelijke Gebiedsvisie Stadionpark die in december 2017 is vastgesteld. Het gehele gebied zal dienen als verkeersknooppunt voor Rotterdam-Zuid (Gemeente Rotterdam, z.d-f).

Het overkoepelende doel van de verschillende werkzaamheden is: “Stadionpark neerzetten als vrijetijdsgebied, als onderdeel van Rotterdam als woonstad, als economische motor en als mobiliteitsknooppunt” (Gemeente Rotterdam, z.d.-f).

1.4 Stakeholders ● ● ● ● ●

Het Observatorium (Lieven Poutsma) Feyenoord City (Johanneke de Lint) Expertisecentrum Maatschappelijke Innovatie (Jet Houwers) Buitenplaats Brienenoord (Rineke Kraaij) Gemeente Rotterdam (Louise Kuijpers)

Al bovenstaande stakeholders waren aanwezig tijdens de kick-off van dit project. In de verdiepende fase zal er verder verdiept worden in de betrokken partijen.

1.5 Leisure lenzen De leisure lenzen bestaan uit drie verschillende lenzen, namelijk: leisure belevenis, grootstedelijke context en creatieve economie. De lenzen samen vormen een vlak waarin eigenlijk de perfecte belevenis centraal staat. Hieronder worden de lenzen beschreven volgens het Rondje Stadionpark.

Leisure belevenis: In de huidige samenleving zijn consumenten bereid veel uit te geven voor een belevenis. In het geval van het Rondje Stadionpark zal de consument weinig tot geen geld hoeven uit te geven. Zodra de gehele gebiedsontwikkeling afgerond is, is het rondje op zich al een hele belevenis.

De verschillende onderdelen van het rondje zullen een samenhangend geheel worden en daarbij wordt er een verhaal verteld. Zodra er een verhaal wordt verteld zal het Rondje Stadionpark een unieke belevenis worden in Rotterdam.

Grootstedelijke context: Het Rondje Stadionpark moet uiteindelijk zorgen voor zowel een liveable als loveable omgeving voor bewoners. Het is enorm belangrijk om de bewoners van Rotterdam-Zuid vitaler te maken en het Rondje Stadionpark kan daar een grote rol in spelen. Daarnaast zal het een magneet zijn voor bewoners, bezoekers en bedrijven uit omliggende gebieden. Placemaking speelt

11

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

hierin een belangrijke rol. Het gaat over het versterken van de verbinding tussen mensen en de plaats die zij delen, in dit geval het Rondje Stadionpark.

Creatieve economie: Door het inzetten van cross-sectorale innovaties wordt er optimaal waarde gecreëerd voor het Rondje Stadionpark. Innovaties zorgen namelijk voor een nieuwe kijk op maatschappelijke vraagstukken en dat is precies waar het Rondje Stadionpark om draait.

1.6 Observatie Om de opdracht goed voor ogen te houden, hebben we zelf ook het rondje gelopen. Hierbij zijn er observatieformulieren opgesteld aan de hand van nummers. Op het getekende rondje staan een aantal nummers en elk nummer heeft een eigen observatieformulier. Wij hebben de locaties beoordeeld aan de hand van een getal van één tot vier. Hierbij is één het negatieve getal en vier het positieve getal. De observatie is te vinden in bijlage twee.

1.7 Conclusie Rondje Stadionpark is een ambitieus plan in een nog te ontwikkelen gebied. Er liggen al veel plannen klaar, enkele hiervan zijn al uitgevoerd en sommige nog helemaal niet. Wat zeker is, is dat het gebied de ontwikkeling nodig heeft om een aantrekkelijk vestigingsklimaat te realiseren voor zowel bewoners en bedrijven als bezoekers. Als de gehele gebiedsontwikkeling slaagt, zal dit een positieve bijdrage leveren aan het imago van Rotterdam-Zuid. Een leuk initiatief is Rondje Stadionpark, wat goed aansluit op de gehele gebiedsontwikkeling. Komende periode zullen wij ons dan ook bezighouden met het Rondje Stadionpark. Hier is veel potentie te zien, maar tegelijkertijd ook nog veel werk te verrichten.

Geformuleerde hoofdvraag: Welke middelen kunnen er worden ingezet om het Rondje Stadionpark meer onder de aandacht te brengen bij bewoners, bezoekers en bedrijven en daardoor beter te laten fungeren als één geheel?

12

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

FASE 2: VERDIEPEN

13

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Inleiding In dit hoofdstuk hebben wij ons verdiept in het Rondje Stadionpark. Wij volgen allemaal een andere opleiding en deze verschillende invalshoeken zijn ingezet om de context zo breed mogelijk te beschrijven. Er is onder andere verder onderzocht wat de onderdelen van het rondje inhouden.

Daarnaast komen er theoretische modellen aan bod om de verdieping zo goed mogelijk te onderbouwen. Verder wordt er ook een visitor journey verwerkt die gebaseerd is op verschillende analyses en interviews.

2.1 Onderdelen Rondje Stadionpark

Figuur 3: Rondje Stadionpark

De verschillende onderdelen van het Rondje Stadionpark zijn: • Eiland van Brienenoord • Bedrijvenpark Stadionpark • Park de Twee Heuvels • Sportcampus • Stadionpark Driehoek • Rivieroevers (Gemeente Rotterdam, z.d.) -g

Eiland van Brienenoord Het Eiland van Brienenoord is een natuureiland met bos, grasvlakten, open water en poelen. Het eiland ligt pal onder de Brienenoordbrug (Knap, 2020). Het Eiland van Brienenoord is in de 19e eeuw ontstaan, toen vormden zich in de Nieuwe Maas enkele slibplaten. Deze platen groeiden aan elkaar vast en raakten begroeid met riet, biezen en griend (Zuid-Hollands Landschap, z.d.). *Om een goed beeld te kunnen vormen bij het thema van prototype 1.0 is er verder gewerkt in de verdiepingsfase. Er is nu meer gefocust op de plannen van de gemeente voor de toekomst. Op deze manier wordt er een beeld geschetst van een geschikt thema voor prototype 1.0.

In 2020 is de ontwikkeling van het Eiland van Brienenoord aan de beurt. Een deel van deze ontwikkeling staat opgenomen in het programma van de Rivieroevers. Dat programma gaat over alle gebieden in Rotterdam die aan het water liggen, waaronder dus ook het Eiland van Brienenoord.

Hierin staat onder andere als plan het aanleggen van een getijdenpark, wat ook al kort is toegelicht tijdens de ontdekkingsfase. De strategie staat hier als volgt omschreven: “meer en betere routes, meer en beter groen, toekomstbestendiger rivieren, karakteristieke rivieren (Gemeente Rotterdam & Rotterdam Make It Happen, 2019). De aanleg van het getijdenpark kent een aantal voordelen voor het eiland. Zo komt er meer diversiteit in soorten groen en dieren. Welke diersoort in ieder geval moet blijven, zijn de huidige Schotse Hooglanders. De toenemende diversiteit in groen en dier zal de recreatie en economie positief beïnvloeden. Naast een meer aantrekkelijke omgeving voor groen en dieren, zal de omgeving ook aantrekkelijker worden voor de mens (Eerdmans, 2018).

Naast de aanleg van het getijdenpark zijn er ook andere werkzaamheden die worden verricht tussen 2020 en 2021. Een deel van de werkzaamheden zijn momenteel uitgevoerd. Zo zijn er veel bomen gekapt om de komende werkzaamheden te kunnen realiseren. Dit wordt weer gecompenseerd met het planten van 250 fruitbomen als alle werkzaamheden zijn voltooid. Uitkijkpunt Waterwoud is in gebruik genomen. Ook heeft een straatkijker uit de stad een tweede leven gekregen op het eiland.

14

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Dit zijn natuurlijk niet alle maatregelen, er staan nog meer plannen op de agenda. Zo is de huidige toegangsbrug na een levensduur van 60 jaar toch echt ‘op’. Deze heeft niet meer de gewenste draagkracht en zal dus vervangen moeten worden. Na het aanleggen van het nieuwe Zuiddiepjebrug is het eiland vanaf die kant toegankelijk voor bestemmingsverkeer en wordt de westkant autovrij. Ook wordt er meer op het water gefocust, zo wordt er een vlonder aan het water aangelegd (Gemeente Rotterdam, z.d.-d).

Naast die ontwikkelingen is ook Team Buitenplaats Brienenoord bezig met de herontwikkeling van het oud zomer-kampgebouw op het eiland. In dat gebouw werden vroeger zomerkampen gehouden en dient nu vooral als ontmoetingsplek. Het oude pand wordt gesloopt en vervangen voor iets nieuws.

Er komen diverse vormen van gebruik voor het pand; lezingen, theater en atelier. Waarschijnlijk zullen de kampen voor kinderen ook weer terugkeren. Naast de diverse vormen van gebruik wordt het gebouw duurzaam ontwikkeld, met veel ramen, uitzicht op de rivier, een groot groen dak en regenwateropvang.

Als alle ontwikkelingen zijn afgerond is er naast genoeg ontspanning ook genoeg recreatie. Zo is er het volkstuinencomplex die te allen tijde toegankelijk is. Er zullen speciale struintochten plaatsvinden, dit is een tocht buiten de bestaande paden. Dit zal georganiseerd worden door Ark Natuurontwikkeling, erg leuk voor de natuurliefhebbers. Een activiteit meer gericht op kinderen is het educatieve natuurtheater, georganiseerd door stichting ‘n Bries (Gemeente Rotterdam, z.d.-d).

Bedrijvenpark Stadionpark Op Bedrijvenpark Stadionpark zijn veel diverse bedrijven gevestigd. Woonwinkels zoals Jysk, Roos en Kwantum, maar ook bouwmarkten zoals Praxis. Het bedrijvenpark wordt aantrekkelijker en toekomstbestendiger gemaakt door o.a. het toevoegen van groenvoorzieningen. Ook wordt het terrein uitgebreid voor nieuwe ondernemers. Het park kent een eigen ondernemersvereniging, de ondernemersvereniging Stadionweg (OVS). Deze vereniging vertegenwoordigt 80 bedrijven aan Stadionweg en omgeving (van Elten, z.d.). *Om prototype 1.0 compleet te maken is er verder ingezoomd op dit gebied en haar toegevoegde waarde voor dit rondje.

Ondanks de vele ontwikkelingen binnen Stadionpark blijft het bedrijvenpark in stand. Dankzij de extra recreatieve voorzieningen bij Feyenoord City kan dit onderdeel van het gebied verder gaan met de perifere detailhandel. Dit betekent wel dat het gebied aantrekkelijker en toekomstbestendiger gemaakt moet worden om aan hetzelfde ambitieuze kwaliteitsniveau te kunnen voldoen als de rest van het gebied. Echter zullen door de bouw van het stadion een aantal bedrijven moeten verdwijnen.

Deze krijgen een nieuwe locatie op de Noorderhelling, de plek voor uitbreiding van het al bestaande bedrijvenpark (Gemeente Rotterdam & Stadsontwikkeling Rotterdam, 2017c).

Park de Twee Heuvels Park de Twee Heuvels is een stadspark. Het stadspark is circa 50 hectare groot en aangelegd in 1971.

De naam dankt het park aan de twee kunstmatige heuvels en is zodanig aangelegd dat het nog groter lijkt dan het in werkelijkheid is. Naast inheemse bomen zijn in het park ook exoten aangeplant uit gebieden met een vergelijkbaar klimaat als het Nederlandse klimaat. Het park bestaat uit een natuurlijk gedeelte en een cultureel gedeelte. Deze twee gedeelten worden met de nieuwe plannen versterkt.

Het water van de verschillende vijvers wordt verbeterd in kwaliteit en komt er een recreatieve functie bij. De twee heuvels worden verhoogd. Ook worden de randen van het park opener gemaakt, om zo meer aan te sluiten bij de rest van het Stadionpark (Gemeente Rotterdam, z.d.-f).

15

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

*Om een goed beeld te kunnen vormen bij het thema van prototype 1.0 is er verder gewerkt in de verdiepingsfase, ditmaal met het Programma van Eisen over het Park de Twee Heuvels.

Zoals hierboven is beschreven worden de randen van het park opener gemaakt om een betere aansluiting te krijgen bij de rest van het park. Dit is ook wel nodig, aangezien de originele paden in het park op interne circulatie zijn gericht. Hierdoor sluit het park niet aan bij de directe omgeving (Stadsontwikkeling Rotterdam, 2016c). Door de jaren heen zijn er veel verschillende plannen ontworpen voor het park. Een deel daarvan is uitgevoerd, maar ook een deel niet. Dit leidt tot de huidige situatie van het park, waarin de voorgaande elementen van verleiding sterk aan het afnemen zijn en een deel is vervallen. Het Programma van Eisen (PvE) uit 2016 omschreef het park dan ook als “kleurloos en saai” (Stadsontwikkeling Rotterdam, 2016c).

De identiteit van het park wordt besproken in het PvE aan de hand van een aantal onderdelen; 1. Leesbaarheid: aan de oostzijde en aan de westzijde is er een duidelijke overgang tussen de wijk en het park. Van een duidelijke overgang is geen sprake aan de zuidzijde, hier is de leesbaarheid slechter. De vorm van het park wordt vormgegeven door het looppad.

2. Eigenheid: er is een grote variëteit aan bomen en een geheimzinnig karakter door de plaatselijke dichte begroeiing. De twee heuvels dragen volgens het PvE niet bij aan de identiteit, omdat ze daarvoor te laag zijn. Echter heeft het park daar wel zijn naam aan te danken.

3. Persoonlijke verbondenheid: veel bewoners zullen het park zien als achtertuin. Maar vanwege het lage voorzieningenniveau en de grote weg tussen de huizen en het park zal men zich weinig verbonden voelen met het park. Voor hondeneigenaren zal die persoonlijke verbondenheid hoger liggen dan andere bewoners, aangezien dit park een van de weinige plekken is waar honden vrij los mogen lopen.

4. Padenstructuur: er zijn voldoende paden in het park, met name dwaalpaden. Wat jammer is, is dat de hiërarchie mist bij deze paden wat invloed heeft op de oriëntatie bij bezoekers. Daarnaast mist er een doorgaande route waardoor er geen knooppunten en oriëntatiepunten zijn.

5. Attractiviteit: er is geen cultureel erfgoed te vinden in het park eveneens programma’s en voorzieningen.

Figuur 4: Waardering park Conclusie: “de identiteit van het park is zwak”. Er is weinig te beleven en er is niks bijzonders te vinden. In figuur vier zijn de plus -en minpunten te zien die zijn ondervonden in de omgevingsanalyse. Tijdens deze omgevingsanalyse is er ook gesproken met de gebruikers van het park.

Hieruit bleek dat het park wordt ervaren als stil, centraal en groen.

Tegelijkertijd wordt het park ook geassocieerd met achterstallig onderhoud, onveiligheid en weinig voorzieningen voor sporters en recreanten. Als ideëen ter toevoeging kwamen er dan ook: verbeteren van de paden, toevoegen van speelmogelijkheden voor kinderen, toevoegen van sportvoorzieningen en horeca (Stadsontwikkeling (Stadsontwikkeling Rotterdam, 2016a) Rotterdam, 2016c).

16

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Het park kent veel verschillende vormen van gebruik, maar die worden momenteel nog minimaal benut. Toename van gebruik is dan ook het doel van de herinrichting. Om dit doel te behalen worden de entrees aantrekkelijker gemaakt. Daarnaast worden er heldere routes gecreëerd, ruimte voor flora en fauna vergroot, diversiteit van groen wordt beter zichtbaar gemaakt en ten slotte worden er extra functies toegevoegd voor sporten, ontmoeten, bewegen, verblijven en water. Het bezoekersaantal vandaag de dag ligt zeker niet aan het bereik van het park.

Figuur 5: Bereik van het park Park de Twee Heuvels is namelijk het centrale park voor de bewoners uit IJsselmonde met een aantal belangrijke wegverbindingen. In de analyse van het PvE is het bereik gerekend op 6000 meter (afbeelding naast de tekst), dit houdt in dat het merendeel van de gebruikers binnen dat gebied woont. Het is niet vast te stellen hoe lang de gebruikers aanwezig zijn in het park, dit is onder andere afhankelijk van de reistijd. Daarnaast valt er niet te rekenen op dit zogenaamde ‘theoretische’ bereik vanwege verschillende barrières. Het realistische bereik zal daarom lager uitvallen.

De buurten die liggen binnen dit realistische bereik zijn Groot(Stadsontwikkeling Rotterdam, 2016b) IJsselmonde en Oud-IJsselmonde. Dit komt neer op een gebruiksdruk van 12,23 inwoners per are park. Ter vergelijking met andere parken in Rotterdam is dit een stuk lager. Om de gebruiksdruk van Park de Twee Heuvels te vergroten zal er met de herinrichting goed gekeken moeten worden naar mogelijke barrières (Stadsontwikkeling Rotterdam, 2016c).

Er liggen plannen klaar om meer bezoekers naar het park te trekken. Zo worden de hoofdpaden geoptimaliseerd voor alle soorten gebruikers. Er zijn plannen voor het aanleggen van een avontuurlijke outdoor activiteiten of natuurspeelplek. Die activiteiten zullen eerder voor oudere kinderen toegankelijk zijn, voor peuters zal er dan een afgeschermde speelplek komen. Net als een plek voor losse speelelementen voor kinderen van 6 tot 12 jaar. Voor deze speelplekken moet er volgens de gemeente een speeltuinvereniging komen. Naast deze speelelementen voor kinderen zijn er ook plannen voor eventuele evenementen. Geen grootschalige evenementen, maar eerder een markt (Stadsontwikkeling Rotterdam, 2016c).

De eerste uitvoeringen van de plannen/maatregelen zijn gestart in 2018. Na afloop van het project zal Park de Twee Heuvels een modern park vormen samen met de Sportcampus. In dit grote park staat sportbeleving centraal (Stadsontwikkeling Gemeente Rotterdam, 2020c).

Sportcampus De Sportcampus is, samen met de Kuip en het topsportcentrum net buiten het gebied, thuishaven voor sporters van Rotterdam. De sportcampus biedt plek aan FC IJsselmonde, RV & AV Overmaas, jeugd en profspelers van Feyenoord, Sportclub Feyenoord en Hockeyclub Feijenoord. De Sportcampus biedt ook ruimte om ongeorganiseerd te sporten (Gemeente Rotterdam, z.d.-f). *Om een goed beeld te kunnen vormen bij het thema van prototype 1.0 is er verder gewerkt in de verdiepingsfase, ditmaal met het stedenbouwkundig plan van de sportcampus.

Sportcampus Noordoost is het terrein van voormalig trainingscomplex Varkenoord. Hier komen verschillende woningen te liggen met twee doelen: levendig/stadsgevoel en groen/rustig. Een groot deel van deze woonbuurt wordt autovrij, wat natuurlijk gunstig is voor de veiligheid van het rondje.

Naast de woonfunctie komen er ook verschillende scholen, commerciële doeleinden en verschillende mogelijkheden voor recreatie. De Sportcampus komt ook in dit gebied te liggen, wat de actieve levensstijl van zowel ouderen als jongeren positief zal beïnvloeden is de verwachting (Stadsontwikkeling Gemeente Rotterdam, 2020c).

17

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Het gebied van de Sportcampus krijgt verschillende kenmerken. Zo zullen er verschillende maaiveldhoogtes zijn in combinatie met veel groen. De gebouwen zullen een eigen signatuur krijgen op architectonisch hoog niveau. Dit alles wordt gerealiseerd met de volle aandacht voor duurzaamheid. Aan de noordzijde is de bebouwingsdichtheid op zijn hoogst, dit loopt af richting de zuidzijde waar de bebouwingsdichtheid het laagst is. Aan de zuidzijde is de openbare ruimte dus het grootst, wat mogelijkheid biedt voor veelal georganiseerde buitensport. Tegelijkertijd dient dezelfde openbare ruimte als bindmiddel voor de verschillende gebieden en heeft het een sportief karakter.

Zoals sportveldjes tussen de bouwblokken in, wat te zien is op de sfeerimpressies van onderstaande afbeelding (Stadsontwikkeling Gemeente Rotterdam, 2020c).

Figuur 6: Impressie sportactiviteiten 1

(Stadsontwikkeling Gemeente Rotterdam, 2020a)

Figuur 7: Impressie sportactiviteiten 2

(Stadsontwikkeling Gemeente Rotterdam, 2020a)

Deze buitenplekken worden extra goed benut vanwege de bestaande hoogteverschillen in het gebied. Er zijn als het ware twee maaiveldniveaus waar mee gewerkt kan worden. Ook de scholen in de buurt kunnen gebruik maken van deze openbare ruimtes. Zo kan er in de pauze gespeelt en bewogen worden op een sportieve manier. Deze sporten kunnen georganiseerd worden door diverse partijen, maar kunnen ook informeel beoefend worden in vrije tijd. Zodra het hele plan is uitgevoerd en afgerond zal de Sportcampus een van de iconen worden van Rotterdam, met een dynamisch centrum voor sport (Stadsontwikkeling Gemeente Rotterdam, 2020c).

18

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Stadionpark Driehoek Er liggen plannen voor een nieuw Feyenoord Stadion. Een compleet nieuw stadion met nog enkele kenmerken vanuit de Kuip die terug te zien zullen zijn. Naast de oever van de Maas wordt een nieuw stadion gebouwd dat plaats biedt aan 63.000 bezoekers Een nieuw stadion is gelijk een aanleiding voor een gehele gebiedsontwikkeling; Feyenoord City wordt verweven met Stadionpark. Het is een complexe en ingrijpende gebiedsontwikkeling. Het is de bedoeling dat Feyenoord City een positieve bijdrage levert aan Rotterdam-Zuid in het algemeen (Feyenoord City, 2020b). *Door een beter beeld te krijgen van Stadionpark Driehoek kan er een beter onderbouwd prototype worden ontwikkeld. Hiervoor is de verdiepende fase op een later moment verder aangevuld, met onderstaande informatie.

Stadionpark Driehoek heeft een belangrijke positie in het gebied Stadionpark. Het is namelijk precies het knooppunt tussen de sportstad in het zuiden en het waterfront in het noorden. Zo zijn hier de echte topsportfaciliteiten te vinden als verlenging op de sportcampus. Naast de verbinding tussen sport -en waterfront is de driehoek ook een belangrijk OV-knooppunt voor de verbinding met de rest van de stad. Deze gunstige ligging biedt veel kansen voor eventuele woningbouw, Leisure aanbod en sport -en commerciĂŤle voorzieningen. Een combinatie van veel verschillende gebruiksvormen. Dit betekent dat er veel valt te beleven in het gebied, ook als er geen wedstrijden of evenementen plaatsvinden in het (nog te realiseren) nieuwe stadion (Gemeente Rotterdam & Stadsontwikkeling Rotterdam, 2017c).

Een nieuw Feyenoord stadion heeft als gevolg dat de Kuip een nieuwe bestemming dient te krijgen.

Voor dit gemeentelijke monument zijn er een aantal mogelijkheden. Wat de definitieve bestemming wordt is nog niet bekend. Het ligt wel vast dat het gebouw voor iedereen toegankelijk zal zijn. Het belangrijkste is dat het gebied een goede verbinding krijgt met de sportcampus om zo gezien te worden als Sportstad (Gemeente Rotterdam & Stadsontwikkeling Rotterdam, 2017c). Alles samen betreft dit gebied een ambitieuze ontwikkeling wat veel tijd nodig zal hebben, maar de potentie is er.

Rivieroevers Deze plek, gelegen aan de Maas, wordt omarmd door Rotterdammers die uit willen gaan of een filmpje willen pakken. Er is een divers Leisure-aanbod, maar wordt ook ondersteund door woningen. Het gebied heeft veel potentie om uit te breiden in woning- en recreatievoorzieningen. De wijk zelf krijgt, in overleg met bewoners, een opknapbeurt. Hierdoor zal de plek ook weer aantrekkelijk worden voor ondernemers. Vanwege het huidige stadion is het vaak druk met bezoekers in de wijk. Dankzij de bouw van het nieuwe stadion zal het een stuk rustiger worden (Feyenoord City, 2020b). *Ook voor dit onderdeel van het rondje is er op een later tijdstip extra onderzoek uitgevoerd om een zo goed mogelijk prototype te kunnen ontwikkelen.

De Rivieroevers maakt onderdeel uit van het Waterfront. Dit is de plek aan de Maas waar ook het Eiland van Brienenoord, het nieuwe Feyenoord stadion, de Veranda en een deel van het Bedrijventerrein Stadionweg te vinden zijn. Een heerlijke plek om te wonen, werken of recreĂŤren en door het nieuwe Feyenoord stadion komt er extra leven in dit gebied (Gemeente Rotterdam & Stadsontwikkeling Rotterdam, 2017c). Het Rondje Stadionpark komt deels ook langs de rivieroevers, een plek waar stad en natuur samenkomt. De plannen voor de Rivieroevers gaan vooral over het levendiger, aantrekkelijker en natuurlijker maken van de plek. Naast de input van het nieuwe Feyenoord stadion zal er ook een zwembad in het water komen en openbaar vervoer over het water.

Deze buitenruimte is vooral bedoeld ter recreatie voor de bewoners van omliggende wijken en vanzelfsprekend ook de gebruikers van het rondje (Gemeente Rotterdam & Stadsontwikkeling Rotterdam, 2017c).

19

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Ook bij het stuk van de Veranda is er veel leisure aanbod. Naast een stedelijk woonmilieu zijn er ook horeca, groen- en speelvoorzieningen voor de bewoners. In de toekomst zal de gemeente meer inzetten op onder andere de groenvoorzieningen en ook de leisure voorzieningen door het toevoegen van verblijfsplekken. Echte definitieve plannen voor dit gebied zijn nog niet klaar en zijn ook afhankelijk van de ontwikkelingen van het gehele gebied (Gemeente Rotterdam & Stadsontwikkeling Rotterdam, 2017c). Of dat er bij dit stuk water ook een getijdenpark komt zoals op het eiland van Brienenoord, wordt nog onderzocht (Eerdmans, 2018).

Het totale plaatje van de grote gebiedsontwikkeling is hieronder visueel terug te zien.

Figuur 8: Visual gebiedsontwikkeling

(Gemeente Rotterdam & Stadsontwikkeling Rotterdam, 2017b)

2.2 Wonen in Stadionpark Ambitie 2: Stadionpark als onderdeel van Rotterdam woonstad

Naast de mogelijkheden om te werken, sporten of te ontspannen, zijn er ook genoeg mogelijkheden om te wonen in het gebied. De kans is dan groot dat je komt te wonen langs het water, in het groen of met uitzicht op de Kuip. Door de vele ontwikkelingen die bezig zijn en de plannen die nog klaarliggen, is het de bedoeling dat Stadionpark een aantrekkelijk vestigingsgebied en een aantrekkelijk woonklimaat wordt; in de stad, maar wel met genoeg rust en groen om je heen en bovendien een unieke plek aan het water. Het woonaanbod in stadionpark is erg divers. Zo zijn er appartementen, eengezinswoningen en vrijstaande woningen (Gemeente Rotterdam, z.d.-f).

De wijk Sportdorp is een relatief oude wijk. Deze wijk ligt te midden van alle onderdelen die onderdeel zijn van het rondje, maar de wijk zelf maakt geen onderdeel uit van het Rondje. De wijk bestaat uit ongeveer 500 eengezinswoningen (Bouwhulp Groep, 2015).

Op de onderstaande afbeelding is Sportdorp omsingeld. Het geeft een overzicht van de woningen, iedere kleur staat voor een bepaald bouwjaar. Zo is te zien dat de meeste woningen aan de linkerkant zijn gebouwd tussen 1945 en 1960 (de wederopbouw). De woningen rechtsboven zijn een hele periode later gebouwd, namelijk na 2005. Onder die woningen liggen de oudste woningen uit de wijk, deze zijn gebouwd tussen 1900 en 1930. Deze woningen vormden een eerste tuindorp. Daaronder liggen nog een aantal woningen van de periode 1960-1975, een aantal van 1975-1985 en een enkeling van >2005. De gebouwen boven Sportdorp zijn voornamelijk bedrijfspanden van het bedrijvenpark.

Rechtsonder ligt het park De Twee Heuvels, links de Sportcampus en het trainingscomplex.

20

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Figuur 9: Bouwjaren woningen Sportdorp

(Code Waag, z.d.)

Andere omliggende wijken zijn Kreekhuizen, Zomerland en stadsdeel IJsselmonde. Kreekhuizen, Zomerland en Sportdorp maken, samen met Groenenhagen-Tuinhoven, Horderdijkveld en Reyeroord, deel uit van de wijk Groot IJsselmonde. In deze wijk wonen relatief veel ouderen (>65 jaar). Alle bewoners van deze wijk recreëren en ontspannen in het Park De Twee Heuvels en kunnen dus gemakkelijk gebruik maken van het Rondje Stadionpark (Gemeente Rotterdam, z.d.-f).

Stadionpark is een onderdeel van Rotterdam-Zuid, een gebied dat nu volop in ontwikkeling is. In verschillende wijken, waaronder Katendrecht en Kop van Zuid, zijn verschillende transformaties geweest. Vele woningen zijn weggehaald en vervangen voor nieuwbouw. De woningen die in bezit zijn van corporaties zijn gerenoveerd. Ondanks deze ontwikkelingen is de woonkwaliteit in de oude stadswijken nog onvoldoende. Ook is er sprake van een hoge werkloosheid in Rotterdam-Zuid en een bovengemiddeld hoog schooluitval. In het kader van Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ), wordt dan ook veel gekeken naar de jonge generatie. Ook voor de ontwikkeling van Stadionpark staan opgroeiende jongeren dus centraal op het gebied van wonen (Gemeente Rotterdam & Stadsontwikkeling Rotterdam, 2017c).

In de gebiedsvisie is ook een korte woonvisie opgenomen. Stadionpark biedt ruimte voor minimaal 2500 woningen. Belangrijke punten van deze woonvisie luiden als volgt: • Het faciliteren van de gewenste woonmilieus die worden gevraagd. Doelgroepen die hiermee in acht worden genomen zijn mensen met een midden- en hoog inkomen en hoger opgeleiden.

• Het woningaanbod meer differentiëren • Woonmilieus versterken, profileren en kindvriendelijk maken De leidraad in de woonvisie: “bijzonder wonen in een sportieve en recreatieve omgeving”. (Gemeente Rotterdam & Stadsontwikkeling Rotterdam, 2017c)

21

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Park de Twee Heuvels Figuur 10: Bebouwing Park de Twee Heuvels In april is het bekend geworden dat er 32 koopwoningen worden gerealiseerd in het Park de Twee Heuvels. Het gaat om 20 tweeonder-één-kap woningen en 12 drie-onder-één-kap woningen. Alle woningen komen terecht in de vrije sector, hogere klasse. Het is de bedoeling dat de woningen goed aansluiten op de groene omgeving.

(Nederlandse Bouw Unie, 2020a) Zo komen de woningen te liggen in verschillende buurtschappen die worden verbonden door een collectief groen binnenhof. Dat de woningen bestemd zijn voor het hogere segment is terug te zien aan het zonnige privéterras en overbouwde parkeerplaats van iedere woning. De verkoop start vanaf 2021. De doelgroep die in acht is genomen zijn gezinnen (Nederlandse Bouw Unie, 2020b).

Sportcampus Feyenoord In het gebied van het voormalige trainingscomplex, tussen de Kuip en Sportdorp, komt een compleet nieuwe woonwijk, bestaande uit circa 900 woningen. Deze woonbuurt komt te liggen in het noordoost gedeelte van de Sportcampus. De gehele wijk is autoluw met veel ruimte voor sporten, wandelen en fietsen. Het parkeren zal zijn onder de heuvels. Vanwege het aanwezige hoogteverschil kunnen extra parkeerplekken geregeld worden onder het maaiveldniveau. Het kenmerk van de woonbuurt heeft dan ook de naam gekregen: 21e -eeuwse tuinstad. Naast woningen komen er ook twee middelbare scholen. De woningen bestaan uit appartementen en eengezinswoningen. De verdeling tussen hoogen laag segment is als volgt: 30% midden-, 20% sociaal- en 50% hoog segment (Helleman, 2020).

Volgens Wethouder Bas Kurvers wordt 57% van de woningen huur en 43% koop. De doelgroep is volgens hem gemengd, van starters tot senioren. Zoals de planning nu is gemaakt is de bouw helemaal afgerond in 2026 (Laparliere, 2020). Het wonen binnen Sportcampus zal bijzonder zijn, vanwege de begrenzing aan de parkzone en de waterpartij. Tegelijkertijd zal er uitzicht zijn op de verschillende sportvelden, wat tevens weer sociale controle bevordert voor het sportgedeelte (Stadsontwikkeling Gemeente Rotterdam, 2020c).

2.3 Verbindingen Stadionpark Het Rondje Stadionpark verbindt alle onderdelen van het Stadionpark aan elkaar. Daarnaast biedt het rondje ruimte voor sportief gebruik of juist een recreatieve, rustige wandeling. Het basisrondje omvat een vijf kilometer lange route. De stakeholdersgroep ambieert dat het rondje ook een herkenbare uitstraling krijgt. Naast de basisroute kunnen gebruikers ervoor kiezen om het rondje uit te breiden met een drietal subrondjes. Aan de noordwestkant kan men gebruik maken van de thematische route rondom de rivieroevers en de driehoek van het Stadionpark. Deze subronde met een hoogstedelijk karakter doet de huidige Kuip, het atletiekstadion en de nieuwe Kuip langs de Maas aan. Aan de zuidoostkant kunnen gebruikers het Rondje Stadionpark uitbreiden met een route van anderhalve kilometer door het Park de Twee Heuvels voor een groen karakter met diverse voorzieningen. De laatste thematische uitbreiding bestaat uit een rondje van tweeëneenhalve kilometer over het Eiland van Brienenoord. Hier kan worden genoten van de rust en ruimte die de natuur te bieden heeft (Gemeente Rotterdam & Stadsontwikkeling Rotterdam, 2017c).

22

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Verbindingen In de Gebiedsvisie voor het Stadionpark staat beschreven dat de paden voor het langzaam verkeer zullen worden verbeterd en op andere plaatsen zullen worden geïntroduceerd. Een interne padenstructuur zal het Park de Twee Heuvels gaan verbinden met de Sportcampus en de Strip. De Kreek zal de basis vormen voor een padenstructuur die doorloopt tot het Eiland van Brienenoord. Op deze manier zal het gebruik maken van rondes gemakkelijker gaan worden. De interne structuur zal ook goed aangesloten moeten worden op externe verbindingen zodat de omliggende wijken en het rondje gevoelsmatig dichterbij elkaar komen te liggen. Door in te zetten op het wegnemen van blokkades en barrières kan de potentie van het gebied echt worden benut. Het gebied moet de katalysator worden voor een groter geheel en inspelen op een gezonde omgeving. Op deze manier kan het Stadionpark bijdragen aan een recreatief en sportief Rotterdam Zuid. Door de verbindingen aan de Maaskant ook te vergroenen en het gebied nieuw leven in te blazen kan de gebiedsontwikkeling bijdragen aan een verbeterde beleving van de Maas (Gemeente Rotterdam & Stadsontwikkeling Rotterdam, 2017c).

Groen en sport De krachten van het Stadionpark zijn momenteel vooral groen en sport. Door beide krachten meer met elkaar te verbinden en de interne kracht van het gebied voorop te zetten zullen beiden in elkaar overvloeien. Groen zorgt niet alleen voor een aantrekkelijke woonomgeving, maar ook voor meer levendigheid en een veilig en vertrouwd gevoel. Mensen bewegen zichzelf liever voort in een groene omgeving. Zowel groen als sport zijn belangrijk voor de gezondheid van de mens (Lanting, 2017).

Figuur 11: Kansen groen en sport op kaart weergegeven

(Gemeente Rotterdam & Stadsontwikkeling Rotterdam, 2017a)

Rotterdam staat op plek 46 van de 50 sportiefste grote gemeenten (Scholten, 2020). Dit betekent dat er zeker een inhaalslag te maken is. In Rotterdam-Zuid wonen mensen met een lage sociaaleconomische status. Deze mensen moeten worden uitgedaagd om een gezondere leefstijl te ambiëren.

2.4 DESTEP-analyse Demografisch Door het plangebied demografisch in beeld te brengen wordt er een duidelijk beeld weergegeven van de potentiële doelgroep, vanuit hier kan er gekeken worden naar eventuele kansen voor het prototype (Eelants, 2020).

Populatie In Oud-IJsselmonde wonen in totaal 5.980 inwoners. Hiervan is de verhouding mannen en vrouwen redelijk gelijk, namelijk 51.5% tegen 48,5% (Alle Cijfers, 2020b). Hiervan is het grootste gedeelte ongehuwd (49,3%), daarentegen is 41% wel gehuwd. Slechts een klein deel is gescheiden of verweduwd (Alle Cijfers, 2020b).

Het aantal inwoners in Oud-IJsselmonde neemt momenteel nauwelijks toe. Dit is opmerkelijk als je het vergelijkt met de rest van Rotterdam waar een gemiddelde toename is van 9% (Alle Cijfers, 2020b).

23

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Een voorbeeld daarvan is dat de afgelopen tien jaar er 55.000 inwoners bijgekomen zijn in de gemeente Rotterdam. Hiervan zijn 12.500 inwoners afkomstig uit Rozenburg. Die zijn in 2010 onderdeel geworden van de gemeente Rotterdam. Voor Rotterdam algemeen is het de verwachting dat de trend door zal zetten en er nog eens 55.000 inwoners bij zullen komen (Economische Verkenning Rotterdam, 2020b). De verwachting is dat het aantal inwoners in Oud-IJsselmonde ook fors zal gaan stijgen. Dit heeft te maken met de nieuwbouw die gerealiseerd gaat worden (Stadionpark, 2019). Dit maakt het gebied aantrekkelijk voor mensen om zich er te vestigen.

Leeftijdsopbouw Onder de bewoners van Oud-IJsselmonde vallen de meeste onder de leeftijdsgroep van 45 tot 65 jaar. Een andere grote leeftijdsgroep zijn bewoners van 25 tot 45 jaar. Kinderen van 0 tot 15 jaar zijn daarna de grootste leeftijdsgroep, gevolgd door 65+ en de groep met het laagste aandeel zijn jongeren van 15 tot 25 jaar. Hieronder is deze leeftijdsopbouw grafisch weergegeven (Alle Cijfers, 2020b). Aan de hand van deze cijfers is te zien dat er veel gezinnen wonen in Oud-IJsselmonde.

Vergeleken met de stad Rotterdam zijn er een aantal verschillen. Daar vallen de meeste bewoners onder de groep van 25 tot 45 jaar. Dit is ook grafisch weergegeven in figuur 12 (Alle Cijfers, 2020b).

Uit onderzoek blijkt dat het aandeel van de 65+ groep zal stijgen in 2035. Daarentegen wordt er ook verwacht dat het aandeel van de jeugd zal toenemen in 2035. Dit heeft te maken met het toenemend aantal gezinnen. Het aantal huishoudens zal namelijk stijgen van 318.000 naar 351.000 in 2035. De laatste gegevens gelden voor heel Rotterdam, maar dit zal ook invloed hebben op IJsselmonde (Economische Verkenning Rotterdam, 2020b).

Figuur 12: Gegevens Rotterdam

(Alle Cijfers, 2020a)

Gemiddeld inkomen De bewoners van Oud-IJsselmonde hebben een gemiddeld jaarinkomen van €29.200. Dit is opmerkelijk hoog vergeleken met het gemiddelde van heel Rotterdam (€24.100) en de rest van de wijk IJsselmonde (€21.100) (Alle Cijfers, 2020b).

Besteedbaar inkomen Gekeken naar Rotterdam algemeen is het besteedbaar inkomen al aan het stijgen sinds 2012. De werkloosheid in de stad is gedaald en de economie is sinds de laatste crisis volledig hersteld. In figuur 13 is het besteedbaar inkomen in Rotterdam weergegeven. Dit kan hier en daar verschillen met het besteedbaar inkomen van de inwoners uit IJsselmonde (Economische Verkenning Rotterdam, 2020b).

24

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Figuur 13: Besteedbaar inkomen

(Economische Verkenning Rotterdam, 2020a)

Demografische trends algemeen Steden exploderen. Steeds meer inwoners trekken naar de stad. Vooral jongeren verhuizen naar de grote steden, terwijl 30-plussers de stad vaker verlaten. Wel komen sinds 2006 de nieuwe stadsbewoners niet langer hoofdzakelijk uit Nederland, maar uit het buitenland (Planbureau voor de Leefomgeving, 2019).

In 2030 zal Nederland naar verwachting 8,5 miljoen huishoudens tellen, nu zijn dat er 7,9 miljoen.

Volgens de huishoudensprognose komen er vooral meer eenpersoonshuishoudens bij, waarvan een groot deel alleenwonende ouderen. De grote naoorlogse generatie komt op leeftijd en men wordt steeds ouder. Volgens de prognose neemt ook het aantal huishoudens met een referentiepersoon tussen 25 en 45 jaar toe. Onder jonge twintigers voorziet de prognose eveneens minder huishoudens in 2030 dan nu. Zij verlaten het ouderlijk huis naar verwachting op wat latere leeftijd dan de afgelopen jaren (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2018b).

Een andere trend is co-living. Co-living is een vorm van gemeenschappelijk wonen waarbij er zelfstandig wordt gewoond, maar je verschillende voorzieningen deelt. Voorbeelden zijn een gemeenschappelijke woonkamer, werkkamer, gemeenschappelijke keuken en douches. Vaak zijn er ook speciale services waar gebruik van kan worden gemaakt. Denk aan een boodschappenservice, een wasserette en dergelijke. Het delen van meer faciliteiten is een groot verschil tussen co-living en wonen in een woongroep (Daalderop, z.d.). Gezien de vele eengezinswoningen in en rondom Stadionpark is er hier nog geen gebruik gemaakt van dit concept.

25

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Economisch Via economische factoren wordt de economische staat van het gebied in kaart gebracht. De conjunctuur van Nederland ziet er Figuur 14: Conjunctuurklok in januari 2021 niet goed uit volgens de conjunctuurklok van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Daarvan uit gaand, zit Nederland momenteel in een laagconjunctuur. Dit is al sinds maart 2020, de maand waarin de corona-maatregelen werden aangekondigd. Deze maatregelen hadden grote invloed op de economie van heel Nederland en dus ook in IJsselmonde. Een aantal indicatoren staan in het rode kwadrant. Dit houdt in dat ze lager uitvallen dan normaal en de groei ook afneemt. De indicatoren die in januari 2021 in dit kwadrant gevallen zijn, zijn: consumptie, productie en investeringen.

Daarnaast volgt het gele kwadrant in de conjunctuurklok. In dit kwadrant zijn indicatoren te zien die onder hun langjarige trend liggen, maar wel met een groei.

(Centraal Bureau voor de Statistiek, 2021a)

In januari 2021 lag het grootste aandeel van de indicatoren in het gele kwadrant, bestaande uit: vacatures, consumentenvertrouwen, omzet uitzendbranche, werkloosheid, BBP, gewerkte uren en het producentenvertrouwen. Daarboven is het groene kwadrant. Hierin zijn indicatoren te vinden waarvan hun groei ligt boven de langdurige trend en waarvan de groei tegelijkertijd nog toeneemt. In de situatie van januari 2021 is er slechts 1 indicator te vinden, namelijk faillissementen. Daarnaast is het oranje kwadrant. De indicatoren in dit kwadrant zijn boven hun langjarige trend, maar hebben wel een afname in hun groei. In januari 2021 waren de volgende indicatoren in het oranje kwadrant: uitvoer en prijzen koopwoningen. Alle hierboven genoemde kwadranten en indicatoren zijn terug te vinden in figuur 14 (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2021b).

Werkloosheid Uit cijfers van het UWV is gebleken dat de werkloosheidsuitkering het laatste half jaar van 2020 is gestegen met 26.2%. De voornaamste oorzaak hiervan is de corona crisis, waar met name de jongere generatie last van heeft. Zo hadden er in september 24.968 mensen een WW-uitkering. Dat zijn zo’n 6500 mensen meer dan in maart toen de corona crisis nog geen effect had op Nederland. Opvallend is dat de cijfers in Rotterdam hoger uitvallen dan het landelijk gemiddelde, waar er een stijging te zien was van 15.9%. De voornaamste verklaring hiervoor is het uitvallen van de logistieke sector. Een sector dat een groot aandeel heeft in Rotterdam en omstreken (van Heel, 2020).

26

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Onderzoek010 vergelijkt gebieden of wijken met Rotterdam. Oud-IJsselmonde is ook vergeleken met Rotterdam op het thema ‘werk’. De WW-uitkering tussen de 18 en 26 jaar in Oud IJsselmonde is niet bekend. Wel is er gekeken naar de werkloosheid in de groep van 15 t/m 26 jaar. Daaruit is gebleken dat de werkloosheid bij die generatie in Oud-IJsselmonde ligt rond de 4%, terwijl dit in Rotterdam 5,9% is. Over de andere generaties is niks bekend (Onderzoek010, z.d.-b).

Het kabinet heeft een steunpakket opgezet voor ondernemers die getroffen worden door het virus.

Het steun- en herstelpakket met tijdelijke financiële regelingen, een sociaal pakket en investeringsmaatregelen moet de grote en kleine (zelfstandig) ondernemers ondersteuning bieden en werkloosheid voorkomen (Ministerie van Algemene Zaken, 2020b).

Inkomstenbronnen De wijk IJsselmonde telt in totaal 3.525 bedrijfsvestigingen. De grootste sectoren zijn in dit gebied handel en horeca, nijverheid en energie en zakelijke dienstverlening (Alle Cijfers, 2020b) Hieronder is een overzicht van Onderzoek010 naar de werkzame personen per bedrijfstak. De grootste doelgroep valt onder de categorie “overig” (50,1%). Daarna volgt de sector “groot -en detailhandel” (18,3%). Dit betreft vooral de reparaties van auto’s. Daarna is er nog een uitspringende sector, namelijk “advisering, onderzoek en overige specialistische zakelijke dienstverlening” (8,5%). Naast deze sectoren blijven er nog vijf andere sectoren over. Van links naar rechts zijn dit: “industrie” (4,8%), “vervoer en opslag” (5,2%), “openbaar bestuur, overheidsdiensten en verplichte sociale verzekeringen” (5,7%), “onderwijs” (3,5%) en ten slotte “gezondheids- en welzijnszorg” (4,0%) (Onderzoek010, z.d.-a).

Figuur 15: Werkzame personen per bedrijfstak

(Onderzoek010, z.d.-c)

Algemene economische trends Er is een trend te zien in abonnementen. Abonnementen zijn niet nieuw, want deze manier van geld verdienen wordt al jaren gebruikt bij bijvoorbeeld kranten en tijdschriften. Nieuw is wel dat het model zich steeds verder uitbreidt naar productcategorieën waar dat voorheen ondenkbaar voor was. Denk hierbij aan voorbeelden zoals Hellofresh, Beautybox en Felix (Vijlbrief, 2017).

Een andere trend is de sharing economy. In de sharing economy draait het om duurzaam omgaan met spullen. Enerzijds om ervoor te zorgen dat ze niet 50% van de tijd ongebruikt blijven. Anderzijds ook om ervoor te voorkomen dat iemand anders hetzelfde koopt en het ook maar voor de helft van de tijd gebruikt. De sharing economy gaat verder dan alleen elkaars spullen delen. Er zit een verdienmodel

27

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

achter en op deze manier worden de kosten of de opbrengsten voor het gebruik, het creëren of zelfs het produceren van de spullen verdeeld (Lovick, 2020).

Door de wereldwijde digitalisering, verbeterde infrastructuur en ontwikkelingen op het gebied van vervoer neemt de internationale handel toe. Economieën van verschillende landen raken steeds meer met elkaar verbonden, waardoor de economische groei en handelssituatie in Nederland onder andere afhankelijk van economische situaties in het buitenland (Schelfaut, 2019).

Experience economy Joseph Pine & James Gilmore introduceerden het begrip “experience economy”. Deze twee auteurs veronderstelden dat de marketing van producten zou veranderen. In plaats van het simpelweg aanbieden van producten of services zouden bedrijven moeten zorgen voor memorable experiences bij de consument (Verhoeven, 2018). Ondanks dat Pine & Gilmore deze type marketing publiceerden, was er toen nog weinig sprake van experience economy. De laatste jaren is dit wel steeds meer in opkomst. Ook vanwege de opkomst van het internet en de vele ‘McCities” wil de consument verrast worden en iets kopen waar hij waarde aan hecht en een leuke herinnering aan heeft. Ook voor het creëren van een prototype voor Rondje Stadionpark moet hier rekening mee gehouden worden. We moeten de doelgroep aansporen om te gaan bewegen en hen een leuke ervaring geven om het als ware te ‘verkopen’.

Sharing economy Een andere trend is sharing economy oftewel deeleconomie. Ook deze trend is te zien in Nederland.

De deeleconomie houdt in dat vraag en aanbod direct bij elkaar wordt gebracht, zonder de traditionele tussenpersoon. Simpelweg is het lenen en huren van goederen. Dit gebeurt bijvoorbeeld in de bouwsector waar er via Peerby goederen gehuurd kunnen worden, zonder de tussenpersoon van de bouwmarkt. Een welbekend voorbeeld is ook Airbnb, er komt dan geen hotel aan bod (ShareNL, z.d.). Aangezien dit een trend is die nog deels in opkomst is, zou hier rekening mee gehouden kunnen worden met het opzetten van een prototype. Zo zouden verschillende partijen binnen Stadionpark kunnen samenwerken en spullen aan elkaar uit kunnen lenen zodat er geen onnodige producten aangeschaft worden.

Sociaal- cultureel Aan de hand van sociaal-culturele factoren wordt de consument, in dit geval de gebruiker, in beeld gebracht.

Normen en waarden “Wie of wat is typisch Rotterdams?” Dat beschreef Esther Janssen aan de hand van de Rotterdamse kernwaarden Top 010. Ook al geldt dit voor alle Rotterdammers in het algemeen, de kans is groot dat de inwoners uit Oud-IJsselmonde zich hierin herkennen (Janssen, 2017). De top 010 bestaat uit: 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Rauw Echt Direct Eerlijk Trouw Modern Hardwerkend Externe roots Durven Rotterdamse aanpak

28

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Levensstijl Er worden steeds meer sportactiviteiten in wijken gestimuleerd. Door die sportactiviteiten volgen er nieuwe verbindingen tussen bewoners in wijken. In de Haarlemse wijk Schalkwijk vormt Triple Threat sinds 2009 een brug tussen jongeren op straat en scholen. Door sportactiviteiten verbindt de stichting honderden jongeren en kon uitgroeien tot één van de grootste jongeren-communities van Haarlem (Schelfaut, 2019) Ook in Stadionpark worden sportactiviteiten gestimuleerd. Zo zijn in het Park de Twee Heuvels markeringen aangelegd die zowel dienen als bewegwijzering als beweging. Zo staat er een start/finish markering voor hardlopers/wandelaars en zijn er kikkersprongen voor kinderen om te volgen (ter Laak, 2019b). Daarnaast is het de bedoeling dat tussen de wooncomplexen in de sportcampus verschillende sportveldjes komen te liggen voor jong en oud (Stadsontwikkeling Gemeente Rotterdam, 2020c). Dit zijn allemaal plannen om mensen te stimuleren om over te gaan op een actieve leefstijl.

Religie De meerderheid van de Nederlandse bevolking zich niet tot een religieuze groepering. In 2017 gaf minder dan de helft (49 procent) van de bevolking van 15 jaar of ouder aan tot een religieuze groep te behoren. Een jaar eerder was dat nog de helft en in 2012 behoorde nog ruim de helft (54 procent) een religieuze groepering (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2018a).

Algemene sociale trends Het aantal internationale reizigers is in de afgelopen jaren voor de corona crisis sterk gegroeid. Met meer mensen die reizen dan ooit is de diversiteit aan gasten enorm toegenomen. De jarenlange groei van het buitenlands toerisme is in 2020 tot een abrupt einde gekomen. Op lange termijn is groei wel weer mogelijk, maar het kan best een aantal jaar duren voordat de niveaus van 2019 terug zijn (ING, z.d.)

In China stunten Chinese luchtvaartmaatschappijen met 'all you can fly'-deals om zo de luchtvaartbranche te herstellen. Ongeveer acht van de tientallen Chinese luchtvaartmaatschappijen hebben sinds juni vergelijkbare deals geïntroduceerd, vaak geprijsd rond de $ 500 voor in sommige gevallen onbeperkte vluchten (Staff, 2020).

Nederlanders zijn erg gestrest. In Nederland ondervond 60% van de werknemers regelmatig of zeer vaak werkgerelateerde stress. 17% ervaart zelfs burn-out klachten. Op basis van uitsluitend demografisch ontwikkelingen zal het absoluut aantal mensen met overspannenheid en burn-out (jaarprevalentie) in de periode 2015-2040 naar verwachting met 3% dalen (Volksgezondheid & zorg, z.d.).

Nederlanders voldoen steeds vaker aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen. De verwachting is dat we in 2030 ruim twee op de drie volwassen Nederlanders de norm haalt. Wel worden we steeds zwaarder. In 2040 is de verwachting dat 62 procent van de volwassen Nederlanders overgewicht heeft.

De toename in overgewicht geldt voor alle leeftijdsgroepen vanaf 18 jaar. Bij mannen neemt vooral matig overgewicht toe, bij vrouwen vooral ernstig overgewicht. Het percentage rokers blijft dalen (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, z.d.). De gemeente Rotterdam wil dit probleem verhelpen of voorkomen in Stadionpark door middel van het Rondje Stadionpark. Door dit rondje aantrekkelijk te maken en onder de aandacht te brengen bij bewoners, zullen zij worden aangespoord om te gaan bewegen.

Een andere trend is een Flyover. Kilometerslange wegen in de stad die meestal gebruikt worden door voertuigen, worden op deze dagen beschikbaar gesteld als publieke ruimte. Een Nederlands voorbeeld is de snelweg fly-over in Rotterdam Kleinpolderplein. Dit werd voor één dag een

29

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

wandelpromenade. Je kon flaneren op de fly-over, stoepkrijten op de snelweg en uitkijken over de stad (van Lieshout, 2016).

Ook wordt er steeds meer gedaan aan leefbaarheid. De complimenten poort is daar een goed voorbeeld van. Dit is een initiatief van de Green Business Club Utrecht Centraal, die naast duurzame projecten, ook werkt aan de leefbaarheid in het stationsgebied. De poort is ontwikkeld door HIK Ontwerpers en de Makelaars van de Tussentijd. De poort deelt complimenten uit aan iedereen die er onderdoor loopt. De poort moet meewerken aan het welkomstgevoel van Utrecht (DUIC, 2017b).

Technologisch Door technische ontwikkelingen te onderzoeken kan worden achterhaald of het prototype hieraan gelinkt kan worden (Eelants, 2020).

Mate van innovatie Er is een bredere ontwikkeling bezig waarin mensen bewust zoeken naar rust naast alle online druk: even terug naar wat echt belangrijk is, de basis. Zo had een kwart van de 18 tot 34-jarigen voor 2019 het goede voornemen om smartphonegebruik te minderen om meer tijd te hebben voor vrienden en familie (Timmerman et al., 2019).

Een andere trend is Multi-experience. Dit betreft de trend waarbij de inzet van technologie niet zorgt voor één vorm van interactie, maar waarbij meerdere vormen van interactie mogelijk worden gemaakt.

Een voorbeeld: Domino’s Pizza werkt met een Multi-experience platform, dat meer biedt dan alleen de mogelijkheid om online een pizza te bestellen. Het platform biedt namelijk ook een pizzatracker en is te integreren in een systeem dat gebruikt maakt van slimme loudspeakers. De volgende stap is integratie van technologie waarbij het bezorgen van een pizza door een zelfrijdend voertuig zoals een drone mogelijk wordt (Facto, 2020).

We zijn in een tijdperk waar auto’s zelf kunnen rijden. Momenteel is dit nog niet toegestaan maar de verwachting is dat dit er in de toekomst wel aan zit te komen. Zelfrijdende auto’s kunnen dan voor van alles worden ingezet denk bijvoorbeeld aan het leveren van pakketten (Heutger & Kückelhaus, z.d.).

Figuur 16: Voorbeelden qr-codes

(Domeni & van der Zwan, 2020b)

30

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Ecologisch De ecologische factoren schetsen een beeld van de fysieke omgeving, onder andere op het gebied van duurzaamheid (Eelants, 2020).

Milieu Tijdens de totstandkoming van de Gebiedsvisie Stadionpark is er rekening gehouden met het milieu.

Daarom is er een Plan-MER Stadionpark opgesteld. Daarin zijn de optredende milieueffecten inzichtelijk gemaakt (Milieu Effecten Rapportage) (Gemeente Rotterdam, 2009b).

Algemene ecologische trends Duurzaamheid is de afgelopen jaren steeds belangrijker geworden bij bezoekers. Hotels en andere horecabedrijven kiezen in toenemende mate voor een benadering die zowel maatschappelijk verantwoord is als een gezond milieu- en economisch beleid omvat (ING, z.d.).

Er is een toenemend bewustzijn op het gebied van duurzaamheid en aandacht voor de kwaliteit van de leefomgeving. Een prettige groene, veilige en leefbare woonomgeving ondersteunt betrokkenheid en sociale cohesie in de buurt. Een trend in de leefomgeving is dan ook het zichtbaar vergroenen.

Voorbeelden hiervan zijn te zien in figuur 17.

Figuur 17: voorbeelden bewustwoording duurzaamheid en groen

(Domeni & van der Zwan, 2020a)

Omdat verduurzamen steeds belangrijker wordt zie je ook een trend in het duurzaam energie opwekken. Een trend is dan ook het plaatsen van energieopwekkende objecten in de publieke omgeving. Zo heeft Utrecht een schommel die telefoons oplaadt (van Leeuwen, 2019) en straatmeubilair wat dankzij zonnepanelen stroom opwekt (InfraMarks, 2020).

Een ander voorbeeld van verduurzaming in de buitenruimte is het Park van morgen in Rotterdam. Het Park van Morgen is een groenstrook in de IJsselmondse wijk Reyeroord. Het is het eerste park in de wereld dat interactief verlicht is met energie, opgewekt door planten (Gemeente Rotterdam, z.d.-e).

Politiek Door politiek-juridische factoren wordt een beeld geschetst van de mate waarin de overheid invloed uitoefent op het gebied (Eelants, 2020).

Politiek klimaat

31

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

De verhoudingen tussen lokale, landelijke en Europese politiek veranderen. Gemeenten krijgen meer taken vanuit het Rijk die zij op lokaal niveau moeten uitvoeren en vormgeven. Tegelijkertijd is er verschuiving van zeggenschap van nationaal naar Europees niveau (De Jong, 2020).

De verhoudingen tussen lokale, landelijke en Europese politiek veranderen. Gemeenten krijgen meer taken vanuit het Rijk die zij op lokaal niveau moeten uitvoeren en vormgeven. Tegelijkertijd is er verschuiving van zeggenschap van nationaal naar Europees niveau (De Jong, 2020).

De gemeenteraad van Rotterdam bestaat uit 45 leden en 13 fracties. De huidige burgemeester is Aboutaleb. Hij is tevens voorzitter van de gemeenteraad en wordt ondersteund door raadsgriffier Isabelle Broeders (Gemeente Rotterdam, z.d.-c). De huidige gemeenteraad bestaat uit de volgende fracties: • • • • • • • • • • • • •

Leefbaar Rotterdam - 11 zetels VVD - 5 zetels D66 - 5 zetels GroenLinks - 5 zetels PvdA - 5 zetels DENK - 4 zetels NIDA Rotterdam - 2 zetels SP - 2 zetels CDA - 2 zetels PVV - 1 zetel Partij voor de Dieren - 1 zetel 50PLUS - 1 zetel ChristenUnie-SGP - 1 zetel

Deze partijen hebben ook invloed op het gebied Stadionpark (Gemeente Rotterdam, z.d.-b).

Wetgeving De wetgeving met betrekking tot Rondje Stadionpark is vastgelegd in Gebiedsvisie Stadionpark. Deze gebiedsvisie is vastgesteld door het college van B&W op 16 december 2008 (Gemeente Rotterdam, 2009b). Het college van B&W (Burgemeester en Wethouders) is het dagelijks bestuur van Rotterdam.

De voorzitter hiervan is Burgemeester Aboutaleb. Daarnaast zitten er tien wethouders in het college, namelijk: Judith Bokhove (Mobiliteit, Jeugd en taal), Arno Bonte (duurzaamheid, luchtkwaliteit en energietransitie), Arjan van Gils (financiën, organisatie, haven en grote projecten), Michiel Grauss (armoedebestrijding, schuldenaanpak en informele zorg), Said Kasmi (onderwijs, cultuur en toerisme), Barbara Kathmann (economie, wijken en kleine kernen), Bas Kurvers (bouwen, wonen en energietransitie gebouwde omgeving), Sven de Langen (volksgezondheid, zorg, ouderen en sport), Richard Moti (werk, inkomen, Nationaal Programma Rotterdam Zuid en EU-migranten) en ten slotte Bert Wijbenga (handhaving, buitenruimte, integratie en samenleven) (Gemeente Rotterdam, z.d.-a).

De juridische binding van de gebiedsvisie wordt uitgevoerd door middel van de bestemmingsplannen.

De gebiedsvisie is onderdeel van het gemeentelijke ruimtelijke beleid: Stadsvisie Rotterdam 2030. De bestemmingsplannen zijn niet zomaar gemaakt, maar daarvoor is de project-MER procedure doorlopen. Nadat de bestemmingsplannen onherroepelijk zijn, kunnen bouwvergunningen worden afgegeven. De procedure zag er als volgt uit:

32

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Figuur 18: Planvormingsprocedure Stadionpark

(Gemeente Rotterdam, 2009a)

Wetswijzigingen Een van de belangrijkste wetswijzigingen die invloed heeft op de gebiedsontwikkeling van Stadionpark is de inwerktreding van de nieuwe omgevingswet. Deze nieuwe wet gaat in op 1 januari 2022. Om het proces soepel te laten verlopen is het verstandig om alle vergunningen aangevraagd en afgerond te hebben voor die datum (Gemeente Rotterdam, 2020b).

Sinds 1 januari 2021 is het verplicht aan alle gemeenten om te beschikken over een Omgevingsplan.

Rotterdam heeft hier al aan gewerkt en heeft dus ook de eerste versie van het Omgevingsplan klaarliggen. Deze eerste versie gaat over de periode 2021-2029 (Gemeente Rotterdam, 2020b).

Door het coronavirus veranderen de opeenvolgende beleidsmaatregelen snel. Voor iedereen gelden de basisregels, zoals ‘werk thuis tenzij het echt niet anders kan’, 'vermijd drukte' en 'houd 1,5 meter afstand'. Ook in bijvoorbeeld winkelstraten, parken en recreatiegebieden en zo goed mogelijk in het openbaar vervoer. Op het moment van schrijven zijn ook horecagelegenheden, niet essentiële winkels en museums etc. gesloten en mogen er buiten geen groepen samenkomen (>2 personen) (Ministerie van Algemene Zaken, 2020a).

Subsidies Organisaties en bewoners kunnen via subsidieloket subsidie aanvragen bij de Gemeente Rotterdam.

Er zijn ontzettend veel diverse onderwerpen waarop subsidie aangevraagd kan worden. Toepasselijk voor het Rondje Stadionpark is het onderwerp “sport, recreatie, natuur en milieu”. Rotterdam geeft subsidies voor dit onderdeel van de stad aangezien ze bij willen dragen aan het versterken van het imago van Rotterdam als sportstad. Dus ze willen inwoners stimuleren om in beweging te komen. Zo wordt bijvoorbeeld urban sports gesubsidieerd door de gemeente (Gemeente Rotterdam, z.d.-h).

Daarnaast is een van de doelen van Rotterdam om de stad leefbaarder te maken. Voorbeelden van dingen die gesubsidieerd worden zijn: • • • •

investeringen in sportaccommodaties bevordering van het topsportklimaat activiteiten voor de doelgroepen gehandicapten en jeugd initiatieven voor recreatie en natuur- en milieu(educatie)

33

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Politieke trends Sociale mediakanalen krijgen steeds meer voor elkaar. Black Lives Matter, K-popfans die een Trumprally saboteren en Viruswaanzin. Het zijn drie bewegingen met een totaal andere achtergrond die één ding gemeen hebben: met hun grote bereik op sociale media krijgen ze daadwerkelijk iets voor elkaar (Ezzeroili, 2020).

2.5 Leisure aanbod in Rotterdam-Zuid De Veranda Dit is misschien wel de bekendste leisure plek in Rotterdam-Zuid, de Veranda. Het gebied rondom Pathé de Kuip is erg geliefd onder verschillende doelgroepen van Rotterdam. Het aanbod is verschillend en zorgt ervoor dat er voor iedereen iets te doen is. Hieronder wordt het aanbod opgesomd (Daamen, 2017).

• Pathé de Kuip • Atoll • GlowGolf • Gamestate • Horeca Zuidplein Winkelcentrum Zuidplein is met ruim 165 winkels en horeca units het grootste overdekte winkelcentrum van Nederland. Het winkelcentrum vormt de kern van een gebiedsontwikkeling, Hart van Zuid. Zuidplein krijgt de komende jaren een make-over en daarbij zal het leisure-aanbod ook verbreed worden. Zo zal Theater Zuidplein dé ontmoetingsplek worden, komt er een bioscoop, een hotel, wordt Ahoy vernieuwd en wordt Zwemcentrum Rotterdam gerealiseerd. Hart van Zuid wordt de zowel een liveable als loveable plek in Rotterdam-Zuid (Hart van Zuid, z.d.).

Feyenoord Rotterdam Dat de thuisbasis van Feyenoord in Rotterdam-Zuid is, zal voor de meeste mensen geen verrassing zijn. De Kuip maakt onderdeel uit van het Rondje Stadionpark. Het trainingscomplex van Feyenoord bevindt zich naast het stadion, het complex wordt wel gescheiden door een autoweg. Tijdens de thuiswedstrijden van Feyenoord is de Kuip dé leisure aanbieder op dat moment. Af en toe speelt ook het Nederlands elftal hier zijn thuiswedstrijden, en zijn er soms evenementen die in de Kuip worden georganiseerd. De Kuip positioneert zichzelf ook als unieke evenementenlocatie en creëert daarmee leisure aanbod in het gebied (Stadion Feijenoord, z.d.).

Rotterdam Ahoy Rotterdam Ahoy is een groot congrescentrum naast winkelcentrum Zuidplein. Bijna elke dag is hier iets te beleven: van beurzen en congressen tot concerten en sporttoernooien. De agenda van Ahoy is zeer uiteenlopend en daarom ook geschikt voor en heel divers publiek. Het aanbod van Ahoy is zeker leisure-waardig en zorgt voor levendigheid in de omgeving. Dit jaar stond zelfs het Eurovisie Songfestival op de agenda van Ahoy, maar het Coronavirus gooit helaas roet in het eten. Het Eurovisie Songfestival was de perfecte gelegenheid om Rotterdam-Zuid in de spotlights te zetten en daarmee het leisure-aanbod te verbreden (Ahoy, z.d.).

Sportaanbod Rotterdam-Zuid kent veel openbare plekken. Er zijn verschillende sportscholen en sportclubs die op Zuid zijn gevestigd. Ook Feyenoord biedt en sportomgeving aan. De ontwikkelingen van Feyenoord City zijn gericht op het versterken van het huidige sportklimaat. De huidige Kuip wordt omgetoverd naar een multifunctioneel gebouw met onder andere een atletiekbaan. Verder zullen daar nog meer leisure-activiteiten in worden geïntegreerd.

34

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

2.6 Het PPS-model voor Public Spaces

Figuur 19: PPS-model

Om een goed beeld te krijgen van de publieke ruimtes in de huidige situatie is het PPS-model een handige tool. In het geval van het Rondje Stadionpark worden de kwadranten gebaseerd op alle verschillende wijken, bij sommige punten zal er verder worden ingezoomd op het ene gebied dan het andere gebied. Aangezien het rondje nog niet helemaal is afgerond kan ook nog niet alles worden ingevuld.

(Project for Public Spaces, z.d.)

Uses & Activities Het Rondje Stadionpark heeft als doel om bewoners aan het bewegen te krijgen. Het Rondje moet ‘leuk’ en aantrekkelijk worden gemaakt om, met vooral bewoners, te verleiden. Aangezien er bedrijven zijn gevestigd binnen het gebied kunnen werkgevers en werknemers ook gebruik maken van het rondje. Om het Rondje nog aantrekkelijk te maken, moet er nog veel gebeuren, het gebied zelf moet ook nog verder ontwikkeld te worden. Wat bijzonder is, is dat het gebied Stadionpark ontzettend divers is in haar bestemmingen. Van natuur tot bedrijvigheid en wonen, het Rondje zal een tussenkomst bieden tussen als die bestemmingen. Dit zal daarnaast bijdragen aan de vitaliteit van zowel het gebied als de bewoners. Hieronder staan de variabelen uitgewerkt.

Fun: De route is momenteel nog erg onduidelijk. Ook is het pad niet overal even fijn en veilig om te belopen. Dit zal echter de komende periode nog veranderd worden, er liggen namelijk veel plannen klaar. Ook is er momenteel veel potentie te zien.

Local business Ownership: Binnen het gebied van Rondje Stadionpark ligt een bedrijventerrein, bedrijvenpark Stadionweg.

In het gebied is het goed mogelijk om te ondernemen en te winkelen. Het gebied wordt ook toekomstbestendig en groen gemaakt voor een aantrekkelijker vestigingsklimaat.

“Stimuleren van ondernemen is een van de Active: hoofddoelen van stadionpark” (Gemeente Het rondje heeft met name als doel om de Rotterdam, z.d.-g). bewoners aan het bewegen te krijgen.

Hardlopen, wandelen en fietsen staat centraal.

Ondernemers kunnen bijvoorbeeld in hun pauze gebruik maken van het rondje.

Vital: Vitaliteit onder bewoners in Rotterdam-Zuid is van groot belang. Het rondje zal een positieve bijdrage leveren aan die vitaliteit. Mensen vanuit allerlei achtergronden en klassen krijgen de mogelijkheid om in beweging te komen.

Land-use patterns: Het rondje komt langs verschillende bestemmingen. Zo loopt de route dwars door twee natuurparken, langs sportgelegenheden en over een drukke weg met veel verkeer. Ook wordt er nog gewoond rondom het rondje. Het rondje zelf heeft één bestemming, namelijk recreatie.

35

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Special: Een wandel of hardlooproute is voor Rotterdam niet nieuw. Rondje Kralingse Plas is namelijk een bekende plek onder de Rotterdammers. Echter zal het Rondje Stadionpark zich wel gaan onderscheiden in de toekomst.

Property Values: Het rondje is openbaar en voor iedereen toegankelijk. Het heeft dan ook geen waarde uit te drukken in geld, maar het draagt wel bij in waarde voor vitaliteit van bewoners in het gebied.

Celebratory: Het rondje biedt ook de gelegenheid om evenementen te organiseren die bijvoorbeeld met sport te maken hebben. Ook kunnen in de afzonderlijke gebieden, bijvoorbeeld op het Eiland van Brienenoord, evenementen worden georganiseerd.

Sustainable: Alle plannen rondom het rondje worden zo duurzaam mogelijk gerealiseerd. Er wordt veel gebruik gemaakt van de groenvoorzieningen in de omgeving.

Comfort & Image: Als gevolg van de verschillende vormen van gebruik, kent het gebied ook verschillende uitstralingen.

Een deel is erg groen (Park de Twee Heuvels), maar een deel van het rondje straalt veroudering en vervuiling uit (Bedrijvenpark). Desalniettemin oogt het rondje erg schoon, er zijn genoeg prullenbakken en daar wordt ook gebruik van gemaakt. Een terugkerende factor is groen. Zoals in het stedenbouwkundig plan van de Sportcampus Noordoost staat aangegeven, is het rondje een ‘Groene ader’ binnen het gebied van Stadionpark. Er wordt binnen het gebied veel nagedacht over groenvoorzieningen en andere duurzaamheidsmaatregelen. Een groene omgeving zorgt voor een aantrekkelijke buitenruimte. Deze aantrekkelijke buitenruimte ondersteund de sociale cohesie en motiveert mensen om in beweging te komen. Alle variabelen zijn hieronder uitgewerkt.

Clean: Langs de route staan vrijwel overal voldoende prullenbakken, zo blijkt uit de observatie. Het park en de sportcampus ogen dan ook schoon.

Echter ziet het Eiland van Brienenoord er minder schoon uit. Tijdens onze observatie zaten de prullenbakken compleet vol en was er langs de route ook nog vuil te vinden.

Green: De route langs en over het Eiland van Brienenoord kan niet groener, een eiland vol natuur langs het water. Hetzelfde geldt voor Park de Twee Heuvels. De route rondom de sportcampus is minder groen, maar dat is zeker

Sanitation rating Gezondheid is belangrijk voor iedereen. Voor mensen die de hele dag op kantoor zitten, is het belangrijk om regelmatig te bewegen. Waar kan dat beter dan het Rondje? Uit onderzoek naar de verschillende woonwijken blijkt dat er een relatief hoge werkloosheid is. Ook voor deze mensen is het belangrijk om in beweging te blijven.

Gezondheid is dan ook één van de hoofddoelen van het rondje. Om een zo aantrekkelijk mogelijke buitenruimte te creëren, wordt interactie en beweging gestimuleerd. Hierbij zijn sociale cohesie en groenvoorzieningen ook

36

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

niet storend. Het stuk langs de drukke weg is zeker niet groen en straalt ook weinig uit. Dit geldt ook voor het uitzicht op het industrieterrein vanaf het Eiland van Brienenoord. Dit is erg tegenstrijdig.

Walkable: Het rondje is nog niet compleet, waardoor op sommige punten de route (nog niet) duidelijk is.

Het pad is ook niet overal even recht, hier is het dus lastiger om bijvoorbeeld te hardlopen. Het pad in het Park de Twee Heuvels is zeker breed en recht genoeg, hier is het dus fijn wandelen/hardlopen. Een groot knelpunt is de oversteek vanuit Brienenoord richting de Twee Heuvels, dit is een drukke weg en dus een gevaarlijk punt om over te steken.

belangrijke factoren (Gemeente Rotterdam, 2020a).

Building conditions Een deel van de woningen in het gebied is relatief oud, deze moeten goed onderhouden worden om bij de tijd te blijven. Veel gebouwen in Rotterdam-Zuid zijn de afgelopen jaren gerenoveerd of opnieuw gebouwd. Ook gebieden die deel uitmaken van het rondje zijn compleet nieuw. Uit observatie blijkt dat op het bedrijvenpark een groot verschil is in onderhoud.

Sommige panden zien er verzorgd uit, andere zijn vervallen. Het is aan de eigenaren, gemeente en andere stakeholders de taak om de gebouwen in Stadionpark goed te onderhouden.

Dit maakt het rondje zelf aantrekkelijker.

Sittable: Over het algemeen staan er voldoende bankjes, vooral op het eiland van Brienenoord en in het Park de Twee Heuvels.

Environmental data Aangezien Stadionpark een relatief nieuw initiatief is, biedt het mogelijkheden om in te zetten op duurzaamheid. Zo wordt er bij de sportcampus volop ingezet op groen, voor het Spiritual: bieden van schaduw in de hitte en tegelijkertijd Het is voor te stellen dat de motivatie voor ook als infiltratie mogelijkheid bij forse neerslag. hardlopen wordt bevorderd zodra je langs de Het gehele rondje is als het ware een ‘groene sportcampus komt. Dit is namelijk een mooi ader’ in de buurt (Gemeente Rotterdam, 2020a). trainingscomplex en er is altijd wel iemand aan het trainen.

De woningen die worden gerealiseerd in verschillende wijken voldoen aan de eisen voor Bij de échte Rotterdammer is de kans groot dat het milieu en worden ook afgestemd op hun er een trots gevoel naar boven komt op het omgeving. eiland van Brienenoord. Vanuit een toren is er een magisch uitzicht te zien vanuit de Maas over de hele stad.

Attractive: De aantrekkelijkheid in het rondje veranderd gedurende de route. Zo heeft het eiland van Brienenoord een bijzonder uitzicht over het water en biedt het veel groen aan de ene kant, maar dit wordt vervolgens wel verstoord door de werkzaamheden en grove industrie aan de andere kant. Het nieuwe sportcomplex is ontzettend mooi gerealiseerd en daarmee ook erg aantrekkelijk.

Wat dan weer jammer is, is het bedrijvenpark Stadionweg. Hier is de sfeer en aantrekkelijkheid een stuk minder. Het lopen langs een drukke

37

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

verkeersweg met hier en daar vervallen panden staat niet in lijn met de rest van de route.

Historic: Het rondje is niet historisch, maar zelfs geheel nieuw. Het wordt nog gefaseerd aangelegd, tegelijk met andere nieuwe gebieden.

Access & Linkages Het rondje is voor iedereen toegankelijk. De voornaamste doelgroep zijn bewoners, dit heeft te maken met de bereikbaarheid. Zo zijn er verschillende ov-punten. Deze zijn nu nog niet optimaal, maar zullen in de toekomst uitgebreid worden. Verder kan men altijd met de auto het gebied bereiken. De bewoners kunnen echter met de fiets of te voet naar het rondje toe. Deze doelgroep zal zeker groot genoeg zijn, aangezien er verschillende wijken gevestigd zijn in en rondom het rondje. Ook kent het rondje verschillende startpunten en kan men er zelfs voor kiezen om het rondje uit te breiden. Echter is de route momenteel nog niet overal duidelijk. Dit leidt tot verwarring. Er is ook nergens bewegwijzering te vinden. Hieronder zijn de verschillende variabelen uitgewerkt.

Continuity: Het pand is redelijk doorlopend, af en toe moet er goed worden opgelet met bijvoorbeeld oversteken. Aangezien het rondje en het gebied nog niet compleet is, is het momenteel op sommige punten nog zoeken naar de juiste route. Dit beïnvloedt de beloopbaarheid.

Proximity: Het rondje is gelegen in Rotterdam-Zuid.

Naastgelegen grotere wijken zijn o.a.

Katendrecht, Charlois, Feijenoord en (Groot)IJsselmonde. Sportdorp is een wijk temidden van het rondje, die net geen deel uitmaakt van de route.

Mode spits: Een groot deel van Stadionpark is autovrij. Er zijn genoeg mogelijkheden om het rondje te bereiken met het OV en ook om over te stappen.

Zo zijn er bushaltes langs Stadionweg, tramhaltes en een treinstation.

Transit usage: Er zijn diverse bushaltes, die rijden vanaf onder andere Zuidplein of Kralingse Zoom. Naast de bus is er ook tramhalte “Stadion Feyenoord”.

Deze tramlijn is te zien vanuit het rondje. Er zijn plannen om een extra tramlijn aan te leggen, namelijk vanaf Zuidplein naar Stadionpark.

Er is één treinstation, die nu enkel wordt gebruikt Connected: voor wedstrijden van Feyenoord. Het is de Een van de doelen van het rondje is het bedoeling dat dit treinstation vaker gebruikt gaat verbinden van de verschillende deelgebieden en worden voor een betere bereikbaarheid van functies.

Stadionpark (Gemeente Rotterdam, z.d.-f).

Readable: Wat opviel tijdens de observatie is dat er nergens aanwijzingen staan met de route. Op het eiland van Brienenoord staan er enkel borden met informatie over het eiland zelf. Nergens staat informatie over het rondje. Dit zou te maken kunnen hebben met dat het rondje nog niet helemaal is afgerond.

Pedestrian activity: Er lopen zeker mensen in het gebied. Tijdens de observatie zijn er verschillende wandelaars gezien, met name in de twee natuurgebieden.

Of ze daadwerkelijk het rondje aan het volgen waren, is niet duidelijk. Het rondje moet nog bekender worden, willen mensen de route echt volledig gaan volgens. Het soort mensen dat er loopt, is erg divers. Op dat gebied is er dan ook Verder staan er op sommige punten letters geen eenduidige doelgroep.

38

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

afgedrukt op de grond. Dit is bedoeld als Parking usage patterns: marketing/citydressing voor het rondje.

Er komen verschillende P+R plaatsen binnen Convenient: Stadionpark. Verder is het de bedoeling dat er Wat het rondje zo toegankelijk maakt, is dat er zo veel mogelijk gebruik wordt gemaakt van het overal een startpunt is. Je hoeft niet persé te OV (Gemeente Rotterdam, z.d.-f). Om het rondje beginnen op het eiland van Brienenoord, maar te beginnen op het eiland van Brienenoord kan dat kan bijvoorbeeld ook bij het park de twee er geparkeerd worden voor de brug, langs de Heuvels. Je kunt zelfs het rondje vergroten naar kade langs het Hoendiep. Hier is het gratis eigen wens door gebruik te maken van de extra parkeren (Zuid-Hollands Landschap, z.d.) routes.

Accessible: Het rondje is openbaar en daarmee toegankelijk voor iedereen. Echter wordt er vooral gedoeld op bewoners. Er zijn verschillende ov-punten en parkeerplekken, maar dit kost veel tijd vanaf het centrum van de stad.

Sociability De doelgroep waar het rondje voor is ontwikkeld, is ontzettend divers. De voornaamste doelgroep is bewoners, maar hierin worden dan ook alle bewoners meegenomen. Of er veel sociale cohesie en is tussen de bewoners, dat is niet bekend. Ook is het niet bekend of de bewoners een saamhorigheidsgevoel hebben of veel vrijwilligerswerk verrichten met betrekking tot het Rondje. Het creëren van sociale interactie tussen bewoners, is wel één van de doelen van het Rondje. De samenwerking tussen verschillende stakeholders, de opdrachtgevers, verloopt naar weten wel goed.

Aan het belevingselement van het rondje moet nog gewerkt worden. Hierbij kan gedacht worden aan de beleving in de avond of iets dergelijks. Hieronder staan de verschillende variabelen uitgewerkt.

Diverse: De doelgroep voor het rondje is ontzettend divers. Ouderen, jongeren, gezinnen etc. iedereen kan er gebruik van maken. Een van de redenen hiervan is dat de omliggende woonwijken een erg divers woningaanbod hebben en dus ook een erg diverse doelgroep.

Verder zijn de activiteiten binnen het rondje, dus hardlopen wandelen en fietsen, voor iedereen geschikt.

Stewardship + Cooperative: Er is een stakeholdergroep verantwoordelijk voor de uitvoer van het rondje. Zij werken vanuit verschillende invalshoeken samen. Of er saamhorigheid en samenwerking is vanuit de bewoners is niet bekend.

Neighborly: Of bewoners en andere partijen veel samendoen

Number of women, children & elderly: Er is, volgens de opdrachtgevers, geen eenduidige doelgroep aan te wijzen. Er wordt gericht op bewoners en gedeeltelijk ook op bezoekers. Binnen deze doelgroep wordt er niet gesegmenteerd. Erg breed dus, van jong tot oud.

Social networks: De opdrachtgevers hebben een netwerk opgebouwd met een aantal bewoners. Verder is hier niet veel over bekend.

Evening use: Het rondje is zowel in overdag als in de avond toegankelijk. Overdag zal er meer te beleven zijn, dan zie je namelijk de sporters op de sportcampus en zullen meer mensen een park bezoeken dan laat op de avond.

39

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

is nog niet bekend.

Pride: Het rondje zelf is nog niet erg bekend onder de Rotterdammers, hier ligt dan ook nog werk. Wel is te zien dat de stakeholders erg trots zijn op het gebied, op het mooie en bijzondere eiland. Zelf noemen ze het ‘de verborgen parel’ van Rotterdam. Feyenoordsupporters zijn natuurlijk erg trots op de nieuwe trainingsvelden en hopelijk het nieuwe stadion. Maar dit zijn allemaal onderdelen van het rondje. Hoe trots men is op het rondje zelf, dat moet nog gaan blijken.

Street life: Het rondje is alleen maar op straat, je hoeft er nergens naar binnen toe. Tijdens de observatie zijn er geen bijzonderheden ondervonden. Geen straatmuzikanten o.i.d. Hier zou echter nog wel verandering in kunnen komen. Tijdens een wedstrijd van Feyenoord zal het op sommige punten van het rondje duidelijk drukker zijn dan normaal. Er is dan meer te beleven voor wie daar behoefte aan heeft.

Interactive: Naast beweging en verbinding, is interactie tussen bewoners ook één van de doelen van het rondje. Een aantrekkelijke buitenruimte zal zorgen voor meer ontmoetingsplekken waar men samenkomt.

Welcome: Zoals al eerder vermeld is het rondje nog niet extreem bekend. Het welkomstgevoel en de bekendheid moet de komende jaren nog gaan groeien. Desondanks wordt er gefaseerd te werk gegaan waarbij iedereen welkom is om mee te denken over de invulling van het rondje.

2.7 Theorie van Lynch Volgens de theorie van Lynch (Lynch, 1959) kan de leesbaarheid van de openbare ruimte door middel van vijf punten worden bekeken: wegen, knooppunten, randen, landmarks en gebieden. Deze theorie is toegepast om de leesbaarheid van het Rondje Stadionpark te analyseren. Aangezien het Rondje Stadionpark bestaat uit zes verschillende gebieden met elk een eigen structuur en verschillende kenmerken zal de theorie van Lynch per gebied worden behandeld. De theorie wordt vanuit een objectieve manier besproken, aangezien de volgende bevindingen zijn geconstateerd tijdens de observatie van een onafhankelijke partij op maandag negen november 2020.

Eiland van Brienenoord De wandelroute loopt aan de randen van het eiland, langs het water. De route loopt momenteel in een rondje, waar minimaal vanaf kan worden geweken. Het belangrijkste knooppunt op het eiland zijn de samenkomende paden naar de Buitenplaats. Dit is tevens de ontmoetingsplek van het eiland. Op het eiland bevinden zich diverse volkstuintjes. Aan de ene kant hebben wandelaars uitzicht over de Maas en de architectonische skyline van Rotterdam door te staan op de uitkijktoren genaamd ‘Maaspoint’ en aan de andere kant kijkt de wandelaar tegen het industrieterrein aan. Dit industrieterrein wordt momenteel verbouwd. Het Eiland is momenteel alleen te bereiken via de Zuiddiepjebrug, en niet goed toegankelijk voor auto’s. Het eiland heeft een recreatiebestemming voor

40

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

wandelaars en eventueel ook fietsers en skaters. Het eiland zal in de loop van 2021 op de schop gaan en een andere inrichting krijgen. In 2021 zal er ook een tweede brug worden gerealiseerd, waardoor het Rondje Stadionpark haar toekomstige vorm beter kan aannemen.

Bedrijvenpark Stadionpark Het Bedrijvenpark Stadionpark zal in de toekomst een klein onderdeel uitmaken van het Rondje Stadionpark. Gezien de huidige omstandigheden maakt het bedrijvenpark momenteel een groter onderdeel uit van het rondje. Gebruikers van het rondje lopen hier aan de linkerkant langs verschillende bedrijfspanden en aan de rechterkant langs een autoweg, genaamd de Stadionweg. De muren van de bedrijfspanden zijn op ooghoogte opgewaardeerd met kunst (plattegrond van Rotterdam). Om het rondje te vervolgen moet de Stadionweg worden overgestoken bij het laatste zebrapad. Het bedrijventerrein beschikt niet over de door Lynch genoemde landmarks.

De Kreek Als men de Stadionweg oversteekt komt men in het gebied de Kreek. Aan de linkerkant bevindt zich een watertje en aan de rechterkant bevindt zich een trambaan en heeft men uitzicht over de woningen van het Sportdorp. Het fietspad en wandelpad bevinden zich momenteel naast elkaar. In de toekomst zullen deze twee paden van elkaar gescheiden worden. De wandelaars zullen aan de linkerkant van het water komen te lopen en hebben aan de andere kant uitzicht op de woningen van de Zomerkade.

Het water en het groen staat in dit gebied centraal.

Park de Twee Heuvels Het park beschikt over een breed pad met in het midden diverse zitgelegenheden. Aan de rechterkant bevinden zich bomen en aan de linkerkant bevindt zich het park zelf. Vanaf het Rondje Stadionpark ziet men vooral grasvelden en speelgelegenheden, zoals een kabelbaan. De heuvels van het park zijn in de verte zichtbaar. Deze heuvels worden in de toekomst nog opgehoogd, zodat het park haar naam eer aan doet. Citydressing is op het pad toegepast door middel van grote oranje letters en brede oranje strepen. Men vervolgt het rondje door de brug over te steken. Het park wordt via de andere kant aangeduid met een groot betonblok met haar naam. Men kan het Rondje Stadionpark uitbreiden door een extra rondje te lopen door het Park de Twee Heuvels.

Sportcampus De Sportcampus bestaat uit trainingsvelden voor amateurspelers en professionele sporters van verschillende sporten. Beiden sportcomplexen, zowel het Olympiapark als Varkenoord, zijn modern vormgegeven en zijn pasgeleden gerealiseerd. In dit deel van het Rondje Stadionpark bevinden zich drie betonblokken met plaatsaanduiding. Het rondje loopt recht tussen beiden sportcomplexen in.

Op de route door de Sportcampus wordt dezelfde citydressing toegepast als op de route bij park De Twee Heuvels. Het rondje heeft verder geen knooppunten.

Stadionpark Driehoek Stadionpark Driehoek is een gebied met veel plannen voor de toekomst. Het wordt een gebied waar veel recreatie te vinden is en het nieuwe Feyenoord stadion komt ook in dit gebied te liggen. Het nieuwe stadion moet nog worden gerealiseerd. Het plan is om dit stadion gedeeltelijk in het water te realiseren. Het zal een belangrijk onderdeel worden van het gebied. Verder zijn er momenteel werkzaamheden bezig. Daarom is dit gebied ook niet belopen tijdens de observatie. Wolbert van Dijk gaf tijdens het interview (bijlage zeventien) aan dat dit gebied nog niet bereikbaar is met het rondje.

Wel zal dit gebied moeten voldoen aan dezelfde eisen die zijn gesteld aan de rest van het gebied.

Vandaar dat er nog geen analyse is uitgevoerd met betrekking tot de leesbaarheid van het gebied.

Rivieroevers De Rivieroevers is een gebied langs de Maas. De hele route zal de Maas zichtbaar zijn en dus het aanknopingspunt. Dit gebied is het laatste onderdeel van de gehele gebiedsontwikkeling. De plannen

41

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

vanuit gemeente en andere partijen is nog niet openbaar gemaakt. Tijdens de observatie is dit gebied tot dusver nog niet bezocht. Ook Wolbert van Dijk heeft tijdens het interview (bijlage zeventien) aangegeven dat dit gebied nog niet aansluit op het rondje. Wel zal ook dit gebied moeten voldoen aan dezelfde eisen als de andere gebieden. Vandaar dat er nog geen analyse is uitgevoerd met betrekking tot de leesbaarheid van het gebied.

Conclusie Binnen de verschillende gebieden is er geen overkoepelend herkenningspunt. Dit zorgt ervoor dat de ronde onduidelijk is om te lopen. Daarnaast zorgt het gebrek aan bewegwijzering voor een onduidelijk geheel. Door een van deze punten aan te passen in het rondje zal het gebied beter kunnen worden gebruikt. Daarnaast heeft het totale gebied niet overal de functie van een ontmoetingsplek, zeker bij de Sportcampus en het Bedrijventerrein Stadionpark ontbreekt deze functie in de huidige situatie van het rondje.

2.8 Marketinganalyse Om te kijken hoe Stadionpark en het Rondje momenteel onder de aandacht worden gebracht op verschillende platformen zoals social media, internet en fysiek volgt er een korte marketinganalyse.

Website Ten eerste heeft Gemeente Rotterdam een eigen pagina over Stadionpark. Op deze pagina is de gebiedsvisie te vinden en worden enkele plannen voor het gebied toegelicht. Ook wordt de totstandkoming van het plan kort beschreven en zijn er plattegronden van het plangebied. Verder wordt er verwezen naar de site van Stadionpark zelf. Er is niks terug te vinden over het rondje zelf (Gemeente Rotterdam, z.d.-f).

Naast de pagina van de Gemeente heeft Stadionpark dus ook een eigen website. Hier staan ook alle plannen toegelicht. Bovendien wordt er steeds het recente nieuws gedeeld. Hierdoor blijven geïnteresseerden of belanghebbenden op de hoogte van ontwikkelingen. Deze site is uitgebreider dan de pagina van de gemeente. Zo worden bijvoorbeeld de afzonderlijke gebieden apart toegelicht.

Onder het kopje ‘sporten’, wordt kort het Rondje Stadionpark genoemd. Het rondje wordt hierbij met name gelinkt aan sportgelegenheden (Gemeente Rotterdam, z.d.-f).

Nieuwsbrief Via de website van Stadionpark is het voor iedereen mogelijk zich in te schrijven voor een digitale nieuwsbrief. Aanmelden is eenvoudig, er wordt gevraagd om een e-mailadres. Via die mail dient men enkel een bevestiging te geven en het aanmelden is voltooid.

Facebook Stadionpark Rotterdam, is de naam van de bijbehorende Facebookpagina. Op deze pagina worden regelmatig berichten gepost van de laatste ontwikkelingen. Deze pagina is voor iedereen toegankelijk en hier kan dus gemakkelijk contact gelegd worden met verschillenden doelgroepen binnen het gebied. Mensen worden hier sneller mee bereikt dan via de website. Ook kan men snel en gemakkelijk hun mening en visie achterlaten over het gebied. Verschillende belanghebbenden hebben de mogelijkheid om met elkaar in discussie te gaan. Ook staat er een e-mailadres en de site vermeld.

Ondanks deze pagina vooral draait om Stadionpark als gebied, worden ontwikkeling met betrekking tot het Rondje ook naar voren gebracht.

Youtube Op Youtube heeft Stadionpark ook een eigen kanaal. Hier worden video’s op geplaatst, waar het gebied in beeld wordt gebracht. Het gebied wordt zo vanuit verschillende invalshoeken benaderd,

42

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

waardoor het kanaal is gericht op verschillende doelgroepen. Daarnaast zijn er ook video’s die specifiek gaan over het Rondje Stadionpark. De video’s bieden meer diepgang bij bepaalde onderwerpen dan bijvoorbeeld de website waar alle gebieden oppervlakkig worden besproken.

Naamstenen Een specifiek kenmerk voor de verschillende gebieden binnen Stadionpark zijn de naamstenen. Deze zijn ook terug te vinden langs de route van het Rondje. De betonnen blokken zijn ontworpen door Wolbert van Dijk, landschapsarchitect namens Gemeente Rotterdam. De blokken dienen als herkenningspunt voor een bepaald gebied. Zodat, als het rondje wordt bewandeld, de wandelaar weet in welk gebied hij zich bevindt. De blokken hebben volgens van Dijk een echte Rotterdamse uitstraling: “stoer, maar zeker ook chique” (Stadionpark Rotterdam, 2019, 00:00–01:39).

Markering Wolbert van Dijk heeft niet alleen de naamstenen ontworpen, maar hij heeft ook meegewerkt aan de markering van het rondje. Samen met de Gemeente Rotterdam, Joke Klumpert en Marina Baas. Zij hebben op strategische plekken markeringen op de grond aangebracht, als eerste in Park de Twee Heuvels. Hier kregen de markeringen een ‘landschappelijke scene’. Denk bijvoorbeeld aan een kikkersprong (zie onderstaande afbeelding) en de beweging van een libelle (ook in onderstaande afbeelding te zien). Deze kikkersprongen en libellebewegingen liggen in de subronde van Park de Twee Heuvels. Het hoofdpad wordt voorzien van abstracte markeringen. Het is zo de bedoeling dat sport en stad gecombineerd wordt (ter Laak, 2019b).

Figuur 20: Oranje Markering Rondje Stadionpark

(ter Laak, 2019a)

43

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

2.9 SWOT-analyse en Confrontatiematrix Een SWOT-analyse staat voor de Engelse termen Strengths, Weaknesses, Opportunities en Threats.

In de SWOT-analyse koppel je de sterktes en zwaktes van een gebied aan de kansen en de bedreiging die er in het gebied liggen. Deze kansen en bedreiging kunnen ook voortkomen uit de trends en ontwikkelingen van dat moment (Knoot, z.d.).

De SWOT-analyse vormt vervolgens de input voor de confrontatiematrix. Alle uitkomsten van de SWOT-analyse zijn meegenomen in de Confrontatiematrix. Vervolgens worden de uitkomsten van de SWOT-analyse aan elkaar gekoppeld. De bedoeling is om de kansen en mogelijke bedreiging verder uit te breiden en te koppelen aan punten waar een gemeente of een organisatie moet op gaan inzetten (Knoot, z.d.).

2.9.1 SWOT – analyse Sterktes (strenghts) • Gebied aan de Maas • Groene omgeving • Meeliften op gebiedsontwikkeling

Zwaktes (weaknesses) • Inwoners met een lage sociaaleconomische status • Momenteel geen aansluiting op de omgeving • Slechte bereikbaarheid Kansen (opportunities) • Sport en groen in elkaar laten overgaan • Rondje als stimulator voor sociale ontmoeting • Trend; mensen gaan graag de natuur in Bedreigingen (threats) • Rondje nu niet duidelijk, geen markering en geen borden • Te weinig verlichting, lastig om hier veilig te lopen in de avond • Te veel verschillende elementen in het rondje 2.9.2 Confrontatiematrix gericht op kansen Sterktes

Kansen

Sport en groen in elkaar laten overgaan

Zwaktes

Gebied aan de Maas

Groene omgeving

Ook sporten aan de Maas.

Rondje lopen langs het water.

Mogelijk zwemmen in de Maas.

Sporten in de huidige groene omgeving.

Neerzetten van bankjes, baskets, doeltjes

Meeliften op gebiedsontwikkelin g Feyenoord City is het voorbeeld van groen en sport.

Goed kijken naar hoe dit hier gebeurt en

Inwoners met een lage sociaaleconomische status Inwoners met lage sociaaleconomische status zijn vaak ongezond en hebben geen geld

Momenteel geen aansluiting op de omgeving

Slechte bereikbaarhei d

Door ook groene en sport verbindingen met de omgeving te maken, zal de stap minder groot zijn.

Wanneer de bereikbaarhei d niet verbeterd kan worden dan juist inzetten op wat het rondje zo bijzonder

44

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Bedreiginge n

etc. Geven van bootcamps .

dit gebruiken als parel voor het rondje.

Verschillen de groepen elkaar laten ontmoeten.

Er komen nieuwe mensen in het gebied wonen, werken en recreĂŤren.

De gebiedsontwikkelin g zien als een kans om heel Rotterdam Zuid te vergroenen . Groen in een hoogstedelijke omgeving.

Rondje als stimulator voor sociale ontmoeting

Elkaar ontmoeten aan de Maas.

Genoeg bankjes neerzetten.

Elkaar in een groen omgeving ontmoeten.

Gezond inademen van buitenlucht, picknicken etc.

Trend; mensen gaan graag de natuur in

Natuur bevorderen bij de Maas.

Kans is het Brienenoord Eiland.

Rondje nu niet duidelijk, geen markering en geen borden

Duidelijk laten zien dat dit het rondje is aan de Maas!

Citydressing

Draagvlak voor het gebruik van het gebied.

Groen zorgt voor aantrekkelijkheid, niet alleen voor bewoners in de directe omgeving maar ook van verder af.

Borden maken die passen binnen de omgeving, Laten zien wat het gebied te

De rondje gelijk tijdens de gebiedsontwikkelin g duidelijk maken en in zelfde

voor de sportschool.

Deze mensen laten bootcampen in het groen, inrichtingselementen in het groen.

Gratis voetballessen in het park etc.

Deze inwoners kunnen elkaar ontmoeten om samen het rondje te gebruiken.

Relatief kleinere afstand.

maakt en waarom men, ondanks de slechte bereikbaarhei d hierheen moet komen.

Verbindingen realiseren zodat mensen uit verschillende gebieden elkaar kunnen ontmoeten.

De bereikbaarhei d verbeteren om de sociale ontmoeting te stimuleren.

Mensen bij elkaar laten komen op een plek.

De natuur kost niks, ideale uitje om te genieten van Rotterdam met een klein budget.

Aangezien meer mensen de natuur in willen gaan zijn de verbindingen echt van belang. Zeker nu in de tijd van Covid-19 wil men wat te doen hebben.

Een natuurrijk gebied bereikbaarder maken, wel graag alleen voor langzaam verkeer, zodat men op een gezonde manier gebruik kan maken van de natuur.

Voor alle inwoners moet het rondje duidelijk zijn.

Als het rondje duidelijk is

Beiden problemen moeten worden opgelost om het rondje tot een succes te maken. Ook al

De bereikbaarhei d in een groter geheel oppakken. Bij de aanleg van nieuwe wegen ook nadenken

45

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

bieden heeft.

Te weinig verlichting, lastig om hier veilig te lopen in de avond

Lantaarnpale n neerzetten, een lichtpad maken etc.

Juist in een groene omgeving is licht van belang.

Lantaarnpalen, maar ook groen goed bijhouden voor veiligheid.

Te veel verschillen de elementen in het rondje

De elementen als kracht zien.

Diversiteit.

Gebied dat naast de Maas ook meer te bieden heeft.

De verschillende elementen mixen met één groene hoofdstructuur.

materiaal en vorm laten meespelen in de ontwikkelin g Zelfde lantaarnpalen plaatsen voor de feeling.

Mogelijk Citydressin g voor de lantaarnpalen.

zal men sneller gebruik gaan maken van het rondje.

duidelijk aangeven op andere plekken dat er een rondje te lopen is.

over bewegwijzerin g en markering.

Voor alle inwoners moet het rondje veilig zijn. Als het veilig is zal men sneller gebruik gaan maken van het rondje.

Beiden problemen oplossen.

Overal belichting plaatsen, dit zorgt ook voor een betere verbinding en een eenduidige overgang.

De gebiedsontwikkelin g ziet de vele elementen juist als kracht, omdat er voor ieder wat wils is en men het verhaal van het gebied zo leert te kennen.

De elementen zien als kans om de bewoners mee te nemen langs het verhaal van de plek.

Storytelling inzetten.

De verschillende elementen op elkaar aansluiten en ook op de omgeving aansluiten, zodat het één geheel wordt.

Gebruik een duidelijk hoofdstructuur

Wanneer een plek niet goed bereikbaar is en niet goed verlicht zullen mensen niet snel naar een plek komen, vandaar dat dit beiden moet worden aangepakt.

Denk aan een lichtpad of sensoren in nieuwe paden.

Laten zien wat het rondje te bieden heeft en hier de bereikbaarhei d van het rondje op afstemmen.

2.10 Bewoners analyse Naar aanleiding van onze eerste test hebben wij besloten om toch een doelgroepanalyse te maken.

Wij richten ons voornamelijk op gezinnen met kinderen, maar uiteindelijk zal de uiteindelijke tool voor iedereen toegankelijk zijn. In dit hoofdstuk zoomen we in op het wijkprofiel van IJsselmonde, de leefstijlen en de visitor journey.

2.10.1 Algemene informatie In Oud-IJsselmonde is de grootste groep inwoners tussen de 45 en 65 jaar. Van gemiddeld Rotterdam is de groep 25 tot 45 jaar het grootst. Er kan dus geconcludeerd worden dat er relatief gezien veel 45

46

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

tot 65-jarige in Oud-IJsselmonde wonen. Oud-IJsselmonde heeft ook meer jonge kinderen in vergelijking met gemiddeld Rotterdam. 41% van de inwoners in Oud-IJsselmonde zijn gehuwd. In gemiddeld Rotterdam is dit 29%. Ook kent Oud-IJsselmonde een hoog immigranten-percentage (42% tegenover 23% landelijk) (Alle Cijfers, 2020b). Er wordt verwacht dat in de toekomst een groter percentage van het aantal huishoudens gaat bestaan uit gezinnen met kinderen. Het aandeel jongeren onder de 25 zal daarmee toenemen. Tegelijkertijd is de verwachting dat de komende jaren het percentage 65-plussers niet sterk zal dalen (Gemeente Rotterdam, 2017c).

2.10.2 Wijkprofiel In figuur 21 is het wijkprofiel van Oud-IJsselmonde te zien. Oud-IJsselmonde is relatief veilig in vergelijking met gemiddeld Rotterdam. Er is een relatief laag vandalisme gehalte in Oud-IJsselmonde en er zijn ook minder diefstallen, inbraken en/of geweldplegingen. Wat opvalt is dat het gevoel van geweld en inbraak wel hoger is in Oud-IJsselmonde in vergelijking met gemiddeld Rotterdam.

Figuur 21: Wijkprofiel IJsselmonde

Verder voldoet het voorzieningenniveau nog niet aan gemiddeld Rotterdam. Ook de openbare ruimte voldoet niet subjectief gezien.

De kwaliteit van leven is zorgwekkend laag.

(Onderzoek en Business Intelligence, 2020b) De sociale index van IJsselmonde heeft verbetering nodig. Objectief gezien is die verbetering het hardst nodig bij zelfredzaamheid. Subjectief gezien bij participatie (Onderzoek en Business Intelligence, 2020a).

2.10.3 Leefstijlen In figuur 22 is een deel van Rotterdam te zien. Hierin zijn de BSR-kleuren uitgewerkt. Oud-IJsselmonde kleurt groen. De groene leefstijl is groep georiënteerd en introvert. Zij zoeken zekerheid, privacy en geborgenheid.

Kenmerkend voor deze leefstijl is: • Zorgen dat eenieder het naar zijn zin heeft • Zaken afmaken • Harmonie en stabiliteit in een team brengen • In teamverband werken

Rond het gebied is ook veel geel te zien. De gele leefstijl is ook groep georiënteerd maar extravert. Kenmerkend voor deze leefstijl is: • Praten graag • Zijn enthousiast en optimistisch • Kennen veel mensen en maken makkelijk contact • Staan graag in het middelpunt van de belangstelling

Figuur 22: BSR Stadionpark

(Market Response, 2020)

Zij gaan regelmatig met een grotere groep dan alleen het eigen gezin op pad. Ze zijn energiek en enthousiast. Ze houden van de kleinere natuurgebieden (overzichtelijk) met voorzieningen en liefst goed onderhouden. Struinen en grote grazers vinden ze een ’echte beleving’.

47

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Rood en blauw zijn minder te zien in het gebied. Beide leefstijlen zijn op zichzelf gericht. Rood is extravert, blauw is introvert (Impact Ontwikkeling, z.d.).

Door onderzoek van Bureau Ruimte en Vrije Tijd wordt dit bevestigt. In de zeer nabije omgeving (1,5 km) wordt nu lime, geel en groen sterk oververtegenwoordigd. Echter, de toekomstige bewoners, die de nieuwe woonmilieus aan het Waterfront en verdere Stadionpark gaan bewonen zullen vooral bestaan uit de leefstijlen rood, paars en blauw. Dit zal circa voor de helft van de nieuwe bewoners gelden. Voor geel geldt dat deze groep vooral omvangrijk is in het zuidelijke deel, aqua is juist omvangrijk in het noordelijk deel (Gemeente Rotterdam, 2017c).

Echter, de toekomstige bewoners die de nieuwe woonmilieus aan het Waterfront en verdere Stadionpark gaan bewonen zullen vooral bestaan uit de leefstijlen rood, paars en blauw. Dit zal ongeveer voor de helft van de nieuwe bewoners gelden (Gemeente Rotterdam, 2017c). De (toekomstige) identiteit sluit daardoor het beste aan bij de leisure leefstijlgroepen creatief en inspirerend rood, ondernemend paars, uitbundig geel en in mindere mate ook ingetogen aqua. De leefstijlgroep geel is hierboven al toegelicht. De leefstijlen paars en rood volgen hieronder.

Recreanten met de paarse leefstijl laten zich graag inspireren en verrassen. Het gewone is niet goed genoeg voor hen. Zij zijn vaak op zoek naar een bijzondere ervaring. Paars houdt, net zoals rood, van struinen en wildernis of oernatuur. Daarnaast ondernemen zij ook graag sportieve activiteiten. Die moeten dan wel een beetje bijzonder zijn en een uitdaging bieden. Een activiteit in een natuurgebied past daar prima bij (Gemeente Rotterdam, 2017c).

Rood wil de natuur op een bijzondere manier beleven, bijvoorbeeld via een natuurvaartocht of nachtwandeling, of bijvoorbeeld door deel te nemen aan een kookworkshop met ingrediĂŤnten uit de natuur. Het sportieve karakter komt naar voren bij een activiteit als survivallen, of andere outdoor activiteiten (Gemeente Rotterdam, 2017c).

Onze tool is gericht op verschillende doelgroepen en verschillende leefstijlsegmenten. De kleuren zijn hierboven al uitgewerkt en wij richten onze tool voornamelijk op de kleuren geel en groen, maar het aanbod van de Big 5 sluit ook aan op de behoeften van andere leefstijlsegmenten.

2.10.4 Visitor journey – huidige situatie Er zijn twee bewoners verwerkt in een persona. Aan de hand van die persona en de straatinterviews tijdens het testen is er een visitor journey gemaakt. Deze is te zien in figuur 23. De toelichtingen bij de verschillende touchpoints zijn terug te vinden in bijlage vier.

48

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Figuur 23: Huidige visitor journey

(van der Meijden, 2021b)

2.10.5 Visitor journey – gewenste situatie We hebben ervoor gekozen om ook de gewenste visitor journey in deze fase te plaatsen. Zo is het voor de lezer gelijk duidelijk wat de gewenste situatie is. Deze visitor journey is gemaakt aan de hand van verschillende testresultaten. Eigenlijk is dit in de ontwikkelfase al ontworpen, maar we plaatsen hem hier zodat men direct de verschillen kan zien tussen de huidige en gewenste situatie. De uitwerking van de touchpoints zijn te vinden in bijlage vijf.

Figuur 24: Gewenste visitor journey

(van der Meijden, 2021a)

49

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

2.11 Best practices Om prototype 1.0 beter te kunnen onderbouwen, zijn wij op zoek gegaan naar best practises. Deze best practises zijn gebaseerd op ons uiteindelijke idee. Hiermee kunnen wij ons prototype beter onderbouwen en hier kunnen wij ook wellicht testcriteria uit halen.

Figuur 25: Speurtocht

Voorbeeld 1- Ontdekkingstocht van Tiengemeten Tijdens deze tocht van ongeveer anderhalf uur krijg je uitleg over de natuur en educatieve opdrachten om uit te voeren. Dit is ontwikkeld om kinderen meer te betrekken bij de natuur. De doelgroep van dit voorbeeld is 4 tot 12jarigen (Natuurmonumenten, 2020).

Voorbeeld 2 - Natuurspeurtocht Een ander voorbeeld van zo'n speurtocht is te zien in figuur 25. Dit figuur is overgenomen van een website. Kinderen kunnen zo'n formulier meenemen naar het eiland. Ook zou dit formulier in andere gebieden gebruikt kunnen worden (M., 2020b).

(M, 2020a)

Voorbeeld 3 - Sportpark Eindhoven In november start de aanleg van het Urban Sportpark 't Schoot aan de Elburglaan/Halvemaanstraat in Eindhoven. Hier komen diverse voorzieningen voor bijvoorbeeld freerunning, calisthenics en survivallen te staan en ook een verharde BMX-baan zit in de plannen van de gemeente. In mei volgend jaar kunnen sporters (Theeuwen, 2020).

Voorbeeld 4 - Het Klauterwoud Het Klauterwoud is een avontuurlijke speelplek voor kinderen die houden van avontuur, water en modder. Een plek waar je met stapstenen, een boomstam of een pontje het water oversteekt. Waar geen wipkip te bekennen is, maar wel een groot klauter object en een tokkelbaan (Stichting Klauterwoud, z.d.).

Voorbeeld 5 - Yalp Yalp is een organisatie die zich inzet voor sport- en speelconcepten. Het stimuleren van sport, spelen, bewegen en ontmoeten staat centraal. Er worden inspirerende omgevingen gecreëerd voor iedere doelgroep. Yalp heeft verschillende projecten waargemaakt en hieronder worden de meest relevante voor ons project opgesomd: • Bootcampplek in het Vroesenpark - vanuit sporters was er de behoefte voor een speciale sportplek. De bootcampplek zorgt ervoor dat mensen buiten kunnen sporten met de materialen die ze nodig hebben.

• DASH freerun parkour in Den Haag - dit parkour daagt zowel de beginnende als ervaren freerunner uit. Dit park heeft veel meer functies dan een standaard freerun parkour.

• Playground in one day in Enschede - deze buitenspeelplek is innovatief, interactief, verbindend en uitdagend. Op deze manier worden kinderen gestimuleerd om sneller naar buiten te gaan.

• Beweegpark in Zoetermeer - de stad kent veel mensen die eenzaam zijn en dit park is een nieuwe ontmoetingsplek. Daarnaast kunnen mensen ook bewegen/ sporten en wordt er dus ingespeeld op de eenzaamheid (Yalp, 2020).

50

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

2.12 Het CB-model

Figuur 26: Citybranding model vanuit de minor

Dit model geeft inzicht in welk speelveld de opgave zich bevindt. Het model kent twee assen met vier verschillende uiteinden: het leefklimaat vs. de economie en de bezoeker vs. de bewoner. Elk speelveld kent een eigen aanpak. Het project Rondje Stadionpark bevindt zich in het speelveld van het leefklimaat en de bewoner. De uitkomst van de tool zal er uiteindelijk voor zorgen dat er een (duurzaam) leefbare plek voor de bewoners wordt gecreĂŤerd.

Hieronder wordt het vervolg verder toegelicht.

(Foet, 2020)

Van wie is de plek?

Rotterdam-Zuid kent veel verschillende soorten bewoners. Zoals op de afbeelding hiernaast is te zien, is de bevolking van Rotterdam-Zuid vooral groen en geel gesegmenteerd. Dit betekent dat de bewoners vooral op zoek zijn naar harmonie en zekerheid. De zwarte cirkel geeft het gebied aan waar de focus ligt tijdens dit project. De meeste woningen bevinden zich in de omliggende wijken van het rondje, maar de leefstijlen zijn wel bekend. De plek is voor iedereen; bewoners, bedrijven, bezoekers. Het is juist de bedoeling dat iedereen van dit rondje gebruik kan maken.

Figuur 27: BSR Rotterdam-Zuid

(Market Response, 2020)

Wie maakt de plek?

Het Rondje Stadionpark ontstaat vooral vanuit publiek-private samenwerkingen. De gemeente heeft het rondje op papier getekend, maar heeft ook inspraak op de uitvoering. Verder zijn Buitenplaats Brienenoord, het Observatorium, Feyenoord City en EMI belangrijke stakeholders in het gebied. De gemeente is de aangewezen partij om de ontwikkeling te realiseren.

Wat vraagt de plek?

Het omcirkelde gebied kent veel openbare ruimten en industrie. Het is een belangrijk knooppunt waardoor de aantrekkelijkheid van het gebied niet gelijk op het eerste gezicht te zien is. Deze plek vraagt om verbinding van omliggende wijken van het Rondje Stadionpark. Door de wijken met elkaar te verbinden, zal de functie van het rondje beter tot zijn recht komen.

Wat is de ziel van de plek?

Rotterdam-Zuid kent een rijke historie. Rotterdam-Zuid behoorde nooit tot de stad Rotterdam, pas in 1591 werd er een stukje Feijenoord gekocht waardoor de stadsdelen met elkaar verbonden raakten.

Ruim 100 jaar later werd Feijenoord volledig overgenomen (Vocke, 2020). In de jaren die volgden werden de stadsdelen steeds beter met elkaar verbonden. Op dit moment werkt Rotterdam-Zuid aan haar imago en de gebiedsontwikkeling Feyenoord City stimuleert dat. Op figuur 28 zijn de associaties te zien van Rotterdam door Rotterdammers. Woorden als haven, multicultureel, cultuur en diversiteit passen goed bij het Stadionpark. Rotterdams associĂŤren woorden als mooi en architectuur ook met de stad. De ontwikkeling van Feyenoord City zal deze woorden ook realiseren in het gebied en dragen dus een steentje bij aan de ziel van deze plek (Cramwinckel, 2018c).

51

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Figuur 28: Associaties Rotterdam positief

(Cramwinckel, 2018b)

Een andere woordwolk, die gebaseerd is op de negatieve woonkenmerken van de stad, laat zien dat criminaliteit het grootste kenmerk is van Rotterdam op het gebied van wonen. Rotterdam-Zuid stond lang bekend om het negatieve imago en de criminaliteit wordt daarmee geassocieerd. Verder komen woorden kenmerken terug als achterstandswijken, veiligheid en druk. Feyenoord City zal het woningaanbod verbreden en daarbij inspelen op verschillende doelgroepen in Rotterdam-Zuid.

Figuur 29: Associaties Rotterdam negatief

(Cramwinckel, 2018a)

Ook voetbalclub Feyenoord speelt een grote rol in de ziel van de plek. De Kuip is een icoon voor Rotterdam-Zuid en mensen voelen zich er verbonden mee. Met de komst van een nieuw stadion wordt er een innovatief sportklimaat gerealiseerd waarmee de ziel van de plek versterkt wordt (Damen, 2017).

Diagnose stellen Op dit moment is er een gap tussen de gewenste situatie en huidige situatie. Uit ons onderzoek is gebleken dat het rondje bij lange na niet compleet is. Er wordt nog geen beleving gecreĂŤerd in het rondje, waar het rondje Kralingse Plas dat wel heeft. De route heeft een aantal obstakels waardoor de ultieme beleving nog niet optimaal is. Vanwege de onvolledigheid van het gebied, is ook de route lastig te realiseren. Er zijn wel mogelijkheden om het rondje te gebruiken, maar sommige delen zijn alternatieve opties t.o.v. het originele rondje. De kansen liggen voornamelijk in het verbinden van de losstaande gebieden. Daarnaast kent het gebied een rijke historie waar op dit moment niet veel mee wordt gedaan.

2.13 Conclusie Op dit moment is er een gap tussen de gewenste situatie en huidige situatie. Uit ons onderzoek is gebleken dat het rondje bij lange na niet compleet is. Er wordt nog geen beleving gecreĂŤerd in het rondje, waar bijvoorbeeld het rondje Kralingse Plas dat wel heeft. De route heeft een aantal obstakels en mede daardoor is de beleving nog niet optimaal. Vanwege de onvolledigheid van het gebied, is ook de route lastig te achterhalen. Het rondje kan nu gebruikt worden, maar bij sommige onderdelen zijn alternatieve opties t.o.v. het originele rondje. De kansen liggen voornamelijk in het verbinden van de losstaande gebieden. Daarnaast kent het gebied een rijke historie waar op dit moment niet veel mee wordt gedaan. De gemeente heeft al veel plannen klaarliggen. Deze plannen gaan met name over de ontwikkelingen in afzonderlijke gebieden. Het is aan ons de taak om te zorgen voor de verbinding tussen die verschillende gebieden, waarbij ieder gebied wel zijn eigen karakter kan

52

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

behouden. Er is in onze ogen genoeg potentie voor het gebied. Er zijn verschillende doelgroepen die gebruik kunnen maken van het rondje, zij moeten alleen nog bekend worden met deze recreatieve route. Als de route bekender is, duidelijker staat aangegeven en zorgt voor beleving en beweging kan de gewenste situatie worden gerealiseerd.

53

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

FASE 3: ONTWIKKELEN

54

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Inleiding Het verdiepende onderzoek heeft de basis gelegd voor het ontwikkelen van ideeën. In de ontwikkelfase zijn er innovatieve ideeën gegenereerd die het probleem kunnen oplossen. Door middel van startvragen is er een brainstormsessie georganiseerd waar ideeën uit zijn voortgevloeid.

Uiteindelijk zijn er prototypen ontwikkeld met bijbehorende ontwerpeisen. Deze ontwerpeisen zijn afgeleid vanuit het onderzoek.

3.1 Startvragen 3.1.1 Prototype 0.1 Met de vorige fase is er een basiskennis opgedaan over het Rondje Stadionpark. Vanuit school is de opdracht dat er in week 12 het eerste ontwerpidee wordt gepresenteerd. Er wordt geen gebruik gemaakt van een brainstorm tool, omdat het idee zo snel mogelijk gepresenteerd moet worden.

Hieronder worden de startvragen geformuleerd.

• Hoe kunnen we tactical urbanism inzetten om de beleving van het rondje te vergroten voor bewoners?

• Hoe kunnen we placemaking inzetten om de naamsbekendheid van het rondje te vergroten bij bewoners?

3.1.2 Prototype 1.0 Voor dit prototype gaan we opnieuw brainstormen om nieuwe ideeën te genereren. Vanuit het vorige prototype is naar voren gekomen dat speelse elementen kunnen bijdragen aan het rondje. Vandaar dat de volgende startvraag als volgt is geformuleerd: • Hoe kunnen we speelse elementen inzetten om het Rondje Stadionpark onder de aandacht te brengen bij omwonende gezinnen?

3.1.3 Prototype 2.0 Voor dit prototype kiezen wij ervoor om geen brainstormsessie te organiseren. Het overgrote deel van dit prototype is namelijk bij de vorige brainstormsessie al tot stand gekomen samen met de input van de stakeholdersessie.

3.2 Brainstorm 3.2.1 Prototype 0.1 Deze brainstorm staat in het teken van het genereren van eerste ontwerpideeën. Bij deze brainstorm gebruiken wij nog geen tool, omdat het ruwe ideeën zijn. Hieronder staan de uitkomsten van deze brainstorm: • Het pad van Rondje Stadionpark krijgt een specifieke kleur en er wordt gebruik gemaakt van lichtjes om de route beter aan te geven (stoepkrijt + lichtjes) • Langs het rondje worden QR-palen neergezet waarin je naar muziek/podcasts kunt luisteren • Bewegingstoestellen worden in het rondje verwerkt, zodat de functie van het rondje wordt vergroot 3.2.2 Prototype 1.0 De brainstorm van dit prototype wordt geleid middels een tool. Er is gekozen voor de tool ‘Quick Brainstorm’. Hieronder wordt de tool kort beschreven waarna de ideeën ook worden toegelicht.

Brainstorm tool → Quick Brainstorm • Kies kernwoorden uit de startvraag • Maak bij elk een een lijstje van twaalf specifieke eigenschappen • Bedenk van hieruit spontane ideeën • Combineer de associaties uit de ene lijst met de ander

55

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

•

Bedenk van hieruit nieuwe extra ideeën Speelse elementen

Rondje Stadionpark

Glijbaan

Natuur

Patronen op de grond

Voetbal

Sport

Stadswandeling

Klimmuur

Vijf kilometer, uit te breiden

Hinkelbaan

Wandelpad met lichtere stenen

Atletiekbaan

Voor alle doelgroepen

Kinderen

Sportief

Klimrek

Ontspannen

Stippenpatroon

Feyenoord

Trefbal

Hardlopen

Toernooi

Afvallen

Schaken

Dieren

Spontane ideeën: • Speurtocht met natuurlijke elementen • Speeltoestellen voor kinderen plaatsen op de route (hinkelpad, renbaan, zandbak) • Informatieborden met informatie over het rondje (aantal km, hoeveel kg je bent afgevallen, waar je op dat moment bent, hoeveel kcal er zijn verbrand) • Kleine sportelementen voor jong en oud langs de officiële route • Trefbaltoernooi • Afval hulp Coaching • Spellen organiseren (levend stratego, schaken enz) • Inrichtingselementen gebruiken als speelse elementen, bankjes voor de bootcamp bijvoorbeeld.

• Twee verschillende paden, zodat kinderen en sportieve gebruikers elkaar niet in de weg lopen.

Spontane ideeën vanuit combinaties eigenschappen: • Om de kilometer een spelelement (bijvoorbeeld een opdracht bij het dijkje, in het park etc.)

• Sportveldjes maken in verschillende gebieden (elk veldje past bij het desbetreffende gebied) • Spelroute met hindernissen (hindernisbaan) etc om af te leggen voor de kinderen. Hier komen dus alle verschillende elementen samen zoals: basket, speeltoestellen, klimrek, hinkelbaan etc.

• Urban Sports (bv. atletiekbaan achter sportcomplex) • Kinderen kennis laten maken met de natuur en dieren door middel van een educatieve route (foto maken alsof je een dier bent (waar je gezicht in kan) • Een stadswandeling met patronen op de grond om het wandelpad speelser te maken.

• De spelers van Feyenoord betrekken in het creëren van speelse elementen (snelheid, lengte).

• Hinkelpad met lichtgevende stenen

56

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

(Nog) niet realiseerbaar

HOW! • Afval hulp Coaching • Twee verschillende paden, zodat kinderen en sportieve gebruikers elkaar niet in de weg lopen.

• Sportveldjes maken in verschillende gebieden (elk veldje past bij het desbetreffende gebied) • Spelroute met hindernissen (hindernisbaan) etc om af te leggen voor de kinderen. Hier komen dus alle verschillende elementen samen zoals: basket, speeltoestellen, klimrek, hinkelbaan etc.

• Hinkelpad met lichtgevende stenen

NOW! (Gewone ideeën) • Speurtocht met natuurlijke elementen • Speeltoestellen plaatsen op de route (hinkelpad, renbaan, zandbak) • Kleine sportelementen voor jong en oud langs de officiële route • Trefbaltoernooi • Spellen organiseren (levend stratego, schaken enz.)

• Inrichtingselementen gebruiken als speelse elementen, bankjes voor de bootcamp bijvoorbeeld.

WOW! (Originele ideeën) • Informatieborden met informatie over het rondje (aantal km, hoeveel kg je bent afgevallen, waar je op dat moment bent, hoeveel kcal er zijn verbrand) • Om de kilometer een spelelement (bijvoorbeeld een opdracht bij het dijkje, in het park etc.)

• Urban Sports (bv. atletiekbaan achter sportcomplex) • Kinderen kennis laten maken met de natuur en dieren door middel van een educatieve route (foto maken alsof je een dier bent (waar je gezicht in kan) • Een stadswandeling met patronen op de grond om het wandelpad speelser te maken.

• De spelers van Feyenoord betrekken in het creëren van speelse elementen (snelheid, lengte)

Het uiteindelijk gekozen idee is een combinatie van verschillende elementen. Elk onderdeel van het rondje krijgt een eigen thema. Om dat thema te kunnen bepalen zijn we teruggegaan naar de verdiepingsfase om zo te kunnen achterhalen wat de kenmerken/kwaliteiten zijn per gebied. Hieronder wordt elk onderdeel toegelicht met bijbehorend thema. Het prototype moet naast meer bekendheid ook zorgen voor verbintenis van de verschillende gebieden. Die verbintenis wordt gerealiseerd door gebruik te maken van één overkoepelend thema, namelijk beleving voor jong en oud. Het is de bedoeling dat de gebruikers van het Stadionpark ondervinden dat er in ieder gebied een eigen sfeer hangt. Vanuit de interviews bleek dat vijf km te lang is voor kinderen en met de verschillende thema’s kan er ook gekozen worden voor één gebied per keer. Door ieder gebied op te waarderen, zullen mensen mogelijk geneigd zijn om eens te kijken in een ander gebied dan waar ze normaal gesproken naar toe gaan. Het rondje wordt dus wel helemaal beleeft, maar wellicht in meerdere keren.

Eiland van Brienenoord Een van de belangrijkste ontwikkelingen op het Eiland van Brienenoord is de aanleg van een getijdenpark. Dit zorgt ervoor dat er meer diversiteit te zien zal zijn in zowel de dier -en plantensoorten op het eiland. Daarnaast hopen de meeste mensen dat de Schotse Hooglanders terug zullen keren na

57

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

de werkzaamheden. Dit volle aanbod van natuur en de structuur van een getijdenpark leidt tot een interessant en leerzaam thema voor kinderen, namelijk natuur en dieren.

Daarom is het plan om de kinderen een educatieve belevenis te bieden, waarbij de natuur centraal staat. De educatieve belevenis wordt vormgegeven door een interactieve speurtocht voor kinderen.

De kinderen maken hierbij kennis met verschillende diersoorten die te vinden zijn in of rondom het eiland. Bij de speurtocht zijn er een aantal punten die de kinderen moeten zoeken door middel van vragen. Door middel van die punten wordt er onbewust een rondje gelopen. Ook komt er een fotobord, waar kinderen op de foto kunnen gaan als dier. De punten van de speurtocht worden weergegeven door middel van bordjes. Het startpunt is na het Zuiddiepjebrug. Bij die informatieborden staat ook een bord met de spelregels, uitleg en de eerste aanwijzing naar het volgende punt. Bij ieder punt staat een bord met informatie en een aanwijzing voor het volgende punt etc. Eventueel kan dit ook digitaal of op een andere manier worden vormgegeven. Deze educatieve route kan ook worden gelinkt met de Buitenplaats van Brienenoord, waar ze de zomerkampen terug willen laten komen. Deze educatieve route is ten alle tijden te beleven, maar sluit heel erg goed aan op een van de incidentele recreatievoorzieningen. Deze worden speciaal voor de kinderen georganiseerd door stichting ‘n Bries. Hieronder is een voorbeeld ter inspiratie.

Figuur 30: Natuursporen in het bos

(Grapevine, 2020)

Verder is er de wens voor meer bankjes. Zitgelegenheden zorgen voor meer contact. Bankjes richting het water kunnen voor rust zorgen. Ouders die met de kinderen even op het bankje een koekje en een pakje drinken nemen voordat ze verder gaan. Deze zitgelegenheden zullen niet alleen bij de doelgroep kinderen aansluiten, maar ook bij andere doelgroepen.

Park de Twee Heuvels Er is in de verdiepende fase gekeken naar de voorzieningen in de omgeving van het park. Hieruit is gebleken dat er veel scholen en sportvoorzieningen aanwezig zijn. Daarnaast blijkt uit de omliggende woonvoorzieningen dat de omliggende bewoners het park gebruiken om te spelen (Stadsontwikkeling Rotterdam, 2016b). Deze informatie heeft de gemeente verwerkt in de visie en opgenomen in het Programma van Eisen. Daarin staat beschreven dat er in het park een speciale plek moet zijn waar er kan worden gespeeld (Stadsontwikkeling Rotterdam, 2016c). Deze speelruimte dient tegelijkertijd als ontmoetingsruimte voor de gehele omgeving. Als thema voor dit gebied hebben wij dan ook voor ogen: “spelen”. Echter willen wij het laagdrempelig houden, zonder een nog op te richten speeltuinvereniging zoals de gemeente dat heeft bedacht.

58

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Kinderen zijn nu al vaak in dit park te vinden in bijvoorbeeld de klimrekken en we willen de beweging stimuleren door middel van die spelletjes. Hier kan dus een hinkelbaan worden gelegd, stippen op de vloer, een basketbalkorf in de boom etc. Kinderen kunnen hier vrij hun gang gaan, met vrienden gaan spelen. Of als gezinnen met kinderen komen, kunnen de ouders uitrusten terwijl de kinderen zelfstandig spelen of ze kunnen als gezin samen een spel doen zoals levend schaken. Hieronder staan enkele voorbeelden die een beeld geven van dit thema.

Figuur 31: Spelelementen op de grond

Figuur 32: Spelelementen op de grond 2

(Fun & Active Playground, z.d.)

(Futurist Architecture, 2016)

Bedrijvenpark Stadionpark Volgens plannen van de gemeente zal het bedrijventerrein in de toekomst aantrekkelijker worden gemaakt, dit zal een positieve bijdrage leveren aan het rondje. Desondanks is en blijft het een gevaarlijke plek om te spelen voor kinderen. Er is veel autoverkeer en een gevaarlijke oversteek plek die onvermijdelijk is als het rondje wordt gelopen. Bovendien heeft het bedrijventerrein slechts een klein aandeel in het rondje. Als de tweede brug bij Brienenoord af is, wordt het aandeel van het bedrijvenpark nog kleiner. Daarom wordt ervoor gekozen om de focus te leggen op de andere gebieden en hier geen thema aan te koppelen.

Sportcampus In onderstaande afbeelding is het gebied van de sportcampus te zien inclusief de route van het rondje.

Zoals is te zien loopt de route langs de verschillende sportvelden en ook langs de verschillende woningen. Deze woningen zijn bestemd voor het huisvesten van verschillende doelgroepen. Onder die verschillende doelgroepen vallen ook gezinnen. De kinderen van die gezinnen kunnen naar school in hetzelfde gebied. Hieruit blijkt dat er veel kinderen gebruik zullen maken van de sportcampus en de rest van Stadionpark. Bijvoorbeeld vanuit huis en vanuit school in de pauzes.

Het gebied is sportief ingericht, met name de grote openbare ruimte in het zuiden. Het sportieve karakter is ook verwerkt in de hoogteverschillen dat het gebied kenmerkt. Zo komen er tussen de woongebouwen in verschillende sportveldjes en zijn er speelse elementen zoals bankjes en trappen.

Sportelementen kent dit gebied dus al genoeg, voor jong maar ook voor oud. De Sportcampus zal zich naast haar sportieve karakter verder ontwikkelen als een echt icoon van de stad. Als thema willen wij daar extra iconen aan toevoegen; andere belangrijke sportieve iconen van de stad. Het is dus de bedoeling dat er meer gericht wordt op de club Feyenoord.

59

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Figuur 33: Plattegrond Sportcampus

(Stadsontwikkeling Gemeente Rotterdam, 2020b)

Kortom; we willen een verband leggen tussen de Feyenoordspelers en het gebied om de branding van het rondje te verbeteren. De verschillende (nog te ontwikkelen) sportelementen worden op zo’n manier ingericht dat kinderen zichzelf kunnen vergelijken met bekende Feyenoordspelers.

Onderstaande afbeelding is een impressie van Stadionpark, weergegeven in het stedenbouwkundig plan. Hier is een kind te zien dat verspringt. Als spelelement zou hieraan kunnen worden toegevoegd: “tot x meter spring je net zo ver als speler x” (Stadsontwikkeling Gemeente Rotterdam, 2020c). Op deze manier bestaan er verschillende varianten, denk hierbij aan; “zo snel rennen als speler x”, “zo lang zijn als speler y”. Hier kan ook een fotobord worden geplaatst zodat kinderen op de foto kunnen ‘met’ een van de spelers.

Figuur 34: Spelende kinderen

(Stadsontwikkeling Gemeente Rotterdam, 2020b)

Rivieroevers Dit gebied sluit momenteel nog niet helemaal aan op het rondje. Hier staan vooral rustplekken centraal, denk bijvoorbeeld aan bankjes richting het water. Bij die bankjes kunnen de ouders of andere volwassenen uitrusten terwijl de kinderen zichzelf vermaken. Dit kan eventueel nog later uitgewerkt worden. Momenteel wordt de Rivieroevers als een belangrijke Leisure plek gezien in Rotterdam-Zuid.

Dit zal in de toekomst niet minder worden. Als het nieuwe stadion af is dan komen er nog meer recreatieve voorzieningen in dit gebied. Wat de precieze plannen hiervoor zijn, heeft de gemeente

60

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

nog niet duidelijk op papier staan. Er is dus momenteel ook geen thema of activiteit die kan worden toegevoegd om de beleving te versterken.

Stadionpark Driehoek Dit onderdeel hoort ook bij de ontwikkeling van Stadionpark en Feyenoord City. Op dit moment is dit gebied een bouwput en het is lastig om hier een thema aan te koppelen. De ontwikkelingen in dit gebied zorgen er namelijk voor dat het officiële rondje nog niet gelopen kan worden. Dit gebied zal wel een thema aangewezen krijgen, zodat de opdrachtgever uiteindelijk ons totaal idee kan implementeren.

Totaal geheel Bij elk onderdeel van het rondje wordt er een groot informatiebord geplaatst. Hierop is te zien wat het thema is van elk gebied en wat je er kunt beleven. Op deze manier worden de onderdelen van het rondje met elkaar verbonden en als één geheel gezien. Voor kinderen is vijf kilometer vaak ook te lang, daarom kunnen ze op deze manier kiezen voor één gebied en de week erna voor een ander gebied (Penninx, z.d.).

3.2.3 Prototype 2.0 Alhoewel er geen brainstormsessie is georganiseerd, is er wel een specifiek idee tot stand gekomen aan de hand de uitkomsten van de stakeholdersessie. Uiteindelijk zal het totale idee in een conceptboek worden overhandigd aan de opdrachtgever.

Ons uiteindelijke idee is weer een vervolg op prototype 1.0 en lijkt op het vorige beschreven idee. Elk onderdeel van het rondje krijgt een eigen thema. Dit thema is gebaseerd op de identiteit en historie van het desbetreffende gebied. Het overkoepelende thema van ons idee is ‘de Big 5’. De Big 5 houdt in dat er in ieder gebied een vijftal elementen zijn te vinden, gebaseerd op het bijbehorende thema.

Het idee is afgeleid van de Big 5 in Afrika, een vijftal bekende dieren die lastig te vinden zijn.

Hieronder wordt elk gebied toegelicht met bijbehorend thema en welke Big 5 er te vinden is.

Eiland van Brienenoord Bij de idee omschrijving van prototype 1.0 is het thema van dit gebied al uitgebreid beschreven. Het thema is gebaseerd op het toekomstige getijdenpark en de gevolgen daarvan. Zo zullen er veel nieuwe dier- en plantensoorten te vinden zijn. Daarom is het thema voor dit gebied: “dieren en natuur”. Aan dit thema wordt een educatieve speurtocht gekoppeld voor jong en oud. Een voorbeeld van de flyer van deze Big 5 is te vinden in bijlage zes. De speurtocht wordt weergegeven aan de hand van de Big 5. De Big 5 voor het eiland bevat de volgende elementen: 1.

2.

3.

4.

5.

Schotse Hooglanders Bevers Konijnen Halsbandparkiet IJsvogel

1. Schotse Hooglanders: deze dieren waren al een lange tijd aanwezig op het eiland. Normaal gesproken zijn de Schotse Hooglanders altijd weg tijdens de winterdagen, dus ook dit jaar.

Echter zullen ze dit jaar langer wegblijven. Dat heeft te maken met de verschillende werkzaamheden op het eiland. Uit de verschillende straatinterviews blijkt dat mensen ze graag weer terug willen hebben voor optimale beleving. De verwachting is dat ze over circa anderhalf jaar weer terug zullen zijn op het eiland (Stadsbeheer010, 2020b).

61

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Om de educatie terug te brengen tijdens de zoektocht naar de Big 5 is er informatieve informatie aanwezig: “Schotse Hooglanders behoren tot het rood-bruine runderras. De Schotse Hooglanders komen uit de Schotse Hooglanden en zijn een van de oudste rassen in Noord-Brittannië. Wat bijzonder is, is dat deze dieren goed voor zichzelf kunnen zorgen. Dankzij de dikke huid krijgen ze het niet snel koud in de winter. In de zomer houden ze die dikke huid, waardoor ze het snel warm krijgen. Op dit eiland kunnen ze dan goed afkoelen in het water. De Schotse Hooglander is vaak te vinden in (drukke) natuurgebieden. Dit kan verschillen van grote gebieden met veel rust tot kleine natuurgebieden aan de rand van de stad, zo zullen ze ook te zien zijn op dit eiland.

Wist je dat: deze Schotse Hooglanders hebben een rode vacht, maar oorspronkelijk is deze vacht zwart. Ze komen zelfs voor met een blonde vacht!” (Free Nature, z.d.)

Figuur 35: Schotse Hooglander

(Stadsbeheer010, 2020a)

2. Bevers: een dier wat kenmerkend is voor een getijdenpark. Dit dier zal moeilijker te vinden zijn dan de Schotse Hooglander De bever is een hele tijd weg geweest in de natuur. In 1994 zijn ze weer teruggezet in de Gelderse Poort. Sindsdien zijn ze langzaamaan meer te zien, ook langs de Maas (Ark, 2019). De verwachting is dat ze dus ook zo nu en dan te vinden zullen zijn in het getijdenpark van Brienenoord. Om de educatie terug te brengen tijdens de zoektocht naar de Big 5 is er informatieve informatie aanwezig: “Bevers zijn dieren die vooral te vinden zijn aan de rand van rivieren of beekjes. Hier onderhouden zij de oevers met hun scherpe tanden. Die tanden kunnen zelfs complete bomen omzagen. Hier kunnen zij van eten, maar ze bouwen er ook dammen en burchten mee. Door behoefte aan 4.000 kilo hout per jaar, geven de bevers dynamiek aan de natuur. Er komen open plekken en dode takken worden opgeruimd. Door de door bevers aangelegde dammen ontstaat er diversiteit in stroomsnelheden. Dit heeft als gevolg dat er meer variatie ontstaat in de fauna onderwater. Zodra de bevers alle bomen hebben gebruikt in het gebied, vertrekken zij naar een ander gebied. Na een tijd zullen de bomen weer terug gegroeid zijn en keren de bevers vanzelf weer terug (Ark, 2019). Bevers worden gemiddeld 9 tot 15 jaar oud en hun ouders blijven het hele leven bij elkaar. Als de ouders gaan paren tussen januari en maart krijgen ze gemiddeld twee tot acht jongeren. Na twee jaar zijn de jongeren volwassen en verlaten ze hun ouders om zelf een nest op te bouwen (Beesies, z.d.-b).

Hoe ziet de bever eruit: de bever is een groot knaagdier met een donkere vacht. Ze hebben aan iedere poot vijf tenen, deze zijn sterk om voedsel vast te houden of om te graven. De achterpoten hebben speciale zwemvliezen om te zwemmen en hebben twee klauwen om hun eigen vacht schoon te houden. Hun staart is plat om onder water te kunnen sturen.

62

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Wist je dat: “bevers overdag vaak slapen en dus moeilijk te vinden zijn. Als je de bevers niet kunt vinden, kun je wel zoeken naar hun sporen. Deze zijn vaak makkelijker te zien. Bevers laten verschillende sporen achter zo kun je zoeken naar: knaagsporen op hout, poot en -sleep afdrukken in het zand of de houtvoorraaden net onder water (Ark, 2019).”

Figuur 36: Bever Figuur 37: Bever 2

(Kappel, 2019) (Beesies, z.d.-a)

3. Konijnen: een van de publiekslievelingen op het eiland is de konijn (Zuid-Hollands Landschap, z.d.). Deze kan dan natuurlijk niet missen in de Big 5. Om de educatie terug te brengen tijdens de zoektocht naar de Big 5 is er informatieve informatie aanwezig: “De konijnen die hier op het eiland rondlopen zijn allemaal wilde konijnen. Deze dieren officieel afkomstig uit Spanje. Vaak leven ze in grote groepen op zandvlaktes of tussen struiken en bossen.

Een mannetjes konijn is een rammelaar of ram en een vrouwtjes konijn is een voedster. Als je ze niet ziet lopen, dan zitten ze in hun eigen gegraven holen, de zogenaamde “wrangen”. De woonruimte van de konijnen is een “ketel”, deze wordt gegraven door de vrouwtjes. De paartijd van wilde konijnen ligt tussen de maanden februari en oktober. In deze tijd kunnen konijnen 5 tot 12 babykonijnen krijgen. Als deze baby konijntjes worden geboren, gebeurd dit in speciale gangen. Deze speciale gangen noemen we een “wentel”.

Wilde konijnen zijn 30 tot 45 cm groot en wegen tussen de één en twee kilo. Ze hebben hele lange oren, die zijn wel zeven centimeter. Hun vacht is vaak bruin van kleur, maar dat is afhankelijk van hun leefomgeving. Ze hebben deze kleur vacht om zich zo goed mogelijk te beschermen tegen roofdieren. Konijnen eten gras, planten en schors. Dit is allemaal te vinden in het wild.

Wist je dat: ”wilde konijnen hebben langere achterpoten dan tamme konijnen. Dit komt omdat een wild konijn sneller moet kunnen rennen (Spreekbeurten, 2014).”

Figuur 38: Wildkonijn

(LandIdee, 2020)

63

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

4. Halsbandparkiet: een van de andere publieksfavorieten is de halsbandparkiet (Zuid-Hollands Landschap, z.d.). Vandaar dat deze ook is opgenomen in de Big 5. Een vogel zorgt ook voor variatie in de diersoorten en zoektocht. Om de educatie terug te brengen tijdens de zoektocht naar de Big 5 is er informatieve informatie aanwezig: “De halsbandparkiet is een knalgroene vogel die veel geluid maakt. In het uiterlijk zit er een verschil tussen mannetjes en vrouwtjes. Zo hebben de vrouwtjes een effen kleur terwijl de mannetjes een zwarte kin- en keelvlek hebben en een zwarte lijn in de hals. Die zwarte lijn loopt uit in een oranje roze halsband op het achterhoofd. Halsbandparkieten leven vaak in een kooi als huisdier. In de jaren ‘60 zijn de eerste generaties losgelaten. Deze parkieten zijn verwilderd en hebben zich al enkele generaties voortgeplant. Deze leven vaak in stadsparken en tuinen. Ze eten vooral zaden, vruchten en pinda’s. Vanwege tekort aan dit voedsel zijn ze niet in het buitengebied te vinden. De broedperiode voor deze parkieten ligt tussen januari en juni, waarna het vrouwtje drie tot vier eieren legt.

Wist je dat: halsbandparkieten afkomstig zijn uit India en Centraal-Afrika (Vogelbescherming, z.d.-a)?

Figuur 39: Halsbandparkiet

(Nu, 2019)

5. IJsvogel: de laatste diersoort van de Big 5 is ook geselecteerd aan de hand van de publieksfavorieten. Bovendien is het een erg opvallende vogel, dus leuk om te spotten. Om de educatie terug te brengen tijdens de zoektocht naar de Big 5 is er informatieve informatie aanwezig: “De ijsvogel is een opvallende blauw-oranje gekleurde vogel. Ze hebben een kleine staart maar een grote kop en lange snavel. De mannetjes hebben een zwarte snavel, terwijl de vrouwtjes een oranjerode snavel hebben. Zowel de mannetjes als vrouwtjes hebben een witte keel en ook in hun hals zit er een witte pluk. De kans is groot dat je ze hier op het eiland ziet rondvliegen, aangezien ze graag leven aan de randen van rivieren en beken.

Figuur 40: IJsvogel Aan het water zijn ze vaak op zoek naar voedsel zoals kleine visjes en waterinsecten.

De ijsvogel heeft een broedperiode tussen februari en maart. Ze leggen dan gemiddeld zes tot zeven eieren en graven tunnels van circa 0,5 meter in de oeverranden.”

Zoektip: “kijk naar laaghangende takken boven het water. Hier zit de ijsvogel vaak te loeren naar kleine visjes. (Vogelbescherming, z.d.-b).”

(LAD, 2020)

64

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Aangezien op het eiland aangegeven moet worden dat er een Big 5 te zoeken is, zal er een informatiebord worden geplaatst gelijk na het Zuiddiepjebrug. Op deze plek staan al meer informatieborden die gaan over het eiland zelf. Op het informatiebord is te vinden wat de Big 5 inhoudt, wat er te zien is en dat verdere informatie is op te halen bij Buitenplaats Brienenoord. We hebben ervoor gekozen om een samenwerking aan te gaan met Buitenplaats Brienenoord aangezien er geen informatieborden op een vaste plek geplaatst kunnen worden. Een vogel zit nu eenmaal niet elke keer op dezelfde plek. Toch is het de bedoeling dat de Big 5 op het eiland educatie stimuleert, vandaar ook de hierboven beschreven informatie per diersoort. Hiervoor is dus een oplossing bedacht.

Bij Buitenplaats Brienenoord zijn alle vijf de informatiefolders op te halen. Op die manier kunnen bezoekers op zoek gaan en zodra ze iets vinden de folder erbij pakken en de informatie ervan opzoeken. Ook profiteert Buitenplaats Brienenoord van meer bekendheid en het sluit goed aan op de recreatievoorzieningen die al georganiseerd worden door de Buitenplaats.

Doelgroep: volgens het Programma van Eisen komt er op het Eiland van Brienenoord vooral de leefstijlen rood en paars. Rood is vooral op zoek naar uitdagingen en inspirerende ervaringen; het zoeken van alle vijf de dieren biedt hun veel uitdaging en de bijzondere diersoorten zal hen inspireren.

Daarnaast willen ze in hun vrije tijd graag nieuwe dingen ontdekken en veel in de natuur zijn en deze natuur op een bijzondere manier ontdekken (Gemeente Rotterdam, 2017c). Hier krijgen ze zeker de kans voor tijdens de zoektocht. Ook de paarse leefstijl doelgroep wilt zich graag laten verrassen en ze houden ook van recreĂŤren in de natuur. Dus een activiteit in de natuur, zoals de Big 5, past goed bij hen (Gemeente Rotterdam, 2017c).

Park de Twee Heuvels In het park staat spelen centraal. Tevens is dit een van de ontmoetingsplekken van het rondje. De Big 5 ziet er in het park als volgt uit: 1.

2.

3.

4.

5.

De kabelbaan Een skatebaan Een klimrek Een schommel Een hinkelbaan

1. De kabelbaan: bevindt zich al in het park en is ook erg in trek bij kinderen.

Tijdens de diverse keren dat wij het rondje bezocht hebben was deze in gebruik. Tijdens het opnieuw inrichten van het park in 2017 werd de kabelbaan beschermd door bewoners. Er kwamen meerdere reacties dat de kabelbaan moet blijven. Deze kan dus niet missen in de Big 5 (Stadionpark, 2017b).

Figuur 41: Kabelbaan in Park de Twee Heuvels

(Stadionpark, 2017a)

2. Het klimtoestel: dit is in het voorjaar 2019 toegevoegd aan Park de Twee Heuvels (RegioRotterdam, 2019). Op de Facebookpagina van Park de Twee Heuvels kom je veel foto’s tegen van kinderen op het klimrek met veel positieve reacties (Park de Twee Heuvels, 2020).

3. De skatebaan: dit element is al gevestigd in het park. Tijdens het opnieuw inrichten van het park in 2017 werd ook de skatebaan beschermd door bewoners. Er kwamen meerdere reacties dat de skatebaan moet blijven. Ook hebben wij tijdens de observatie en de verschillende testen gezien dat er veel kinderen op de skatebaan aan het spelen waren. Zo komen kinderen

65

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

met de step, de fiets of een skateboard naar het park. Dit is goed te combineren met de skatebaan. Het is dus dé ontmoetingsplek voor kinderen (Stadionpark, 2017).

Figuur 42: LED-schommel Utrecht Centraal)

4. De schommel: dit is een speeltoestel dat altijd en overal gewaardeerd wordt door kinderen. Momenteel is er nog geen schommel te vinden in het park, dat is een gemiste kans. Een voorbeeld van een schommel dat hier geplaatst kan worden is een LED schommel. Dit is een schommel waarbij energie kan worden opgewekt. De energie zorgt dat de schommel licht kan geven en muziek kan afspelen, via een USB-stick kan er zelfs (Laureij, 2019) eigen geluid worden afgespeeld (SKWshop, z.d.). Zo’n schommel staat ook op Utrecht Centraal. Op station Utrecht Centraal kunnen reizigers tegenwoordig schommelend hun mobiele telefoon opladen. De drie toestellen staan sinds 2019 in de stationshal (van Leeuwen, 2019).

Naar ons idee is deze schommel toepasselijk voor alle verschillende leeftijden. Het is innovatief en speelt goed in op de huidige maatschappij. Het zal tevens kunnen werken als een trekpleister omdat het iets ‘nieuws’ is in het park. Op financieel gebied is deze schommel natuurlijk een grotere kostenpost. Om kosten te besparen kan er ook een normale schommel worden geplaatst. Dit zal in de financiële haalbaarheid verder worden toegelicht.

5. De hinkelbaan: tijdens prototype 1.0 is de hinkelbaan getest. Deze werd gewaardeerd.

Verschillende kinderen hebben gebruik gemaakt van de hinkelbaan. Tijdens het testen vroegen wij de gebruikers wat ze van de hinkelbaan vonden en wilden we dus de gebruikerservaring testen. Uit het testen bleek dat de hinkelbaan zeker een succes was.

Figuur 43: Hinkelbaan Park de Twee Heuvels

Bij het park zal aan beide ingangen een informatiebord geplaatst worden met de vijf te vinden onderdelen. Verder zal er per onderdeel een klein bordje geplaatst worden met de (van Eijk, 2021) mededeling dat het toestel behoort tot de Big 5. Op deze manier worden ook bezoekers die het informatiebord hebben gemist eraan herinnerd dat er een Big 5 is in het park.

Doelgroep: geel, lime en ingetogen aqua zijn de leefstijlen die volgens het Programma van Eisen het meeste het park bezoeken. De gele doelgroep houdt van actief en sportief recreëren, het liefst samen met zo veel mogelijk anderen. Ze gaan dan ook graag naar een speelbos, klimbos of zwemplek (Gemeente Rotterdam, 2017c). Deze groep sluit dus, samen met Lime en ingetogen Aqua goed aan bij de desbetreffende Big 5 in het gebied.

66

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Bedrijvenpark Stadionpark Wij hebben al eerder aangegeven dat dit onderdeel van het rondje niet past binnen onze visie. Het bedrijvenpark is geen essentieel onderdeel van het rondje en het is totaal niet kindvriendelijk.

Bovendien is het enkel nog een “oversteekplek” zodra de tweede brug op het eiland is gerealiseerd.

Daarom hebben we besloten dit gebied niet mee te nemen in de Big 5. Als het bedrijvenpark niet wordt meegenomen, blijven er nog vijf andere gebieden over. Op deze manier heeft het rondje zelf ook een Big 5. Tijdens het interview met Wolbert van Dijk hebben wij ons prototype aan hem voorgelegd. Hij snapte onze visie en de reden waarom wij het bedrijvenpark niet meenemen in ons concept. Dankzij zijn bevestiging op onze visie weten wij dat we een goede keuze hebben gemaakt door dit gebied niet in de Big 5 op te nemen (interview Wolbert van Dijk, bijlage zeventien).

Sportcampus Sport staat centraal bij de Sportcampus. Het thema van dit gebied is dan ook sport. Bij prototype 1.0 werd beschreven dat wij de verschillende sporten wilden koppelen aan spellen waar je jezelf kon vergelijken met bekende Rotterdamse Feyenoord spelers. In de stakeholdersessie kwam naar voren dat bewoners het idee kregen dat er een te hoge focus lag op Feyenoord, wij willen daarom in dit gebied de focus leggen op amateursport. Er zijn hier namelijk verschillende amateurclubs gevestigd en er heerst een professioneel sportklimaat. Het is de bedoeling dat er door middel van de Big 5 kennis wordt gemaakt met verschillende sporten en de daarbij horende sportverenigingen uit de buurt. Op deze manier willen wij bezoekers/bewoners aansporen om te gaan bewegen, dit is ook één van de doelen vanuit de gemeente. Door het kennismaken met de verschillende sporten zullen mensen eerder de stap zetten om zich aan te melden bij een van de verenigingen in de omgeving.

De Big 5 bij de Sportcampus ziet er als volgt uit: 1.

2.

3.

4.

5.

Voetbalgoals Slalompaaltjes Basket Tafeltennistafel Verspring zandbak

Figuur 44: Voetbalgoal

1. Voetbalgoals: dit wordt ingezet voor het stimuleren van de sport voetbal.

In het gebied zitten meerdere voetbalverenigingen. Ook kunnen de goals gebruikt worden voor kennismaking met de sport hockey.

Het plaatsen van deze goals geeft mensen de kans kennis te maken met de sport maar ook de mogelijkheid tot het beoefenen van deze sport (Beebop, 2019) buiten trainingstijden.

Zo kunnen vriendengroepen in hun eigen tijd partijtje spelen of individueel spelen. Om deze sport te beoefenen zal er een voetbal of hockey stick en hockeybal meegenomen moeten worden door de gebruiker. Er kan ook gekeken worden naar samenwerking met de desbetreffende club in het gebied, dat bezoekers daar een bal mogen lenen. Hier zullen strikte afspraken mee gemaakt moeten worden in verband met eventuele diefstal. De goals dienen van sterk materiaal gemaakt te worden om vandalisme te voorkomen.

67

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

2. De slalompaaltjes: bij voetbal of hockey wordt er vaak geslalomd, maar ook bij bijvoorbeeld atletiekverenigingen om te werken aan de conditie van de spelers. Zelfs hardlopers kunnen tijdens hun route slalommend verder rennen. De slalompaaltjes geven eigenlijk ruimte voor eigen ideeën, mensen zijn vrij om er een oefening mee te doen. Ook deze slalompaaltjes zullen van sterk materiaal gemaakt moeten worden om vandalisme te voorkomen.

3. Basket: dit is het tweede onderdeel van de Big 5. De basketbalvereniging Rotterdam-Zuid Basketbal ligt in de buurt van de campus. Deze vereniging is in 1956 opgericht en kent meer dan 150 actieve leden (RZ Basketball, 2019). Door middel van een basket willen wij gebruikers van het gebied stimuleren kennis te maken met deze sport. Om deze sport te beoefenen dient er wel een bal meegenomen te worden door de gebruiker.

Figuur 45: Tafeltennistafel

4. Tafeltennistafel: de attributen die de gebruiker dient mee te brengen zijn een batje en een balletje. In de praktijk wordt er ook wel is met een grotere (voetbal) overgespeeld zonder batjes. De tafeltennistafel is een populair vermaak. Op veel campings, speelplaatsen en schoolpleinen is dan ook een tafeltennistafel te vinden. Ook de tafel dient van sterk materiaal gemaakt te worden om vandalisme te voorkomen (Tafeltennis, z.d.).

(Speelplezier online, z.d.)

5. Verspring zandbak: dit valt onder de sport atletiek en valt goed te realiseren. Er zit een atletiekvereniging tijdelijk op de campus. De bedoeling is dat zij straks in de herontwikkelde Kuip een prachtige nieuwe plek krijgen. De vereniging kent 1200 leden. Het plaatsen van deze zandbak geeft mensen de kans kennis te maken met de sport, maar ook de mogelijkheid tot het beoefenen van deze sport buiten trainingstijden.

Alle vijf de onderdelen van dit gebied zijn momenteel nog niet aanwezig. Uit de verdiepingsfase is gebleken dat de gemeente plannen heeft voor het realiseren van verschillende sportveldjes in het gebied (tussen de woningen). Uit de plannen is nog niet te concluderen of er ook daadwerkelijk soortgelijke attributen komen te liggen. Mocht dit niet het geval zijn, dan moeten deze onderdelen nog aangelegd worden.

Ook bij dit gebied willen we weer gebruik maken van een informatiebord aan de ingang van de campus, langs de looproute. Op deze manier zien voorbijgangers welke Big 5 er te vinden is in het gebied. Daarnaast zal ook hier, net als bij Park de Twee Heuvels, een klein bord geplaatst worden bij ieder onderdeel. Het verschil is, dat hier zal worden verwezen naar de bijbehorende sportclub. Op deze manier weten mensen gelijk waar ze verdere informatie kunnen opdoen over eventueel lidmaatschap, mochten ze geïnteresseerd zijn in de sport.

Doelgroep: In het Programma van Eisen is er geen specifieke doelgroep benoemt bij de sportcampus.

Maar het geeft wel aan dat de Sportcampus wordt ontwikkeld tot een sportief parkgebied met wonen in het groen (Gemeente Rotterdam, 2017). Het wordt dus vooral een plek om te sporten en dat sluit goed aan bij de hierboven beschreven Big 5. Door het dit thema te geven wordt er vanzelf een specifieke doelgroep naar het gebied getrokken, namelijk de sportievelingen. Daarnaast is een van de eisen in het PvE dat jongeren de wens hebben snel te kunnen wisselen van sport. De Big 5 maakt dat in dit gebied die wens in vervulling kan gaan (Gemeente Rotterdam, 2017c).

Zoals in figuur 45 is terug te zien, zijn de volgende twee gebieden “nog niet in project”. Het is dus nog lastig om deze twee gebieden ook bij onze opdracht te betrekken. Echter willen we wel een

68

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

compleet prototype kunnen overhandigen aan onze opdrachtgevers. Daarom zijn deze gebieden toch uitgewerkt. Daarnaast hebben we de twee gebieden ook nodig voor de overkoepelende Big 5, aangezien er anders maar drie gebieden overblijven.

Figuur 46: Planning Rondje Stadionpark

(Gemeente Rotterdam, 2017b)

Stadionpark Driehoek Stadionpark Driehoek is een gebied wat nog volop in ontwikkeling is. Met name het nieuwe Feyenoord stadion zal zorgen voor grote veranderingen in dit gebied. Vanwege de vele werkzaamheden is het momenteel nog lastig om dit gebied volledig te betrekken bij het rondje. Toch willen wij dat de opdrachtgever het totale idee kan implementeren. Daarom hebben wij dit gebied toch een thema gegeven, namelijk uitdagingen door middel van urban sports. In januari is naar buiten gekomen dat de stad Rotterdam vol wilt inzetten op de ontwikkeling van urban sports (Aardoom, 2021). Stadionpark Driehoek is hier ook de ideale plek voor. Urban sports is voor de ‘creatieve sporter’. Iedereen kan namelijk een eigen invulling geven aan de oefening. Voor een stad als Rotterdam is dit interessant, aangezien zij meer bewoners aan het bewegen willen krijgen. Dit is ook een van de doelen van het Rondje Stadionpark. Ten slotte is het toegankelijk voor alle leeftijden. We hebben dus wederom een vijftal attributen samengesteld.

1.

2.

3.

4.

5.

Touwen in boom Atletiekbaan Steps Ladder Bankjes, met fietstrappers of normale bankjes

69

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Figuur 47: Touwen aan boom

1. Touwen in boom: vanuit de stakeholdersessie werd vaak genoemd dat er met natuurlijke producten oefeningen gedaan kunnen worden voor bijvoorbeeld bootcamps. Wat veel terugkwam, was een touw in een boom. Door touwen in bomen te hangen, kan men dit gebruiken als evenwichtsbalk, eraan hangen of een eigen invulling geven. (de Jonge, 2020)

2. Atletiekbaan: dit idee is al meerdere keren teruggekomen tijdens onze brainstormsessies.

Mede vanwege de innovativiteit en de simpele uitvoering. Er kan namelijk gewoon gebruik gemaakt worden van een markering. Mensen kunnen hier een sprint trekken, of hardlopers van het rondje raken hierdoor extra gemotiveerd om nog sneller te gaan lopen.

3. Steps: een attribuut wat vaak wordt ingezet bij verschillende sportscholen voor groepslessen.

Normaal gesproken is het een verplaatsbaar bankje, wat opties heeft voor verschillende hoogtes. Om het “hufterproof� te maken is er in dit geval gekozen voor betonnen steps. Deze zijn dus niet te verstellen, maar er is wel zekerheid dat ze niet worden meegenomen. Met steps kunnen verschillende oefeningen uitgevoerd worden en het is voor jong en oud. Zo kan er op en af worden gestapt of overheen worden gesprongen.

Het voornaamste doel van steps is het verbeteren van conditie en bovendien worden je spieren versterkt (FitForFree, z.d.).

Figuur 48: Steps

(Fitness365, 2019)

Figuur 49: Ladder

4. Ladder: bij tennis, voetbal of andere sporten wordt er vaak gebruik gemaakt van een ladder. Hierin worden oefeningen gedaan om de conditie en snelheid te verbeteren. Er zijn ontzettend veel varianten mee te bedenken, voor jong en oud.

(Net World Sports, z.d.)

70

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

5. Bankjes: deze kunnen op heel veel verschillende manier worden gebruikt. Zo kunnen ze worden gebruikt om uit te rusten tijdens het sporten. Ook kunnen er buikspieroefeningen mee worden uitgevoerd. Een leuke toevoeging aan de bankjes zijn Figuur 50: Bankje met fietstrappers trappers. Zo creëer je als het ware een fiets en worden er weer andere spieren getraind.

(De Fitnesstuin, z.d.)

Alle vijf de onderdelen zijn uitdagend, aangezien iedereen er een eigen oefening op kan uitvoeren en het zo zwaar kan maken als hij/zij wilt. Daarnaast is alles voor alle leeftijden toegankelijk en hufterproof.

De attributen zijn ook geschikt voor een bootcamp. Die kan worden georganiseerd vanuit een sportvereniging of vanuit de bewoners zelf. Het is dan een sport die zorgt voor sociale cohesie in de wijk. Ook mensen met weinig voorzieningen krijgen de mogelijkheid om te sporten (Yalp, 2020).

Momenteel zijn deze onderdelen nog niet aanwezig in het gebied, ook is het niet duidelijk of dit er zal komen. Wel zou dit een ontzettend leuke toevoeging zijn voor het gebied. Net zoals bij de andere gebieden wordt er langs de route een informatiebord geplaatst met de te vinden Big 5. Bij ieder onderdeel zal er een klein bordje te vinden zijn met aanbevelingen voor oefeningen. Op die manier kunnen ook onervaren sporters meedoen.

Doelgroep: Volgens het Programma van Eisen zijn er hier drie verschillende leefstijlen te vinden, namelijk rood, paars en geel. Leefstijl geel geldt enkel bij voldoende voorzieningen. Rood houdt ervan om zichzelf fysiek uit te kunnen dagen, daarom worden er ook vaak outdooractiviteiten gekoppeld aan een rode doelgroep. Daar past geen enkele sport beter bij dan urban sports. Paars houdt ook van outdoor activiteiten om actief buiten te zijn. Daarnaast houdt geel minder van uitdagen, maar wel van actief samenzijn met anderen. Het voordeel van urban sports is dat het met meerdere mensen tegelijk beoefend kan worden en er kunnen zelfs groepsactiviteiten bij georganiseerd worden. Op deze manier speelt de Big 5 ook in op de laatste doelgroep in dit gebied (Gemeente Rotterdam, 2017c). Daarnaast geeft het PvE aan bij jongeren ‘zien en gezien worden’ centraal staat gedurende de route. Ze moeten dus de kans kunnen krijgen om hun talenten met elkaar te delen. Dit zal zorgen voor meer verbinding bij de jeugd (Gemeente Rotterdam, 2017c).

Rivieroevers De Rivieroevers is een van de leisure plekken in Rotterdam-Zuid. Veel mensen komen hier om te recreëren of te ontspannen. Ook hier kan een thema aan worden gekoppeld. De Rivieroevers wordt gezien als een plek waar wonen, beleven en recreëren centraal komen te staan. Er is dus van zichzelf al genoeg te beleven, enkel het element ontmoeten zou nog kunnen missen. Daarom koppelen wij het thema ontmoeten hieraan, waar de Big 5 op inspeelt. Alle vijf de elementen zijn gebaseerd op trends die ergens anders al zijn uitgevoerd en ook realiseerbaar zijn bij de Rivieroevers. Hieronder is de Big 5 uitgewerkt.

71

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

1.

2.

3.

4.

5.

Complimenten Poort Park(ing) Public message box Before I die wall Fotolijst

1. Complimenten Poort: voor de leefbaarheid in stationsgebieden te bevorderen heeft The Green Business Club Utrecht iets bedacht. Samen met HIK Ontwerpers en de Makelaars van de Tussentijd is in Utrecht de Complimenten Poort tot leven gekomen. Zodra je door deze poort loopt worden sensoren geactiveerd die een compliment roepen (DUIC, 2017b).

2. Park(ing): In San-Francisco, 2005, begon de organisatie Rebar met het omtoveren van een parkeerplek in een park. Sindsdien is het een jaarlijks wereldwijd event, genaamd “National Park (ing) Day”. Op die dag worden openbare ruimtes, bijvoorbeeld parkeerplekken, omgetoverd tot openbare parken. Het doel van het evenement is het creëren van creativiteit, maatschappelijke betrokkenheid en sociale interactie.

Daarnaast heeft het een maatschappelijke gedachte, namelijk het bevorderen van de openbare ruimte en het creëren van meer groen in de buitenruimte. Oftewel, dit past in het thema ontmoeten voor de Rivieroevers. Wat leuk zou zijn, is dat het voor de Rivieroevers niet tijdelijk is maar permanent. Het is dan een echte ‘eye catcher’ waar mensen op af komen, het is echt te zoeken als onderdeel van de Big 5 en het roept gesprekken op tussen omstanders (Kennedy, 2014b).

3. Public message box: een experiment uit Londen. Dit is een bijzondere box aan de muur, voor alle voorbijgangers. Een voorbijganger kan een bericht afluisteren van zijn voorganger en weer een bericht achterlaten voor de volgende persoon.

Wanneer een bezoeker het deurtje opent gaat er een sensor af en wordt het ingesproken bericht afgespeeld. Zodra het bericht is afgespeeld kan de bezoeker aan de binnenkant de instructie vinden om een nieuw bericht in te spreken voor de volgende bezoeker. Dit is nog niet aanwezig bij de Rivieroevers, maar wel leuk om te realiseren aangezien het voor iedereen toegankelijk is.

Ook voor mensen die alleen het rondje

Figuur 51: Complimentenpoort

(DUIC, 2017a)

Figuur 52: Park(ing)

(Kennedy, 2014a) Figuur 53: Public Message Box

(Evoke, 2010a)

72

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

lopen, kunnen toch nog communiceren met anderen (Evoke, 2010b).

4. Before I Die Wall: in 2011 verfde ontwerper Chang een leegstaand, vervallen huis met krijtverf.

Op die muur werden de onafgemaakte zin geschreven: before I die …. Dit biedt de mogelijkheid aan voorbijgangers om de zin af te maken. Sindsdien zijn er op verschillende plekken in de wereld zo’n muur te vinden. Mensen schrijven er vanalles op; serieus en doordacht, grappig of verdrietig. Het roept gesprekken op en mensen blijven er stil bij staan.

Een leuk idee voor bij de rivieroevers voor mensen om te zoeken en aan deel te nemen. Twee vriendinnen kunnen het bijvoorbeeld met elkaar bespreken, een moeder met zoon of twee vreemden (Popova, 2015b).

Figuur 54: Before I Die Wall

(Popova, 2015a) Figuur 55: Fotolijst

5. Fotolijst: In dierentuinen, de Efteling en andere pretparken is er altijd een bord te vinden waar je je hoofd door kunt steken en dan op de foto kunt gaan als bijvoorbeeld een olifant. Ook staan er op toeristische trekpleisters wel eens open fotolijsten, met uitzicht op bijvoorbeeld het beroemde uitzicht. Dit is er nog niet op de rivieroevers, maar dit is wel de ideale (Interniek, 2019) plek. Vanuit hier heb je namelijk uitzicht op de stad zelf, de Skyline van Rotterdam aan de Maas. Dit is leuk voor alle doelgroepen; jong en oud, bezoekers en bewoners en kan dus niet ontbreken in de Big 5.

Alle vijf de onderdelen zijn een plek voor ontmoeting en zijn als het ware een “trekpleister” voor bezoekers. Ook hier zullen langs de route informatieborden worden geplaatst. Bij ieder onderdeel wordt er een bord geplaatst met bijbehorende informatie, aangezien niet alle onderdelen vanzelfsprekend zullen zijn voor mensen.

73

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Doelgroep: Volgens het Programma van Eisen zijn er diverse doelgroepen te vinden in dit gebied. Zo is er geel, geel/blauw en geel/lime. Wat deze doelgroepen gemeen hebben is dat ze allemaal sociaal zijn en hun vrije tijd het liefst met anderen spenderen. Zo gaan ze vaak naar buiten in grote groepen of naar plekken waar ze kunnen recreëren met anderen. Het thema ontmoeten past bij deze kenmerken. (Gemeente Rotterdam, 2017c). Ook geven de richtlijnen in het PvE aan dat de route ouderen moet uitnodigen om elkaar te ontmoeten en nieuwe contacten op te kunnen doen (Gemeente Rotterdam, 2017c).

Hieronder is een overzicht terug te vinden met de desbetreffende doelgroep per gebied. Deze doelgroepen zijn hierboven ook per gebied besproken en daar is het thema ook deels op gebaseerd.

Figuur 56: Leefstijlen per gebied Rondje Stadionpark

(Gemeente Rotterdam, 2017a)

3.3 Prototype 3.3.1 Prototype 0.1 Het rondje mist momenteel een eenduidig herkenningspunt, daarnaast is de route zelf niet duidelijk, mede doordat de helft nog in ontwikkeling is. Verder is er nergens bewegwijzering te vinden. Als prototype willen we een overkoepelend herkenningspunt creëren die tegelijkertijd de route duidelijk maakt. Een herkenningspunt kan verschillende vormen aannemen. Aangezien het gebied redelijk groot is, hebben we gekozen voor een vorm van citydressing. Het is de bedoeling dat het pad één kleur krijgt, gedurende het hele rondje. Deze kleur is tevens letterlijk de verbindende factor tussen de gebieden. Aangezien het pad niet alleen overdag beleving dient te bieden, maar ook nog in het donker. Al helemaal in de wintertijd, als het rond vijf uur al donker is. Men wil wellicht na het werken

74

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

nog een rondje gaan hardlopen. Dit is momenteel nog onveilig vanwege de slechte verlichting.

Daarom zal er in plaats van reguliere verf een ander soort verf worden gebruikt die licht geeft in het donker. Hiervoor bestaat er speciale glow in the dark spray verf.

Voor dit prototype moeten er ontwerpeisen worden geformuleerd, zodat een eventuele test goed uitgevoerd kan worden. Deze ontwerpeisen worden geformuleerd vanuit deskresearch.

De spray is opvallend (Bureau Mediadiensten, 2015).

De spray is zichtbaar op beton en asfalt (Safety Nation, z.d.)

Er is genoeg spray voor het testgebied, uitgaande van 500 ml per spray (Safety Nation, z.d.).

De spray is na de test weer gemakkelijk te verwijderen (Safety Nation, z.d.).

Het prototype wordt op een plek getest waar het juridisch is toegestaan (interview Louise Kuijpers: bijlage zestien).

6. Dit prototype wordt onder gebruikers van de route getest.

7. De test vindt plaats op een veilige plek (er is een stoep, weinig tot geen autoverkeer). (Harder, 2020) 8. Het prototype wordt onder minimaal tien mensen getest.

1.

2.

3.

4.

5.

Design Criteria Canvas Must

1, 5, 7

Should

2, 4, 6

Could

3, 8

Won’t

-

Uitleg keuzes Design Criteria Canvas 1. Dit criterium plaatsen wij onder must, omdat het prototype wel moet opvallen voor voorbijgangers. Als de spray niet opvalt kun je net zo goed geen prototype testen.

2. Dit criterium plaatsen wij onder should, omdat er een kans is dat de spray op een andere ondergrond gespoten moet worden. Een voorbeeld hiervan is gras. Het kan dan nog steeds getest worden, maar het is geen ramp als het op een andere ondergrond gebeurd.

3. Dit criterium plaatsen wij onder could, omdat het belangrijk is dat er genoeg spray is voor de test.

Van tevoren moet dus worden uitgerekend hoeveel spray er nodig is.

4. Dit criterium plaatsen wij onder should, omdat het wel zo netjes is als de spray snel vervaagd, zowel voor de gemeente als de omwonenden.

5. Dit criterium plaatsen wij onder must, omdat er strenge regels gelden wat betreft de openbare ruimte. We hebben eerst toestemming nodig om op een bepaalde plek aan de slag te gaan.

6. Dit criterium plaatsen wij onder should, omdat verschillende invalshoeken beter zijn voor de test.

We gaan dus proberen zoveel mogelijk verschillende mensen het prototype te laten testen.

7. Dit criterium plaatsen wij onder must, omdat je natuurlijk geen ongeval wilt krijgen dankzij het prototype. Er wordt een plek gekozen waar weinig autoverkeer is en er is tenminste een normale stoep.

8. Dit criterium plaatsen wij onder could, omdat we zoveel mogelijk mensen het prototype willen laten testen. Stel er zijn maar vier voorbijgangers, hebben we alsnog iets getest. Uiteraard streven wij naar minimaal tien voorbijgangers/omwonenden.

75

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

3.3.2 Prototype 1.0 Uit de eerdere test is gebleken dat alleen bewegwijzering niet voldoende is om bewoners te laten participeren aan het rondje. De markering van prototype 0.1 maakt de route van het rondje wel duidelijk en men geeft aan dat de bewegwijzering momenteel ook zeker noodzakelijk is om de juiste route te kunnen bewandelen. Uit de afgenomen interviews blijkt echter dat naast bewegwijzering ook behoefte is aan beleving. Naar aanleiding van deze informatie heeft er een nieuwe brainstormsessie plaatsgevonden. Deze insteek van de brainstormsessie was het uitbreiden van prototype 0.1, dus hoe de route van het rondje duidelijker gemaakt kon worden en tegelijkertijd meer beleving kan worden toegevoegd.

Naast het verder uitwerken van prototype 0.1 naar prototype 1.0 is er ook duidelijkheid gecreëerd voor een doelgroep. Na de evaluatie van de eerste test is er namelijk besloten om het prototype meer te richten op kinderen tot circa 12 jaar. Voor hen is er momenteel weinig te beleven in het rondje tijdens het wandelen. Toch gaan ouders wel graag met hun kinderen naar buiten toe en bevinden ze zich in het gebied van het rondje. Door een belevingselement voor kinderen toe te voegen, zullen zij met meer plezier naar buiten gaan. Zo worden de andere doelgroepen niet uitgesloten.

Op basis van bovenstaande bevindingen is prototype 1.0 tot stand gekomen. Hierbij staat het element beleving voor omwonende gezinnen staat centraal. Ieder deelgebied binnen het rondje heeft zijn eigen karaktereigenschappen. Daarom is er binnen ons ontwerp idee besloten om ieder gebied een eigen thema toe te kennen met een bijbehorend belevingselement. Die beleving is gebaseerd op de kenmerken van dat specifieke gebied. Deze thema’s zijn hierboven benoemd en onderbouwd. Door de gebieden apart te benaderen kunnen de kinderen de route in meerdere keren lopen, aangezien vijf kilometer redelijk lang is voor hen. Ze kunnen bijvoorbeeld de ene week naar het Park de Twee Heuvels gaan en de andere week naar het Eiland van Brienenoord. Voor prototype 1.0 werken we één gebied uit namelijk Park de Twee Heuvels. Binnen het Park de Twee Heuvels staan spel en sport centraal. De spellen zijn tijdelijk te vinden in het park naast de al bestaande permanente klimrekken voor kinderen. De spellen zijn interactief en vooral bedoeld voor kinderen, maar ook ouders kunnen meedoen. Een voorbeeld van zo’n spel is bijvoorbeeld een hinkelbaan op de grond aangebracht met krijtspray (dezelfde spray als bij prototype 0.1). Een ander voorbeeld zijn stippen of een ander patroon op de grond waar kinderen op kunnen springen, een gesprayde atletiekbaan, noem het maar op.

Kinderen kunnen hier hun energie kwijt en de ouders kunnen gezellig meedoen of even uitrusten op een bankje in het park.

Ontwerpeisen Voor dit prototype moeten er ontwerpeisen worden geformuleerd, zodat een eventuele test goed uitgevoerd kan worden. Deze ontwerpeisen worden geformuleerd vanuit deskresearch.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Er wordt minimaal één spel op de grond weergegeven.

Het ontwerp is innovatief (Ruijter, 2019).

De krijtspray waar het spel mee wordt weergegeven is opvallend (Bureau Mediadiensten, 2015).

Het prototype wordt op een plek getest waar het juridisch is toegestaan (interview Louise Kuijpers: bijlage zestien).

Dit prototype wordt onder omwonende gezinnen getest.

De test vindt plaats op een veilige plek (er is een stoep, weinig tot geen autoverkeer). (Harder, 2020) Het prototype wordt onder minimaal tien mensen getest.

Het spel is kindvriendelijk (Kinderspelletjes, z.d.)

Het prototype motiveert beweging bij kinderen (Yalp, 2020).

Het prototype is interactief en stimuleert ontmoeting (Yalp, 2020).

76

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Design Criteria Canvas Must

1, 4, 6, 8, 9

Should

3, 5, 10

Could

2, 7

Won’t

-

1. Dit criterium plaatsen wij onder must, omdat dit de basis is van ons prototype. Het spel wordt op de grond geplaatst vanwege de toegankelijkheid en het soort spel dat wordt getest.

2. Dit criterium plaatsen wij onder could, hoe innovatiever hoe beter. Als het spel innovatief is, heeft dat een positieve bijdrage voor het park. Echter is dit niet het hoofddoel, het spel moet voornamelijk toegankelijk zijn voor kinderen. Hiervoor hoeft er geen innovatief spel op de grond worden geplaatst, kinderen zijn al tevreden met iets laagdrempeligs.

3. Dit criterium plaatsen wij onder should, het zou fijn zijn als het spelelement opvallend is, aangezien het iets ‘nieuws’ is in het park. Het is geen ramp als de spray niet opvallend is, zichtbaarheid is al voldoende.

4. Dit criterium plaatsen wij onder must, omdat er strenge regels gelden wat betreft de openbare ruimte. Door vooraf toestemming te hebben gekregen worden eventuele problemen voorkomen.

5. Dit criterium plaatsen wij onder should, omdat verschillende invalshoeken beter zijn voor de test.

We gaan dus proberen zoveel mogelijk verschillende mensen het prototype te laten testen. De omwonende gezinnen zijn wel het meest relevant voor deze test, aangezien dit prototype op deze doelgroep is afgestemd.

6. Dit criterium plaatsen wij onder must, omdat je natuurlijk geen ongeval wilt krijgen dankzij het prototype. Er wordt een plek gekozen waar weinig autoverkeer is en waar het dus kindvriendelijk is. Op deze manier hoeven ouders zich minder zorgen te maken.

7. Dit criterium plaatsen wij onder could, omdat we zoveel mogelijk mensen het prototype willen laten testen. Stel er zijn maar vier voorbijgangers, hebben we alsnog iets getest. Uiteraard streven wij naar minimaal tien voorbijgangers/omwonenden. Hoe meer voorbijgangers, des te meer valide en betrouwbaar onze test wordt. Het is nog afwachten hoeveel mensen buiten zullen zijn vanwege de nieuwe corona lockdown.

8. Dit criterium plaatsen wij onder must, het prototype is speciaal gericht op kinderen. Om hen uit te nodigen voor deelname moet het toegankelijk en begrijpelijk zijn voor hen. Niet te ingewikkeld en veilig. Op deze manier ondervinden zij een optimale beleving.

9. Dit criterium plaatsen wij onder must, aangezien veel kinderen tegenwoordig binnen zitten. Door hen naar buiten te lokken wordt beweging gestimuleerd.

10. Dit criterium plaatsen wij onder should, vanuit best practices is gebleken dat soortgelijke concepten erg interactief waren binnen een gemeenschap. Het prototype biedt dus potentie voor meer verbinding tussen de buurtbewoners.

3.3.3 Prototype 2.0 Deze beleving is gebaseerd op de kenmerken van een specifiek gebied. De thema’s die bij de gebieden horen zijn hierboven al benoemd en onderbouwd. Door de gebieden apart te benaderen kunnen de kinderen de route in meerdere keren lopen, aangezien vijf kilometer redelijk lang is voor hen. Ze kunnen bijvoorbeeld de ene week naar het Park de Twee Heuvels gaan en de andere week naar het Eiland van Brienenoord.

In de stakeholdersessie werd het idee de Big 5 genoemd. Dit idee kon het vorige prototype ‘upgraden’. Terwijl bij het vorige prototype de doelgroep nauwkeuriger werd gemaakt hebben we

77

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

voor dit prototype besloten de doelgroep weer te verruimen. Het rondje is tenslotte van iedereen. Dit kwam ook meerdere malen naar voren in de stakeholdersessie.

Het element beleving staat nog steeds centraal. Die beleving is gebaseerd op de kenmerken van dat specifieke gebied. Deze thema’s zijn hierboven benoemd en onderbouwd. Door de gebieden apart te benaderen kunnen bezoekers de route in meerdere delen lopen, aangezien vijf kilometer redelijk lang is. Ze kunnen bijvoorbeeld de ene week naar het Park de Twee Heuvels gaan en de andere week naar het Eiland van Brienenoord.

Storytelling Figuur 57: Oerverhaal storytelling

(van Gils, 2017a)

Bovenstaand model wordt gebruikt om tot het oerverhaal te komen. Wij willen storytelling inzetten om bewoners en gebruikers van het rondje te verleiden om het rondje meer te gebruiken. Hiervoor zullen wij de vier elementen uit het model uitwerken om de basis te leggen voor ons verhaal.

Storybeing Onze missie is om bewoners van Rotterdam-Zuid en omstreken in beweging te brengen. Wij zien dat het rondje veel potentie heeft om verbeteringen door te voeren en daarbij te werken aan de doelstelling om mensen meer in beweging te brengen. Daarnaast zal het rondje dankzij onze tool de strijd aan kunnen gaan met de Kralingse Plas, een route die zeer geliefd is onder Rotterdammers en omwonenden. Binnen onze tool maken wij gebruik van thematisering om voor elk onderdeel van het rondje een beleving te creëren. Wij als organisatie hebben een aantal kernwaarden die wij verwerken in onze tool: verbinden, ontmoeten, speelsheid/plezier en vitaliteit. Deze kernwaarden komen ook terug bij de wens van de opdrachtgever, ons einddoel en de invulling van de verschillende thema’s.

De oorsprong van de tool komt voort uit de wens van opdrachtgever Expertise Maatschappelijke Innovatie (EMI) om het rondje beter op de kaart te zetten en de deelnemende gebieden beter met elkaar te verbinden.

Storytelling De hoofdrolspeler in ons verhaal is Miranda en haar zoontje Mats. Miranda woont met haar vriend en Mats in Sportdorp. Het stel is in afwachting van hun tweede kindje. Tot voor kort wist Miranda niet dat zij onderdeel is van het Rondje Stadionpark. Miranda wandelt graag met Mats in het Park de Twee Heuvels waar hij lekker kan spelen in de natuur. Miranda houdt ook van sporten in de natuur en er zijn veel plekken waar ze dat kan doen. Verder gaat ze graag met vriendinnen naar Pathé de Kuip of gaat ze een hapje eten bij de Beren Rotterdam-Zuid. Miranda is op zoek naar meer spelelementen voor Mats en uiteindelijk ook haar tweede kind.

78

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Storydoing Dit element gaat over de identiteit van onze hoofdrolspeler, in dit geval Miranda. Aan de hand van het groeiplan van identiteit wordt Miranda beschreven (van Gils, 2017b). Hieronder volgt de uitwerking: 1. Pre-identiteit: Miranda is een embryo en wordt gemaakt en gevormd. Hier is verder ook geen invloed op uit te oefenen.

2. Fysieke identiteit: Aan de hand van Miranda’s uiterlijk kan er een identiteit worden vastgesteld. het is een zichtbare vorm waarmee Miranda door het leven beweegt.

3. Emotionele identiteit: Miranda is een vrolijke vrouw en een levensgenieter. Door haar zwangerschap heeft ze veel last van hormonen en stemmingswisselingen. Als ze goed in haar vel zit gaat ze vaak met Mats het park in.

4. Ego-identiteit: Miranda heeft een sterk karakter. Zodra ze iets in haar hoofd heeft, moet dat ook worden uitgevoerd. Ze kan wel empathie tonen, maar haar wil is erg belangrijk bij haar daden.

5. Sociale identiteit: Miranda heeft veel steun aan haar vriendinnen en doet regelmatig iets leuks met hen. Het hoeft voor Miranda niets groots te zijn, als het maar gezellig is en er bijgepraat kan worden.

6. Creatieve identiteit: Miranda heeft een hoog verwachtingspatroon van zichzelf. Ze zit in een relatie, heeft een kind en is zwanger, wilt een gezond en gelukkig leven leiden en weet wat ze aan haar vriendinnen heeft.

7. Archetypische identiteit: Miranda vindt het lastig om over zichzelf te praten. Ook al heeft ze best een hoog zelfbeeld, ze zet zichzelf niet graag in de spotlights. Ze heeft daar ook weinig tijd voor door Mats en een kleine op komst. Zodra de kinderen ouder zijn, is ze van plan om te genieten van meer vrijheid en wat meer tijd voor haarzelf en haar partner te nemen.

8. Universele identiteit: Miranda wordt erg gelukkig van buitensporten. Op deze momenten hoeft ze even aan niks anders te denken en voelt ze zich gezond. Vooral de omgeving van het Stadionpark maakt haar rustig en gelukkig. Ze ziet vaak bekenden in het gebied en maakt even een praatje. De combinatie van sporten en socializen zorgt ervoor dat ze zich prettig, gezien en erkend voelt.

Storyvalue Het verhaal van Miranda geeft het verhaal van vele mensen uit de wijk weer. Miranda is onze persona en tevens de vertegenwoordiger van de wijk Sportdorp. De identiteit die wij bij het kopje storyvalue hebben beschreven, is voornamelijk gericht op Miranda zelf. De grootste wens van Miranda is dat er meer te beleven is in het Stadionpark en het is mooi meegenomen als dat ook in het rondje gebeurt.

De thema’s die wij in elk gebied zullen verwerken, sluiten aan bij verschillende doelgroepen. Het aanbod is divers waardoor verschillende mensen iets leuks zullen zien in het rondje. Het thema van Park de Twee Heuvels is spel. Er worden dus vijf verschillende spelelementen toegevoegd waarmee de Big 5 wordt volmaakt. Zo zal elk gebied een eigen Big 5 hebben en worden er dus verschillende belevingen gecreÍerd in het rondje. We spelen hierdoor in op de behoefte ontmoeten, bewegen en beleven. De Big 5 zal zorgen voor nieuwe gespreksonderwerpen in de wijk en de sociale cohesie zal hierdoor ook stijgen.

Het verhaal Miranda is de moeder van Mats, samen met haar vriend wonen ze in Sportdorp. Miranda en haar vriend zijn niet getrouwd, maar hebben wel een geregistreerd partnerschap. Momenteel is Miranda zwanger van haar tweede kindje. Miranda en Mats gaan vaak samen wandelen of fietsen in Stadionpark. Ook gaan ze vaak naar het Park de Twee Heuvels om lekker in de natuur te spelen. Daarnaast sport Miranda vaak buiten met haar vriendinnen, het is tevens toch in haar achtertuin. Miranda wilt dat Mats lekker in de natuur kan spelen, in plaats van elke dag op de bank zitten met een iPad. Ze loopt graag door het Stadionpark, maar ze merkt dat Mats niet zo lang kan lopen buiten. Daarnaast mist ze elementen in

79

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

het gebied waar Mats lekker mee kan bewegen, zoals: speelattributen, een zandbak of speelveldjes.

Miranda merkt ook dat de gebieden best verschillend zijn en er eigenlijk geen geheel is. Ze zou het leuk vinden als de gebieden meer op elkaar aansluiten waardoor Rotterdam-Zuid ook echt één geheel wordt. Het inzetten van een Big 5 kan de ideale oplossing zijn. Neem als voorbeeld het Park de Twee Heuvels. Daar worden vijf verschillende spelelementen geïmplementeerd voor jong en oud. De spellen zorgen voor beweging, maar ook het plezier bij de gebruiker wordt naar boven gehaald. Even weg uit de dagelijkse sleur en lekker spelen met het gezin, partner, familielid of een vriend/vriendin. Het is de bedoeling dat de Big 5 wordt gespot en zodra dat doel behaald is, kan erover worden gepraat met andere gebruikers, je familie en/of vrienden. Ontmoetingen in de verschillende gebieden worden hiermee gestimuleerd, zo ook het in beweging blijven en een leefbaar klimaat. Verschillende pijnpunten van Miranda en andere bewoners uit het gebied worden hiermee bestreden. Uiteindelijk komen mensen in beweging, ontmoeten nieuwe mensen en het meest belangrijk: de mensen zullen een memorabele of zelfs transformerende beleving aan het gebied overhouden.

Opleveren: interventies & inspiratie Vijf hashtags die bij ons project passen: #verbinding #kinderen #sport #spel #natuur #1: Wat is je verhaal? #storymountain Een moeder met haar kind zoeken een aantrekkelijke en verkorte route in het Stadionpark. De route is te lang en te saai voor het kind. Daarom willen wij elk gebied een thema geven inclusief een spelelement. De moeder kan een gebied zowel in één keer als los bewandelen en het kind kan een spel spelen en in beweging zijn. #2: Relevantie De relevantie van ons project willen wij met volgende doelen beschrijven:

• • •

Thematisering van gebieden waarbij identiteit van dat gebied centraal staat.

Het rondje moet bijdragen aan de vitaliteit van Rotterdammers en daarbij de kwaliteit van leven verbeteren. Daarnaast moet het de omliggende wijken met elkaar verbinden.

Wij willen omwonenden stimuleren om te participeren aan het rondje. Hierbij willen wij sport en spel inzetten om het rondje aantrekkelijker te maken.

#3: Hoe en waar praat je met je publiek? #walkthrough Wij kiezen ervoor om geen specifieke doelgroep te selecteren. Onze tool wordt ontwikkeld voor de openbare ruimte en daar komen verschillende doelgroepen op af. Wel is onze tool voornamelijk afgestemd op de leefstijlkleur geel, maar ook de andere kleuren zullen de tool interessant vinden. De huidige gebruikers van het gebied wonen voornamelijk in en rondom het Stadionpark. #4: Wat is jouw kunstje?

Onze tool is een combinatie van storytelling met thematisering waarmee een unieke belevenis wordt gecreëerd, die er ook nog voor zorgt dat de verschillende gebieden met elkaar worden verbonden. #5: Welke vorm levert dit op die tot de verdieping spreekt en belevenis creëert? #beeldvorming #vormgeving Ten eerste is de belevenis gebaseerd op de identiteit van het rondje. Er wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van bestaande middelen die desalniettemin veel impact genereren. Volgens Pine & Gilmore

80

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

zijn er een aantal ontwerpprincipes die worden ingezet om daadwerkelijk een belevenis te creëren (Boswijk & Peelen, 2015). De volgende ontwerpprincipes zijn verwerkt in onze tool: • Thematiseer de belevenis • Herinneringen en memorabilia • Besteed aandacht aan authenticiteit De uitwerking van bovenstaande ontwerpprincipes komt terug bij de uitwerking van onze tool.

Doel: wij willen bewoners in omgeving Stadionpark stimuleren om te participeren aan het rondje. Wij vinden het belangrijk dat de vitaliteit van bewoners en het huidige leefklimaat worden verbeterd.

Hierbij willen wij sport-, spel- en natuurelementen inzetten om het rondje aantrekkelijker te maken en daarbij de deelnemende gebieden beter te laten fungeren als één geheel.

Ontwerpeisen De ontwerpeisen in deze paragraaf zijn zowel gericht op de hele tool, als elk afzonderlijk gebied. Op deze manier kan de opdrachtgever snel zien waar de ontwerpeisen op gericht zijn.

Algemeen 1. Het prototype is innovatief (Ruijter, 2019).

2. Het prototype is interactief en stimuleert ontmoeting (Yalp, 2020).

3. Het prototype trekt verschillende doelgroepen aan.

4. Het prototype is laagdrempelig en toegankelijk.

5. Het prototype is vandaal- en weerbestendig (Omroep MAX, z.d.).

6. De spellen zijn kindvriendelijk (Kinderspelletjes, z.d.).

7. Bij ieder gebied wordt een informatiebord geplaatst.

Eiland van Brienenoord 8. Er zijn flyers met informatie over elke diersoort (Natuurmonumenten, 2020).

9. De vijf dieren zijn aanwezig op het eiland (Zuid-Hollands Landschap, z.d.).

10. De omgeving is educatief.

Park de Twee Heuvels 11. Bij het prototype staat buitenspelen centraal (Poot, z.d.).

12. Onder de schommel wordt een zachte landingsondergrond geplaatst (Jungle GYM, z.d.).

13. De hinkelbaan wordt gesprayd met glow in the dark spray (Safety Nation, z.d.).

Sportcampus 14. Het prototype stimuleert beweging (van Brussel-Visser & Beck, 2020).

15. Er wordt aandacht gegeven aan de amateurclubs.

16. De verspring zandbak moet worden aangelegd met een zachte landingsondergrond (Jungle GYM, z.d.).

17. Rond de tafeltennistafel is genoeg ruimte om eromheen te lopen (Zondag, z.d.).

18. Er is een klein grasveldje aanwezig bij de goals.

19. Er worden afspraken gemaakt met de clubs voor het uitlenen van ballen.

20. Er komt een basket in de boom te hangen (IJslander, 2020).

Stadionpark Driehoek 21. Het prototype stimuleert beweging (van Brussel-Visser & Beck, 2020).

22. Het prototype is veelzijdig te gebruiken (Yalp, 2020).

23. Het prototype sluit aan op de plannen van de gemeente (Aardoom, 2021).

81

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Rivieroevers 24. Het prototype draagt bij aan een inclusieve stad (Janssen, 2018).

25. Alle onderdelen zijn makkelijk te realiseren.

Bedrijvenpark Stadionpark Niet van toepassing.

Design Criteria Canvas Must

2, 3, 5, 8, 9, 11, 12, 14, 16, 21, 23

Should

4, 6, 7, 15, 17, 22, 24, 25

Could

1, 13, 18, 19, 20

Won’t

-

1. Dit criterium plaatsen wij onder could, want innovatie is altijd mooi meegenomen. Echter is dit niet de insteek van het prototype. Er zijn een aantal onderdelen erg innovatief, maar ook een aantal wat minder.

2. Dit criterium plaatsen wij onder must, want sociale cohesie is erg belangrijk voor de bewoners.

Uit de stakeholdersessie is gebleken dat ontmoeting centraal hoort te staan binnen het Rondje Stadionpark.

3. Dit criterium plaatsen wij onder must, want wij hebben er voor gekozen om ons niet te richten op één doelgroep. We willen dat ons prototype juist verschillende doelgroepen met elkaar verbindt. Dit was namelijk één van de eisen vanuit onze opdrachtgevers.

4. Dit criterium plaatsen wij onder should, aangezien we willen dat iedereen deel kan nemen aan het prototype. Echter is dit geen hoofdeis geweest tijdens het ontwikkelen van het prototype.

5. Dit criterium plaatsen wij onder must, aangezien het van belang is dat er ten alle tijden gebruik gemaakt kan worden van het prototype. Als er onderdelen meegenomen kunnen worden of aangetast worden door het werk, dan is het prototype niet meer compleet.

6. Dit criterium plaatsen wij onder should, aangezien er veel kinderen wonen in de omgeving.

Ook zij maken onderdeel uit van de doelgroep en daar moet rekening mee gehouden worden.

Echter zijn er verschillende leeftijdsgroepen binnen onze doelgroep. Daarom zullen er ook onderdelen zijn die minder relevant zijn voor kinderen, maar juist meer voor een oudere doelgroep.

7. Dit criterium plaatsen wij onder should, aangezien wij de bezoekers op de hoogte willen brengen van de verschillende elementen in het gebied en we ze willen aansporen om deel te nemen aan het spel. Informatieborden lijken het voornaamste middel om dit doel te bereiken, maar natuurlijk zijn er ook andere middelen, zoals bijvoorbeeld social media.

8. Dit criterium plaatsen wij onder must, aangezien het van belang is dat alle flyers getest worden.

Alle flyers uitdraaien levert geen problemen op en zorgt wel voor een beter testresultaat.

9. Dit criterium plaatsen wij onder must, omdat we zie de Big 5 compleet willen hebben en anders het idee van de Big 5 niet volledig gerealiseerd kan worden.

10. Dit criterium plaatsen wij onder could, omdat de omgeving zelf niet per se educatief hoeft te zijn. Het gaat vooral om het aanbod wat wij aanbieden dat in sommige gebieden educatief moet zijn.

11. Dit criterium plaatsen wij onder must, omdat spelen namelijk het thema is van het onderdeel Park de Twee Heuvels.

12. Dit criterium plaatsen wij onder must, omdat veiligheid voorop staat in het prototype.

82

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

13. Dit criterium plaatsen wij onder could, omdat glow in the dark spray het prototype innovatiever maakt, maar er ook andere manieren zijn om een hinkelbaan aan te brengen.

14. Dit criterium plaatsen wij onder must, omdat een van de doelen van de Big 5 het stimuleren van beweging is.

15. Dit criterium plaatsen wij onder should, omdat de link met amateurclubs zorgt voor meer verbinding van de Big 5 en daarbij maakt het idee nog innovatiever.

16. Dit criterium plaatsen wij onder must, omdat veiligheid voorop staat in het prototype.

17. Dit criterium plaatsen wij onder should, omdat we hiermee veelzijdigheid garanderen.

Hierdoor kunnen er meerdere spellen mee gespeeld worden.

18. Dit criterium plaatsen wij onder could, omdat een grasveldje makkelijker te gebruiken is met ruimte en daarbij ook veiliger is. Het heeft daardoor onze voorkeur maar het zou ook een pleintje kunnen zijn.

19. Dit criterium plaatsen wij onder could, omdat het ideaal zou zijn als gebruikers voetballen konden lenen bij de clubs in de buurt. De gebruiker zou eventueel ook een eigen bal mee kunnen nemen.

20. Dit criterium plaatsen wij onder could, omdat een basket in een boom de voorkeur heeft, maar het zou ook aan een pijl bevestigd kunnen worden.

21. Dit criterium plaatsen wij onder must, omdat een van de doelen van de Big 5 het stimuleren van beweging is.

22. Dit criterium plaatsen wij onder should, omdat we hiermee verschillende doelgroepen kunnen aantrekken. Hierdoor kunnen er ook meerdere spellen mee gespeeld worden.

23. Dit criterium plaatsen wij onder must, omdat de gemeente een van de belangrijkste stakeholder is. Uiteindelijk zal dit project zelfs moeten worden gefinancierd vanuit de gemeente (direct of indirect).

24. Dit criterium plaatsen wij onder should, omdat het erg fijn zou zijn als het prototype bijdraagt aan een inclusieve stad en iedereen gelijke kansen heeft.

25. Dit criterium plaatsen wij onder should, omdat we dit prototype echt willen realiseren en daarbij moet elk onderdeel implementeerbaar zijn. Voor enkele onderdelen kan er een alternatief worden bedacht, vandaar dat dit criterium bij should is geplaatst.

3.3.4 Waardecreatie Met onze tijdelijke tool willen wij een aantal waarden nastreven. Hieronder wordt elke waarde toegelicht:

Fysieke waarde Door dit rondje wordt beweging gestimuleerd. Lichaamsbeweging heeft een positieve invloed op de gezondheid en vermindert de kans op diverse ziektes. Het is in elke levensfase effectief om te investeren in bewegen, maar hoe vroeger in het leven wordt aangeleerd om te sporten en bewegen, hoe langer er geprofiteerd kan worden van de fysieke waarde. Naast de positieve waarde van bewegen staat de negatieve waarde van inactiviteit. Fysieke inactiviteit wordt meer en meer geassocieerd met verslechtering van de (fysieke) gezondheid (Kenniscentrum Sport, 2020) Emotionele waarde Behalve de fysieke voordelen is er genoeg bewijs dat lichaamsbeweging ook van invloed is op iemands emotioneel welzijn, vooral bij kinderen en jongeren. Het bewijs is vooral sterk als het om zelfvertrouwen en gevoel van eigenwaarde gaat. Activiteiten die gestructureerd worden aangeboden, zoals een gymles op school, worden geassocieerd met een hogere tevredenheid met het leven.

Het is bewezen dat lichaamsbeweging positieve invloed heeft op emotionele stoornissen en stemmingsstoornissen. Beweging heeft hetzelfde effect als antidepressiva. Lichaamsbeweging zorgt

83

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

ervoor dat je lichaam efficiënter om kan gaan met angst en stress. Ook lijkt het erop dat lichaamsbeweging het ontstaan van angst en stress zelfs kan tegengaan (Schaars & Klaassen, 2019).

Maatschappelijke waarde De economische waarde is verdeeld in kosten en opbrengsten. De kosten zijn terug te vinden in het financieel overzicht. Dit zijn allemaal eenmalige bestedingen, aangezien de onderdelen weinig onderhoud vereisen, gezien de kwaliteit en standvastigheid van de onderdelen. Er zijn geen directe economische opbrengsten te linken aan het prototype. Hiervoor zouden de opdrachtgevers iets extra’s kunnen verzinnen, maar het genereren van winst is geen eis vanuit de opdrachtgevers.

Ondanks er enkel kosten zijn verbonden aan het prototype, zijn er wel opbrengsten vanuit een ander perspectief. Zo zal de sociale waarde van de buurt stijgen. Er kunnen vanuit verschillende wijkverenigingen bootcamps etc. worden georganiseerd bij Stadionpark Driehoek of de Sportcampus.

De kinderen in de buurt leren elkaar kennen door het spelen van de verschillende spellen. Ook scholen kunnen tijdens een uitje onderdelen van het rondje bezoeken. Dit zal een band creëren tussen de verschillende scholieren. Daarnaast is het prototype ontworpen voor alle leeftijden. Er is voor iedereen wat en jong en oud kunnen ook samen het prototype beleven.

De ecologische waarde van het gebied zal erg stijgen. Er komt veel meer groen in het gebied. Dit is alleen niet opgenomen in ons prototype. Wel heeft ons prototype weinig tot geen effect op het milieu.

Alles is op loop- of fietsafstand.

3.3.5 Impact Met onze tool willen wij een steentje bijdragen aan de maatschappelijke doelstellingen van opdrachtgever EMI. Bewoners van Rotterdam-Zuid en omstreken moeten vitaler worden en het rondje speelt daar een belangrijke rol in. Er zijn een aantal manieren waarmee onze tool impact creëert.

Lage sociaaleconomische status (SES) Veel bewoners op Rotterdam-Zuid hebben een lage sociaaleconomische status. Dit betekent dat bewoners gemiddeld een lage opleidingsachtergrond en een laag inkomen hebben. Daarnaast hebben deze mensen een slechtere gezondheid, vaak uit dit zich in sport. Mensen bewegen weinig en zitten veel thuis. Onze tool zorgt ervoor dat de SES wordt verbeterd. De Big 5 brengt mensen in beweging en sommige elementen bevatten een educatief randje. De Big 5 stimuleert beweging en zorgt er ook voor dat mensen iets leren over bepaalde elementen, bijvoorbeeld op het Eiland van Brienenoord. Wij vinden het belangrijk dat de SES van bewoners wordt verbeterd en dat die mensen dus ook meer in beweging komen (UMCG, 2020).

Sociale wijkcohesie Sociale cohesie wordt tegenwoordig steeds vaker als uitgangspunt genomen in projecten. Het gaat hierbij vooral om de relatie tussen bewoners in gebieden, oftewel sociale wijkcohesie. Een belangrijke term die centraal staat bij onze tool is ontmoeten. Wij vinden het belangrijk dat onze tool toegankelijk is en nieuwe gespreksonderwerpen genereert. De sociale wijkcohesie wordt dankzij onze tool verbetert, omdat mensen met elkaar in gesprek kunnen gaan over de Big 5. Daarnaast is het ook mogelijk om de sport-, spel- en natuurelementen samen uit te voeren. Er is geen goed of fout en het is alleen maar leuker om de Big 5 van het rondje samen te spotten. Ook opdrachtgever EMI richt zich op de sociale wijkcohesie en dat zorgt ervoor dat wij nog sterker staan met onze tool. De gemeenschappelijke visie met EMI zorgt ervoor dat wij de impact daadwerkelijk kunnen realiseren (EMI, 2020).

Imago Rotterdam-Zuid In ons onderzoek is al eerder benoemd dat Rotterdam aan haar imago werkt. Rotterdam-Zuid wordt tegenwoordig nog steeds met negatieve dingen geassocieerd, maar het is al veel minder als een aantal jaar geleden. Onze tool draagt bij aan de ontwikkeling van het imago. Zuid wordt vaak gezien

84

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

als een onsamenhangend geheel van verschillende gebieden. Wij lossen dit probleem op dankzij het overkoepelende thema de Big 5. Er zijn namelijk vijf gebieden in het rondje waar wij een beleving toevoegen, het bedrijvenpark slaan wij namelijk over. De gebieden fungeren dankzij de Big 5 als één geheel, maar zijn ook op zichzelf te bezoeken. Wij als organisatie zorgen ervoor dat Rotterdam-Zuid beter op de kaart wordt gezet, mede door het inzetten van storytelling en innovaties. Rotterdam-Zuid kent namelijk een rijke historie die wij ook verwerken in de Big 5. Voor ons is het erg belangrijk dat Rotterdam-Zuid niet meer wordt gezien als de plek met achterstandswijken en de plek die achterloopt op ‘Rotterdam-Noord’ (Cramwinckel, 2018). De Big 5 zorgt voor een nieuwe trekpleister die de concurrentiestrijd met de Kralingse Plas aangaat. Daarnaast wordt er op Zuid nog veel meer ontwikkeld waardoor mensen met een positieve blik naar Rotterdam-Zuid kunnen kijken.

3.3.6 Haalbaarheid/ realiseerbaarheid/ juridisch De bedachte tool, de Big 5, is realiseerbaar en haalbaar voor het Rondje Stadionpark. De tool staat in lijn met diverse documenten en gebiedsvisies voor het Stadionpark. Daarnaast voldoet de tool aan het creëren van meerwaarde voor de buurt. Het stimuleren van ontmoeting en een beleving staat binnen de tool centraal. Aangezien er diverse thema’s onder de Big 5 vallen, zal het idee meerdere leeftijdsklassen aanspreken. De tool is haalbaar aangezien deze binnen de budgetten van de verschillende stakeholders past. Hiervan is voornamelijk de gemeente van belang voor de financiering.

De tool is daarnaast ook realiseerbaar. Verschillende gebieden die op dit moment al af zijn, kunnen al worden ingericht aan de hand van de tool. Op deze manier wordt de tool ook echt in een gebied geïmplementeerd. Gebieden die momenteel al in ontwikkeling zijn kunnen voorzien worden van informatieborden over de transformatie. Daarnaast kunnen bepaalde elementen ook tijdelijk al worden gecreëerd, bijvoorbeeld de atletiekbaan. Deze kan tijdelijk al worden aangegeven door middel van krijtspray.

Het bestemmingsplan IJsselmonde Noord is vastgesteld op 27 juni 2019. Het bestemmingsplan geeft aan dat sportattributen in gebieden met de bestemming ‘sport’ mogen worden toegevoegd, mits deze niet hoger zijn dan twee meter (Gemeente Rotterdam, 2019). Daarnaast bestaat de functie van de Veranda momenteel uit een gemengde bestemming volgens het bestemmingsplan Feyenoord City. Hierbij is ook leisure van belang, vandaar dat de attributen in de openbare ruimte toegevoegd mogen worden, mits deze niet hoger zijn dan zes meter (Gemeente Rotterdam, 2020c). In Stadionpark Gebiedsvisie staat ook aangegeven dat de Veranda moet worden omgevormd tot een ontmoetingsplaats (Gemeente Rotterdam & Stadsontwikkeling Rotterdam, 2017c). Ook de sportattributen in de Stadionpark Driehoek passen binnen het plan om meer urban sports toe te voegen in Rotterdam (Arko Sports Media, 2020).

3.4 Financiële onderbouwing In de begroting hebben wij voor elk gebied de kosten in kaart gebracht. Zoals wij al eerder hebben benoemd, denken wij dat dit idee zeker haalbaar is om uiteindelijk te implementeren. Wel zijn wij ons ervan bewust dat de Big 5 bij de Rivieroevers lastiger is om te realiseren. De elementen in dit gebied zijn een stuk duurder dan de andere elementen. We hebben ervoor gekozen om deze Big 5 niet te veranderen, omdat wij denken dat ze inspiratie kunnen bieden om een andere invulling aan de Big 5 te geven.

Verder hebben wij in de begroting een optie meegenomen om een LED-schommel aan te schaffen.

Deze schommel is innovatief en wekt energie op. De normale schommels laten wij in de begroting staan, de LED-schommel is dan puur een toevoeging bij dit element. Dit zal verder geen invloed

85

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

hebben op het aantal te vinden elementen van de Big 5 in het Park de Twee Heuvels. De begroting van de Big 5 is te vinden in bijlage zeven.

3.5 Stakeholdersessie De opname van de stakeholdersessie wordt in de mail meegenomen naar de docent. Het bestand is vrij groot dus zal er gebruik worden gemaakt van een WeTransfer link. De aantekeningen van de sessie zijn opgenomen in bijlage acht. Het verslag van de stakeholdersessie is te vinden in bijlage negen. De hand-out die wij na afloop naar de stakeholders hebben gemaild, staat in bijlage tien.

3.5.1 Uitvoer 1. Wie (en waarom die) 2. Waar en wanneer 3. Setting, verzorging 4. Planning/draaiboek 5. Opbouw sessie 6. Verslaglegging 7. Nazorg

Wie en waarom • Karin ter Laak - Off Grid Studio Karin heeft de markeringen in het Park de Twee Heuvels ontworpen. Zelf waren wij ook bezig met de bewegwijzering van het rondje.

• Richard van Motman - Park de Twee Heuvels Richard is beheerder van het park en weet goed wat er speelt. Onze volgende test vindt plaats in het park en we wilden graag zijn mening horen.

• Johanneke de Lint - Feyenoord City Johanneke is omgevingsmanager bij Feyenoord City. Ze weet goed wat er in het gebied gebeurt en het rondje zal ook sommige delen van Feyenoord City betrekken.

• Ronald Hoogeveen - Bewoner en architect bij MVRDV Richard zijn expertise op het gebied van architectuur komt goed van pas. Daarnaast kent hij het gebied goed omdat hij er woont.

• Marina Baas - Projectmanager Stadionpark Marina weet precies wat er speelt en wilt graag nieuwe invullingen geven aan het rondje.

• Theo Kion - Omgevingsmanager Stadionpark Theo weet goed wat er in het gebied gebeurt en kent veel mensen. Met zijn kennis kunnen er nieuwe ideeën worden bedacht.

• Coen Tuinenburg - Bewoner en student Ruimtelijke Ontwikkeling Coen woont in dit gebied en heeft ook kennis van ruimtelijke ontwikkeling.

• Floor Vierboom – Bewoner en Communicatieadviseur Rotterdam Sportsupport Floor woont in het gebied en heeft een duidelijke mening die ze graag wil laten horen.

Waar en wanneer De stakeholdersessie heeft online via Teams plaatsgevonden op maandag 14 december 2020 om 16.00 uur.

Setting, verzorging Online in Teams.

86

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Planning/ draaiboek Het draaiboek heeft ervoor gezorgd dat we de stakeholdersessie in goede banen hebben kunnen leiden. Hieronder volgen de stappen die in het draaiboek zijn opgenomen.

Tijd

Tijd (minuten)

Actie

Wie?

15.45 - 16:00

15 min

Inloop

Iedereen

16:00 - 16:05

5 min

Vragen om de sessie op te nemen

Britt

16:05 - 16:10

5 min

Voorstelronde studenten

Studenten

16:10 - 16:20

10 min

Voorstelronde stakeholders (wie vertegenwoordigen zij)

Stakeholders

16:20 - 16:30

10 min

Introductie van de opgave Uitleg van gebieden Woordenwolk

Mariska Rosa Ashley

16:30 - 16:42

12 min

Stelling 1 + conclusie

Rosa

16:45 16:57

12 min

Stelling 2 + conclusie

Ashley

17:00 - 17:10

10 min

Pauze

Ashley

17:12 17:24

12 min

Stelling 3 + conclusie

Britt

17:27 - 17:39

12 min

Stelling 4 + conclusie

Mariska

17:40 - 17:50

10 min

Eindconclusie

Britt

17:50 17:55

5 min

Dankwoord

Britt

17:55 - 18:00

5 min

Uitloop

Iedereen

15 december

-

Hand-out nasturen + cadeau

Studenten

Opbouw sessie Er is gewerkt met startvragen over de prototypes. Op deze manier wilden wij per startvraag een brainstormsessie ontwikkelen. Verder hebben wij na elke brainstorm een korte conclusie getrokken over dat prototype.

Verslaglegging Tijdens de stakeholdersessie heeft minimaal ĂŠĂŠn persoon aantekeningen gemaakt. We hebben aan de aanwezigen gevraagd of de sessie opgenomen mocht worden. Dit mocht. Achteraf hebben wij de belangrijkste informatie op papier zetten.

87

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Nazorg Wij willen de deelnemers nog graag een cadeautje geven. Aangezien de sessie online is gehouden, moeten wij nog even kijken hoe we dat gaan oplossen. Daarnaast hebben wij ook een hand-out gemaakt met de belangrijkste inzichten van de stakeholdersessie. Deze hebben wij achteraf naar de deelnemers gemaild.

3.5.2 Opzet 1. Doel project duidelijk maken 2. Prototype testen 3. Resultaten, indrukken testen

Doel project duidelijk maken Het doel van dit project is het ontwikkelen van een tijdelijke tool om de naamsbekendheid van het Rondje Stadionpark te vergroten. Deze stakeholdersessie draagt bij aan het ontwikkelen van nieuwe ideeën voor het rondje. Wij willen ideeën bedenken waarbij de stakeholders ook echt betrokken worden. Door met elkaar ideeën te bedenken, willen we zorgen voor draagvlak en uiteindelijk ook commitment.

Prototype testen De afgelopen weken hebben wij ons verdiept in het Rondje Stadionpark. Een van de ideeën die wij hebben getest, was het gebruik van krijtspray. Deze spray hebben wij tussen twee gebieden van het rondje aangebracht, om de bewegwijzering van het rondje te verbeteren. Op dit moment hebben wij nieuwe ideeën bedacht die wij ook onder de stakeholders willen testen.

Startvragen: • Op welke manier kunnen spelelementen worden ingezet om de bewegwijzering van het Rondje Stadionpark te verbeteren?

• Op welke manier kunnen we tijdelijke sportelementen toevoegen aan het Rondje Stadionpark om mensen in beweging te brengen?

• Op welke manier kunnen we de club Feyenoord betrekken in het Rondje Stadionpark?

• Op welke manier kunnen we de natuur combineren met kinderen in het Rondje Stadionpark?

Resultaten, indrukken testen Wij willen natuurlijk feedback krijgen op bovenstaande ideeën. Door het stellen van open vragen willen we ervoor zorgen dat we ook open antwoorden krijgen. Met open antwoorden kunnen we veel meer dan gesloten antwoorden. Wellicht kunnen we door het gebruik van een whiteboard interactief feedback vragen van de betrokkenen (Bentvelsen, z.d.).

3.4.3 Vorm 1. Interactief 2. Creatief 3. Gelijkwaardig

Interactief De stakeholdersessie moet interactief van aard zijn. We willen interactie teweegbrengen door het gebruik van een whiteboard met Post-Its. Daarnaast kunnen we een interactieve tool inzetten.

Voorbeelden hiervan zijn Miro, Qandr en Mentimeter. Op deze manier krijgen we meer interactie met de betrokkenen (Bureau Buhrs, 2020). De woordenwolk die met Mentimeter is gebruikt, is terug te vinden in bijlage negen.

88

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Creatief Een online stakeholdersessie is anders dan anders. In het eerste opzicht is het dan ook al een creatieve vorm. Het uitgangspunt van de stakeholdersessie is ideeën genereren om het Rondje Stadionpark beter op de kaart te zetten. Het inzetten van brainstorm tools kan ervoor zorgen dat de creativiteit wordt gestimuleerd.

Gelijkwaardig Elke betrokkene behandelen wij op dezelfde manier. We mogen tevens erg blij zijn dat deze mensen tijd voor ons hebben gemaakt. Iedereen zal aan het woord komen en daarbij zal een van de studenten de timemanager zijn. Op deze manier willen we niet te lang stilstaan bij een onderwerp en iedereen de kans geven om zijn/haar mening te geven.

3.5.4 Doel/ waarom?

1. Draagvlak/commitment 2. Gebruikersgericht werken 3. Iteratief werken

Draagvlak/commitment Tijdens de stakeholdersessie zullen wij draagvlak creëren voor het prototype. Door belanghebbenden mee te nemen in het proces en ideeën te toetsen zal het uiteindelijke idee echt een idee zijn dat voor en mede ook door de gebruikers en experts van het gebied is bedacht. Daarnaast zullen wij het belang benadrukken waarom onze tool zo belangrijk is. Op deze manier willen we de mensen echt meenemen in het veranderingsproces.

Gebruikersgericht werken Tijdens het project werken wij gebruikersgericht. Wij richten onze ontwerpen op de gebruikers van het Rondje Stadionpark, aangezien zij dit gebied zowel nu als in de toekomst zullen beleven in hun vrije tijd. Om deze reden hebben wij voor onze stakeholdersessie ook gebruikers van het gebied uitgenodigd, zodat zij mee kunnen denken over hun eigen buurt.

Iteratief werken Dit project is een proces. Wij werken aan dit project middels de Design Thinking methode. Deze methode pakt altijd een stapje terug om weer vooruit te kunnen. Hopelijk geeft deze stakeholdersessie ons nieuwe inzichten, zodat wij door dieper na te denken weer op een beter ontwerp voor de gebruikers kunnen komen. Daarnaast zullen wij ook tijdens de stakeholdersessie terugpakken op de kennis die wij hebben opgedaan tijdens de analysefase en concluderen wij de belangrijkste punten die wij tijdens de sessie aanhalen.

3.5.5 Verwerking/analyse Onderstaande tekst is geschreven na afloop van de stakeholdersessie.

1. Commitment gegarandeerd?

2. Ontwerpgericht onderzoek 3. Prototype bijstellen

Commitment gegarandeerd?

Om mee te beginnen, viel het ons op dat elke stakeholder zich 100% heeft ingezet tijdens de stakeholdersessie. Het gebruik van whiteboards was helaas niet mogelijk, dus moest er snel geïmproviseerd worden. Uiteindelijk hebben wij de stellingen via de chat kenbaar gemaakt en konden de stakeholders hier hun ideeën plaatsen. Wat betreft de inzet: we zijn de stakeholders enorm dankbaar voor hun inzet en originele ideeën. Nu is het natuurlijk de vraag of wij commitment hebben weten te realiseren.

89

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

De betekenis van commitment → commitment heeft te maken met de toewijding van in dit geval stakeholders. Wij willen dat de stakeholders bereid zijn met toewijding hun taken uit te voeren en daarbij ook hun verantwoordelijkheid nemen (De Steven, z.d.).

Wij denken dat er een goede basis is gelegd voor commitment onder de stakeholders. Na één stakeholdersessie kunnen we niet gelijk commitment garanderen. Er zijn een aantal gedragskenmerken die aan kunnen tonen of mensen committed zijn. Hieronder beschrijven wij de kenmerken die wij terug zagen komen tijdens de sessie: 1. Op beslissingen wordt niet teruggekomen. Medewerkers kennen de koers en laten zien dat ze daarachter staan.

2. Er is duidelijkheid over richting en prioriteiten.

3. Er wordt niet ellenlang gepraat over wat er niet goed is of over wat fout is.

Bovenstaande kenmerken hebben wij redelijk terug zien komen tijdens de sessie. Vandaar dat wij zeggen dat de basis is gelegd, maar er nog meer actie moet worden ondernomen om echt commitment te garanderen. Wij zullen dan ook ons uiteindelijke prototype met de stakeholders delen en als ze er feedback en/of opmerkingen op hebben, zullen wij dat verwerken in ons onderzoek.

Ontwerpgericht onderzoek De betekenis van ontwerpgericht onderzoek is het volgende: deze vorm van onderzoek is meer dan een analyse van praktijkproblemen. De oplossingen die tijdens de sessie zijn benoemd, worden met deze vorm van onderzoek omgezet in een innovatieve interventie. Ontwerpgericht onderzoek past dan ook goed bij de Design Thinking methode (Klapwijk, z.d.).

Wij hebben vier stellingen aan de stakeholders voorgelegd. Op elke stelling hebben wij veel verschillende ideeën gekregen. De stellingen stonden gelijk aan onze prototypes. Op deze manier hebben wij de stakeholders ingezet voor brainstormsessies. Op de afbeelding hieronder is een schema te zien van de ideeën die zijn benoemd door de stakeholders. Daarnaast heeft elke stakeholder aangegeven wat voor diegene een essentiële toevoeging is in het rondje. Mariska heeft aanstekingen gemaakt van hetgeen dat de stakeholders zeiden. Deze aantekeningen zijn weergegeven in bijlage acht.

90

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Figuur 58: Aantekeningen stakeholdersessie

(van Eijk, 2020)

Er is één idee die onze creativiteit heeft getriggerd. Het inzetten van ‘the big 5’ in elk gebied combineert de elementen verbinding, spel en beleving. Elk gebied krijgt een apart thema wat aansluit bij de identiteit van het desbetreffende gebied.

Prototype bijstellen Voorafgaand aan de stakeholdersessie was ons nieuwste prototype al redelijk klaar. Toch wilden wij wachten met testen zodat de input vanuit de stakeholdersessie verwerkt kan worden. In paragraaf 3.3 wordt het prototype uitgebreid beschreven met bijbehorende ontwerpeisen. De input van de stakeholdersessie zal hier dan ook in verwerkt worden.

3.6 Conclusie Tijdens de ontwikkelfase zijn er meerdere prototypes ontwikkeld die inspelen op de gevonden gaps van het rondje. De prototypes hebben een samenhang, maar zijn ook verschillend van elkaar. Zo is ieder prototype doorontwikkeld op de inzichten van het prototype daarvoor. Hierdoor is het laatste prototype optimaal gerealiseerd. In de volgende fases gaan we de prototypes testen onder gebruikers. Verder heeft de stakeholdersessie ons veel nieuwe inzichten gegeven. Uit de brainstormsessie met de stakeholders kwamen namelijk originele ideeën naar boven. Ook zijn we vanuit de opleidingen gewend om een prototype te ontwikkelen die is gebaseerd op één specifieke doelgroep. In ons geval is het lastig, omdat het over een openbare ruimte gaat. Dit probleem is voorgelegd aan de stakeholders en samen met hen is besloten dat er een prototype moet komen die aansluit op die verschillende doelgroep. Het uiteindelijk ontwikkelde prototype de Big 5, spreekt meerdere doelgroepen aan omdat het aanbod uiteenlopend is. Hiermee willen wij zoveel mogelijk bewoners in beweging brengen en kennis laten maken met het Rondje Stadionpark. En tegelijkertijd wordt de identiteit van de verschillende gebieden in stand gehouden.

91

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

FASE 4: TESTEN

92

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Inleiding Geleidelijk en naast met de ontwikkelingsfase zijn de prototypen worden getest in de testfase. De prototypen zijn gestest bij bewoners in het gebied. De testen worden na afloop gevalueerd en de protypen aangescherpt. Op basis van de uitkomsten van alle testen kiezen wij als projectgroep het beste prototype welke nog verder door ontwikkeld zal worden.

4.1 Test-tool 4.1.1 Prototype 0.1 Een test-tool helpt je om te bepalen of je daadwerkelijk test wat je wilt testen. Voor prototype 0.1 wordt de volgende test-tool gebruikt: Low-Fidelity Prototyping. Deze tool wordt vaak gebruikt in een vroeg stadium van ideeontwikkeling. Aangezien prototype 0.1 vroeg in het proces van design thinking plaatsvindt, is dit een geschikte test-tool. Het prototype dat voor het eerst wordt getest heeft dan ook nog een ‘ruwe’ vorm. Het dient enkel om een beeld te krijgen van de reacties en het snelle effect ervan. Aan de hand van die effecten en reacties kan het prototype verder ontwikkeld en getest worden. In dit hoofdstuk worden de stappen beschreven hoe de tool uitgevoerd zal worden (Tomisch et al., 2018).

1. Schets de onderdelen voor het prototype Om het Rondje Stadionpark beter op de kaart te zetten, worden de wandelpaden verbeterd. Het idee is om het rondje één specifieke kleur te geven, zodat het voor omwonenden duidelijk wordt dat er een rondje is waar ze gebruik van kunnen maken. Het prototype kent de volgende onderdelen: • Wandelpaden (waar de gebieden in elkaar overlopen) • Mensen die in het desbetreffende gebied wandelen/fietsen/sporten • Vragenlijst met belangrijke vragen/punten 2. Beschrijf de schets van het prototype • Op één punt in de route worden gele markeringen aangebracht (pijlen) • Voorbijgangers te voet worden aangesproken en er wordt een kort interview gehouden 3. Creëer een fysiek prototype In deze stap worden de materialen/elementen beschreven waarmee het prototype wordt getest: • Krijtspray • Wandelpad • Voorbijgangers/sporters/fietsers 4. Voeg inhoud toe om het prototype tot leven te wekken • Flyers met uitleg over prototype + contactgegevens (bijlage elf) • Interviewvragen voor voorbijgangers/sporters/fietsers 4.1.2 Prototype 1.0 Voor prototype 1.0 wordt er gebruik gemaakt van een andere testtool, namelijk experience prototyping. Bij deze test-tool draait het voornamelijk om de ervaring die men heeft bij het prototype.

Eén van de doelen van het prototype is het zorgen van een leuke ervaring voor kinderen (Tomisch et al., 2018). Of dit slaagt, wordt dus bepaald aan de hand van deze test-tool. Daarbij is deze test-tool een vervolg van de vorige test-tool low-fidelity prototyping. Net zoals dit prototype een vervolg is op het voorgaande prototype. Ook bij deze test-tool zijn er een aantal stappen te nemen, deze staan hieronder beschreven.

93

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

1. Kies een probleem of situatie om te veranderen Voor kinderen in de omgeving zijn er momenteel weinig speelse elementen aanwezig in het Park de Twee Heuvels. Hierdoor hebben kinderen weinig te beleven en raken ze verveelt. Dit heeft als gevolg dat hun ouders/begeleiders minder snel met de kinderen naar de plek toe gaan. Door speelse elementen toe te voegen willen we de beleving voor kinderen optimaliseren.

2. Maak een lijst van de kwaliteiten die belangrijk zijn om de ervaring van de gebruiker zo optimaal mogelijk te maken Om beleving voor kinderen zo goed mogelijk te creëren zijn er een aantal aspecten waar rekening mee moet worden gehouden. Deze aspecten zijn: • Laagdrempelig/toegankelijk • Tijdelijk/veranderend • Speels • Beweging 3. Welk aspect van de ervaring staat centraal (problematisch, innovatief of belangrijk) Spelen en beweging staat centraal.

4. Werk het ervaringsprototype uit aan de hand van materialen, plek en teamgenoten.

Om een eerste spelelement neer te zetten wordt er gebruik gemaakt van krijtspray. Deze is al aangeschaft voor prototype 0.1. Vanuit eerdere ervaringen met deze krijtspray is gebleken dat deze spray een felle gele kleur heeft, opvallend is bij voorbijgangers en tijdelijk van aard is.

Het spelelement wat wordt getest is een hinkelbaan. Dit is een ‘spel’ voor kinderen vanaf 4 jaar. Vrijwel alle kinderen vanaf die leeftijd zijn bekend met dit spel. Kinderen weten dus wat de bedoeling is en hoeven niet naar een lange instructie te luisteren. Het spel bevordert zowel een speels gevoel als beweging. Ook kunnen kinderen dit zelfstandig spelen zonder hun begeleiding/ouders. Een hinkelbaan kan zolang gemaakt worden als is gewenst (Kinderspelletjes, z.d.).

5. Neem de totale ervaring op door jezelf in de schoenen te plaatsen van de gebruiker.

Als gebruiker kun je misschien denken dat de spray niet in dat gebied aangebracht mag worden.

Verder kan het mensen irriteren dat ze worden aangesproken door een groepje studenten in corona tijd. Verder is het een laagdrempelige test waarbij vrijwel geen knelpunten te vinden zijn.

4.1.3 Prototype 2.0 Dit prototype zal niet meer onder gebruikers worden getest door ons. Toch zullen we een test-tool uitwerken zodat de opdrachtgever ons idee aan de hand van de test-tool kan implementeren. Wij kiezen opnieuw voor experience prototyping. Met deze tool kan de beleving van de gebruiker worden getest. Wij vinden deze het best passen bij het prototype, omdat beleving hierin centraal staat. Er zijn een aantal stappen die met deze tool beschreven worden.

1. Kies een probleem of situatie om te veranderen Het Rondje Stadionpark is momenteel in volle ontwikkeling en sommige onderdelen van het rondje zijn nog niet af. Veel omwonenden weten niet dat het rondje bestaat en daarbij sluiten de verschillende gebieden niet op elkaar aan. Dit prototype zorgt ervoor dat het rondje beter op de kaart wordt gezet en neemt hierbij een unieke positie in. Daarnaast worden gebieden met elkaar verbonden dankzij een overkoepelend thema.

2. Maak een lijst van de kwaliteiten die belangrijk zijn om de ervaring van de gebruiker zo optimaal mogelijk te maken.

94

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

De tool is voor iedereen toegankelijk, aangezien het rondje ook voor iedereen bedoeld is. Er wordt geen onderscheid gemaakt in doelgroepen. Er zijn een aantal aspecten die van belang zijn om het prototype te laten slagen: • Laagdrempelig/toegankelijk • Thematisering • Speelsheid • Beweging • Ontmoeten • Uitdaging 3. Welk aspect van de ervaring staat centraal? (problematisch, innovatief of belangrijk) Beleving staat centraal in het prototype. De manier waarop iemand iets beleefd, is afhankelijk van de persoon zelf, het thema, de elementen etc.

4. Werk het ervarings prototype uit aan de hand van materialen, plek en teamgenoten In elk gebied wordt een groot informatiebord gehangen bij de entree van het desbetreffende gebied.

Vervolgens wordt bij elk element van de Big 5 een klein informatiebord geplaatst. Hier kan de gebruiker meer informatie vinden over het sport-, spel- of natuurelement en wordt de gebruiker eraan herinnerd dat het een onderdeel is van de Big 5. Het Eiland van Brienenoord is hierbij een uitzondering. Daar zijn geen informatieborden maar folders. Deze informatieve folders zijn te verkrijgen bij de Buitenplaats. Per gebied zal er een verschil zijn in materialen, plek en ervaringen.

Hieronder wordt kort benoemd wat de nodige materialen zijn voor elk gebied.

Eiland van Brienenoord Je gaat hier op zoek naar vijf verschillende dieren. Je hebt hier verder geen specifieke elementen voor nodig, omdat dieren continu bewegen. Wel staat er informatie over de te vinden diersoorten op de te verkrijgen folders. Dit stimuleert educatie bij jong en oud.

Park de Twee Heuvels Er staan hier vijf verschillende spelelementen. De kabelbaan, skatebaan en het klimrek staan al in het park. De hinkelbaan wordt gesprayd met de spray uit prototype 0.1 en 1.0. De schommel moet wel nog geplaatst worden, hier heb je wel materialen voor nodig.

Sportcomplex Hier staan vijf verschillende sportelementen gericht op amateursporten. In dit gebied moet er een voetbalgoal, slalompaaltjes, een basket, een tafeltennistafel en een verspring zandbak geplaatst worden. De tafeltennistafel is van beton zodat het vandalisme bestendig is. Ook de basket, slalompaaltjes en de voetbalgoal zijn van sterk materiaal zodat het minder snel kapot gemaakt wordt.

Stadionpark Driehoek Hier staan vijf verschillende urban sports elementen. In dit gebied moet er een touw, atletiekbaan, steps, een ladder en bankjes met bijvoorbeeld fietstrappers geplaatst worden. De atletiekbaan kan gesprayd worden met de spray uit prototype 0.1 en 1.0. De bankjes zijn al in het gebied geplaatst dus hoeven alleen de trappers geïmplementeerd te worden. De steps zijn van beton zodat het vandalisme bestendig is.

95

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Rivieroevers Hier staan vijf verschillende elementen die gericht zijn op ontmoetingen. De Complimenten Poort, Park(ing), Public Message Box, Before I Die Wall en Fotolijst moeten allemaal nog worden geïnstalleerd in het gebied. Hier zijn verschillende materialen voor nodig die ook in de financiële begroting worden meegenomen.

Bedrijvenpark Stadionpark Dit gebied doet niet mee met de Big 5. Hier zijn dus geen materialen voor nodig.

5. Neem de totale ervaring op door jezelf in de schoenen te plaatsen van de gebruiker De tool is zodanig ontwikkeld dat er weinig tot geen knelpunten zijn. Hier hebben we zoveel mogelijk ingespeeld op de pijnpunten van de doelgroep. Deze pijnpunten zijn gebaseerd op de ervaringen van prototype 0.1 en 1.0. Je kan de route in één keer lopen, of elke keer een ander gebied. Daarnaast kan het zijn dat de gebruiker een bepaald sport-, spel- of natuurelement niet leuk vind. Het aanbod is divers waardoor we voor iedereen wat leuks hebben gecreëerd. Verder kunnen mensen de informatievoorziening niet voldoende vinden. Er worden grote en kleine informatieborden geplaatst waardoor de bewegwijzering voldoende zou moeten zijn. Ten slotte kan het prototype alleen worden uitgevoerd of met meerdere mensen en op ieder moment van de dag.

4.2 Testcriteria Om daadwerkelijk te testen wat je wilt testen, wordt er gebruik gemaakt van testcriteria. Deze criteria worden afgeleid van de ontwerpeisen om de test valide te maken. Er wordt in dit hoofdstuk een vraag geformuleerd, waarna de testcriteria worden beschreven.

4.2.1 Testvraag 4.2.1.1 Prototype 0.1 Prototype 0.1: Wordt het voor mensen duidelijker als de wandelroute een specifieke kleur krijgt, zodat ze zien dat het pad bij het Rondje Stadionpark hoort?

Hierbij horen de volgende testcriteria: 1. De test vindt plaats op een gedeelte waar twee gebieden in elkaar overlopen.

2. De krijtspray heeft een opvallende kleur (Safety Nation, z.d.).

3. De test wordt onder verschillende leeftijdscategorieën getest.

4. De test wordt uitgevoerd op een woensdagmiddag.

5. Op het moment van testen zijn er wandelaars aanwezig.

4.2.1.2 Prototype 1.0 Prototype 1.0: Heeft het toevoegen van speelse elementen invloed op de beleving van kinderen en hun ouders in het gebied?

Hierbij horen de volgende testcriteria: 1. De test vindt plaats in het Park de Twee Heuvels (Stadsontwikkeling Rotterdam, 2016).

2. Het speelse element valt op en nodigt uit.

3. Kinderen worden gemotiveerd gebruik te maken van het prototype (de Rooij & A., z.d.).

4. De test wordt uitgevoerd op een woensdagmiddag (Prinses Margrietschool, 2019).

5. Het spelelement is slechts tijdelijk (Safety Nation, z.d.).

6. Kinderen vinden het spelelement niet te moeilijk (M., 2019).

96

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

4.2.1.3 Prototype 2.0 Prototype 2.0: Zorgt de Big 5 voor verbinding tussen de gebieden en staat beleving centraal in dit prototype?

Hierbij horen de volgende testcriteria: Algemeen 1. De test vindt plaats in de gebieden waar het rondje doorheen loopt (Gemeente Rotterdam, 2017) 2. De elementen stimuleren beweging (Yalp, 2020).

3. De gebruiker kan de Big 5 op een veilige manier opsporen.

4. De spel-, sport- en natuurelementen zijn in de openbare ruimte te vinden.

5. Alle elementen zijn gerealiseerd in elk gebied.

6. Het prototype trekt verschillende doelgroepen aan (Gemeente Rotterdam, 2017c) 7. De informatieborden en de flyers zijn in begrijpelijk Nederlands geschreven.

Eiland van Brienenoord 8. De dieren zijn op het eiland te vinden (Zuid-Hollands Landschap, z.d.).

Park de Twee Heuvels 9. De schommel is veilig te gebruiken (Jungle GYM, z.d.).

Sportcampus 10. Tijdens de test zijn de amateurclubs open om ballen uit te lenen.

11. Er is genoeg ruimte om de tennistafel voor de veiligheid (Zondag, z.d.).

Stadionpark Driehoek 12. Het is voor voorbijgangers duidelijk welke oefeningen uitgevoerd kunnen worden met de onderdelen.

Rivieroevers 13. Er kunnen minimaal twee personen aan elk element meedoen.

Bedrijvenpark Niet van toepassing.

Bij sommige gebieden van het rondje staan geen testcriteria beschreven. Dit komt omdat die testcriteria dan al bij de algemene testcriteria zijn beschreven. Verder hebben wij gekeken naar het Design Criteria Canvas uit de ontwikkelfase en van daaruit hebben wij de testcriteria voor dit prototype geformuleerd.

4.2.2 Uitwerking + onderbouwing testcriteria 4.2.2.1 Prototype 0.1 1. Op plekken waar twee gebieden in elkaar overlopen is het vrij lastig om de juiste route aan te houden. De test zal een hulpmiddel zijn voor mensen om deze overgang soepel te laten verlopen.

2. De krijtspray moet een opvallende kleur hebben, omdat mensen anders geen verschil zien met de wandelpaden en de extra kleur die wij toevoegen.

97

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

3. Door het prototype onder verschillende doelgroepen de testen, wordt onze test betrouwbaarder en meer valide. Als we vanuit verschillende invalshoeken meningen teruggekoppeld krijgen, kunnen wij dit idee beter uitwerken.

4. Door de test op een woensdagmiddag uit te voeren, is de kans groot dat we meer mensen kunnen aanspreken met ons prototype. Op deze manier is de kans ook groter dat we verschillende doelgroepen bereiken.

5. Ons prototype heeft mensen nodig, omdat de gebruikerservaring anders niet getest kan worden. Zolang er maar voorbijgangers zijn, kunnen we kijken of onze test goed is.

4.2.2.2 Prototype 1.0 1. Uit de deskresearch en de eerste test is gebleken dat er in het park veel kinderen met ouders komen om te spelen. Het park geeft hun een ‘achtertuin gevoel’ waardoor ze er graag komen.

2. Er zijn al enkele klimrekken. Het element wat wij toevoegen zal moeten opvallen om de aandacht te trekken van kinderen, anders blijven ze bij de bestaande speelelementen.

3. Om de ervaring van kinderen te kunnen peilen, zullen ze ook gebruik moeten maken van het element. Kinderen hebben twee soorten motivatie; intrinsieke en excentrieke motivatie.

Kinderen met intrinsieke motivatie worden gemotiveerd door onder andere competentie.

Beide spellen kunnen in wedstrijdvorm worden uitgevoerd.

4. Woensdagmiddag zijn kinderen al vroeg uit van school. Zo is de Prinses Margrietschool, basisschool aan de rand van het Park de Twee Heuvels, om 12:30 uit. In deze middag gaan ouders dus vaak met hun kinderen naar buiten voor vermaak en afleiding.

5. Om kinderen continu te blijven verrassen komen er geen permanente speelelementen, maar tijdelijke. Zodra de gehele gebiedsontwikkeling is voldaan, kan er worden gekozen voor permanente speelelementen. Daarom wordt er gebruik gemaakt van krijtspray die verwijderbaar is.

6. Om de aandacht van kinderen te kunnen krijgen, moet het spel niet te moeilijk en niet te makkelijk zijn.

4.2.2.3 Prototype 2.0 1. Het is belangrijk dat de test plaatsvindt in de gebieden waar het rondje doorheen loopt, anders kan de verbinding tussen de gebieden niet worden getest.

2. Een van onze hoofddoelen is het stimuleren van beweging. Daarom is het belangrijk dat bij alle elementen de gebruiker kan bewegen.

3. Veiligheid staat voorop bij het spotten van de Big 5. We willen dat iedereen veilig de Big 5 kan spotten, ongeacht de leeftijd.

4. Het is belangrijk dat alle elementen in de openbare ruimte worden geplaatst, omdat we het prototype voor iedereen toegankelijk willen maken. Het is dan niet handig als mensen op privĂŠterreinen moeten komen.

5. Het prototype kan niet worden getest als sommige elementen nog niet zichtbaar zijn. Het is dan beter om eerst alle elementen te implementeren en pas daarna dit prototype te testen.

Dit is tevens afhankelijk van de ontwikkelingen die momenteel bezig zijn in de verschillende gebieden.

6. Ons prototype is geschikt voor meerdere doelgroepen en het aanbod van elementen zorgt ervoor dat er verschillende doelgroepen worden getrokken. Mocht dit niet het geval zijn moeten sommige elementen wellicht aangepast worden die passen bij de behoeften van andere doelgroepen.

7. Het is wel zo professioneel om de informatieborden in begrijpelijk Nederlands te schrijven.

Hierdoor is het voor de gebruiker ook duidelijk wat ze bij elk element moeten doen en waar de Big 5 te vinden is.

8. De dieren op het Eiland van Brienenoord moeten aanwezig zijn, anders kan de zoektocht naar de Big 5 niet worden voltooid.

98

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

9. Veiligheid staat voorop en daarom is het belangrijk dat er een rubberen valondergrond onder de schommel wordt geplaatst. Zo kunnen kinderen veilig gebruik maken van de schommel.

10. Wij leggen graag een verband met de amateurclubs, vandaar is het belangrijk dat tijdens het testen de amateurclubs open zijn. Gebruikers van het gebied kunnen dan een bal lenen om het spel- of sportelement uit te voeren.

11. De tafeltennistafel moet ook veilig te gebruiken zijn. Door genoeg ruimte om de tafel te laten, kunnen mensen hier veilig gebruik van maken. Ook hebben voorbijgangers die geen interesse hebben in de tafeltennistafel op deze manier geen last van spelende bezoekers.

12. De onderdelen zullen uitdagend zijn, maar ze moeten ook niet lastig te benaderen zijn door voorbijgangers. Door een aantal oefeningen duidelijk te maken, zal men eerder participeren.

13. Een ontmoeting vindt plaats tussen minimaal twee personen. Vandaar dat aan elk element minimaal twee mensen mee kunnen doen, zodat er ruimte is voor ontmoeting.

4.3 Uitvoering test In dit hoofdstuk worden de testresultaten weergegeven van de geteste prototypes. Er wordt gekeken naar de uitvoer en de feedback op elke test.

4.3.1 Prototype 0.1 Wordt het voor mensen duidelijker als de wandelroute een specifieke kleur krijgt, zodat ze zien dat het pad bij het Rondje Stadionpark hoort?

De uitvoer: We hebben met een felle krijtspray pijlen getekend op een wandelpad (bijlage twaalf). Daarnaast zijn we door het gebied gelopen om voorbijgangers aan te spreken die zich (onbewust) bevonden op de route. Hiervoor hadden wij een aantal vragen opgesteld, waaronder of mensen dankzij de pijlen de route beter kunnen volgen. Uit de interviews is af te leiden dat de pijlen een handig hulpmiddel zijn om de route beter te markeren. Deze interviews zijn te vinden in bijlage dertien.

Feedback: We hebben aan voorbijgangers gevraagd of ze aanvullingen hebben op onze test. De meesten vonden dit een leuk initiatief, maar er moet meer actie worden ondernomen om het rondje echt bekender en toegankelijker te maken. Voorbeelden van deze aanvullingen waren: borden/paaltjes, speeltoestellen voor kinderen en het toevoegen van extra sporten aan het rondje. Met de verkregen informatie uit de interviews (bijlage dertien) kunnen wij dit prototype verder ontwikkelen tot een waardevolle tool. Zowel de test-tool als de testcriteria hebben geholpen om deze test tot een succes te maken. De testcriteria kwamen goed terug tijdens de test en hebben voor een positief resultaat gezorgd.

4.3.2 Prototype 1.0 Heeft het toevoegen van speelse elementen invloed op de beleving van kinderen en hun ouders in het gebied?

De uitvoer: Op een van de paden in het Park de Twee Heuvels hebben wij een hinkelbaan gesprayd. De hinkelbaan is uiteindelijk gesprayd tussen een skatebaan en een kabelbaan, aangezien hier de meeste kinderen voorbijkwamen (bijlage veertien). Verder waren er in de omgeving bankjes en markeringen te zien. We hebben plaatsgenomen op een bankje om te kijken of de hinkelbaan werd gebruikt door kinderen en/of volwassenen. Verschillende kinderen hebben gebruik gemaakt van de hinkelbaan. Door middel van interviews vroegen wij de gebruikers wat ze van de hinkelbaan vonden en wilden we dus de gebruikerservaring testen. Uit de interviews in bijlage vijftien blijkt dat de hinkelbaan zeker een succes was.

99

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Feedback: Deze test was het missende puzzelstukje van ons totale idee. Dankzij deze test weten wij hoe we ons laatste prototype vorm kunnen geven. Vanuit de gebruikers kregen wij te horen dat de test erg geslaagd was en dat er meer van zulke spelelementen geplaatst moeten worden. Voor ons was deze test erg belangrijk, omdat wij nu de informatie hebben om prototype 2.0 vorm te geven. Verder heeft deze test ons laten zien welke ervaring mensen hadden bij de hinkelbaan en het idee van extra spelelementen in het Park de Twee Heuvels. De gekozen test-tool heeft hier ook zeker een bijdrage aan geleverd. We waren in staat om de gebruikerservaring te testen met dit prototype. Ook de testcriteria waren goed opgesteld. Ondanks corona waren er genoeg mensen die ons prototype konden gebruiken en onze test als positief hebben ervaren.

4.3.3 Prototype 2.0 Wij zullen dit prototype niet testen en laten dit over aan de opdrachtgever. Alle stappen zijn doorlopen van de testfase zodat de opdrachtgever aan de hand van experience prototyping onze tool daadwerkelijk kan testen.

4.4 Draagvlak Wij hebben een aantal prototypes onder verschillende doelgroepen getest. Daarnaast hebben wij met de stakeholdersessie draagvlak gecreëerd voor stakeholders. Dit is al aan bod gekomen bij de uitwerking van de stakeholdersessie in hoofdstuk drie. Er zijn verschillende modellen waarmee je draagvlak in beeld brengt. Wij maken gebruik van het ABC-model. Dit model kent een aantal fasen die elk weer onderverdeeld zijn in acties (Naafs, 2011).

Aandachtsfase Bekendmaking Tijdens het testen van onze prototypes hebben wij verschillende gebruikers van het gebied aangesproken en geïnterviewd. Het doel hiervan was dat wij de mensen op de hoogte wilden brengen van onze test en waarom we dit deden. Op deze manier creëerden wij bekendmaking. Veel gebruikers van het gebied bewandelen het rondje, maar weten dat nog niet.

Bewustwording Tijdens de interviews kwam naar voren dat veel mensen in de corona tijd naar buiten gaan. Mensen werken veel thuis en vinden het belangrijk dat ze toch even naar buiten gaan. Rondje Stadionpark is daar ideaal voor. Veel gebruikers van het gebied lopen een gedeelte van, of zelfs het hele rondje, maar zijn zich daar niet van bewust. Wij hebben aan de mensen verteld dat wij iets nieuws ontwikkelen voor het rondje, om het veiliger, interactiever en leuker te maken. De reacties waren op dat moment zeer positief.

Bewegingsfase Betrokkenheid Tijdens de stakeholdersessie was er een bewoonster van het gebied aanwezig. We weten dat één persoon niet voor honderden kan praten, maar zij weet wel hoe haar vrienden en familie over het gebied denken. Vanuit de bewoonster kwam veel interessante input. We legden ons prototype voor en ze heeft een grote bijdrage geleverd in de verdere idee-ontwikkeling. Wij hebben gekeken naar de behoeften van omwonenden in de ontwikkeling van ons prototype. Op deze manier creëren wij een aanbod wat voor verschillende doelgroepen interessant is. Door bewoners mee te nemen in het ontwikkelproces, voelen zij zich ook meer betrokken met het Rondje Stadionpark.

100

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Bereidheid Voor gebruikers van het gebied is het belangrijk om in kaart te brengen wat hun winst is bij onze tool. Ten eerste zit er een educatief gedeelte in onze tool. Zowel voor jong en oud is er een element waar je iets van kunt leren, bijvoorbeeld op het Eiland van Brienenoord. Verder zorgen wij voor beleving in elk gebied met spel-, sport- en natuurelementen. Wij maken het voor mensen makkelijker om meer te bewegen in een gebied waar ze toch al vaker komen. Ook voor kinderen wordt het aantrekkelijker om met ouders mee te wandelen, waar je in eerste instantie weer naar een andere plek moet om iets leuks te vinden voor het kind. Onze tool is toegankelijk en motiveert mensen om meer te bewegen en ook om nieuwe mensen te ontmoeten.

Commitmentfase Draagvlak Het is belangrijk dat we de huidige gebruikers blijven motiveren om het rondje te bewandelen en daarbij ook nieuwe doelgroepen aan te trekken. Zodra meer mensen het rondje gaan bewandelen, zal de mond-tot-mond reclame omhoog gaan en wordt de naamsbekendheid vergroot. Het begint bij iets kleins en uiteindelijk zal heel Rotterdam het Rondje Stadionpark kennen en gebruiken. De wens van de opdrachtgever wordt hiermee in vervulling gebracht, omdat het rondje beter op de kaart wordt gezet en bewoners van Rotterdam-Zuid in beweging komen. Om het draagvlak te behouden is het belangrijk dat social media wordt ingezet om successen te delen. De Big 5 kan op verschillende sociale kanalen worden gepost, om ook op die manier de naamsbekendheid te vergroten. Wellicht kunnen ook persoonlijke successen worden gedeeld, om andere mensen te stimuleren om mee te doen met de Big 5.

4.5 Conclusie Tijdens de testfase zijn alle prototypes uit de ontwikkelfase getest, met uitzondering van prototype 2.0. De testen zijn uitgevoerd aan de hand van de gekozen testtools. Voor prototype 1.0 en 2.0 is dezelfde testtool gekozen, aangezien deze twee prototypes een overeenkomstig doel hadden. Bij de testen die wel zijn uitgevoerd is er gesproken met verschillende voorbijgangers. De voorbijgangers verschilden allemaal van leeftijd en hadden ook allemaal een ander doel om naar buiten te gaan. Wel woonden ze allemaal in Stadionpark en de nabije omgeving. Iedereen waarmee is gesproken was enthousiast over het project en de prototypes. Vanuit deze straatinterviews is er voldoende feedback gekomen, waardoor het project verder voortgezet kon worden. Daarom kunnen we de testen geslaagd noemen. Zoals al is benoemd is het laatste prototype niet getest. Wel is deze fase volledig beschreven, zodat de opdrachtgever zelfstandig het product zou kunnen testen.

101

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

FASE 5: OPLEVEREN

102

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Inleiding Dit hoofdstuk staat in teken van ons eindproduct die de afgelopen fases is ontwikkeld. Wij hebben aan de hand van de design thinking methode een tool ontwikkeld die het Rondje Stadionpark op de kaart zet en ervoor zorgt dat de verschillende gebieden met elkaar verbonden worden. Er is rekening gehouden met de doelen van de opdrachtgever waarbij beweging centraal staat. In de laatste fase wordt de tool kort toegelicht en is er nagedacht over een eindproduct om de tool te overhandigen aan de opdrachtgever.

5.1 Samenvatting tool Onze uiteindelijk ontwikkelde tool is de Big 5. De Big 5 is een gethematiseerde belevenis in het Rondje Stadionpark. Elk onderdeel heeft een eigen thema gekregen die gebaseerd is op het karakter van het desbetreffende gebied. Op deze manier wordt storytelling ingezet om de tool over te brengen op bewoners en gebruikers van het gebied. De Big 5 is afgeleid van de Big 5 in Afrika en is op twee manieren te benaderen; vijf gebieden die onderdeel uitmaken van het rondje en vijf elementen die te vinden zijn per gebied. Beleving aan de hand van de Big 5 is het overkoepelende thema voor het gehele rondje en dit zal zorgen voor verbinding. Binnen de verschillende gebieden zijn de elementen gebaseerd op sport, spel en educatie.

De tool sluit aan bij de kernwaarden van onze projectgroep. Onze groep staat voor verbinden, ontmoeten, speelsheid/plezier en vitaliteit. Al deze kernwaarden zijn terug te vinden in ons onderzoek en in de Big 5. Er is veel nagedacht over een specifieke doelgroep. Uiteindelijk is de tool relevant gemaakt voor alle bewoners van Stadionpark. Alleen op deze manier is ontmoeten een van de kernwaarden die centraal staat.

5.2 Eindpresentatie Er is al twee keer eerder een presentatie richting de opdrachtgever gehouden. Beide keren is de presentatie beeldend gemaakt aan de hand van een PowerPoint. Voor de eindpresentatie hebben wij ervoor gekozen om onze tool op een creatieve manier te presenteren. Wij maken gebruik van een eigen Instagrampagina waarop we de losse Instagramberichten als slides gebruiken. We presenteren op deze manier, omdat Instagram een van de kanalen is waarop het prototype en het rondje onder de aandacht kan worden gebracht bij bewoners. Mocht ons idee daadwerkelijk geĂŻmplementeerd worden, kan de opdrachtgever deze Instagrampagina overnemen en de berichten staan dan al online.

We maken het hiermee voor de opdrachtgever makkelijker om de Big 5 direct onder de aandacht te brengen bij bewoners en gebruikers van het gebied. Verder kunnen wij op deze manier het verhaal van de Big 5 beter overbrengen tijdens de presentatie, omdat we de stakeholders als het ware door de Instagramberichten laten scrollen. De sfeer van het rondje kan goed worden overgebracht van presentator naar opdrachtgever. De opdrachtgevers kunnen deze presentatie ook op een later moment makkelijk terugvinden, aangezien de presentatie online staat.

5.3 Oplevering De Big 5 wordt middels een conceptboek aan de opdrachtgever en docent overhandigd. De Big 5 staat centraal in het conceptboek en er wordt gebruik gemaakt van veel beelden. Ook komt er een korte onderbouwing voor het prototype terug in het conceptboek. We willen ervoor zorgen dat de uitstraling van de tool goed naar voren komt. Ten slotte dient het conceptboek professioneel over te komen bij de opdrachtgevers.

103

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

5.4 Evaluatie Om te beginnen is er met enorm veel plezier aan dit project gewerkt. De groep werkte als een geoliede machine en alle projectleden zaten op één lijn. Dit heeft vooral te maken met de vele kansen die wij zagen voor dit gebied. Het motiveerde dan ook om voor dit gebied een goede tool te ontwikkelen.

We kunnen met veel trots terugkijken op de ontwikkelde tool. Het is de uitkomst van een proces waarin meerdere keren een stapje terug is gezet. Deze stappen hebben uiteindelijk geleid tot een volledig onderzoek met een geslaagd prototype. De mogelijkheid om een stap terug te zetten is te danken aan de Design Thinking methode. Deze methode is dan ook als prettig ervaren. De Big 5 speelt in op de gaps van het rondje, waardoor het onderzoek als basis fungeert voor de tool. Ten slotte hopen wij dat onze tool daadwerkelijk geïmplementeerd wordt zodra het hele rondje volledig gerealiseerd is en dat Rotterdam-Zuid een beter imago krijgt waarbij bewoners weer vitaal zijn.

104

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

LITERATUURLIJST

105

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Aardoom, A. (2021, 6 januari). Rotterdam wil dé stad van urban sports worden: ‘Als ik hier zou kunnen trainen, zou ik dat direct doen’. Geraadpleegd op 7 januari 2021, van https://www.ad.nl/rotterdam/rotterdam-wil-de-stad-van-urban-sports-worden-als-ik-hier-zoukunnen-trainen-zou-ik-dat-direct-doen~a27b7dde/

Ahoy. (z.d.). Rotterdam Ahoy. Ahoy. Geraadpleegd op 13 november 2020, van https://www.ahoy.nl

Alle Cijfers. (2020a). Inwoners naar leeftijd [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://allecijfers.nl/buurt/oud-ijsselmonde-rotterdam/

Alle Cijfers. (2020b, 15 november). Héél véél informatie over Oud-IJsselmonde. Geraadpleegd op 25 november 2020, van https://allecijfers.nl/buurt/oud-ijsselmonde-rotterdam/

Ark. (2019, 28 juni). Bever. Geraadpleegd op 5 januari 2021, van https://www.ark.eu/natuurontwikkeling/dieren/bever

Arko Sports Media. (2020, 24 november). Rotterdam wil meer kansen met urban sports benutten.

Geraadpleegd op 20 januari 2021, van https://www.sportenstrategie.nl/overheid/rotterdamwil-meer-kansen-met-urban-sports-benutten/

Beebop. (2019). Voetbalgoal [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://beebop.nl/producten/sportcourts/spijlen-voetbaldoeltjes/

Beesies. (z.d.-a). Bever [Afbeelding]. Geraadpleegd van http://www.beesies.nl/bever.htm

Beesies. (z.d.-b). Bever. Geraadpleegd op 21 januari 2021, van http://www.beesies.nl/bever.htm

Bentvelsen, Y. (z.d.). Feedback vragen. Geraadpleegd op 8 december 2020, van http://www.carrieretijger.nl/functioneren/communiceren/mondeling/vaardigheden/feedbackvragen

106

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Boswijk, A., & Peelen, E. (2015). Economie van Experiences (4de editie). Amsterdam, Nederland: Pearson Benelux B.V.

BouwhulpGroep. (2015). Bouwhulp - Sportdorp, Rotterdam. Geraadpleegd op 20 november 2020, van http://www.bouwhulparchief.nl/advies/Rotterdam_15030_sportdorp.php

Bureau Buhrs. (2020, 30 april). Haal meer uit je digitale bijeenkomst. Geraadpleegd op 8 december 2020, van https://www.bureaubuhrs.nl/blogs/haal-meer-uit-je-digitale-bijeenkomst/

Bureau Mediadiensten. (2015). Subsidie bij aanleg wandelroute: eisen en richtlijnen (291805).

Provincie Zuid-Holland. Geraadpleegd van https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwiIkfu WhavtAhVPqaQKHa6WCOMQFjAAegQIARAC&url=https%3A%2F%2Fwww.zuidholland.nl%2Fpublish%2Fpages%2F11647%2Fsubsidiebijaanlegwandelrouteeisenenrichtlijne n.pdf&usg=AOvVaw3B35Ma2i3rQkiJBoyJBv7k

C. (2019a, 11 oktober). Kralingse Bos - Kralingse Plas. Geraadpleegd op 28 november 2020, van https://www.cityrotterdam.com/bezoek/parken-rotterdam/kralingseplas-kralingsebos/

Centraal Bureau voor de Statistiek. (2018a, 22 oktober). Meer dan de helft Nederlanders niet religieus. Geraadpleegd op 16 december 2020, van https://www.cbs.nl/nlnl/nieuws/2018/43/meer-dan-de-helft-nederlanders-niet-religieus

Centraal Bureau voor de Statistiek. (2018b, 18 december). Prognose: 3,5 miljoen alleenwonenden in 2030. Geraadpleegd op 16 december 2020, van https://www.cbs.nl/nlnl/nieuws/2018/51/prognose-3-5-miljoen-alleenwonenden-in-2030

Centraal Bureau voor de Statistiek. (2021a). Conjunctuurklok [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/conjunctuurklok

107

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Centraal Bureau voor de Statistiek. (2021b, 14 januari). Conjunctuurklok. Geraadpleegd op 17 januari 2021, van https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/conjunctuurklok

Code Waag. (z.d.). Bouwjaar woningen [Afbeelding]. Geraadpleegd van http://code.waag.org/buildings/#51.8965,4.5349,14

Cramwinckel, M. (2018a). Associaties Rotterdam negatief [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://rotterdampartners.nl/app/uploads/2018/07/Rapport-woonimago-onderzoekRotterdam-DEF.pdf

Cramwinckel, M. (2018b). Associaties Rotterdam positief [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://rotterdampartners.nl/app/uploads/2018/07/Rapport-woonimago-onderzoekRotterdam-DEF.pdf

Cramwinckel, M. (2018c, 6 maart). RAPPORT WOON-IMAGO ONDERZOEK ROTTERDAM. Geraadpleegd op 16 november 2020, van https://rotterdampartners.nl/app/uploads/2018/07/Rapport-woonimago-onderzoekRotterdam-DEF.pdf

Daalderop, T. (z.d.). Wat is co-living? Geraadpleegd op 16 december 2020, van https://www.centrumgroepswonen.nl/co-living.html

Daamen, M. (2017, 9 maart). Uit op Zuid: De Veranda. Geraadpleegd op 9 november 2020, van http://www.ziezuid.nl/uit-op-zuid-de-veranda/

Damen, M. (2017, 21 juni). Wat Feyenoord City voor Rotterdam-Zuid betekent. Geraadpleegd op 16 november 2020, van https://www.rigo.nl/wat-feyenoord-city-voor-rotterdam-zuid-betekent/

De Fitnesstuin. (z.d.). Bankje met fietstrappers [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://www.defitnesstuin.nl/product/7135-bank-met-dubbele-pedalen/

108

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

de Jong, H. (2020). Trends voor BZK in 2020. Geraadpleegd op 25 november 2020, van https://kennisopenbaarbestuur.nl/media/256378/trending-topics-2020-online.pdf

de Jonge, A. (2020). Touwen aan boom [Afbeelding]. Geraadpleegd 18 januari 2021, van https://www.ad.nl/utrecht/kasper-30-wil-op-een-dun-touw-zijn-flat-uitlopen-het-is-80-meternaar-de-overkant~ae8d4554/

de Langen, S., Beenackers, M., & van Luijk, P. (2019 december). Gezond010: het akkoord.

Geraadpleegd op 25 november 2020, van https://rotterdam.notubiz.nl/document/8336381/1

de Rooij, L., & A. (z.d.). Intrinsieke motivatie verhogen. Geraadpleegd op 15 december 2020, van https://www.thomasencharles.nl/kindgesprekkenmotivatie/#:%7E:text=Intrinsieke%20en%20extrinsieke%20motivatie,Een%20intrinsiek%20gemotiveerd&text=Deze%20kinderen%20zijn%20leergericht.,Deze%20 kinderen%20zijn%20resultaatgericht

De Steven. (z.d.). Commitment verkrijgen binnen teams en organisaties. Geraadpleegd op 15 december 2020, van https://www.desteven.nl/leerdoelen/leidinggevende-manager/leerdoeltraining-teamontwikkeling-teambuilding/commitment

Domeni, M., & van der Zwan, E. (2020a). Seven-Acre Edible Forest To Feed Atlanta Residents [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://2021.mywdka.nl/lemminorbranding/wpcontent/uploads/sites/141/2020/06/Trends-binnen-een-urbane-context.pdf

Domeni, M., & van der Zwan, E. (2020b). VR-Enabled Escapist Wellbeing [Afbeelding].

Geraadpleegd van https://2021.mywdka.nl/lemminorbranding/wpcontent/uploads/sites/141/2020/06/Trends-binnen-een-urbane-context.pdf

109

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

DUIC. (2017a). Complimentenpoort [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://www.duic.nl/opmerkelijk/complimentenpoort-bij-hoog-catharijne/

DUIC. (2017b, 6 december). Complimentenpoort bij Hoog Catharijne. Geraadpleegd op 7 januari 2021, van https://www.duic.nl/opmerkelijk/complimentenpoort-bij-hoog-catharijne/

Economische Verkenning Rotterdam. (2020a). Groei van de stad [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://evr010.nl/evr-2019/aantrekkelijke-stad/groen-van-destad/#:%7E:text=Het%20aandeel%20inwoners%20van%2065,0%20%2D19%20jaar%20zal%2 0tellen

Economische Verkenning Rotterdam. (2020b, 21 februari). Groei van de stad. Geraadpleegd op 17 januari 2021, van https://evr010.nl/evr-2019/aantrekkelijke-stad/groen-van-destad/#:%7E:text=Het%20aandeel%20inwoners%20van%2065,0%20%2D19%20jaar%20zal%2 0tellen

Eelants, M. (2020, 29 januari). DESTEP-analyse. Geraadpleegd op 16 december 2020, van https://www.marketingmodellen.com/destep-analyse/

Eerdmans, J. (2018 februari). RIVIEROEVERS ROTTERDAM - DE BLAUWE LONGEN VAN DE STAD. Geraadpleegd op 10 december 2020, van https://archief12.archiefweb.eu/archives/archiefweb/20190708081718/http://www.rotterdam .nl/wonen-leven/programma-rivieroevers/20180222_Rivieroevers-Rotterdam-Resultaten2014-2018-en-vooruitblik_web.pdf

EMI. (2020, 11 december). Wat is EMI? Geraadpleegd op 13 januari 2021, van https://www.emiopzuid.nl/over-emi/wat-is-emi/

110

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Evoke. (2010a). Public Message Box [Afbeelding]. Geraadpleegd van http://contrastreetart.blogspot.com/2010/05/evoke-5-public-message-box-installation.html

Evoke. (2010b, 18 mei). EVOKE! 5: Public Message Box. Geraadpleegd op 8 januari 2021, van http://contrastreetart.blogspot.com/2010/05/evoke-5-public-message-box-installation.html

Ezzeroili, N. (2020, 3 juli). Met een legertje op sociale media kun je de wereld werkelijk veranderen.

Geraadpleegd op 16 december 2020, van https://www.volkskrant.nl/cultuur-media/met-eenlegertje-op-sociale-media-kun-je-de-wereld-werkelijkveranderen~b7872372/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F.

Facto. (2020, 6 november). Technologietrends 2020: 8 ontwikkelingen op een rij. Geraadpleegd op 16 december 2020, van https://www.facto.nl/smart-buildings/nieuws/2020/03/trendstechnologie-2020-10110652

Feyenoord City. (2017, 2 maart). Feyenoord City - Sterker Door Sport. Geraadpleegd op 6 november 2020, van https://www.feyenoord-city.nl

Feyenoord City. (2019, 27 maart). Ambities. Geraadpleegd op 25 november 2020, van https://www.feyenoord-city.nl/informatie/ambities/

Feyenoord City. (2020a). Gebiedsontwikkeling kaart [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://www.feyenoord-city.nl/gebiedsontwikkeling-2/

Feyenoord City. (2020b, 9 juni). Gebiedsontwikkeling. Geraadpleegd op 6 november 2020, van https://www.feyenoord-city.nl/gebiedsontwikkeling-2/

FitForFree. (z.d.). Steps - Groepsles conditietraining. Geraadpleegd op 7 januari 2021, van https://www.fitforfree.nl/groepslessen/conditie/steps

111

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Fitness365. (2019). Steps [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://fitness365.nl/dt_workouts/365steps/

Foet, D. (2020). Theoriecollege 3: opgave stellen & CB-model [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://2021.mywdka.nl/lemminorbranding/wp-content/uploads/sites/141/2020/06/Week-2analyse-opgave-van-de-plek-DF.pdf

Free Nature. (z.d.). Schotse Hooglander. Geraadpleegd op 5 januari 2021, van https://www.freenature.nl/over-free/begrazingsbeheer/soorten-grazers/schotse-hooglander

Fun & Active Playground. (z.d.). Markeringen [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://funplay.co.uk/shop/trails/active-trail-playground-marking/

Futurist Architecture. (2016). Markering [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://www.futuristarchitecture.com/7170-playgrounds.html

Gemeente Rotterdam. (z.d.-a). College van B en W. Geraadpleegd op 17 januari 2021, van https://www.rotterdam.nl/bestuur-organisatie/college-van-benw/

Gemeente Rotterdam. (z.d.-b). Fracties en raadsleden. Geraadpleegd op 17 januari 2021, van https://www.rotterdam.nl/gemeenteraad/fracties-en-raadsleden/

Gemeente Rotterdam. (z.d.-c). Gemeenteraad. Geraadpleegd op 17 januari 2021, van https://www.rotterdam.nl/gemeenteraad/

Gemeente Rotterdam. (z.d.-d). Getijdenpark Brienenoord. Geraadpleegd op 9 december 2020, van https://www.rotterdam.nl/wonen-leven/getijdenpark-brienenoord/

Gemeente Rotterdam. (z.d.-e). Het Park van Morgen. Geraadpleegd op 16 december 2020, van https://www.rotterdam.nl/wonen-leven/park-van-morgen/

112

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Gemeente Rotterdam. (z.d.-f). Over Stadionpark. Geraadpleegd op 4 november 2020, van https://www.stadionpark-rotterdam.nl/over/over-stadionpark

Gemeente Rotterdam. (z.d.-g). Over Stadionpark [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://www.stadionpark-rotterdam.nl/over/over-stadionpark

Gemeente Rotterdam. (z.d.-h). Subsidie urban sports. Geraadpleegd op 17 januari 2021, van https://www.rotterdam.nl/loket/subsidie-eenmalig-urban-sports/

Gemeente Rotterdam. (2009a). Planvormingsprocedure Stadionpark [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://www.commissiemer.nl/docs/mer/p22/p2201/2201-042ontwerpstructuurvisie_001.pdf

Gemeente Rotterdam. (2009b juli). Ontwerp Structuurvisie Stadionpark. Geraadpleegd op 17 januari 2021, van https://www.commissiemer.nl/docs/mer/p22/p2201/2201042ontwerpstructuurvisie_001.pdf

Gemeente Rotterdam. (2017a). Leefstijlen per gebied [Afbeelding]. Programma van Eisen.

Gemeente Rotterdam. (2017b). Planning Rondje Stadionpark [Afbeelding]. Programma van Eisen.

Gemeente Rotterdam. (2017c). Programma van Eisen | Rondje Stadionpark. Rotterdam, Nederland: Directieraad Stadionpark.

Gemeente Rotterdam. (2019, 27 juni). IJsselmonde Noord: regels. Geraadpleegd op 20 januari 2021, van https://www.ruimtelijkeplannen.nl/documents/NL.IMRO.0599.BP1078IJsselmNoordva01/r_NL.IMRO.0599.BP1078IJsselmNoord-va01.html

Gemeente Rotterdam. (2020a). Groot-IJsselmonde. Geraadpleegd op 18 november 2020, van https://www.rotterdam.nl/wonen-leven/groot-ijsselmonde/

113

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Gemeente Rotterdam. (2020b). Ruimtelijke ordening - Ontwikkeling. Geraadpleegd op 17 januari 2021, van https://www.watdoetdegemeente.rotterdam.nl/eersteherziening2020/programmas/stedelijke -inrichting-en-/ruimtelijke-ordening-ontw/

Gemeente Rotterdam. (2020c, 18 februari). Bestemmingsplan Feyenoord City: Regels.

Geraadpleegd op 20 januari 2021, van https://www.ruimtelijkeplannen.nl/documents/NL.IMRO.0599.BP1105FeyenCityon01/r_NL.IMRO.0599.BP1105FeyenCity-on01.html

Gemeente Rotterdam. (2020d, 24 april). Update Rondje Stadionpark. Geraadpleegd op 25 november 2020, van https://www.stadionpark-rotterdam.nl/nieuws/update-rondjestadionpark

Gemeente Rotterdam & Rotterdam Make It Happen. (2019, 25 juni). UITVOERINGSPROGRAMMA 2019-2022. Geraadpleegd op 10 december 2020, van https://www.rotterdam.nl/wonenleven/programma-rivieroevers/Programma-Rivieroevers-2019-2022.pdf

Gemeente Rotterdam & Stadsontwikkeling Rotterdam. (2017a). Kansen groen en sport [Afbeelding].

Geraadpleegd van https://www.feyenoord-city.nl/wpcontent/uploads/2018/02/Gebiedsvisie-Stadionpark-1.pdf

Gemeente Rotterdam & Stadsontwikkeling Rotterdam. (2017b). Kansen op kaart [Afbeelding].

Geraadpleegd van https://www.feyenoord-city.nl/wpcontent/uploads/2018/02/Gebiedsvisie-Stadionpark-1.pdf

Gemeente Rotterdam & Stadsontwikkeling Rotterdam. (2017c november). Stadionpark Gebiedsvisie.

Geraadpleegd op 4 november 2020, van https://www.feyenoord-city.nl/wpcontent/uploads/2018/02/Gebiedsvisie-Stadionpark-1.pdf

114

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Grapevine. (2020). Natuursporen [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://grapevine.nu/nederland/feest/een-spel-in-het-bos-maakt-het-uitstapje-nog-leuker/

Harder, D. (2020, 11 november). Veilig wandelen in het donker. Geraadpleegd op 30 november 2020, van https://www.karstentravelstore.nl/nieuws/bericht/veilig-wandelen-in-het-donker

Hart van Zuid. (z.d.). Hotel & bioscoop. Geraadpleegd op 9 november 2020, van https://www.allesisopzuid.nl/projecten/hotel-bioscoop/

Helleman, J. (2020, 24 juli). Woonwijk Sportcampus Feyenoord. Geraadpleegd op 15 november 2020, van https://nieuws.top010.nl/woonwijk-sportcampus-feyenoord.htm

Heutger, M., & KĂźckelhaus, M. (z.d.). SELF-DRIVING VEHICLES IN LOGISTICS. Geraadpleegd op 16 december 2020, van https://discover.dhl.com/content/dam/dhl/downloads/interim/full/dhlself-driving-vehicles.pdf

IJslander. (2020, 22 december). Multifunctioneel sportveld aanleggen. Geraadpleegd op 15 januari 2021, van https://www.ijslander.com/oplossingen/sportveld-aanleggen/

Impact Ontwikkeling. (z.d.). Het DISC instrument. Geraadpleegd op 13 december 2020, van https://www.impact-ontwikkeling.nl/pagina/disc/disc-model/

InfraMarks. (2020, 5 juli). Solar fietsenstalling met geĂŻntegreerde zonnepanelen. Geraadpleegd op 16 december 2020, van https://inframarks.nl/solar-fietsenstalling/#

ING. (z.d.). Trends en ontwikkelingen. Geraadpleegd op 25 november 2020, van https://www.ing.nl/zakelijk/kennis-over-de-economie/uw-sector/leisure/trends-enontwikkelingen-leisure.html

Interniek. (2019). Fotolijst [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://hagazine.nl/tag/hofvijver/

115

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Janssen, C. (2018, 17 oktober). Tips voor een inclusieve stad: creĂŤer ruimte voor ontmoeting en stimuleer sociale cohesie. Geraadpleegd op 15 januari 2021, van https://www.gebiedsontwikkeling.nu/artikelen/tips-voor-een-inclusieve-stad-cre%C3%ABerruimte-voor-ontmoeting-en-stimuleer-sociale-cohesie/

Janssen, E. (2017, 5 april). De Rotterdamse Kernwaarden Top 010. Geraadpleegd op 17 januari 2021, van https://wijvan010.nl/de-rotterdamse-kernwaarden-top-010/

Jungle GYM. (z.d.). Opbouw en veiligheid. Geraadpleegd op 15 januari 2021, van https://www.junglegym.nl/opbouw-veiligheid

Kappel, N. (2019). Bever [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://www.natuurfotografie.nl/soortbeschrijving/bever/

Kennedy, P. J. (2014a). Park(ing) [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://heystamford.com/2014/09/18/parking-day-will-create-temporary-mini-oasis-instamford-downtown/

Kennedy, P. J. (2014b, 18 september). Park(ing) Day Will Create Temporary, Mini Oasis in Stamford Downtown. Geraadpleegd op 7 januari 2021, van https://heystamford.com/2014/09/18/parking-day-will-create-temporary-mini-oasis-instamford-downtown/

Kenniscentrum Sport. (2020, 6 februari). De waarde van sport en bewegen. Geraadpleegd op 20 november 2020, van https://www.allesoversport.nl/artikel/de-waarde-van-sport-en-bewegen/

Kinderspelletjes. (z.d.). Hinkelen | Kinderspelletjes. Geraadpleegd op 15 december 2020, van http://kinderspelletjes.spelletjes-voor-kinderen.nl/content/hinkelen

116

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Klapwijk, R. (z.d.). Ontwerpgericht onderzoek past bij hogescholen. Geraadpleegd op 15 december 2020, van https://www.hobeon.nl/actueel/blog/ontwerpgericht_onderzoek_past_bij_hogescholen

Knap, D. (2020, 8 augustus). Het Eiland van Brienenoord, de groene verrassing van Rotterdam.

Geraadpleegd op 6 november 2020, van https://www.davides.nl/eiland-van-brienenoordnatuur-rotterdam/

Knoot, J. (z.d.). Confrontatiematrix en marketingstrategie. Geraadpleegd op 17 november 2020, van https://www.strategischmarketingplan.com/swot-analyse/confrontatiematrix/

Lad, J. (2020). Roofvogels hebben zeer goede ogen: geldt dat ook voor de ijsvogel? [Afbeelding].

Geraadpleegd van https://www.nporadio1.nl/natuur-milieu/22993-roofvogels-hebben-zeergoede-ogen-geldt-dat-ook-voor-de-ijsvogel

LandIdee. (2020). Wildkonijn [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://www.landidee.nl/dieren-in-denatuur/konijn-of-haas/

Lanting, R. (2017, 14 november). Waarom groen belangrijk is voor iedere binnenstad. Geraadpleegd op 17 november 2020, van https://www.straatbeeld.nl/artikel/141117/waarom-groenbelangrijk-is-voor-iedere-binnenstad

Laparliere, M. (2020, 8 juli). Wonen op heilige Feyenoord-grond? Over een paar jaar kan het!

Geraadpleegd op 15 november 2020, van https://www.rijnmond.nl/nieuws/197049/Wonenop-heilige-Feyenoord-grond-Over-een-paar-jaar-kan-het

Laureij, K. (2019). LED-schommel [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://www.ad.nl/utrecht/schommelend-je-telefoon-opladen-op-utrecht-cs-kan-het-enmisschien-zelfs-permanent~aa81fc36/

117

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Lovick, S. (2020, 6 maart). What Is The Sharing Economy? Geraadpleegd op 16 december 2020, van https://www.businessbecause.com/news/insights/6736/what-is-the-sharing-economy

Lycklama, T., & Perdok, A. (2017 december). Toekomstperspectief voor natuurbeleving en recreatieve ontwikkeling. Geraadpleegd op 11 december 2020, van https://ruimteenvrijetijd.nl/wp-content/uploads/2020/06/Eindrapport-Eiland-vanBrienenoord-HQ.pdf

Lynch, K. (1959). The Image Of The City. Cambridge, Verenigde Staten: The MIT Press.

M. (2019b, 31 maart). 5 tips om de aandacht van kinderen vast te houden. Geraadpleegd op 15 december 2020, van https://vanjufmarjan.nl/2017/10/10/5-tips-om-de-aandacht-vankinderen-vast-te-houden/

M. (2020a). Natuur speurtocht [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://meldiy.nl/natuur-speurtocht/

M. (2020b, 15 mei). Natuur speurtocht. Geraadpleegd op 13 december 2020, van https://meldiy.nl/natuur-speurtocht/

Market Response. (2020). Leefstijlen Rotterdam-Zuid [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://marketresponse.nl/producten-diensten/bsr-leefstijlen/

Ministerie van Algemene Zaken. (2020a, 23 november). Nederlandse aanpak en maatregelen tegen het coronavirus. Geraadpleegd op 25 november 2020, van https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-covid-19/nederlandse-maatregelentegen-het-coronavirus

Ministerie van Algemene Zaken. (2020b, 10 december). Overzicht steun- en herstelpakket.

Geraadpleegd op 16 december 2020, van

118

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-financiele-regelingen/overzichtfinanciele-regelingen

Monkey Moves. (z.d.). 25 spelletjes met gekleurde stippen voor kinderen. Geraadpleegd op 15 december 2020, van https://www.monkeymoves.nl/blog/25-spelletjes-met-gekleurdestippen-voor-kinderen/

Mulder, M. (2020a, 30 september). Toepassing & verdieping 1: Voorbij de iconen: events, campagnes, media en integrale samenwerking. Geraadpleegd op 25 november 2020, van https://2021.mywdka.nl/lemminorbranding/wp-content/uploads/sites/141/2020/06/THE_6Week-5-theoriecollege-Voorbij-de-Iconen-MM-1.pdf

Mulder, M. (2020b, 5 oktober). Toepassing & verdieping 2: De gebruiker centraal: beleving, omgevingspsychologie. Geraadpleegd op 25 november 2020, van https://2021.mywdka.nl/lemminorbranding/wp-content/uploads/sites/141/2020/06/THE_7Week-6-theoriecollege-De-gebruiker-centraal-MM.pdf

Naafs, A. (2011, 29 augustus). CreĂŤer draagvlak met het ABC model. Geraadpleegd op 18 januari 2021, van https://www.slideshare.net/presentmedia/creer-draagvlak-met-het-abc-model

Natuurmonumenten. (2020). Spannende Ontdekkingstocht van OERRR. Geraadpleegd op 14 december 2020, van https://www.natuurmonumenten.nl/bezoekerscentrumtiengemeten/tips/spannende-ontdekkingstocht-van-oerrr

Nederlandse Bouw Unie. (2020a). Bebouwing Park de Twee Heuvels [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://www.nbu.nl/nieuws/nbu-wint-tender-bouw-woningen-park-twee-heuvels/

119

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Nederlandse Bouw Unie. (2020b, 16 april). Wint tender bouw woningen Park De Twee Heuvels.

Geraadpleegd op 15 november 2020, van https://www.nbu.nl/nieuws/nbu-wint-tenderbouw-woningen-park-twee-heuvels/

Net World Sports. (z.d.). Ladder [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://www.networldsports.be/nl/snelheids-and-behendigheid-ijshockey-training-ladder

Nu. (2019). Halsbandparkiet [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://www.nu.nl/weekend/5973662/in-nederland-oprukkende-parkiet-hoeft-geen-strengewinter-meer-te-vrezen.html

Omroep MAX. (z.d.). Vandalisme. Geraadpleegd op 15 januari 2021, van https://www.omroepmax.nl/datistochnietnormaal/vandalisme/

Onderzoek en Business Intelligence. (2020a). Wijkprofiel IJsselmonde. Geraadpleegd op 15 december 2020, van https://wijkprofiel.rotterdam.nl/nl/2020/rotterdam/ijsselmonde

Onderzoek en Business Intelligence. (2020b). Wijkprofiel IJsselmonde [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://wijkprofiel.rotterdam.nl/nl/2020/rotterdam/ijsselmonde

Onderzoek010. (z.d.-a). Economie (gebied/buurt). Geraadpleegd op 17 januari 2021, van https://onderzoek010.nl/dashboard/dashboard-onderzoek010/economie--gebied-buurt-

Onderzoek010. (z.d.-b). Werk. Geraadpleegd op 17 januari 2021, van https://onderzoek010.nl/dashboard/Werk--cgd8cjfXxCgg1/werkloosheid--15-t-m-26-jaar-425

Onderzoek010. (z.d.-c). Werkzame personen naar bedrijfstak [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://onderzoek010.nl/dashboard/dashboard-onderzoek010/economie--gebied-buurt-

120

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Park de Twee Heuvels. (2020, 24 juni). Park de Twee Heuvels. Geraadpleegd op 5 januari 2021, van https://www.facebook.com/unsupportedbrowser

Penninx, K. (z.d.). Generaties verbinden is buurtkracht vinden | Koepel Adviesraden Sociaal Domein.

Geraadpleegd op 10 december 2020, van https://www.koepeladviesradensociaaldomein.nl/blog/generaties-verbinden-buurtkrachtvinden#:%7E:text=Het%20verbinden%20van%20generaties%20is,over%2C%20voegen%20n ieuwe%20elementen%20toe

Planbureau voor de Leefomgeving. (2019, 11 oktober). Trek van en naar de stad. Geraadpleegd op 22 november 2020, van https://www.pbl.nl/publicaties/trek-van-en-naar-de-stad

Poot, B. (z.d.). 9 redenen waarom buitenspelen zo belangrijk is. Geraadpleegd op 15 januari 2021, van https://www.monkeymoves.nl/blog/9-redenen-waarom-buitenspelen-zo-belangrijk-is/

Popova, M. (2015a). Before I Die Wall [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://www.brainpickings.org/2013/11/05/before-i-die-a-candy-chang/

Popova, M. (2015b, 17 november). Before I Die: Geraadpleegd op 8 januari 2021, van https://www.brainpickings.org/2013/11/05/before-i-die-a-candy-chang/

Prinses Margrietschool. (2019, 11 november). Schooltijden. Geraadpleegd op 15 december 2020, van https://www.prinses-margrietschool.nl/schooltijden/

Project for Public Spaces. (z.d.). PPS-model [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://www.pps.org/article/grplacefeat

RegioRotterdam. (2019, 11 oktober). Park de Twee Heuvels. Geraadpleegd op 5 januari 2021, van https://regiorotterdam.wordpress.com/2019/10/12/park-de-twee-heuvels-2/

121

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Rijksinstituut voor Volksgezondheid. (z.d.). Leefstijl | Volksgezondheid Toekomst Verkenning.

Geraadpleegd op 16 december 2020, van https://www.vtv2018.nl/leefstijl

Rotterdam Tourist Information. (z.d.). Rotterdam Zuid. Geraadpleegd op 20 november 2020, van https://rotterdam.info/gebieden/rotterdam-zuid1/

Ruijter, J. (2019, 7 januari). Innoveren of verzuipen - 6 redenen waarom innovatie noodzakelijk is.

Geraadpleegd op 12 december 2020, van https://hatrabbits.com/waarom-elke-organisatiemoet-innoveren/

RZ Basketball. (2019, 25 december). Rotterdam Zuid Basketball. Geraadpleegd op 7 januari 2021, van https://rotterdamzuid.com/over-rz/

Safety Nation. (z.d.). Krijtspray 500ML (tijdelijk markeren). Geraadpleegd op 28 november 2020, van https://safetynation.nl/producten/overige/markeren-afzetten-ensmeren/spuitbussen/krijtspray-500ml-tijdelijkmarkeren?gclid=Cj0KCQiAwf39BRCCARIsALXWETxQomqdHOhnPsRoUPL6E4OsyEeQeNhY rpyj5YfsOdEuso2OxPE8m6waAqA-EALw_wcB#product_tab_description

Schaars, D., & Klaassen, A. (2019, 19 november). Effecten van sporten en bewegen. Geraadpleegd op 13 januari 2021, van https://www.allesoversport.nl/artikel/effecten-van-sporten-enbewegen/

Schelfaut, S. (2019, 21 juni). Club van het Jaar: Triple Threat houdt jongeren op het rechte pad.

Geraadpleegd op 21 januari 2021, van https://www.ad.nl/binnenland/club-van-het-jaartriple-threat-houdt-jongeren-op-het-rechte-pad~a49cbb48/

122

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Scholten, E. (2020, 18 november). De sportiefste inwoners van Nederland? Die wonen in Amersfoort en Utrecht. Geraadpleegd op 18 november 2020, van https://www.trouw.nl/sport/desportiefste-inwoners-van-nederland-die-wonen-in-amersfoort-en-utrecht~b26bbc63/

ShareNL. (z.d.). Deeleconomie. Geraadpleegd op 17 januari 2021, van https://www.sharenl.nl/deeleconomie/

SKWshop. (z.d.). LED Schommel. Geraadpleegd op 5 januari 2021, van https://www.skwshop.nl/ledschommel

Speelplezier online. (z.d.). Betonnen tafeltennistafel groen afgerond [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://www.speelplezier-online.nl/betonnen-tafeltennistafel-groen-afgerond.html

Spreekbeurten. (2014, 23 mei). Wilde Konijn. Geraadpleegd op 5 januari 2021, van https://spreekbeurten.info/wildekonijn.html

Stadion Feijenoord. (z.d.). De Kuip als evenementenlocatie in Rotterdam? Neem contact op - De Kuip. Geraadpleegd op 13 november 2020, van https://www.dekuip.nl/zakelijk/eventsorganiseren/evenement

Stadionpark. (2017a). Kabelbaan Park de Twee Heuvels [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://stadionpark-rotterdam.nl/nieuws/definitief-ontwerp-park-de-twee-heuvels

Stadionpark. (2017b, 3 november). DEFINITIEF ONTWERP PARK DE TWEE HEUVELS. Geraadpleegd op 5 januari 2021, van https://stadionpark-rotterdam.nl/nieuws/definitief-ontwerp-park-detwee-heuvels

Stadionpark. (2019, 5 juli). 20 TOT 32 WONINGEN AAN RAND PARK DE TWEE HEUVELS. Geraadpleegd op 16 december 2020, van https://stadionpark-rotterdam.nl/nieuws/20-tot32-woningen-aan-rand-park-de-twee-heuvels

123

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Stadionpark Rotterdam. (2019, 12 december). Stadionpark People - Wolbert van Dijk, Naamstenen Rondje Stadionpark [Videobestand]. Geraadpleegd van https://www.youtube.com/watch?v=G14-N86OkCcefinitief-ontwerp-park-de-twee-heuvels

Stadsbeheer010. (2020a). Schotse Hooglander [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://www.dehavenloods.nl/nieuws/algemeen/940158/de-schotse-hooglanders-komenvoorlopig-niet-meer-terug-naar-het-eiland-van

Stadsbeheer010. (2020b, 14 februari). De Schotse Hooglanders komen voorlopig niet meer terug naar het Eiland van Brienenoord. Geraadpleegd op 21 januari 2021, van https://www.dehavenloods.nl/nieuws/algemeen/940158/de-schotse-hooglanders-komenvoorlopig-niet-meer-terug-naar-het-eiland-van

Stadsontwikkeling Gemeente Rotterdam. (2020a). Impressies sporten [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://www.stadionparkrotterdam.nl/media/321/download/Stedenbouwkundig%20Plan_Sp ortcampus%20Noordoost_200420%20v2.pdf?v=1&inline=1

Stadsontwikkeling Gemeente Rotterdam. (2020b). Plattegrond Sportcampus [Afbeelding].

Geraadpleegd van https://www.stadionparkrotterdam.nl/media/321/download/Stedenbouwkundig%20Plan_Sportcampus%20Noordoos t_200420%20v2.pdf?v=1&inline=1

Stadsontwikkeling Gemeente Rotterdam. (2020c, 20 april). Sportcampus Noordoost Stedenbouwkundig plan. Geraadpleegd op 10 december 2020, van https://www.stadionparkrotterdam.nl/media/321/download/Stedenbouwkundig%20Plan_Sportcampus%20Noordoos t_200420%20v2.pdf?v=1&inline=1

124

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Stadsontwikkeling Rotterdam. (2016a). Beeld van het park [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://archief12.archiefweb.eu/archives/archiefweb/20180924125242/https://www.rotterda m.nl/wonen-leven/stadionpark/pve_park2h-vastgesteld-lowres.pdf

Stadsontwikkeling Rotterdam. (2016b). Gebruikers gebied [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://archief12.archiefweb.eu/archives/archiefweb/20180924125242/https://www.rotterda m.nl/wonen-leven/stadionpark/pve_park2h-vastgesteld-lowres.pdf

Stadsontwikkeling Rotterdam. (2016c, 27 september). Programma van Eisen - Park De Twee Heuvels.

Geraadpleegd op 10 december 2020, van https://archief12.archiefweb.eu/archives/archiefweb/20180924125242/https://www.rotterda m.nl/wonen-leven/stadionpark/pve_park2h-vastgesteld-lowres.pdf

Staff, R. (2020, 28 juli). In China, airlines plug “all you can fly” deals to pierce coronavirus clouds.

Geraadpleegd op 16 december 2020, van https://www.reuters.com/article/us-healthcoronavirus-china-airlines-idUSKCN24T0H9

Stichting Klauterwoud. (z.d.). Klauterwoud. Geraadpleegd op 14 december 2020, van https://www.federatiebroekpolder.nl/klauterwoud

Tafeltennis. (z.d.). Tafeltennis: alles over “ping pong”. Geraadpleegd op 7 januari 2021, van https://www.tafeltennis.org

ter Laak, K. (2019a). Oranje markering Rondje Stadionpark [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://offgridstudio.nl/markering-stadionpark/

ter Laak, K. (2019b, 23 december). Markering Stadionpark en Park de Twee heuvels. Geraadpleegd op 8 december 2020, van https://offgridstudio.nl/markering-stadionpark/

125

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Theeuwen, M. (2020, 27 oktober). Aanleg van Urban Sport Park Eindhoven begint in november.

Geraadpleegd op 14 december 2020, van https://www.ed.nl/eindhoven/aanleg-van-urbansport-park-eindhoven-begint-in-november~a3aa0970/

Timmerman, R., Heijting, K., van Tilburg, L., van Buuren, J., & van Kruchten, E. (2019). Trends voor overheidscommunicatie 2019. Geraadpleegd op 22 november 2020, van https://www.communicatierijk.nl/documenten/publicaties/2019/11/07/trendrapportiedereen-aan-zet-2019

Tomisch, M., Borthwick, M., Wrigley, C., Ahmadpour, N., Frawley, J., Baki Kocaballi, A., ‌ Loke, L. (2018). Design. Think. Make. Break. Repeat. Amsterdam, Nederland: BIS Publishers.

UMCG. (2020, 4 juni). Bevorderen van de gezondheid van mensen met een lage sociaaleconomische status. Geraadpleegd op 13 januari 2021, van https://www.umcg.nl/NL/UMCG/niet_medisch/toegepast-gezondheidsonderzoek/onzeprojecten/projectenarchief/maatschappij/Paginas/bevorderen-gezondheid-mensen-metlage-SES.aspx

van Brussel-Visser, F., & Beck, R. (2020, 4 november). Hoe kun je je kind stimuleren tot meer bewegen? Geraadpleegd op 15 januari 2021, van https://www.allesoversport.nl/artikel/hoekun-je-je-kind-stimuleren-tot-meer-bewegen/

van der Meijden, R. (2021a). Gewenste visitor journey [Afbeelding]. Eigen afbeelding.

van der Meijden, R. (2021b). Huidige visitor journey [Afbeelding]. Eigen afbeelding.

van Eijk, A. (2020). Aantekeningen stakeholdersessie [Afbeelding]. Eigen afbeelding.

van Eijk, A. (2021). Hinkelbaan Park de Twee Heuvels [Afbeelding]. Eigen afbeelding.

126

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

van Elten, F. (z.d.). Ondernemersvereniging Stadionweg Rotterdam. Geraadpleegd op 6 november 2020, van https://www.ovs-stadionweg.nl

van Gils, R. (2017a). Oerverhaal storytelling [Afbeelding]. Geraadpleegd van https://www.storydoing.nl/verdieping/2017/10/11/identiteit

van Gils, R. (2017b, 11 oktober). IDENTITEIT. Geraadpleegd op 14 januari 2021, van https://www.storydoing.nl/verdieping/2017/10/11/identiteit

van Heel, L. (2020, 19 oktober). Aantal werklozen groeit, vooral jongeren krijgen rekening coronacrisis gepresenteerd. Geraadpleegd op 17 januari 2021, van https://www.ad.nl/rotterdam/aantal-werklozen-groeit-vooral-jongeren-krijgen-rekeningcoronacrisisgepresenteerd~a5ef2230/#:~:text=Die%20sector%20is%20groot%20in,vinden%20van%20e en%20nieuwe%20baan

van Leeuwen, F. (2019, 17 juni). Schommelend je telefoon opladen: op Utrecht CS kรกn het (en misschien zelfs permanent). Geraadpleegd op 16 december 2020, van https://www.ad.nl/utrecht/schommelend-je-telefoon-opladen-op-utrecht-cs-kan-het-enmisschien-zelfs-permanent~aa81fc36/

van Lieshout, I. (2016, 2 april). Weekendtip: Flaneren op de flyover. Geraadpleegd op 16 december 2020, van https://www.rtlnieuws.nl/tech/artikel/3956881/weekendtip-flaneren-op-de-flyover

Verhoeven, B. (2018, 5 december). Experience economy: maakt marketing het waar in 2018?

Geraadpleegd op 17 januari 2021, van https://www.frankwatching.com/archive/2018/01/02/experience-economy-maakt-marketinghet-waar-in-2018/

127

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Vijlbrief, B. (2017, 20 juli). Subscription commerce heeft de toekomst. Geraadpleegd op 22 november 2020, van https://www.initiative.nl/trend-subscription-commerce-heeft-toekomsttoch/

Vocke, W. (2020, 1 februari). In Rotterdam zeggen we “op zuid”, maar waarom dan? Geraadpleegd op 16 november 2020, van https://indebuurt.nl/rotterdam/genieten-van/mysteries/waaromzeggen-we-hier-op-zuid%7E46760/

Vogelbescherming. (z.d.-a). Halsbandparkiet. Geraadpleegd op 5 januari 2021, van https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-overvogels/vogelgids/vogel/halsbandparkiet

Vogelbescherming. (z.d.-b). IJsvogel. Geraadpleegd op 5 januari 2021, van https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-overvogels/vogelgids/vogel/IJsvogel?gclid=Cj0KCQiAifzBRDjARIsAEElyGJ6GA_sNe0eRyHdIZ6u5yjOvLDpQODWZkzl3hDeXrv_WrS3OAigTAkaAmW XEALw_wcB

Volksgezondheid & zorg. (z.d.). Overspannenheid en burn-out. Geraadpleegd op 16 december 2020, van https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/overspannenheid-en-burnout/cijfers-context/huidige-situatie

Walvis. (z.d.). Draagvlak creëren met acceptatiestrategieën. Geraadpleegd op 4 december 2020, van https://www.walviscg.nl/top-menu/walvisgeluiden-nieuwsbrief/artikelen/2013artikelen/draagvlak-creeren-met-acceptatiestrategieen/

Yalp. (2020, 16 juli). Ervaringen openbare ruimte | Yalp sport- en speeltoestellen. Geraadpleegd op 15 december 2020, van https://www.yalp.nl/ervaringen/openbare-ruimte/

128

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Zondag, E. (z.d.). Tafeltennis in een ander jasje. Geraadpleegd op 15 januari 2021, van https://www.onderwijsmaakjesamen.nl/uploads/2011/04/TTartikel_LR.pdf

Zuid-Hollands Landschap. (z.d.). Eiland van Brienenoord. Geraadpleegd op 22 november 2020, van https://www.zuidhollandslandschap.nl/gebieden/eiland-van-brienenoord

129

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Bijlagen

130

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Bijlage 1: Aantekeningen kick-off Rondje Stadionpark 5 november 2020 Rondje stadionpark, twee woonwijken makkelijker op eiland. Rondje stadionpark. Stakeholders benaderd. Is het interessant om dat rondje met bewoners tot leven te roepen. Ook observatorium.

Tot aan komende zomer met bewoners aan de slag. Rondje iets betekenen. Spelersvelden A selectie, spelersvelden junioren. Rondje moet echt van te houden zijn. Kaart maken met de verhalen van de plekken. Bredere denktank Stakeholdersgroep: - Cultuur en Leisure. Getekende concept. Willem de Kooning wat zou ik er doen.

Heel ontwikkelingsgebied naast, Feyenoord City. Hoe gaan die mensen dan weten dat ze daar kunnen lopen. Rechterkant van de kaart, loopt de spoorlijn. Hillesluis etc., beweging gebruiken.

• • • • •

Gemeente Observatorium Emi à praktijkvraagstukken met studenten – gezondheid, vitaliteit, meedoen Buitenplaats Richard, onderzoek vanuit Leisure

Louise - Gebiedsontwikkeling stadionpark een van de 10 - Groen heel belangrijk, niet alleen stenen à vandaar het rondje - Feyenoord City.

- Groen, water, wonen, sporten, beleven, naar de film - Komende 10 jaar, willen 2 km bij het rondje – rotonde Brienenoordbrug - Belettering sportcampus - Vormgegeven rondje - Groot aantal stakeholders samen met ons, de studenten.

Het ontwikkelen van het concept van het rondje stadionpark wat de bewoners van zuid in beweging krijgt.

IJsselmonde niet genoeg, 1 van de grootste leefstijl sport gebieden. Rondje verbiedt mooi de ontwikkeling bij elkaar. De bewoners hebben sociaaleconomische status, lage inkomen, laag onderwijs. Hij gezond kunnen mensen leven. Niet direct, maar wel grote invloed daarvan. De wijken rondom stadionpark hebben ongezonde leefstijl. Deze mensen bereiken. Hoe kunnen we bereiken, waar hebben ze behoefte aan en waar hebben de stakeholders behoefte aan.

Filmpje: weinig groene waarde, moet echt worden verbeterd.

Verbindingen tussen verschillende gebieden, visueel te winnen. Overgangen nu al duidelijker maken.

Verbinding met watertaxi: - Pietsmitkade, aanlegsteiger watertaxi, via pad naar kuip, aansluiten op rondje?

Hoe kijken jullie naar deze plek, hoe willen jullie het: - Fysiek rondje - Hoe breng je mensen ernaar toe, kortstondige pin-ups, lastig want rondje is nog niet helemaal af, slechte verbindingen. Stenen banken moeten misschien veranderen. Verhalen van de plek, verschillende gebieden betrekken, met mensen praten. Grootstedelijk, maar ook klein blijft. Dat menselijke, humane.

131

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

- Leuk aan dit rondje is de diversiteit. Dit rondje is verrassend, langs de kuip, kastanjes, woonwijk, park de twee heuvels, lijkt op natuurgebied, eiland is natuurbeleving. Sportcampus, kom je niet snel, maar wel heel gaaf, om spelersveld te zien. Verschil tussen ruig, inspirerend. Echt werken voor hun doel.

Diversiteit aan dat rondje is heel interessant. Juist door verschillende werelden maakt het leuk. Andere manier met bewoners in gesprek gaan over gebied. Wat zou je al tijdelijk kunnen doen. Andere manier tegenkomt en andere manier in gesprek.

Bewoners: Kunnen wij ook spreken (die zij al hebben gesproken). Ik heb een startpunt nodig hun benaderen.

Johanneke de Lint – Omgevingsmanager Feyenoord City. Contacten kan je gewoon vragen. Als je hier over tien jaar komt en je kijkt terug; wow wat is hier gebeurd. Alvast te kijken hoe je je kunt voorbereiden op de verandering. Zijn er mogelijkheden, kan je dan alsnog verbindingsniveau behouden. Hoe kan je dat thuis een thuis laten zijn, ook al veranderd alles.

Hoe druk mag het worden: - Door de renovatie van het eiland, we zien al dat nu dat het drukker is. Wordt nu al beter gebruikt dan voor renovatie. Netjes omgaan, geniet, ruim je zooi op.

Vooral bewoners rondom het rondje, maar ook wel mensen uit de buurt. Kreek boezem. Groen deel, natuurlijk stuk.

Atletiek, heel zuid. Lokale partij heel breed. Lokaals wat groter Rotterdam bereiken. Vooral veel participatie FinanciĂŤn: goed idee, dan kan het mogelijk worden uitgevoerd. Kosten/baten. Wie gaat het financieren. Gefaseerd, dit kost zoveel. Hogeschool opleidingen. Statement. Kennis uitwisselen.

Rondje stadionpark. Naam kan veranderen.

Startdocument: reactie terug.

132

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Bijlage 2: Observatie Rondje Stadionpark 9 november 2020 Figuur 2: Rondje Stadionpark, opgedeeld in gebieden

(Eigen bewerking van Gemeente Rotterdam, z.d.-g)

Observatieformulier locatie 1 Datum observatie: 9 november 2020

1 Algemene aantrekkelijkheid Gevoel van beschutting en veiligheid Mate van opgeruimdheid/onderhoudskwaliteit Comfortabele zitplekken Gemak op plek wandelend te bereiken Aansluiting openbaar vervoer Duidelijke bewegwijzering Blijk van betrokkenheid Aanwezige sfeer van trots en eigendom Aanwezigheid kinderen en senioren Aanwezigheid studenten Het meest gewaardeerd: • De natuur • De rust • Mooi uitzicht op Rotterdam

2

3 x x

4

x x x x x x x x x

Opvallende punten: - Prullenbakken overvol - Weinig bankjes - Mooi uitzicht op Rotterdam

133

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Observatie formulier locatie 2 Datum observatie: 9 november 2020

1 Algemene aantrekkelijkheid Gevoel van beschutting en veiligheid Mate van opgeruimdheid/onderhoudskwaliteit Comfortabele zitplekken

2 x x

4

x x

Gemak op plek wandelend te bereiken Aansluiting openbaarvervoer Duidelijke bewegwijzering

x x x

Blijk van betrokkenheid Aanwezige sfeer van trots en eigendom Aanwezigheid kinderen en senioren Aanwezigheid studenten

x x x x

Het meest gewaardeerd: • Niet van toepassing

3

Opvallende punten: - Bedrijvenpark is erg onaantrekkelijk - Het rondje staat niet aangegeven - Ontbreken van overplaatsmogelijkheden

Observatie formulier locatie 3 Datum observatie: 9 november 2020

1 Algemene aantrekkelijkheid Gevoel van beschutting en veiligheid Mate van opgeruimdheid/onderhoudskwaliteit Comfortabele zitplekken

2

3 x

x x

Gemak op plek wandelend te bereiken Aansluiting openbaarvervoer Duidelijke bewegwijzering

x x

Blijk van betrokkenheid Aanwezige sfeer van trots en eigendom Aanwezigheid kinderen en senioren Aanwezigheid studenten

x x x x

Het meest gewaardeerd: • Aantrekkelijk om te zijn • Mooie natuur • Levendig

4 x

x

Opvallende punten: - Veel bankjes - Teksten op de grond

134

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Observatie formulier locatie 4 Datum observatie: 9 november 2020

1 Algemene aantrekkelijkheid Gevoel van beschutting en veiligheid Mate van opgeruimdheid/onderhoudskwaliteit Comfortabele zitplekken

3 x x

4

x x

Gemak op plek wandelend te bereiken Aansluiting openbaarvervoer Duidelijke bewegwijzering

x x x

Blijk van betrokkenheid Aanwezige sfeer van trots en eigendom Aanwezigheid kinderen en senioren Aanwezigheid studenten

Het meest gewaardeerd: • Motiverend • Levendig

2

x x x x

Opvallende punten: - Niet van toepassing

Observatie formulier locatie 5 Datum observatie: 9 november 2020

1 Algemene aantrekkelijkheid Gevoel van beschutting en veiligheid Mate van opgeruimdheid/onderhoudskwaliteit Comfortabele zitplekken

2 x

4

x x x

Gemak op plek wandelend te bereiken Aansluiting openbaarvervoer Duidelijke bewegwijzering

x

Blijk van betrokkenheid Aanwezige sfeer van trots en eigendom Aanwezigheid kinderen en senioren Aanwezigheid studenten

x x x x

Het meest gewaardeerd: • Gemakkelijk te bereiken

3

x x

Opvallende punten: - Onaantrekkelijk

135

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Bijlage 3: Persona

136

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Bijlage 4: Toelichting visitor journey – huidige situatie Om de doelen en behoeften van de gebruiker in beeld te krijgen, wordt er een visitor journey gemaakt.

Op die manier kunnen we achterhalen wat de verwachtingen zijn van de gebruiker, zijn of haar pains en gains. Dit hebben we achterhaald door middel van een klantprofiel, persona, die is gebaseerd op de interviews op straat tijdens het testen van de eerste twee prototypes. De persona is te vinden in bijlage 1.

Op basis van de eerste punten hebben is er een visitor journey samengesteld van de huidige situatie.

Hierbij begint de journey bij het Eiland van Brienenoord. Deze journey en zijn touchpoints zijn te vinden in hoofdstuk 2.10.1 •

•

•

•

•

•

•

Thuis: vanuit huis beginnen Miranda en Mats aan het rondje. Het is dichtbij huis en ze kunnen in elk gewenst gebied beginnen, vandaar het cijfer vier. Ditmaal beginnen ze bij het Eiland van Brienenoord. Daar is maar één toegangsweg naar toe, dat maakt de route ernaartoe beperkt. Wel is er gelijk een mooi uitzicht op de stad, vandaar het cijfer drie.

Eiland van Brienenoord: een gebied vol natuur, daar genieten Miranda en Mats erg van want dat is zeldzaam is een grote stad. Er is een mooi uitzicht langs de Maas en Mats vindt het leuk om te kijken naar voorbijkomende boten. Een minpunt is het aantal gekapte bomen en er is niet altijd veel te beleven, vandaar het cijfer drie. Aangezien er nog maar één brug is om van het eiland af te komen, moet er een lang stuk worden gewandeld over het bedrijvenpark om naar het volgende gebied te komen. Dit is een gevaarlijk stuk zonder een goed voetgangerspad. Miranda laat daarom Mats hier niet alleen komen. Bovendien is de sfeer niet zo fijn op het bedrijventerrein, er staan zelf vervallen bedrijfspanden langs de route! Vandaar het cijfer één.

Bedrijvenpark Stadionpark: zoals hierboven al is beschreven, een saai en gevaarlijk stuk met weinig sfeer, vandaar het cijfer twee. Vervolgens is er een gevaarlijk oversteekpunt. Gelukkig is hier wel een zebrapad met stoplichten, maar toch is het niet veilig voor kinderen. Het stukje langs de Kreek is vervolgens wel weer mooi, hier is veel natuur te vinden en er is een duidelijk voetgangerspad, vandaar het cijfer twee.

Park de Twee Heuvels: dit is toch eigenlijk wel het meest favoriete onderdeel van zowel Mats als Miranda. Mats kan hier uren spelen en Miranda heeft genoeg zitgelegenheden. Bovendien is er genoeg natuur en een fijne extra wandelroute buiten het rondje om, vandaar het cijfer vier. Wat vervolgens weer jammer is, is de overgang van het park naar de Sportcampus. Hier dienen de bezoekers te lopen via het Buitendijkje, maar eerst is er nog een gevaarlijke oversteekplek en dan is de route totaal niet meer helder voor hen beiden, vandaar het cijfer één.

Sportcampus: de afgelopen jaren is hier flink wat veranderd, het is erg mooi geworden. Het is leuk om allemaal mensen te zien sporten, vooral Mats vindt het erg interessant. Daarnaast is er een fijn pad om te wandelen, vandaar het cijfer drie. De overgang naar Stadionpark Driehoek is echter helemaal niet duidelijk en er zijn veel werkzaamheden, vandaar het cijfer één.

Stadionpark Driehoek: dit gebied is nog helemaal niet af, Miranda en Mats komen hier dan ook niet vaak. Meestal wordt dit onderdeel overgeslagen omdat er nu weinig tot niks te beleven is, vandaar het cijfer één. De overgang naar de Rivieroevers heeft dezelfde beredenering, vandaar hier ook het cijfer één.

De Rivieroevers: een mooie plek langs het water, maar het heeft nog geen goede aansluiting met de rest van de gebieden. Miranda en Mats komen hier wel eens, maar nooit als ze het rondje gaan lopen, vandaar nu nog het cijfer één.

137

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

In de visitor journey zijn er veel verbeterpunten. Met name bij de overgangen voor de gebieden wordt er over het algemeen laag gescoord. Deze overgangen moeten dus worden verbeterd en de route moet worden verduidelijkt. Ook is het bedrijvenpark een grote ‘pain’ voor het gehele rondje. Dit heeft vooral te maken met verkeersveiligheid. Daarnaast zijn er een aantal gebieden nog niet af, wat zeer vervelend is voor de huidige bezoekers die het rondje willen lopen. Ten slotte komt er een aantal keer naar voren dat er weinig te beleven is, met name voor Mats. Om waarde te creëren voor de bezoekers zal hier naar gekeken moeten worden.

138

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Bijlage 5: Toelichting visitor journey – gewenste situatie Het hoofd prototype is de Big 5 geworden. Hiernaast zijn er ook een aantal extra aanbevelingen zoals bewegwijzering en verlichting. Op deze manier worden veel pains weggehaald. Om dat goed in beeld te brengen is er een visitor journey gemaakt van de gewenste situatie, hierin zijn ook de plannen van de gemeente verwerkt.

•

•

•

•

•

•

•

Thuis: in de nieuwe situatie beginnen Miranda en Mats nog steeds het rondje vanuit thuis. Hier gelden nog steeds dezelfde argumenten als bij de huidige situatie; dichtbij huis is het grootste pluspunt. Naar aanleiding van ons prototype is er een pluspunt bijgekomen, namelijk dat ieder gebied op zich te bezoeken is. Met name voor Mats is dit fijn, aangezien het gehele rondje voor hem te lang is. Dit punt blijft dus bij het cijfer vier. Bij deze reis beginnen Miranda en Mats weer bij het Eiland van Brienenoord. Een grote verandering voor de weg daarnaartoe is dat er een tweede brug is. Op deze manier zijn er meerdere mogelijkheden. Wel moet er nog steeds via het bedrijvenpark worden gewandeld, vandaar het cijfer drie.

Eiland van Brienenoord: in de huidige situatie is dit gebied al erg mooi en rustgevend. Nu de werkzaamheden zijn voltooid is het een stuk rustiger qua lawaai en grote machines. Ook zijn er nieuwe bomen geplant, waardoor er nog meer groen is. Zowel Mats en Miranda vinden het erg leuk om naar de Big 5 te zoeken. Mats leert er erg veel van. Vandaar het cijfer vier. Dankzij de nieuwe brug is de overgang naar het volgende gebied een stuk makkelijker. Vandaar het cijfer drie.

Bedrijvenpark Stadionpark: zoals hierboven al is besproken ligt er een nieuwe brug. Het aandeel van het bedrijvenpark is dus een stuk kleiner. Miranda is hier erg blij mee, want dat heeft een positieve bijdrage aan de totaalsfeer van het rondje. Ook is de Big 5 niet in dit gebied, dat vindt Miranda niet erg want het is volgens haar anders erg onveilig. Het bedrijvenpark is natuurlijk niet optimaal, maar het is al een stuk verbeterd. Vandaar het cijfer twee. Vervolgens moet er weer worden overgestoken bij de gevaarlijke weg. Dit is nog steeds erg spannend voor Mats, vandaar het cijfer twee.

Het Park de Twee Heuvels: dit gebied was voorheen al de favoriet van Miranda en Mats. Dit is nog steeds zo gebleven. Gezien de leeftijd van Mats vindt hij het spelen erg leuk. De nieuwe onderdelen vallen dan ook goed in de smaak. Ze vinden het leuk dat hier de Big 5 ook aan is gekoppeld, vandaar het cijfer vier. Vervolgens komen ze weer bij de overgang naar de sportcampus. Dankzij de nieuwe bewegwijzering is dit nu makkelijker te vinden. Wel is er nog steeds de gevaarlijke kruising, vandaar het cijfer drie.

Sportcampus: bij aankomst zien ze het bord met de desbetreffende Big 5 in het gebied. Mats wilt al een lange tijd gaan sporten bij een vereniging, maar hij weet niet zo goed welke sport bij hem past. Nu kan hij dit hier uitproberen. Hij vind het ook leuk om met Miranda een wedstrijdje te doen bij de tafeltennistafel en hij kan hier zelf ook met schoolvriendjes spelen.

Ze gaven dit gebied daarom het cijfer vier. De verbouwingen bij Stadionpark zijn inmiddels voltooid en hier is ook voldoende bewegwijzering aangelegd, vandaar het cijfer drie.

Stadionpark Driehoek: voor Mats zijn de urban sports soms iets te lastig, maar hij kan er zelf makkelijke oefeningen of spellen bij verzinnen. Miranda kan zich hier helemaal uitleven. Ze gaat ook vaak met vriendinnen hier sporten. Vandaar het cijfer vier. Ook hier is de bewegwijzering naar het volgende gebied aangelegd, vandaar het cijfer vier.

Rivieroevers: voorheen werd dit gebied niet echt betrokken bij het rondje. Nu lopen ze er wel vaak langs. Familie van Mats en Miranda vinden het leuk om op de foto te gaan bij het fotobord, aangezien zij niet uit Rotterdam komen, nemen ze de foto mee als souvenir. Bij de andere onderdelen staan vaak mensen te kijken en raken ze in gesprek. Miranda heeft hier dan ook nieuwe buurtbewoners leren kennen. Dit gebied krijgt dan ook het cijfer vier.

139

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Bijlage 6: Flyer Big 5 Eiland van Brienenoord

140

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

141

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

142

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

143

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

144

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

145

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Bijlage 7: Begroting Big 5

146

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Bijlage 8: Aantekeningen stakeholdersessie Startvraag 1 - Op welke manier kunnen spelelementen worden ingezet om de bewegwijzering van het Rondje Stadionpark te verbeteren? o o o o

Ik vind het moeilijk om een beeld te krijgen school of een wip? (Marina) Voorbeeld park glow in de dark krijtspray pro verbinden (Ashley) Pad felle kleur Voor mij nu Ruimer dank voor de uitleg (man)

o

Tiktokfilmpje is erg origineel

o o

Welke doelgroep het liefst ontwikkelen voor specifieke doelgroep? Hebben jullie daar ideeĂŤn van?

Ik ga microfoon aanzetten vorige week hebben Theo en ik nul10 toegankelijk van minder valide en wat daar ook uitkwam dat er heel weinig speelplek zijn voor kinderen met beperking niet kunnen mee spelen dat is ook erg lastig en ook ander gezien worden en niet mee kunnen doen met het spelen Zeker omdat het rondje gaat ook gaat om verbinden, bewegen en spelen. Hier ligt een hele grote kans. Johanneke Het is zeker Belangrijk dat het wordt meegenomen met bijvoorbeeld begeleiding wat heel simpel kan zijn iets wat we zeker kunnen meenemen (Ashley)

o o

o

o o o

o o

o o o

o o o o o o

Ik had een vraag maar als het ronde compleet is, verbindt het dingen die compleet vreemd zijn van elkaar. Ik stel me voor rondje loopt langs bioscoop hoe kan je dat publiek betrekken of van het eiland of het stadionpark kan dat?

Wij zijn daar ook heel erg mee bezig We zijn nu op het idee om voor elk gebied een thema te hebben zodat we echt in elk gebied een beleving creĂŤren In het park kan ik dat doen in het sportdorp kan ik dat doen het is altijd lastig verschillende doelgroepen op elke plek te krijgen Een van de stakeholders een idee?

Gesprekken met de buitenplaats er komt pal naast ons gebouwd dit brengt nieuwe mensen en wij worden buren van de tweede brug zijn dichterbij ik kan me voorstellen dat ze ook misschien iets mee doen Als mensen langskomen zijn het andere mensen dan die naar de bioscoop gaan Iedereen die aan het ronde ligt krijgt een kans voor nieuw publiek Ik stel me voor dat je bij de biosscoop laat verwijzen naar het Brienenoord naar de sportcampus.

De libelle geprobeerd maar ik haalde het niet.

Een gebied is voor iedereen. Hoe gaan we iedereen activeren je kan er op verschillende manieren activeren ook 80-jarige en ook voor kinderen. (Karin) Twee strijd waar we in zitten vanuit school willen ze dat we positioneren Karin voor kinderen kan je iets met spelen doen Voor ouderen kan je ommetje maken en iets te vertellen over de natuur en dat ze op een andere manier de elementen gebruiken Ik zou dat heel sterk vinden (Johanneke) Ik zou wel kiezen voor een doelgroep Floor kies een of twee doelgroepen om daar je selectie op te maken

147

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

o o

Goed onderbouwen is belangrijk docenten gaan vaak wel overstap als iets onderbouwd is ook door professionals (Coen) Onderbouwing is altijd belangrijk (Ashley)

Startvraag 2 - Op welke manier kunnen we tijdelijke sportelementen toevoegen aan het Rondje Stadionpark om mensen in beweging te brengen? o o o o o

o

Dit kan van alles zijn markeringen, het kunne ook een speeltuin, een verplaatsbare atletiekbaan we zullen er sneller door heen gaan omdat het op de vorige lijkt (Ashley) Ik vind deze wel moeilijk hoor We hopen vanuit een nieuwe invalshoek ideeĂŤn te krijgen. Het triggert misschien voor een andere richting Spelen met elementen die er al zijn vinden jullie het al genoeg of er is er ruimte voor verbetering Het rondje is nog niet compleet toch? Het stukje dat ik goed ken het park daar zijn al veel elementen ik ben benieuwd hoe dat bij de andere onderdelen is (Ronald) Zijn er nog toelichtingen? Zo niet gaan we verder de van Coen gaan door naar de volgende stelling een koppeling met Feyenoord maken

Startvraag 3 - Op welke manier kunnen we de club Feyenoord betrekken in het Rondje Stadionpark? o o o o o o o o o o o o

Het lijkt ons leuk als we iets van Feyenoord kunnen betrekken voor elke doelgroep Om even een Voorbeeld te noemen wij denken bijvoorbeeld een bord met als je zo hard rent ren je even hard als deze speler, Zo hoogspringen als deze Feyenoordspeler zo proberen we interactie met spelers maken Hoe zie je dat voor Coen?

Het hoort al bij het overalplan dat ze er mee aan de slag willen zijn gezonde leefstijlen grootste doel Naar buiten treden in de vorm van een evenement Dat we het snappen als ze Feyenoord te veel is om meer lokale partijen zoals Rotterdamse atletiekbaan te combineren Genoeg mensen zijn geen voetbalfan goed die combinatie te maken Die doet mij denken ik woon hier al lang alles moet sport zijn ik heb hier niet omgevraagd heel veel die niet zo veel met sport hebben Misschien wonen die al op de estafette straat Een eyeopener Ik vind dat park wel mooi gecombineerd het draait er niet om het is en fijn rondje ook als je geen sporter ben

o

Verder onderzoek naar identiteit wat willen bewoners

o o

Zit je dan te denke aan de geschiedenis heel veel onderdelen geschiedenis Bioscoop ‌. Feijenoord een andere laag informatie die je wil toevoegen. Bij de biosscoop meer Leisure in park anders veel verschillende lagen

148

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

o

Ik denk dat het heel belangrijk is niet te kijken wat wij denken maar wat willen zij uitstralen wat willen de mensen graag zien

o o

Wij testen sowieso op de bewoners. Zij wilden meer sport en spel zien want vanuit daar zijn we verder gaan denken Beleven staat uit eindelijk centraal

o o o

Eiland van Brienenoord geen sport daar veel natuur Door naar het volgende element Ik wil nu alleen naar de natuur niet alleen sporten wil je nu sporten dan loop je het sportdeel

Startvraag 4- Op welke manier kunnen we de natuur combineren met bewoners in het Rondje Stadionpark? o o o

Mensen iets bijleren Op het eiland komt het goed van pas en ook het eiland dat valt zeker Verder uit te breiden dan dat het al is

Ik wou alvast een vraag als er een ding moet zijn wat je wilt terugzien wat zou dat zijn? o

o o

Uhh ik heb zelf een zoontje van 2 en ik heb het ook zojuist in de chat gedeeld maar het blote voeten pad lijkt me wat. Echt de natuur ervaren ze leven nu vooral van schermpjes en ik denk dat dat een mooie trigger kan zijn de natuur te laten ervaren (Floor) Ik zie ook verbinding met buitenplaats ik wil daar even over kwijt dat wij ook vinden Verbinding is erg belangrijk en daarom Samenwerking met zo veel mogelijk partijen. Ik denk dat dit is iets waar we mee verder kunnen

Stakeholdersessie: ideeĂŤn Stelling 1: Op welke manier kunnen spelelementen worden ingezet om de bewegwijzering van het Rondje Stadionpark te verbeteren?

Theo Kion o Oranje belijning gebruiken die ook in P2H gebruikt wordt. o Glow in the dark... Leuk idee!

Marina Baas o Leuk, want spelen is belangrijk voor jong en oud.

Karin ter Laak o De graphics kun je tot leven laten komen d.m.v. bv events zoals een bootcamp.

Johanneke de Lint o Soort speurtocht op telefoon.

Coen Tuinenburg o Gebruik maken van qr-codes.

Richard van Motman

149

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

o

Er is al bedacht dat er hetzelfde asfalt wordt gebruikt met een speciale samenstelling en dus herkenbaar.

Ronald Hoogeveen o QR messages?

Karin ter Laak o Achter die graphics zit een idee. Het is allemaal om in beweging te komen.

Marina Baas o Leuk, want maakt dat er meer te ontdekken valt.

Richard van Motman o Verder wordt er al een markering toegepast met een thema.

Theo Kion o Probeer om nieuwsgierigheid op te wekken‌ Marina Baas o Leuk, want is ook aanleiding voor spontane ontmoeting.

Johanneke de Lint o Borden met oefeningen erop of met opdrachten.

Ronald Hoogeveen o En wat about geschiedenis, activiteit en locatie in het spelelement?

Floor Vierboom o Podcast die je kunt starten op bepaalde punten en die je meer vertelt door de ogen van bewoners. o Kabouterpaden: https://www.staatsbosbeheer.nl/buitencentra/kabouterpad Coen Tuinenburg o En natuurlijk kan traditionele bewegwijzering met borden met achtergrond over het gebied ook nog steeds toegevoegde waarde hebben.

Ronald Hoogeveen o Bij ons hoor je ook wel eens wat is het Instagram punt!

Karin ter Laak o Ja suggesties geven wat je met de strepen, kikkersprong, libelle kunt doen.

Marina Baas o Leuk, kun je ook andere doelgroepen mee 'bedienen'.

Karin ter Laak o Of een natuurroute. Ingaan op de bomen, dieren.

150

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Richard van Motman o Het rondje opnemen in bestaande routes bijvoorbeeld fietsknooppunten.

Theo Kion o Tik Tok filmpjes.

Floor Vierboom o Blotevoetenpad toevoegen: https://www.gezinopreis.nl/blotevoetenpaden/ (voor wie het niet kent).

Coen Tuinenburg o Tijdelijke exposities van buitenkunstwerken.

Marina Baas o Of permanente kunst.

Floor Vierboom o Volgens mij kun je in hardloop en fietsapp ook standaardroutes aanmaken. Dit zou een standaardroute kunnen zijn.

Op welke doelgroep moeten wij inzetten voor dit gebied?

Karin ter Laak o Doelgroep lijkt mij voor jong en oud. Iedereen.

Theo Kion o Uitleg geven wat je ziet. Met een QR-code.

Coen Tuinenburg o Ik denk ook een vrij brede doelgroep.

Marina Baas o Relatief veel oude ouderen (80+).

Richard van Motman o Mensen met een sportieve achtergrond.

Coen Tuinenburg (0949032) o Want buitenruimte moet voor iedereen leuk zijn.

Marina Baas o ...In IJsselmonde.

Karin ter Laak o Helemaal mee eens.

Floor Vierboom o Er zijn hele toffe speeltoestellen voor kinderen in een rolstoel! (Er zijn uiteraard nog veel meer beperkingen).

151

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Theo Kion o Hardlopers uitdagen om niet te wachten voor het VK-licht maar een extra blokje te lopen...

Floor Vierboom o Outdoor Fitness was er voor de verbouwing van het park ook, komt die nog terug?

Marina Baas o Mensen die weinig geld hebben kunnen toch op een leuke manier buiten zijn en bewegen.

Floor Vierboom o Misschien kan Hamza van de garage (met die kippen) ambassadeur worden van de route.

o

Coen Tuinenburg (0949032) Ik ben voor Hamza als ambassadeur, echte Rotterdammer en ligt op de route richting Eiland van Brienenoord.

Floor Vierboom o Ik moet uiterlijk om 17.00u weg dus misschien door naar de volgende stelling?

Stelling 2: Op welke manier kunnen we tijdelijke sportelementen toevoegen aan het Rondje Stadionpark om mensen in beweging te brengen?

Ronald Hoogeveen o Verlichting met challenges.

Coen Tuinenburg o Ik denk dat evenementen een belangrijke rol hierin kunnen spelen.

Marina Baas o We hebben een tijdelijke move-FIT gehad in P2H. Was een pilot. Meedoen aan pilots is altijd goed.

Theo Kion o Bootcamp maakt gebruik van het straatmeubilair dat er is.... Een bankje kun je gebruiken voor vele core-oefeningen.

Karin ter Laak o Inhaken op coronacrisis. Mensen moeten niet binnenblijven chips eten maar juist naar buiten gaan.

Werken aan die gezondheid.

Richard van Motman o Losse modules plaatsen.

Floor Vierboom o Een scorebord dat bijhoudt hoeveel kilometer wandelaars hebben afgelegd op het rondje.

Marina Baas o Of koppelen een thema/evenement wat dan is. Bv Voetbal tijdens WK, fietsen tijdens Tour de France.

152

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Theo Kion o Uitdagingen, zoals in P2H. Natuurlijk altijd goed.

Johanneke de Lint o Denk ook aan simpele dingen zoals een schommeltouw in een boom.

Floor Vierboom o Freerunningparcours voor meer urban-gevoel.

Karin ter Laak o Inderdaad leren spelen met de elementen die er al zijn.

Coen Tuinenburg o Maar denk ook aan Rotterdamse sporticonen. Zowel om ze te eren in de omgeving als ze te gebruiken als ambassadeurs.

Marina Baas o Of buitenspeeldag: skelter/skeeler/skatebordparcours.

Floor Vierboom o Geocaching.

Karin ter Laak o Zeker! Je kunt ook in de boom klimmen of over een hek klimmen.

Floor Vierboom o Misschien nog iets met activiteiten op of rond het water?

Theo Kion o Losse blokken hout kunnen dienen als gewichten....

Stelling 3: Op welke manier kunnen we de club Feyenoord betrekken in het Rondje Stadionpark?

Karin ter Laak o Is het alleen Feyenoord? Volgens mij zijn er ook andere voetbalclubs.

Floor Vierboom o Ik zou vooral ook de amateurverenigingen op de Sportcampus betrekken.

Coen Tuinenburg o Sowieso is het de bedoeling dat Feyenoord gaat ontwikkelen richting een multisportclub in de huidige plannen. Dus denk ook breder dan alleen de voetbalclub.

Marina Baas o Spelers van Feyenoord kunnen gebruik maken van het rondje tijdens trainingen.

Coen Tuinenburg o Denk ook aan clinics van spelers.

153

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Johanneke de Lint o Misschien kun je sportopdrachten koppelen aan Feyenoord. Zoals bijvoorbeeld: wist je dat van Persie 200 keer kan hooghouden? Wat kun jij?

Marina Baas o Net als Rotterdam Atletiek.

Floor Vierboom o Sporters eren met een soort walk-of-fame ergens in het rondje.

Coen Tuinenburg o Of dat zij vertellen over het bereiken van een gezonde levensstijl.

Marina Baas o Als er een wedstrijd gewonnen is: ererondje over het rondje.

Karin ter Laak o Clinics van sporters langs het Rondje Stadionpark vind ik ook een heel goed idee.

Floor Vierboom o RA is actieve gebruiker van het park idd, leuk om hen te betrekken. Wat zou het rondje voor hen helemaal afmaken?

Coen Tuinenburg o Walk of fames zijn Rotterdammers niet zo goed in, kijk maar naar Zuidplein haha.

Floor Vierboom o Oh ik weet niet wat er op Zuidplein was?

Richard van Motman o De route in de buurt van het stadion Feyenoord er bij betrekken op andere plekken bijvoorbeeld eiland waar je zicht hebt op de Nieuwe Kuip.

Floor Vierboom o Een toffe kunstroute. Combi sport en cultuur doen het goed. Streetartfestival trok mij voor het eerst naar Afrikaanderwijk bijv.

Theo Kion o In beeld brengen hoe ver een keeper de bal moet uittrappen om de andere helft te bereiken.

Coen Tuinenburg o Op Zuidplein is een walk of fame van artiesten sporters die in Ahoy zijn geweest, maar dat ligt zo achteraf dat het niet echt een verering te noemen valt.

Theo Kion o Hoe ver staat een "muurtje" van de vrije trap af?

Floor Vierboom o Voor bewoners vind ik Feyenoordiconen een beetje too much (wel Feyenoordfan overigens).

Liever wat meer variatie dan alleen Feyenoord, voetbal en topsport.

154

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Marina Baas o Een 'muurtje' van beelden van 'gewone Rotterdammers'.

Theo Kion o Hoeveel rondje kun je hardlopen in 45 minuten‌ Of 90 minuten.

Richard van Motman o De Bovendijk onderdeel van het rondje is al een behoorlijke ontmoetingsplek van Feyenoordsupporters.

Karin ter Laak o Ik denk ook niet alleen richten op topsporters. Als je amateur bent is ook harstikke goed.

Theo Kion o Ontmoetingen stimuleren.

Stelling 4: Op welke manier kunnen we de natuur combineren met de bewoners in het Rondje Stadionpark?

Marina Baas o Markering in P2H is zo ontworpen.

Floor Vierboom o Past het best op het eiland denk ik?

Johanneke de Lint o De natuur route introduceren. Overal bordjes bij bijzondere bomen, struiken uitkijk punten.

Richard van Motman o Een big five opstellen 5 vogels soorten die je dan kan zoeken in het gebied Coen Tuinenburg o Misschien nog meer groen op het verlengde van het eiland van Brienenoord. Zeg maar een beetje de boulevard die achter de veranda langs loopt.

Karin ter Laak o Laten zien wat er al is. Bomen van 30 meter hoog, vleermuizen (foerageergebied) gigantische velden met paarse bloemen etc.

Theo Kion o Versterk het karakter waar het rondje doorheen loopt. Dus in Park en op eiland natuur maar dat niet op andere delen herhalen.

Marina Baas o Misschien ook informatie over bijzondere bewoners (vogels/vleermuizen) in het gebied in krant/website.

Floor Vierboom o Fotografietours zodat mensen het rondje mooi gaan vastleggen.

155

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Coen Tuinenburg o Want ik vind het Eiland van Brienenoord een mooie oase in de stad, maar ben er altijd snel doorheen gewandeld.

Richard van Motman o Een big five maar dan 5 boomsoorten.

Marina Baas o Er is volgens mij een natuurclub in IJsselmonde -> excursies organiseren. o Scholen stimuleren om een 'buitenles' te geven o Prijsvraag: schrijf een mooie column/maak een mooie foto van natuur langs het rondje Theo Kion o Leg verbinding met Buitenplaats Brienenoord. Zij hebben veel ideeĂŤn om de natuur te laten beleven. o Er is een volkstuincomplex op het eiland. Misschien kan die iets doen. o Zorg dat er een pluktuin langs de route is, waar mensen een appeltje kunnen plukken of bramen, bessen, maar ook bijvoorbeeld kruiden.

Wat zouden jullie echt willen terugzien in het rondje?

Ronald Hoogeveen o Fun! Karin ter Laak o Iedereen activeren. Lekker spelen!

Coen Tuinenburg (0949032) o Meer groen langs de route ik wel fijn vinden.

Johanneke de Lint o Verbinding met natuur. Dus kind en natuur.

Richard van Motman o Een foodtruckje in het park waar je dan graag heen gaat.

Johanneke de Lint o Verwondering over zoveel diversiteit op een relatief klein stukje.

Richard van Motman o Een plek waar regelmatig muziek wordt gemaakt.

Marina Baas o Iets anders dan anders.

Karin ter Laak o Denk groots. Internationale allure en een fijne vertrouwde plek om te wonen en zijn.

Richard van Motman o Kan ook simpel een ijscokarretje op verschillende locaties.

156

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Theo Kion o Om hardlopers uit te dagen een Strava Segment maken. Door het zelf aan te maken, voorkom je wildgroei van segmenten.

Eindconclusie

o o o o

Ik denk dat we heel wat ideeën hebben waar we mee verder kunnen.

Ik bedank jullie alvast voor alle ideeën Ik denk dat er ongetwijfeld ideeën zijn waar we wat mee kunnen Uiteindelijk zullen wij een adviesrapport opstellen waarin wij een tijdelijke tool naar voren brengen en de opdrachtgever daarmee verder kunnen en hiermee hebben wij een hele goede basis gelegd

Ik zou willen vragen of iedereen voor zich wat je per se wil terugzien zouden wij heel graag willen weten wat dat zou zijn. Dat willen we graag meenemen (Ashley) o o o

Ik zeg het liever Ik dacht meer en plek wat aanleiding geeft voor ontmoeting iets waarbij je kijkt en iemand aanspreekt dit is leuk om te doen, of wat is dit. Iets wat je kan delen met vrienden en familie.

Ja iets leuks of bijzonders wat uitdaagt tot gesprek en wat je herinnert (Marina)

Ik denk dat het belangrijkste conclusie is o o o o o o o o

Dat het en heel bijzonder stuk Rotterdam is Allure behouden en het bijzondere naar buiten Bewoners en ook verdere omgeving dat je er graag heen komt om hard te lopen of natuur te beleven, om sport en spel samen te zien, en te ontmoeten Iets inzetten dat de bijzondere naar boven haalt (Britt) Iets waar we verder mee kunnen (Ashley) Ik wil jullie bedanken. Zoals we het net zeiden heel erg bedankt en ik denk dat jullie een steentje bij hebben gedragen aan onze uiteindelijke tool Wij gaan de informatie verwerken en daar komt vast iets moois uitrollen Bij ideeën of vragen kunnen jullie altijd mailen

157

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Bijlage 9: Verslag stakeholdersessie Op maandag 14 december om 16.00 uur werd de stakeholdersessie georganiseerd. Acht mensen namen deel aan deze stakeholdersessie, dit waren zowel experts van het Stadionpark, bewoners of (landschaps)architecten. De sessie begon met een korte introductie van de studenten waarna de introductie van de stakeholders volgde. Er werd kort benoemd wat de functies waren van de stakeholders en wat hun belang is bij het Rondje Stadionpark.

Vervolgens konden de stakeholders op hun laptop of smartphone meedoen aan de woordenwolk van Mentimeter. Op het scherm was de volgende vraag te zien: “Wat zijn jullie associaties met het Rondje Stadionpark?” De stakeholders konden onbeperkt woorden invullen die zij associëren met het rondje.

Op de afbeelding hieronder is de ingevulde woordenwolk te zien:

De grootste associatie van de stakeholders was ontmoeten. Dit woord is het vaakst ingevuld door de deelnemers. Uit een korte discussie achteraf werd het voor ons duidelijk waarom ontmoeten zo belangrijk is in het rondje. Het is een openbare ruimte waar iedereen kan en mag zijn. Ruim 35% van de Rotterdamse bevolking kent een lage sociaal economische status. Uit onderzoek blijkt ook dat deze mensen een stuk ongezonder leven. Juist daarom is het belangrijk dat het rondje door iedereen gebruikt gaat worden. Dat ontmoetingen daarbij centraal staan, draagt uiteindelijk bij aan de vitaliteit van de bewoners op Zuid.

Na de discussie over de woordenwolk werd het idee van de stellingen uitgelegd. Wij hadden vier stellingen geformuleerd, die voor ons als startvragen werden geïnterpreteerd. Bij elke stelling was het de bedoeling dat het whiteboard in Teams werd geopend waar de stakeholders hun ideeën op konden schrijven. Zo kregen wij een duidelijk overzicht van de gegeven ideeën. Nadat Ashley het whiteboard opende op haar scherm, kwamen er verschillende meldingen binnen dat de stakeholders het whiteboard niet konden zien. Na een snelle oplossing gingen wij verder via de Teams chat. De stelling werd door Britt in de chat geplaatst en de stakeholders konden al hun ideeën in de chat zetten. De stelling luidde als volgt: op welke manier kunnen spelelementen worden ingezet om de bewegwijzering van het Rondje Stadionpark te verbeteren? Rosa en Britt schreven met zo veel mogelijk ideeën mee op A3 vellen. Mariska maakte ondertussen aantekeningen van de sessie zodra er dingen werden gezegd in het gesprek. Vooraf hadden we per stelling twaalf minuten ingepland.

We liepen behoorlijk in op het draaiboek dus namen we de tijd niet al te nauw. Zodra de ideeën waren verzadigd, probeerden we de discussie op te wekken. We vroegen aan verschillende stakeholders wat

158

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

hun mening was en of ze hun ideeën/ visie wilden toelichten. De belangrijkste ideeën uit deze brainstorm zagen er als volgt uit: • De huidige markeringen gebruiken om mee te spelen • Het inzetten van QR-codes • Borden met spelletjes erop • Geschiedenis gebruiken van het gebied Na de eerste brainstormsessie stelden we de vraag op welke doelgroep wij ons het beste kunnen richten. Hieruit ontstond direct een discussie. Bijna alle stakeholders waren van mening dat je je niet op één specifieke doelgroep moet richten, maar juist op iedereen. Het rondje maakt deel uit van de publieke ruimte en de stakeholders zien daar graag zoveel mogelijk verschillende doelgroepen. Ashley reageerde daarop dat wij als groep behoorlijk in een tweestrijd zitten. Vanuit school leren wij namelijk dat je keuzes moet maken om uiteindelijke een unieke positie in te nemen. Wij willen graag de juiste beslissingen maken, alleen is dat met het rondje best lastig. Wij kiezen uiteindelijk toch voor een doelgroep, omdat wij onze tool daar dan ook beter op kunnen afstemmen. Wij zijn van mening dat het kiezen van een doelgroep er uiteindelijk voor zorgt dat er meer succes wordt geboekt.

Vervolgens gingen wij verder met de tweede stelling, deze luidde als volgt: op welke manier kunnen we tijdelijke sportelementen toevoegen aan het Rondje Stadionpark om mensen in beweging te brengen? Al snel kregen wij van een paar stakeholders als reactie dat deze stelling op de eerste stelling leek. Veel van de ideeën uit de eerste brainstorm waren ook gericht op het inzetten van sportelementen. Met dit in ons achterhoofd hebben wij de tijd van deze brainstormsessie wat ingekort om te veel overlap te voorkomen. Na afloop van deze brainstorm hebben wij geen discussie gehouden, omdat er dan veel overlap zou zijn met de vorige brainstorm. Ook tijdens deze brainstormsessie kwamen er weer veel bruikbare ideeën. De belangrijkste worden hieronder benoemd.

• • • •

Verlichting met challenges Bootcampen met het gebruik van straatmeubilair Evenementen aan het rondje koppelen (WK met voetbal, Giro met wielrennen etc.)

Freerunnen met bestaande elementen.

In het draaiboek hadden wij een korte pauze opgenomen, maar we gingen lekker vlot door de stellingen heen. Iedereen zat er lekker in en we hadden besloten om de pauze over te slaan. Het was tevens al bijna vijf uur en we wilden ook niet al te laat klaar zijn. De derde stelling luidde als volgt: “op welke manier kunnen we de club Feyenoord betrekken in het Rondje Stadionpark?” Al snel kregen wij een aantal opmerkingen op deze stelling en terecht. Waarom zouden wij alleen Feyenoord betrekken, terwijl er nog veel meer amateurclubs in het gebied gevestigd zijn? Juist door deze clubs met verschillende sporten te combineren, voorzien we in meerdere behoeften. Voetbal, hockey, korfbal, basketbal, het zijn allemaal sporten die in het gebied beoefend worden. Met deze opmerkingen zijn er veel ideeën gegenereerd. Iedereen kwam tot de conclusie dat hier wel iets te halen valt. De belangrijkste ideeën afkomstig van deze brainstorm zien er zo uit: • Clinics • Opdrachten koppelen aan de spelers (sprinten, koppen, hooghouden etc.)

De laatste stelling was gericht op natuur en luidde als volgt: “op welke manier kunnen we de natuur combineren met de bewoners in het Rondje Stadionpark?” Sommige stakeholders hadden hier iets meer uitleg bij nodig om de stelling goed te kunnen begrijpen. Als voorbeeld gaven wij een educatieve speurtocht op het Eiland van Brienenoord. Richard van Motman, beheerder van het Park de Twee Heuvels, kwam naar onze mening met een fantastisch idee. Hij had het idee om een big 5 in

159

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

te zetten in het park. Hierbij zou je dan op zoek kunnen gaan naar vijf verschillende vogelsoorten. Wij waren gelijk enthousiast toen we dit idee hoorden. Uiteindelijk zijn bij deze stelling ook een aantal leuke ideeën naar voren gekomen: • Natuurroutes met borden • Speurtocht • Laten zien wat er al allemaal is qua natuur • Big 5 Als laatste werd aan elke stakeholder de volgende vraag gesteld: “als je één iets mocht kiezen wat toegevoegd wordt aan het rondje, wat zou jij dan graag terug willen zien?” Deze vraag stelden wij, zodat we van elke stakeholder een precies antwoord kregen. Op deze manier kunnen we ook beter de link leggen met hun expertise en wat ze graag terug willen zien. Mochten wij in een later stadium een van die ideeën toevoegen aan onze tool, kunnen wij nog contact opnemen met diegene om het idee nog beter uit te werken. Vervolgens werd iedereen zeer hartelijk bedankt voor zijn/haar deelname. Dankzij hun ideeën kunnen wij verder met het ontwikkelen van een tijdelijke tool. Sommige ideeën zijn zeer uiteenlopend, maar dankzij de volle inzet hebben wij ontzettend veel ideeën binnenkregen. Hieronder is te zien wat elke stakeholder het liefst ziet terugkomen in het rondje: • • • • • • • •

Floor: blotevoetenpad Ronald H: fun Karin: iedereen activeren en lekker spelen Coen: meer groen langs de route Johanneke: verbinding met de natuur, kind & natuur Richard: foodtruck in het park Marina: iets anders dan anders Theo: een Strava Segment maken voor hardlopers

De volgende dag hebben wij een hand-out gemaakt voor de stakeholders. Hierin hebben wij hen nogmaals bedankt voor de deelname. Verder wilden wij het graag kort en bondig houden. Per stelling hebben wij een korte samenvatting gegeven van de belangrijkste ideeën. Uiteindelijk is er ook nog een conclusie geschreven waar de hand-out mee werd afgesloten.

Wij waren enorm tevreden met het eindresultaat. Ten eerste waren wij de stakeholders erg dankbaar dat zij de tijd en moeite hebben genomen om bij de sessie aanwezig te zijn. Ondanks het soms niet even soepel liep, waren we telkens in staat om snel met een oplossing te komen. Elke stakeholder heeft zich 100% ingezet tijdens de sessie, wat ook laat zien dat het goed uitgekozen stakeholders waren. Zonder die inzet hadden we voor onszelf wel kunnen concluderen dat wij niet de juiste stakeholders hadden uitgenodigd. Verder was iedereen erg positief en we merkten dat we ook echt werden gesteund. Er is vrijwel niks negatiefs gezegd over de stellingen en daardoor kunnen we verder met waar we gebleven waren. Al deze uitkomsten zullen wij verwerken in het project en uiteindelijk zullen wij een tijdelijke tool ontwikkelen waar de stakeholders een steentje aan hebben bijgedragen.

160

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Bijlage 10: Hand-out stakeholdersessie Beste stakeholders, Ten eerste willen wij jullie allemaal bedanken voor de aanwezigheid gisteren tijdens de stakeholdersessie. Jullie hebben allemaal een bijdrage geleverd en ons, en misschien ook wel elkaar, geïnspireerd met originele ideeën. Graag wilden wij nog even de belangrijkste punten aan u terugkoppelen. Hieronder zijn daarom de ideeën samengevat per besproken stelling.

De eerste stelling luidde als volgt: “Op welke manier kunnen speelelementen worden ingezet om de bewegwijzering van het Rondje Stadionpark te verbeteren?” Hier kwamen ontzettend veel en ook diverse ideeën uit. Iedereen vond spelen belangrijk voor jong en oud. Als tip werd nog gedeeld om rekening te houden met spellen voor kinderen met een beperking. Zij hebben ook het recht om te kunnen spelen zoals andere kinderen. Een aantal overlappende ideeën waren; gebruik maken van QRcodes, traditionele bewegwijzering, het kabouterpad of het blotevoetenpad. Gebruikmaken van sociale media werd ook aangeraden, dit kan door middel van een Instagram-punt of Tik Tok filmpjes.

Daarnaast kwam naar voren dat de huidige graphics al in verband liggen met beweging door er bijvoorbeeld een bootcamp event bij te organiseren.

De volgende stelling was te vergelijken met de eerste stelling en luidde als volgt: “Op welke manier kunnen we tijdelijke sportelementen toevoegen aan het Rondje Stadionpark om mensen in beweging te krijgen?” Hier kwam vooral naar voren dat het simpel gehouden moest worden en met natuurlijke elementen. Zoals een bootcamp, outdoor fitness, freerunning parcours en zelfs om losse blokken hout gebruiken als gewichten. Hier zijn volgens jullie dan ook al genoeg elementen voor aanwezig. Ook aan kinderen werd gedacht met het idee voor een buitenspeeldag of een schommeltouw.

De derde stelling luidde als volgt: “Op welke manier kunnen we de club Feyenoord betrekken in het Rondje Stadionpark? Er werd terecht opgemerkt dat niet alleen Feyenoord betrokken kan worden, maar ook andere amateurclubs. Op deze manier sluit je ook aan bij de behoeften van meerdere doelgroepen. Het geven van clinics werd ook meerdere keren benoemd, samen met het koppelen van opdrachten aan bijvoorbeeld topsporters. Het stimuleren van ontmoetingen kan hier zeker een verbindende factor zijn. Sport verbindt mensen met elkaar en er liggen zeker kansen om dit met elkaar te combineren.

De laatste stelling zag er als volgt uit: “Op welke manier kunnen we de natuur combineren met de bewoners in het Rondje Stadionpark? Deze laatste stelling was wat onderscheidender dan de voorgaande stellingen. Iedereen kwam met redelijk dezelfde ideeën, namelijk: laten zien wat er op dit moment al is, extra informatieborden plaatsen en het inzetten van ‘the big 5’. Dit laatste idee is iets waar wij erg enthousiast van worden en zeker gaan meenemen in ons verdere onderzoek. Wij denken dat ‘the big 5’ een idee is wat in elk gebied terug kan komen, bijvoorbeeld door het inzetten van dieren, spelers, sporten etc.

Naar ons idee zijn dit allemaal innovatieve ideeën die zeker van belang zijn in het gebied. Wij gaan de komende weken hierover nadenken en de beste ideeën verder uitwerken. Onze uitgewerkte ideeën zullen we verwerken in een advies wat wordt overhandigd naar de opdrachtgevers. Hopelijk gaan zij hier mee aan de slag en wordt het een route waarin veel te bewegen en te beleven is en waar spontane ontmoetingen zullen plaatsvinden.

Ontzettend bedankt!

Ashley van Eijk | Britt Eijs | Rosa van der Meijden | Mariska Wesstein

161

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Bijlage 11: Flyer prototype 0.1

162

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Bijlage 12: Afbeeldingen prototype test 0.1

163

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Bijlage 13: Interviews met bewoners en gebruikers – prototype 0.1 Persoon 1 • Woont u in het gebied Stadionpark of komt u hier regelmatig vanwege een andere reden?

Ja ik woon hier in de buurt. Door corona moet ik thuiswerken en dan vind ik het heerlijk om even een wandeling te maken.

• Bent u al bekend met het Rondje Stadionpark of enkel het gebied Stadionpark?

Ik ben met beide niet bekend, terwijl ik hier al 65 jaar woon.

•

Wat voor elementen zou u graag terug zijn bij de route? Denk bijvoorbeeld aan voldoende zitgelegenheden, duidelijke bewegwijzering of andere elementen van beleving.

Verlichting zou erg fijn zijn. Ik voetbal in de buurt en als ik s ’avonds naar huis ga is er weinig verlichting op de route (vooral bij het sportcomplex). Ik ben een volwassen man, maar stel je fietst hier als vrouw geeft dat geen veilig gevoel. Daarnaast zou bewegwijzering fijn zijn, omdat ik nog niet op de hoogte was dat er een speciaal rondje was.

• Wat zou u aansporen om het rondje te gaan lopen of fietsen?

Weer eens wat nieuws en het is in de buurt dus dan maak ik er graag gebruik van.

•

Indien u al bekend bent met Rondje Stadionpark; Wat is uw mening over deze route momenteel?

Wat is positief en wat kan er beter? En wat vindt u van ons initiatief?

Ik was er nog niet bekend mee. Verder vind ik het best een fijn gebied om te wandelen, omdat je verschillende dingen tegenkomt op de route.

• Zou u ons de komende periode verder willen helpen?

Ik zal kijken of ik met nieuwe ideeën kan komen.

Persoon 2 • Woont u in het gebied Stadionpark of komt u hier regelmatig vanwege een andere reden?

Ja ik woon hier in de buurt. Ik werk veel thuis door corona en dan vind ik het prettig om even een frisse neus te halen buiten.

• Bent u al bekend met het Rondje Stadionpark of enkel het gebied Stadionpark?

Ik heb er laatst wel iets over gelezen, maar het rondje zelf ben ik niet bekend mee.

•

Wat voor elementen zou u graag terug zijn bij de route? Denk bijvoorbeeld aan voldoende zitgelegenheden, duidelijke bewegwijzering of andere elementen van beleving.

Bewegwijzering zou erg fijn zijn. Er zijn nu al een aantal markeren in het gebied, dus het moet ook niet te veel worden. Kruispunten of plekken waar gebieden in elkaar overlopen zijn goede plekken om de route te markeren. Paaltjes of borden zijn ook fijn. Ergens in het park staat een paaltje, maar verder zijn ze nergens te vinden. Als je het doet moet je het goed doen.

• Wat zou u aansporen om het rondje te gaan lopen of fietsen?

Zoals ik al zei, duidelijke markeringen/borden/paaltjes. Het moet ook geen bouwput zijn, want ik wil wel in mooie gebieden lopen. Anders zijn er genoeg alternatieven waar de natuur wel mooi is en waar je kan wandelen.

•

Indien u al bekend bent met Rondje Stadionpark; Wat is uw mening over deze route momenteel?

Wat is positief en wat kan er beter? En wat vindt u van ons initiatief?

164

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Ik vind het wel een erg leuk idee en ik denk dat het een goede toevoeging is voor dit gebied.

• Zou u ons de komende periode verder willen helpen?

Ik zal nadenken over eventuele aanvullingen op mijn ideeën.

Persoon 3 • Woont u in het gebied Stadionpark of komt u hier regelmatig vanwege een andere reden?

Ik ben toezichthouder van dit gebied, dus ik ben hier regelmatig te vinden haha.

• Bent u al bekend met het Rondje Stadionpark of enkel het gebied Stadionpark?

Uiteraard ben ik hier bekend.

•

Wat voor elementen zou u graag terug zijn bij de route? Denk bijvoorbeeld aan voldoende zitgelegenheden, duidelijke bewegwijzering of andere elementen van beleving.

Het gedeelte achter het sportcomplex is een volledige bouwput. Dit is natuurlijk niet aantrekkelijk voor mensen om hier te wandelen. Het idee van de markeringen wordt nog verder uitgewerkt aankomende maanden. Een uitbreiding van de markeringen is een goed voorstel denk ik. Het toevoegen van urban sports areas zou ook goed kunnen aansluiten bij mensen.

• Wat zou u aansporen om het rondje te gaan lopen of fietsen?

Ik weet hoe het eruit gaat zien en wat de ontwikkelingen zijn. Op dit moment maak ik er al gebruik van en dat alleen nog maar toenemen.

•

Indien u al bekend bent met Rondje Stadionpark; Wat is uw mening over deze route momenteel?

Wat is positief en wat kan er beter? En wat vindt u van ons initiatief?

Ik vind het een goed initiatief, alleen is het op dit moment lastig om er doorheen te kijken. Sommige delen zijn nog niet af, maar uiteindelijk wordt het echt een mooi gebied waar je kunt sporten, recreëren en beleven.

• Zou u ons de komende periode verder willen helpen?

Ik zal kijken of ik nog iets voor jullie kan betekenen.

Persoon 4 • Woont u in het gebied Stadionpark of komt u hier regelmatig vanwege een andere reden?

Ik woon een paar straten verderop. Af en toe maak ik lekker een wandeling, alleen of met de kinderen.

• Bent u al bekend met het Rondje Stadionpark of enkel het gebied Stadionpark?

Nee geen idee, ik heb er nog nooit iets over gehoord. Wel weet ik dat er veel gesloopt is, zo stonden hier prachtige bomen die allemaal zijn weggekapt.

•

Wat voor elementen zou u graag terug zijn bij de route? Denk bijvoorbeeld aan voldoende zitgelegenheden, duidelijke bewegwijzering of andere elementen van beleving.

Ik zou het leuk vinden als je de route beter kan zien, bijvoorbeeld door kleurtjes en/of paaltjes en borden. Wellicht kan je er ook iets voor de kinderen in meenemen, hoeft niet groot te zijn, ze zijn snel enthousiast. Vooral op plekken waar de route minder duidelijk is, moet je het extra duidelijk aangeven, zodat mensen weten waar ze naartoe moeten.

•

Wat zou u aansporen om het rondje te gaan lopen of fietsen?

165

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Meer natuur, dan kan ik ook echt genieten. Ook iets leuks voor de kinderen zodat zij ook lekker in beweging blijven.

•

Indien u al bekend bent met Rondje Stadionpark; Wat is uw mening over deze route momenteel?

Wat is positief en wat kan er beter? En wat vindt u van ons initiatief?

Ik vind het erg leuk dat jullie hiermee bezig zijn. Ik denk dat het rondje ook zeker potentie heeft om een succes te worden.

• Zou u ons de komende periode verder willen helpen?

Op dit moment heb ik geen ideeën om het rondje te verbeteren, maar zodra ik iets weet breng ik jullie op de hoogte.

Persoon 5 • Woont u in het gebied Stadionpark of komt u hier regelmatig vanwege een andere reden?

Ja ik woon hier in de buurt. Ik maak vaak een wandeling met de kinderen. Ik ga dan naar het Park de Twee Heuvels, heerlijke plek met veel groen.

• Bent u al bekend met het Rondje Stadionpark of enkel het gebied Stadionpark?

Ik ben er niet bekend mee, maar ik denk dat ik er onbewust gebruik van maak.

•

Wat voor elementen zou u graag terug zijn bij de route? Denk bijvoorbeeld aan voldoende zitgelegenheden, duidelijke bewegwijzering of andere elementen van beleving.

Toevoegingen aan het rondje voor kinderen. Je maakt ze al snel blij met iets kleins, bijvoorbeeld iets met spray op de grond. Ook kleurrijke paaltjes, borden en paden zorgen voor een duidelijk beeld van het rondje. Dan zullen mensen ook bewust het rondje gaan gebruiken. Een urban sports/ klimtoestellen zou ook een goede toevoeging kunnen zijn.

• Wat zou u aansporen om het rondje te gaan lopen of fietsen?

Toevoegingen die de kinderen ook leuk vinden. Dan zal ik ook vaker buiten te vinden zijn, of als je er meerdere sporten kunt beoefenen.

•

Indien u al bekend bent met Rondje Stadionpark; Wat is uw mening over deze route momenteel?

Wat is positief en wat kan er beter? En wat vindt u van ons initiatief?

Hier kan ik niet zoveel op zeggen. Wel dat de paden in het park erg mooi zijn en leuk om te bewandelen.

• Zou u ons de komende periode verder willen helpen?

Ik ga verder nadenken over eventuele aanvullingen, succes verder!

Persoon 6 • Woont u in het gebied Stadionpark of komt u hier regelmatig vanwege een andere reden?

Ja ik woon hier in de buurt. Ik maak iedere dag een wandeling om mijn stappendoel te bereiken. Zeker nu ik gepensioneerd ben trek ik er vaker op uit. Ik loop meestal een rondje door het Park de Twee Heuvels of over het Eiland van Brienenoord.

• Bent u al bekend met het Rondje Stadionpark of enkel het gebied Stadionpark?

Ik ben wel bekend met de verschillende looproutes, maar nog niet met de gehele route. Ik loop iedere dag wel een deel van de route.

166

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

•

Wat voor elementen zou u graag terug zijn bij de route? Denk bijvoorbeeld aan voldoende zitgelegenheden, duidelijke bewegwijzering of andere elementen van beleving.

Ik zou graag meer bankjes zien aan de waterkant. De bewegwijzering is voor mij niet extreem interessant, aangezien ik toch wel mijn eigen rondje maak. Echter zou deze bewegwijzering wel kunnen bijdragen aan een levendiger gebied. Ik zou ook graag toiletten zien. Zeker nu ik ouder ben moet ik vaak naar het toilet. Ook voor kinderen lijkt mij dit ideaal.

• Wat zou u aansporen om het rondje te gaan lopen of fietsen?

Ik loop het rondje op dit moment ook al, maar bovengenoemde elementen zouden voor mij wel echt iets toevoegen.

•

Indien u al bekend bent met Rondje Stadionpark; Wat is uw mening over deze route momenteel?

Wat is positief en wat kan er beter? En wat vindt u van ons initiatief?

Ik ben enthousiast over het rondje. Ik kom graag buiten. Wel vind ik het jammer dat het rondje nu deels bestaat uit een bouwput. Ik kan niet wachten om de gehele route te lopen. Op die manier kan ik beiden parken (Park de Twee Heuvels en het Eiland van Brienenoord) aandoen.

• Zou u ons de komende periode verder willen helpen?

Ik ga verder nadenken over eventuele aanvullingen. Heel leuk dat jullie dit doen!

Persoon 7 • Woont u in het gebied Stadionpark of komt u hier regelmatig vanwege een andere reden?

Ja ik woon hierachter, vlakbij dus.

• Bent u al bekend met het Rondje Stadionpark of enkel het gebied Stadionpark?

Ik ken het gebied. Van het rondje heb ik nog niet gehoord.

•

Wat voor elementen zou u graag terug zijn bij de route? Denk bijvoorbeeld aan voldoende zitgelegenheden, duidelijke bewegwijzering of andere elementen van beleving.

Mij lijkt bordjes heel fijn. Waarom? Ik kan zien waar we heen moeten maar ook hoeveel kilometer we er al op hebben zitten. Denk bijvoorbeeld aan de bordjes van wandel/fietsroutes in de bossen. Hier is bijvoorbeeld ook op te zien hoeveel km er al is gelopen en hoeveel er nog gelopen moet worden.

Voor mijn dochter is het ook leuk als er bijvoorbeeld met Halloween een speciale tocht wordt georganiseerd.

• Wat zou u aansporen om het rondje te gaan lopen of fietsen?

Ik ben hoogzwanger en ik zou het heerlijk vinden om straks met de baby wagen te gaan wandelen en dan mijn andere dochter skatend mee. Nu vind ik het rondje te lang om te wandelen.

•

Indien u al bekend bent met Rondje Stadionpark; Wat is uw mening over deze route momenteel?

Wat is positief en wat kan er beter? En wat vindt u van ons initiatief?

Ik vind het nog heel onbekend, maar toch komen we hier onbewust wel regelmatig.

• Zou u ons de komende periode verder willen helpen?

Ja ik denk graag mee.

167

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Persoon 8 • Woont u in het gebied Stadionpark of komt u hier regelmatig vanwege een andere reden?

Ja ik woon hier.

• Bent u al bekend met het Rondje Stadionpark of enkel het gebied Stadionpark?

Ik loop ongemerkt het rondje wel vaker. Meestal door het Park de Twee Heuvels en van kleins af aan kom ik al op het Eiland Brienenoord. De gehele route loop ik nooit.

•

Wat voor elementen zou u graag terug zijn bij de route? Denk bijvoorbeeld aan voldoende zitgelegenheden, duidelijke bewegwijzering of andere elementen van beleving.

Natuur. Ik vind natuur het belangrijkst tijdens het rondje. Dat is nu vooral te vinden op het eiland en in het Park de Twee Heuvels. Het is jammer dat er zo veel bomen zijn weggehaald op het eiland, maar er zijn nog steeds veel insecten e.d. te vinden.

Rolstoeltoegankelijk vind ik ook belangrijk, maar ik hou weer niet zo van die racende scootmobielen.

• Wat zou u aansporen om het rondje te gaan lopen of fietsen?

Mijn vriendin waarmee ik graag wandel, zij woont hier niet maar we wandelen meestal als ze op bezoek komt. Hiermee zou ik dan wellicht het Rondje Stadionpark kunnen lopen.

•

Indien u al bekend bent met Rondje Stadionpark; Wat is uw mening over deze route momenteel?

Wat is positief en wat kan er beter? En wat vindt u van ons initiatief?

Ik vind dat ze minder tijd in die bekendheid moeten steken anders wordt het zo druk. Het fijne aan het rondje is juist als het rustig blijft om te wandelen, ik loop het namelijk ook voor mijn rust.

• Zou u ons de komende periode verder willen helpen?

Als me wat te binnen schiet zal ik contact opnemen.

Persoon 9 • Woont u in het gebied Stadionpark of komt u hier regelmatig vanwege een andere reden?

Ik woon hier vlakbij.

• Bent u al bekend met het Rondje Stadionpark of enkel het gebied Stadionpark?

Het rondje niet, we lopen wel vaker hier ik ben dus wel bekend met het gebied en de elementen.

Sinds de corona zijn er ook veel rondjes bedacht, maar dit Rondje ken ik nog niet zo goed.

•

Wat voor elementen zou u graag terug zijn bij de route? Denk bijvoorbeeld aan voldoende zitgelegenheden, duidelijke bewegwijzering of andere elementen van beleving.

Meer bankjes. En zeker op het eiland. Denk bijvoorbeeld aan bankjes naar het water. Lijkt me heerlijk.

Verder zou bewegwijzering handig zijn, dit ontbreekt nu nog totaal. Vandaar dat we de route waarschijnlijk ook niet kennen. Ook zou ik het leuk vinden als de ‘run’ weer terugkomt, dit is een aantal keer op het eiland geweest maar afgelopen jaar niet. Het zou erg zonde zijn als die niet meer terugkomt, dat was namelijk altijd erg leuk.

• Wat zou u aansporen om het rondje te gaan lopen of fietsen?

Het even buiten zijn spoort ons aan, lekker in de natuur en ontspannen.

•

Indien u al bekend bent met Rondje Stadionpark; Wat is uw mening over deze route momenteel?

Wat is positief en wat kan er beter? En wat vindt u van ons initiatief?

Zonde van de gekapte bomen op het eiland Brienenoord en we hopen ook heel erg dat de Hooglanders terugkomen.

168

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

• Zou u ons de komende periode verder willen helpen?

We willen best jullie e-mailadres meenemen.

Persoon 10 • Woont u in het gebied Stadionpark of komt u hier regelmatig vanwege een andere reden?

Ik woon hier vlakbij en werk ook in het gebied.

• Bent u al bekend met het Rondje Stadionpark of enkel het gebied Stadionpark?

Ik ben er niet bekend mee. Ik loop en hardloop hier wel vaak.

•

Wat voor elementen zou u graag terug zijn bij de route? Denk bijvoorbeeld aan voldoende zitgelegenheden, duidelijke bewegwijzering of andere elementen van beleving.

Ik vind 5 km te ver. Ik heb daar te weinig tijd voor. Wellicht dat het rondje opgesplitst kan worden, voor de mensen die 5 km te ver vinden.

• Wat zou u aansporen om het rondje te gaan lopen of fietsen?

Het even bewegen. Ik werk veel dus vindt beweging belangrijk.

•

Indien u al bekend bent met Rondje Stadionpark; Wat is uw mening over deze route momenteel?

Wat is positief en wat kan er beter? En wat vindt u van ons initiatief?

Ik vind het te ver.

• Zou u ons de komende periode verder willen helpen?

Ik neem graag jullie e-mailadres mee.

Persoon 11 • Woont u in het gebied Stadionpark of komt u hier regelmatig vanwege een andere reden?

Ik woon hier vlakbij. Vanwege mijn kinderen loop ik hier vaak naar de speeltuin, zij vinden het leuk om hiernaartoe te steppen en te spelen.

• Bent u al bekend met het Rondje Stadionpark of enkel het gebied Stadionpark?

Ik ben er slecht mee bekend. Het gebied ken ik goed.

•

Wat voor elementen zou u graag terug zijn bij de route? Denk bijvoorbeeld aan voldoende zitgelegenheden, duidelijke bewegwijzering of andere elementen van beleving.

Wat meer voor de kinderen zodat het voor hen interessant is. Nu krijg ik ze echt die 5km niet mee.

Kan heel simpel zijn, iets met stippen op de grond bijvoorbeeld.

• Wat zou u aansporen om het rondje te gaan lopen of fietsen?

Dat doen mijn kinderen.

•

Indien u al bekend bent met Rondje Stadionpark; Wat is uw mening over deze route momenteel?

Wat is positief en wat kan er beter? En wat vindt u van ons initiatief?

Het eiland wordt mooi opgeknapt en goed dat jullie hier zijn om te vragen. Het gebied heeft zeker potentie om verbeterd te worden.

• Zou u ons de komende periode verder willen helpen?

Ik ga erover nadenken.

169

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Bijlage 14: Afbeeldingen prototype test 1.0

170

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Bijlage 15: Interviews met bewoners en gebruikers – prototype 1.0 Persoon 1 • Woont u in het gebied Stadionpark of komt u hier regelmatig vanwege een andere reden?

Ja ik woon hier in de buurt.

• Bent u al bekend met het Rondje Stadionpark of enkel het gebied Stadionpark?

Ik ben er zeker bekend mee. Ik kom vaak in het P2H met mijn zoon. Hij vindt het erg leuk om hier te vissen. Verder laat ik hier ook graag mijn hond uit. Het is een prachtig park.

• Vindt u dat er op dit moment genoeg spelelementen zijn in het Park de Twee Heuvels?

Mijn zoon heeft zeker plezier in het park. Mijn andere zoon, van 16 jaar, vindt het hier minder leuk. De gemeente heeft liever niet dat jongens zoals hij hier rondhangen. Er is geen verlichting waardoor het s ‘avonds een verschrikkelijke plek is. Er gaan zelfs verhalen rond dat hier een pedofiel rondloopt, met dat idee laat ik mijn jongste liever niet alleen vissen.

• Wat voor soort spelelementen ziet u graag terugkomen?

Het toevoegen van spelelementen zou zeker leuk zijn. Op deze manier heeft de jongste ook meer keus om als hij naar buiten gaat. Verlichting zou ik ook erg prettig vinden, zodat ik hier s ‘avonds ook met een fijner gevoel loop. Meer speeltoestellen, sportveldjes. Patronen op de paden zou ook leuk zijn, die kan je tevens ook weer gebruiken als je aan het sporten bent. Ik ga regelmatig hier een rondje rennen namelijk.

• Wat vindt u van onze zelfgemaakte hinkelbaan?

Ik heb hem nog niet gezien, maar het idee is erg leuk! Lekker toegankelijk en ook voor ouders is het een leuk spelletje. Je ziet dit ook vaak op het schoolplein en volgens mij is dat altijd een groot succes.

•

Wij willen elk onderdeel van het rondje een thema geven en daar een sport- of spelelement aan toevoegen. Wat vindt u daarvan?

Erg leuk idee. Elk gebied heeft zijn eigen kenmerken en het is erg leuk als je daar spelletjes of sporten aan koppelt. Ik denk dat je op deze manier ook zeker meer mensen naar buiten lokt.

Persoon 2 • Woont u in het gebied Stadionpark of komt u hier regelmatig vanwege een andere reden?

Ja wij wonen hier vlakbij.

• Bent u al bekend met het Rondje Stadionpark of enkel het gebied Stadionpark?

Ik loop dit rondje vaak met mijn moeder. Daarnaast spelen wij hier vaak als het lekker weer is, vooral de kabelbaan vinden wij erg leuk.

• Vindt u dat er op dit moment genoeg spelelementen zijn in het Park de Twee Heuvels?

Nee, we vinden dat er meer leuke dingen in het park mogen komen. Ook in de andere gebieden zien we graag meer elementen met sport en/of spel.

• Wat voor soort spelelementen ziet u graag terugkomen?

We zouden het leuk vinden als er nog meer spelletjes zijn die wij kunnen spelen, of bijvoorbeeld meer speeltoestellen. Iets met sport of dans zou ook leuk zijn. Vaak loop ik ook met mijn oma het rondje, zij vindt het rondje nu wel saaier worden. Opa’s en oma’s vinden het ook erg leuk om spelletjes te spelen.

Op deze manier wordt het voor mijn oma ook leuker om weer het rondje te lopen. We kunnen dan met elkaar spelletjes spelen of op zoek naar dieren en planten.

171

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

• Wat vindt u van onze zelfgemaakte hinkelbaan?

Super leuk! Wij vinden de hinkelbaan altijd erg leuk. We doen er ook altijd andere spelletjes op, of danspasjes.

•

Wij willen elk onderdeel van het rondje een thema geven en daar een sport- of spelelement aan toevoegen. Wat vindt u daarvan?

Dit kan zeker leuk zijn in het gebied. Zo leren we ook nog iets over de natuur op het eiland bijvoorbeeld. Hoe meer spelletjes buiten, des te vaker wij ook naar buiten gaan.

Persoon 3 • Woont u in het gebied Stadionpark of komt u hier regelmatig vanwege een andere reden?

Ja wij wonen in de wijk hierachter.

• Bent u al bekend met het Rondje Stadionpark of enkel het gebied Stadionpark?

Ik loop vaak hard in het P2H, maar het rondje zelf kende ik nog niet.

• Vindt u dat er op dit moment genoeg spelelementen zijn in het Park de Twee Heuvels?

Ik vind dat mijn zoon hier zeker lekker kan spelen, maar het kan altijd beter. Als we het rondje echt gaan lopen is het wel leuk als er in elk gebied spel- en sportelementen aanwezig zijn.

• Wat voor soort spelelementen ziet u graag terugkomen?

De markeringen op de wandelpaden vind ik een leuk initiatief. Kinderen springen er graag op, maar een combinatie van sport en spel vind ik erg leuk. Op deze manier kan ik zelf lekker sporten en kan mijn kind lekker in de natuur spelen. Speeltoestellen zijn leuk, maar die worden vaak kapot gemaakt door jongeren. Misschien iets van speurtochten of sport- en speelveldjes die je minder snel kapot kan maken.

• Wat vindt u van onze zelfgemaakte hinkelbaan?

Zoals je zag stapte de kleine gelijk van zijn fiets om op de hinkelbaan te springen, dit zegt al heel wat.

Ik denk dat het een hele simpele en laagdrempelige manier is om kinderen in beweging te brengen.

•

Wij willen elk onderdeel van het rondje een thema geven en daar een sport- of spelelement aan toevoegen. Wat vindt u daarvan?

Super slim! Elk gebied heeft een eigen identiteit en het is leuk als de thema’s daaraan worden gekoppeld. Op deze manier kan mijn zoon ook iets leren over het gebied en de natuur. De link met Feyenoord is ook heel leuk, mijn zoon is een grote fan.

Persoon 4 • Woont u in het gebied Stadionpark of komt u hier regelmatig vanwege een andere reden?

Ja ik woon hier in de buurt. De kinderen zijn sinds vandaag weer terug in Nederland.

• Bent u al bekend met het Rondje Stadionpark of enkel het gebied Stadionpark?

Ik rij vaak door het P2H. Ik wist niet dat er een volledig rondje was door dit gebied.

•

Vindt u dat er op dit moment genoeg spelelementen zijn in het Park de Twee Heuvels?

172

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

De kabelbaan is erg geliefd onder kinderen. Ik denk dat een toevoeging erg prettig is voor de kinderen. Je ziet dat er nu zelfs een wachtrij staat. Hoe meer spelelementen, des te meer kinderen kunnen spelen en sporten.

• Wat voor soort spelelementen ziet u graag terugkomen?

Hinkelbanen, stippen op de paden of andere markeringen zijn simpel, maar vallen altijd goed onder de kinderen. Ook baskets in bomen zouden leuk zijn, of grote borden waar ook spelletjes op staan.

• Wat vindt u van onze zelfgemaakte hinkelbaan?

Mijn kleindochter vindt hem fantastisch. Ze ziet graag meer van dit soort hinkelbanen waar ze met haar vriendinnetjes kan spelen.

•

Wij willen elk onderdeel van het rondje een thema geven en daar een sport- of spelelement aan toevoegen. Wat vindt u daarvan?

•

Erg leuk. Zo leren mijn kleinkinderen ook iets over de natuur. Ze houden van dieren, maar ook sport vinden ze leuk. De link met bekende voetballers is ook leuk. Vooral die met een voorbeeld als: ren zo hard als speler x, schiet zo ver als speler x etc. Dit zie ik graag gerealiseerd worden.

Persoon 5 • Woont u in het gebied Stadionpark of komt u hier regelmatig vanwege een andere reden?

Ja wij wonen beiden in de buurt.

• Bent u al bekend met het Rondje Stadionpark of enkel het gebied Stadionpark?

Ja wij lopen wel vaker het rondje door het gebied.

• Vindt u dat er op dit moment genoeg spelelementen zijn in het Park de Twee Heuvels?

Ik vind dat er wel meer elementen terug mogen komen. Mijn dochter vindt spelen in de natuur heerlijk en het is leuk als er dan veel te doen is, zowel in het P2H als in de andere gebieden.

• Wat voor soort spelelementen ziet u graag terugkomen?

Hinkelbanen, markeringen op de grond, speeltoestellen, ook een hondentrain veldje zou leuk zijn. Op deze manier kan je je hond trainen, maar kan je zelf ook oefeningen doen. Spelletjes in bomen zou ik ook heel leuk vinden.

• Wat vindt u van onze zelfgemaakte hinkelbaan?

Ja leuk, mijn dochter heeft er gelijk gebruik van gemaakt. Dit doet ze op school ook vaak met haar vriendinnetjes.

•

Wij willen elk onderdeel van het rondje een thema geven en daar een sport- of spelelement aan toevoegen. Wat vindt u daarvan?

Wat een super goed idee. Op deze manier zorg je ervoor dat mensen ook naar de andere gebieden van het rondje gaan. Soms is 5 km te lang voor de kinderen, op deze manier kunnen we elke dag door een gebied wandelen en kan er lekker gespeeld en gesport worden.

173

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Persoon 6 • Woont u in het gebied Stadionpark of komt u hier regelmatig vanwege een andere reden?

Ja ik woon een paar straten verderop.

• Bent u al bekend met het Rondje Stadionpark of enkel het gebied Stadionpark?

Ik ken het rondje zeker. Jammer dat het nog niet af is, maar met een paar alternatieve routes kan ik hem wel bewandelen.

• Vindt u dat er op dit moment genoeg spelelementen zijn in het Park de Twee Heuvels?

Ik vind dat er al zeker een verbetering in zit, maar het kan nog beter vind ik. De markeringen zijn leuk, maar ik zie er nog geen toegevoegde waarde in.

• Wat voor soort spelelementen ziet u graag terugkomen?

Meer speeltoestellen, of spelletjes die je ook op het schoolplein ziet terugkomen. Misschien iets educatiefs met speurtochten. Zoiets zou ook leuk zijn en ook goed voor de ontwikkeling van de kinderen.

• Wat vindt u van onze zelfgemaakte hinkelbaan?

Mijn dochters zijn er helemaal weg van. Op het schoolplein vinden ze dit ook altijd geweldig. Super leuke test en ik denk ook zeer geslaagd.

•

Wij willen elk onderdeel van het rondje een thema geven en daar een sport- of spelelement aan toevoegen. Wat vindt u daarvan?

Ik denk dat je hier veel mee kunt bereiken. Je stimuleert kinderen om te spelen, te sporten en je kunt mensen ook ontmoeten. Dat vind ik erg leuk aan het rondje, je ziet altijd verschillende mensen en soms kun je ook lekker een praatje maken. Door met bijvoorbeeld onbekende mensen een spelletje te spelen in het park, ga je ook eenzaamheid tegen. Uiteindelijk vinden veel mensen het lekker om buiten te komen en andere mensen te ontmoeten. Dit idee moet je zeker verder uitwerken, ik ben een groot voorstander!

Persoon 7 • Woont u in het gebied Stadionpark of komt u hier regelmatig vanwege een andere reden?

Ik woon in Beverwaard. Ik kom vaak in dit gebied om lekker te wandelen of hard te lopen.

• Bent u al bekend met het Rondje Stadionpark of enkel het gebied Stadionpark?

Ja ik ben er zeker bekend mee. Ik vind het wel erg zonde dat al die bomen worden gekapt. Verder is het een mooi gebied in ontwikkeling.

• Vindt u dat er op dit moment genoeg spelelementen zijn in het Park de Twee Heuvels?

Het gebied is al zeker verbeterd ten opzichte van voorgaande jaren. Toch vind ik dat er meer sportelementen toegevoegd moeten worden. Zo trek je nog meer mensen naar het gebied en maken meer mensen kennis met Stadionpark.

• Wat voor soort spelelementen ziet u graag terugkomen?

Urban sports zijn erg hip tegenwoordig. Veel mensen komen naar het park en het Sportcomplex om te sporten. Een atletiekbaan zou ook erg leuk zijn. Met simpele elementen kan je een sporter al heel blij maken. Daarnaast vinden kinderen die sportelementen ook super leuk.

174

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

• Wat vindt u van onze zelfgemaakte hinkelbaan?

Zelf houd ik er niet van, maar ik snap de gedachte erachter. De markeringen in het park worden ook steeds vaker gebruikt door sporters. Tegenwoordig kan je zoveel met kleine elementen.

•

Wij willen elk onderdeel van het rondje een thema geven en daar een sport- of spelelement aan toevoegen. Wat vindt u daarvan?

Tof idee. Hier zal iedereen wat aan hebben en ik denk dat dat het rondje nog beter op de kaart gaat zetten. De thema’s zorgen ervoor dat er voor eenieder wat wils is, zowel om te sporten als om te spelen en beleven.

175

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Bijlage 16: Interview Louise Kuijpers (Gemeente Rotterdam) 1. Welke onderdelen van het rondje moeten onveranderd blijven?

Het rondje is voor een gedeelte af. Het is bedacht en het staat vast waar wat moet komen. Op de Sportcampus is de belettering ook af. Alle plannen voor de onderdelen staan vast en worden in fases uitgevoerd. Je kan dus niet zozeer echt onderdelen veranderen, omdat die plannen al vaststaan. We komen ook nog steeds problemen tegen waardoor sommige dingen ook nog aangepast kunnen worden.

•

Er wordt een extra brug gebouwd bij het Eiland van Brienenoord. Zorgt die brug ervoor dat de oversteek met de Olympiaweg verbeterd wordt?

Je kan het rondje ook groter maken, dit is ongeveer 2,5 km extra. Met deze route kan je onder de Olympiaweg doorkruisen waardoor je niet meer te maken hebt met de oversteek. Ook bij het Varkenoordviaduct is de oversteek lastig, helaas kunnen we daar weinig aan doen.

2. Zie je op dit moment al succes bij het rondje? Wordt het rondje bewust gebruikt door mensen?

Hier wordt niet specifiek naar gekeken. Wel zien we op verschillende stukken dat het beter wordt gebruikt en door verschillende mensen. Jij wilt natuurlijk weten waar dat onderzoek is, die ga ik even zoeken voor je.

•

Ik heb twee weken geleden zelf het rondje ook gelopen en toen kwam ik de markeringen tegen in het park, komen die overal terug?

Ja! Een paar weken geleden zijn de markeringen op de Sportcampus aangebracht. Het is een gefaseerd proces. We willen ook laten zien hoe groen dit gebied is. We hebben afgelopen weken ook stadswandelingen georganiseerd door de Kreek. We hebben een QR-code gemaakt die past bij het filmpje over de Kreek. Daarnaast lieten wij onze contactgegevens achter zodat mensen hun ideeën ook konden tonen.

3. Wanneer is dit project een succes volgens jou?

Ik denk wanneer de bewoners echt bewust gebruik maken van het rondje en dat daarbij ook echt een beleving rondom het rondje wordt gecreëerd. Uiteindelijk is het rondje een klein onderdeel van de gehele gebiedsontwikkeling. De verbinding tussen de verschillende wijken zal worden gestimuleerd door het rondje. Dit zijn de belangrijkste onderdelen die van het project een succes zullen maken.

4. Wat zijn de risico’s van dit project? Welke uitdagingen zie je?

Het is lastig om gelijk iets leuks te bedenken voor het rondje. Het is een lang proces wat wel tien jaar duurt totdat het af is. Je kan wel gefaseerd dingen bedenken, of bijvoorbeeld kleinere rondjes maken.

5. Vanuit de kick-off begreep ik dat de focus niet op specifieke doelgroepen ligt, zijn er wel bepaalde kenmerken die bij de bewoners van dit gebied horen?

Ja die zijn er zeker. Op de site van de gemeente heb je wijkprofielen. Hier heb je veel verschillende profielen van elke wijk over; bewoners, veiligheid, inkomen etc. Hier kan je denk ik wel wat aan hebben.

Je kan Ridderkerk, Barendrecht, Kralingen etc. meenemen in dit onderzoek. Er wonen veel ouderen in dit gebied, maar daar zijn genoeg oplossingen voor.

•

Toen ik zelf het rondje liep, liep ik dwars door de Sportcampus maar volgens mij was dat niet helemaal de goeie route.

Nee dat is inderdaad niet helemaal het rondje. Het rondje zelf gaat over de Buitendijk, maar jouw route is ook een alternatief. Er zijn verschillende manieren om je eigen draai te geven aan het rondje.

De betonblokken laten wel zien dat je op de goede route bent. Het is natuurlijk mogelijk dat je tot de

176

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

conclusie komt dat de markeringen niet genoeg zijn. We maken gebruik van bewegwijzering, maar het kan natuurlijk dat dit niet genoeg is.

6. Wat zie je graag terugkomen in het rondje?

Ik zie graag jongeren in het rondje terugkomen. Hier moet dan ook aanbod voor zijn. Het moet eigenlijk voor iedereen toegankelijk zijn. Is het bijvoorbeeld in de avond veilig? De branding van het rondje is vrij breed. Er zijn veel kanten die je op kan en dus ook je creativiteit kan loslaten.

7. Hoe zit het met de financiering voor het rondje? Heeft elke stakeholder een gelijke bijdrage?

De gemeente betaald. Wij kunnen het alleen betalen als het terugkomt uit de bouwexploitatie. Het rondje wordt hiervan betaald. Wij proberen dan afspraken te maken met o.a. Feyenoord City zodat het rondje daar ook geplaatst mag worden. De stakeholders hebben dus niet direct een gelijke bijdrage. Het rondje moet een totaalplaatje zijn. Het moet groen zijn, watervoorzieningen zijn aanwezig, recreatie, etc. Er wordt eerst gekeken naar alle kostenposten van zo’n rondje en uiteindelijk wordt de balans opgemaakt.

177

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

Bijlage 17: Interview Wolbert van Dijk (landschapsarchitect) W: Wolbert A: Ashley R: Rosa M: Mariska W: Ik ga heel even een document opzoeken.

A, R, M: geen probleem.

W: Ja. Want had ik jullie al documenten gestuurd?

A: Nou ik was natuurlijk op 7 december uitgenodigd door Louise om bij een meeting aanwezig te zijn en toen had ik inderdaad wel een Programma van Eisen gekregen, dus die heb ik al eigenlijk.

W: Oke prima, even kijken of ik die straks op het beeldscherm kan toveren.

A: Yes is goed.

M: Even kijken, dan zal ik u sowieso eerst beheerder moeten maken.

W: Oh ja dat zou kunnen.

M: Ja dat is me sowieso alvast gelukt. Even kijken, dat is alvast gedaan denk ik.

W: Oke, ik ga het even naar jullie toesturen. Ja oke start maar. Wat is jullie insteek en hoe gaan we dit doen?

M: Ja, ik had u in de mail al een kleine toelichting over het project gegeven. Ik weet niet of u dat gelezen en begrepen heeft?

W: Ja. M: Nou met dat rondje zijn wij dus bezig. En onze eerste vraag daarover is: waar ziet u plus- en minpunten in het rondje/gebied?

W: Even kijken hoor. De pluspunten denk ik dat het hele gebied bereikbaar wordt vanuit alle wijken.

Het is niet alleen een rondje, maar je verankert ook de routes uit de wijken met het rondje. Het rondje is onderdeel van de hele gebiedsontwikkeling Stadionpark. Dit is een vrij grote gebiedsontwikkeling en nu kunnen mensen uit IJsselmonde eigenlijk heel slecht bij de Maas komen. Er zijn heel veel barrières. IJsselmonde en Eiland van Brienenoord bijvoorbeeld liggen fysiek heel dicht bij elkaar, maar zijn qua tijd heel erg ver uit elkaar.

M: Ja. W: Met Rondje Stadionpark proberen we juist al die gebieden met elkaar te verbinden en dat je dus in een bosrijke omgeving uit je woning zo richting het water kan en andersom. Dus dat is natuurlijk een hele grote plus, dat je de bewoners van IJsselmonde linkt met de rest van het landschap en met de rest van de stad. Een minpunt is denk ik wel, eigenlijk twee, is dat het project in allemaal kleine stukjes is geknipt. Voordat het allemaal gerealiseerd wordt, dat kan wel tien jaar duren. Dus het zijn, vanuit budgetten, het rondje elke keer opgenomen wordt in een project. Dus het Rondje Stadionpark is niet om op zichzelf staand project. Juist een onderdeel wordt elke keer ingevoegd in andere projecten. Dat geeft nog wel is wat ruis, dat je iedere keer moet waken dat de aansluitingen van het ene gebied op het andere gebied goed gaan.

M: Ja. W: Snappen/begrijpen jullie dat wat ik bedoel?

R: Dus eigenlijk een mix van allemaal losstaande projecten maakt één geheel?

W: Ja en daarom hebben wij die randvoorwaarden opgesteld waaraan dat Rondje Stadionpark moet voldoen. Materialisatie, verlichting, dus iedere keer komen er identieke elementen in terug totdat er echt een eenheid komt. Dus die eenheid zit hem in asfalt, bankjes, breedte van het pad, positionering van entree-elementen (die grote betonblokken met namen erop) en ook de verlichting. En dat zijn de continue factoren in het Rondje Stadionpark en ook de markeringen. Dat zijn die grote oranje symbolen op het asfalt. Dat zijn de symbolen die we in elk project toepassen.

A: En een vraagje over die markeringen. Ik heb trouwens even mijn camera uitgezet want mijn wifi is niet al te sterk. Zodra al die markeringen zijn aangebracht, want die liggen nu voornamelijk in het Park

178

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

de Twee Heuvels en de Sportcampus. Zodra deze allemaal zijn aangelegd in het hele gebied, denkt u dat er dan genoeg bewegwijzering is dat mensen echt begrijpen van: dit is het Rondje Stadionpark of denkt u dat daar nog meer aan toegevoegd zou moeten worden?

W: Ja, als je het aan mij vraagt denk ik dat dat wel voldoende zou moeten zijn. Ik denk niet dat er nog meer bewegwijzering bij hoeft. Ik denk dat de logica van de route, het moet zo logisch zijn, dat de gebieden die al tegen elkaar liggen, dat die oversteken heel helder moeten zijn. Dat is ook een ander minpunt: die oversteek, je hebt de Coen Moulijnweg, Stadionweg en J.F. Kennedylaan, dat zijn drie hele grote verkeerspunten. Dat zijn echt hele lastige oversteekpunten. En dat zijn denk ik de punten waar je de mensen kwijtraakt.

M: Ja want in ons prototype hebben wij bijvoorbeeld het bedrijvenpark niet meegenomen, omdat dat qua oversteek heel gevaarlijk is, het is best onaantrekkelijk. Wordt dan nog aangepakt of hoe denkt u daarover?

W: Welke oversteek bedoel je?

M: Vanaf het bedrijvenpark naar het Park de Twee Heuvels.

W: Ja, dat is de J.F. Kennedylaan denk ik.

M: Ja dat zou goed kunnen.

W: Even kijken. Ik ga even delen.

A: Ja. W: Dat is dit kruispunt. Dit is het hele rondje en dan is hier het bedrijvenpark en de oversteek waar je het over hebt.

M: Ja inderdaad.

W: Dan heb je hier de Kreeksehaven, hier de nieuwe brug en dan hier het eiland. Dit blijft een hele moeilijke oversteek, want de auto’s moeten hier stoppen. Dit kruispunt, dit kruispunt en dit kruispunt zijn de key momenten in het Rondje Stadionpark die kwetsbaar zijn.

A: Ja en het kost natuurlijk echt extreem veel geld als je daar ook nog eens oplossingen voor gaat bedenken lijkt me. Het is eigenlijk niet te doen.

W: Ja als jullie daar iets voor kunnen verzinnen nou fantastisch. Ja dat zou ik wel echt… kijk dit is redelijk logisch, dit is er nog niet maar wordt ook in een project opgenomen, deze hoek. Dit is aangelegd en ziet er heel mooi uit. Hier is het redelijk logisch. Dit wordt opgenomen in een project, dat gedeelte wordt ook vrij logisch. Het is allemaal vrij logisch. Hier kan je nog een subrondje doen, in het park en dan kom je hier weer terug. En dit wordt ook aangelegd, dit is ook vrij logisch. Dit is nu allemaal aangelegd. De nieuwe brug is er en straks gaat er ook, nu zie je die stippellijn, maar die gaat straks hierlangs. En dan kom je hier en dit is ook nog wel een apart ding. Hier ben je hem ook snel kwijt. Hier is echt de kade dus vanaf deze plek moet je snappen dat je hierheen gaat. Eigenlijk moet je dan de hele kade, een heel ontwerp voor de kade maken.

R: Komen in dat gebied ook nog markeringen te liggen die ook in het park liggen dezelfde?

W: Hier op de kade daar is nog geen ontwerp voor, maar dat weten we niet. Ik denk het wel ja.

A: Ja want we vonden het best wel lastig. We hebben eigenlijk in elk onderdeel van het rondje hebben we dan een thema bedacht die past bij het karakter en de identiteit van het gebied. We merkten zelf al dat bijvoorbeeld op het eiland het logisch is we natuur, dieren dat we daar het thema op zouden baseren. In het Park de Twee Heuvels hebben we het dan voornamelijk over spelelementen die we erin betrekken en sport in de Sportcampus. We merkten bij het stukje Rivieroevers en bedrijvenpark hadden we best veel moeite van wat gaan we daar nu mee doen. Bij de Rivieroevers hebben we dan bedacht dat we het thema ontmoeten centraal zetten, omdat dat best wel een plek is waar veel mensen bij elkaar komen. Met dat bedrijvenpark hadden we persoonlijk zoiets van het is in principe een klein deel van het rondje want je loopt er eigenlijk niet eens doorheen door die tweede brug.

W: Je loopt hier echt, ik zou hier veel meer het karakter… je hebt bij het haventje veel meer het water dus het maritieme sfeer; de boten, de brug. Hier komt ook nog het stukje natuurvriendelijke oever en je gaat hier de dijk straks heel flauw omhoog dus ik zou het rondje hier veel meer meepakken.

R: Met het eiland.

179

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

A: Ja precies. En als we het hebben over het rondje zelf, hebben jullie eigenlijk van tevoren beschreven wat voor impact jullie met het rondje willen bereiken?

W: Ja dat staat allemaal wel in dat document wat we op hebben geschreven. Aan de ene kant gaat het over de gezonde stad. Mensen proberen te laten bewegen, het toegankelijk maken van dit gebied: het fietsen, wandelen, skaten, het in de natuur zijn, naar buiten gaan etc. Dus dat is denk ik wel een van de belangrijkste aspecten. Het andere aspect is dat je het allemaal meeneemt in de gebiedsontwikkelingen. Dit worden allemaal parken die nu zijn opgeknapt die dus allemaal een nieuw programma krijgen. Het Eiland van Brienenoord wordt een getijdenpark. Je moet dat bereikbaar maken voor alle mensen vanuit de stad. Sportcampus is allemaal Feyenoord Academy, de sportclubs, hockey. Dit wordt echt een sporthart wat je bereikbaar wilt maken voor alle bewoners van Rotterdam.

Zelfde geldt voor Park de Twee Heuvels. Zelfde geldt voor dit gebied bij de oude Kuip en de hele kade. Zo probeer je al die gebieden onderdeel te laten zijn. Voorheen was het wat wezenloos, achterstallig, was er weinig aandacht voor. Maar door te investeren in de openbare route en het toegankelijk te maken voor alle doelgroepen, voor ouderen komen heel veel bankjes, voor jongeren is er heel veel spel, voor verliefde stelletjes om op bankjes te gaan zitten etcetera etcetera. Dus zo probeer je dit gebied voor alle doelgroepen van de stad bereikbaar te maken.

A: En vindt u ook dat er op dit moment al genoeg speel- en sportelementen zijn voor deze doelgroepen of moet er nog meer gemaakt voor worden?

W: Ik denk dat het heel erg ligt aan wie je het vraagt. Ik denk dat er nu wel volop veel gemaakt is, maar er komt ook nog veel meer. Even kijken of ik nog een ander kaartje heb. Nou ik kan het jullie hier wel aanwijzen. Kijk op het eiland heb je natuurlijk het Volkstuinencomplex, dat zit hier. Hier zit nog een natuurspeelpleintje, parkje. De Buitenplaats met allemaal programma’s, dat zijn wat meer de creatievelingen. Het is natuurlijk een natuureiland, dus voor de natuurliefhebbers. En we hebben ook gezegd dat de mensen vanuit IJsselmonde zelf die minder lagen aantrekken, die wil je natuurlijk ook in het gebied hebben. We hebben de padenstructuur zo gemaakt dat er asfaltpaden zijn voor mensen met een rollator, mensen die hun schoenen niet vies willen maken. Dus het is ook bereikbaar voor mensen die minder avontuurlijk zijn. Dus dat maakt dat het eiland heel divers is. Het Park de Twee Heuvels hebben we… er zit een skatebaan in, er zitten klimrekken in, fitnessoorzieningen in, er zitten vissteigers, een hondenstrand, een speeleiland, de heuvel, het hele parcours. Dat is 1 kilometer ongeveer daar kun je lopen, of gebruiken om hard te lopen, te sprinten. Voor de rest heb je ook natuurpaden en de vijver dus ik denk dat dit ook prima geprogrammeerd is. In deze hoek heb je allemaal rug-aan-rug-bankjes. Dus dan kan je in de zon zitten met je familie, maar je kunt ook hier even apart op een bankje zitten. Hetzelfde geldt voor de Sportcampus. Je hebt hier voetbal, hockey, American football. Dit is gewoon openbaar voor allemaal georganiseerde sporten. Dit is bijna klaar, het is eigenlijk een park tussen de Feyenoord Academy dus dit is professioneel sporten van de Feyenoord Academy. En dan dit parkje hier daar komt nog een bolder object, dus daar kunnen mensen bolderen en klimmen. En eigenlijk is het ook ingericht om informeel te sporten. Dus ook om te rennen, dit rondje mee te pakken. Dit wordt allemaal Feyenoord City dus dat is een heel ander programma.

Daar hebben wij weinig van. Ik weet niet precies wat daar allemaal gebeurt. Maar hier komt allemaal leisure, een bioscoop, uitgaan, eten, museum etc. Dus dit wordt helemaal geprogrammeerd met randstedelijke functies. Dat heb je hier ook. Hier heb je de bioscoop, allemaal eetgelegenheden. Dus zo wordt er heel veel geprogrammeerd. Je moet ook uitkijken dat je het rondje zelf niet overprogrammeerd. In de zin van het rondje moet ook gewoon mooi blijven. En heel logisch langs al die verschillende programma’s.

R: Ja, dus dat het wel overzichtelijk blijft.

W: Ja precies.

A: En ja, een van de belangrijkste doelen is natuurlijk dat die verschillende gebieden eigenlijk gewoon meer met elkaar worden verbonden. Dat is bij ons uiteindelijke idee ook wel echt centraal gesteld, waarmee we dus ook die Big 5 hebben bedacht. Dus dat die Big 5 eigenlijk in elk gebied terugkomt, maar aangezien we dat bedrijvenpark eigenlijk niet echt meerekenen is het overkoepelende thema eigenlijk ook de Big 5. En in het Stadionpark Driehoek, dat vonden we best wel lastig omdat daar op

180

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

dit moment eigenlijk nog vrij weinig op dit moment mee gebeurd, hebben we daar nu als thema vooral dat we daar urban sports gaan implementeren. Maar volgens mij als ik het goed begrijp dat dat ook in het programma van eisen een van de thema’s is die daar wordt ingezet.

W: Ja klopt, dus dat is opzich ook wel een logische. Ik weet niet, hebben jullie het Masterplan en alle plannen, kennen jullie die van Feyenoord City? Weten jullie wat hier allemaal gaat gebeuren?

A: Ik heb er wel van gehoord, maar ik zou het nu niet zo snel weten.

M: Ik ken hem niet.

R: Nee, wel van de andere gebieden.

W: Dan moet je even googlen onder Feyenoord City, daar wordt het nieuwe stadion uitgelegd maar ook alle plannen hier. Dus het buitenruimteplan Feyenoord City… ik weet niet of het al openbaar is… ja, je moet gewoon bij de gebiedsontwikkeling Feyenoord City kijken. Als je dat googelt dan kom je tegen wat er allemaal gaat gebeuren.

A: Ja, dat is nog wel een goede inderdaad om dat daarin mee te nemen.

R: Ja inderdaad.

W: Want dat maakt natuurlijk dat het rondje hier een heel ander karakter krijgt dan in het Park de Twee Heuvels. Dit wordt echt een stuk stad met een atletiekbaan in de oude Kuip. Ook woningen en hier op de strip komen allemaal programma’s als sportvelden, horeca, adidas, weet ik het allemaal. Dus dit wordt echt op sport en op stad gericht.

A: En wordt dit achter de schermen ook veel tussen bijvoorbeeld jou en Feyenoord City overlegt of het wel het gemeenschappelijke doel blijft behouden of zijn er ook veel dingen waarin een soort van het einddoel verschilt van elkaar. Omdat dit een hele andere insteek heeft, dus drukker en meer leisure of wordt er wel veel overlegd.

W: Eigenlijk zou het randvoorwaarden document van het rondje moeten dat dekken. Dus die algemene visie op het rondje wordt beschreven in de randvoorwaarden. Dus als ze die meenemen dan kunnen ze er mee aan de slag. En wij hebben wel meegenomen dat Feyenoord City veel drukker wordt dan Park de Twee Heuvels. En urban sports past daar prima bij. We hebben ook in dat markering ontwerp, een grafisch vormgeefster heeft het hele ontwerp gemaakt van de markering, en daarin wordt veel gericht op urban sports, veel kleur en veel uitdagen tot sports dus dat kan ik me wel voorstellen.

R: Dus dan past het goed bij ons thema, wat wij bij het prototype hebben.

W: Ja A: Ja en sowieso hebben we ergens in december een stakeholdersessie georganiseerd waarin Karin ook aanwezig was. Dus dat was ook super leerzaam om ook haar visie op het gebied ook mee te krijgen. En met die verschillende stakeholders hebben we ook verschillende ideeën gegenereerd, waar alle stakeholders achterstaan. En de Big 5 was daaruit gekomen. Die hebben we verbeterd door echt te kijken naar de identiteit van elk gebied, zodat het ook echt daarop aanslaat. En niet dat het zomaar uit de lucht komt vallen. En wat daar ook uitkwam was dat wij ons vanuit school moeten richten op één doelgroep, dat wordt ons zo geleerd, maar eigenlijk alle stakeholders waren er van overtuigd dat het rondje een openbare plek is en dus voor iedereen is. Dus met onze tool willen we ervoor zorgen dat we dus voor iedereen een aanbod hebben dus vandaar ook dat elk thema uiteenlopend is en dat er voor iedereen wat leuks tussen zit.

W: In dat randvoorwaarden document staat helemaal aan het einde een reeks van doelgroepen. En ook de ontmoetingsplekken waar de doelgroepen samenkomen.

A: Ja die kunnen we inderdaad gebruiken. Want vindt u het erg als we dat document in de bronvermelding bij ons erbij zetten?

W: Nee tuurlijk niet, dat is hartstikke goed juist. Doen!

A: Nee super, we hadden eerst zoiets van moeten we dat wel doen omdat er bij stond dat het voor intern gebruik is.

W: Nee hoor, het wordt veel gedeeld door partijen die er echt mee bezig zijn… Ik zal even kijken of ik van Karin nog allemaal documenten heb. Ik heb hier nog een markering, hebben jullie ook het ontwerp van de markeringen van Karin?

181

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

A: Niet dat ik weet, nee volgens mijn niet.

R: Nee, we hebben wel ontwerpen gezien die op de site stonden van het bedrijf van Karin en de markeringen die er al liggen hebben we al gezien in het park. Maar welke er nog komen die hebben we nog niet gevonden.

W: Oke dan stuur ik die nog even op naar jullie toe…. ik stuur jullie ook even over de entree elementen, daar is ook een document van.

A: Gaat dat dan voornamelijk over die betonblokken?

W: Ja... oke dan hebben jullie nu sowieso het document van Karin.

M: Alvast bedankt dan voor het document.

W: Mag ik anders nog wat aan jullie vragen? Want hoe ervaren jullie het rondje?

A: Ik begin wel. Ik kwam eigenlijk bijna nooit op zuid, überhaupt niet. Ik heb alles aan de noordkant.

En ik heb wel sinds ik met dit project bezig ben zoiets van dit kan een supertof gebied worden. Ik loop heel vaak het rondje Kralingse Plas en dan denk ik van: ja die heb ik na een aantal keer wel gezien. En als ik dan denk aan wat dit rondje uiteindelijk zou kunnen worden, het duurt natuurlijk nog wel even voordat die helemaal klaar is, maar ik denk dat dit wel een kanshebber is om de strijd aan te gaan met het rondje Kralingse Plas. Ondanks dat dit langer is. Je hebt zoveel verschillende elementen, je hebt natuur, je hebt sport, je hebt spel.

W: Ik vind dit een goede vergelijking hoor. Want het Kralingse Bos daar heb ik natuurlijk ook wel naar gekeken. En dat is ook wel een beetje vergelijkbaar in afstand, het is eigenlijk nog iets langer als je helemaal het rondje doet. Maar wat je zegt, er gebeurd net zo veel natuur sport wat doen ook, goede vergelijking.

M: Ja dat viel ons ook wel op. De verschillende keren dat wij of een prototype gingen testen of het rondje gingen lopen of interviews gingen afnemen, het was altijd best wel druk. In het park waren echt altijd mensen en op het eiland hebben we ook mensen gezien. Dus het is ook wel echt levendig.

W: Ja het komt natuurlijk ook door corona dat veel mensen naar buiten gaan, maar dat was ook een van de doelen. Het park de Twee Heuvels was heel dicht en heel afgesloten met weinig relatie tot de rest van de wereld. Dus we hebben daar ook wel echt bewust ruimte gemaakt richting de goede routes naar de wijken toe en de entrees openmaken. Dus we hebben daar ook wel echt naar gekeken en naar geluisterd.

A: En met onze tool hebben we ook er rekening mee gehouden dat er uit de interviews bleek dat veel mensen de route te lang vonden of ze hadden kinderen die die vijf kilometer niet aankonden of het waren ouderen. Dus met ons idee wilden we ook dat er in elk gebied ook nog iets extra’s te beleven is zodat ze ook bijvoorbeeld kunnen zeggen: nou vandaag gaan we naar het Eiland van Brienenoord want daar kunnen we bijvoorbeeld naar vijf dieren op zoek. En dan een paar dagen later kunnen ze naar de sportcampus waar ze dan weer allemaal sportelementen kunnen doen. En ik denk dat dat zelfs zonder onze tool al heel goed kan in dit rondje. Juist omdat er zoveel verschillende karakters zijn. Je hoeft het niet in een keer te lopen want er is op zich al heel veel te beleven eigenlijk.

R: Ja en ieder gebied op zich is al mooi en het leuke aan het rondje is juist ook de diversiteit van de verschillende gebieden. Dat je overal iets ziet.

W: Ja eens… en wat willen jullie doen? Jullie hebben een prototype met elk gebied een eigen identiteit. Mag ik daar ook nog iets van vinden? Willen jullie dat ik daarop reageer? Want wat willen jullie van mij? Want jullie hebben nu een interview, maar willen jullie ook nog verder iets van mij?

A: Als u...

R: … goede tips heeft, of wat u vindt van ons idee.

M: Uw mening en uw ervaringen erover.

W: Laat maar zien ik ben wel benieuwd.

A: Even kijken hoor want we hebben hem nog niet. Wat zei je?

M: Zal ik hem op drive openen? Een dan de big 5 van het voorbeeld van Brienenoord.

A: Ja is goed. De rest moeten we ook nog. We zijn van plan om heel het idee in een conceptboek uit te werken die we dan aan de opdrachtgever geven maar we hebben tot nu toe wel een voorbeeld hoe

182

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

we het willen doen. We zijn nog niet zo ver. Het is voornamelijk het onderzoek en het idee wat we nu hebben bedacht maar we hebben wel al een voorbeeld dus Mariska kan hem wel even delen.

M: Ik ben hem er even bij aan het pakken nog. Even kijken. Want als het een pdf is kan ik dat ding even opslaan en in de chat gooien, is dat makkelijker? Ik kan hem ook wel delen.

A: Dan moet denk alleen Wolbert even stoppen met zijn scherm delen.

W: Die staat nog aan sorry.

A: Nee maakt niet uit.

M: Oke even kijken dan ga ik nu dit proberen. Hij doet nog niets he? Ik heb het nog nooit gedaan dus ik ben een beetje aan het puzzelen.

A: Ja nu gaat het wel wat doen.

M: Oke dan zien jullie nu als het goed is mijn scherm.

A: Kan je het niet downloaden? of werkt dat niet? Dit kan ook denk ik.

M: Ik denk als ik het open dat het zo het meest gaat doen.

R: *Niest* A: Gezondheid.

R: Dankje.

M: Even kijken een beetje uitzoomen denk.

R: Het is wel kleurig.

A: Gaat hij het doen is de vraag?

M: Hij is nog aan het laden dus ik ga er wel vanuit.

A: En anders klik is op tabblad ontwikkelen dan ... er komt wel iets en een beetje scrollen anders.

R: Ja gewoon de drive.

A: Ja dat je hem download.

M: Zal ik het zo gewoon via dit openen, hier kan ik hem downloaden? kan ik hem dan niet beter delen in de groep? Dat iedereen het zelf opent.

A: Ik weet niet of het dan via scherm goed gaat. Oh maar kijk.

R: Ik zou het gewoon zo doen.

M: Zo. A: Nou dit is even een voorbeeld van hoe we een van de poster op het eiland zouden willen plaatsen dus meer met het feit mensen komen op het eiland zodat ze kunnen zien oh hier is iets te beleven We hadden dan als idee in dit geval dieren die zijn natuurlijk overal en nergens .Die zullen nooit op een standaard plek zitten dus we hadden hierbij het idee om met de buitenplaats een soort samenwerking te organiseren dat mensen bij de buitenplaats flyers kunnen halen en waarop ze dus kunnen afvinken deze heb ik gezien. Oh kijk hier schotse hooglander hebben je gevonden en dan staat er of een educatief stukje staat er bij of een wist je dat. Dat het niet alleen zoeken is maar dat mensen ook nog bewijze van er iets over leren.

M: En dan hebben we 5 dieren, het konijn hebben we hier nog, de halsbandparkiet en de ijsvogel.

A: En in de andere gebieden zijn alle elementen vooral statisch. Daar kunnen we een klein informatiebord plaatsen met ‘je hebt nu het derde onderdeel van de big 5 gespot’. Alleen voor ons is het al duidelijk omdat we er al weken mee bezig zijn maar ik snap best dat als je dit voor de eerste keer hoort dat je er wellicht nog vragen of iets over hebt.

W: Ja. M: Want dit was dan van het eiland en dan bij het park hadden we 5 speelelementen, een schommel die we wouden plaatsen, een skatebaan die er al staat en de kabelbaan. Voor het sportpark hebben we 5 sporten bedacht waarbij we dan ook de verenigingen uit de buurt willen betrekken en dan bij het deel stadionpark willen we 5 urban sports plaatsen.

W: Ja. A: Ja dit is eigenlijk even globaal uitgelegd het idee.

W: Volgens mij is het wel leuk, grappig hoor. Want het gaat... de inleiding... de doelgroep is dan de mensen die het hele rondje niet in een hele keer willen wandelen toch? Zodat je mensen hebt die iedere keer een gedeelte van het rondje ...

183

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

R: Nee, We geven mensen eigenlijk aan hen de keus alles in 1 keer te gaan doen. Een voorbeeld die we noemen zijn ouders met kinderen die alles apart willen gaan zoeken maar het kan natuurlijk ook in een keer dat ze overal 5 dingen zoeken, maar het kan ook apart dus je hebt de keuze eigenlijk.

W: Ja want het rondje bestaat natuurlijk uit 5 kilometer dat is het rondje en vervolgens heb je nog enkele sub rondjes. Je hebt het sub rondje park, sub rondje eiland en dan wordt het ook sub rondje stadion en eigenlijk zou je bij het sportcampus ook verschillende rondjes kunnen maken. Die sub rondjes en dat gekoppeld met die samenwerking dat vind ik wel heel leuk dat jullie dat doen. De samenwerking met de buitenplaats en met sportclubs en met misschien een samenwerking met Feyenoord. In het park wat zou je daar kunnen doen als samenwerkingspartner?

M: Ja dat is een lastige.

A: Ik denk dat er vast wel bedrijven of organisaties in de buurt zijn die zich ook richten op spel. Je hebt ook sportrijk Rotterdam. Die is ook bezig met sport en spel.

W: Je hebt het zwembad he? Het zwembad ligt ook in het park.

R: En je kunt de basisscholen die in de buurt liggen benaderen.

W: Dus dat verhaal van het Rondje Stadionpark kun je in zijn geheel doen maar je kunt ook sub rondjes doen. Vervolgens met samenwerkingsverbanden met wie doe je dit om ook als jullie weg zijn het voor de toekomst gegarandeerd blijft dat is denk ik wel erg belangrijk.

A: Het leek ons ook nog leuk om bij de sportcampus of bij stadionpark driehoek om de link te leggen met Feyenoord dat je bij de ene ze je bijvoorbeeld, ik zeg maar wat, noem is iets. ‘Schiet jij net zo ver als deze keeper en dat zou een huidige speler’ maar je kunt ook kijken naar de geschiedenis van Feyenoord. Wie waren vroeger de grote spelers? Dus dat we echt verbanden leggen met de omliggende clubs en organisaties. Ik denk dat dat het rondje eigenlijk alleen nog maar unieker maakt. Dat het niet alleen maar een rondje is.

W: Wel goed om te melden dat we bewust hebben gekozen dat het rondje geen Feyenoord identiteit krijgt, want dat was in het begin nog een discussie dus we hebben gezegd het rondje gaat langs Feyenoord net zoals dat hij langs het zwembad gaat of langs het bejaardentehuis of langs de buitenplaats. We hebben daarin geen hiërarchie ingemaakt. Vandaar dat de markering ook niet rood met wit is maar een neutrale kleur heeft.

R: Daarom hebben wij bij sportcampus ook de link gelegd met de amateurclubs.

M: Bij ons in de stakeholder sessie kwam ook wel naar voren dat bewoners iets te veel Feijenoord mee kregen in dingen om hun heen W: Juist die hockeyclubs en American football die zijn net zo belangrijk als Feyenoord in dit gebied.

Dan is het juist belangrijk op hen te focussen omdat Feyenoord al zoveel aandacht krijgt. Van mij mag je daar dus wel iets specifieker in zijn. Zoals jullie juist doen. Jullie willen juist niet al te veel Feyenoord maar jullie willen gewoon rondje zus en rondje zo.

A: Ja nee goed om te weten want, in het begin hadden we voornamelijk het idee met Feyenoord. Het is dan alleen maar goed om de bevestiging te krijgen dat het veel leuker is juist de amateurclubs erbij te betrekken.

W: Ja. A: In dat programma van eisen werd volgens mij ook iets genoemd over de doelgroepen en dan over de leefstijlkleuren? Ik weet het even niet zeker uit mijn hoofd.

W: Ja dat klopt daar staat wat over in.

A: Ja want we richten ons zo eigenlijk voornamelijk op zo'n beetje iedereen in het gebied. We willen iedereen stimuleren meer te bewegen. Is er specifiek een leefstijl kleur in het gebied aanwezig of merkt u dat er veel verschil in zit?

W: Ik vind het altijd heel lastig de kleuren leefstijlen, want je zit in IJsselmonde. Ik weet niet wat voor leefstijl dat precies is, maar de veranda en IJsselmonde zijn redelijk conservatief, zijn niet van buiten de kaders en zijn van het georganiseerd aanpakken. Volgens mij zitten daar allemaal termen aan.

A: Ja. W: Het zijn niet de natuurmensen die met modderlaag het water inlopen, maar veel meer die juist op de paden blijven en op de bankjes en de prullenbakken en dat soort dingen. Er gebeurd zoveel in het

184

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

gebied dat er veel meer mix van doelgroepen komen. Er worden duizend woningen gebouwd en verschillende woningtypes aangeboden. Dus dat dit gebied veel diverser wordt en daarmee ook meer leefstijlen krijgt is wel logisch. Vandaar dat we wel inzetten op meerdere leefstijlen.

A: Ik denk dat dat uiteindelijk ook beter is want je hebt het nog steeds over een openbare ruimte en uiteindelijk wil je toch dat zo veel mogelijk verschillende mensen gebruik maken van het rondje, dus het is wel lastig daar een specifieke kleur voor te benoemen. Want ja.

W: Ja, Park de twee heuvels was voorheen, voor de renovatie 100% honden uitloopgebied. Overal honden dat was dan ook een van de redenen dat mensen niet graag in het park kwamen, want echt overal honden. Het was echt dominant van de doelgroep hondenbezitters. We hebben toen echt bewust met de hondenbezitters in gesprek gezeten hoe kunnen we dat gaan vormgeven hoe kan het anders. Toen hebben we een soort van deal gesloten. Het hondenuitlaatgebied kleiner (in de praktijk zie je dat er nog steeds honden overal los lopen, maar het is overal honden welkom, maar honden aan de lijn) en een bepaald gebied onderaan de heuvel en het hondenstrand dat was zeg maar het wisselgeld. Een heel mooi formeel hondenstrand met keien zo dat de honden ook goed het water in kunnen. Dat is aangelegd als hondenstrand voor de honden. Daarmee hebben we de hondenbezitters wat naja kleiner gemaakt waardoor andere mensen ook meer ruimte kregen in het park.

M: Ja. A: Oke nou duidelijk. Eigenlijk is het voor mij alles wel duidelijk en met het document kunnen we zeker nog voor ons project nog beter onderbouwen W: Gebruik het vooral denk voor het onderbouwen. Het rondje met verschillende doelgroepen verschillende landschappen, de koppeling met de wijken, die samenwerking volgens mij want jullie aanpak is volgens mij heel goed en dat je het op knipt in kleinere sub rondjes voor ouderen enz. om ook wat te doen lijkt me prima.

M: Oke dank u wel.

A: Super.

R: Bedankt.

W: Succes er mee dan. Want jullie opdrachtgever hiervoor is? Het is gewoon een opdracht vanuit de hogeschool maar, vanuit de gemeente zit dan Louise erbij?

M: Jet van Emi. A: Het is eigenlijk die stakeholdergroep met Louise, Johanneke, Rineke en lieve volgens mij en dan Jet, maar het is voornamelijk vanuit EMI wel opgezet maar uiteindelijk hebben ze allemaal natuurlijk hun aandeel. Ik ga toevallig ook afstuderen op dit‌ sorry?

W: Ja nee nee vertel je gaat afstuderen.

A: Ik ga toevallig ook afstuderen op dit project dus vanaf februari ga ik weer opnieuw beginnen in m’n eentje om wat te bedenken dus wellicht dat u nog is van mij hoort.

W: Ik zit ook te denken buitenplaats heeft ook een vergelijkbaar project opgericht wat jullie doen dat heeft met klimaat en water te maken. Hebben jullie dat al ontdekt?

A: Nee. M: Nee maar daar kunnen we ons wel in verdiepen misschien.

W: Hartstikke leuk je kunt een qr-code scannen bij de buitenplaats en dan kun je een wandeling maken over het eiland met en dat gaat over water.

A: Oh wel interessant, nee die zullen we ook nog wel even...

W: Ik denk dat je dan naar de buitenplaats Facebook moet. Zij communiceren vrij veel via Facebook dacht ik.

M: Oke daar komen we wel uit denk ik.

W: Moet je maar effe kijken die doen ook leuke dingen.

A: Nogmaals heel erg bedankt dat u tijd wilden vrij maken.

W: Graag gedaan, succes. Ik zie dat de Facebook Waterwerken heet.

A: Oke, dankjewel.

M: Ik schrijf het op.

W: Oke, succes.

185

Ashley van Eijk, Britt Eijs, Rosa van der Meijden en Mariska Wesstein Wesstein

In opdracht van:

186