Evropuli faseulobebi

ევროპული ფასეულობები ქართულ ლიტერატურაში. პროექტი:“ევროპა ჩვენს ცნობიერებაში“ ფარის საჯარო სკოლის XII კლასის მოსწავლეები ხატია მიქიანი ნიკა ჩხეტიანი

ევროპული ფასეულობები ქართულ ლიტერატურაში 

დასავლური ფასეულობების დამკვდრება ქართულ ცნობიერებაში XIX ს-ის 60-იან წლებიდან იწყება,როცა ასპარეზზე თერგდალეულები გამოდიან.



ევროპული რეალიზმის, ქართულ ლიტერატურაში დამკვიდრებით ილიამ, აკაკიმ და ვაჟამ კარი გაუღეს ევროპული ღირებულებების დამკვიდრებას ქართველი ხალხის ცნობიერებაში.



ქართული სახელმწიფოს ევროპული რადიუსით გამართვა იყო ილიას ფიქრი და ოცნება.

ილია და ევროპა

აი საგანი და აი გზაც მისდა მისაღწევად. აი რისთვის უნდა მომზადდეს ჩვენი ყმაწვილკაცობა, მთელის ევროპის მეცნიერებით და გამოცდილების ფარხმალით შეჭურვილი, აი რა მოედანი უნდა შემოიხაზოს თავისის მოქმედებისათვის და რა გზა უნდა ამოირჩიოს. “ ილია

ვაჟა- ფშაველა- ევროპული ცნობიერების დამამკვიდრებელი

გიყვარდეს შენი ერი,შენი ქვეყანა,იღვაწე მის საკეთილდღეოდ,ნუ გძულს სხვა ერები და ნუ გშურს იმათთვის ბედნიერება,ნუ შეუშლი იმათ მისწრაფებას ხელს და ეცადე შენი სამშობლო არავინ დაჩაგროს და გაუთანასწორდეს მოწინავე ერებს“

ქართველი მწერლები სხვადასხვა ეპოქაში ამკვიდრებდნენ იმ ფასეულობებს,რომელსაც ეფუძნება თანამედროვე ევროპული ღირებულებები



ადამიანის ღირსების პატივისცემა.



პიროვნული თავისუფლება, საკუთარი თავის შეცნობა



თანასწორობა.



ადამიანის უფლებების პატივისცემა.



კანონის უზენაესობის პატივისცემა.



სამართლიანობა.



გენდერული თანასწორობა



ტოლერანტობა.

ადამიანის ღირსების პატივისცემას გვასწავლის ვაჟა „ალუდა ქეტელაურში“

„მარჯვენას არა სჭრის მუცალსა, იტყოდა:ცოდვა არიო ვაჟკაცო ჩემგან მოკლულო ღმერთმა გაცხონოს მკვდარიო..... კარგი გყოლია გამდელი ღმერთმ გიდღეგრძელოს გვარიო! სიგძივ გახურა ნაბადი სედ გადაადვა ფარიო“

პიროვნულითავისუფლება

პიროვნული თავისუფლებისაკენ სწრაფვა,საკუთარი თავის შეცნობით იწყება,როდესაც ინდივიდი თავს აღწევს კოლექტიურ აზროვნების მარწუხესბ და ისწყებს შეხედულების გადაფასებას. „რაად სწყრებიან ხევსურნი, რადა ტყვრებიან ჯავრითა?! მტერს მოვკლავ,კიდევ არ მოვსჭრი მარჯვენას მაგათ ჯაბრითა. „წესი არ არის მტრის მოკვლა თუ ხელ არ მასჭერ დანითა“ ვაი ეგეთას სამართალს მონათლულს ცოდვა-ბრალითა“

Xxსაუკუნე-ისევ ევროპისაკენ 

1918 წლის,საქართველოს დამოუკიდებლობის გამოცხადების შემდეგ,ქართველმა ინტელიგენციამ გეზი კვლავ ევროპისკენ აიღო.



სამოქმედო ასპარეზზე გამოდიან ახალგაზრდა პოეტები, „ცისფერყანწელები“,ამჯერად მათ ითავეს ევროპული ფასეულობებისა დანერგვა ქართელ ხელოვნებასა და ლიტერატურაში.



„ცისფერყანწელების“ძირითადი ამოცანა იყო,ქართული პოეზიის გამართვა მსოფლიო რადიუსით,ევროპული სიახლეების ათვისება და შემოტანა.

ევროპა- ჩვენი არჩევანია,მას ველოდით წნათ,ველით დღეს და ვიქნებით ხვალ „აშკარაა,ევროპა შემოაღებს კარებს და ამ დროს ჩვენ უნდა დავხვდეთ შეჭურვილი ეროვნული შემეცნებით,რომ იყოს მთავარი მორგვი,რომელზედაც მოეხვევა ახალი იდეები“ ტიციან ტაბიძე

ევროპული ღირებულებების საგანძური ქართულ პოეზიაში.

პოემის მთელი ტექსტის მანძილზე საგანგებოდაა გამოხატული უპირობო პატივისცემა პიროვნებისადმი და მისი ტკივილის გაზიარება.

“არ დავიწყება მოყვრისა აროდეს გვიზამს ზიანსა“.... „ვგმობ კაცსა აუგიანსა ცრუსა და ღალატიანსა..”

გენდერული თანასწორობა

“ლეკვი ლომისა სწორია ძუ იყოს თუნდა ხვადია..”

ტოლერანტობა „ვეფხისტყაოსანში“ მოქმედება პოემაში ფართო მასშტაბით იშლება. ეს არის ქვეყანათა შორის, ერთა შორის ურთიერთობა და ყველა პერსონაჟს აერთიანებს ერთი ღმერთი ანუ ცოდნა იმისა, რომ ღმერთი ერთია, კეთილი, მოწყალე, უსასრულო, სულგრძელი. პერსონაჟები იღებენ ერთმანეტს განურჩევლად მათი წარმომავლობისა რასისა თუ რწმენისა. „ მან მიუგო უცხოს უცხო აგრე ვითა შეგიყვარდი, გასაყრელად გეძნელები იადონსა ვითა ვარდი“.

რუსთაველის ხედვა ერთიანი სამყაროს შესახებ შოთა რუსთაველმა,თავის შემოქმედებაში, შეძლო სამყაროს გაერთიანება და გამთლიანება.ეს სამყარო სრულყოფილია,იქ ადამიანის სიყვარულია გამეფებული,აქ ყველა ერთ ენაზე საუბრობს,აქ ყველას ერთი ტკივილი აერთიანებს ,აქ არ არის გარჩევა წარმომავლობის,რწმენისა და ენისა,აქ ერთმანეთს მხოლოდ ადამიანად შეიცნობენ და ამ კავშირის შექმნით ებრძვიან ბოროტებას და სიყვარულის სახელით ამარცხებენ ბოროტებას. მსოფლიოს ხალხთა ერთიანობას და სიყვარულს ქადაგებს შოთა რუსთაველი მე-12 საუკუნეში.

ევროპა-ჩვენს ცნობიერებაში 

ევროპული ფასეულობა არასოდეს ყოფილა ქართველისთვის უცხო და მიუღებელი,ის ყოველთვის იყო და იქნება ევროპული ოჯახის წევრი.

ევროპული გზიდან, ისტორიის ქარტეხილმა გადააგდო და დიდხანს ეძებდა წარსულში დაკარგული, თავის ფესვებს.

გამოყენებული ლიტერატურა:



ინტერნეტ რესურსები:



http://www.nplg.gov.ge/gsdl/cgi-bin/library.exe?e=d-00000-00---off-0civil2--00-1----0-10-0---0---0direct-10---4-------000-3-1-00-0-0-01-1-0utfZz-8-00&a=d&cl=CL1.14.4&d=HASH09a05a7d7c3666d0c25ed9.fc



http:// www.nplg.gov.ge/dlibrary/collect/0002/000622/g_qavtaradze.pdf



ვაჟა-ფშაველა:“ალუდა ქეთელაური“

„კოსმოპოლიტიზმი და პატრიოტიზმი“ ილია ჭავჭავაძე:“მგზავრის წერილები“ შოთა რუსთაველი:“ვეფხისტყაოსანი“ ქართული ენისა და ლიტერატურის სახელმძღვანელი:X-XIXIIკლ.ნ.მუზაშვილი.ქ.ლევანიშვილი.

გმადლობთ ყურადღებისათვის