7
STADSONTWIKKELING
VEEMARKT UTRECHT De toekomst van wonen!
4
De eerste zelfbouwwoning in Veemarkt: foto via Utrecht.nl
Op het voormalige Veemarktterrein in Utrecht Oost werd in juli 2014 de eerste nieuwbouwwoning opgeleverd van wat in de komende jaren moet uitgroeien tot de moderne en duurzame nieuwe stadswijk Veemarkt. In totaal zullen daar de komende jaren zo’n 630 woningen worden gebouwd, waarvan een groot deel zelfbouw. De ambities zijn veelbelovend! Het nieuwe wonen Van de circa 630 huur- en koopwoningen die in Veemarkt zullen verrijzen wordt slechts een klein deel ‘kant-en-klaar’ aangeboden. Het streven is dat circa driekwart van de woningen (mede) bedacht en/of gebouwd gaat worden door de toekomstige bewoners zelf, die daarbij veel ruimte krijgen. Maar ook zijn er kavels voor zogenaamde bouwgroepen: collectieven van gelijkgestemde mensen die hun gemeenschappelijke (werk- en) woonidealen vertalen in een zelfbouwproject. Naast deze individuele en collectie kavels is er echter ook de mogelijkheid om te kiezen voor mede opdrachtgeverschap, waarbij een professionele ontwik-
kelaar het initiatief voor een plan neemt en daar in een vroeg stadium bewoners bij betrekt. Participatietraject en proeftuin Om de ideevorming rond Veemarkt als nieuwe woonwijk te stimuleren werd door de gemeente Utrecht eind 2009, begin 2010 een participatietraject opgestart. Het proces, waaraan werd deelgenomen door uiteenlopende partijen en omwonenden, resulteerde in zes kwaliteitsdoelstellingen die april 2010 werden gepresenteerd. Inzetten op een toonaangevend duurzame ontwikkeling met een innovatief karakter en ruimte voor (eigen) initiatief, zoals Collectief Particulier Opdrachtgeverschap
(CPO), kwamen daarbij al nadrukkelijk in beeld. Ook werd het Veemarktterrein door de gemeente aangemeld als proeftuin binnen een kennisproject van het Mini sterie van VROM (Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer). Impuls Het stimuleren van Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) kreeg in 2011/2012 via Architectuurcentrum Aorta een impuls door het uitschrijven van een ideeënprijsvraag voor professionele ontwerpers. De prijsvraag leverde spraakmakende visies en ontwerpen op, zoals dat van prijswinnaar Zofa architecten uit Gro-
ningen. Met ‘More Cowbell’ bracht Zofa de beschermende functie van het woonhuis in directe relatie met het buitenleven door de introductie van een kas als nieuw verband tussen binnen- en (collectieve) buitenwereld. Ook andere ontwerpen spraken tot de verbeelding waarbij het vooral de bedoeling was om mogelijke kopers in contact te brengen met ontwerpers. Inmiddels zijn diverse zelf bouw projecten in ontwikkeling. Op schema Met op dit moment circa 250 woningen in ontwikkeling – zo’n 40 procent van het voorziene programma – lijkt de planning voor Veemarkt redelijk op schema te
WERKSPOORKWARTIER
liggen. Zo werd in mei 2014 bijvoorbeeld de eerste paal geslagen voor het project Oase, 38 kant en klare duurzame eengezinswoningen voor starters, en betrokken de eerste bewoners daar al begin 2015 hun woning. Binnen het project De Smaaktuin werden inmiddels 40 woningen opgeleverd en de projecten De Wijck (zorgwoningen voor ouderen) en de De Vrijmarkt (50 grondgebonden woningen) zijn inmiddels in aanbouw. Daarnaast is momenteel een groot aantal projecten in voorbereiding. De verdere ontwikkelingen zijn te volgen via Utrecht.nl/ wonen-in-veemarkt.
5
Voormalig industrieterrein wordt Playground
Het Werkspoorkwartier, de voormalige industriële driehoek begrensd door het spoor naar Amsterdam, de Cartesiusweg en het Amsterdam Rijn Kanaal, was ooit het kloppend hart van Zuilen. In de eerste helft van de 20ste eeuw waren grote ondernemingen zoals staalfabriek Demka en machinefabriek Werkspoor hier gevestigd. Na het vertrek van deze industrie begin jaren tachtig van de vorige eeuw is in het gebied een bedrijventerrein ontstaan. In 2012 heeft de gemeente Utrecht een ontwikkelingsvisie voor het gebied vastgesteld en kreeg het Werkspoorkwartier de functie van broedplaats voor de creatieve industrie. In het gebied is inmiddels een groot aantal creatieve bedrijven, werkplaatsen en ateliers gevestigd. Binnen het Werkspoorkwartier neemt de Vlampijpzone een bijzondere positie in. De strook startend aan het kanaal, langs het spoor en het park zijn in bezit van de gemeente. De komende jaren wil de gemeente Utrecht samen met pioniers deze zone ontwikkelen. In 2014 organiseerde de
gemeente Utrecht een aantal sessies met buurtbewoners, creatieve initiatieven en bedrijven om zo samen de verschillende behoeften in kaart te brengen. Op PlaygroundCartesius.nl komen inmiddels ideeën, plannen en ruimte samen voor het bedrijventerrein Cartesius. Op deze website kunnen initiatiefnemers hun dromen, wensen en con-
crete plannen voor Werkspoor delen, direct koppelen aan een fysieke ruimte en op zoek gaan naar medestanders om het te realiseren. Zo wordt momenteel gewerkt aan de transformatie van de Werkspoorkathedraal aan de Tractieweg tot een inspirerende locatie waar in de toekomst werken, leren en ontspannen zullen samenkomen. Er komt ruimte voor studio’s en flexwerkplekken
en er kunnen evenementen gehouden worden. Ook liggen er plannen voor een nieuwe groene buitenwerkplek in de Vlampijpzone onder de naam ’t Hof van Cartesius. Concreet gaat het om de bouw van drie paviljoens met een buitenruimte vanaf (naar verwachting) begin 2016. Momenteel wordt gewerkt aan de verdere uitwerking van het plan,
dat inmiddels is goedgekeurd door de Utrechtse gemeenteraad. Een andere fabriekshal van Werkspoor, aan de overkant van de Tractieweg, is inmiddels aangekocht door het ontwikkelcollectief Connecting Cartesius. In deze 175 meter lange oude fabriekshal komt naar verwach ting ruimte voor creatieve bedrijven en horeca.