zine #06 / FEB 2019 / WERKplaats Zuid
Verslag WERKplaats Zuid 17 januari 2019
Foto: Frontaal Film
“We moeten ervoor uitkijken dat wij dingen naar Zuid brengen, en dat de Zuiderlingen zich proefkonijnen gaan voelen. We moeten ze betrekken, mét hen samenwerken. Daarom is wat EMI doet ook zo belangrijk.” Jeroen Chabot, directeur Willem de Kooning Academie
Foto: Julia van Olffen
p5
Inhoud WERKplaats Zuid
8
Locatie Zuidplein
15
Instagram stories
16
Kick-off
18
WERKplaatsen 20 WERKplaats 1 Wetenschap & Technologie
20
WERKplaats 2 Ouders en lob
23
WERKplaats 3 Sociaal ondernemerschap
24
WERKplaats 4 Urban Innovation
26
WERKplaats 5 Mama’s Garden
28
WERKplaats 6 Gezond op Zuid
30
WERKplaats 7 Mentoren op Zuid
32
WERKplaats 8 Kunst & Cultuur
35
Meet & Greet
36
Rapper Y.M.P.
38
Tot ziens!
41
Dank aan...
42
*Leeswijzer: In de digitale versie zijn in de onderstreepte teksten links aangebracht. Deze online editie vind je op onze website www.EMIopzuid.nl. Wil je hem per mail ontvangen? Mail naar EMIopzuid@hr.nl.
Foto: Frontaal Film
“We willen allemaal een inclusieve samenleving. Toch worden mensen met een beperking nog vaak gediscrimineerd, net als ouderen en zwangeren. Ik kom hier vanmiddag om te horen over projecten die er zijn op dit gebied, waarbij wij mogelijk kunnen aanhaken.� Marsha de Koning-Man, werkzaam bij Idem
p8
WERKplaats Zuid Locatie: Theater Zuidplein, Rotterdam Tekst: Elsbeth Grievink
De meest complexe vraagstukken van Rotterdam Zuid en mogelijke oplossingen van alle kanten bekijken. Dat is het doel van WERKplaats Zuid, jaarlijks georganiseerd door Expertisecentrum Maatschappelijke Innovatie (EMI) in Rotterdam. Op 17 januari 2019 kwamen in Theater Zuidplein ruim 180 Hogeschool Rotterdam-studenten, -docenten, als ook onderzoekers en praktijkpartners samen aan de thema’s op Rotterdam Zuid. Van armoede en werkloosheid tot gezondheidsproblematiek en onveiligheid. Samen probeerden zij weer een stap dichter bij duurzame oplossingen te komen. Samen met talentvolle en ambitieuze bewoners wordt gewerkt aan een Rotterdam Zuid waar het goed toeven is. Sinds 2014 maakt EMI de combinatie tussen (complexe) vraagstukken en opgaves voor Zuid en het onderwijs. Dit doet zij door studenten van Hogeschool Rotterdam te koppelen aan partners uit het werkveld en bewoners op Zuid. De positieve effecten op Zuid beginnen zich voorzichtig af te tekenen, hoewel ze nog steeds lastig meetbaar zijn.
‘‘Wat is er leuker dan je te laven aan de energie en kennis van jonge mensen?’’ Ron Bormans, Voorzitter College van Bestuur Per studiejaar doen nu ruim 500 studenten van 28 verschillende opleidingen van Hogeschool Rotterdam een (afstudeer)opdracht op Rotterdam Zuid. Ze verzamelen nieuwe kennis en bedenken innovatieve oplossingen, om daarmee duurzame verbetering in gang te zetten op het gebied van onderwijs, werk, wonen, zorg en welzijn. EMIzine #6 --- WERKplaats Zuid 2019
Tijdens WERKplaats Zuid duiken de studenten samen met onderzoekers, partners uit het werkveld en bewoners nog verder in de materie.
Welkom! Als alle genodigden hun plek gevonden hebben in de Kleine Zaal van Theater Zuidplein, heet EMIdirecteur Caroline Dieleman hen hartelijk welkom bij WERKplaats Zuid 2019. Ze geeft het woord aan Ron Bormans, voorzitter van het College van Bestuur van Hogeschool Rotterdam, die uitlegt waarom Hogeschool Rotterdam de nadruk legt op contextrijk onderwijs: “De samenleving is op onderdelen in de war. We hebben grote vraagstukken op te lossen en we zijn op zoek naar nieuwe formules waarmee we de complexiteit van de samenleving het hoofd kunnen bieden. Contextrijk onderwijs plaatst studenten ín die samenleving, waar ze zelf op zoek gaan naar nieuwe kennis. De kennis die ze ophalen brengen we samen, om tot innovatieve oplossingen voor de problemen te komen.”
Kick off Liesbeth Levy, directeur Stichting LOKAAL, vraagt drie mensen naar voren voor een kort vraaggesprek: Zakia Guernina, lid van het College van Bestuur van Hogeschool Rotterdam, Frank Schutte, projectleider van NPRZ, en Carolien Dieleman. Van Frank Schutte wil Levy weten wat de aanpak van NPRZ uniek maakt. Schutte antwoordt kernachtig: “Integraal. Samenwerken. Volhouden. En we bestrijken alle kernwaarden in een mensenleven: wonen, werken, zorg en veiligheid.” Besproken wordt de voorzichtig stijgende lijn op Zuid. “Inderdaad, er is vooruitgang geboekt. Het aantal uitkeringen op Zuid daalt, net als het aantal vroegtijdige schoolverlaters. De Cito-scores stijgen en de woningvoorraad verbetert. Maar de stijgende lijn is broos. We hebben nog een flinke weg te gaan.”
“Ik ben groot fan van Mentoren op Zuid. Eigenlijk vind ik dat alle hogescholen ermee aan de slag zouden moeten, het zou de schooluitval in Nederland enorm terugdringen, daarvan ben ik overtuigd.” Sezgin Yilgin, Rayondirecteur Rabobank
Foto: Frontaal Film
Levy bevraagt Guernina over contextrijk onderwijs, en wat dat nou eigenlijk oplevert. Guernina noemt Mentoren op Zuid als voorbeeldproject: “Ruim 200 van onze studenten hebben vorig jaar in totaal 340.000 werkuren besteed aan het begeleiden en coachen van jongeren op Zuid, die hierdoor een belangrijk steuntje in de rug hebben gekregen. Marco Pastors en ik hebben besproken dat het nu tijd is om onze interventies evidence based te maken. Zodat we kunnen laten zien dat onze aanpak niet alleen experimenteel en
Foto: Frontaal Film
‘‘Extreem toegankelijk, dat werkt op Zuid’’ Inge Kruithof, Theater Walhalla .
p11 innovatief is, maar ook duurzaam.” Carolien Dieleman voegt toe dat de lange adem een belangrijke kwaliteit is van EMI: “We gaan lang door op thema’s, met steeds nieuwe studenten. Daardoor gaan we heel diep. Sommige opgaven staan echter nog aan het begin, zoals Urban Innovation. We zijn nog zoekend naar een manier waarop onze studenten op dit onderwerp waarde kunnen toevoegen op Zuid. Daar hopen we vandaag weer een stap verder in te komen.”
Aan het werk Na het plenaire deel verdeelt het publiek zich over acht WERKplaatsen, waar verschillende thema’s centraal staan. Marsha de Koning-Man is onderweg naar de WERKplaats Gezond op Zuid. “Ik werk bij Idem, een organisatie die zich bezighoudt met integratie, discriminatie en (lhbt-)emancipatie. Wij verzamelen signalen over deze thema’s en brengen deze breed onder de aandacht.” vertelt ze. Waarom ze naar WERKplaats Zuid gekomen is en deelneemt aan de WERKplaats Gezond op Zuid? “We willen allemaal een inclusieve samenleving. Toch worden mensen met een beperking nog vaak gediscrimineerd, net als ouderen en zwangeren. Ik kom hier vanmiddag om te horen over projecten die er zijn op dit gebied, waarbij wij mogelijk kunnen aanhaken.” Vierdejaarsstudent Communication and Multimedia Design Furgale Gallant maakt zich op voor de WERKplaats Mentoren op Zuid. “Ik heb voor het programma een app ontwikkeld die studenten en leerlingen van Zuid aan elkaar koppelt op basis van overeenkomsten. Het is nog een prototype. Ik hoop vandaag feedback te krijgen op hoe de app in de praktijk werkt. Waar lopen gebruikers tegenaan? Wat kan beter?” Ondertussen stroomt het Theatercafé vol met deelnemers van de WERKplaats Kunst en Cultuur, een nieuw aandachtsgebied van EMI. Onder leiding van social designer Jennefer Verbeek buigen (oud)studenten, docenten, bewoners én experts uit de kunst- en cultuursector zich over vijf verschillende hacks die studenten ontwikkelden om het leefklimaat op Zuid te verbeteren. Vijf groepjes studenten van de opleidingen Lifestyle & Transformation Design en de minor
City Branding presenteren hun bevindingen van de afgelopen maanden aan de aanwezigen. De studentes worden ook gevoed met nieuwe inzichten. Aan het einde van de Hackathon is er een kritische noot: “Waarom zijn er zo weinig mensen uit de doelgroep aanwezig bij deze WERKplaats?” Jeroen Chabot, directeur van de Willem de Kooning Academie, vindt dat ook jammer. “We moeten ervoor uitkijken dat wij dingen naar Zuid brengen, waardoor de Zuiderlingen zich proefkonijnen gaan voelen. We moeten ze betrekken, mét hen samenwerken. Daarom is wat EMI doet ook zo belangrijk.” Bekijk alle films van de projecten vanuit de opleiding Lifestyle Transformation Design.
High tea Als de petit fours op tafel worden gezet voor de pauze, zijn sommige WERKplaatsen nog in volle gang. Zoals de WERKplaats Urban Innovation, waar studenten en praktijkprofessionals onder leiding van Bert van Meggelen in talkshow-vorm met elkaar spreken over de actuele woonvisie, het coalitie-akkoord, de vastgoedmarkt en het leenstelsel. Hoe bekostigen jongeren met minder kapitaalkrachtige ouders hun studie? Wat betekent het om je loopbaan te starten met een hoge studieschuld? Er wordt gesproken over de vastgoedmarkt, over de rol van bedrijven in het huisvesten van studenten, en de rol van het onderwijs in het binden van studenten aan een gebied. “Wij kosmopolieten zijn zoveel onderweg”, zegt Ferhat Dogan. “We zijn altijd aan het reizen. Juist zoiets als een school kan studenten binden aan een plek.”
“We zijn altijd aan het reizen. Juist zoiets als een school kan studenten binden aan een plek.” Ferhat Dogan, Trainee programma Urban Innovation
p12 Volgens Bert van Meggelen heeft Rotterdam behoefte aan veel meer zogenaamde third places; “een sociale omgeving naast je woon- en werkplek.” Dan sluit ook de laatste WERKplaats af en is het tijd voor de high tea. Dit moment wordt door de meeste aanwezigen aangegrepen om ervaringen uit te wisselen en te netwerken. In de foyer is er mogelijkheid tot een Meet & Greet met verschillende studenten. Jacqueline Blaak van de Stichting PCBO komt net uit de WERKplaats Ouders en lob. “We hebben een goed gesprek gevoerd over de doorontwikkeling van het programma in het primair onderwijs. Je merkt dat de collectieve intelligentie en daarmee het probleemoplossend vermogen groeit als je mensen uit verschillende hoeken bij elkaar zet. Dat leverde vandaag allerlei goede ideeën op. Zo is er suggestie gedaan om een nieuwe titel te bedenken voor het programma, die beter aansluit bij het primair onderwijs dan lob. De titel Toekomst In Zicht werd door iedereen omarmd.” Zakia Guernina heeft de WERKplaats Urban Innovation bijgewoond. “Elk vraagstuk hangt samen met wonen, werken en onderwijs,” ziet zij. “Urban Innovation gaat niet alleen over huisvesting, het gaat over stedelijke inrichting in de breedste zin van het woord. Op weg naar een vitale, weerbare stad, komen we de meest complexe vraagstukken tegen. Door ál onze studenten hieraan te laten werken, groeit hun maatschappelijk bewustzijn, pakken ze hun rol in het debat en ontstaat er een ontzettend breed draagvlak. De grote uitdaging is om de positieve beweging die is ingezet, te continueren, verduurzamen, uitbouwen en in cijfers uitgedrukt te krijgen.”
Afsluiting: voor Zuid, mét Zuid Spoken word artiest en festivalorganisator Y.M.P. sluit WERKplaats Zuid 2019 af met een tekst over Rotterdam Zuid. Hij vertelt openhartig over zijn leven aan ‘zijn’ kant van de Maas. Een verhaal waarin het opgroeien in een eenoudergezin, foute vrienden, verkeerde keuzes en uiteindelijk twee jaar detentie een rol spelen. Een verhaal met een wending: Y.M.P. koos een andere weg, werd vader en ontwikkelde zich tot een veelgevraagd artiest. Hij zette zijn eigen productiehuis EMIzine #6 --- WERKplaats Zuid 2019
op, waarin hij samenwerkt met dertig jongeren die, net als hij, een verschil willen maken in de maatschappij. Y.M.P. vraagt aan Reinier Weers, die werkzaam is in de culturele sector en vanaf maart 2019 aan de slag gaat bij EMI, te reflecteren op de dag. Weers: “Ik vind het heel goed dat Kunst & Cultuur onderdeel wordt van EMI, want Zuid is onderbedeeld op dat gebied. De informele infrastructuur en het culturele kapitaal dat er is, moeten we veel meer gaan belichten vanuit EMI.” Caroline Dieleman sluit WERKplaats Zuid 2019 af met een dankwoord naar alle aanwezigen, en herhaalde woorden van Y.M.P. “Wat je doet voor Zuid, maar zonder Zuid, dat doe je tegen Zuid.”
“Ik hou van het woord verandering. Het is ver, en er zit een ander in.” Ook zei hij: “Wat je doet voor Zuid, maar zonder Zuid, dat doe je tegen Zuid.” Y.M.P. Alle bezoekers ontvingen een goodiebag met een groeikristal erin: ‘‘Als je intens met iets bezig bent, en je behandelt het met veel aandacht en liefde, dan kan er wat groeien. En groeikristallen, daar houden wij van. Zo zien wij Zuid en haar bewoners. Tot volgend jaar!’’.
Foto: Frontaal Film
Foto: Frontaal Film
p14
Locatie Zuidplein
p15
Het was een feest om WERKplaats Zuid van EMI op 17 januari jl. voor de tweede keer te mogen ontvangen in ons theater. De betrokkenheid van Hogeschool Rotterdam bij de lopende vraagstukken op Zuid, en de verbinding die daarbij wordt gezocht met verschillende partners, spreekt Theater Zuidplein zeer aan. Het was een dynamische dag, waarin docenten en studenten met opdrachtgevers, praktijkpartners en geĂŻnteresseerden in gesprek gingen over de complexe vraagstukken van Rotterdam Zuid. De werkwijze van EMI en die van Theater Zuidplein zijn verwant; ontmoeting tussen mensen met verschillende achtergronden en kennis is de manier om een dialoog tot stand te brengen, elkaar te leren kennen, inspireren en gezamenlijk tot soms onverwachte resultaten te komen. Bij Theater Zuidplein vier je wie je bent, herken je je in wat het theater brengt of je vindt er de plek om je talent te ontwikkelen. Ons huis staat open voor alle verhalen van de stad; laagdrempelig en herkenbaar, soms rauw maar altijd met betrokkenheid. Theater Zuidplein programmeert zeer diverse voorstellingen en evenementen voor een net zo divers publiek. De samenstelling van de bevolking van Rotterdam en specifiek van Zuid is daarbij onze inspiratie. Wij zien de verdere samenwerking met EMI/Hogeschool Rotterdam tegemoet, in de Werkplaats en in andere projecten. Emmelien Matthijsse Algemeen directeur Theater Zuidplein
p16
Instagram stories emiopzuid
Volgen
116 berichten 238 volgers
306 volgers
EMI op Zuid EMI verbindt studenten, docenten & partners. Samen werken ze aan complexe vraagstukken op Zuid. www.EMIopzuid.nl
EMIzine #6 --- WERKplaats Zuid 2019
p17
p18
Kickoff
Ron Bormans opende WERKplaats Zuid 2019 en sprak over ‘contextrijk’ onderwijs. Zakia Guernina, Frank Schutte en Carolien Dieleman werden onder leiding van Liesbeth Levy geïnterviewd over het belang van inzet op Zuid. Belangrijke quotes tijdens deze kick-off: “De samenleving is op onderdelen in de war. We hebben grote vraagstukken op te lossen en we zijn op zoek naar nieuwe formules waarmee we de complexiteit van de samenleving het hoofd kunnen bieden.’’ ‘‘Contextrijk onderwijs plaatst studenten ín die samenleving, waar ze zelf op zoek gaan naar nieuwe kennis. De kennis die ze ophalen brengen we samen, om tot innovatieve oplossingen voor de problemen te komen.” Ron Bormans, voorzitter College van Bestuur “Ruim 200 van onze studenten hebben vorig jaar in totaal 340.000 werkuren besteed aan het begeleiden en coachen van jongeren op Zuid, die hierdoor een belangrijk steuntje in de rug hebben gekregen. Marco Pastors en ik hebben besproken dat het nu tijd is om onze interventies evidence based te maken. Zodat we kunnen laten zien dat onze aanpak niet alleen experimenteel en innovatief is, maar ook duurzaam.” Zakia Guernina, lid College van Bestuur Foto: Frontaal Film
“Integraal. Samenwerken. Volhouden. En we bestrijken alle kernwaarden in een mensenleven: wonen, werken, zorg en veiligheid.” Frank Schutte, projectleider NPRZ EMIzine #6 --- WERKplaats Zuid 2019
p19 Frank Schutte @NPRZ010 Zakia Guernina @hsrotterdam en Carolien Dieleman @EMIopzuid over het belang van inzet op Zuid met @Mentorenopzuid als hét voorbeeld van contextrijk onderwijs #WERKplaatszuid2019
RON BORMANS Voorzitter College van Bestuur Hogeschool Rotterdam ZAKIA GUERNINA Lid College van Bestuur Hogeschool Rotterdam FRANK SCHUTTE Projectleider stedelijke en maatschappelijke ontwikkeling
CAROLIEN DIELEMAN Directeur Expertisecentrum Maatschappelijke Innovatie
Foto: Frontaal Film
LIESBETH LEVY Directeur Stichting LOKAAL Rotterdam
p20
WERKplaatsen
Tijdens WERKplaats Zuid verbindt Expertisecentrum Maatschappelijke Innovatie (EMI) onderwijs, onderzoek en praktijk. Vraagstukken rondom wonen, werk, kunst & cultuur, onderwijs en gezondheid op Rotterdam Zuid vormen deze middag het uitgangspunt voor inspirerende sessies en presentaties. Studenten die onderzoek en projecten doen over maatschappelijke vraagstukken in Rotterdam Zuid werken samen met opdrachtgevers, praktijkpartners en geïnteresseerden aan nieuwe verbindingen en perspectieven.
WERKplaats 1 Wetenschap & Technologie Het programma Wetenschap & Technologie en loopbaanoriëntatie (hierna lob) begeleidt po-scholen op Zuid om W&T, de didactiek Ontwerpend en Onderzoekend Leren en de samenhang met lob te verankeren in het curriculum. In de WERKplaats W&T werden de deelnemers uitgedaagd om zelf aan de slag te gaan met experimenten en om antwoord te geven op de vragen: Hoe moet je beleid aanpassen om W&T-onderwijs te implementeren op een school? en Wat heeft een school nodig om W&T-onderwijs te geven?. De WERKplaats startte met een praktijkopdracht: Bouw met de legoblokjes uit het zakje zo snel mogelijk een eendje. De uitkomsten waren verrassend, vooral omdat sommige deelnemers een cijfer één bouwden. Het belang van instructie in W&T onderwijs werd meteen onderschreven.
“Moeten basisschoolkinderen dit al weten?” Bezoeker WERKplaats W&T Na de opwarmer gingen de deelnemers, afkomstig uit het onderwijs, de markt en de overheid, in drie EMIzine #6 --- WERKplaats Zuid 2019
groepen uiteen voor het uitvoeren van een proef. Enthousiast ging iedereen aan de slag met onderzoekjes over oppervlaktespanning, 3D-brillen en water als vergrootglas. Proefjes die in het kader van W&T-lessen ook worden uitgevoerd in de klas. Daar werd verbaasd op gereageerd: “Moeten basisschoolkinderen dit al weten?”. Als laatste volgde het inhoudelijke deel en namen de deelnemers plaats aan twee gesprekstafels om zich te buigen over twee vraagstukken die van belang zijn om W&T-onderwijs te implementeren op de basisschool. De mix van achtergronden van de deelnemers bleek zeer waardevol: de praktijkkenners konden direct reflecteren op de plannen die de beleidsmakers neerlegden. Want in de praktijk gaan dingen anders en vaak moeilijker dan in de plannen is geschetst. Daarnaast speelt de directie van scholen een belangrijke rol in de implementatie van W&T-onderwijs. Voor het team van EMI is er dus nog een weg te gaan. “Het gaat met kleine stapjes, maar wat we doen doet er wel toe.”, aldus één van de programmamedewerkers van W&T. “Deze workshop heeft me weer nieuwe energie gegeven om verder te gaan met het begeleiden van po-scholen.” Ook de deelnemers waren enthousiast en leverden een positieve bijdrage. Was het niet vanuit hun expertise, dan leverden ze wel goede input vanuit eigen ervaring. Het beste advies dat iedereen mee kreeg aan het einde van de dag was, neem de ruimte die er is om te experimenteren en begin gewoon! Maak daarna samen een plan hoe W&T een meerwaarde vormt voor je leerlingen.
Programmamedewerker W&T
Foto: Frontaal Film
“Deze workshop heeft me weer nieuwe energie gegeven om verder te gaan met het begeleiden van po-scholen.’’
Foto: Frontaal Film
“Er gebeurt al veel, maar er mist verbinding in de actuele praktijk’’ Bezoeker Werkplaats Ouders en lob
p23 Studenten Commerciële Economie: Marketing of Social Business hebben de werkplaats op beeld vastgelegd. Bekijk deze vlog op ons YouTube-kanaal.
WERKplaats 2 Ouders en lob Vanuit het programma Ouders en lob begeleidt EMI scholen in het steviger betrekken van ouders bij de school-loopbaanontwikkeling van hun kinderen en in het helpen versterken van de ondersteunende rol van ouders thuis. Met name in het primair onderwijs (po) is loopbaanontwikkeling en loopbaanbegeleiding (lob) nog een vrij nieuw onderwerp. Wat wordt er verstaan onder lob en wat is er nodig is om ouders in het po hierbij te betrekken? Tijdens de WERKplaats Zuid worden de in de praktijk geleerde lessen gedeeld en wordt inspiratie opgehaald voor doorontwikkeling.
“Ik wilde werkster worden. Mijn ouders vonden dit wel handig, maar niet zo’n best idee.” Deelnemer WERKplaats Ouders en lob Bij de start van de WERKplaats Ouders en lob krijgen de deelnemers de vraag terug te denken aan hun eigen basisschoolleeftijd en hoe ze bezig waren met hun toekomstige loopbaan en/of de keuze voor het voortgezet onderwijs. Want daar gaat het de middag in deze WERKplaats over, hoe de school en hun ouders hen hier destijds bij begeleid hebben. De ervaringen komen deels overeen met de huidige praktijk: de meeste ouders waren betrokken, sommigen bespraken dit niet met hun ouders en bij een enkeling had de ouder geen idee wat te adviseren. In tweetallen wordt besproken wat de deelnemers uit die ervaring geleerd hebben en wat van belang is voor het keuzeproces EMIzine #6 --- WERKplaats Zuid 2019
van een leerling. Na deze inventarisatie gaan de deelnemers de diepte in, onder leiding van het programmateam Ouders en lob van EMI. Mariëtte Lusse, als lector Ouders in Rotterdam Zuid verbonden aan het programma, vertelt wat er momenteel in het voortgezet onderwijs gebeurt op het gebied van lob. Daarna trekt ze de lijn door naar het primair onderwijs en legt uit wat de aanleiding is om ook in het po een fundament van lob te leggen en wat de ervaringen daarmee tot nu toe zijn. In drie gemêleerd samengestelde groepen gaan de deelnemers aan de slag met de vragen over het belang van het thema lob en hoe ouders hierbij betrokken kunnen worden. Dat belang wordt zeker erkend: Ouders zijn belangrijke rolmodellen, talentontwikkeling begint niet in groep 6, maar gewoon in groep 1 en School is maar een klein deel zijn reacties die op post its geschreven en besproken worden. Vervolgens worden de deelnemers uitgedaagd om naar de actuele praktijk te kijken en wat hun ambities zijn voor de toekomst. Ook hier komt veel los: Er gebeurt al veel, maar er mist verbinding, leerkrachten ervaren het als iets dat ‘erbij’ komt, dus er moet draagvlak komen en Leraren moeten dit ook ‘geloven’. Door alle groepen wordt een veelheid aan bruikbare ideeën opgehaald. Een gemeenschappelijke opvatting is dat de term lob voor het po niet aanslaat. Een eerste suggestie van één van de aanwezigen is de term lob te vervangen door ‘Toekomst InZicht’. Dat de betrokkenheid bij het onderwerp groot is, blijkt na de formele afsluiting: de meeste aanwezigen blijven zitten om door te praten over het onderwerp en er worden vervolgafspraken gemaakt. De opbrengst van de middag wordt gebruikt voor de handreiking po, die naar verwachting aan het einde van het schooljaar opgeleverd wordt door het team Ouders en lob. Studenten CE: Marketing of Social Business hebben de werkplaats op beeld vastgelegd. Bekijk deze vlog op ons YouTube-kanaal.
p24
WERKplaats 3 Sociaal ondernemerschap Op Rotterdam Zuid is veel onbenut talent. Sociaal ondernemers zijn een belangrijke schakel in het bedenken van oplossingen. Zij zoeken samenwerkingsverbanden om potentieel talent te benutten voor de samenleving. In de WERKplaats Sociaal Ondernemerschap staan de volgende vragen centraal: Hoe zorg je dat onbenutte talenten worden ontwikkeld? Hoe meet je de impact van talentontwikkeling? Hoe zorg je dat initiatieven die zich bezighouden met ontwikkelen van onbenutte talenten gefinancierd worden?
“Binnen de curricula van HRBS komt meer aandacht voor sociaal ondernemerschap.” Fred Feuerstake, directeur Instituut voor Commercieel Management De organisatie van WERKplaats Sociaal Ondernemerschap lag volledig in handen van vierdejaars HRM studenten Fransien Bezemer en Yasmina Moussane, als afsluiting van hun minor Human Talent Development. Bij binnenkomst liggen er verschillende quotes over talentontwikkeling op de stoelen, waaronder de bekende: ‘‘Ik heb het nog nooit gedaan dus ik denk dat ik het wel kan” van Pippi Langkous. Na een korte introductie op de WERKplaats geven de deelnemers antwoord op de vraag: Hoe kan potentieel talent ontwikkeld worden? door een inventarisatie te maken van de kansen en bedreigingen. De kloof tussen mbo en hbo en de ‘oude’ opleidingsvormen komen op de lijst met bedreigingen. Ketensamenwerkingen en zelforganisatie staan in de andere rij. WerkKracht is een voorbeeld van een project waar onbenutte talenten gecoacht worden door studenten EMIzine #6 --- WERKplaats Zuid 2019
om stappen naar werk te zetten. De afgelopen maanden heeft studente Yasmina een coachingstraject doorlopen met een bewoner van Zuid. Tijdens de WERKplaats deelden zij gezamenlijk hun ervaringen. Betrokkenheid en openheid bleken belangrijke waarden. Een andere vraag die speelt is de duurzame financiering en de impactmeting van de verschillende initiatieven op het gebied van talentontwikkeling. De deelnemers worden uitgedaagd ‘out of the box’ en vanuit hun eigen achtergrond mee te denken hierover. Opvallend is dat de term ‘crowdfunding’ meerdere malen genoemd wordt; een onderwerp waar het programma Sociaal Ondernemerschap fors op inzet. Tijdens de afsluiting geeft Fred Feuerstake, directeur COM, complimenten aan de studenten. Verder pleit hij voor meer aandacht voor sociaal ondernemerschap in de curricula van Hogeschool Rotterdam Business School.
Foto: Frontaal Film
w
p26
WERKplaats 4 Urban Innovation De stad maakt de studenten en de studenten maken de stad. Maar wat betekent de stad voor de student en wat betekent de student voor de stad? Welke invloed hebben studenten op Zuid en hoe helpt Zuid de studenten vooruit? Hebben studenten behoefte aan Zuid? Heeft Zuid eigenlijk wel behoefte aan studenten? Rotterdam Zuid wil de sociale stijgers van de toekomst aantrekken en vasthouden en studenten willen graag betaalbaar wonen, werken en studeren op Zuid. Hoe kunnen deze wederzijdse belangen worden verenigd? Tijdens WERKplaats Zuid kwamen onder leiding van Bert van Meggelen (oud-) studenten en praktijkprofessionals samen tijdens een talkshow in de werkplaats Urban Innovation. De WERKplaats Urban Innovation start met een poll van drie vragen over de bekostiging van een studie. De uitkomst is altijd gelijk: met of zonder bijbaan en met of zonder support van ouders, ze ontkomen niet aan een lening van DUO. En een lening alleen dekt niet de volledige studiekosten. Voor kinderen van minder kapitaalkrachtige ouders die doorstromen naar het hoger onderwijs is dit dus een serieus probleem: ze betreden de arbeidsmarkt met een hoge schuld óf ze lopen een studie-achterstand op omdat ze veel moeten werken. En dan is er nog de vraag over de studentenhuisvesting. Thuis blijven wonen is mogelijk remmend voor de ontwikkeling en ontplooiing van een student als mens. Maar betaalbare woningen zijn er niet; er zijn voorbeelden van studenten die wonen in een tent of auto.
Vanuit het publiek wordt gereageerd door de directeur van Instituut voor Bedrijfskunde (IBK): Werk hoeft niet per se een concurrent te zijn van een studie, kijk bijvoorbeeld naar de mogelijkheid van duaal studeren. Ook een andere bezoeker suggereert een positieve kant van de problematiek: Er zijn voorbeelden bekend van woonvormen waarin bewoners zich maatschap-
“We zijn altijd aan het reizen. Juist zoiets als een school kan studenten binden aan een plek.” Een eindeloos verhaal, want volgens Bert van Meggelen, moderator van de WERKplaats en directeur van Maatwerk, begint het echte feest pas wanneer de studie klaar is. Starters die een schuld hebben kunnen moeilijk een hypotheek afsluiten en binnen de huurmarkt gelden prijzen van gemiddeld € 17,-/ m2. Diezelfde starters zijn de sociale stijgers van Zuid die heel belangrijk zijn voor de ontwikkeling van het gebied. EMIzine #6 --- WERKplaats Zuid 2019
Foto: Frontaal Film
Ferhat Dogan, trainee EMI
p27 pelijk inzetten in ruil voor woonruimte. In deze tijd is er juist de mogelijkheid om hiermee te experimenteren. Een andere kans, waarbij de hogeschool een rol kan spelen, is het terugbrengen van het aantal langstudeerders. Hier geldt vaak ‘van uitstel komt afstel’, een scenario wat voor geen van de betrokkenen wenselijk is. Zakia Guernina, CvB-lid Hogeschool Rotterdam: “Een belangrijke term voor Hogeschool Rotterdam is inclusiviteit: voor iedereen dezelfde kansen om deel te nemen. Op basis van cijfers krijgt echter niet iedereen dezelfde kansen, wat zich direct vertaalt in het aantal langstudeerders. Samen met ketenpartners moeten we kijken hoe we de keuzes van aspirant studenten kunnen kanaliseren zodat ze kiezen voor een studie
richting zorg of techniek in plaats van een studie in het economisch domein. Die studieloopbaancoaching is overigens ook één van de interventies in de werkplaatsen van vandaag”. Na deze plenaire start heet Bert van Meggelen alle bezoekers welkom bij een contextrijke verlichtingsmiddag. Omringd door de twintig lelijkste lampen van Rotterdam, volgens de moderator, vindt een discussie plaats tussen het panel en het publiek over de verantwoordelijkheid en privatisering van de vastgoedmarkt en de verantwoordelijkheid van de betrokken partijen. Ook hier is de conclusie dat alleen een samenwerking kan leiden tot een werkbare oplossing. Tijdens en na de werkplaats worden nieuwe verbindingen gelegd die kunnen leiden tot mooie nieuwe samenwerkingen.
“Samen met ketenpartners moeten we kijken hoe we de keuzes van aspirant studenten kunnen kanaliseren.” Zakia Guernina, CvB Hogeschool Rotterdam Studenten CE: Marketing of Social Business hebben de werkplaats op beeld vastgelegd. Bekijk deze vlog op ons YouTube-kanaal.
p28
WERKplaats 5 Mama’s Garden In de Serre van Theater Zuidplein hebben deelnemers van WERKplaats Mama’s Garden zich verzameld. Natuurlijk zijn er, naast het programmateam en studenten, ook moeders aanwezig die de bijeenkomsten van Mama’s Garden geregeld bezoeken. Het doel van vanmiddag is ervaringen delen en de bezoekers zelf laten ervaren wat actie onderzoek inhoudt en hoe dit wordt vormgegeven binnen Mama’s Garden. Programmaleider Wietske Willemse trapt de sessie af met een korte introductie over Mama’s Garden. Om kennis te maken met één van de onderdelen van het programma werd er een filmpje getoond van studenten van de minor Social Marketing. Daarin vertellen zij over Mama’s Garden als leer- en werkplek voor studenten. Na de kennismaking kregen de bezoekers twee workshops aangeboden door het team om een kijkje te nemen in de keuken van Mama’s Garden en te laten ervaren wat er gebeurt tijdens de bijeenkomsten. Tweedejaarsstudent Social Work Elseligia nam de bezoekers aan de hand en speelde het ouderschapsspel, waarbij allerlei vragen en dilemma’s aan bod kwamen. Tegelijkertijd ging Samira, trainee bij Mama’s Garden, aan de slag met een creatieve activiteit en voerde gesprekken met moeders en studenten over de bijeenkomsten. Nino, ook student aan de opleiding Social Work van Hogeschool Rotterdam, zei tijdens het gesprek: ‘’Moeders vinden het interessant om iets te horen over andere achtergronden en culturen. Hoe maak je de vertaalslag naar het opvoeden van je kind in Nederland?’’. Daarna werden de bezoekers door Publieke Waarden meegenomen in Actie Onderzoek onder leiding van Harry Kruiter. Hoe zet je goed Actie Onderzoek op, wat houdt het precies in en wat is het verschil met wetenschappelijk onderzoek? Vragen die Harry Sluiter beantwoordde tijdens zijn presentatie. Hij begon EMIzine #6 --- WERKplaats Zuid 2019
met de vraag: Wat is de unieke waarde van Mama’s Garden? Er is gezamenlijk nagedacht over datgeen wat Mama’s Garden onderscheidend maakt. Termen als oprecht eerlijk, vertrouwen, tijd voor moeders, laagdrempelig en inzicht in elkaar werden benoemd. Ook kwam ter sprake dat er studenten worden ingezet van verschillende niveaus, jaren en studierichtingen die allen op basis van gelijkwaardigheid aansluiten bij de moeders.
“De eerste stap van Actie Onderzoek is erachter komen wat de unieke waarden zijn van je organisatie.” Harry Kruiter, oprichter Instituut voor Publieke Waarden De positieve sfeer en houding van alle deelnemers en de inhoudelijke bijdrage van de studenten maakt dat Mama’s Garden terugkijkt op een mooie bijeenkomst! Studenten CE: Marketing of Social Business hebben de werkplaats op beeld vastgelegd. Bekijk deze vlog op ons YouTube-kanaal.
p29
Foto: Frontaal Film
p30
WERKplaats 6 Gezond op Zuid Steeds vaker wordt er in de media de relatie gelegd tussen gezondheid en leefstijl. Wat naar voren komt, is dat als men zich bewust is van een gezonde leefstijl, veel ziektes en andere ongemakken voorkomen kunnen worden. Gezondheidscentrum ’t Slag op Rotterdam Zuid, wil een Gezonde Leefstijl Balie opzetten om bewoners laagdrempelig voorlichting te geven en/of te stimuleren zich een gezonde(re) leefstijl aan te meten. Studenten Verpleegkunde hebben onderzoek gedaan in Afrikaanderwijk, Bloemhof, Carnisse, Hillesluis,Tarwewijk en Vreewijk. Tijdens de WERKplaats Gezond op Zuid presenteerden zij per wijk een wijkpreventieplan ter bevordering van een gezonde leefstijl én de rol van de wijkverpleegkundige hierin.
Foto: Frontaal Film
Na een ijsbreker door Judith Bovenberg, werden op het podium van de Grote Zaal onderwerpen als depressie, diabetes, eenzaamheid behandeld, als ook onvoldoende beweging, roken, alcohol en drugsgebruik. De studenten geven het advies om interventies voor diverse leeftijdsgroepen (jongeren van 0-15 jaar – 15-25 jaar tussen 12-21 jaar tot senioren) te houden, waarbij de rol van de wijkverpleegkundige en andere professionals centraal staat. Het doel van deze opdracht is niet alleen de burger stimuleren tot het aannemen van een gezonde leefstijl, maar ook de studenten bewuster maken van hun eigen leefstijl en keuzes. Door deze bewustwording wordt betrokkenheid bij de doelgroep gecreëerd, waardoor de kans op duurzame gedragsverandering bij bewoners toeneemt (en de (aankomende)zorgprofessionals).
EMIzine #6 --- WERKplaats Zuid 2019
p31
‘‘Hoe worden bewoners in bepaalde wijken van Rotterdam Zuid gestimuleerd tot een gezonde leefstijl en welke rol speelt de wijkverpleegkundige hierin?’’ Joke Mulder, Programmaleider Gezond op Zuid
p32
WERKplaats 7 Mentoren op Zuid Mentoren op Zuid is een programma waarbij studenten leerlingen van Zuid één-op-één begeleiden op het gebied van talentontwikkeling, sociale en studievaardigheden, zelfvertrouwen en school, en loopbaanoriëntatie. Om de mentoring goed te kunnen monitoren, maar ook als voorbereidingsen feedback tool is er sinds anderhalf jaar een app in gebruik door studenten en docenten waarin bijvoorbeeld wekelijks een logboek wordt ingevuld. Het gebruik van de app kan beter. Momenteel vult zo’n tweederde van de studenten de app in. De ambitie is om dit gebruik flink om hoog te krijgen. In de artiestenfoyer van Zuidplein buigt een select clubje van slimme studenten, Rob Ketelaar (directeur IFM) en Wijnand van de Brink (lid College van Bestuur) zich over de vraag hoe dit doel te bereiken. Onder leiding van CMD-afstudeerder Furgale Gallant gaan de deelnemers met elkaar een sessie prototypen waarbij tijdschriften, papier en stiften onze beste vrienden zijn. We bekijken eerst de app zoals deze nu is: sober en functioneel. Met elkaar gaan we in een aantal fases een aantal vernieuwingen (oftewel prototypen) ontwikkelen voor de app. Twee groepjes gaan aan de slag. De eerste groep buigt zich heel specifiek over hoe de app meer gebruikt gaat worden; in de tweede groep wordt gezocht naar manieren hoe de app ook de studenten inhoudelijk ondersteunt bij hun mentoring.
win-win-win-win-winsituatie, omdat naast de leerlingen en de studenten ook de scholen in z’n geheel, afstudeerders zoals Furgale en tot slot ook hogeschool docenten er allemaal van leren. Interessant is dat voor het verhogen van het gebruik, gezocht wordt naar een rol voor de mentee. Hoe zorg je ervoor dat de mentee er belang bij heeft dat de app wordt ingevuld? Te denken valt aan een challenge waarbij de klas die het best scoort op het invullen van de app een uitje verdient voor de mentees. Op zo’n moment zullen de mentees de mentoren aanmoedigen de app te gebruiken en daar zijn de mentoren gevoelig voor omdat ze zich inzetten voor deze mentees. Het wedstrijdelement wordt ook doorgevoerd in wie bijvoorbeeld het beste rolmodel is, waarbij studenten ook hun inzichten en successen delen. In de andere groep wordt juist gewaarschuwd voor het wedstrijdelement
‘‘Hoe zorg je ervoor dat de mentee er belang bij heeft dat de app wordt ingevuld?’’ In het eerste collectieve brainstormdeel merkt Rob Ketelaar op dat het mentorenprogramma een win-winsituatie is. Zowel de studenten als de leerlingen worden er beter van. Al pratende werd het zelfs een EMIzine #6 --- WERKplaats Zuid 2019
Foto: Frontaal Film
Bezoeker WERKplaats Mentoren op Zuid
p33 omdat het mooie aan de mentoring juist is dat het gaat om de één-op-één-band die ontstaat en misschien gaat er iets van dat idee verloren als iets een wedstrijd wordt. In beide groepen zijn woorden als notificaties en pushberichten niet van de lucht. In de tweede groep denkt men dat op basis van data die de student invult via een algoritmesysteem suggesties moeten bovendrijven voor de student. Ook zou er bijvoorbeeld een procedure kunnen zijn per type leerling. Welke stappen kan je doorlopen van een stille leerling naar een pratende leerling? Wat doe je met een leerling waar het al heel goed mee gaat? Het inbouwen van een noodknop zou een mooie toevoeging zijn voor als je het echt niet meer weet. Verder zou de sfeer in de app moeten overeenkomen met de sfeer van de mentoring: relaxed, persoonlijk, warm.
Natuurlijk waren drie kwartier veel te kort, maar het knippen plakken en praten stemt iedereen uitermate gelukkig. Furgale laat tot slot zien welke oplossingen hij zelf heeft ontworpen om de app aantrekkelijker te maken in het gebruik. Zo bedacht hij dat het invullen van de app veel prettiger verloopt als deze de vorm heeft van een chatbot (dus als een WhatsAppconversatie). En vond hij verschillende vormen uit waarop studenten verslag kunnen doen, geschreven, gefilmd, gesproken, waardoor het meer aansluit bij de persoonlijke voorkeur van de student. Ook bedacht hij dat de methodiek en allerlei werkvormen in de app worden verwerkt, zodat studenten wekelijks suggesties krijgen over wat ze met hun leerling kunnen doen.
“Mentoren op Zuid is een win-win-win-win-win.” Rob Ketelaar, directeur Instituut voor Financieel Management Het goede nieuws is dat een deel van deze verbeteringen ook daadwerkelijk verwerkt wordt in een nieuwe versie van de app. Studenten CE: Marketing of Social Business hebben de werkplaats op beeld vastgelegd. Bekijk deze vlog op ons YouTube-kanaal.
Foto: Frontaal Film
p34
‘‘Empower de wijkbewoners om zélf hun ideeën te realiseren. Niet top down, maar bottum up.’’ Deelnemende studenten WERKplaats Kunst & Cultuur EMIzine #6 --- WERKplaats Zuid 2019
p35
WERKplaats 8 Kunst & Cultuur Na de plenaire sessie stroomt het Theatercafé van Theater Zuidplein vol met deelnemers van de WERKplaats Kunst en Cultuur, een nieuw aandachtsgebied van EMI. Onder leiding van social design-deskundige Jennefer Verbeek buigen (oud) studenten, docenten en experts uit de kunst- en cultuursector zich over vijf verschillende hacks die studenten ontwikkelden om het leefklimaat op Zuid te verbeteren. Vijf groepjes studenten van de opleidingen Lifestyle & Transformation Design en de minor City Branding presenteren hun bevindingen van de afgelopen maanden aan de aanwezigen. Eline Schellekens en Loïs Simon tonen een video van hun project ‘Ode aan de straat’, waarmee ze de bijdrage onderzoeken die straattaal kan leveren aan de veerkracht van de stad. Wat als straattaal de norm zou zijn? Met een groepje partners uit het werkveld gaan ze om tafel om die vragen te bespreken. Een volgend groepje presenteert de door hen ontwikkelde formule Chillenderwijs: een cultureel schoolprogramma voor de groepen 5 en 6 van de basisschool, waarin kinderen met behulp van een strippenkaart kunst en cultuurworkshops kunnen volgen. Ook zij gaan in gesprek met partners uit het veld, die met hen meedenken over de vraag hoe je de doelgroep motiveert om mee te doen.
“Extreem toegankelijk, dat werkt op Zuid.” Inge Kruithof, theater Walhalla Daphne Kusters en Lucca Kroot presenteren ‘Van binnen naar buiten’, een toolbox waarmee ze de successen van de woonvorm Samen & Anders willen vertalen naar de straat. Bij hen schuiven experts uit verschillende hoeken aan: twee van hen zijn afkomstig uit de kunst- en cultuursector, één werkt bij de politie. Allen zijn kritisch op de vraagstelling. Want
kún je de successen van Samen & Anders wel naar de straat brengen? De studentes worden ook gevoed met nieuwe inzichten. Zo vertelt Inge Kruithof van Theater Walhalla over het ‘Welkom Thuis’-festival dat het theater jaarlijks organiseert voor de bewoners van Katendrecht. “Het is buiten op het plein, het is gratis, en je kunt de hele dag door aanhaken. Extreem toegankelijk, dat werkt op Zuid. De volgende stap is om die mensen daadwerkelijk binnen te halen in ons theater.” Uiteindelijk concluderen de studentes dat ze wijkbewoners moeten zien te empoweren om zélf hun ideeën te realiseren. Niet top down, maar bottom up. Aan het einde van de Hackathon is er een kritische noot: Waarom zijn er zo weinig mensen uit de doelgroep aanwezig bij deze WERKplaats? Jeroen Chabot, directeur van de Willem de Kooning Academie, vindt dat ook jammer. “We moeten ervoor uitkijken dat wij dingen naar Zuid brengen, en dat de Zuiderlingen zich proefkonijnen gaan voelen. We moeten ze betrekken, mét hen samenwerken. Daarom is wat EMI doet ook zo belangrijk.” Studenten CE: Marketing of Social Business hebben de werkplaats op beeld vastgelegd. Bekijk deze vlog op ons YouTube-kanaal.
p36
EMIzine #6 --- WERKplaats Zuid 2019
p37
Foto: Frontaal Film
Foto: Frontaal Film
Meet & Greet
aal F
met and ere stag wij bijee iaires en nkomste studente n voor M n organ ama’’s G iseren arden..’’ - Aleyna Varsak
ilm
‘‘Samen
:F Foto
ront
Foto: Frontaal Film
len ontwikke verder te h ic z m ch o s n krijgen nnis Ben et kanse en’’ - De o rs m e e d h in e k ‘‘Ieder unnen b den te k aardighe v e d m o
EMIzine #6 --- WERKplaats Zuid 2019
p38
p38
Bekijk alle films va n de projecten va nuit de opleiding Lifestyle Transfor mation Design.
t doe je dan
Foto: Frontaal Fil
m
’s Garden, wa rk bent voor Mama ‘‘Als je aan het we van Biljouw allemaal?’’ - Emma
EMIzine #6 --- WERKplaats Zuid 2019
Rapper Y.M.P. Rotterdam schijnt spoken word hoofdstad te zijn We zijn dus wel een stad van woorden en daden Wanneer we de luxe hebben van melk en dadels Daarbij vergaten we nooit de havens Want daar ligt onze bag of money Rotterdam de stad van de dromen De stad waar ik als negenjarig jongetje niet kon geloven dat er ooit een Erasmusburg van 135 meter hoog zou komen En ook ik heb een droom Ik droom dat wanneer mijn zoon dadelijk 18 is dat hij wakker wordt in een stad die net zoveel van hem is als deze van jou is Dat hij net als mij zijn vrouw op Rotterdam Zuid vindt en dat hij deze stad zo ongelofelijk trouw is Want dit is Rotterdam Met deze stad gooi je verdomd hoge ogen, want is het niet de skyline dan is het wel het eten Men komt hier voor het sky high en vergeet het leven, al is het maar voor even En toch pleit ik voor verandering Want in het woord verandering zit het woord ‘ver’ en ‘ander’ in We brachten voetballers als Wijnaldem en Fer ver want dat soort jongens stonden er anders in
Foto: Frontaal Film
En ik weet het verandering is eng, maar de achterblijvers zijn het gevaar dus aan het einde van het jaar wil ik alleen maar krantenkoppen lezen hoe tof Rotterdam Zuid is Want als Rotterdam Noord en Zuid een relatie hebben, dan kan ik je vertellen dat deze relatie al jaren lang uit is - Mich Simon -
p39
p40
EMIzine #6 --- WERKplaats Zuid 2019
p40
Foto: Frontaal Film
Tot ziens! Rotterdam verandert razendsnel. Rotterdam Zuid is het jongste, cultureel meest diverse en stoerste deel van de stad. Expertisecentrum Maatschappelijke Innovatie verbindt zich aan Rotterdam Zuid: studenten, docenten en onderzoekers van Hogeschool Rotterdam werken samen met bewoners en organisaties op Zuid aan vraagstukken rondom wonen, werk, kunst & cultuur, onderwijs en gezondheid. EMI gelooft in de dynamiek van Zuid, de interactie, verbinding en vernieuwing. Want al doende leren we ván elkaar en delen we kennis mét elkaar. Rotterdam Zuid is als een kristal: onder de juiste omstandigheden en met genoeg ruimte kan het uitgroeien naar zijn juiste vorm. Met vele eigenschappen, afhankelijk van de richting waarin je ze waarneemt. In allerlei vormen, soms geslepen en gepolijst, maar altijd sterk, transparant en schitterend! Tijdens WERKplaats Zuid 2019 werken we samen aan nieuwe perspectieven en verbindingen. Ben je geïnspireerd geraakt door de uitdagende sessies, gesprekken en presentaties met de bevindingen van de EMI-programma’s die invulling geven aan het inclusief en contextrijk onderwijs? Laat je eigen kristal groeien en draag je steentje bij aan Rotterdam Zuid!
MAAK JE EIGEN KRISTAL Wat heb je nodig? • • • • • •
Aluin Trechter Filtreerpapier Glazen beker Draad Bedekking (bijv. onderkant van een frisdrankflesje)
Verwarm ca. 120 ml water. Los zoveel mogelijk aluin op in het water, ga door tot het niet meer oplost en voeg dan een minimale hoeveelheid water toe. Filtreer de oplossing af in een beker en dek deze af (niet afsluiten). Laat de oplossing een paar dagen staan. Er zullen nu (niet al te grote) kristallen aanwezig zijn. Filtreer de oplossing af, zodat de kristallen van de oplossing gescheiden worden. Maak een nieuwe oplossing zoals hierboven beschreven. Selecteer het grootste kristal uit de kristallen die je al gemaakt had en bevestig er een touwtje omheen. Dit wordt de groeikern. Bevestig dat touwtje aan een latje die je over de opening van het potje met de nieuwe oplossing hangt. Zorg dat het kristal ongeveer in het midden van de oplossing komt te hangen. Plaats de bedekking erover heen, het is belangrijk dat er geen stof in de oplossing komt, en wachten maar. Nadat een flink kristal gevormd is, haal je het uit de oplossing. Giet de oplossing over in een groter pot en verwarm deze. Maak een verse warme verzadigde aluinoplossing en voeg deze toe aan de pot. Plaats het kristal opnieuw in de oplossing. Dit proces kan eventueel herhaald worden.
Dank aan... Het event WERKplaats Zuid 2019 werd mede mogelijk gemaakt door:
p43
p44
Expertisecentrum Maatschappelijke Innovatie Centre of Expertise Societal Innovation Emiopzuid@hr.nl 010 794 5946 Postbus 25035 3001 HA Rotterdam
www.emiopzuid.nl