DOZ Magazyn 7-8 2023

Porady i inspiracje dla Ciebie

Dzień

dobry

P

rzed nami dwa miesiące wakacji i czas wyjazdów. Wybierając się na urlop, warto wziąć pod uwagę stan naszego zdrowia i wypoczywać w miejscach, w których możemy je przy okazji podreperować. Piszemy o tym w temacie numeru.

Latem często doskwiera upał. Przydadzą się więc nasze rady, jak przetrwać go w dobrej kondycji oraz pomysłowe patenty na wychłodzenie mieszkania.

Co najlepiej pić latem? Oczywiście wodę, ale często sięgamy też po soki, napoje czy nektary. W wyborze tych najlepszych pomoże redakcyjna ekspertka. Podpowie również, co powinniśmy zrobić, gdy zdarzy się nam częstsze w tym sezonie zatrucie pokarmowe.

Mam nadzieję, że dzięki naszym artykułom Wasze wakacje będą udane i zdrowe, czego wszystkim życzę.

Miłej lektury!

Karolina Banasiak

REDAKTOR PROWADZĄCA

ZDJĘCIA: ROBBY CYRON

wZobacz, co numerze...

inspiracje miesiąca

8 Ach, pełno malin...

Kalendarium zdrowia

mam pytanie do...

10 Katarzyna Pakosińska: Śmiech jest dobry na wszystko

temat miesiąca

14 Najlepsze zakątki na urlop

dbam o zdrowie

24 Zoom na…

6 błędów, które zwykle

popełniamy, lecząc się sami

28 Nowe terapie

30 Rozmowa z lekarzem

Zatrzymaj paradontozę, póki masz czas!

PISZCIE DO NAS!

Droga Redakcjo!

Jestem Waszą czytelniczką od kilku lat. Czytałam jeszcze Państwa „Magazyn 60+” .

I zawsze, dawniej i teraz, żaden numer mnie nie rozczarował. W ostatnim, z dużym zainteresowaniem przeczytałam artykuł o wodzie z kranu. Przekonał mnie, że można pić kranówkę, a tym samym chronić środowisko. Fakt, liczba zużytych plastikowych butelek jest ogromna, co widzę codziennie, wyrzucając śmieci. Z przyjemnością przeczytałam również artykuł o ogrodzie w zgodzie z naturą. Niestety, nie mam ogrodu ani działki, ale mam balkon, a na nim co roku masę roślin, zarówno kwiaty, jak zioła i trawy. Odpoczywam, pielęgnując je codziennie. Co za przyjemność usiąść na nim z książką i filiżanką kawy. Zainspirowaliście mnie też do zrobienia sałatki z pokrzywy i zupy pokrzywowej.

Były pyszne. Polecam wszystkim swoim znajomym. Serdecznie pozdrawiam Luiza D.

Autora najciekawszego listu nagrodzimy zestawami produktów. Regulamin dostępny na stronie www.dbamozdrowie.pl

32 Ważne badanie

Spirometria

gdy męczy cię kaszel

34 Zdrowie rodziny

Ważna jest przezorność

38 Zdrowie rodziny

Bądź gotowy dziś do drogi

40 Zapytaj farmaceutkę

42 Domowa klinika

Kuracje na czas menopauzy

46 Felieton

żyję zdrowo

48 Zoom na...

Przetrwać upał w dobrej formie

52 W dobrej formie

Odchudzamy fast-food

54 W dobrej formie

Joga na trawie

jem zdrowo

56 Zoom na...

Napijmy się zdrowego soku

60 Sezon na...

Lipa to nie jest lipa

62 Dieta

Zatrucie, niestrawność? Dieta pomoże

68 Przepisy

Dobre dla żołądka

70 Wieści z apteki

Porady zza pierwszego stołu

jestem eko

72 Zoom na...

W miłym chłodzie

76 W zgodzie z naturą

Warzywa, które leczą

dbam o urodę

80 Zoom na...

Sekrety hydroterapii

84 Mam patent na...

Skuteczny demakijaż

to jest mój czas

86 Zoom na...

Zdrada i co dalej?

90 Myśl miesiąca

92 Prawo

Bezpieczny urlop

94 Podróże

Świnoujście miasto na wyspach

98 Krzyżówka

Poznajcie naszych ekspertów

Drodzy Czytelnicy, misją Ekspertów DOZ.pl jest dostarczanie rzetelnych rad, a Program Ekspertów DOZ.pl umożliwia Wam kontakt z Farmaceutami. Ich wsparcie możecie uzyskać, pisząc do nas na adres magazyn@dbamozdrowie.pl, ale także za pośrednictwem czatu w aplikacji DOZ.pl.

Wydawca Bez Recepty Sp. z o.o. 94-406 Łódź, ul. Kinga C. Gillette 11 tel. 42 200 75 87 magdalena_ruszkowska@bezrecepty.eu

Projekt, redakcja, wykonanie Wydawnictwo Bauer Sp. z o.o., Sp. j. 04-035 Warszawa, ul. Motorowa 1 Recepcja tel. 22 51 70 500 magazyn@dbamozdrowie.pl www.bauer.pl

Redaktor naczelna

Izabela Raduszewska

Redaktor prowadząca Karolina Banasiak

Redaktor kontentu

Urszula Zubczyńska

Sekretarz redakcji

Alicja Daszkiewicz

Korekta

Marika Heldwein

Zespół redakcyjny

MGR FARMACJI KAROLINA BANASIAK

REDAKTOR PROWADZĄCA

DOZ MAGAZYN, SPECJALISTKA W DZIEDZINIE KOSMETYKÓW I ZIOŁOTERAPII

MGR FARMACJI MAGDALENA RÓG

AUTORKA TEKSTÓW Z ZAKRESU FITOTERAPII, CHORÓB CYWILIZACYJNYCH I OPIEKI FARMACEUTYCZNEJ

MGR FARMACJI ANETA EKERT

AUTORKA TEKSTÓW NA TEMAT BEZPIECZEŃSTWA I SKUTECZNOŚCI

FARMAKOTERAPII I OPIEKI FARMACEUTYCZNEJ

Marzena Bartoszuk, Agnieszka Czechowska, Alicja Daszkiewicz, Anna Grzelczak, Aleksandra Jaworska, Barbara Lasota, Magdalena Łuków, Anna Skoczeń, Małgorzata Świgoń, Barbara Tuleja, Urszula Zubczyńska

Współpraca

Magda Maciejczyk, Dorota Mikłaszewicz, Marta Stachura, Marta Szymczyk-Jaworska

Projekt graficzny

Maciej Moszyński, Katarzyna Rawska, Ewa Rozum

Zespół graficzny

MGR FARMACJI EWA DEMBOWSKA

ODPOWIADA NA WASZE PYTANIA DO FARMACEUTKI

DR N. FARMACEUTYCZNYCH MAGDALENA JACHORSKA

PRACOWNIK NAUKOWY, AUTORKA PUBLIKACJI DOTYCZĄCYCH BEZPIECZEŃSTWA FARMAKOTERAPII I ZDROWIA KOBIET

W stworzeniu tego wydania

DOZ Magazynu

dbam o zdrowie pomogli nam również:

LEK. STOM. MONIKA STACHOWICZ

CENTRUM LECZENIA I PROFILAKTYKI PARADONTOZY PERIODENT W WARSZAWIE

MAGDALENA SĘKOWSKA

PSYCHOLOG, PSYCHOTERAPEUTA, DYREKTOR KLINIKI RODZINA–PARA–JEDNOSTKA W POZNANIU

Wojciech Badowski, Agata Baranowska, Mariusz Bączkowski, Natalia Gąsiorowska, Marcin Mazur, Maciej Moszyński (grafik prowadzący), Monika Nieścioruk-Majewska, Piotr Oleszko, Barbara Pacholska, Ewa Rozum, Renata Szwarc, Marek Wierzbicki Fotoedycja

Kamila Mejran i Agnieszka Posiewka

Asystentka redakcji

Agnieszka Klepacz

Zdjęcie na okładce

Krzysztof Opaliński

Zdjęcia w magazynie 123RF/Picsel

(chyba że zaznaczono inaczej)

Reklama pharma

Magdalena Ruszkowska tel. +48 885 500 881

reklama@dbamozdrowie.pl

Reklama no-pharma

Katarzyna Kilanowska tel. 48 692 461 080

Katarzyna.Kilanowska@bauer.pl

Druk

Quad/Graphics Europe Sp. z o.o. 07-200 Wyszków, ul. Pułtuska 120

BĄDŹ EKOLOGICZNY.

Wyrzucając papier, wybierz odpowiedni pojemnik.

malin! Ach, pełno

Malina dzieciństwo przypomina/dom rodzinny/z chorobą kłopoty/babcię co dawała na poty pisał o słodkich, soczystych owocach w swoim „Zielniku” ks. Jan Twardowski. To nie jedyne zalety i właściwości zdrowotne malin. Zawarte w nich salicylany, które działają przeciwzapalnie, antyseptycznie i wykrztuśnie, pomagają uporać się z infekcjami, bakteriami i wirusami. Napar z malinowego suszu sprawdza się jako środek przeciwbiegunkowy, ściągający i przeciwgorączkowy. Wspomaga trawienie i poprawia przemianę materii. Natomiast sok, który zawiera dużo potasu i magnezu, wzmacnia serce i obniża ciśnienie krwi. Innym cennym składnikiem malin są polifenole – związki o właściwościach antyutleniających, które neutralizują działanie wolnych rodników. Ale maliny doceniła nie tylko medycyna ludowa oraz naturalna. Swoje miejsce znalazły również w literaturze. Czerwo-

ne, soczyste, słodkie zawsze kojarzono z miłością. Ale z tą grzeszną, zmysłową, namiętną. Nic więc dziwnego, że owoce te stały się symbolem pożądania, po który często sięgali poeci i pisarze. Maliny są u Karpińskiego, Słowackiego, Mickiewicza, Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Gałczyńskiego. Są i u Leśmiana, który w „W malinowym chruśniaku”, najpiękniejszym polskim erotyku, pisał: (...) przed ciekawych wzrokiem/Zapodziani po głowy, przez długie godziny/Zrywaliśmy przybyłe tej nocy maliny (...) Duszno było od malin, któreś, szepcząc, rwała/A szept nasz tylko wówczas nacichał w ich woni/Gdym wargami wygarniał z podanej mi dłoni/Owoce, przepojone wonią twego ciała.

79% osób sprawdza on-line informacje o lekarzach, usługach medycznych

i lekach, a 20 proc. kupuje w aptece on-line leki bez recepty wynika z badań CBOS.

25 lipca

Dzień Bezpiecznego Kierowcy

Wypada w święto św. Krzysztofa, patrona kierowców, i w połowie wakacji. Warto przy tej okazji przypomnieć najważniejsze zasady oraz dobre praktyki na drodze. Przed wyjazdem sprawdźmy trasę i ewentualne na niej utrudnienia. Skontrolujmy stan techniczny pojazdu

LIPIEC-SIERPIEŃ

i jego wyposażenie. Apteczka, gaśnica, a także trójkąt ostrzegawczy oby nie były potrzebne muszą zawsze znajdować się w samochodzie.

25 sierpnia DzieńŻywnościPolskiej

Nadal trwa trend sięgania po egzotyczne superfood.

Tymczasem my również mamy wiele żywności, która posiada mnóstwo wartościowych składników dla zdrowia. Jest jej pod koniec lata pełno, zwłaszcza owoców i warzyw, o czym przypomina święto polskiej żywności. Warto mieć to na uwadze, ponieważ to my, konsumenci, poprzez swoje wybory możemy wspierać polską, dobrą żywność i rodzimych producentów.

REKLAMA

na wszystko Śmiech jest dobry

Charakterystyczna, charyzmatyczna. Z talentem komediowym na miarę Ireny Kwiatkowskiej. Mało kto wie, że do swojego CV może wpisać cztery dyplomy i jak nikt inny potrafi oprowadzać po Gruzji.

Katarzyna Pakosińska

Od dziecka tańczyła w zespole, a jako nastolatka uczyła się sztuki aktorskiej u boku Wojciecha

Siemiona i Andrzeja Chyry. Dobre maniery, optymizm, dyscyplina, kobieca delikatność i męska siła. Czym jeszcze zaskakuje pierwsza dama polskiego kabaretu…?

Przejrzałam pani zawodowy życiorys. Artystka kabaretowa, aktorka teatralna i filmowa, tancerka. Dziennikarka, pisarka, autorka scenariuszy, mistrzyni mowy polskiej. A nawet przez pewien czas wokalistka zespołu Leszcze. W której z tych ról czuła się pani najlepiej?

Niedawno się nad tym zastanawiałam. Z okazji okrągłych urodzin miniony rok był dla mnie czasem podsumowań. Wzięłam nawet kartkę i wypisałam sobie wszystkie zawody, którymi się trudniłam. Wyszło ponad 50. Wszystkie są mi bliskie, rozwijały, zdarzały się we właściwym czasie... Od zawsze najbardziej cieszą mnie spotkania z publicznością na żywo. Rozmawiam z ludźmi, staram się wprawić ich słowem i dźwiękiem w miły nastrój. Dać coś do przemyślenia. Myślę, że to moja misja. Scena dała nieśmiałej dziewczynie odwagę i jest dla mnie bardzo ważna. O pierwsze miejsce na podium mocno walczy ze sceną pisanie książek. Najbliżsi, którzy mają okazję obserwować mnie podczas

procesu twórczego, mówią, że jestem wówczas uosobieniem szczęśliwości.

„Misja”, czyli…?

Dbam, aby każda z moich działalności nie tylko bawiła. To dość poważna „niepoważna” praca :-). Ma pomagać spojrzeć na wiele spraw z dystansem. Śmiech, poczucie humoru to umiejętność, a w takim razie można sprawę trenować. Sama robię to od trzydziestu lat. Świadomie podejmuję decyzje, spełniam marzenia i nigdy nie rezygnuję z własnych wartości.

Mówi się, że leczy pani ludzi śmiechem. A jak rozładowuje pani własne trudne emocje?

ROZMAWIAŁA MAGDA MACIEJCZYK

ZAWODOWE

Nie zamykam ich się w sobie. Nazywam, bo są jak drogowskazy. Zadaję sobie pytanie, dlaczego tak poczułam. Mówię na głos o problemie. Uważam, że już wypowiedzenie go staje się momentem, kiedy znajduje się rozwiązanie. Czasem pomagają ćwiczenia oddchowe, medytacje. Nieraz, niczym Scarlett

O’Hara, mówię sobie: „Pomyślę o tym jutro”. Mój wrodzony optymizm sprawia, że szybko wychodzę z kryzysów, wierząc, że jeśli teraz spotyka mnie coś nie po mojej myśli, to za zakrętem czeka miła niespodzianka. Najgorsze są „strachy”... Uważam, że lęk zamyka nas najbardziej na szczęśliwe życie. Staram się więc go rozbroić. Śmiechem. Zawsze w dobry nastrój wprawia mnie słuchanie muzyki. Uwielbiam literaturę. Sztuka sama w sobie jest lekiem na całe zło. Miłość... No i czekolada! Śmieję się, że to wręcz mój atrybut. W mojej torebce zawsze się ją znajdzie. To chyba cud, że wciąż się mieszczę w rzeczy, w których chodziłam w liceum.

Tu jestem pod wrażeniem. To zasługa szczególnego menu czy sportu?  Nigdy nie byłam na żadnej diecie. W kuchni kieruję się własnym smakiem. Dbam o jakość produktów i staram się wiedzieć, skąd pochodzą. Ważne jest dla mnie śniadanie.

WYZWANIA BawitakpublicznośćkabareCapitol.tową,jakibywalcówteatru Występujenamałym idużymekranie,ostatniowprogramie „LOL: Kto sięśmiejeostatni”. Autorka książeko Gruzjiiseriipowieścidla dzieci.WspólniezmężemIraklim w programieBasilashvilimzwyciężyli„PowerCouple”.Mistrzynimowypolskiej z 2019 roku.

Pilnuję też, aby wypijać dwa litry wody dziennie. W ogóle nie słodzę herbaty. Kawy nie piję. A z tym cukrem to zabawna historia...

To znaczy…?

Gdy przychodziłam w gości i byłam pytana: „Kasia, słodzisz?”, a wiedziałam, że gospodarz będzie

musiał wyjść po cukier, zaprzeczałam, aby nie sprawiać kłopotu. A wracając do menu, w rodzinie jemy bardzo dużo warzyw i owoców. Mięso lubimy, ale nie przesadzamy z nim. Wieczorami, szczególnie jesienią i zimą, oboje z mężem delektujemy się różnymi naparami. Specjalnie przywozimy

z Gruzji prawdziwą miętę. Ale mamy też i kulinarne grzeszki –kiedy zdarza się wspólny wieczór i oglądanie filmu czy serialu, to oczywiście zawsze trzeba coś przekąsić. Co do sportu: gdybym miała więcej czasu, chciałabym wrócić do tańca, bo ćwiczenia na siłowni czy aerobik mnie nudzą. Kompletnie się do tego nie nadaję.

Jest pani autorką książek podróżniczych o Gruzji „Georgialiki. Książka pakosińsko-gruzińska” i „Samaradiso”. Gdybym powiedziała: „Chcę jechać do Gruzji”, co bym usłyszała?

Trzeba spakować walizkę, nie za wiele planować i polecieć do Tbilisi. Wystarczy wymówić magiczne słowo „puść” i wiele rzeczy dzieje

lenistwa w naturze. I niekoniecznie jest to ocean, bo nie lubimy leżeć na plaży. Uwielbiamy zanurzyć się w innej rzeczywistości, poznawać historię, urokliwe miasteczka, kulinarne niespodzianki. Ponieważ mąż nigdy nie był w Grecji myślę, że to nasz kierunek na tegoroczne sierpniowe wakacje. Wtedy Irakli obchodzi urodziny, to również nasza rocznica ślubu. Zamierzamy zobaczyć Ateny, a później zaszyć się na maleńkiej wyspie bez samochodów. W ubiegłym roku w podobny sposób zwiedzaliśmy Północne Włochy. Narysowaliśmy sobie trasę, spakowaliśmy samochód i przejeżdżaliśmy z punktu A do punktu B, wiedząc, gdzie się zatrzymujemy, którą restaurację odwiedzimy, gdzie wpadniemy na kon

Gdy mówi pani o mężu oczy się pani świecą.  Kiedy się poznaliśmy, od razu wiedzieliśmy: miłość, ale łatwo nie będzie. Świat z zewnątrz mówił, że mamy znikome szanse. Że inna kultura. Że każde z nas

przyzwyczajenia. Przyznam, że miałam nutkę niepewności, czy miłość do mnie przeważy nad tym, co Irakli musiał poświęcić. Bo to on musiał wszystko zostawić, pozamykać swoje sprawy w Gruzji a był bardzo przywiązany do najbliższych, przyjaciół i zacząć żyć w obcym kraju. Pół roku po naszym pierwszym spotkaniu

z jedną przysłowiową walizką przeprowadził się do Polski, znając trzy zwroty: dzień dobry, dziękuję, kocham cię. Przez dwa semestry chodził na Uniwersytet Warszawski do Polonicum uczyć się jezyka polskiego. Wciąż słuchał radia, oglądał polskie seriale. W ciągu pół roku zaczął się sprawnie komunikować. Teraz możemy wszystkim niedowiarkom zagrać na nosie i powiedzieć: zobaczcie, zawsze warto

*Czym jest technologia AFIBsens?

Ciśnieniomierze z zaimplementowaną technologią AFIB umożliwiają badanie przesiewowe pacjentów pod kątem migotania przedsionków podczas pomiarów ciśnienia krwi w domu, przy użyciu zaawansowanego algorytmu. Jeśli AF (migotanie przedsionków) zostanie wykryte podczas pomiaru ciśnienia krwi, zostanie wyświetlony symbol AFIB.

Pamiętaj, że symbol AFIB nie jest diagnozą, ale dostarcza ważnych informacji dla lekarza, który może skierować pacjenta na EKG w celu potwierdzenia obecności migotania przedsionków!

Kiedy dzieje się coś niedobrego, mówię sobie: o, kolejna lekcja do odrobienia, muszę z niej wyciągnąć wnioski, by taka sytuacja się więcej nie powtórzyła.

CinieniomierzautomatycznyMicrolifeBPB3AFIB,wyrbmedycznyprzeznaczonydopomiarucinienia. Producent:MicrolifeAG.Upoważnionyprzedstawiciel:MicrolifeUAB.Podmiotprowadzącyreklamę:CHDEPolskaSA

REKLAMA

TEMAT miesiąca

NAJLEPSZE zakątki na urlop

Ogólna zasada mówi, że dobrze jest wypoczywać w miejscu całkiem odmiennym od tego, w którym na co dzień mieszkamy. A więc osoby z terenów górzystych powinny jechać nad morze, a ten, kto widzi z okien domu fale w góry.

TEKST ANNA SKOCZEŃ

Reguła ta ma jednak kilka wyjątków. Decydujący powinien być stan zdrowia. Nie zawsze o tym pamiętamy, a to ważne czy układ oddechowy sprawia problemy, w jakiej kondycji są serce i tarczyca, jak mają się stawy. W źle wybranym miejscu nie odpoczniemy, a nawet możemy gorzej się poczuć. Co innego wakacje dopasowane do potrzeb organizmu. To idealna okazja do podreperowania zdrowia. Aby urlop był udany, powinien także trwać odpowiednio długo. Kilka pierwszych dni to adaptacja do nowych warunków, dopiero w drugim tygodniu zaczynamy tak naprawdę rege-

nerować siły i nabierać energii na kolejne miesiące. Kto zażywa na stałe jakieś leki, powinien zawczasu sprawdzić, czy starczy mu ich na czas wyjazdu, a jeśli nie postarać się o receptę. Warto ją zrealizować jeszcze przed urlopem, aby później uniknąć ewentualnych kłopotów. Idealnie byłoby porozmawiać z lekarzem o planowanym wypoczynku pod wpływem górskiego lub morskiego klimatu organizm może inaczej przyswajać leki. Dawki przyjmowane w miejscu zamieszkania niekoniecznie muszą być odpowiednie na wyjeździe. Pakując walizki, nie wolno też zapomnieć o odpowiednio wyposażonej apteczce.

Przy alergii, przewlekłejastmie,obturacyjnej chorobie płuc

Najzdrowszy urlop to ten w małej, niezanieczyszczonej spalinami miejscowości nad Bałtykiem. Na plaży nie ma prawie w ogóle alergenów, pełno za to leczniczych cząsteczek, szczególnie gdy wiatr wieje od strony morza i jest chłodno. Pod tym względem Bałtyk nie ma sobie równych. Unoszone i transportowane na brzeg drobinki wody (bryza morska) oczyszczają i nawilżają drogi oddechowe. Są zasobne w tlen, a także jod i brom. Pierwiastki te rozszerzają oskrzela, rozrzedzają śluz, ułatwiają odkrztuszanie i oddychanie. Bardzo wietrzny dzień będzie idealny dla alergika, mocne powiewy przepędzą w głąb lądu pojedyncze alergeny. Astmatyk i chory na POChP powinni jednak poczekać, aż zrobi się spokojniej, ponieważ silny wiatr może utrudniać oddychanie. Miejscem niewskazanym na urlop jest wieś. Dla alergika za dużo tu kwitnących roślin. Astmatyk

Alergik

Magnez + B6 forte

Suplement diety. Magnez oraz witamina B6 pomagają w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego. Ponadto przyczyniają się do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia. Tabletki, 60 szt.

może być narażony na kontakt z endotoksynami (występującymi np. tam, gdzie hoduje się zwierzęta). Związki te powodują silny skurcz oskrzeli. Lepiej też nie jechać nad jeziora, rzekę, w pobliże podmokłego lasu liściastego. Tam gdzie jest wilgotno, znajduje się więcej roztoczy i pleśni.

sercem

ZANIM ZAPLANUJESZ TERMIN I MIEJSCE URLOPU, SPRAWDŹ W KALENDARZU PYLENIA (NP. W INTERNECIE), KIEDY W POSZCZEGÓLNYCH REGIONACH NAJMNIEJ SZKODZĄ UCZULAJĄCE CIĘ ROŚLINY.

LECZNICZE LASY IGLASTE

Spacery między sosnami i jałowcami sprzyjają zarówno przewlekłym chorobom układu oddechowego, jak i problemom ze stawami. Powietrze przesycone jest tutaj tzw. fitoncydami. Drzewa wydzielają je, by chronić się przed bakteriami i grzybami. Ale te naturalne związki chemiczne są dobroczynne także dla ludzi. Oczyszczają nos, gardło, zatoki i oskrzela z wirusów, bakterii, a także

ze zdrowym

i ciśnieniem w normie odpocznie też w wyższych partiach gór, gdzie nie ma uczulającego pyłku ani roztoczy.

REKLAMA

Przy zwyrodnieniach, reu- matoidalnym zapaleniu stawów, dnie moczanowej

Im bardziej sucha, ciepła, bezwietrzna okolica, tym lepiej. Takim miejscem jest np. Roztoczański Park Narodowy. Codzienne spacery po nagrzanym, pozbawionym wilgoci lesie to naturalny lek przeciwko schorzeniom narządu ruchu. Jeśli dodasz do nich odpowiednią dietę (np. przy dnie moczanowej pozbawioną mięsa, warzyw strączkowych i innych źródeł tzw. puryn), możesz liczyć na znaczną poprawę samopoczucia. Świetnym wyborem będzie też uzdrowisko wykonujące zabiegi wskazane przy

chorobach stawów (jak kąpiele siarczkowo-siarkowodorowe, okłady borowinowe), np. w Ciechocinku, Busku-Zdroju, Polańczyku. Dozwolone jest morze, ale pod warunkiem brodzenia w suchym, rozgrzanym piasku, unikania kąpieli w zimnej wodzie i nieprzebywania na plaży, gdy mocno wieje wiatr. Lekarze odradzają natomiast urlop w pobliżu jezior, rzek, bagien, podmokłych lasów liściastych i wszędzie tam, gdzie panuje duża wilgotność powietrza. Taki mikroklimat może przyczynić się do nasilenia dolegliwości stawów. Nienajlepszym pomysłem jest też wypoczynek w górach. Często zmieniająca się pogoda i skoki ciśnienia atmosferycznego mogą powodować zaostrzenie choroby.

grzybów. Hektar jałowców wytwarza w ciągu doby tyle fitoncydów, ile wystarczyłoby do odkażenia dużego miasta!

Podobnie działają sosny, świerki, jodły. To szczególnie cenne dla osób chorujących na astmę lub POChP, u których układ oddechowy jest słabszy i bardziej podatny na infekcje. Pozbawione wilgoci, ciepłe powietrze sprzyja wyciszeniu dolegliwości reumatycznych. Kogo bolą kolana lub łokcie, ten jak najczęściej powinien wystawiać je na słońce, mając w pobliżu sosnowy las lub zaciszny jałowcowy zagajnik.

TEMAT miesiąca

Gdy występuje nadciśnienie, miażdżyca, niewydolność serca

Niewielka agroturystyka wśród pól i lasów to jest to. Jak najmniejsza liczba bodźców, zrównoważona pogoda, kojący nerwy, wszechobecny spokój są tym, czego najbardziej potrzeba osobie z chorobą układu krążenia. Takie warunki znajdziesz w centrum kraju (np. na Mazowszu) i na pojezierzach (np. Pojezierzu Pomorskim). Urlop nad morzem też jest możliwy, ale trzeba wybrać miejsce, gdzie klimat jest łagodniejszy i wieją słabsze wiatry, np. na zachodnim wybrzeżu lub w okolicach Zatoki Gdańskiej.

PŁYWANIE W SPOKOJNYM TEMPIE I Z PRZERWAMI (TAKŻE KAJAKIEM LUB ŁÓDKĄ) TO BEZPIECZNA I ZDROWA AKTYWNOŚĆ DLA OSÓB, KTÓRE MAJĄ NADCIŚNIENIE I CHOROBĘ WIEŃCOWĄ. PRZEBYWAJĄC NA WODZIE, OSŁANIAJ GŁOWĘ PRZED SŁOŃCEM.

Umiarkowanie szybki spacer po zacisznej plaży to nie tylko idealny trening dla serca, ale też pokaźna dawka tlenu i obniżającego ciśnienie jodu. Unikaj jednak pełnego słońca, wskutek przegrzania organizmu i rozszerzenia naczyń krwionośnych łatwo o omdlenie. Z tego samego powodu nie powinnaś wylegiwać się na plaży. Gorące, parne dni są bardzo obciążające dla układu krążenia. Przy temperaturze 30 st. C lub wyższej najbezpieczniej spędzać czas w cieniu. Jeśli lubisz góry, wybierz doliny. Im wyżej, tym niższe ciśnienie atmosferyczne i mniejsza ilość tlenu. Organizm z niewydolnym układem krążenia może mieć problem, aby się do tego dostosować. Skutkiem bywa przyspieszona praca serca (tzw. tachykardia), co dodatkowo obarcza narząd.

JEŚLI W CIĄGU OSTATNICH 6 MIESIĘCY PRZESZŁAŚ ZAWAŁ SERCA LUB UDAR MÓZGU, NIE POWINNAŚ JECHAĆ W GÓRY, NAWET TE NISKIE. ODCZEKAJ ROK.

Jeśli

choruje skóra

Przy atopowym zapaleniu skóry, łuszczycy, skórnej alergii postaraj się jechać nad morze. I jak najczęściej się w nim kąp. Słona woda to naturalny lek na tego typu schorzenia. Nasycona cynkiem, bromem i selenem pomaga złagodzić stany zapalne. Pluskanie się wśród morskich fal to też świetny masaż ciała, który poprawia ukrwienie, odmładza i ujędrnia (więcej o zaletach morskich kuracji piszemy na s. 80 82). Koniecznie za to unikaj basenu. Łatwo w nim o zainfekowanie zmian. Twoim sojusznikiem są na pewno promienie słoneczne. Mają działanie przeciwzapalne, a do tego immunosupresyjne (hamują nadmierną aktywność komórek obronnych w skórze i w efekcie nasilone rogowacenie naskórka). Powstające pod ich wpływem witamina D i kwas fumarowy także przyczyniają się do poprawy stanu zdrowia. Kąpiel słoneczna nie powinna jednak trwać zbyt długo. Obowiązuje zasada jak dla wszystkich: w godzinach 9.30 16.30 na słońce tylko po użyciu kremu z filtrem UV. Przy jasnej karnacji SPF powinien być wysoki, równy 50.

Lokomin

Suplement diety. Pastylki o smaku pomarańczowym zawierają ekstrakt z kłącza imbiru. Imbir zapobiega złemu samopoczuciu podczas podróży. Pastylki do ssania, 10 szt.

Co należy zabrać do wakacyjnej apteczki, jadąc na urlop?

Niezbędnym elementem każdej apteczki są plastry i materiały opatrunkowe. Do opatrywania skaleczeń i otarć oraz miejsc użądlenia przez owady przydatne będą środki na bazie alkoholu i oktenidyny. Na wypadek konieczności usuwania drzazg lub kleszczy warto zaopatrzyć się w pęsety lub kleszczołapki. Leki na ból i gorączkę z paracetamolem lub ibuprofenem należy zabrać w różnych postaciach i dawkach dostosowanych do wieku: dla dorosłych kapsułki lub tabletki, a dla dzieci w syropie, saszetkach lub czopkach. Żel z aloesem lub dimentindenem oraz pianka lub emulsja z D-pantenolem będą przydatne w łagodzeniu podrażnień po opalaniu i świądu po ukąszeniach owadów. Przy biegunce spowodowanej zatruciem pomoże probiotyk z drożdżami Saccharomyces boulardii. Zatrucia leczą preparaty z diomektynem, węglem aktywnym lub loperamidem. Należy pamiętać o preparatach nawadniających. Aby w pełni cieszyć się urlopem zaopatrzmy naszą apteczkę w preparaty z SPF i odstraszające komary.

Po kąpieli weź prysz- nic. Zawsze spłukuj słoną wodę ze skóry. Rób to od razu, sól w połączeniu z promieniami

słonecznymi grozi podrażnieniami i nasileniem objawów choroby.

MGR FARM. ANETA EKERT

KĄP SIĘ TYLKO W CIEPŁEJ WODZIE, BO W ZIMNEJ OBJAWY ŁUSZCZYCY MOGĄ SIĘ ZAOSTRZYĆ.

REKLAMA

Tarczyca kłopoty?sprawia

Pomimo jodowania soli kuchennej wiele osób boryka się z niedoczynnością tarczycy. Jeśli do nich należysz, wybierz się nad morze po cenny pierwiastek. Dzięki przechadzkom po plaży dostarczysz gruczołowi wszystkiego, czego potrzebuje. Niech cię nie zraża brzydka pogoda pamiętaj, że najwięcej jodu jest w powietrzu w chłodne, deszczowe i wietrzne dni. Jeśli do tego uda ci się wcześniej wstać i pójść na spacer rano, do twojej tarczycy trafi naprawdę duża dawka jodu. Na obiad lub kolację często zjedz rybę lub owoce morza. Ale unikaj warzyw tzw. krzyżowych, np. brokułów, brukselki, jarmużu, kapusty. Zawierają związki, które wpływają na gruczoł tarczowy hamująco. Przy tego typu zdrowotnych problemach dobrze też pojechać do kopalni soli, np. w Wieliczce. A co jeśli tarczyca jest nadgorliwa? Przy nadczynności gruczołu morze to zły wybór. Posłuży ci za to pobyt w górach czy na mazowieckiej lub podlaskiej wsi.

ABY POBUDZIĆ TARCZYCĘ DO PRACY, WARTO POJECHAĆ DO MIEJSCOWOŚCI, GDZIE SĄ TĘŻNIE, JAK CIECHOCINEK, BUSKO-ZDRÓJ CZY INOWROCŁAW.

NIE JESTEŚ SKOWRONKIEM? IDŹ NA PLAŻĘ WIECZOREM. TO DRUGA PORA DNIA, GDY JODU JEST NAJWIĘCEJ.

Beta Karoten + Witamina E

Suplement diety. Zaleca się stosowanie produktu w okresie letnim oraz w warunkach zwiększonej ekspozycji na światło słoneczne. Witamina A pomaga zachować zdrową skórę. Tabletki, 90 szt.

DOZVital Tonik

Suplement diety zawierający aż 11 składników aktywnych, w tym ekstrakt z owoców głogu, witaminy i minerały. 1000 ml

Natura pełna

Masz słabą odporność i często chorujesz?

Najważniejsze w tym przypadku to całkowicie zmienić klimat. Jeśli mieszkasz w górach, jedź nad morze. Przebywasz na nizinach, zaplanuj wypoczynek 1000 metrów nad poziomem morza. Oczywiście, jeśli nie masz schorzeń, które to wykluczają. Taka zmiana jest silnym bodźcem dla układu odpornościowego. Podobnie jak nagłe spadki temperatury, wiatr, opady deszczu. Dlatego, jeżeli aura okaże się kapryśna, zamiast wpadać w zły nastrój, ciesz się, że organizm ma okazję się zahartować i jak najczęściej wychodź na spacer. Niezależnie od położenia, miejsce, w którym będziesz wypoczywała, nie powinno być zanieczyszczone spalinami. Od pełnego turystów kurortu typu Łeba czy Zakopane lepsza będzie znajdująca się na uboczu wioska

barw. Dobrze mieć

taki widok za oknem!

Zwolennicy leczenia

kolorami twierdzą, że patrzenie na żółty i czerwony poprawia odporność.

wśród pól i lasów. To ważne, bo smog, którego źródłem jest ruch uliczny silnie wpływa na układ odpornościowy. Skutkiem wdychania węglowodorów aromatycznych i innych toksyn wydobywających się z rur wydechowych pojazdów może być przewlekłe zapalenie oskrzeli i chroniczny kaszel.

MASZERUJĄC, ODDYCHAJ GŁĘBOKO. TLEN MA WŁAŚCIWOŚCI BAKTERIOBÓJCZE, NISZCZY WIRUSY PRZEZIĘBIENIA I GRYPY, A TAKŻE BAKTERIE BORELIOZY.

To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Zwróć uwagę na przeciwwskazania. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.

REKLAMA

REKLAMA

DBAM o zdrowie

Warto poznać sposoby na to, aby domowe leczenie, które prowadzimy bez konsultacji z lekarzem, było skuteczne i przyniosło same korzyści.

Bezpieczna terapia

błędów, które zwykle popełniamy, lecząc się sami

Samodzielna terapia

jest możliwa i nawet zalecana przez specjalistów.

Pod warunkiem jednak, że nauczymy się robić to odpowiedzialnie.

Podpowiadamy, jakich zasad powinniśmy przestrzegać.

Polacy są w europejskiej czołówce, jeśli chodzi o ilość kupowanych bez recepty leków (zwłaszcza preparatów przeciwbólowych) oraz rozmaitych suplementów diety, które mają nam pomóc schudnąć czy poprawić nastrój. Próbujemy leczyć się sami z kilku powodów – najważniejszy to trudności z szybkim dostępem do lekarza oraz przekonanie, że nie warto zwracać się do specjalisty z byle błahostką. Tak zresztą dzieje się nie tylko u nas. Światowe doświadczenia potwierdzają, że samoleczenie jest praktykowane powszechnie. I nie ma w tym nic złego, o ile działamy odpowiedzialnie. Oznacza to, że każdy z nas dla własnego

dobra powinien znać podstawowe zasady stosowania leków i innych preparatów leczniczych. Musimy wiedzieć (lub poprosić o radę farmaceutę), co i kiedy zastosować, w jakiej dawce i jak długo. Znacznie trudniejsze zadanie mają osoby chorujące przewlekle i przyjmujące już leki przepisane przez lekarza – powinny one zawczasu zapytać go, po jakie preparaty mogą bezpiecznie sięgnąć w przypadku bólu głowy, kręgosłupa czy na początku przeziębienia. Wszystko po to, żeby nie popełniać błędów, które nie tylko mogą sprawić, że terapia nie będzie skuteczna, ale nawet nam zaszkodzi. Na kolejnych stronach omawiamy najważniejsze z nich.

TEKST MARZENA BARTOSZUK

KILKA ZASAD PRAWIDŁOWEGO LECZENIA

Powinien je znać i stosować każdy, kto przyjmuje jakiekolwiek leki.

n Zawsze czytaj ulotkę dołączoną do opakowania. Na niej znajdują się wskazania, przeciwwskazania, możliwe działania niepożądane, zalecane dawki, data ważności i inne bardzo istotne dla pacjenta informacje.

n Zrób listę wszystkich preparatów, jakie przyjmujesz (w tym także ziół i suplementów diety), wraz z dawkami i zawsze zabieraj ją ze sobą do lekarza.

n Leki kupuj tylko w aptece. Nigdy na targowiskach czy od prywatnych osób przez internet. Nie stosuj preparatów zalecanych sąsiadce czy mężowi.

n Wszystkie leki przechowuj w oryginalnych opakowaniach, najlepiej wraz z ulotką.

1Niewłaściwe przyjmowanie

Aby substancja lecznicza została dobrze przyswojona przez organizm, większość leków należy popijać wodą (wyjątki zawsze opisane są na ulotce). Łączenie niektórych preparatów z sokiem (zwłaszcza grejpfrutowym), mlekiem, kawą czy herbatą może sprawić, że lek nie zadziała prawidłowo. Interakcje z jedzeniem – warto sprawdzić, czy dany preparat przyjmuje się na czczo, przed posiłkiem czy może w jego trakcie. To ma znaczenie dla przyswajalności leku. Pora przyjmowania – są substancje (np. rozrzedzające wydzielinę), których nie wolno przyjmować przed snem. Bywają też takie, które lepiej stosować o konkretnej porze, np. rano lub wieczorem.

BEZPIECZNA STRATEGIA

Wszystkie informacje znajdujące się na ulotce należy przeanalizować i pamiętać o nich podczas terapii.

2Za małe lub za duże dawki

Obie te sytuacje mogą być potencjalnie niebezpieczne.

Stosowanie zbyt małej ilości substancji czynnej sprawia, że leczenie może nie być skuteczne. Zwiększanie dawki ponad miarę lub przekraczanie dozwolonych ilości leku w ciągu doby niesie za sobą wyższe ryzyko działań niepożądanych. Należy przy tym pamiętać, że nie zawsze jest to działanie świadome. Najczęściej taka sytuacja ma miejsce wówczas, gdy bierzemy dwa różne preparaty (np. na przeziębienie) z tą samą substancją czynną (np. ibuprofen czy paracetamol). To wówczas dochodzi do przekroczeń maksymalnych dawek dziennych, co zwiększa ryzyko np. krwawień z przewodu pokarmowego.

BEZPIECZNA STRATEGIA

Zawsze trzeba czytać skład przyjmowanych preparatów, obliczać ilość substancji czynnej we wszystkich lekach i dostosować dawkę do wieku lub wagi (to dotyczy szczególnie dzieci).

Łączenie leków z ziołami

Niektóre rośliny lecznicze wchodzą w interakcje z różnymi preparatami. Oto kilka najczęściej wymienianych połączeń.

Dziurawiec (zarówno napar, jak i preparaty zawierające ekstrakt) nie powinien być stosowany

łącznie z lekami przeciwdepresyjnymi, gdyż grozi to zbyt wysokim stężeniem serotoniny w organizmie. Tego zioła lepiej unikać także podczas stosowania hormonalnej antykoncepcji.

Miłorząb lekarski i czosnek mogą nasilać działanie leków przeciwkrzepliwych i przeciwpłytkowych (np. kwasu acetylosalicylowego i warfaryny), co grozi krwotokiem.

Siemię lniane i inne zioła zawierające substancje śluzowe utrudniają wchłanianie przyjmowanych leków, co może osłabiać ich skuteczność.

BEZPIECZNA STRATEGIA

Nie stosuj na własną rękę żadnych ziół, gdy przyjmujesz leki przepisane przez lekarza.

4Zbyt długie stosowanie

To dotyczy bardzo wielu leków, szczególnie tych kupowanych bez recepty. Spośród tych ostatnich opisywane są zwykle dwie grupy. Preparaty do nosa zmniejszające katar (najczęściej z ksylometazoliną i oksymetazoliną) – gdy stosujemy je zbyt długo, może wystąpić uszkodzenie nabłonka pokrywającego błony śluzowe nosa, a nawet polekowy nieżyt nosa. U osób używających tych leków w dużych dawkach zdarzają się nawet wzrost ciśnienia krwi, zaburzenia rytmu serca, bóle głowy, bezsenność. Leki przeciwbólowe uniemożliwiają rozpoznanie i prawidłowe leczenie choroby, która jest przyczyną bólu. Mogą też doprowadzić do problemów z żołądkiem. BEZPIECZNA STRATEGIA

Najważniejsza zasada jest taka: leki na receptę przyjmuj tak długo, jak zalecił lekarz. W przypadku preparatów dostępnych bez recepty możesz je stosować maksymalnie 3 5 dni bez konsultacji ze specjalistą.

Im więcej leków przyjmujemy jednocześnie, tym większe ryzyko interakcji między nimi.

5Prowadzenie pojazdów po zażyciu niektórych leków

Nie powinno się zajmować miejsca kierowcy, przyjmując leki:

Przeciwalergiczne – chodzi głównie o preparaty starsze (tzw. leki I generacji) z klemastyną czy hydroksyzyną. Po nich należy bezwzględnie unikać prowadzenia samochodu. Ale także preparaty II generacji mogą u niektórych osób wywołać senność i problemy z koncentracją. To indywidualna reakcja, więc warto obserwować samopoczucie po ich przyjęciu.

Nasenne – może się wydawać, że działają one głównie w nocy, zatem rano już nie mają wpływu na organizm, jednak nie jest to prawdą. Wiele z nich opóźnia reakcje nawet przez 24 godziny!

Przeciwbólowe – nie wolno kierować autem, przyjmując leki opioidowe. Jednak prowadzenie pojazdów zaburza też stosowanie zwykłego paracetamolu w połączeniu np. z kodeiną lub pseudoefedryną.

BEZPIECZNA STRATEGIA

Przed podróżą sprawdź na ulotce przyjmowanego leku, czy nie ma przeciwwskazań do prowadzenia pojazdów.

6Nieprawidłowe przechowywanie

Teraz, gdy bywa ciepło, a nawet gorąco, ważne jest, by nie zostawiać żadnych leków w samochodzie, gdzie temperatura wzrasta nawet do ponad 50 st. C. Nie powinno się też zabierać ich na plażę czy wystawiać na działanie słońca. To wszystko może sprawić, że zmieni się skład leku i np. utraci on swoją skuteczność.

Kolejny błąd (często popełniany) to zbyt długie przechowywanie leków i zażywanie ich po upływie terminu ważności. Nigdy nie wiadomo, jaki będzie efekt takiego leczenia.

BEZPIECZNA STRATEGIA

Zawsze sprawdzaj, w jakich warunkach powinien być przechowywany dany preparat (najczęściej w temp. pokojowej, niektóre jednak potrzebują lodówki).

Zwracaj też uwagę na termin przydatności do użycia.

MGR FARM. MAGDALENA RÓG

Po których lekach nie wolno przebywać długo na słońcu?

Okres wakacyjny to czas intensywnej ekspozycji na promienie słoneczne, warto zatem pamiętać, że występują pewne grupy leków, również tych dostępnych bez recepty, przy których należy zachować szczególną ostrożność. Po ekspozycji na słońce u osoby stosującej leki mogą się bowiem pojawić odczyny fotoalergiczne i fotouczulające, które objawiają się rumieniem, wysypką, pęcherzami czy przebarwieniami, którym towarzyszy świąd, pieczenie, a nawet ból. Szczególną ostrożność zaleca się osobom zażywającym niektóre leki na nadciśnienie, cukrzycę, alergię, obniżenie cholesterolu, depresję czy stosującym doustną antykoncepcję hormonalną oraz leki przeciwzapalne i przeciwbólowe z grupy NLPZ (również te w postaci maści lub żelu). Niekorzystny duet ze słońcem mogą również tworzyć zioła, takie jak: dziurawiec, rumianek, arcydzięgiel. Podczas leczenia nie należy rezygnować ze słońca, ale pamiętać o kremach z wysokim filtrem, odzieży ochronnej, kapeluszu i okularach przeciwsłonecznych. Zanim wyjdziemy na słońce, warto przeczytać dokładnie ulotkę leku lub zasięgnąć porady lekarza lub farmaceuty.

SZTUCZNA INTELIGENCJA W DIAGNOSTYCE CHORÓB

Sztuczna Inteligencja (SI) długo jeszcze nie zastąpi człowieka tam, gdzie potrzebne są twórcze działania. Ale jej zastosowanie w diagnostyce jest nie do przecenienia. Według naukowców z Cedars-Sinai Medical Center, nie tylko szybciej, ale i dokładniej ocenia funkcjonowanie serca na podstawie badań ultrasonograficznych od technika elektroradiologa. A lekarze, do których trafiały opisy od SI, nie byli w stanie ich odróżnić od tych zrobionych przez człowieka.

DZie je si ę

W MEDYCYNIE

Innowacyjne terapie farmakologiczne, rewolucyjne wynalazki medyczne, nowe odkrycia naukowe… Zobacz, jak świat się zmienia i daje nadzieję chorym.

TEKST MAGDALENA ŁUKÓW

ENDOMETRIOZA A GENOMY KOBIET

Naukowcy z najlepszych ośrodków

badawczych świata połączyli siły, by zbadać genetyczne podstawy endometriozy. Efekt? Zidentyfikowano aż 42 miejsca, w których mogą pojawiać się wersje genów zwiększające ryzyko tej choroby, oraz liczne jej podtypy, wymagające całkowicie innej terapii. Dzięki temu ruszają prace nad lekami nacelowanymi dokładnie na poszczególne warianty choroby.

MANEKINY KOBIECE W CRASHTESTACH

Ten fakt można uznać za przełom w motoryzacji. Dopiero po 70 latach od stworzenia pierwszych manekinów do badania przebiegu wypadków samochodowych powstały manekiny kobiece, choć to właśnie u pań dochodzi wtedy do większych obrażeń. Do tej pory (nawet w przypadku dziewczynek) były to jedynie pomniejszone manekiny męskie. Manekin kobiecy ma np. mniej mięśni oraz o wiele luźniejsze stawy. To pozwoli lepiej ocenić, co dzieje się z naszymi ciałami w trakcie wypadków i lepiej nas chronić.

Na Uniwersytecie Jagiellońskim stworzono materiał, który pomoże w odbudowaniu ubytków kostnych oraz posłuży jako nośnik leków na osteoporozę. Ma postać hydrożelu, który wstrzykuje się w miejscu ubytku. Hydrożel na stałe przyczepia się do tkanki kostnej i pełni rolę rusztowania, na którym kość może się odbudować. Materiał nie jest toksyczny, a w miejscu wstrzyknięcia powstają włosowate naczynia krwionośne, ułatwiające regenerację kości. Hydrożel jest uwalniany stopniowo, co może zwiększyć skuteczność terapii. I, co już pewne, rozkłada się samoistnie w ciągu ok. 60 dni.

kapsułek

*Ketonal to lek niezwykły w oczach jego użytkowników o najwyższym współczynniku rekomendacji na tle innych leków przeciwbólowych wg ocen użytkowników w badaniu Kantar źródło: www.ketonal.pl/badanie

Ketonal Active, 50 mg, kapsułki twarde. Skład: Jedna kapsułka, twarda zawiera 50 mg ketoprofenu oraz 186,10 mg laktozy jednowodnej. Wskazania: Krótkotrwałe, objawowe leczenie lekkiego do umiarkowanego bólu różnego pochodzenia, np. bóle mięśniowe, kostno-stawowe, ból głowy. Dawkowanie: Dorośli i młodzież >15 lat: 1 kapsułka co 8 godzin. Bez konsultacji z lekarzem nie należy stosować leku dłużej niż 5 dni. Lek stosować w najmniejszej dawce skutecznej przez najkrótszy okres konieczny do łagodzenia objawów, gdyż zmniejsza to ryzyko działań niepożądanych. Lek należy przyjmować podczas posiłków, popijając co najmniej ½ szklanki wody lub mleka. Można jednocześnie przyjmować leki zobojętniające, co pozwoli zmniejszyć ryzyko szkodliwego działania ketoprofenu na przewód pokarmowy. Osoby w podeszłym wieku: konieczne jest zachowanie ostrożności ze względu na zwiększone ryzyko ciężkich działań niepożądanych. Dzieci: nie stosować u dzieci <15 lat. Podmiot odpowiedzialny: Sandoz GmbH, Biochemiestrasse 10, 6250 Kundl, Austria. Informacja o leku dostępna w Sandoz Polska Sp. z o.o., ul. Domaniewska 50C, 02-672 Warszawa, tel. 22 209 70 00, www.sandoz.pl. Ketonal Active pacje 02/23

To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką

dołączoną do opakowania. Nie przekraczaj maksymalnej

dawki leku. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.

lek. stom. MONIKA STACHOWICZ stomatolog

Centrum Leczenia i Profilaktyki Paradontozy PERIODENT w Warszawie

Uwaga!

W regeneracji dziąseł pomagają również naturalne płukanki, np. z oleju kokosowego lub naparu babki lancetowatej.

Zatrzymaj paradontozę póki czas!

Choroba ta może doprowadzić nie tylko do utraty zębów, ale także zwiększyć ryzyko zawału! Czym jest paradontoza, jakie objawy wywołuje i jak wygląda jej leczenie, wyjaśnia lek. stom. Monika Stachowicz z Centrum Leczenia i Profilaktyki Paradontozy Periodent w Warszawie.

Czym jest paradontoza?

Paradontoza to przewlekła choroba przyzębia, czyli tkanek, w których osadzony jest ząb. Za jej główną przyczynę uznaje się nieprawidłowe dbanie o higienę jamy ustnej. Schorzenie to jest bowiem konsekwencją nadmiernego rozwoju płytki nazębnej, która stopniowo pokrywa coraz większą powierzchnię zęba, aż w końcu dociera pod dziąsło. Skutkuje to powstaniem stanów zapalnych, które sprzyjają rozwojowi bakterii. Zaczynają one gromadzić się w kieszeniach przyzębnych, powodując zmniejszenie stabilności zęba.

Jakie objawy wskazują na tę chorobę?

Pierwszym objawem, na który uwagę zwracają pacjenci, jest różowa szczoteczka, czyli krwawienie dziąseł w czasie szczotkowania. Widocznym sygnałem tego schorzenia są także: odsłonięty korzeń i wydłużony kształt zęba. Pacjenci cierpiący na paradontozę odczuwają też ból i wrażliwość zębów oraz dziąseł, borykają się z przykrym zapachem z ust.

Co robić, gdy podejrzewamy paradontozę?

W takiej sytuacji konieczna jest konsultacja u stomatologa, najlepiej periodontologa, czyli dentysty, który specjalizuje się w leczeniu chorób przyzębia. Taki lekarz potrafi bardzo precyzyjnie ocenić stan zdrowia jamy ustnej pacjenta, stosując wskaźniki oparte na wiedzy naukowej. Jeśli choroba nie jest bardzo zaawansowana, zwykle wystarczy usunięcie kamienia nazębnego w gabinecie i instruktaż higieny jamy ustnej (można to zrobić w ramach NFZ). Gdy choroba poczyniła już

poważniejsze szkody, konieczne jest kompleksowe leczenie składające się ze specjalistycznych zabiegów.

Co mamy do wyboru?

Jeśli kamień spowodował cofnięcie się dziąseł, konieczne będzie oczyszczenie kieszonek przyzębnych. Robi się to za pomocą lasera lub np. urządzeniem Vector (mikroinwazyjna procedura głębokiego oczyszczania kieszonek). Może to spowodować, że dziąsła znów przyczepią się zęba i choroba ustąpi. Jeśli paradontoza jest bardziej zaawansowana, konieczny bywa kiretaż.

Co to takiego?

W czasie kiretażu odsłaniamy tkanki utrzymujące ząb w kości i oczyszczamy je (taki zabieg refunduje NFZ). Nowoczesny kiretaż połączony jest najczęściej z zastosowaniem komórek szkliwotwórczych, które pobudzają komórki macierzyste i wspomagają odbudowę struktur okołozębowych. W tym celu wykorzystuje się także tzw. masę płytkową PRF, którą pozyskuje się z odwirowanej krwi pacjenta. Taki zabieg jest prosty, kosztuje kilkaset złotych, ale daje doskonałe efekty.

A co jeśli doszło do zaniku dziąsła?

W ciężkich przypadkach możemy przeprowadzić zabieg przeszczepu dziąsła (materiał pozyskuje się z okolicy podniebienia pacjenta). Alternatywą jest także użycie gotowych preparatów, np. matryc kolagenowych do pokrycia ubytku. Każdy z tych zabiegów redukuje dolegliwości, poprawia estetykę i funkcjonalność dziąseł.

rozmawiała Agnieszka Czechowska

TEKST BARBARA TULEJA

Gdy męczy cię kaszel Spirometria

BEZPŁATNIE I PRYWATNIE

Badanie spirometryczne jest refundowane w ramach NFZ, jeżeli masz skierowanie od lekarza rodzinnego. Prywatnie cena waha się od 30 do 70 zł.

gdy zbyt długo nie mija albo jest tak silny, że utrudnia życie, warto wykonać spirometrię płuc, która wykryje ewentualne zmiany chorobowe.

Zmierzące objętość i pojemność naszych płuc. Określa ono również szybkość przepływu powietrza przez płuca i oskrzela w różnych fazach oddychania. Badania spirometryczne pozwalają na szybką diagnozę schorzeń dróg oddechowych (np. astmy i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc) i wdrożenie odpo-

ekarze pulbadanie powinno być przeprowadzane co dwa lata u osób po 40. roku życia, złaszcza u nałogowych palaczy, lub częściej, jeśli mamy takie objawy, jak duszności, świszczący oddech czy przewlekły kaszel. Ponadto na spirometrię często kieruje się również osoby narażone w pracy na wpływ czynników szkodliwych dla układu oddechowego, np. sportowców czy strażaków.

pojemność twoich płuc.

PRZYGOTOWANIE

ZAPEWNI KOMFORT BADANIA

•Na badania należy przyjść w luźnym, niekrępującym ruchów ubraniu. Zrezygnuj przede wszystkim z elementów garderoby, które mogłyby utrudniać głębokie wdechy, takich jak krawat czy ciasny pasek. Minimum 2 godziny przed wykonywaną spirometrią nie jedz obfitych posiłków, nie pij napojów gazowanych, a także kawy i mocnej herbaty. Przynajmniej 4 godziny przed badaniem nie wolno spożywać alkoholu. Minimum godzinę wcześniej nie należy palić papierosów. Najbardziej optymalnie byłoby zrezygnować z tytoniu na 24 godziny przed spirometrią.

•W przypadku stosowania leków, które mogą wpłynąć na wynik badania, najczęściej należy odstawić je na dwie doby przed wykonaniem spirometrii. Oczywiście decyzję w tej sprawie podejmuje lekarz, oceniając nasz stan zdrowia.

JAK PRZEBIEGA BADANIE

JEST BEZBOLESNE I NIEINWAZYJNE

• Badanie spirometryczne rozpoczyna się wywiadem. Trzeba podać swój wiek, wzrost i wagę, a także płeć, co zostaje wprowadzone do pamięci komputera połączonego z aparaturą. Na podstawie tych parametrów interpretowane będą później wyniki spirometrii, normy różnią się bowiem w zależności od tych czynników. Poinformuj wcześniej lekarza o wszelkich dolegliwościach, mogących wpływać na możliwość wykonywania głębokich wdechów i wydechów.

•Następnie siadamy wyprostowani przed ustnikiem urządzenia pomiarowego. Zaczynamy od głębokiego nabrania powietrza (oddychanie przez nos uniemożliwia specjalny zacisk) i dmuchamy w ustnik tak długo oraz mocno, jak możemy. Potem wciągamy do płuc jak największą ilość powietrza i jak najmocniej wydmuchujemy. Proces powtarzany jest minimum trzykrotnie. Całe badanie trwa zazwyczaj do 20 minut.

INTERPRETACJA WYNIKÓW

WARTO WIEDZIEĆ

•Wynik spirometrii jest dość trudny w interpretacji. Zawsze należy udać się z nim do lekarza specjalisty. Inaczej bowiem interpretuje się wyniki osoby uznawanej za zdrową, a inaczej chorego, leczonego na astmę, POChP i inne schorzenia układu oddechowego. Normy badania spirometrycznego różnią się też dla kobiet i mężczyzn. Sam wynik najczęściej przedstawiany jest za pomocą tabeli i tzw. krzywej przepływ-objętość.

•W dużym uproszczeniu można uznać badanie spirometryczne za prawidłowe, jeżeli 3 parametry – FVC, FEV1, FEV1/FVC mieszczą się w zakresach wartości referencyjnych (tzw. normy), czyli między 5–95 percentyla.

Co szkodzi

PŁUCOM

•PALENIE. W dymie tytoniowym jest kilka tysięcy szkodliwych związków, które zwiększają ryzyko rozwoju POChP, raka płuc oraz zaostrzają istniejące już choroby płuc. Najlepiej nie palić, ale też nie przebywać w otoczeniu palaczy.

•ALERGENY WZIEWNE, np. pyłki roślin, roztocze kurzu domowego, sierść, grzyby bywają przyczyną alergii wziewnej, która może rozwinąć się w astmę oskrzelową. Większe ryzyko rozwoju choroby jest u osób z nieleczoną alergią, dlatego warto regularnie przyjmować zalecone leki.

•SMOG. Zawarte w nim pyły wnikają do dróg oddechowych i płuc. Najgroźniejszy jest PM 2,5, bo jego cząsteczki przedostają się do pęcherzyków płucnych i krwi. Oddychanie zanieczyszczonym powietrzem zaostrza objawy astmy i POChP.

Głębokie oddychanie zwiększa

przezorność

Nawet błogi wypoczynek pod gruszą mogą zepsuć pospolite dolegliwości, którym wyjątkowo sprzyja lato. Warto więc wiedzieć, jak im zapobiegać i co zrobić, jak już wystąpią oraz kiedy należy udać się do lekarza.

TEKST DOROTA MIKŁASZEWICZ

Ważna jest S

łońce, woda, oderwanie się od codziennej rutyny – z tym głównie kojarzy się nam udany urlop. Ale wyjazd wakacyjny – również krajowy, a nie tylko daleka podróż – niesie często większe ryzyko infekcji czy urazu. Jeśli jednak dobrze się przygotujemy, możemy ograniczyć kłopoty ze zdrowiem.

Uwaga! Biegunka

Podstawą jest higiena. Przydadzą się antybakteryjne chusteczki i spraye do przecierania rąk przed posiłkiem. Uratują nas, gdy nie ma szans na umycie dłoni. Warto też mieć probiotyki, zawierają bowiem tzw. dobre bakterie, które złagodzą objawy zakażenia tymi „złymi”. Sprawdzajmy, co jemy, jak wygląda i pachnie żywność. Warzywa i owoce muszą być dokładnie umyte. Pijmy

Enteris + electrolytes

Suplement diety zawierający zestaw elektrolitów, glukozę oraz bakterie Lactobacillus rhamnosus, drożdże Saccharomyces boulardii i inulinę. Saszetki, 8 szt. A + 8 szt. B

napoje butelkowane i przegotowane, unikajmy tych z lodem w kostkach.

JAK SOBIE POMÓC?

Najważniejsze są dieta i nawadnianie. Jemy kleik ryżowy na wodzie, czerstwe pieczywo, biszkopty, suchary (więcej na s. 62 66). Pijemy wodę, słabą herbatkę i preparaty apteczne zawierające glukozę i elektrolity. Jeżeli ich nie mamy, uzupełnimy je letnią, przegotowaną wodą ze szczyptą soli i cukru na szklankę. Wykluczamy wszystko co pikantne, ciężkostrawne, surowe, a także kawę i alkohol. Sięgamy po probiotyki, węgiel aktywny i leki przeciwbakteryjne oraz hamujące perystaltykę jelit dostępne bez recepty.

KIEDY DO LEKARZA Od razu, jeśli występuje gorączka, ostre bóle brzucha i wymioty lub krew w kale.

Infekcje grzybicze

Żeby zminimalizować ryzyko długiego leczenia, należy mieć klapki pod prysznic i jednorazowe nakładki na deskę sedesową (kupimy je w drogeriach, aptekach, inter-

GDY BIEGUNKA PRZEBIEGA ŁAGODNIE, ALE NIE MIJA PO DWÓCH DNIACH DOMOWEGO LECZENIA LUB NASILA SIĘ, RÓWNIEŻ WARTO PÓJŚĆ DO LEKARZA.

45%

necie). Lepiej też nie objadać się słodyczami, bo podwyższony poziom cukru w organizmie sprzyja rozwojowi grzybów. Unikamy chodzenia boso, a po powrocie do domu myjemy stopy i spryskujemy sprayem przeciwgrzybiczym. Warto go też aplikować do wnętrza butów. Na pocące się stopy pomogą kąpiele z dodatkiem szałwii, rumianku, kory dębu lub liści brzozy. Aby uniknąć infekcji intymnej, po pływaniu należy wziąć prysznic, używając przy tym płynu do higieny intymnej, który pozwala zachować naturalne pH. Pomoże też stosowanie probiotyków ginekologicznych, które uzupełniają florę bakteryjną i przez to utrudniają namnażanie się bakterii.

JAK SOBIE POMÓC? Stopy można wymoczyć w mieszaninie octu jabłkowego z wodą (w proporcjach 1:1, przez pół godziny 3 razy dziennie). Inny sposób to wymieszać olejek herbaciany z kokosowym w proporcji 2:1 i smarować tym stopy. W przypadku infekcji intymnych stosujemy leki przeciwgrzybicze (ramka z ekspertem).

KIEDY DO LEKARZA? Najpóźniej po powrocie z urlopu, bo często są potrzebne preparaty na receptę.

Polaków, którzy wybierają się na urlop, obawia się problemów zdrowotnych.

ABY UCHRONIĆ STOPY PRZED ŚWIĄDEM I ZMIANAMI NA SKÓRZE WARTO STOSOWAĆ SPRAYE PRZECIWGRZYBICZE.

Urazy kończyn

Tu ważny jest rozsądek. Klapki na wędrówkę nie są odpowiednie, a nowe buty trzeba rozchodzić w domu. Przed wycieczką warto rozruszać stawy, wykonując kilka ćwiczeń, a do torby wrzucić środek dezynfekujący, opatrunek i bandaż elastyczny.

JAK SOBIE POMÓC? Przy otarciach należy oczyścić ranę (np. przemyć wodą) i ją zdezynfekować. Małą można zostawić bez opatrunku, większą trzeba przykryć jałowym. Wygodne są tzw. opatrunki w sprayu, rozpylane na ranę raz na 2 3 dni. Na duże otarcia z wysiękiem sprawdzą się sterylne opatrunki z jodyną. Pęcherzy nie przekłuwamy, jeżeli pękną, nie odrywamy fragmentów. Na świeże bąble najlepsze są plastry hydrokoloidowe, które zostawiamy na skórze, aż zaczną się odklejać. Po zwichnięciu lub skręceniu kończyny należy ją odciążyć, lekko unieść, schłodzić kompresem i usztywnić np. bandażem elastycznym.

KIEDY DO LEKARZA? Natychmiast, jeśli podejrzewamy złamanie. Objawy to m.in.: zniekształcenie kończyny, nieprawidłowa ruchomość w stawie, duży obrzęk, krwiak, siniak, silny ból.

Oparzenia słoneczne

Chcąc uniknąć kłopotów, przyzwyczajmy skórę do słońca – zacznijmy od godziny dziennie, ale nawet po paru dniach unikajmy opalania w godz. 10:00 16:00. Kilka razy dziennie smarujmy się kremem z filtrami UVA i UVB. Można zacząć od +50, a na pewno nie schodzić poniżej +15. Nakrywajmy głowę czapką lub kapeluszem z rondem, żeby osłonić twarz. Chrońmy też oczy.

JAK SOBIE POMÓC? Jeżeli skóra tylko piecze, boli i jest czerwona, to pół biedy. Gorzej, jeżeli pojawią się pęcherze z płynem. W obu wypadkach jak najszybciej zejdźmy ze słońca, następnie schładzajmy skórę letnią (nie lodowatą!) wodą przez 15 20 minut. Można wziąć kąpiel w wannie lub długi prysznic. Potem warto stoso-

wać okłady (np. z gazy namoczonej w chłodnej wodzie), które trzeba zmieniać w miarę, jak będą się nagrzewały od ciała. Pijmy dużo wody. Jeśli skóra jest tylko obolała i czerwona, pomogą preparaty ułatwiające gojenie i regenerację (np. panthenol). Przy pęcherzach można zastosować okłady hydrożelowe, ale potem udajmy się do lekarza, bo może być potrzebna maść na receptę. Nie przekłuwamy pęcherzy. Poparzonej skóry nie odkażamy, nie smarujemy jej tłuszczem ani tłustymi kremami, bo blokują oddawanie ciepła i opóźniają regenerację.

KIEDY DO LEKARZA? Od razu, jeśli brak czucia w poparzonym miejscu albo pęcherze pokrywają znaczną część ciała. Czasem wystarczy maść, ale w cięższych przypadkach może być wskazana hospitalizacja.

Ugryzienia i użądlenia

Zaczerwienie i swędzenie skóry zwykle po paru dniach ustępują, ale nie u osób z alergią. Aby zminimalizować ryzyko wstrząsu anafilaktycznego, alergik musi przy sobie mieć wstrzykiwacz z adrenaliną, ewentualnie inne leki przepisane przez lekarza. Zamiast na spacer po ukwieconej łące wybrać się do lasu, zamiast jaskrawych ubrań nosić ciemniejsze i uważać przy jedzeniu, by nie połknąć owada. Lepiej też nie używać perfum. Ukąszeniom przez komary, meszki i tzw. muchy końskie pomogą zapobiec repelenty w sprayu rozprowadzone na skórze lub olejki eteryczne z lawendy i goździków. Warto też myć się częściej niż zwykle, bo wiele owadów przyciąga zapach potu.

JAK SOBIE POMÓC? Żądło należy jak najszybciej podważyć i delikatnie wyciągnąć, unikając ściskania. Po ukąszeniu komara, meszki lub tzw. muchy końskiej, nie drapmy się. Umyjmy ukąszone miejsce chłodną wodą z mydłem, można też je zdezynfekować, a potem położyć zimny kompres.

KIEDY DO LEKARZA? Natychmiast, gdy po użądleniu wystąpią: swędząca pokrzywka i złe samopoczucie, trudności w oddychaniu, zawroty głowy, chrypka.

KOSMETYKI Z FILTRAMI SPF 30 50 GWARANTUJĄ WYSOKĄ OCHRONĘ, FILTRUJĄ BOWIEM 95−98 PROC. PROMIENIOWANIA UV.

KILKA PROSTYCH ĆWICZEŃ, NP. PORUSZANIE NOGĄ W KOSTCE, POMOŻE ZAPOBIEC URAZOM.

pytamyeksperta

MAGDALENA RÓG

Jak sobie pomóc podczas intymnych infekcji grzybiczych podczas lata?

W czasie wakacji, kąpiąc się w basenach, morzu czy też korzystając z toalet publicznych, można nabawić się infekcji grzybiczej. Za większość tych zakażeń odpowiada grzyb z rodzaju drożdżaków Candida albicans. W momencie pojawienia się niepokojących objawów takich jak: świąd, serowate upławy o nieprzyjemnym zapachu, należy szybko zadziałać. W przypadku nagłej potrzeby, w aptece są dostępne preparaty niewymagające wizyty u lekarza. Najczęściej polecany jest klotrimazol (lek z grupy azoli) w postaci globulek, tabletek i kremów. Kolejna propozycja to leki zawierające fentikonazol, w ich przypadku możliwa jest terapia jednodniowa lub trzydniowa preparatem w kapsułkach o wysokiej skuteczności. Dostępny jest też krem, który może zastosować partner seksualny.

W leczeniu i profilaktyce infekcji grzybiczych warto pamiętać o probiotykach ginekologicznych, które przyspieszą leczenie. Bakterie probiotyczne w procesie fermentacji wytwarzają kwas odpowiedzialny za utrzymanie niskiego pH.

Stosowanie probiotyków ginekologicznych już kilka dni przed planowanym wyjazdem zaleca się przede wszystkim kobietom z nawracającymi infekcjami lub stosującym antykoncepcję hormonalną. W trakcie infekcji uporczywy

świąd i podrażnienie pomogą złagodzić specjalistyczne emulsje i żele do mycia okolic intymnych i irygacje z benzydaminy

REKLAMA

Bądź gotowy DZIŚ DO DROGI

Przed egzotycznym wyjazdem należy skonsultować się z lekarzem, aby wykonać niezbędne szczepienia oraz omówić profilaktykę i zasady, których należy przestrzegać podczas pobytu w tropikach.

Takie postępowanie pozwoli spokojnie odpocząć, a po wyjeździe zachować nie tylko dobre wspomnienia, ale i zdrowie. Najlepiej wybrać się do poradni medycyny podróży na kilka tygodni przed planowanym urlopem. Podczas wizyty lekarz udziela niezbędnych informacji i dostosowuje program szczepień, biorąc pod uwagę miejsce wyjazdu, charakter podróży i indywidualne wskazania zdrowotne. Przed wyjazdem w tropikalne rejony świata, warto także wykonać standardowe badania profilaktyczne, istotne zwłaszcza w przypadku chorób przewlekłych.

Ważne szczepienia

Chociaż zagraniczne wyjazdy oznaczają przebywanie w różnych warunkach klimatycznych i sanitarno-epidemiologicznych, część szczepień zalecana jest bez względu na kierunek pobytu. Dotyczy to wyjazdu m.in. do Afryki i Ameryki Południowej oraz podróży z dłuższym postojem przesiadkowym w tych rejonach świata. Do najczęściej powtarzających się ze względu na ryzyko zakażenia należą szczepienia przeciwko: żółtej febrze (nazywanej też żółtą gorączką), zapaleniu wątroby typu A i B, zakażeniom meningokokowym A, C, W-135 i Y, wirusowym zapaleniom mózgu (m.in. kleszczowemu i japońskiemu). Oprócz nich zaleca się szczepienia m.in. przeciwko tężcowi, błonicy, krztuścowi i polio oraz przeciw bakteriom, którymi łatwo zarazić się, spożywając zanieczyszczoną wodę i żywność: durowi brzusznemu i cholerze. Zaszczepić się można w sta-

TEKST mgr farm. M ARTA STACHURA

cjach sanitarno-epidemiologicznych i innych wyspecjalizowanych punktach szczepień (informacje: www.gov. pl/web/gis/punkty-szczepien). Osoba zaszczepiona otrzymuje Międzynarodową Książeczkę Szczepień (International Certificate of Vaccination and Prophylaxis), która jest oficjalnym dokumentem potwierdzającym szczepienia lub inną formę profilaktyki przed podróżą. W razie zachorowania taka dokumentacja ułatwi personelowi medycznemu podjęcie właściwego postępowania diagnostycznego i leczniczego. Wpisy dotyczące szczepień obowiązkowych mogą być sprawdzane podczas przekraczania granic państwowych.

pod moskitierą zmniejszają ryzyko zarażenia się malarią.

Uwaga na malarię

Tę jedną z najbardziej niebezpiecznych chorób tropikalnych wywołuje zarodziec malarii przenoszony przez zarażone nim komary. Dlatego podczas pobytu w miejscach zagrożonych jego występowaniem (m.in. Brazylia, Peru, Wenezuela i większość afrykańskich krajów) tak ważna jest profilaktyka: stosowanie skutecznych repelentów, noszenie odzieży z długimi rękawami i nogawkami, a także unikanie przebywania w porze nocnej (czas wzmożonej aktywności komarów) na otwartych terenach, zwłaszcza w pobliżu zbiorników wodnych. Poza tym, już przed wyjazdem należy zastosować się do dobranej przez specjalistę medycyny podróży chemioprofilaktyki przeciwmalarycznej. Lekarz, dobierając profilaktyczne leki, bierze pod uwagę zarówno cel podróży, okres jej trwania, jak i towarzyszące nam choroby przewlekłe.

APTECZKA W TROPIKI

Muszą się w niej znaleźć obowiązkowo leki, które przyjmujemy na stałe. Zabieramy je w oryginalnych opakowaniach na wypadek kontroli bagażu przez służby graniczne. Leki w postaci płynnej w bagażu podręcznym przewozimy w opakowaniach do 100 ml. Zabieramy również:

− repelenty przeciwko owadom i pajęczakom (50% DEET, 20% ikarydyny),

− śrdodki dezynfekujące, materiały opatrunkowe, nożyczki, pęsetę,

− leki na biegunkę i elektrolity,

− preparaty przeciwalergiczne plus adrenalinę dla osób uczulonych na jad błonkoskrzydłych owadów,

− żel na świąd i maść przeciwbakteryjną,

− leki: przeciwzapalne, przeciwgorączkowe, przeciwbólowe,

− kremy z filtrem UV i aerozole z pantenolem łagodzące poparzenia słoneczne.

Kapelusz z ochronną siatką i spanie

farmaceutkęZapytaj

Wątpliwości Czytelników dotyczące domowych sposobów i preparatów aptecznych rozwiewa mgr farmacji Ewa Dembowska. Ty także chcesz zadać pytanie? Napisz na adres magazyn@dbamozdrowie.pl

pytanie

Ostatnio męczą mnie wzdęcia. Co mogę zrobić, aby zaradzić tej nieprzyjemnej dolegliwości?

Barbara S. z Kielc

pytanie

Jak sobie pomóc przy chorobie lokomocyjnej?

Ewa P. z Sopotu

Generalna rada dla chorujących to wybrać odpowiedni środek transportu, pociąg będzie najmniej uciążliwy. Zawsze dobrze jest także siadać przodem do kierunku jazdy. Dolegliwości związane z chorobą lokomocyjną pomogą złagodzić produkty zawierające imbir, np. popijanie herbaty czy ssanie cukierków. Również mięta ma właściwości kojące nudności, mdłości i zawroty głowy. Warto też sięgnąć po środki farmakologiczne, stosowane zgodnie z instrukcją producenta są skuteczne, ale potrafią mieć działanie uboczne, np. senność, co nie każdemu odpowiada. Nie wszystkie też mogą przyjmować kobiety w ciąży lub karmiące. Dostępne są także opaski uciskowe na nadgarstek (wykorzystują właściwości akupresury), cenione ze względu na łatwość użycia, brak działań ubocznych i skuteczność.

Wzdęcia to efekt gromadzenia się gazów, szczególnie w odcinku jelita grubego. Dzieje się tak, gdy jemy za szybko (połykając z pokarmem duże ilości powietrza), zbyt duże porcje i tłuste pożywienie (mięsa), które długo zalega w układzie trawiennym – fermentacja sprzyja produkcji gazów, zwłaszcza gdy perystaltyka jest spowolniona np. przez siedzący tryb życia. Duże znaczenie ma nietolerancja pokarmowa, np. niektórzy z powodu niedoboru laktazy nie trawią mleka, stąd m.in. wzdęcia po spożyciu nabiału. Pewne formy węglowodanów (laktoza, fruktoza, słodziki w gumach do żucia, napojach gazowanych czy produktach cukierniczych) są źle trawione i ich fermentacja po-

woduje dolegliwości. Dzieje się tak też, gdy spożywamy niektóre warzywa (strączki, cebulę). Gdy mamy wzdęcia, najlepiej zrewidować swoje menu i zmienić sposób odżywiania, jeść więcej probiotyków, kefirów, ogórków i kapusty kiszonej. Pomocna może być dieta FODMAP (polega na wyeliminowaniu niektórych węglowodanów, których organizm nie jest w stanie rozłożyć i wchłonąć w jelicie cienkim). Przy tej dolegliwości nieocenione są zioła, herbaty z kopru włoskiego, melisy, rumianku, mięty, imbiru czy bazylii. Podczas robienia potraw z produktów powodujących wzdęcia, stosujmy kminek, koper, pietruszkę, kardamon, imbir, a także bazylię, majeranek i nieco pieprzu tureckiego. Można też zażywać leki, które sprawiają, że pęcherzyki powietrza i innych gazów są łatwiej wydalane. Gdy to nie pomaga, należy skonsultować się z lekarzem. Powodem wzdęć może być poważniejsza dolegliwość, np. zespół jelita drażliwego, choroby wątroby i trzustki, nietolerancje pokarmowe czy refluks. Nagłe wzdęcie brzucha z zatrzymaniem wiatrów (gazów) i stolca, a następnie z wymiotami to objaw niedrożności jelit. W takim wypadku wizyta u lekarza jest konieczna.

Wsparcie dla Twojej wątroby

PROBLEMY TRAWIENNE

BLISKO 40 LAT NA RYNKU

POLSKI LEK

Sylimarol 70 mg, tabletka drażowana. Substancja czynna: 100 mg wyciągu suchego z łuski ostropestu plamistego (Silybi mariani fructus extractum siccum, 20-34:1) Wskazania do stosowania: Wspomagająco w stanach rekonwalescencji po toksyczno-metabolicznych uszkodzeniach wątroby spowodowanych m.in. czynnikami toksycznymi (np. alkohol, środki ochrony roślin) oraz w niestrawności (wzdęcia, odbijania) po spożyciu ciężkostrawnych pokarmów. Wspomagająco w dolegliwościach po przebyciu ostrych i przewlekłych chorób wątroby. Podmiot odpowiedzialny: Poznańskie Zakłady Zielarskie Herbapol S.A., ul. Towarowa 47/51, 61-896 Poznań.

NAJWYŻSZA DAWKA SYLIMARYNY *

KOMPLEKS WITAMIN * spośród produktów marki Sylimarol

Sylimarol® Vita 150, kapsułki twarde. Produkt złożony. Substancje czynne: 214,3 mg wyciągu suchego z łuski ostropestu plamistego (Silybi mariani fructus extractum siccum, 20-34:1), ekstrahent – metanol 90%; witamina B1 (chlorowodorek tiaminy) 10 mg, witamina B2 (ryboflawina) 4 mg, witamina B6 (chlorowodorek pirydoksyny) 10 mg, witamina PP (nikotynamid) 10 mg, pantotenian wapnia 4 mg. Wskazania do stosowania: Wspomagająco w stanach rekonwalescencji po toksyczno-metabolicznych uszkodzeniach wątroby spowodowanych m.in. czynnikami toksycznymi (np. alkohol, środki ochrony roślin) oraz w niestrawności (wzdęcia, odbijania) po spożyciu ciężkostrawnych pokarmów. Wspomagająco w dolegliwościach po przebyciu ostrych i przewlekłych chorób wątroby. Podmiot odpowiedzialny: Poznańskie Zakłady Zielarskie Herbapol S.A., ul. Towarowa 47/51, 61-896 Poznań.

To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Zwróć uwagę na przeciwwskazania. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.

Tradycyjny produkt leczniczy roślinny z określonymi wskazaniami wynikającymi wyłącznie z długotrwałego stosowania.

POWIEDZ STOP INFEKCJI PĘCHERZA.

WYBIERZ UROSEPT

Urosept®, tabletka drażowana. Produkt złożony. Wskazania do stosowania: Urosept jest lekiem o łagodnym działaniu mo czopędnym. Stosowany jest pomocniczo w zakażeniach układu moczowego i w kamicy dróg moczowych. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancje czynne, rośliny z rodziny astrowatych ( Asteraceae, dawniej Compositae) lub na którą kolwiek substancję pomocniczą. Podmiot odpowiedzialny: Poznańskie Zakłady Zielarskie Herbapol S.A., ul. Towarowa 47/51, 61-896 Poznań.

POWIEDZ STOP KAMICY NERKOWEJ!

WEŹ UROSEPT!

Urosept®, tabletka drażowana. Produkt złożony. Wskazania do stosowania: Urosept jest lekiem o łagodnym działaniu moczopędnym. Stosowany jest pomocniczo w zakażeniach układu moczowego i w kamicy dróg moczowych. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancje czynne, rośliny z rodziny astrowatych ( Asteraceae, dawniej Compositae) lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Podmiot odpowiedzialny: Poznańskie Zakłady Zielarskie Herbapol S.A., ul. Towarowa 47/51, 61-896 Poznań.

To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Zwróć uwagę na przeciwwskazania. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.

SyliOTC-KP-APT-161-3

naKuracje czas menopauzy

Dzięki ziołom możesz złagodzić większość objawów spowodowanych przekwitaniem. Również zmiana diety sprawi, że poczujesz się lepiej.

TEKST ANNA SKOCZEŃ

Latem dolegliwości wywołane menopauzą mogą szczególnie dawać się we znaki. Wysoka temperatura na zewnątrz powoduje, że uderzenia gorąca i potliwość stają się jeszcze dotkliwsze. W ciepłe dni nasilają się również problemy z krążeniem żylnym. Ale są też i dobre strony lata łatwy dostęp do owoców i warzyw sprawia, że bez specjalnego wysiłku można przestawić się na bardziej zdrowy jadłospis. Zdaniem ekspertów, już samo ograniczenie o 200 zjadanych

kalorii przynosi poprawę samopoczucia. Podobnie, choćby częściowa rezygnacja z czerwonego mięsa i tłustych wędlin. Niektóre pokarmy są natomiast bardzo pożądane w codziennej diecie. Należą do nich: awokado, banany, jagody, morele, pomidory, soja, warzywa zielonolistne, tłuste ryby morskie, płatki owsiane, jogurt naturalny, kefir, maślanka. Dostarczają potrzebnych składników: potasu, wapnia, witaminy K, antyoksydantów, kwasów omega-3, izoflawonów.

Z lasu i ogrodu

o właściwy sposób suszenia i przechowania.

Dla kobiet w okresie menopauzy

Suplement diety. Herbatka ziołowa w torebkach do zaparzania z melisą, szałwią, borówką brusznicą i szyszkami chmielu. Torebki, 20 szt.

Poprawiają nastrój:

melisa lekarska, przytulia wonna, chmiel zwyczajny, dziurawiec.

Zioła te zmniejszają wrażliwość układu nerwowego, co daje efekt uspokajający. Regularnie stosowane przeciwdziałają depresji (zwłaszcza dziurawiec). Są źródłem fitoestrogenów (np. chmiel), dzięki którym menopauza ma łagodniejszy przebieg. Wykazują właściwości antybakteryjne (np. przytulia) i mogą być pomocne m.in. przy gruźlicy (zwłaszcza chmiel). Korzystnie wpływają na układ pokarmowy (np. dziurawiec) w stanach zapalnych żołądka i jelit, zmniejszonym przepływie żółci, przy wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego. Hamują podział komórek nowotworowych (np. melisa). Napar z 4 ziół. Przygotuj po 100 g suszonych liści melisy i ziela przytulii wonnej. Odmierz 50 g szyszek chmielu i 40 g ziela dziurawca. Połącz ze sobą wszystkie składniki i dobrze wymieszaj. Łyżkę ziół zalej szklanką wrzącej wody, a następnie ogrzewaj pod przykryciem 15 minut w kąpieli parowej, np. nad garnkiem z gotującą się wodą. Pij 1/2 szklanki 3 razy dziennie.

Przeciwdziałają zaparciom:

kruszyna pospolita, senes wąskolistny.

Są bogate w tzw. antrazwiązki, które działają na jelito grube i powodują przeczyszczenie (kruszyna po 8 12 godzinach, senes po 6 8). Wykazują również delikatne właściwości antybakteryjne.

Odwar z kruszyny. 1/2 łyżki suszonej, rozdrobnionej kory zalej szklanką letniej wody, ogrzewaj do wrzenia, a potem jeszcze gotuj wolno pod przykryciem 15 minut, odcedź. Wypij wieczorem przed snem.

Napar z senesu. 1 2 łyżki suszonych liści zalej

2/3 szklanki wrzątku i przykryj na 15 minut, odcedź.

Pij 2 3 łyżki 1 3 razy dziennie po posiłku.

– jeśli sama zbierasz zioła, pamiętaj, aby robić to w miejscach oddalonych od dróg i w pogodne dni, po obeschnięciu porannej rosy. W zielarni dopytaj

Ograniczają potliwość:

porost islandzki, szałwia lekarska.

Hamują pracę gruczołów potowych i rozwój bakterii. Działają osłonowo na drogi oddechowe i przewód pokarmowy, zmniejszają w nich stany zapalne i chronią przed podrażnieniem (zwłaszcza porost). Łagodnie obniżają poziom cukru we krwi (szałwia). Odwar z porostu i szałwii. Zrób mieszankę z 10 g porostu islandzkiego i 15 g szałwii. 1 i 1/2 łyżki ziół zalej szklanką wody o temperaturze pokojowej, przykryj, doprowadź wolno do wrzenia, gotuj jeszcze 2 4 minuty, odstaw na 10 minut, odcedź. Pij 1 2 łyżki co 3 godziny.

Przeciwdziałają bólom w okolicy serca:

melisa, kozłek lekarski, głóg dwuszyjkowy.

Uspokajające działanie melisy przekłada się na słabsze odczuwanie stresu i spokojniejszą, bardziej miarową pracę serca. Zioło może być pomocne w zaburzeniach jego rytmu wywołanych pobudzeniem emocjonalnym. Podobnie działa głóg. Kozłek natomiast to silny naturalny lek przeciwko lękom i nerwicy. Napar z 3 ziół. Połącz 100 g suszonych kwiatów głogu, 40 g liści melisy oraz 30 g korzeni kozłka i dokładnie wymieszaj. Następnie łyżkę stołową ziół zalej szklanką wrzącej wody. Po 15 minutach parowej kąpieli odczekaj 5 minut, odcedź. Pij 4 razy dziennie po 1/2 szklanki.

Głóg

Suplement diety. Zioła w torebkach do zaparzania, które wspomagają funkcjonowanie serca i układu krążenia. Torebki, 30 szt.

Dawka jodu

Bogaty w ten pierwiastek porost islandzki ma pobudzający wpływ na pracę gruczołu tarczycy.

Zmniejszają zastój krwi w żyłach:

kasztanowiec zwyczajny, arnika górska i jarzębina.

Wzmacniają ściany naczyń krwionośnych i zwiększają ich elastyczność. Dzięki temu poprawia się krążenie i krew nie zalega w kończynach. Zioła te zmniejszają krzepliwość i chronią przed zakrzepami. Zapobiegają przenikaniu na zewnątrz osocza i czerwonych krwinek, przeciwdziałającobrzękom. Regulują mikroflorę w przewodzie pokarmowym (np. kasztanowiec).Wzmacniają serce i zwiększają jego wydolność (np. arnika). Dostarczają dużo witaminy C i są moczopędne (np. jarzębina). Napar z 3 ziół. Przygotuj susz: po 100 g kwiatów kasztanowca i jarzębiny, 20 g koszyczków arniki. Zmieszaj ze sobą zioła. Nabierz łyżkę stołową mieszanki, zalej szklanką wrzącje wody i ogrzewaj w kąpieli parowej ok. 15 minut, odczekaj 10 minut, wymieszaj napar i odcedź. Stosuj

Uwolnij się od zaparć. Dzięki Sollievo.

Zdrowe jelita to harmonia.

Harmonia ruchów w naszym organizmie. Złe nawyki żywieniowe, wiek lub brak aktywności fizycznej mogą spowolnić te fizjologiczne ruchy i wywołać zaparcia.

Dzięki kompleksowi substancji naturalnych, Sollievo PhysioLax wspomaga wypróżnianie poprzez fizjologiczne działanie przeczyszczające, które pobudza pracę jelita, z poszanowaniem dla organizmu i środowiska. Ulga w zaparciach.

DZIAŁANIE NIEFARMAKOLOGICZNE

W 100% glutenu bez

NATURALNA BIODEGRADOWALNA FORMUŁA

W APTEKACH

WYRÓB MEDYCZNY CE 0477

Aboca posiada certyfikat B Corp

dobrowspolne.aboca.com

Producent: Aboca S.p.A. Società Agricola

Sansepolcro (AR) - Italia

Dystrybutor i podmiot prowadzący reklamę: Aboca Polska Sp. z o.o., 40-384 Katowice, ul. Ks. Bpa. H. Bednorza 2a-6 - Polska

BRAK

SYNTETYCZNYCH

DLA DOROSŁYCH I MŁODZIEŻY

Dzień telefonu bez

Wyobrażacie sobie dzień bez komórki? Żadnych wiadomości, zero kontaktu z social mediami. Żadnego klikania, sprawdzania powiadomień… Ale jak to? Przecież będziemy wykluczeni z nurtu wydarzeń… Ten sposób myślenia zyskał już swoją nazwę FOMO (Fear of Missing Out), czyli obawa, że przegapimy coś, co jest udziałem innych. Co zatem w zamian? A jeśli powiem, że choćby teraz, w czasie wakacji szum drzew, ptaków śpiew albo po prostu błoga cisza, doświadczanie tu i teraz, to was przekonam do bycia czasami offline? Ta druga postawa jest coraz bardziej powszechna. Bo JOMO, jak się ją określa (Joy of Missing Out), uwalnia od presji porównywania się, skupia się na tym, co autentyczne i ważne dla nas samych. Do tego jest zachowaniem sprzyjającym zdrowiu, tak samo jak dopasowana dieta czy trening. Ale, jak to ze wszystkim bywa, i tu potrzebny jest balans. Korzystanie z mediów społecznościowych wzbogaca, uczy, rozwija. Warto jednak znaleźć swój sposób, by mądrze korzystać z możliwości, jakie daje współczesny świat, jednocześnie dbając o nasze emocjonalne dobro. Proponuję zacząć od zaraz, a najpóźniej 15 lipca, bo właśnie wtedy przypada Dzień bez Telefonu Komórkowego:-)

Karolina Banasiak

Farmaceutka, redaktor prowadząca ,,DOZ Magazyn”. Miłośniczka kotów, ciekawych ludzi i książek. Energii dodają jej zajęcia na trampolinach i jogging, a wycisza się na działce w otoczeniu natury.

TEKST KAROLINA BANASIAK

ZDJĘCIA: ROBBY CYRON

ŻYJĘzdrowo

Przewiewne ubranie, chłodna kąpiel, wentylator – to nie wszystko, co może nam przynieść ulgę podczas upałów. Jednym ze sposobów na radzenie sobie z wysoką temperaturą jest również odpowiednia dieta.

Dla ochłody nie tylko lody

Przetrwać w dobrej formie

Rozgrzane powietrze utrudnia codzienne funkcjonowanie, czujemy znużenie i mamy problemy z koncentracją.

Podpowiadamy, jak odzyskać energię i dobrą kondycję gdy żar leje się z nieba.

TEKST MARTA SZYMCZYK-JAWORSKA

Skutki przegrzania i odwodnienia mogą pojawić się nagle. Objawiają się osłabieniem, wzmożonym pragnieniem, czasami także zawrotami głowy. Takie dolegliwości mogą wystąpić nie tylko u sercowców czy diabetyków, ale u każdego z nas, nawet gdy nic nam nie dolega. Zatem jeśli w upalny dzień poczujemy się ospali, osłabieni, nie lekceważmy tego. Przegrzanie organizmu może bowiem prowadzić do udaru cieplnego (szczegóły w ramce na następnej stronie). Dlatego latem, na urlopie czy w mieście, pamiętajmy o nawadnianiu organizmu, lekkiej diecie i odpowiednim stroju.

Zdrowo gasimy pragnienie

W upały trzeba dużo pić to wiemy wszyscy. Woda nie tylko poprawia metabolizm i krążenie, transportuje także składniki odżywcze do mięśni i stawów (zapobie ga ciężkości nóg). Ważna jest nie tylko ilość płynów (co najmniej

1,5 2 l dziennie), ale też ich jakość. Powinny zawierać witaminy i elek trolity (naturalne pierwiastki), któ re tracimy wraz z potem. Dietetycy zalecają, oprócz wody, świeże soki z owoców i warzyw (wiśni, buraka, marchwi, selera).

A wodę radzą

wzbogacać

sokiem z cytryny, plastrami cytrusów, listkami mięty (będzie jak napój izotoniczny)

albo kawałkami imbiru, który ułatwi przyswajanie witamin i minerałów. Z napojów mlecznych proponują np. maślankę i ayran (jogurt naturalny z wodą i solą) popularny w Turcji w upały. Napój mogą zastąpić owoce: arbuz, melon, grejpfrut. Dzięki dużej zawartości wody gaszą pragnienie i nawadniają. W naszej umiarkowanej strefie klimatycznej chętnie chłodzimy się też... jedzeniem: chłodnikiem, lodami i sorbetami, które mają mniej kalorii niż lody, za to więcej witamin, zwłaszcza jeśli przygotujemy je sami ze świeżych owoców (truskawek, borówek, jagód, porzeczek, agrestu). Zaś orzeźwiające chłodniki przyrządzamy z botwiny i buraków na bazie jogurtu naturalnego, kefiru, maślanki, zsiadłego mleka. Są nie tylko pyszne, ale też zdrowe, bo z dodatkiem surowych warzyw. Natomiast w ciepłym klimacie i w tropikach mieszkańcy piją i jedzą gorące napoje i dania (często doprawione na ostro). A to dlatego, że po ich

wypiciu czy zjedzeniu organizm bardziej się poci, a od potu ciało się chłodzi!

Dbamy o nogi, aby były lekkie

Podczas upałów mogą się pojawić kłopoty z krążeniem i puchnięciem nóg. Pomóc może moczenie stóp w letniej wodzie z dodatkiem soli kuchennej lub octu jabłkowego (łyżka na litr wody). Ulgę przyniesie też okładanie opuchniętych miejsc kostkami lodu owiniętymi w baściereczkę lub stosowanie preparatów z apteki, np. chłodzącego balsamu z mentolem lub w sprayu.

REKLAMA

Kondycja stóp i nóg zależy także od obuwia. Najlepsze jest to z naturalnych materiałów, np. skórzane sandałki, choć i w nich nogi się pocą. Pomogą dezodoranty i zasypki do stóp. Ale warto mieć też pod ręką plastry, bo w upał nietrudno o otarcia (np. po długich wędrówkach). Kiedy można, chodzimy więc boso, brzegiem morza, po mokrej trawie. Zimna woda hartuje i pozytywnie wpływa na krążenie.

Nosimy przyjazne tkaniny

Len, bawełna, jedwab w nich ciało czuje się najlepiej. Przewiewna tkanina bawełniana przepuszcza powietrze, nie zatrzymuje wilgoci, nie podrażnia rozgrzanej skóry, nie wywołuje odparzeń. A naturalny jedwab dostosowuje się do pogody: lekko chłodzi w upalne dni lub ciepło otula, kiedy robi się rześko. Jedwabne materiały również odparowują wilgoć, więc sprawdzają się nie tylko w letnich bluzkach i sukienkach, ale także jako tkaniny pościelowe. Materiały z lnianej przędzy też pozwalają skórze oddychać. Mają właściwości higroskopijne, wchłaniają wilgoć, ale i szybko ją odparowują. Dają uczucie przyjemnego chłodu w upały i, co ciekawe, zatrzymują część promieni słonecznych. Są też odporne na promieniowanie

UV. Takie właściwości ma także len z domieszką bawełny

SOS! Udar cieplny

Wystawianie się na słońce bez nakrycia głowy i osłony karku może doprowadzić do przegrzania organizmu. Udarowi słonecznemu mogą sprzyjać też leki, np. moczopędne, obniżające ciśnienie, antydepresanty.

Co wtedy robić?

Niezwłocznie zejść ze słońca, odpoczywać w zacienionym, przewiewnym miejscu, pić często małe łyki wody.

Pomogą zimne okłady na szyję, głowę, pod pachami.

lub wiskozy (jest ona wytwarzana sztucznie, ale z surowców naturalnych, np. drewna). Plusem takich tkanin jest to, że są przewiewne i mniej się gniotą.

Ucinamy sobie drzemkę

Nie bez powodu wymyślono sjestę w krajach, w których latem żar leje się z nieba. Hiszpanie i Grecy robią sobie przerwę w ciągu dnia, gdy słońce jest w zenicie, aby w cieniu odpocząć. Nawet 10 20-minutowa drzemka w południe regeneruje, normalizuje ciśnienie, poprawia pamięć. Efekty są widoczne od razu po przebudzeniu. Przez kolejne godziny dnia jesteśmy wypoczęci i zrelaksowani. Podczas drzemki uwalnia się serotonina (tzw. hormon szczęścia), więc zmniejsza się poziom stresu i nastrój staje się lepszy. Pamiętajmy tylko, by nie wydłużać popołudniowej drzemki, bo wtedy może ona zaburzać rytm dnia i wieczorem trudniej będzie zasnąć.

Dla lepszego snu

Wypróbowany sposób to ułożenie się jak najniżej, najlepiej na materacu na podłodze, bo tu jest najchłodniejsze powietrze. Wieczorem, gdy upał zelżeje, wietrzymy sypialnię i zostawiamy uchylone okno w ten sposób dotlenimy organizm i łatwiej zaśniemy. Ważna jest też pościel, a właściwie tkanina, z której ją uszyto. Na poszwy najlepsza jest

5mitów... o upałach

1Gdy nie mamy pragnienia, nie musimy pić. Nieprawda! W upały nawadniamy się cały czas. Osoby starsze odczuwają mniejsze pragnienie i przez to szybciej się odwadniają.

2Latem należy odsłaniać ciało. Nie, bo gdy za bardzo je odkryjemy, jeszcze bardziej odczuwamy spiekotę. Nosimy przewiewne ubrania w jasnych kolorach słońce będzie mniej dokuczliwe.

3Napój z kostkami lodu najlepiej chłodzi. Nie, przeciwnie. Lodowaty napój sprawia, że nasze ciało wytwarza ciepło, aby się ogrzać. Lepiej wypić np. letnią herbatę skuteczniej nawadnia niż mrożona.

4Gdy jest skwar, śpijmy nago! Nie, lepiej w koszulce (tkanina chłonie pot). Gdy śpimy nago, pot może wychłodzić ciało.

5Od lodów można dostać anginy. To mit! Anginę wywołują drobnoustroje. Lody najlepiej jeść w cieniu lub w klimatyzowanej kawiarni, aby ciało nie było mocno rozgrzane.

cienka bawełniana, satynowa lub jedwabna (flanelowa będzie grzała!), a prześcieradło może być lniane. Eksperci od dobrego snu uważają, że ważny jest również rodzaj materaca, najlepiej śpi się w upały na lateksowym lub lateksowo-sprężynowym. Pianka lateksowa przepuszcza powietrze i chłodzi ciało, a tym samym pozwala wypocząć.

DZIECI UWIELBIAJĄ PLUSKANIE SIĘ W WODZIE. ALE NIE MOŻE BYĆ ZIMNA, BO SZYBKO OBNIŻA TEMPERATURĘ CIAŁA .

Smaczne, aromatyczne

i rozpływają się w ustach...

Kto nie lubi frytek, hot dogów czy hamburgerów?

Te wszystkie „pyszności”

to zdrowotna pułapka.

Można ją jednak ominąć, nie rezygnując z walorów smakowych tego jedzenia.

TEKST MAGDALENA ŁUKÓW

Odchudzamy

fast-food

Dane nie kłamią. Coraz więcej ludzi na świecie cierpi na nadwagę czy otyłość i choroby, które one generują. Jedne tak oczywiste jak miażdżyca czy cukrzyca typu 2, ale też zaskakujące jak... osteoporoza, alergia, migrena czy anemia.

Smacznie, tanio i... byle jak

Powód? Zdaniem specjalistów, główny to jedzenie byle czego, czyli traktowanie ciała jak śmietnik, do którego bezkarnie można wrzucić wszystko. Badania prowadzone na wrocławskim uniwersytecie SWPS pokazały, że statystyczny Polak odżywia się prawidłowo zaledwie do... drugiego roku życia. Potem nawet dzieci zaczynają być karmione fast foodem.

W pełnym rozumieniu fast food (dosłownie szybkie jedzenie) to nie tylko hamburgery czy frytki, lecz każdy rodzaj wysokoprzetworzonego, na ogół taniego pożywienia, które można zjeść od razu lub przygotować w błyskawicznym tempie. Tyle że jest to jedzenie kiepskiej jakości, nafaszerowane chemicznymi dodatkami poprawiającymi jego wygląd, smak, trwałość,

a nawet konsystencję. To że fast food dosłownie rozpływa się w ustach, a więc możemy zjeść go szybciej i więcej, by się nasycić, to nie przypadek. Bogaty jest bowiem w tłuszcze i węglowodany, ale, niestety, ubogi w białka, witaminy i składniki mineralne. Przykłady bomb kalorycznych? Zestaw składający się

Jedzenie gotowych lub półgotowych dań prowadzi do niedożywienia jakościowego. Osoba otyła może być więc anemikiem.

z hamburgera z podwójną porcją mięsa i dodatkowej warstwy bułki (ok. 510 kcal), porcji frytek (ok. 400 kcal) i coli (ok. 200 kcal) = 1110 kcal; kubełek z kawałkami kurczaka (10 sztuk, ok. 1370 kcal) i frytkami ok. (400 kcal) = 1770 kcal. Przykład złego składu? Tak uwielbiane przez dzieci nuggetsy to tylko 50 proc. jakiegokolwiek

mięsa. Reszta to zmiażdżone chrząstki, tłuszcz, żyły. Do tego dochodzi ok. 30 różnych sztucznych, chemicznych wypełniaczy, które podnoszą walory wizualne i smakowe.

Jak skutecznie się bronić?

To trudne, bo wymaga zarówno czasu, jak i wysiłku, a tego dziś brakuje nam najbardziej. Ponadto, niemal gotowy do konsumpcji, tani fast food szybko wypiera z rynku droższe pełnowartościowe produkty. Jeśli więc brakuje nam czasu i sił, by prowadzić w pełni zdrową kuchnię, zastosujmy przynajmniej opcję minimum, czyli wyeliminujmy z diety produkty typu instant (gotowe zupy, sosy, które zalewa się wrzątkiem), kostki rosołowe z glutaminianem sodu, przyprawy w płynie i gotowe sosy sałatkowe, parówki robione z MOM-u, czyli z mięsa oddzielanego mechnicznie od kości, i konserw mięsnych, kolorowe napoje gazowane, syropy, desery w proszku, płatki śniadaniowe słodzone nie tylko cukrem, lecz także syropem glukozowo-fruktozowym. Jak to zrobić? Dokładnie czytając etykiety kupowanych produktów. Pięć prostych punktów, na które warto zwracać uwagę, pokazujemy obok. Najlepiej byłoby jednak wziąć się za gotowanie. Zacząć traktować jedzenie jak ważną część życia, a nie proces jego podtrzymywania, a organizm jak coś o co dbamy tak, jak o swój wygląd czy wizerunek. Zamiast chrupek zalanych mlekiem ugotować owsiankę, zamiast sięgać po zupę w proszku, przygotować aromatyczny krem z warzyw, zamiast zjeść kupioną kanapkę, przyrządzić odpowiednio przyprawiony hamburger z dobrego mięsa (patrz przepis). Wędlinę ze sklepu zastąpić upieczonym mięsem, a na deser zrobić ciasto lub kisiel z owoców i mąki ziemniaczanej. A wtedy organizm

Jak czytać

ETYKIETY?

DŁUGOŚĆ LISTY

Wskazuje na stopień przetworzenia produktu. Im jest krótsza, tym lepiej.

KOLEJNOŚĆ SKŁADNIKÓW

Pozycja na liście zależy od ilości składnika w produkcie. Im znajduje się wyżej, tym jest go więcej, np. jeśli kupujemy kakao, to pierwsze na liście powinno być kakao, a nie cukier.

KALORYCZNOŚĆ

Dużą kalorycznością odznaczają się produkty wysokoprzetworzone. Obfitują bowiem w cukier i tłuszcz, który jest nośnikiem smaku.

ZAWARTOŚĆ

ŚRODKÓW SŁODZĄCYCH

Jeżeli cukier znajduje się na pierwszym, drugim lub trzecim miejscu, lepiej kupić inny produkt. Warto też unikać syropu glukozowofruktozowego, ograniczać maltozę, fruktozę, glukozę.

ILOŚĆ WODY, SOLI, SODU

I TŁUSZCZÓW TRANS

Dużo wody i soli znajdziemy np. w wędlinach, bo razem zwiększają wagę produktu. Najgorsze dla naszego zdrowia są jednak tłuszcze trans, które podnoszą poziom cholesterolu we krwi i mogą prowadzić do miażdżycy.

PRZEPIS NA DOMOWY HAMBURGER

•Składniki: 3 pełnoziarniste bułki, 30 dag dobrze przyprawionego mięsa mielonego (najlepiej wołowiny lub drobiu), dodatki do smaku: np. plastry pomidora, gotowanego buraka lub ogórka, piórka cebuli, sałatka szwedzka, plastry żółtego sera, odrobina masła.

•Przygotowanie: Na patelni grillowej opiekamy hamburgery po kilka minut z każdej strony, aby były ścięte (te z samej wołowiny nie powinny być ścięte całkowicie, bo staną się twarde), następnie rumienimy od środka przekrojone na pół i posmarowane masłem bułki. Wypełniamy składnikami i gotowe.

ŻYJĘ ZDROWO w dobrej formie

Joga na trawie

WARTO WYKORZYSTAĆ LATO I ĆWICZYĆ W PLENERZE. DZIĘKI TEMU ROZCIĄGNIESZ MIĘŚNIE, DOTLENISZ ORGANIZM I POZBĘDZIESZ SIĘ NAPIĘCIA.

TEKST BARBARA TULEJA

Proste asany (pozycje jogi) wzmocnią nasze stawy i mięśnie, a tym samym zwiększą ich elastyczność. Ciało stanie się mniej podatne na urazy. Poprawi się postawa. Ustabilizuje się też ciśnienie tętnicze krwi. Wyciszysz się i pozbędziesz napięcia. Ćwicz na świeżym powietrzu, ponieważ to niesie wiele korzyści. Kontakt z naturą uspokaja i relaksuje. Organizm jest lepiej dotleniony. A promienie słońca wspomagają produkcję witaminy D i naturalnie wspierają naszą odporność.

VRKSASANA POZYCJA DRZEWA

relaksuje i poprawia postawę

Stań prosto i połóż prawą stopę wysoko na lewym udzie. Postaraj się, by była jak najbliżej pachwiny. Lewa noga musi być wyprostowana. Złóż ręce i unieś je nad głowę. Złap równowagę i oddychaj. Zmień nogę. Powtórz 6 razy.

ADHA MUKHA PIES Z GŁOWĄ W DÓŁ

rozciąga napięte mięśnie nóg

Codzienne ćwiczenie na świeżym powietrzu to moc korzyści dla naszego organizmu.

Dezodorant ze srebrem

Dezodorant roll-on to połączenie wyselekcjonowanych składników, które zapewniają ochronę przed poceniem i nieświeżym zapachem. Kosmetyk nie zawiera aluminium. 50 ml

Stań w lekkim rozkroku. Pochyl się i przesuwaj dłonie po podłożu tak, aby nogi, tułów i ręce utworzyły trójkąt. Następnie spróbuj rozciągnąć nogi i dotknąć piętami do podłoża. Wytrzymaj tak 15 sekund. Powtórz 6 razy.

MARJARYASANA

POZYCJA KOTA I KROWY

rozgrzewa i rozluźnia kręgosłup

Wykonaj klęk podparty. Kolana rozstaw na szerokość bioder. Wyprostuj plecy. Ręce trzymaj proste w łokciach. Napnij mięśnie brzucha. Robiąc głęboki wdech nosem, unieś głowę. Następnie wykonaj wydech, opuść głowę, jakbyś chciała ją schować w ramionach i wypchnij plecy maksymalnie do góry, aby utworzyły łuk. Biodra przesuń do przodu. Zrób 5 oddechów i rozluźnij mięśnie. Powtórz 4 razy.

JEMzdrowo

Soki napoje nektary

– które najlepsze?

Zwyczajowo niemal wszystkie napoje kupowane w kartonach i butelkach nazywamy sokami. Tymczasem jest to zróżnicowana grupa produktów. Niektóre są bardzo wartościowe, a inne mniej i lepiej pić je sporadycznie.

Napijmy zdrowegosię soku

NasZ ekspert

mgr inż. żywienia człowieka absolwentka wydziału Żywienia Człowieka SGGW

Troskliwe mamy i babcie tłumaczą swoim pociechom, że soczki to samo zdrowie i zachęcają, aby sączyły je przez słomkę dołączoną do kartonika. A ponieważ

czym skorupka za młodu nasiąknie... to soki chętnie

pijemy też później. Nic tylko się cieszyć, ale pod warunkiem, że wybieramy wartościowe produkty.

Im większy sklep, tym więcej alejek i półek z różnymi napojami. Jedne w kartonach, inne w butelkach plastikowych lub szklanych. Wszystkie opakowania zachęcają do zakupu. Zdobią je zdjęcia kolorowych, apetycznych owoców lub warzyw krajowych i egzotycznych. To osłabia naszą czujność. No bo skoro w kartonie lub butelce jest to, co wyciśnięto z pokazanych na zdjęciu jabłek, porzeczek czy cytrusów, to przecież mamy litr witamin w łatwej do przyswojenia formie. Nie dajmy się temu zwieść, tylko czytajmy ze zrozumieniem informacje na etykietach.

Po czym poznać sok

Na opakowaniu musi być słowo sok lub sok 100 %, wydrukowane dużą, dobrze widoczną czcionką. Te produkty nie są identyczne (różnice opisujemy w ramce powyżej). I chociaż nie są tak samo warto-

BARBARA LASOTA

Czym się różnią

DUŻY WPŁYW NA JAKOŚĆ SOKÓW MA SPOSÓB PRODUKCJI

Tłoczone lub inaczej bezpośrednio wyciskane ze świeżych owoców i warzyw.

Uważa się je za najlepsze. Z zagęszczonego soku. Najpierw przygotowuje się koncentraty, a potem rozcieńcza je wodą. Są mniej cenione. Przecierowe. Robione z przetartych owoców lub warzyw mają półpłynną konsystencję i dosyć dużo błonnika.

Klarowne. Po wyciśnięciu poddawane są klarowaniu i filtracji. Mają uboższy skład.

ściowe, to możemy mieć pewność, że każdy ma pozytywny wpływ na nasz organizm. Nie wszystkie zawierają dużo witaminy C. Jedynie te, na których podano jej ilość w miligramach. Jeśli natomiast nie ma liczby, a tylko reklama w stylu „bogactwo witamin”, to nie traktujmy tego soku jako bomby witaminowej. W każdym wyrobie jest jednak trochę karotenoidów, z których powstaje w organizmie witamina A, nieco polifenoli (przeciwutleniaczy), chroniących przed groźnymi dla zdrowia wolnymi rodnikami, błonnika, mikro- i makroelementów. W żadnym soku 100 % nie ma konserwantów, barwników, syropu glukozowo-fruktozowego, cukru ani sztucznych słodzików, bo zabraniają tego przepisy. I to jest ich plusem. Oczywiście, w tabelce z wartością odżywczą znajdziemy cukry, ale są wyłącznie te naturalnie występujące w owocach, które przeszły do soku podczas tłoczenia lub przecierania razem z innymi składnikami.

TUCZĄ CZY NIE?

Szklanka (200 ml) więszości soków owocowych, ale także marchwiowego i z buraków dostarcza ok. 80 kcal, czyli tyle, ile dwa niewielkie jabłka lub jedna dorodna pomarańcza albo 25 dag truskawek. Nie jest to dużo, ale gdybyśmy systematycznie pili 2 szklanki lub jeszcze więcej, mogłoby to prowadzić do stopniowego przybierania na wadze. Dlatego dietetycy rekomendują wypijanie dziennie tylko szklanki soku i trakowanie jej jako jednej z pięciu zalecanych porcji warzyw i owoców. Do najmniej kalorycznych należy sok pomidorowy i wielowarzywny. Szklanka dostarcza odpowiednio 35 kcal i 45 kcal. Obydwa zawierają mało cukru, są wskazane dla diabetyków i nie tuczą.

WYCISKANE W DOMU

Są wartościowsze od najlepszych soków ze sklepu. Wypijamy je od razu po wyciśnięciu lub w ciągu najbliższych dni. Nic, co jest w nich cennego, nie zdąży się rozłożyć. Organizm korzysta więc z całego bogactwa składników, jakie były w owocach. Poza witaminami i mikroelementami są to przeciwutleniacze i enzymy roślinne, zwiększające przyswajalność witamin. W sokach pasteryzowanych nie ma już enzymów, bo w wysokiej temperaturze tracą aktywność. Można używać sokowirówki, ale najlepsza jest wyciskarka wolnoobrotowa. Większość modeli robi sok z miąższem, a więc bogatszy w błonnik od klarownego, jest też trwalszy. Może stać w lodówce 3 dni bez pasteryzacji.

Nektary i napoje

W uproszczeniu można powiedzieć, że to soki z dodatkami, jak woda i substancje słodzące. Nektary muszą zawierać co najmniej 25 proc. soku lub przecieru. Czasem dodaje się do nich miód i kwasek cytrynowy. Nie mogą zawierać barwników i konserwantów. Kupując nektar, sprawdzajmy zawartość procentową soku lub przecieru. Im więcej, tym lepiej. Pamiętajmy też, że są to napoje słodkie, a więc bardziej kaloryczne niż sok, uboższe od niego w witaminy, minerały i przeciwutleniacze. Jeszcze mniej wartościowe są napoje. Ale jeśli mają w nazwie „owocowy” lub „warzywny”, to muszą zawierać choć 20 proc. soku lub przecieru owocowego czy warzywnego. I rzadko przekraczają tę wartość. Czasem są pasteryzowane (to plus), ale bywa, że dodaje się konserwanty. Wszystkie wolno „wzbogacać” w aromaty, barwniki i cukier, nawet bardziej szkodliwy i tańszy syrop glukozowo-fruktozowy. I producenci skwapliwie to wykorzystują. Trzeba zatem dokładnie czytać, co w danym napoju się znajduje. Zwłaszcza gdy kupujemy go dla dziecka. Najlepiej zamiast niego wybrać sok i samemu rozcieńczyć go czystą wodą bez cukru.

Syropy

Zwyczajowo nazywamy je sokami, bo nieco przypominają dawne domowe soki naszych babć, które były robione przez zasypanie owoców, np. malin, dużą ilością cukru. Gdy owoce puściły sok, całość cedziło się przez gęste sitko lub gazę i przelewało do butelek. Zimą leczyliśmy się takimi sokami, gdy dopadło nas przeziębienie, lub po prostu służyły jako owocowy smaczek do herbaty. Niestety, syropy ze sklepowych półek tak nie powstają. Robi się je z koncentratu soków, które bywają długo przechowywane i w tym czasie tracą część swoich dobroczynnych właściwości. Pół biedy, jeśli w butelkach z takimi syropami jest cukier. Ale często zastępuje go syrop glukozowo-fruktozowy (jak w napojach). Producenci nie podają wyraźnie tej informacji w tabeli ze składnikami, lecz sprytnie ozna-

Lecznicza moc soków

Niektórzy lekarze, obecnie i w przeszłości byli entuzjastami terapii sokami. Twierdzili, że to najwartościowsze pożywienie w formie płynnej, bo organizm zaledwie w ciągu kilkunastu minut wchłania większość zawartych w nich składników i je wykorzystuje z pożytkiem dla zdrowia.

Najbardziej popularna była i jest tzw. głodówka sokowa, polegająca na odstawieniu wszystkich

pokarmów i piciu przez

dobę lub nawet kilka dni

samych soków i naparów

z ziół. Taki post, zdaniem

jego zwolenników, ma

oczyścić organizm z toksyn, wzmocnić

go, dodać energii i spowolnić procesy starzenia.

KAROLINA BANASIAK

REDAKTOR PROWADZĄCA RADZI

Chciałabym zwrócić Waszą uwagę na soki w ciemnych, szklanych butelkach, o pojemności ok. 250 ml lub większej. Są one bezpośrednio wyciskane z owoców, a niekiedy także z innych części roślin i w żadnym wypadku nie powstają z koncentratu. Świadczy o tym duży, widoczny na etykiecie, symbol NFC. Produkty te mają bardzo korzystne działanie na zdrowie. Należy do nich np. sok z aronii, rokitnika, żurawiny, dzikiej róży, czarnego bzu, malin czy aloesu. Nie dosładza się ich cukrem ani też żadną inną substancją słodzącą. Są tylko pasteryzowane. Zgodnie z zaleceniem na opakowaniu, soki te nie służą do gaszenia pragnienia, chyba że je mocno rozcieńczymy wodą. Pije się je w celu dostarczenia organizmowi cennych przeciwutleniaczy i innych substancji prozdrowotnych. Są czymś w rodzaju naturalnych suplementów diety. Zalecana dawka to nie więcej niż 50 ml dziennie.

czają np. literą B i umieszczają ją przy numerze partii produktu, co jest dosyć trudne do wyłapania.

W butelce czy kartonie

Wiele osób lubi kupować soki w kartonowych opakowania lub plastikowej butelce, bo są lżejsze. Jednak najzdrowszymi i najbardziej ekologicznymi opakowaniami są szklane butelki. Nie zmieniają one smaku produktu i żadna substancja z takiego opakowania nie przedostaje się do zawartości. Natomiast z kartonu i plastiku może się przedostawać. Jeszcze kilkanaście lat temu opakowania te uważano za nowoczesne i w 100 proc. bezpieczne. Obecnie wiemy, że stanowią obciążenie dla środowiska, mimo podejmowanych prób ich recyklingu. Okazało się też, że zagrożeniem dla naszego zdrowia może być obecny w niektórych plastikach bisfenol. Ostatnio jest również coraz więcej publikacji naukowych na temat cząstek nano (tylko nieco większych od komórki a znacznie mniejszych od wirusów), które mogą powstawać z plastiku i wnikać do organizmu człowieka, co nie jest obojętne dla zdrowia. Najlepiej więc wybierać napoje w szkle.

ZDJĘCIA: ROBBY CYRON REKLAMA

Jej kwiaty leczą choroby, a pszczoły zbierają z nich najlepszy nektar i wytwarzają miód, który dawniej nazywano lipcem.

Lipa to nie jest lipa

Nasi przodkowie uważali ją za drzewo niezwykłe. Wierzyli, że chroni przed piorunami i złem, ale przede wszystkim wykorzystywali jej słodko pachnące kwiaty, młode listki, a nawet niepozorne twarde owoce dla zdrowia. Z kwiatów i młodych liści sporządzali herbatki na przeziębienie. Napary z liści stosowali też, by nawilżyć skórę i uniknąć wyprysków. Ksiądz Kluk, wybitny przyrodnik żyjący w XVIII w., twierdził, że zmielone owoce lipy mogą zastąpić kakao. Obecnie wykorzystujemy głównie kwiaty z szypułką i łuskowatą podsadką.

JAK STOSOWAĆ

Najlepszy napar otrzymamy, zalewając łyżkę kwiatów szklanką wrzątku. Parzymy pod przykryciem 10–15 minut. Ten ziołowy lek podajemy dorosłym i dzieciom od 4. roku życia. Chorzy na serce oraz kobiety w ciąży powinni zachować ostrożność.

Na co pomaga?

NA PRZEZIĘBIENIE

Dobre!

100 g kwiatów zalej gorącym syropem (0,5 l wody i 0,4 kg cukru). Wyciśnij sok z cytryny, zostaw na 2 dni i przecedź.

Lipa

Suplement diety wspomaga funkcjonowanie górnych dróg oddechowych. Torebki, 30 szt.

• Ma działanie przeciwgorączkowe, przeciwkaszlowe i przeciwzapalne. Przede wszystkim zwiększa wydzielanie potu, powodując ochłodzenie ciała. Ponadto rozszerza naczynia krwionośne, poprawia przepływ krwi i wydalenie cząsteczek prozapalnych. Do naparu lipowego warto dodać miód i sok malinowy.

NA TRAWIENIE

• Herbatki lipowe przynoszą ulgę w przypadku chorób wątroby, przy zgadze i wzdęciach. Pobudzają wydzielanie żółci i enzymów trawiennych, a także zmniejszają napięcie mięśni gładkich znajdujących się w układzie pokarmowym. Obecne w kwiatach substancje śluzowe działają osłaniająco.

Bezcenne suchary

Przy biegunce i niestrawności, gdy chory nie toleruje normalnych posiłków, to prawdziwe rarytasy. Działają lekko zapierająco, a zawarta w nich skrobia jest lekkostrawna i częściowo trawiona już w jamie ustnej.

Zatrucie, niestrawność? Dieta pomoże

pytamy eksperta

BARBARA LASOTA

mgr inż. żywienia człowieka absolwentka Wydziału Żywienia Człowieka SGGW

Sensacje żołądkowe to nic przyjemnego. Chociaż dolegliwość jest dość powszechna, nie lekceważmy jej. Poza lekami i naparami z odpowiednich

bardzo pomocna okazuje się dieta.

Wprawdzie zatrucie pokarmowe lub niestrawność może nam się przytrafić o każdej porze roku, ale latem te dolegliwości bywają częstsze. Sprzyjają im wysokie temperatury, bo przyspieszają psucie się żywności. Również zjedzenie posiłku w przygodnym miejscu lub lodów zakażonych salmonellą może wywołać biegunkę. Pamiętajmy, że zwłaszcza na wakacjach, przyczyną dolegliwości potrafi być nawet złej jakości woda. U osób z wrażliwym żołądkiem niestrawność wywołują także niektóre leki, drażniące śluzówkę żołądka lub niszczące nasze własne, dobroczynne bakterie jelitowe.

HydroOne Junior

Suplement diety z elektrolitami. Produkt przeznaczony dla dzieci powyżej 3. roku życia i dorosłych. Tabletki musujące, 24 szt.

Organizm się broni

Objawy zatrucia najczęściej pojawiają się po kilku lub kilkunastu godzinach od posiłku lub przyjęcia substancji wywołującej podrażnienie przewodu pokarmowego, czasem jednak dopiero po kilku dniach. Chory żołądek wydziela dużo kwasów, dochodzi do mocnych skurczów, a następnie do zaburzenia ruchów jelit. Gdy pojawią się dolegliwości, dobrze jest pozwolić organizmowi, aby spróbował

Nie dopuszczaj do odwodnienia

Częste picie wody i herbaty w trakcie zatrucia, choć bardzo ważne, nie rozwiązuje problemu. Aby uzupełnić elektrolity, chory powinien dostawać płyny bogate w sole mineralne i glukozę.

W wersji domowej może to być przegotowana woda z odrobiną cukru lub miodu i szczyptą soli.

REKLAMA

Skuteczne zioła

SUSZONE JAGODY

•Usuwają toksyny i bakterie, łagodzą ból. Łyżkę owoców zalej szklanką wrzątku i gotuj 5 minut pod przykryciem. Odstaw na 15 minut.

RUMIANEK

•Herbatka z jego kwiatów działa łagodnie rozkurczowo, przeciwbakteryjnie i łagodzi częste przy niestrawności bóle brzucha.

CZARNA HERBATA

•Napar przygotowany z łyżeczki suchych listków i szklanki wrzątku działa ochronnie na błonę śluzową żołądka i jelit, hamuje rozwój chorobotwórczej mikroflory. Warto ją stosować także po ciężkostrawnym, tłustym posiłku.

PIĘCIORNIK

Lecznicza moc tkwi głównie w kłączach. Hamuje bie gunkę, utratę wody i elektrolitów. Wspo maga pracę jelit i trawienie.

Moc chudego mięsa

Gdy objawy zatrucia ustępują, powoli wzbogacajmy dietę o chude mięso, najlepiej ugotowane w krupniku. Wzmocni ono chorego osłabionego biegunką.

KOBYLAK

Właściwości lecznicze ma zarówno suszone kłącze, jak i kwiatostan. Przy biegunkach zaleca się pić łyżkę cierpkiego odwaru kilka razy dziennie.

pozbyć się tego, co zalega w przewodzie pokarmowym. Jeśli to możliwe, warto wywołać wymioty. Także lek na zahamowanie biegunki zaleca się zastosować dopiero po kilkukrotnym oddaniu stolca.

Nie tylko antybiotyki

Przy ciężkich zakażeniach groźnymi patogenami konieczne jest przyjmowanie leków przeciwbakteryjnych według zaleceń lekarza. Ale przy mniej groźnych często wystarcza węgiel medyczny i dobry probiotyk z dobroczynnymi bakteriami, które w przewodzie pokarmowym wypierają chorobotórczą mikroflorę. Bardzo korzystnie działają też opisane powyżej napary. Silne antybakteryjne właściwości mają zwłaszcza suszone jagody i kobylak. Skutecznym naturalnym lekiem jest także zupa marchwianka (patrz ramka na stronie obok).

Od razu wprowadź dietę

Odkąd pojawiły się leki skutecznie niszczące drobnoustroje wywołujące biegunki i wymioty, zaczęto trochę lekceważyć leczenie dietetyczne. Niesłusznie, bo chory żołądek nie pracuje tak jak zdrowy. Trzeba go odciążyć. Poza tym dobra dieta działa także leczniczo i pomaga zwalczyć przyczynę choroby. Oto jej zasady. Okres I ostre objawy. Trwają zazwyczaj dzień lub nieco dłużej. Choremu podajemy napary ziołowe, herbatę, wodę z rozpuszczonymi saszetkami

preparatów z elektrolitami i kilka łyżek rzadkiej marchwianki. Jeśli jest w stanie coś zjeść, najlepsze będą rozwodnione, posolone kleiki: z ryżu, kaszy manny i kukurydzianej. Okres II lekka poprawa. Można już jeść nieco gęstsze kleiki, ale raczej jeszcze bez dodatku mleka.

Niezastąpiona marchwianka

Jej niezwykłe działanie odkrył na początku XX wieku austriacki lekarz Ernst Moro. Dzięki niej uratował tysiące dzieci przed śmiercią z powodu ostrej biegunki.

Aby przygotować zupę, gotujemy 0,5 kg marchwi w litrze wody ze szczyptą soli przez 90 minut. Odlewamy płyn, marchew miksujemy i uzupełniamy wodą.

Na biegunki bakteryjne

eryjne ą!

Szeroki zakres działania przeciwbakteryjnego - działa na różne

- w kraju i za granicą!

Zapobiegaj. To proste!

Unikniesz zatruć pokarmowych, jeśli będziesz:

WMyć ręce przed każdym posiłkiem (również owoce i warzywa).

WUnikać produktów, które długo leżały w lodówce i ich jakość budzi wątpliwości.

WRezygnować z jedzenia posiłków w miejscach, gdzie nie dba się o higienę przy ich przyrządzaniu.

Jeśli wymioty zupełnie ustąpią, kaszki można wzbogacać małą ilością ugotowanej i zmiksowanej lub przetartej marchwi, pietruszki, selera lub banana. Nie eksperymentujmy z sałatą, ogórkami, pomidorami czy cytrusami. Są trudniej strawne. Chory może również jeść sucharki, czerstwą bułkę pszenną, biszkopty i naturalne, bezsmakowe chrupki kukurydziane. Niektórzy już w tym czasie dobrze tolerują rzadki krupnik z drobnej kaszy jęczmiennej, kisiel i puree ziemniaczane z odrobiną masła. Porcje powinny być małe, a zalecane odstępy między posiłkami to 3 4 godziny. Taki jadłospis nie jest jeszcze pełnowartościowy, ale syci i dodaje sił. Pozwala żołądkowi i jelitom wrócić do formy.

Okres III ustąpienie objawów. Zaczynamy ostrożnie wzbogacać dietę. Chory może jeść, poza propozycjami z okresu II, np. takie potra-

Węgiel aktywny

Suplement diety. Węgiel aktywowany łagodzi uczucie pełności i wzdęcia oraz wspomaga funkcjonowanie przewodu pokarmowego. Kapsułki, 30 szt.

wy, jakie proponujemy na str. 68 69. Większość rekonwalescentów dobrze trawi już w tym czasie także kanapki z masłem i chudą szynką lub z twarożkiem albo dżemem, a także gotowane lub starte jabłko. Do kaszek możemy zacząć ostrożnie dodawać trochę mleka. Stopniowo przechodzimy do diety sprzed zatrucia pokarmowego.

Banany

to obok jabłek jedyne owoce, które dietetycy zalecają osobom cierpiącym na biegunkę. Są one stosunkowo

łatwo trawione, a także obfitują

w potas (ok. 360 mg w jednym bananie), który osoba

z niestrawnością traci, oddając

częściej stolec i wymiotując.

ADULT

Od 12. roku życia.

Biegunka?

PEDIATRIC Od 1. roku życia.

ROZPUSZCZA SIĘ W JEDNEJ ŁYŻCE WODY!

Actitan kompleks molekularny tanin

Lenodiar przeciwdziała biegunce. Zmniejsza biegunkę i normalizuje konsystencję kału, sprzyjając szybkiemu przywróceniu równowagi funkcji jelitowych.

Dzięki synergii dwóch działań, produkt ten działa respektując fizjologię

Aboca posiada certyfikat B Corp

dobrowspolne.aboca.com

Producent: Aboca S.p.A. Società Agricola Sansepolcro (AR) - Italia

Dystrybutor i podmiot prowadzący reklamę: Aboca Polska Sp. z o.o., 40-384 Katowice, ul. Ks. Bpa. H. Bednorza 2a-6 - Polska

Dobre dla Żołądka

Nawet gdy ostre objawy zatrucia pokarmowego lub niestrawności ustąpią albo staną się znacznie łagodniejsze, to przez pierwsze dni starajmy się jeść lekkie i świeże posiłki. Najzdrowszym i najbardziej wartościowym daniem obiadowym będzie tradycyjny krupnik ugotowany na chudym mięsie lub zupełnie jarski, z drobną kaszą i łyżeczką masła. Do jadłospisu można także włączyć gotowane pulpety z chudego mięsa, polentę, jajka i drożdżowe bułeczki.

ODŻYWCZA ZUPA

Krupnik na chudym mięsie

150 g filetu z kurczaka lub 2 skrzydełka, 4 łyżki drobnej kaszy jęczmiennej, 2 średnie ziemniaki, marchewka, kawałek pietruszki, kawałek selera, łyżka posiekanej cebuli, po kilka gałązek koperku i natki pietruszki, majeranek, pieprz, sól

Mięso zalej 5 szklankami wody, dodaj 1/2 łyżeczki soli i zagotuj. Gdy zacznie wrzeć, wsyp kaszę i gotuj na wolnym ogniu pod przykryciem, uważając, aby potrawa nie kipiała. Marchew, pietruszkę i seler zetrzyj na tarce jarzynowej. Ziemniaki pokrój w drobną kostkę. Kope -

rek i natkę posiekaj. Po 20 minutach dodaj do zupy starte jarzyny, ziemniaki i cebulę. Gotuj kolejne 20 minut. Na kilka minut przed końcem gotowania dodaj koperek, natkę, po szczypcie majeranku i pieprzu. Spróbuj i jeśli trzeba, dosól. Przed podaniem mięso rozdrobnij.

Uwaga!

Po zatruciu należy jeść małe porcje i zachować przerwy między posiłkami, minimum 3 godziny.

Podobną zupę możesz przyrządzić, zamieniając drobną kaszę jęczmienną na ryż (pamiętaj, aby był dobrze rozgotowany), kaszę mannę lub kukurydzianą, albo jedynie z samymi ziemniakami.

TEKST BARBARA LASOTA

tłuszczu

LEKKIE ŚNIADANIE

Delikatne pulpeciki z ryżem

150 g chudego surowego mięsa mielonego (cielęciny, indyka lub kurczaka), 2 łyżki kaszy manny lub ususzona kajzerka, jajko, 1/2 szklanki ryżu, 2 marchewki, 1/2 pietruszki, po kilka gałązek koperku, sól

Pół marchewki i pietruszkę ugotuj, rozgnieć widelcem. Do mięsa wbij jajko, dodaj rozdrobnione warzywa, posiekany koperek i wsyp kaszę lub startą na tarce suchą kajzerkę. Wyrób masę. Formuj małe kulki i gotuj ok. 15 mi-

nut w osolonym wrzątku. Wyjmij. Zetrzyj na tarce jarzynowej pozostałą marchew. Włóż ją do garnka razem z ryżem. Wlej nieco więcej niż szklankę bulionu z gotowania pulpetów. Ugotuj na sypko. Podaj pulpety z ryżem.

Do tak przyrządzonego dania można podać sos (szklankę mleka zagotuj z łyżką koperku i zagęść łyżką mąki ziemniaczanej), jeśli chory toleruje mleko.

Polenta z jajkiem

1/2 szklanki kaszy kukurydzianej, 2 szklanki lekkiego chudego bulionu drobiowego lub wody, 2 płaskie łyżeczki masła, 2 jajka, cytryna, 2 gałązki natki pietruszki, sól

Zagotuj bulion lub wodę i wsyp kaszę. Zmniejsz płomień. Za-

gotuj kaszę, często mieszając. Uważaj, aby się nie posklejała w grudki. Lekko posól i gotuj na bardzo małym ogniu pod przykryciem. Mieszaj. Gdy całkowicie wchłonie wodę i będzie miękka, wymieszaj ją z masłem, zawiń w gruby koc. W garnku zagotuj 2 l

wody. Jajka wybij na spodki. Gdy woda zacznie wrzeć, zakwaś ją 2 łyżkami soku z cytryny, lekko posól i, mieszając, ostrożnie włóż pierwsze jajko. Gdy się zetnie, wyjmij je łyżką cedzakową. Tak samo ugotuj drugie. Podaj polentę z jajkiem, posyp posiekaną natką.

Polentę, zwaną też mamałygą, można przyrządzić również z mąki kukurydzianej. Smakuje zarówno z dodatkami wytrawnymi, jak i na słodko.

DIETETYCZNY DESER

Bułeczki z jagodami

50 dag mąki pszennej, 4 dag świeżych drożdży, 3 żółtka, białko jaja, 1/2 szklanki mleka, 1/4 kostki masła, 3 łyżki drobnego cukru, szklanka jagód lub dżemu jagodowego

Mleko wymieszaj z 1/2 szklanki wody

i lekko podgrzej (ok. 38 st. C). Wlej mleko z wodą do dużej miski, dodaj rozkruszone drożdże, po 2 łyżki mąki i cukru. Zamieszaj, zostaw w cieple na 15 minut. Gdy rozczyn podrośnie, dodaj resztę mąki, żółtka i stopione, wystudzone masło. Wyrób

Ciasto drożdżowe, w tym bułeczki przygotowane wg powyższego przepisu, ze zmniejszoną ilością mleka i tłuszczu, najlepiej jeść drugiego dnia po upieczeniu.

dbam o zdrowie 69

Porady zza

PIERWSZEGO STOŁU*

nasZ

dr n. farmaceutycznych

MAGDALENA JACHORSKA

ekspert farmaceutyczny

Dawka wiedzy na temat produktów aptecznych i przepisów związanych z farmacją

CHLORELLA KONTRA TOKSYNY

Chlorella to zielona, jednokomórkowa alga. Jest źródłem chlorofilu, kwasów nukleinowych, aminokwasów, enzymów, witamin i minerałów. Badania potwierdzają jej prozdrowotne właściwości, w tym usuwanie z organizmu szkodliwych substancji.

Za to działanie odpowiada, nieulegająca strawieniu, ściana komórkowa algi. Dostępne suplementy diety zawierają chlorellę, której ściana jest rozerwana. Dzięki temu zabiegowi ukryte w środku chlorofil, witaminy, minerały, aminokwasy mogą być szybko przyswojone przez nasz układ pokarmowy, a rozbita ściana komórkowa nadal jest w stanie wiązać toksyny. Chlorellę możemy dostać w postaci proszku, tabletek lub kapsułek.

Po dwóch miesiącach suplementacji zaleca się zrobić przerwę.

DNA MOCZANOWA

– OBJAWY I LECZENIE

Dna moczanowa (podagra, artretyzm) to choroba metaboliczna powodowana odkładaniem się w tkankach, zwłaszcza wokół stawów, kryształów moczanu sodu. Artretyzm najczęściej atakuje stawy obwodowe, w tym stawy stopy i staw kolanowy. Typowym pierwszym symptomem jest stan zapalny, a w efekcie ból i obrzęk w dużym palcu stopy. Ważnym aspektem codziennej terapii jest odpowiednia dieta, tzw. ubogopurynowa. Przy napadzie dny moczanowej konieczne jest szybkie złagodzenie bólu, w tym celu stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne lub kolchicynę. W ramach łagodzenia bólu stawu zaleca się także robienie zimnych okładów.

JAK POPRAWIĆ PRZYSWAJALNOŚĆ WITAMIN

Utrudnione wchłanianie witamin może wiązać się z błędami popełnianymi podczas suplementacji. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E, K) przyjmujemy podczas posiłku, natomiast te rozpuszczalne w wodzie (np. wit. C, wit. z gr. B) wystarczy popić odpowiednią ilością płynu. W przypadku witaminy D warto jednocześnie stosować magnez, który zwiększy jej przyswajanie. Generalnie witaminy A, D i E bardzo lubią swoje towarzystwo i dobrze przyjmować je razem. Lepsze wchłanianie witaminy C uzyskamy, łącząc ją ze składnikami mineralnymi, takimi jak: magnez, wapń, cynk. Natomiast witaminy z grupy B dobrze jest przyjmować kompleksowo, ponieważ dopełniają swoje działanie i wpływają na lepsze ich wchłanianie z diety.

To problem zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Przyczyną jest m.in. wiek, nieodpowiednia dieta i ilość płynów, stres, suche powietrze, a także choroby, np. AZS. Naruszony płaszcz ochronny skóry, brak elastyczności i nawilżenia sprawiają, że wygląda na starszą i jest bardziej podatna na starzenie się. Pomogą dostępne w aptece specjalistyczne dermokosmetyki oparte m.in. na kwasie hialuronowym, pantenolu, kofeinie, wit. C, wodzie termalnej, które doskonale regenerują i koją skórę wokół oczu. Stosujmy je codziennie, rano i wieczorem, aplikując delikatnym ruchem.

„Pierwszy stół” w języku zawodowym osób związanych z farmacją to nic innego, jak lada w aptece, przy której pacjent spotyka się z farmaceutą.

JESTE M eko Uff,

Upalne lata stają się coraz bardziej dotkliwe. Nadmiar słońca nie pozwala dobrze wypocząć i może zwiększyć ryzyko niektórych chorób.

Dlatego warto i trzeba się chronić przed przegrzaniem.

jak gorąco...

chłodzieW miłym

Upał potrafi nieźle dać się we znaki. Zanim jednak uruchomisz klimatyzator, zastosuj prostsze domowe sposoby, które będą przyjazne dla środowiska.

Główną przyczyną ocieplania się klimatu jest zanieczyszczenie powietrza i obecne w nim gazy cieplarniane, a zwłaszcza dwutlenek węgla, który pełni w atmosferze rolę szklanej szyby. W czystej biosferze promienie słońca, które sięgają Ziemi, odbijają się od planety jako długie fale ciepła i wracają do góry. Jednak z powodu nadmiaru CO2 nie mogą tego zrobić, bo gaz tworzy nieprzenikalną warstwę na podobieństwo szyby. Promienie pozostają blisko Ziemi i podgrzewają nas na potęgę. Gdy na dworze staje się gorąco, najprościej włączyć klimatyzator. Szybko nas ochłodzi, ale planeta zapłaci cenę za naszą wygodę, bo te urządzenia pobierają dużo energii elektrycznej, a jeśli nie pochodzi ona ze źródeł odnawialnych, to generuje jeszcze większą emisję CO2. Trzeba więc szukać także innych sposobów, które pomogą nam przetrwać upalne dni.

Prognozy

Jak przewiduje

Światowa Organizacja

Meteorologiczna, roczna

globalna temperatura w ciągu najbliższych

5 lat prawdopodobnie

wzrośnie o stopień C.

Spowoduje to występowanie ekstremalnych

zjawisk pogodowych, w tym fal upałów.

WARTO POMYŚLEĆ WCZEŚNIEJ

Już na etapie budowy domu warto zastosować takie rozwiązania, które pozwolą bez problemu pozbyć się nadmiaru ciepła, a jednocześnie zmagazynują je na później. Kluczowa jest właściwa izolacja termiczna. Z pewnością sprawdzi się tzw. bufor energii, który w ciągu dnia gromadzi ciepło, a nocą lub o innej chłodnej porze je „oddaje”. Taką rolę pełnią odpowiednio grube ściany. Łatwo zauważyć, że gdy na dworze pa-

nuje skwar, to w starych, przedwojennych kamienicach, o solidnych murach, jest dużo chłodniej i przyjemniej niż w blokach. Dziś już jednak tak się nie buduje, ale przecież mamy inne nowoczesne technologie. Najlepszym materiałem zabezpieczającym latem nasze domy przed upałem, a zimą przed utratą ciepła jest styropian. Dziewięciocentymetrowa warstwa chroni równie skutecznie, jak mur o grubości ok. 40 cm!

ZACIENIANIE POMOŻE

Główną przyczyną przegrzewania się pomieszczeń jest słońce wpadające do środka. Najwięcej promieni słonecznych dociera przez okna wychodzące na południe, południowy-wschód oraz południowy-zachód. Dlatego w upalne dni rozsuń zasłony, opuść żaluzje, a przede wszystkim zamknij okna. Otwieraj je dopiero wieczorem (ok. godziny 20.00) i nocą. W dzień powinny pozostać zamknięte. Przed nagrzewaniem wnętrza skutecznie chronią też rolety zewnętrzne. Jeśli je masz, opuść je na dzień, a podnieś w nocy. Możesz także osłonić szyby foliami antysłonecznymi – obniżają temperaturę w pomieszczeniu o 10 15 stopni.

PROSTE POMYSŁY DOMOWE

Jest wiele nieskomplikowanych sposobów, które pomogą nieco ochłodzić powietrze w domu i przyniosą ulgę, która pozwoli choć przez chwilę odetchnąć. Zacznij od wymiany kołder na lżejsze oraz pościelowych powłoczek i powłok na jedwabne, satynowe, z cienkiego lnu. Kontakt z tego rodzaju tkaninami daje uczucie chłodu. W upalne dni wypełnij wannę zimną wodą i otwórz drzwi do łazienki. Powietrze w mieszkaniu schłodzi się o 3 4 stopnie. Wykorzystaj potem wodę do podlewania lub sprzątania. Pralkę,

zmywarkę, suszarkę włączaj późnym wieczorem. Te urządzenia nagrzewają się podczas pracy i emitują ciepło. Jeśli masz kuchenkę mikrofalową, korzystaj z niej podczas upałów. Nie nagrzewa tak kuchni, jak palniki gazowe czy elektryczne. Zwilż podkoszulek, który nosisz w domu. Podczas wysychania będzie chłodzić twoją skórę. Dobrym pomysłem jest także włożenie koszulki (powinna być dość luźna) na pół godziny do lodówki lub na 15 minut do zamrażalnika. Gdy ją założysz, poczujesz przyjemny chłód.

Warto je trzymać w domu, bo świetnie nawilżają powietrze. Jeśli masz ogród, sadź w nim drzewa i nie wycinaj tych, które już rosną. Ich korony wchłaniają energię słoneczną, a wyparowują wodę. Duży klon srebrzysty potrafi wyparować w gorący dzień nawet 260 litrów wody i to w godzinę! Naukowcy szacują, że miejska zieleń może obniżyć temperaturę powietrza nawet o 10 st. C. Drzewa w globalnej skali zapobiegają ocieplaniu się

Najprostszym i tanim urządzeniem, które schładza powietrze, jest wentylator. Zwykle ma niewielki zasięg działania, więc musi raczej stać w pobliżu miejsca, w którym wypoczywasz lub pracujesz. Efekt działania będzie lepszy, gdy zawiesisz przed nim mokry ręcznik lub posta wisz miskę z zimą wodą, do której wrzucisz kostki lodu. Przyjemne uczucie chłodu daje też nawil żacz. Zapobiega wysuszaniu błon śluzowych dróg oddechowych. Do wody możesz dodać miętowy olejek aromatyczny.

Miejskie wyspy ciepła

* Upał szczególnie doskwiera mieszkańcom miast. Duże aglomeracje, a zwłaszcza obszary z wysoką i zwartą zabudową magazynują więcej promieni słonecznych, niż odbijają. Przyczynia się do tego m.in. asfalt i beton. W letnie dni temperatura powierzchni budynków może być nawet o 30 stopni wyższa niż domów na wsi.

W UPAŁ WARTO STOSOWAĆ WSZYSTKIE SPOSOBY OCHŁADZANIA, NP. MISKĘ Z WODĄ.

CHŁODNIEJ W SAMOCHODZIE

W miarę możliwości staraj się parkować samochód w cieniu, pod dachem, drzewem lub (najlepiej) w garażu podziemnym. Ruszając, uchyl okna i włącz dmuchawę na najwyższy bieg, aby wnętrze samochodu dokładnie się przewietrzyło. W czasie upalnych dni nie tankuj do pełna. Benzyna, a także olej napędowy pod wpływem ciepła zwiększają swoją objętość i mogą wyciekać ze zbiornika.

KAROLINA BANASIAK

REDAKTOR PROWADZĄCA RADZI

Ja stawiam na rośliny. Naukowcy obliczyli, że jedno okazałe drzewo może obniżyć temperaturę powietrza równie skutecznie, jak 5 klimatyzatorów! Ale rośliny domowe też mają moc chłodzenia. Wyparowują z liści spore ilości wilgoci, np. kwiat wielkości słonecznika wydziela w ciągu 12 godzin ponad litr wody. Do roślin, które w przesuszonych, nagrzanych mieszkaniach świetnie nawilżają powietrze, należą m.in.: kalatea, kroton, skrzydłokwiat. Dlatego w moim domu nie brakuje zielonych przyjaciół w doniczkach. Chłodzący efekt może wzmóc duża waza wypełniona zimną wodą. Gdy włoży się do niej krótko przycięte kwiaty i pływające świeczki, powstanie piękna dekoracja, która jednocześnie będzie schładzać powietrze. Warto wrzucić do wody kilka kostek lodu.

Godziny dyżurów przyjaznej rozmowy z drugim Seniorem: poniedziałek - sobota: 16:00 - 18:00

dyżurów

200 60 50

Warzywa, które leczą

To nasz naturalny sprzymierzeniec w dbaniu o odporność i zdrowie przez cały rok. A więc jedzmy je jak najczęściej.

TEKST MAŁGORZATA ŚWIGOŃ

Na rynku nie brakuje warzyw, które oprócz walorów smakowych, mają też prozdrowotne właściwości. Jedząc je regularnie, możemy unikać albo złagodzić niektóre dolegliwości.

Część z nich pomaga np. przy zaparciach, nadciśnieniu czy cukrzycy. Inne poprawiają kondycję oczu, włosów i skóry, a jeszcze inne odżywiają naszą mikrobiotę.

Rzodkiew czarna

Właściwości. Pobudza wytwarzanie żółci i soku żołądkowego. Ułatwia trawienie, przywraca naturalny ruch jelit.

Zawiera witaminę C.

Sałatka z jabłkiem

• 1 2 bulwy czarnej rzodkwi, 2 winne jabłka, pół szklanki jogurtu, pół łyżeczki soku z cytryny, sól do smaku

Obierz rzodkiew, zetrzyj na tarce o grubszych oczkach. Posól i odstaw na 10 minut, by zmiękła. Jabłka zetrzyj na grubej tarce. Wymieszaj z rzepą, dodaj sok z cytryny i jogurt . Wymieszaj.

Sok z rzepy na wzmocnienie

• 2 3 bulwy, 1 2 łyżki miodu

Obierz rzodkiew, zetrzyj lub zmiel, wyciśnij sok.

Dodaj miód. Pij trzy razy dziennie po łyżce.

Właściwości. Działa moczopędnie, antyseptycznie, rozkurczowo, pobudza wydzielanie soku żołądkowego i ułatwia trawienie.

Napar z korzeni

• łyżka rozdrobnionych korzeni

Zalej korzenie 1,5 szklanki wrzącej wody. Pozostaw pod przykryciem na 15 minut. Odkryj, odczekaj kolejne 10 minut, przecedź. Pij 2 3 razy dziennie po 1/4 1/3 szklanki między posiłkami jako środek moczopędny, antyseptyczny, rozkurczowy.

Napój witaminowy

• pęczek świeżej naci, sok z cytryny

lub limonki, 1,5 litra zimnej wody, kilka plasterków świeżego ogórka, 4 łyżki miodu Natkę umyj i osusz, trochę rozdrobnij, włóż do blendera, zalej szklanką wody, dodaj sok z cytryny lub limonki i zmiksuj. Wlej do pozostałej wody, wymieszaj i dosłodź do smaku. Wrzuć kilka plasterków świeżego ogórka.

Cebula

Właściwości. Działa bakteriobójczo, przeciwzapalnie, łagodzi nieżyt górnych dróg oddechowych, łagodnie obniża podwyższone ciśnienie tętnicze krwi.

Wino cebulowe

• 4 duże cebule, 10 dag miodu, 700 ml wytrawnego białego wina.

Cebulę obierz, zetrzyj na drobnej tarce. Do miazgi dodaj miód i wino, starannie wymieszaj, pozostaw na 4 5 dni do macerowania. Po tym czasie przecedź. Pij 1 3 razy dziennie po małym kieliszku jako środek ogólnie wzmacniający i uzupełniający niedobory kwasu

Karczoch ekstrakt w tabletkach

Suplement diety. Ekstrakt z karczocha wspomaga detoksykację organizmu oraz utratę masy ciała. Tabletki powlekane, 60 szt.

Koper ogrodowy

Właściwości. Zapobiega wzdęciom i kolkom jelitowym, działa łagodnie wykrztuśnie, pobudza apetyt. Jest polecany karmiącym matkom, bo działa mlekopędnie. Można go podawać nawet niemowlętom.

Napar dla dorosłych

• łyżka owoców (czyli nasion) kopru Nasiona najlepiej zmiel w młynku do kawy, zalej szklanką wrzącej wody. Parz pod przykryciem 15 20 minut. Odstaw, przecedź. Pij 1/3 1/2 szklanki 2 3 razy dziennie po posiłkach w niewielkich zaburzeniach trawiennych.

Napar dla dzieci

• 1/2 łyżeczki owoców Rozdrobnij owoce (możesz je zmielić w młynku do kawy lub utłuc w moździerzu). Zalej szklanką gorącej wody i parz pod przykryciem 30 minut. Przecedź, podawaj 1 3 łyżek dziennie w zależności od wieku. Niemowlętom łyżeczkę.

Koper włoski

Każda torebka zawiera

2g wysuszonego i rozdrobnionego owocu kopru włoskiego. Torebki, 30 szt.

WARZYWA POWINNY POCHODZIĆ ZE ZDROWYCH UPRAW I BYĆ WOLNE OD RESZTEK NAWOZÓW MINERALNYCH.

Poznaj Aplikację DOZ.pl

Przypomnienia o zażyciu leków

Mobilna Apteczka

Porady i konsultacje z Farmaceutą

Szeroka oferta

Realizowanie zamówień i śledzenie ich statusu

Wygoda użytkowania

o urodę

Przyjemny masaż, bar tlenowy, ćwiczenia, relaks...

Tyle zyskujemy, wybierając się nad morze.

Wykorzystajmy ten pobyt maksymalnie.

Morze

wiele może

Gdy uda się nam wyjechać choćby na krótko na wybrzeże, wracamy wypoczęte i zrelaksowane. Nic dziwnego, bo morze to prawdziwe sanatorium dla ciała. Dotlenia, masuje, wzmacnia, odmładza. Kąpiele w bogatej w minerały wodzie wspomagają krążenie, przyspieszają usuwanie toksyn ze skóry. Nieoceniony jest także spacer brzegiem morza, zwłaszcza po burzy. Znajdujące się wtedy w powietrzu jony ujemne wzmacniają odporność skóry na szkodliwe promieniowanie UV i powstrzymują wytwarzanie przyspieszających starzenie wolnych rodników. Kurację warto kontynuować w domu, używając kosmetyków zawierających sól morską. Jeśli jednak nie planujesz urlopu na wybrzeżu, spróbuj zamienić łazienkę w nadmorski kurort.

Sekrety

hydroterpii

Kąpiel w morskiej wodzie daje urodę, energię, radość. Podobne efekty przyniesie SPA we własnej łazience.

TEKST ALEKSANDRA JAWORSKA

WARTO WYKORZYSTAĆ MOC MORZA

morskie kuracje

FALE DOBREGO NASTROJU

Pobyt nad morzem odpręża

•Fizykoterapeuci zapewniają, że ujemne jony uwalniane ze spienionej morskiej wody wyrównują równowagę organizmu, naruszoną przez miejskie życie i urządzenia (komputery, drukarki), wytwarzające jony dodatnie.

•Według koloroterapii błękit morza uspokaja, a gdy przybiera ono zielonkawy odcień – energetyzuje. Z kolei beżowy piasek ułatwia relaks.

•Terapia dźwiękiem zwraca uwagę, że rytmiczna powtarzalność fal uderzających o brzeg wycisza umysł i pozwala mu wyłączyć się z codziennycyh kłopotów.

•Aromaterapeuci twierdzą, że olejki eteryczne z sosen rosnących na wydmach odświeżają umysł.

SŁONA WODA

Jak wpływwa na organizm

•Morska woda działa na nasze ciało mechanicznie, odciążając mięśnie i stawy. Im większe zasolenie, tym większa jej wyporność. Dlatego nawet osobom mniej sprawnym łatwiej jest w niej wykonywać ćwiczenia. Ponadto morska woda

wytwarza większe ciśnienie hydrostatyczne. Podczas pływania i brodzenia tak silnie przylega do skóry, że przepycha limfę. Jest to więc naturalny drenaż limfatyczny, wygładzający cellulit. Zawarte w morzu składniki mineralne wnikają głęboko w pory skóry i działają na nią oczyszczająco. Stymulują metabolizm komórkowy, poprawiają nawilżenie ciała i jego ukrwienie, a tym samym zaopatrzenie w tlen i składniki odżywcze.

SKARBY Z GŁĘBIN

Nadają się do pielęgnacji

•Algi zawierają 46 minerałów i witamin. Oczyszczają skórę z toksyn, poprawiają jej kolor, nawilżają i wygładzają.

•Sól to skarbnica pierwiastków: magnezu, potasu, wapnia, jodu, żelaza. Poprawia jędrność wiotkiej skóry, przyspiesza spalanie tłuszczu w komórkach.

•Bursztyn zawiera kwas bursztynowy (związek węgla, tlenu i wodoru). Działa na skórę bakteriobójczo i kojąco.

•Perły składają się z węglanu wapnia, aminokwasów i minerałów. Hydrolizowany proszek perłowy stosowany w kosmetykach przyspiesza odnowę komórek skóry.

KWIAT LAWENDY SÓL DO KĄPIELI

Kąpiel z dodatkiem soli kamiennej z olejkiem lawendowym daje uczucie odprężenia oraz poprawy kondycji skóry. 300 g

ZABIEGI, KTÓRE WYKONASZ W DOMU

•W uzdrowisku zabieg stosuje się na całe ciało lub wybrane partie. W domu polewaj się najpierw mocnym strumieniem wody, a potem – łagodnym. Najlepiej ruchami kolistymi, zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Zmieniaj temperaturę wody – przez 2 minuty używaj ciepłej, a potem przez 30 sekund – chłodnej. Powtórz dwukrotnie, kończąc chłodną wodą.

•Efekty: Zabieg pobudza krążenie krwi, ujędrnia skórę, wygładza cellulit, usuwa napięcie.

KĄPIEL CIEPŁA CZY ZIMNA?

Od temperatury zależy efekt zabiegu

•Zimna (10 20 st. C) działa pobudzająco, orzeźwiająco, poprawia ukrwienie skóry i napięcie mięśni. Powinna trwać kilka minut.

•Chłodna (20 27 st. C) orzeźwia i usuwa zmęczenie. Nie przedłużaj jej ponad 10 minut.

•Ciepła (33 37 st. C) relaksuje. Może trwać mniej więcej 30 minut.

•Gorąca (38 42 st. C) działa odprężająco i usypiająco. Powoduje obfite wydzielanie potu, z którym są usuwane toksyny z organizmu. Nie powinna trwać więcej niż kilkanaście minut.

SÓL EPSOM

Bardzo dobrze sprawdza się w kąpielach relaksacyjnych po ciężkim dniu lub po intensywnym wysiłku fizycznym. 200 g

•Solanka, w której odbywa się lecznicza kąpiel, to woda o stężeniu chlorku sodu przekraczajcym 1,5 proc. Sole do zabiegów są dostępne w aptece. Pierwiastki w nich zawarte leczą łuszczycę, trądzik, cellulit. Solne kąpiele zwiększają też jędrność skóry. Do wody o temp. 38 st. C wsyp tyle soli, ile podano na opakowaniu.

•Borowina to mieszanka mchów i innych roślin, które porastają lasy i rozkładają się pod wodą, tworząc torf. Zabiegi z jej użyciem poprawiają krążenie, pomagają spalić tłuszcz. Do kąpieli kup w aptece kostkę borowiny (od 8 zł/kg), rozpuść w małej ilości wody, dodaj do wanny z wodą o temp. ok. 40 st. C.

j ak z uzdrowiska

demakijaż Skuteczny

Ten zabieg powinien być codziennym rytuałem. Wykonując go prawidłowo starannie dobranym preparatem, unikniesz problemów z cerą.

To się sprawdzi

Kupując kosmetyk oczyszczający, weź pod uwagę rodzaj cery. Do dojrzałej wybierz olejek, do suchej – mleczko, do tłustej – żel lub piankę. Do demakijażu możesz też wykorzystać produkty z kuchennej szafki. Zalane wrzątkiem, ostudzone płatki owsiane oczyszczą każdą cerę, także wrażliwą, podobnie jak napar z zielonej herbaty (wstrząśnij w buteleczce 2 łyżki ciepłego naparu i łyżkę oleju z pestek winogron). Po demakijażu użyj tonik. Jeśli zależy ci na czasie, warto sięgnąć po specjalną rękawicę z włókien poliamidowych i poliestrowych. Można nią umyć twarz, stosując tylko wodę. Coraz popularniejsze są też szczoteczki soniczne, warto wybrać te z silikonu, jest przyjazny skórze i odporny na gromadzenie się bakterii. Stosujemy je razem z preparatem oczyszczającym.

pytamyeksperta

MARLENA ZIEMCZAK KOSMETOLOG Z GABINETU VIVI NAILS

Czym zmywać cerę wrażliwą, skłonną do podrażnień?

Emulsja micelarna do mycia

Oczyszcza skórę nie naruszając naturalnej bariery ochronnej skóry. Odpowiednia do każdego typu skóry, także wrażliwej. Dzięki zawartości D-pantenolu łagodzi podrażnienia. 250 ml

Na taką cerę niekorzystnie działa zbyt twarda woda, częste i mocne pocieranie skóry oraz niewłaściwe kosmetyki. Warto wybierać preparaty z pH 5,5, które powinny odbudowywać hydrolipidową warstwę ochronną skóry i dbać o jej nawilżenie. W przypadku cery nadwrażliwej najlepiej stosować do mycia wodę termalną w sprayu z kojącymi minerałami, mineralną, przegotowaną lub napary z rumianku czy lipy. Dobrym pomysłem są też płyny micelarne dla wrażliwej cery. Ich unikalna formuła z micelami przyciągającymi cząsteczki pozwala usuwać ze skóry makijaż i zanieczyszczenia bez konieczności jej pocierania.

TO JEST mój czas przepraszam Kiedy to za mało

Zdrada niszczy zaufanie i burzy fundamenty związku bez względu na to, czy była to tylko jednorazowa przygoda czy dłuższy romans.

Zdrada

i co dalej?

Wydaje się, że po niej nie ma już odwrotu, a jednak wielu parom udaje się wyjść z tej sytuacji zwycięsko. Wymaga to jednak wspólnej gotowości do pracy nad relacją w związku.

TEKST ANNA GRZELCZAK

pytamyeksperta

MAGDALENA SĘKOWSKA psycholog, psychoterapeuta, dyrektor Kliniki Rodzina–Para–Jednostka w Poznaniu

Słoneczne, długie dni, ciepłe noce i atmosfera beztroski sprzyjają większej otwartości i nawiązywaniu kontaktów. Latem po prostu pozwalamy sobie na więcej i łatwiej ulegamy pokusom. Nawet skok w bok wydaje się jedynie uroczą przygodą niczym z romansów. W oczach kochanka czy kochanki zyskujemy na atrakcyjności. Jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki ubywa nam lat i problemów. Przynajmniej do czasu, nim zdrada nie wyjdzie na jaw, a słodkie wspomnienie upojnych chwil nie zabarwi się dziegciem goryczy i żalu.

Zdrada częściej wynika ze sprzyjających okoliczności czy z problemów w związku, a może ze skłonności do niewierności?

Wchodzenie w romans nigdy nie jest uwarunkowane jednym czynnikiem. Ważna jest zarówno nasza sytuacja, stan emocjonalny, wyznawane przez nas wartości, to, co myślimy o związku oraz na ile potrafimy być wierni. Warunki, czyli okoliczności, o których pani wspomina, stwarzają jedynie pewną możliwość, ale gdzieś w nas musi być otwarta furtka, żebyśmy posunęli się dalej w fantazjach. Oczywiście, zdarza się też tak, że nie do końca zdajemy sobie sprawę z konsekwencji swojego zachowania.

To znaczy?

Czasami idziemy na spotkanie czy imprezę bez intencji zdradzenia partnera, spotykamy interesującą osobę, zaczynamy rozmawiać, tańczyć i pod wpływem nastroju przy obniżonej kontroli spowodowanej alkoholem posuwamy się o krok za daleko, choć nigdy wcześniej nie pomyślelibyśmy, że jesteśmy zdolni do czegoś podobnego. Jako ludzie jesteśmy tajemnicą i potrafimy sami siebie zaskoczyć.

Zaskoczyć zarówno pozytywnie, jak i negatywnie? Dokładnie. W gabinecie nieraz

NIE JESTEŚMY NIEWINNE

Według statystyk 42% Polaków ma za sobą doświadczenia związane ze zdradą. W romanse angażuje się ponad połowa mężów i co trzecia żona, ale kobiety są bardziej dyskretne.

O niewierności partnerów dowiaduje się ok. 27% zdradzanych. Większość z tych związków kończy się rozstaniem, bez względu na to, czy był to jednorazowy skok w bok, czy dłuższa znajomość.

60% romansów rozpoczyna się w miejscu pracy lub w gronie znajomych, a sprzyja im atmosfera zabawy i alkohol.

słyszałam wyznanie: „Nie wiedziałem/nie wiedziałam, że jestem do tego zdolny/zdolna. Wcześniej sądziłem/sądziłam, że nigdy mi się to nie zdarzy i będę cierpiał/cierpiała z powodu poczucia winy, ale stało się i nie czuję się z tym źle”. Oczywiście to nie tłumaczy zdrady, lecz pokazuje pewien mechanizm. Czasem dopiero tak trudna sytuacja moblizuje nas do lepszego przyjrzenia się swojemu życiu i uświadomienia sobie potrzeb.

Czy zdrada to naprawdę cios dla związku? Może inaczej odbieramy jednorazowy skok w bok pod wpływem alkoholu od długiego romansu? Rozczaruję panią, ale to nie ma znaczenia. Zdrada jest zdradą, choć każdy interpretuje ją inaczej. Dla niektórych będzie nią już sam fakt, że partner koresponduje z kimś, dla innych dopiero bliskość fizyczna zmieni postrzeganie swojej relacji, a jeszcze inni będą w stanie długo tolerować trójkąt tylko po to, aby nie konfrontować się z trudnymi uczuciami. Dlatego terapię par zawsze zaczynam od pytania, co to doświadczenie znaczy dla ich związku i dla każdego z nich oddzielnie. I znowu, niektórzy uznają je za koniec wspólnej drogi. Inni, mimo cierpienia, zaczynają myśleć nad relacją i spróbują, może nawet po raz pierwszy od bardzo dawna, porozmawiać o potrzebach swoich i partnera.

I nie ma znaczenia, czy niewierność zdarzyła się dawno temu albo czy jej konsekwencją jest dziecko? Naprawdę wiele zależy od tego, jak potraktujemy tę sytuację. Nawet, jeśli kochanek czy kochanka nie chcą zniknąć z naszego życia, to nie znaczy, że musimy się temu poddać.

To my decydujemy, czy pozostajemy z partnerem i staramy się odbudować związek, czy związujemy się z nową osobą albo wybieramy życie w pojedynkę. Co do dziecka, to i z tym różnie bywa. Znam parę, która jest ze sobą mimo tak trudnego doświadczenia, ale oboje wiele się z niego nauczyli. Przede wszystkim, aby przetrwać i oswoić się z sytuacją, musieli nauczyć się ze sobą rozmawiać i być blisko siebie, a to otworzyło ich na problemy, których do tej pory nie poruszali. W ich związku nie działo się dobrze i oboje ponosili tego koszty, ale nie potrafili współdziałać. Nie rozmawiali o swoich kłopotach i nie rozwiązywali ich razem. Paradoksalnie niewierność i jej konsekwencje sprawiły, że wykonali ogromną pracę. Jednak to rzadkość. Częściej spotykam się z sytuacją osądu i wyższości moralnej tego, który został zdradzony nad tym, który zdradził i musi odpokutować krzywdę, a to nie prowadzi do niczego dobrego.

Dlaczego?

Zatrzymanie się na etapie bycia ofiarą i tego, który tylko krzywdzi, nie rozwija związku, a jeszcze bardziej pogłębia wcześniejszy podział i poczucie wzajemnego niezrozumienia. Taka para może trwać ze sobą ze względu na przyzwyczajenie lub dzieci, ale niewyjaśniona sytuacja zawsze rzutuje negatywnie na atmosferę w domu i na rodzinę. Dzieci uczą się przez podpatrywanie rodziców, więc obserwując taki związek, który jest nim tylko z nazwy, widzą pustkę. Czy ktokolwiek chciałby pozostawić po sobie tak smutne wspomnienie?

Czyli dla wszystkich będzie lepiej, jeśli zamiast chować głowę w piasek, porozmawiamy o tym, co się stało,

bo może dzięki temu uratujemy łączącą nas więź? Tak, dlatego tak ogromną wartością jest umiejętność wyjścia poza sferę pseudokomfortu, podziału na złego i dobrego małżonka, i spojrzenie na związek z szerszej perspektywy. Ważne, aby w takiej sytuacji, gdy opadną już pierwsze emocje, każda ze stron odpowiedziała sobie na pytanie o to, co zrobimy z tym doświadczeniem, czego potrzebujemy, czego ja potrzebuję, a czego potrzebuje mój mąż czy żona? Gdzie jestem jako zdradzający/zdradzająca, a gdzie jestem jako zdradzany/zdradzana? Co to zmieniło we mnie, co mi uświadomiło i co mówi o moich potrzebach? To dobry moment, żeby z emocjonalnego przeżycia dojść do głębszej reflaksji. Z pozycji „ja” przejść do etapu „my”, bo wtedy

można zadać kolejne pytanie, w jaką stronę chcemy iść. To są trudne sprawy, czasem zbyt obciążające dla pary, której ciężko zachować bezstronność, dlatego warto poszukać wsparcia terapeuty.

Zatem idziemy dalej. Poranieni, ale razem. Tylko co zrobić, gdy czasem zaboli wspomnienie albo zakłuje w sercu na widok męża obok jakiejś kobiety? Udawać, że nic się nie stało? Przepracowanie oznacza, że dajemy sobie prawo do powiedzenia partnerowi: „Pomóż mi i nie ignoruj mnie, jeśli przed twoim służbowym wyjazdem będę zadawała więcej pytań, tylko zrozum, że teraz gorzej się czuję ze sobą”. Mam parę, która w ten sposób

Dojrzałość to wzięcie odpowiedzialności za przeszłość związku i za decyzję o dalszym byciu razem.

radzi sobie z niepokojem. Tyle tylko, że wtedy nie wracają do przeszłości, a skupiają się na tym, co dzieje się u nich teraz.

A co może być przyczyną niepokoju?

Choćby fakt, że ostatnio przytyłam, choruję, zajmuję się starzejącymi się rodzicami i jestem zmęczona, a przez to straciłam ochotę na seks, więc czuję się mniej atrakcyjna. Mówienie o uczuciach i wzajemna uważność zbliżają do siebie, bo wiedzę o związku należy stale aktualizować. To znaczy, że chcę ci nie tylko powiedzieć, co dzieje się u mnie, ale też wiedzieć, co słychać u ciebie.

To piękne, lecz czy naprawdę możliwe?

Tak, o ile nie ulegniemy syndro-

mowi miesiąca miodowego, który sprawia, że para zamiast nastawić się na pracę nad związkiem, walczy o niego. Czyli obsypują się nawzajem prezentami, spełniają swoje marzenia, aż wyczerpani nie mają już sił się starać i zniechęceni brakiem poprawy zaczynają się od siebie oddalać. Jest wiele par, które przychodzą do mnie i mówią o końcu. Odpowiadam wtedy, że tego nie wiemy, ale skoro państwo przyszli, to znaczy, że jest nadzieja, więc zajmijmy się nią. Nigdy nie mamy gwarancji, ale jeśli para jest zmotywowana, to pojawia się też szansa, że pójdą dalej bogatsi o to doświadczenie. Uważam, że związki to jest najpiękniejsze zjawisko na świecie. Z jednej strony często są one źródłem największego naszego bólu, ale z drugiej i największego szczęścia.

PRZEPRASZASZ, WIĘC NIE MÓW

Gary Chapman, psycholog i autor książki „Kiedy przepraszam to za mało”, radzi, aby osoba starająca się o wybaczenie:

1) nie mówiła małżonkowi, że przesadza i wyolbrzymia sytuację,

2) nie dziwiła się, że jeszcze mu nie przeszło,

3) nie ośmieszała i nie ironizowała jego uczucia,

4) nie krytykowała go, tłumacząc swoje zachowanie,

5) nie stwierdzała, że życie toczy się dalej.

arabskie prZysłowie

Podróże otwierają na nowe doznania, uczą pokory i dystansu. Zdarza się, że wystawiają na próbę oczekiwania i cierpliwość. Stąd tak ważne jest, aby wiedzieć, po co wybieramy właśnie to miejsce, czas i współtowarzyszy.

Zarówno dalekie, jak i bliskie wyjazdy mogą dostarczyć wielu doświadczeń i wrażeń, a zarazem kształcić. Stwarzają szansę na poszerzenie swoich horyzontów, zyskanie nowej perspektywy i innego spojrzenia na rzeczywistość. Pozwalają odkrywać nowe miejsca i ludzi, a przede wszystkim lepiej poznać i zrozumieć siebie. Podróżując bowiem, częściej niż zwykle, musimy wychodzić poza strefę swojego komfortu. Mierzyć się z różnymi sytuacjami, decydować na kompromis i wykazywać się tolerancją. Wartością podróżowania może być również okazja na odnalezienie swojego miejsca na ziemi oraz zyskanie wynikających stąd nowych możliwości, zarówno jeśli chodzi o życie prywatne, jak i zawodowe.

„Ten kto żyje, widzi dużo, ten kto podróżuje, widzi więcej.”

TEKST ANNA GRZELCZAK

ALTACET. ZMIEŃ AŁA W ŁAŁ!

Altacet®,10 mg/g, żel; Skład: 1 g żelu zawiera 10 mg glinu octanowinianu. Wskazania: miejscowo na skórę w stłuczeniach, obrzękach stawowych, pourazowych i spowodowanych oparzeniami I°. Działania niepożądane leku należy zgłaszać do Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych URPL: Al. Jerozolimskie 181C; 02-222 Warszawa; tel.: + 48 22 49 21 301; faks: + 48 22 49 21 309; strona internetowa: https://smz.ezdrowie.gov.pl lub do podmiotu odpowiedzialnego. Podmiot odpowiedzialny: Lek S.A., ul. Podlipie 16, 95-010 Stryków. Informacja o leku dostępna w Sandoz Polska Sp. z o.o., ul. Domaniewska 50C, 02-672 Warszawa, www.sandoz.pl. ALTACET żel 02/23

Bezpieczny

urlop

Ceny ubezpieczeń turystycznych są przystępne, więc to żaden luksus, a polisa może wybawić z kłopotów, zwłaszcza na wakacjach za granicą. Podpowiadamy, na co zwrócić uwagę przy jej wyborze.

doborze polisy turystycznej pomogą porównywarki ubezpieczeń (np. rankomat.pl; mubi.pl; cuk. pl). Na ich stronach internetowych wystarczy wypełnić ankietę:

Wpodać kierunek (kontynent) i cel podróży (zwiedzanie, odpoczynek, uprawianie sportów), a otrzymamy na mail oferty dopasowane do naszego urlopu (ceny od 30 do 40 zł). Ubezpieczyciele oferują też pakiety rodzinne (korzystne przy zakupie polis dla kilku osób).

Polisa turystyczna powinna zapewnić: pokrycie kosztów leczenia, assistance na podróż i ochronę od następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW). Ale warto dokupić do niej: dodatkową ochronę

(jeśli będziemy np. nurkować), ubezpieczenie bagażu czy od rezygnacji z imprezy (a wtedy, jeśli np. zachorujemy przed wyjazdem, otrzymamy zwrot pieniędzy). Sprawdźmy również, kiedy ubezpieczenie nie zadziała (takie sytuacje są podane w ogólnych warunkach ubezpieczenia OWU).

I uwaga: kupujemy polisę przed wyjazdem, bo jeśli zrobimy to już na wczasach a ubezpieczyciel stosuje karencję to ochrona zadziała dopiero po kilku godzinach, a nawet dniach od zakupu.

Pokrycie kosztów leczenia

To najważniejszy punkt polisy turystycznej, zwłaszcza gdy jedziemy na urlop poza Unię Europejską (bo w Europie możemy korzystać z EKUZ, karty ubezpieczenia zdrowotnego, która zapewnia podstawowe świadczenia w publicznych placówkach medycznych). Pamiętajmy, że indywidualną polisę warto kupić nie tylko, gdy sami organizujemy sobie wyjazd, ale i wtedy, kiedy wykupiliśmy wczasy lub wycieczkę w biurze turystycznym (ubezpieczenie touroperatora może być na niewysoką kwotę). Wybierając polisę, zwróćmy więc uwagę na kwotę ubezpieczenia, czyli koszty leczenia, jakie pokryje ubezpieczyciel w razie naszej choroby lub wypadku (np. 30 tys. euro, jeśli urlop jest w Europie, a jeżeli poza nią 60 120 tys. euro).

Ochrona bagażu

Taki dodatek w polisie turystycznej przydaje się, zwłaszcza gdy wybieramy się na wycieczkę objazdową i będziemy zmieniać miejsca pobytu lub przemieszczać się różnymi liniami lotniczymi i mamy w walizce wartościowe rzeczy. Gdyby bagaż został zagu-

biony przez linie lub dotarł z opóźnieniem, wtedy z ubezpieczenia będą pokryte np. koszty zakupu rzeczy osobistych niezbędnych nam na pobyt. Możemy ubezpieczyć także wartościowe rzeczy, np. aparat fotograficzny, sprzęt sportowy.

Assistance, czyli pomoc w podróży

Warto je dokupić, gdy na urlopie poruszamy się własnym samochodem. Przyda się podczas podróży po Europie, bo zapewni m.in. holowanie auta (np. do 1 000 km) lub samochód zastępczy w razie awarii. A jeżeli będzie możliwa naprawa pojazdu na miejscu, ubezpieczyciel zapewni dojazd mechanika i opłaci koszty robocizny (za wymienione części płacimy sami). Z ubezpieczenia assistance może być opłacony również nasz pobyt w hotelu na czas naprawy samochodu.

Dodatki dla aktywnych

Jeśli podczas urlopu będziemy nurkować, żeglować, pływać na desce itp., to warto być zapobiegliwym i dokupić do polisy turystycznej dodatkową ochronę.

W RAZIE WYPADKU, NP. ZŁAMANIA

NOGI, OTRZYMAMY NIE TYLKO

ZWROT KOSZTÓW

LECZENIA, ALE

I ODSZKODOWANIE

ZA USZCZERBEK

NA ZDROWIU.

Niektóre sporty są bowiem uważane przez ubezpieczycieli za ryzykowne, więc musimy dopłacić, aby zapewnić sobie ubezpieczenie w razie wypadku. Wówczas polisa pokryje koszty ratownictwa i zapewni OC sportowe, z którego będą opłacone szkody, jakie można spowodować (np. uszkodzić żaglówkę podczas surfingu). Pamiętajmy, że za atrakcje wysokiego ryzyka uznawane są również: skoki na bungee, loty paralotnią i balonem.

Podstawa prawna: ustawa o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz.U. 2015, poz. 1844) i Ogólne Warunki Ubezpieczenia wybranych towarzystw ubezpieczeniowych.

JAK ZGŁOSIĆ SZKODĘ Z POLISY

TURYSTYCZNEJ

• Należy to zrobić najpóźniej w ciągu 24 godzin na numer alarmowy w centrum ubezpieczyciela (warto zapisać go w telefonie). Jeżeli poniesiemy jakieś opłaty (np. u lekarza za granicą, na zakup rzeczy utraconych w wyniku kradzieży), należy zachować rachunki.

Pamiętajmy, by kradzież zgłosić lokalnej policji i wziąć potwierdzenie zgłoszenia. Gdyby ubezpieczyciel nie chciał zwrócić np. kosztów leczenia objętych polisą (mimo dostarczenia wymaganych dokumentów), należy złożyć reklamację do firmy ubezpieczeniowej. Jeżeli to nie poskutkuje, można zwrócić się po pomoc do Rzecznika Finansowego

− porady ekspertów pod numerami: 22 333 73 28; 22 333 73 26 lub 22 333 73 27 (pon. 9.00-17.00, wtorek-piątek 9.00-14.00).

Pytanie można też wysłać mailem na adres: biuro@rf.gov.pl

Świnoujście

miasto na wyspach

Dawniej był tu gród warowny, później port morski, baza militarna, kurort i uzdrowisko.

Przyjeżdżały koronowane głowy, cesarze, królowie i carowie, a także słynna

tancerka Mata Hari, agentka dwóch wywiadów.

TEKST ALICJA DASZKIEWICZ

STAWA MŁYNY SYMBOL ŚWINOUJŚCIA. ZNAK NAWIGACYJNY W KSZTAŁCIE WIATRAKA ZNAJDUJE SIĘ NA KOŃCU

PLAŻY NA WYSPIE UZNAM PRZY UJŚCIU ŚWINY DO BAŁTYKU. OD STRONY MORZA OD 150 LAT NA JEGO SZCZYCIE OD ZMROKU PULSUJE ŚWIATŁO, KTÓRE WSKAZUJE WŁAŚCIWĄ

DROGĘ DO PORTU.

PLAŻA W ŚWINOUJŚCIU

CIĄGNIE SIĘ PRZEZ 10 KILOMETRÓW. CO ROKU POSZERZA

SIĘ WSKUTEK COFANIA SIĘ MORZA (OBECNIE W NAJSZERSZYM

MIEJSCU MA 200 M). DZIĘKI

TEMU ŚWINOUJSKIE KĄPIELISKO

JEST PŁYTKIE

WIOSKA WIKINGÓW

•Skansen „Jomsborg-Vineta” znajduje się na wysepce Ostrów leżącej na Dziwnie. Kilkanaście replik wczesnośredniowiecznego Wolina – chałupy o różnym typie budowy, bramy, umocnienia, replika łodzi – przybliża dawne dzieje tej krainy. Tradycyjnie na początku sierpnia (w tym roku 3–6) odbywa się festiwal Słowian i Wikingów.

To jedyne w Polsce miasto położone na 44 wyspach i wysepkach. Trzy największe to Uznam, Wolin (znajduje się na niej Woliński Park Narodowy) i Karsibór (z rezerwatem ptaków). Latem dzień jest tutaj dłuższy o godzinę niż na południu kraju, a zimą o godzinę krótszy. W związku z tym, że Świnoujście to najbardziej wysunięte na zachód miasto polskiego wybrzeża, występuje tu najwięcej dni słonecznych w ciągu roku, nic więc dziwnego,

że Uznam nazywa się czasem wyspą słońca. Również temperatura wody w Bałtyku jest tu najwyższa. Walory klimatyczne miejsca doceniono już w XIX w. A morskie kąpielisko, które wówczas powstało, od razu zyskało popularność, zwłaszcza wśród mieszkańców Berlina (nazywano je nawet „wanną kąpielową Berlina”). Prawdziwą sławę zyskało jednak dopiero po odkryciu leczniczych źródeł solankowych na przełomie XIX i XX w. Wtedy wybudowano nowoczesne łazienki i sanatorium. Wkrótce powstał Park

PROMENADY

•Historyczna, Zdrowia, Transgraniczna. Przy pierwszej znajdują m.in. kawiarnie i tężnie solankowe, przy drugiej - place zabaw, siłownie, ogród sensoryczny, trzecia, pieszo-rowerowa, połączyła Świnoujście z Heringsdorf w Niemczech.

Zdrojowy z rzadkimi okazami drzew śródziemnomorskich i nadmorski deptak, które stały się ulubionym miejscem spacerowym kuracjuszy. Tak pozostało do dziś. Miasto nadal ma status uzdrowiska, które od lat specjalizuje się m.in. w leczeniu schorzeń kardiologicznych, narządów ruchu i dermatologicznych.

Świnoujście oferuje również wiele możliwości odpoczynku. Ogromna przestrzeń i niewielkie zatoczki oraz sprzyjające wiatry i nurty wodne tworzą idealne warunki dla pasjonatów kitesurfingu, windsurfingu czy skimboardu. Spragnieni leniuchowania znajdą szeroką plażę i łagodne zejście do morza. Wodniacy mnóstwo wody do żeglowania i kajakowania. Dla aktywnych przygotowano ponad 100 kilometrów szlaków pieszych i ścieżek rowerowych, a dla miłośników zwiedzania udostępniono dawne fortyfikacje i Podziemne Miasto. Tuż obok znajduje się Woliński Park Narodowy z najwyższymi klifami na polskim wybrzeżu i Międzyzdroje ze słynną aleją gwiazd, a do Alhbeck, urokliwego niemieckiego uzdrowiska, jest raptem sześć kilometrów.

JEZIORO TURKUSOWE

•Zachwyca kolorem wody. Mimo że jest taka sama jak w innych jeziorach, to na skutek białego kredowego dna (przed wojną było tu wyrobisko kredy) i rozszczepienia światła wydaje się być ziolononiebieska. To niewielkie jezioro znajduje się w okolicy wsi Wapnica na wyspie Wolin. W pobliżu wznosi się Piaskowa Góra − punkt widokowy na okolicę i Pagórki Lubińsko-Wapnickie. Rośnie tu również wiele pomników przyrody, m.in. wiekowe dęby.

NAJWYŻSZE NA POLSKIM

WYBRZEŻU KLIFY TO EFEKT

WALCZĄCYCH ZE SOBĄ ŻYWIOŁÓW

ZIEMI, WODY I

Bielik, jeden z największych

ptaków drapieżnych w Europie, to symbol Wolińskiego Parku Narodowego. Gniazduje tu 6 par tych ptaków. Inne

specyficzne dla Wolina gatunki, które można zaobserwować, to ohara, wąsatka, kania czarna, biegus, podróżniczka czy sowa błotna. Na wyspie jest też

pokazowa zagroda żubrów.

Aby lepiej poznać park i jego mieszkańców, warto wybrać się do Muzeum Przyrodniczego w Międzyzdrojach.

WIATRU. NIEUSTANNIE SIĘ ZMIENIAJĄ TWORZONE PRZEZ NATURĘ Z PIASKU, ZIEMI, KAMIENI, KONARÓW I PNI DRZEW. NAJLEPIEJ PODZIWIAĆ JE, WĘDRUJĄC WZDŁUŻ MORSKIEGO BRZEGU.

TO JEST MÓJ CZAS

ELIASZ ZE STAREGO TESTAMENTU

„MÓZG” ARMII

krzyżówka

SZYBKI POCIĄG

FUNKCJA KALORYFERA

ZMORA AKTORA

DOMENA KABARETU SKORUPKA NA RANIE

SOJUSZ

ZALOTNIK

POMOC DLA OBLĘŻONYCH UNIJNA WALUTA AWANTURA

DOKUMENT KREDYTOWY BUTY INDIANINA

DRŻĄCA

WIETRZNA Z WYSYPKĄ

KORZEŃ W KUCHNI

UCHWALANA PRZEZ SEJM

LODOWY SZPIKULEC ŻAŁOSNY GŁOS PSA

TWÓRCA DZIEŁA

KIŚĆ WÓDZ PLEMIENNY

TWÓRCA „PŁONĄCEJ ŻYRAFY”

ROZWIĄZYWANIE KRZYŻÓWEK TO DOSKONAŁA FORMA ĆWICZEŃ DLA MÓZGU, A ZARAZEM ZAJĘCIE, KTÓRE POMAGA SIĘ ZRELAKSOWAĆ. ŻYCZYMY DOBREJ ZABAWY:)

GRUBSZY OD APASZKI

OCENIA WARTOŚCI

MATERIAŁ NA WKŁADKI

UKOI BOLĄCY MIĘSIEŃ NAD KOLANEM

CYKLON TROPIKALNY

LODOWY OPAD SZYDERCA TRZEBA DOŃ DWOJGA

GRUBSZY OD APASZKI KUZYN DYNI

KUZYN DYNI

PROSZEK Z KOMINA

OCENIA WARTOŚCI SPACER SIWKA

SPACER SIWKA

ZBOCZE

WAŻNA DLA HODOWCY

PRZED OMEGĄ NIEPOWODZENIE, PRZEGRANA

TWÓRCA „PŁONĄCEJ ŻYRAFY” PROSZEK Z KOMINA WAŻNA DLA HODOWCY

POETYCKO O POLU

EFEKT POPYTU BLISKI KREWNY SZPAKA FUNKCJA KALORYFERA DOMENA KABARETU SKORUPKA NA RANIE POMOC DLA OBLĘŻONYCH UNIJNA WALUTA AWANTURA DOKUMENT KREDYTOWY BUTY INDIANINA DRŻĄCA TOPOLA AFISZ, OGŁOSZENIE OBIEŻYŚWIAT WZMIANKA PRASOWA SZYB NA ŚMIECI PUBLICZNE UZNANIE DZIAŁKO CZARNY W KARATE PRZESYŁA SYGNAŁ PRÓŻNIA

STOPIEŃ NAUKOWY KLATKA PIERSIOWA OWOC Z ROZETĄ LIŚCI SYMPTOM

ROZWIĄZANIE

PTAK Z WIELKIM DZIOBEM PRZETAK KOMFORT RZEŹBI W METALU SZATA KSIĘDZA MAMY JE W BANKU NAGOŚĆ W SZTUCE 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

POETYCKO O POLU

Prosimy o nadsyłanie rozwiązania krzyżówki z pomysłem na artykuł do „DOZ Magazynu dbam o zdrowie”. Autorów najciekawszych propozycji nagrodzimy zestawami produktów. Termin nadsyłania rozwiązań to 31.08.2023 r. Regulamin dostępny na stronie www.dbamozdrowie.pl Rozwiązania prosimy przysyłać listem na adres: Magazyn dbam o zdrowie, Wydawnictwo Bauer, ul. Motorowa 1, 04-035 Warszawa

* Suplement diety * 98 dbam o zdrowie

Kickfly Marka

Marka Kickfly to gama produktów, które idealnie sprawdzają się podczas wakacyjnych i weekendowych wypadów. Wśród nich m.in. znajdują się produkty biobójcze do ochrony przed komarami, kleszczami oraz meszkami.

PRODUKTÓW BIOBÓJCZYCH NALEŻY UŻYWAĆ Z ZACHOWANIEM ŚRODKÓW OSTROŻNOŚCI. PRZED KAŻDYM UŻYCIEM NALEŻY PRZECZYTAĆ ETYKIETĘ I INFORMACJE DOTYCZĄCE PRODUKTU.