Reportage | Radio Kootwijk
In het hart van de Veluwe staat een majestueus gebouw, en wie het ooit heeft gezien, zal het niet snel vergeten: gebouw A van het voormalig zendstation Radio Kootwijk. Drieklomp magazine bezocht het markante pand. Tekst | Margrit Verhoef
Fotografie | Radio Kootwijk en Gerald van Drie
Aan het einde van een lange laan, lijkt het uit het niets op te doemen: het hoofdgebouw van het gewezen zenderpark Radio Kootwijk. Een imposant kolos, te midden van een groot heide- en zandstuifgebied. Het gebouw heeft iets weg van een kathedraal of tempel, maar ook - zeker gezien vanaf een bepaald standpunt - van een sfinx. “Klopt,” zegt René de Graaff, medewerker technisch beheer bij Staatsbosbeheer – de eigenaar en beheerder van het gebouw en het omliggende gebied. “Architect Julius Luthmann had een fascinatie voor Egyptische mythologie en heeft de Sfinx van Gizeh in Egypte ook zelf bezocht. Hij heeft dit zeker meegenomen in zijn ontwerp.” Rijksarchitect Julius Luthmann (1890-1973) ontwierp in 1919 het gebouw. Behalve Egyptische invloeden heeft het pand kenmerken van de Amsterdamse school en het Duitse expressionisme. Het is voor een groot deel gebaseerd op het zendstation van het Duitse Telefunken in Nauen. Voeg daar nog een snufje Art Deco en wat elementen van het werk van de Finse architect Eliel Saarinen (1873-1950) aan toe en je hebt een eclectisch gebouw dat imponeert. René: “Luthmann was een bewonderaar van Saarinen. Componenten van zijn ontwerpen zijn verwerkt in het
hoofdgebouw. Het gebogen raam aan de achterzijde bijvoorbeeld. Saarinen ontwierp zo’n zelfde raam voor het centraal station van Helsinki.” Gebouw A werd gebouwd als behuizing voor de zenders voor het radiotelegrafisch contact met het toenmalig Nederlands-Indië. Het is het eerste gebouw in Nederland dat volledig werd vervaardigd in gewapend beton, zelfs het dak en de spanten. “Omdat de machines enorme hitte veroorzaakten mocht er niet gewerkt worden met bakstenen, spijkers en hout; dit materiaal zou kunnen smelten of vlam kunnen vatten. Vandaar deze keuze,” vertelt Karin de Groot, als eventmanager bij Staatsbosbeheer verantwoordelijk voor de exploitatie van het gebouw. In het oog springend is het geometrische patroon van de tegelvloer in de zenderzaal. “Luthmann heeft er expres een foutje in verwerkt,” zegt Karin. “Als een soort statement dat perfectie niet bestaat.” Ook de omgang op halve hoogte - met doorgangen in de spanten - geeft het interieur een bijzondere uitstraling. Karin wijst naar het plafond, daar zit een 7 cm dikke laag papier-maché op. “In 2002 werd hier de Amerikaanse film Mindhunters opgenomen. De akoestiek moest goed zijn, g 45