Destelheide-magazine juli 2015

Belgie- Belgique P.B- P.P, 1650 Beersel BC 1646 P 209319 Afgiftekantoor Beersel

DH-magazine

magazine van Destelheide • Nr 35 • juni - september 2015

EXPO & BESTE BUREN MET KUNSTBENDE ZOMERACADEMIE 2015 MASTERCLASS INNE GORIS INTERNATIONAAL: QUALITY LABEL TE GAST: WISPER & CONSERVATORIUM DANS

© Piet Vranckx

V.U. Guy Uyttebroeck, Destelheidestraat 66, 1653 Dworp. Destelheide wordt samen met de Hoge Rielen in opdracht van de Vlaamse Overheid beheerd door de vzw ADJ, Molenstraat 62, 2460 Kasterlee.

Guy Uyttebroeck Directeur Destelheide

INLEIDING

2

Met de zomer die er aankomt, is het weer ontzettend druk in Destelheide: in juli en augustus volgen maar liefst 1000 jongeren creatieve workshops en jeugdwerkcursussen in ons centrum in Dworp. Twee maanden lang is Destelheide non-stop geopend om al dit jonge geweld een fijne plek te geven om te werken, eten en slapen.

Het verheugt me dat Destelheide ook na 44 jaar nog steeds de favoriete plaats is voor veel jeugdorganisaties om vormingen aan te bieden. Ook hogescholen en sociaal-culturele organisaties vinden vlot de weg naar Destelheide. In dit magazine belichten we daarom ook graag de dansopleiding van Artesis Plantijn Hogeschool en onze vaste bezoekers van WISPER, maar evenzeer de Dworp Singing Village die een heus zangweekend bij ons organiseerde!

Bovendien opende net ook onze expo ‘Best of Kunstbende’, waarin we werk tonen van de winnaars beeld, fotografie, video en tekst uit de recentste editie. Destelheide als platform voor jong talent!

In juli vindt ook de 22ste editie van De Zomeracademie plaats, de jaarlijkse artistieke atelierweek die we samen met De Veerman en verschillende coproducenten op poten zetten. Voor de snelle beslissers: er zijn nog enkele plaatsjes vrij! Daarnaast organiseert onze kunsteducatieve werking Dharts nog veel meer activiteiten. Zo was er begin juni een zeer geslaagde masterclass met Ultima Vez, het gezelschap van Wim Vandekeybus, voor gevorderde amateurdansers.

Hiervoor trokken we een divers publiek aan van jeugdwerkers, circusartiesten, therapeuten… zowel uit Vlaanderen, Wallonië, Frankrijk, Hongarije en zelfs de Verenigde Staten! Omdat we hier in Destelheide heel wat lerarenopleidingen over de vloer krijgen voor hun creastages, willen we deze leerkrachten in spe graag extra inspireren door een masterclass theater met Inne Goris te programmeren. Ook leerkrachten uit het kleuter en lager onderwijs zijn van harte welkom van 17 tot 20 augustus!

Ook op het vlak van het Masterplan Infrastructuur is er goed nieuws.

Minister Sven Gatz kondigde tijdens een bezoek aan Destelheide aan dat hij tijdens deze legislatuur 4,3 miljoen euro vrijmaakt voor de uitvoering van de eerste twee fasen van ons Masterplan, namelijk de omschakeling naar gas in plaats van olie in onze energiecentrale en de bouw van een nieuw slaapblok, zodat we het comfort van de slaapkamers kunnen verhogen en aanpassen aan de huidige tijdsgeest. Minister Gatz was ook aanwezig op de uitreiking van de Smiley van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) aan ons keukenteam. Daarnaast kregen we ook het Quality Label van de Raad van Europa toegekend voor de periode 2016-2018 en wordt ons centrum geprezen om haar uitstekende faciliteiten en werking.

Proficiat aan iedereen die hieraan mee hielp, en laat dit de start zijn van een mooie internationale werking in Destelheide!

© Estelle Vastenaekel

Colofon

Redactie: Filip Tielens, Lies Jacob & Eline Leonard Vormgeving: www.nelsongroup.be Oplage: 1500 exemplaren

Destelheide is een centrum voor jeugd, kunst en creatie in Dworp dat door de vzw ADJ in opdracht van de Vlaamse Overheid uitgebaat wordt. In een rustige groene omgeving en een modern gebouwencomplex bestaande uit glas, beton en hout ontvangt Destelheide voornamelijk jeugdwerkgroepen, onderwijsinstellingen en socio-culturele organisaties uit binnen- en buitenland.

Dit Destelheide-magazine wil u op de hoogte houden van de ontwikkelingen in het centrum, de activiteiten die de kunsteducatieve dienst Dharts organiseert en het bredere jeugdwerk- en kunsteducatieveld. Wil u graag dit Destelheide-magazine thuis ontvangen (gratis) of u inschrijven op de digitale nieuwsbrief, dan kan u dit aanduiden op www.destelheide.be.

Expo & BESTE BUREN

KUNSTBENDE

3

Wie kent de Kunstbende niet? De wedstrijd in kunst voor jongeren tussen 13 en 19 jaar was in 2015 al aan haar zestiende editie toe. Tijd om deze getalenteerde jongeren een platform aan te bieden in Destelheide! In onze zomerexpo tonen we installaties, foto’s, video’s en ander pril werk van de top drie uit de categorieën Beeld, Foto en Film. Daarnaast ontvangen we een bende deelnemers uit Vlaanderen én Nederland tijdens een Beste Buren-week van 17 tot 21 augustus in Destelheide!

“Op zolders, in slaapkamers, aan de keukentafel, tijdens de les. Op de meest uiteenlopende plekken zijn jongeren creatief bezig. Veel van dit werk blijft echter ongezien, verstopt op diezelfde plekken of opgeslagen in jonge en verwarde hoofden, niet voor anderen bestemd. Kunstbende geeft al die jonge mensen de kans om hun dromen wel aan de buitenwereld te laten zien en horen.

Sinds 1999 wordt jaarlijks een wedstrijd georganiseerd waarbij duizenden jongeren zich aan een groot publiek tonen binnen alle mogelijke kunstdisciplines: TXT, Mode, Performance, Muziek, Dans, Beeldend, Foto, Film en DJ.” (uit het boek ’15 Jaar Kunstbende’)

In haar ondertussen zestienjarige bestaan bleek Kunstbende een uitstekende antenne voor de helden van morgen. Artiesten die het ondertussen helemaal gemaakt hebben zoals muzikanten Balthazar, Brahim en Tijs Delbeke, schrijvers Maarten Inghels en Freek Mariën, en beeldend kunstenaars Nick Ervink en Frank&Robbert/ Robbert&Frank hebben hun eerste stapjes gezet tijdens de Kunstbende.

Ook het danscollectief On the Roof en illustratrice Eva Mouton, met wie we allebei reeds een expo in Destelheide organiseerden, braken door met dank aan deze wedstrijd voor jong talent, georganiseerd door Villanella.

Dat Kunstbende zo’n sterk merk is bij jongeren, zie je ook aan de cijfers. In de eerste vijftien jaren namen er zo’n 40.000 jongeren deel aan 165 voorrondes en 15 finales in 25 verschillende steden. In het kielzog van de wedstrijd werden er workshops, festivals voor jonge makers, coachingstrajecten en extra toonmomenten op poten gezet in Vlaanderen en Brussel. Zo gaf Destelheide aan de winnaar in de categorie Mode op Kunstbende 2014 als prijs een gratis deelname aan het atelier Kostuumontwerp op De Zomeracademie. Dit jaar zetten we onze samenwerking verder op twee verschillende manieren: een expo en een Beste Buren-week!

Expo

4

In juli, augustus en september geven we een platform aan enkele straffe deelnemers van de afgelopen finale-editie in Kortrijk. Onze kunsteducatieve dienst Dharts ging ter plekke prospekteren en vond het werk van de eerste drie in de categorieën Beeld, Foto en Video zo sterk dat we graag gedurende drie maanden onze exporuimtes aan deze jonge talenten ter beschikking stellen.

Naast hun winnend werk, mogen ze ook oudere foto’s, beeldend werk en installaties exposeren. De zomerperiode is hét moment bij uitstek om deze tentoonstelling te organiseren aangezien er dan meer dan duizend jongeren in Destelheide animatorcursussen volgen of deelnemen aan creatieve workshops van jeugdwerkorganisaties. Want wat is er mooier dan jongeren die hun werk tonen aan andere jongeren van dezelfde leeftijd en hen zo een spiegel voorhouden over hun eigen identiteit en dromen?

© Sven van Baarle

© Sven van Baarle

BESTE BUREN

© Sven van Baarle

© Sven van Baarle

Minister van Cultuur Sven Gatz en zijn Nederlandse collega Jet Bussemaker lanceerden een oproep om in 2015 unieke samenwerkingsprojecten tussen Vlaanderen en Nederland uit te denken. De aanleiding voor Beste Buren is de twintigste verjaardag van het Cultureel Verdrag dat in 1995 werd gesloten tussen de Vlaamse Gemeenschap en Nederland. Sven Gatz: “Vlaanderen en Nederland hebben zoveel gemeen. Maar toch zijn er ook betekenisvolle verschillen: in taalgebruik, maar ook in mentaliteit en cultuur. Die verschillen erkennen en waarderen, brengt zout op de patatten van de cultuur in de Lage Landen. Zoals in een goed huwelijk, waar de partners elkaar waarderen en aanmoedigen. Niet alleen om samen dingen te doen, maar ook om van elkaars verschillen te leren en betere mensen te worden.”

Voor Beste Buren werd een budget van 500.000 euro vrijgehouden, waarmee ondertussen 105 projecten gerealiseerd kunnen worden.

De volledige lijst kan je bekijken op www.besteburen.eu/projecten Kunstbende Vlaanderen werkte samen met haar Nederlandse tegenhanger een project uit, waarvoor ze met zo’n 20 jongeren naar Destelheide afzakken van 17 tot 21 augustus. Tijdens deze intensieve artistieke werkweek zullen er workshops georganiseerd worden door kunstenaars die een duidelijke link hebben met de Lage Landen.

Zo kunnen de Kunstbende-jongeren sterk werk creëren én meer over elkaars cultuur leren.

© Sven van Baarle

www.kunstbende.be

5

MASTERPLAN

MINISTER SVEN GATZ OP BEZOEK

6

Net zoals onze zusterorganisatie De Hoge Rielen in Kasterlee heeft Destelheide een Masterplan ontwikkeld (door Blauwdruk Stedenbouw) om ons centrum ook de komende decennia helemaal state of the art te maken. Over verschillende jaren gespreid is met het Masterplan van Destelheide een investeringssom van 17,3 miljoen euro gemoeid. Het plan heeft niet enkel aandacht voor comfort en extra capaciteit, maar behelst ook investeringen in landschapszorg, het restaurant, parkeergelegenheid, etc.

Met de 4,3 miljoen middelen van het Financieringsfonds voor Eenmalige Uitgaven (FFEU) die Minister Sven Gatz deze legislatuur (d.w.z. tot 2019) vrijmaakt kunnen we in

Minister van Jeugd Sven Gatz kwam voor de tweede keer op bezoek in Destelheide, ditmaal met dubbel goed nieuws. Naast de uitreiking van de Smiley van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) aan het keukenteam van Destelheide, was er ook heuglijk nieuws over de uitvoering van ons Masterplan. Minister Gatz investeert deze legislatuur 4,3 miljoen euro in Destelheide om belangrijke comfortverbeteringen te doen en te investeren in een grondige renovatie.

Destelheide een nieuwe centrale stookplaats bouwen van waaruit alle verwarmingsinstallaties op het terrein op een energiezuinigere manier zullen worden aangestuurd. Daarna volgt ook de bouw van een nieuw slaappaviljoen en een nieuwe slaapblok.

Sven Gatz: “Het masterplan waarin deze renovaties en nieuwbouw passen, zal het schitterende project Destelheide bestendigen als een kruispunt van jeugd, onderwijs, cultuur en Brussel. Ik ben blij dat over enkele jaren vele jongeren, hun begeleiders en creatieven uit Vlaanderen en uit Brussel van deze nodige renovaties in een van de kroonjuwelen van onze Vlaamse jeugdinfrastructuur zullen kunnen genieten.�

MASTERCLASS

inne Goris Van 17 tot 20 augustus organiseren we een master­class met theatermaker Inne Goris, ditmaal enkel voor leerkrachten (in spe) van het kleuter- en het lager onderwijs. Inne Goris maakt al jaren erg zintuiglijke, internationaal erkende voorstellingen, maar heeft daarnaast ook veel ervaring in het werken met kinderen en jongeren. In deze vierdaagse workshop geeft zij haar ‘theatertools’ door aan vijftien leerkrachten. Zo hopen we met Destelheide leraren (in opleiding) verder te inspireren en hen aan te moedigen om met theater in de klas aan het werk te gaan!

Dag Inne. Wat mogen de deelnemers aan de masterclass verwachten?

Inne Goris: “Met de leerkrachten die zich inschrijven voor de masterclass wil ik vooral de vloer opgaan en heel veel uitproberen. Ik ben meer een doener dan een prater (lacht).

Samen met de deelnemers gaan we op zoek naar welke tools kinderen nodig hebben om rond theater te werken en hoe jij die als leerkracht kan aanreiken. Aan het eind van de masterclass komen we tot heel concrete opdrachten en heb je zelf heel veel theaterplezier ervaren tijdens deze vier dagen.”

Je hebt al verschillende theaterprojecten in scholen begeleid. Na de voorstelling ‘Ergens Hier’ met leerlingen van de Vier Windenbasisschool uit Molenbeek op het Kunstenfestivaldesarts in 2013, was jouw ‘goesting’ om opnieuw met kinderen uit scholen te werken blijkbaar zo groot dat je zelf een school bent binnengewandeld om een traject rond theater uit te werken.

“Klopt. Bij ‘Ergens Hier’ voelde ik opnieuw hoe essentieel onderwijs is in onze samenleving. Ik ben op eigen initiatief naar de Imelda Basisschool in Molenbeek gestapt om te kijken of we konden samenwerken. De directie reageerde meteen positief, maar toen ik op een personeelsvergadering

mezelf kwam voorstellen en de open vraag stelde in welke kunstprojecten de leerkrachten zin hadden, kwamen er maar weinig antwoorden. Uiteindelijk werkten we een traject uit waarbij ik telkens mee ging kijken naar de schoolvoorstellingen. Met de leerkrachten had ik achteraf een gesprek over hoe zij rond deze thematiek verder wilden werken in de klas. Zo had de juf van de derde kleuterklas veel zin om met haar groep rond theater te werken, maar wist ze niet hoe ze zo’n dramales moest opbouwen.

Zij volgde dan een workshop die ik in haar klas gaf en gaandeweg hebben we de rollen omgedraaid zodat zij meer vertrouwen kreeg om zelf een theaterles te geven.”

Met het eerste en het zesde leerjaar van die school legde je een langer traject af.

“Iedere dinsdagmiddag werkte ik in de turnzaal van de school met het eerste leerjaar rond theater. De laatste drie dagen repeteerden we in BRONKS (jeugdtheater in Brussel, FT). Door in een andere plaats te werken dan op school, hadden we meer ruimte en voelden de leerlingen ook dat we naar een toonmoment toe werkten.

Met het zesde leerjaar hebben we een week non-stop gerepeteerd in de studio’s van Ultima Vez. Het

voordeel hiervan is dat je goed kan focussen, anderzijds is zo’n week vlug voorbij en is het jammer dat je niet, zoals bij het eerste leerjaar, over een langere periode kan werken.

Bij de twaalfjarigen koos ik voor het thema ‘strand’ en zochten we welke associaties dit bij hen opriep en welke confrontaties er op die locatie allemaal konden ontstaan. Met de zesjarigen werkten we rond het thema ‘water’. Zo gaf ik hen bijvoorbeeld oefeningen waarbij ze een imaginaire regendruppel moesten opvangen om die vervolgens over hun hele lichaam te laten rollen. Sowieso werk ik veel rond lichaamsbewustzijn en ruimtegebruik, want bij elke opdracht voel ik steeds opnieuw hoe mensen op een scène dicht bij elkaar kruipen en ze maar de helft van de theaterzaal durven gebruiken. Doorheen de opdrachten voelen ze dat er veel mag, dat ze gek mogen doen. Taal komt er pas later aan te pas.”

7

MASTERCLASS

Terwijl leerkrachten in een klas uit veiligheid snel naar taal zullen grijpen als ze rond drama werken.

“Zelf ben ik niet zo’n fan van ‘toneeltjes maken’, in de zin van ‘ik kom schoenen kopen en jij bent de schoenenverkoper’. Alvorens kinderen zo’n scène goed kunnen spelen, hebben ze trouwens een basis nodig: ze moeten weten hoe in de ruimte te staan, wat het betekent om samen te spelen, hoe je kan improviseren… Opbouw is cruciaal.

In de wiskundeles begin je ook niet meteen met breuken, hé (lacht).”

Vind je dat cultuureducatieve projecten op school veel structureler ingebed moeten worden in het onderwijssysteem en niet meer zo ad hoc zoals nu vaak het geval is?

“Inderdaad. Met deze school wil ik echt een traject van lange adem

op poten zetten. Zelf heb ik het een beetje gehad met het geven van korte workshops op scholen, omdat je dan niet in de diepte kan werken en weinig in beweging brengt bij de kinderen en de leerkrachten. Muzische vorming moet echt evidenter worden over alle vakinhouden heen. Leerkrachten blijven nog te vaak vasthangen aan het leerplan en vergeten dat ze ook in lessen als wetenschappen en wiskunde heel creatieve opdrachten kunnen geven.”

Welke leerkrachten hebben bij jou als kind die liefde voor cultuur aangewakkerd?

“Uit de lagere school herinner ik me Ann De Broeck. Zij had zelf aan de Toneelacademie Maastricht gestudeerd en gaf ons toffe opdrachten rond lichaamsbewustzijn, zoals over heel de speelplaats of op

alle trappen rennen. In het middelbaar zat ik in de sporthumaniora en was ik een van de weinigen in de klas die ook boeken lazen. We hadden er les van Els Leysen. Zij slaagde er in om haar leerlingen poëzie te doen lezen en ze nam ons mee naar voorstellingen in de Beursschouwburg, de KVS,…

Je voelde dat zij gepassioneerd was door kunst. Aan het einde van de les raadde ze ons zelfs vaak het culturele aanbod van die avond aan (lacht).”

Hoe ben je dan vanuit die sportachtergrond in de theaterwereld beland?

“Ik ben opgegroeid in een huis waar veel boeken lagen en waar mijn vader in het midden van de woonkamer de Negende Symfonie van Beethoven stond te dirigeren. Mijn ouders gingen ook wekelijks naar de opera of het theater. Toch had ik er nooit

bij stilgestaan dat al die culturele zaken ook ‘werk’ konden worden.

Ik heb na de sporthumaniora eerst sociaal werk gestudeerd, dus de ‘goesting’ om met mensen te werken zat er al van jongs af aan in. Ik deed stages bij De Markten in Brussel, in een migrantenwerking voor meisjes en bij BRONKS. In dit jeugdtheaterhuis ben ik dan blijven plakken. Tijdens het weekend volgde ik de regieopleiding aan de Toneelacademie van Maastricht en probeerde ik de dingen die ik er leerde tijdens de week uit in de scholenwerking van BRONKS. In Maastricht en bij BRONKS leerde ik de kneepjes van het theatervak. Op een bepaald moment werd mijn zin om zelf voorstellingen te creëren groter en koos ik voor een parcours als maker.”

Wat is er kenmerkend aan jouw eigen voorstellingen? Welke thema’s of stijlen komen vaak terug?

“Als theatermaker, maar ook als docent, vertrek ik telkens vanuit de mensen met wie ik werk. Wat zijn hun verhalen, waar staan zij voor, welke associaties hebben zij bij het thema? Ik heb altijd een grote nieuwsgierigheid naar wie er op scène staat, of het nu kinderen of volwassenen zijn. De meeste van mijn voorstellingen zijn erg associatief opgebouwd en laten de ruimte aan de toeschouwer om hun eigen verhaal te maken, al is er wel een belangrijke rode draad en dramaturgie. Sommigen noemen het een trip. Voor mij zijn tekst, beweging, kostuum, licht… allemaal verschillende talen die even belangrijk zijn. Mijn voorstellingen zijn erg beeldend en fysiek, al komt er op een bepaald moment wel altijd tekst in. Ik schuw ook de donkere kanten van de mens niet.

Zo maakte ik al een productie met

kinderen over de dood.”

“Als ik een nieuwe voorstelling maak, begin ik altijd met het verhaal, de spelers en de vorm, en pas daarna beslis ik voor welke leeftijd het stuk geschikt is. Ik begin dus nooit met het idee dat ik iets voor kleuters wil maken of zo. Daardoor heb ik een vrij grillig parcours afgelegd waarin stukken met dans afgewisseld werden met voorstellingen die eerder een video-installatie waren, projecten die zich binnen of buiten afspeelden, voorstellingen met kinderen voor een avondpubliek of producties met volwassen acteurs voor scholen…”

“De laatste voorstelling die ik maakte was ‘Sneeuw’, over de kleine sensaties wanneer het gesneeuwd heeft: hoe stil het om

je heen wordt, het gekraak van een voetstap in een sneeuwtapijt…

Een eerder lichte voorstelling voor iedereen vanaf vier jaar. Volgend seizoen bewerk ik voor LOD Muziektheater het boek ‘Zonder bloed’ van Alessandro Baricco.

Twee mensen, gespeeld door Johan Leysen en Lieve Meussen, ontmoetten elkaar aan het einde van een oorlog en spreken veertig jaar later opnieuw af om een gesprek te hebben over dat moment. Een productie voor het avondcircuit. Ik kijk al heel erg uit naar de start van de repetities!”

■ Filip Tielens

CANON is de cultuurcel van het Vlaams Ministerie van Onderwijs. CANON ondersteunt met haar Dynamo3-subsidielijn cultuurprojecten op school, linkt via Cultuurkuur.be cultuureducatieve organisaties met leerkrachten en organiseert de Dag van de Cultuureducatie. De Masterclass met Inne Goris is onze eerste samenwerking met CANON waarbij we leerkrachten willen inspireren met artistiek hoogstaande workshops.

WAT? Masterclass Inne Goris (i.s.m. CANON Cultuurcel) VOOR WIE? Leerkrachten kleuter- en lager onderwijs en studenten in deze lerarenopleidingen WANNEER? Maandag 17 augustus om 10u tot donderdag 20 augustus om 16u PRIJS? 275 euro (-35 jaar), 325 euro (+36 jaar). Workshop, vol pension en overnachting inbegrepen.

INFO EN INSCHRIJVEN? www.destelheide.be/masterclass-inne-goris-voor-leerkrachten

9

FOTOSPECIAL

MASTERCLASS ULTIMA VEZ Van 1 tot 4 juni namen 17 dansers uit België, Frankrijk, Hongarije en de Verenigde Staten deel aan de masterclass met Ultima Vez, het wereldberoemde dansgezelschap rond choreograaf Wim Vandekeybus uit Brussel. De fantastische docente Laura Aris Alvarez gaf deze ‘gevorderde amateurs’ een introductie in de dansstijl en technieken van Ultima Vez. Enkele impressies van het toonmoment!

10

© Estelle Vastenaekel

FOTOSPECIAL

DAG VAN DE DOENER Op vrijdag 5 juni verwelkomden we zo’n 40 freelance kunsteducatieve docenten uit Vlaanderen en Nederland voor de allereerste editie van de Dag van de Doener, een organisatie van Destelheide i.s.m. Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media; Kunstenloket; Kunstenpunt en Vitamine C. Op deze stralende dag was er heel wat ruimte voor netwerking en uitwisseling, zakelijk advies op maat, methodologische input en inspirerende sessies over IT, taal en inclusie in kunsteducatie. De dag besloten we met een gezellige barbecue! Š Estelle Vastenaekel

11

ARTIEST IN HUIS

JUNI 2015 - OKTOBER 2015 Ook tijdens de zomermaanden zijn er weer heel wat artiesten die in het Destelhuis komen repeteren. Dat is goed nieuws voor alle jongerengroepen in Destelheide: zij kunnen gratis gaan kijken naar voorstellingen en tryouts van circusartiesten, acteurs, dansers, muzikanten, beeldend kunstenaars‌ Door onze structurele samenwerking met Moussem komen er ook heel wat artiesten uit de Arabische wereld bij ons op residentie.

8-19 JUNI nat gras

12

6-12 JUNI Moussem - DabaTheater theater

dans

15 JUNI-1 JULI Cie To Pia circus

15 JUNI-5 JULI Moussem - Meriam Bousselmi dans

24-28 JUNI Binti muziek

3-5 JULI The Girl Who Cried Wolf

9-18 JULI Oana Cosug

muziek

beeldende kunst

15-22 AUGUSTUS Sol vzw jeugdtheater

13

31 AUGUSTUS-4 SEPTEMBER Lies borgermans dans

16-22 AUGUSTUS De Spooiberg jeugdtheater

16-30 AUGUSTUS Het Gevolg & HETPALEIS

theater

27 AUGUSTUS-11 SEPTEMBER Moussem - Taoufiq Izeddiou & Meyrem Jazouli theater

28 SEPTEMBER-16 OKTOBER Moussem - Hanane Hajj Ali theater

ZOMERACADEMIE

BOB TAKES MONUMENTALE KUNST Nieuw dit jaar op De Zomeracademie is het atelier Monumentale Kunst, begeleid door allround beeldend kunstenaar en vormgever Bob Takes. In de tuin van De Veerman, waar Bob zijn atelier heeft, hebben we een gesprek onder de Magnoliaboom over grote dromen, zeilen over oceanen en tentoonstellen in China.

14

Wat mogen de deelnemers verwachten bij het atelier Monumentale Kunst? Moet de kunst monumentaal groot zijn of vooral monumentaal goed?

Bob Takes: “Het moet vooral monumentaal goed zijn (lacht). De hoeveelheid meters speelt geen rol. Het is de impact van het beeld dat ik belangrijk vind: de impact op de ruimte, op je gemoed, op je ‘visueel plezierigheidsgevoel’. Dat is voor mij ‘monumentaal denken’.

Of het kunstwerk dat je maakt een

lichtobject, een fotoprojectie of een beeldhouwwerk is, maakt niet zoveel uit.”

Hoe zal je te werk gaan in jouw atelier?

“Ik ga geen opdrachten geven, maar vooral veel vragen stellen aan de deelnemers. Ik ben ontzettend nieuwsgierig. Wat iemand in het verleden al gemaakt heeft en waar iemand nu naartoe wil, dat wil ik graag te weten komen tijdens deze gesprekken. Of een ruimtelijke

uitwerking van een idee via Photoshop, met een één-op-één-maquette of op ware grootte gemaakt wordt, maakt minder uit.

Kende je De Zomeracademie al?

“Ik ben al enkele keren op de toonmomenten geweest. Daar viel me telkens op hoe hard de deelnemers gewerkt hebben tijdens de week. Ik hoorde verhalen dat sommigen tot wel twintig uur per dag zo toegewijd aan het werk zijn. Die gedrevenheid en overgave trekt me erg aan.”

Wat verwacht je van de deelnemers die zich inschrijven?

“Dat ze tot hele mooie dingen komen. De meeste mensen die voor dit atelier kiezen, zullen al wel een idee hebben wat ze willen maken.

Maar het is ook prima als je zonder plan aan komt spoelen. Er is geen voorkennis vereist, alleen een grote goesting om er volledig voor te gaan.”

Is the sky voor jou altijd the limit?

“Ik heb alleszins geen last van klein denken. Als deelnemers linoleumsnedes willen maken van vier bij zes meter, dan moet dat kunnen. Dan kijken we wel of er een grote asfaltwals kan langskomen om de afdrukken te maken, in plaats van zo’n klein rollertje te gebruiken. Laatst was ik in gesprek met iemand over een plan dat ik heb

ZOMERACADEMIE om met stoffen te werken. En ik denk dan meteen aan de catwalks van Parijs (lacht). Ook als kind droomde ik al groots. In mijn carrière heb ik gemerkt dat de enige drempels om een monumentaal idee uit te voeren tijd, budgetten en toestemmingen zijn. Maar verder zijn er geen limieten aan wat mogelijk is!”

Wat is het meest monumentale werk dat je ooit maakte?

“In kilometers gesproken is het zeker een project dat ik in Amsterdam maakte, over hoe een polder een deel van de stad kan worden.

Osdorp was een buitenwijk die nu bij Amsterdam hoort. Ik liet over een afstand van drie kilometer paaltjes slaan tussen Amsterdam en Osdorp. Deze paaltjes zakten steeds dieper de grond in. Dat was behoorlijk monumentaal.”

Je bent in heel wat kunstdisciplines thuis. Hoe zou je jezelf omschrijven?

“Als visual artist, al kan je dat moeilijk naar het Nederlands vertalen want dan kom je meteen bij ‘beeldend kunstenaar’ uit. Ik vertrek altijd vanuit een idee en bepaal pas daarna het medium en de uitwerking. Soms wordt dit dan een sculptuur in staal en soms een scenografie voor een toneelstuk, zoals in de voorstelling ‘Dag Dag’ die ik vorig seizoen in HETPALEIS maakte.”

Zijn er bepaalde thema’s en vormen die in al jouw werk terugkeren?

“Ik studeerde grafisch ontwerp aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. Het grafische komt in al mijn werk terug: heldere vormen, een klare beeldtaal. Monumentale eenvoud dus (lacht). Wat thema’s betreft ben ik de laatste jaren erg geïnteresseerd in oceanen. Ik heb vijf jaar met een zeilschip over de oceanen gereisd. De zee heeft een

hele grote indruk op me gemaakt. In mijn sculpturen in staal komen dan ook vaak oceanen voor. Begin vorig jaar ben ik met een containerschip van Rotterdam naar Zuid-Amerika meegereisd, om opnieuw een goed beeld te krijgen van de oceaan, want mijn laatste zeiltocht dateerde alweer van vijftien jaar geleden.

Vliegtuigen kwamen vroeger ook vaak voor in mijn werk.”

waren kinderen die het hele gedicht scandeerden telkens ze er voorbij fietsten, heerlijk om te zien.”

Oceanen en vliegtuigen… je bent duidelijk een wereldveroveraar.

“Ik blijf inderdaad niet graag in m’n kamertje werken, ik wil graag de wijde wereld intrekken.”

Je was in elke Nederlandse huiskamer aanwezig door de generieken die je voor de Nederlandse omroep VPRO maakte.

“Het bijzondere was dat ik echt carte blanche kreeg. Ik betwijfel of dit nu nog zou kunnen. Tegenwoordig zijn er netmanagers en wordt alles in vergaderkamers bepaald en op publiek getest. Ik mag er niet aan denken dat ik een monumentaal beeld zou maken dat eerst op publiek getest zou moeten worden.”

Maak je dan liever werk voor de openbare ruimte of voor tentoonstellingen binnen?

“Ik vind het interessanter als een kunstwerk buiten kan staan en mensen er toevallig tegenaan lopen. Dat werkte heel goed met de Stadsgedichten van Joke Van Leeuwen in Antwerpen waarvoor ik de vormgeving deed. In de Sint Anna-tunnel tussen beide oevers hadden we grote letters geplakt die een lang gedicht vormden, 750 meter heen en 750 meter terug. Veel voorbijgangers werden toen voor het eerst geconfronteerd met poëzie, op weg naar het werk of naar school. Er

Hoe ben je eigenlijk in België terechtgekomen?

“Ik ben een cultureel vluchteling. Ik woon en werk nu bijna tien jaar in België. Tien jaar geleden begonnen in Nederland de bezuinigingen bij de openbare omroep en in de culturele sector. Collega’s liepen met lange gezichten rond en klaagden dat ze geen opdrachten meer kregen of amper werk vonden. Ik kwam toen wel eens in Antwerpen, waar een veel bruisendere sfeer hing. Op een maand tijd ben ik verhuisd. Ik heb er nog geen moment spijt van gehad, ook al heb ik mijn carrière opnieuw moeten lanceren omdat niemand me kende

15

ZOMERACADEMIE in België. Door in Antwerpen, o.a. met de Stadsgedichten, in de openbare ruimte te werken, leerde ik de stad en de instellingen snel kennen.”

16

Vorig jaar exposeerde je in China.

Hoe was dat?

“Ik was gevraagd als artiest in residentie in een mooie plek aan zee in het zuiden van China. Ik kreeg een appartement en een atelierruimte om drie maanden in te werken. Aan het einde van die residentie had ik er een solotentoonstelling. Om eerlijk te zijn: ik zou het niet graag nog eens opnieuw doen. China is een heel moeilijk land om te werken.

Qua materialen is er bijna niets te krijgen, afspraken maken is bijna onmogelijk en bijna

DE ZOMER ACADEMIE niemand spreekt er Engels… Ik wilde naar een dorp een heel eind verderop waar een ‘master’ in houtsnijkunst woonde die ik graag wou ontmoeten. Met het openbaar vervoer was het drie dagen reizen, dus dacht ik een auto te huren, maar het internationale rijbewijs was er niet geldig. Dus haalde ik een Chinees rijbewijs waar ik een theoretisch examen voor moest afleggen. Het bezoek aan die ‘master’ bleek uiteindelijk niet wat ik verwacht had, maar ik heb nu toch maar mooi een Chinees rijbewijs voor de komende tien jaar (lacht). Dat behalen was natuurlijk al een kunstproject an sich.”

■ Filip Tielens

Onze jaarlijkse atelierweek die we samen met De Veerman en verschillende partners organiseren, komt er weer aan. Creëer zeven zomerse dagen lang in één van deze ateliers!

MONUMENTALE KUNST Coach: Bob Takes SONGWRITING (VOLZET!) Coaches: Jonas Winterland en Lennaert Maes MUZIEK&BEELD/ BEELD&MUZIEK Coach: Hallveig Agustsdottir, i.s.m. MATRIX GELUIDS- EN LUISTERKUNST Coach: Inge Van Den Kroonenberg, i.s.m. Aifoon KOSTUUMONTWERP Coach: Anita Evenepoel RE-DESIGN Coaches: Rik Declercq en Jean-Marc Alby VERHALEN MAKEN EN VERTELLEN Coaches: Stefan Perceval en Marit Stocker FOTOGRAFIE (VOLZET!) Coaches: Monica Monté en Piet Vranckx PERFORMANCE Coach: Paulo Guerreiro, i.s.m.

Danspunt Wanneer?

Maandag 20 juli tot en met zondag 26 juli 2015 Voor wie?

Elke 18+er die zich een week wil verdiepen: amateurkunstenaars en (semi-)professionele artiesten, docenten, jeugdwerkers, kunsteducatoren, leerkrachten,…

Prijs? € 475 (+35 jaar), € 430 leden partnerorganisaties, € 370 (-35 jaar), € 350 attest jeugdwerk Info en inschrijven? www.zomeracademie.be

INTERNATIONAAL

RAAD VAN EUROPA

In april kregen we het goede nieuws dat Destelheide als eerste jeugdcentrum in België en als zesde in Europa het Quality Label van de Raad van Europa toegekend krijgt voor de periode 2016-2018. Een bekroning waar we trots op mogen zijn! In mei trokken we ook naar Servië om good practices uit te wisselen op het jaarlijkse European Platform of Youth Centres.

QUALITY WHAT? Het Quality Label wordt op Europees niveau uitgereikt aan centra met een focus op jeugdwerk en non-formeel leren. De centra dienen gelinkt te zijn aan nationale overheden en te beschikken over een eigen infrastructuur (met mogelijkheden tot catering en overnachting) waarin het mogelijk is om activiteiten met jongerengroepen te organiseren. Ieder centrum moet ook beschikken over een eigen educatief team om (internationale) activiteiten te ontwikkelen binnen het eigen profiel.

De Raad van Europa waakt erover dat de waarden die zij vooropstellen in hun Europees beleid, ook in de gehele werking van de erkende centra terug te vinden zijn. Het gaat hier voornamelijk over tolerantie, toegankelijkheid, duurzaamheid, klantvriendelijkheid, participatie, intercultureel leren en sociale inclusie.

De Raad van Europa was vol lof over het duidelijke profiel van Destelheide als centrum voor jeugd, kunst en creatie. Daarnaast werd ook onze expertise in kunsteducatie geprezen, net zoals onze plannen om Destelheide met het Masterplan de komende jaren verder op de kaart te zetten als “a leading youth facility in Flanders”.

Destelheide ontvangt het Quality Label voor de periode 2016-2018.

Driejaarlijks wordt het centrum opnieuw geëvalueerd en onderzocht of de aanbevelingen van de Raad van Europa verder opgevolgd werden.

Voor de toekomst van Destelheide betekent dit dat we meer dienen in te zetten op het uitwerken van internationale activiteiten en ons centrum meer internationaal zullen moeten promoten. Daarnaast zullen we ook educatief materiaal ontwikkelen dat het werkveld inspireert en dienen we nog meer in te zetten op sociale inclusie.

PLATFORM MEETINGS In mei trokken we naar het zesde Europees Platform voor Jeugdcentra, ditmaal in het Ecocentrum Radulovacki in Sremski Karlovci in Servie. Naast de landen die reeds het Quality Label ontvingen (Slovenië, Finland, Turkije, Portugal, België, Servië) nemen ook andere internationale jeugdcentra deel. De bedoeling van deze samenkomst is om op internationaal niveau een netwerk van jeugdcentra uit te bou-

wen, ervaringen uit te wisselen en de diverse lidstaten te ondersteunen in de verdere uitbouw van hun jeugdcentra volgens de standaarden van de Raad van Europa.

Lies Jacob van Destelheide nam deel aan lezingen en workshops over diverse aspecten zoals sociale inclusie, human rights education, non-formeel leren, duurzaamheid en werken met minderheidsgroepen. Het Ecocentrum is een klein maar fijn verblijfscentrum dat werkt zonder subsidies, maar wel beschikt over diverse sponsers en internationale fondsen. Hun (internationale) activiteiten focussen zich op natuureducatie en duurzame ontwikkeling. Deze spelen zich af in de directe groene omgeving en een plaatselijk natuurgebied aan de Donau. Hun werking draait vooral op de bijdrage van heel veel vrijwilligers en gemotiveerde freelancebegeleiders. Het Ecocentrum kreeg tijdens het Europees Platform ook het Quality Label uitgereikt. Een onderscheiding waar ze trots op zijn en waarop geklonken diende te worden met de Servische raki.

■ Lies Jacob

17

INTERNATIONAAL

LUXEMBURG Samen met de collega’s van De Hoge Rielen trokken we met enkele personeelsleden van Destelheide op studiebezoek naar Luxemburg. We bezochten er de vier verschillende jeugdcentra die aangestuurd worden door de Service National de Jeunesse (SNJ) en legden er contacten voor toekomstige internationale projecten.

18

Georges Metz is de drijvende kracht achter SNJ. We kenden hem reeds via het European Platform of Youth Centres en van het expertenteam van de Raad van Europa dat afgelopen najaar Destelheide bezocht in het kader van het Quality Label dat we ondertussen behaalden. Wat meteen opviel in Luxemburg is dat de vier jeugdcentra sterk aangestuurd worden door de overheid. Zo communiceren ze onder dezelfde huisstijl en hebben ze elk een specifiek en elkaar aanvullend profiel. SNJ wil het non-formele leren stimuleren en ontwikkelt naast educatieve programma’s ook eigen publicaties.

De vier centra die we bezochten waren Hollenfels, Marienthal, Lultzhausen en Eisenborn. Ieder centrum heeft een eigen educatief aanbod, inspelend op de specifieke locatie. Naast de jeugdcentra zijn telkens ook jeugdherbergen gevestigd waar nauw mee wordt

samengewerkt.

Jongerengroepen die op bezoek komen tekenen in op een van de educatieve programma’s.

In tegenstelling tot Destelheide en De Hoge Rielen richten de centra zich dus niet zozeer op het verhuren van werkruimtes of overnachtingsmogelijkheden.

EISENBORN Jeugdcentrum Eisenborn richt zich voornamelijk op media-educatie, zowel voor scholen en organisaties en jongeren in de vrije tijd. Hiervoor beschikt het centrum over een montageruimte voor video, een fotolabo en een groot arsenaal aan camera’s en computers. Eisenborn organiseert ook bekende filmwedstrijden zoals Creajeune en Crème Fraîche. http://eisenborn.snj.lu/

LULTZHAUSEN Het Base Nautique Lultzhausen is gelegen aan een stuwmeer en focust zich op watersport. Zowel school-

groepen als jeugdgroepen kunnen hier participeren aan activiteiten zoals kajakken, mountainbiken, stand up paddling, zeilen, duiken, escalade, enz… De educatieve dienst beschikt hiervoor over 60 kajakken, 3 Canadese kano’s, 25 stand up paddels, 32 zeilboten, 100 mountainbikes en 2 bananenboten om vlotten te bouwen.

Een gigantisch materiaalaanbod dus. http://basenautique.lu/

MARIENTHAL Jeugdcentrum Marienthal ligt in een dal tussen de heuvels en wordt momenteel uitgebreid gerenoveerd.

Marienthal heeft een educatief aanbod rond de thema’s teambuilding, welzijn en gezonde voeding. De activiteiten die het aanbiedt zijn touwenparcours, boogschieten, freestyle cursussen, tandem mountainbiken, teambuilding.

Het uitgewerkte touwenparcours was de grote blikvanger en bood veel inspiratie voor onze collega’s van De Hoge Rielen. http://marienthal.snj.lu/

© Jasmin Horozic

HOLLENFELS Jeugdcentrum Hollenfels is gelegen in een middeleeuws kasteel aan de oevers van de rivier de Eisch. Hollenfels spitst zich toe op duurzame ontwikkeling en natuureducatie. Het centrum wordt op een zeer ecologische manier uitgebaat en werkt voor 100% op groene energie.

De catering in het hostel werkt enkel met lokale bio-leveranciers en schotelde ons zelfs een middeleeuwse maaltijd voor! http://hollenfels.snj.lu/

SAMENWERKINGEN Deze gezamenlijke uitstap van Destelheide en De Hoge Rielen zorgde ervoor dat het personeel van beide centra elkaars visie op educatie nog beter leerde kennen. Daarnaast zijn er natuurlijk ook heel wat samenwerkingen besproken. Tijdens een bezoek van de Luxemburgse jeugdcentra aan onze domeinen in Dworp en Kasterlee in 2016 zullen deze plannen nog verder geconcretiseerd worden.

Voor de Hoge Rielen bleek de uitstap naar Luxemburg uiterst interessant om een zicht te krijgen op het aanbod van de diverse natuureducatieve diensten en hun samenwerkingen met freelancers. Ook de contacten inzake het touwenparcours zullen nog een vervolg krijgen. De aanpak inzake audiovisuele toepassingen in Eisenborn was inspirerend voor de workshops (bv. Bos met Apps en Pixels) die de Hoge Rielen nu aanbieden.

Destelheide heeft via deze uitwisseling contacten kunnen leggen om binnen de ambities van het European Youth Label internationale kunsteducatieve projecten op te starten. Samen met de directeur van de grote Luxemburgse muziekorganisatie voor jongeren UGDA (http://www. ugda.lu/) werden er veel bruikbare ideeën afgetoetst. Een andere piste die met het SNJ werd besproken is om via een internationaal project

de Luxemburgse jeugdwerkers in Destelheide een kunsteducatieve training te bieden, want het creatieve jeugdwerk (waar wij in Vlaanderen erg vertrouwd mee zijn) is in Luxemburg niet zo sterk ontwikkeld.

Net zoals de Hoge Rielen hebben de centra in Luxemburg allemaal positieve ervaringen met het werken met EVS-vrijwilligers. In Destelheide proberen we volgend jaar ook een internationale vrijwilliger aan te trekken. De vier jeugdcentra van SNJ werken volgens een gezamenlijk evaluatiesysteem.

Een handige softwaretool waar veel statistieken uit gehaald kunnen worden. We overwegen om over te stappen naar dit systeem, zodat we nog beter de mening van de jongeren in Destelheide kunnen meten.

■ Filip Tielens ■ Lies Jacob

19

BRUSSEL

DANSTALENT

UIT DE HOOFDSTAD

20

Dag Jenny, waarom kom je met je nieuwe voorstelling in Destelheide repeteren?

Jenny Ambukiyenyi Onya: “Ik was voor het eerst in Destelheide met Puzzel B, de danstheatervoorstelling die Cindy Claes samen met enkele acteurs en dansers maakte. Met dat project wonnen we de Prijs Roger Van de Voorde in Zinnema, waardoor we een week in Destelheide konden werken en workshops aangeboden kregen met choreografen. Tijdens die week werkten we ook aan eigen trajecten. Met een idee dat ik toen ontwikkelde, won ik een prijs op de 1000 Pieces Puzzel-wedstrijd van Zinnema. Dit gaf me de mogelijkheid om het project verder te ontwikkelen en daarvoor kom ik met mijn crew, bestaande uit vijftien jonge acteurs, dansers en zangers graag op residentie in Destelheide.”

Dit najaar hebben wij weer nieuw Brussels talent in huis, namelijk Jenny Ambukiyenyi Onya. Zij zal in residentie komen bij ons met haar nieuwe hiphopvoorstelling ‘Elikya Na Ngai’. Wij kennen haar al van het dansproject met Puzzel B (i.s.m. Zinnema) dat we vorig najaar organiseerden en zijn dan ook erg nieuwsgierig naar haar verhaal!

Waarover gaat ‘Elikya Na Ngai’?

“Mijn voorstelling handelt over vrouwenmisbruik in Congo. Het verhaal gaat over de vijftienjarige Rachel die met haar ouders en kleine broer in een regio woont met veel problemen. Op een nacht wordt haar leven helemaal omgegooid doordat er soldaten het dorp binnenvallen en haar meenemen naar een detentiekamp in Oost-Congo. Daar komt ze in contact met andere vrouwelijke gevangenen en seksslavinnen.”

Hoe zou je jouw eigen stijl omschrijven?

“In mijn voorstelling zullen dans en theater elkaar beïnvloeden. Ik wil zeker met enkele urban dancestijlen werken zoals dance hall, Afrikaanse dans en krump. De jongeren waarmee ik werk zijn niet per se professioneel met dans bezig,

maar moeten wel zin hebben om het verhaal te vertellen via beweging. In mijn eerder creaties binnen dansscholen en andere zijprojecten probeerde ik ook steeds verhalen te vertellen via dans. Door de ontmoeting met Cindy Claes van Puzzel B leerde ik de stijl hiphoptheater kennen. In Europa is deze niet zo gekend, maar in Amerika wel. Er is in Brussel veel hedendaagse dans en theater, maar ook hiphoptheater zou meer aandacht mogen krijgen als medium om verhalen te vertellen. Bovendien staat urban dance dichter bij een jong publiek in een grootstad zoals Brussel.”

Geef je met jouw project ook een stem aan jongeren?

“Dat denk ik wel. Eén van mijn danseressen vertelde me dat ze nooit had gedacht dat ze zoveel zou kun-

nen overbrengen, enkel met beweging. In ons domein zijn er heel wat vaardigheden, zowel artistiek als technisch, die we nog verder kunnen ontwikkelen om deze discipline te kunnen professionaliseren.

Ik vind het jammer dat er nog altijd het beeld bestaat dat hiphop een nonchalante dansvorm is met een hoog je m’en fou-gehalte, want er is tegenwoordig zoveel meer.”

Heb je na dit project nog toekomstplannen?

“Ik wil vooral afwachten wat het eindresultaat zal zijn, want dit is nog maar mijn eerste grote professionele voorstelling. Alleszins hoop ik om internationaal te kunnen toeren. Misschien opent dit project heel wat deuren en kunnen er nieuwe voorstellingen uit voortgroeien.”

21

Heb je nog een gouden raad voor jongeren die ook artistieke ambities hebben en een stap verder willen zetten dan enkel dansen thuis of in een club?

“Wat ik het meest onthou van het proces tot nu toe, is dat je durf moet hebben. Er zijn heel wat organisaties in België die jongeren willen steunen in hun projecten. Meestal zijn jonge makers wat onzeker of hebben ze schrik dat er niet naar hen geluisterd zal worden. Het is vooral belangrijk dat je goed je noden naar voor kan schuiven en dat je durft polsen wie er interesse heeft om jouw idee te ondersteunen. Het is alleszins beter om te proberen dan achteraf spijt te hebben!”

■ Eline Leonard Ben je zelf danser of acteur en lijkt dit project op je lijf geschreven?

Bekijk dan zeker de audities op volgende pagina: http://tinyurl.com/qazxdqy

TE GAST

WISPER

Een graag en veel geziene gast in Destelheide is WISPER, een organisatie die artistieke vormingen in zowat alle kunstdisciplines aanbiedt voor volwassenen.

Wij spraken met Eva De Mulder, al vijftien jaar de trouwe theaterkracht van WISPER en iemand die ondertussen alle hoekjes en kantjes van Destelheide kent.

WISPER komt met de LUX-weekends naar Destelheide.

Wat betekent het LUX-label juist?

Eva De Mulder: “LUX-opleidingen zijn de meerjaarlijkse cursussen in dans en theater die WISPER aanbiedt. Het zijn intensieve opleidingen waarin we een groot engagement vragen van de deelnemers. Gedurende meerdere weekends werken we zowel actief als meer beschouwend rond theater of dans. Er komt ook huiswerk bij kijken en de deelnemers worden persoonlijk gecoacht.”

22

Hoe ziet de LUX-opleiding theater er uit?

“Het eerste jaar bestaat uit tien weekends waarin we alle mogelijkheden van het medium theater onderzoeken, terwijl we in het tweede jaar meer op zoek gaan naar het eigen verhaal en de noodzaak van de deelnemer om rond theater te werken. In het derde jaar, dat niet in Destelheide plaatsvindt, werken we met een regisseur aan een voorstelling. Het vierde jaar tot slot herneemt enkele thema’s uit de eerste jaren, zoals werken in de stijl van Grotowski of Stanislavski, diept deze verder uit, vult aan met nieuwe thema’s en blikt terug op het parcours van iedere afzonderlijke deelnemer.”

Heb je ervaring nodig om je hiervoor in te schrijven? En waar belanden de afgestudeerden?

“We starten met een heel heterogene groep mensen. Echte ervaring is niet vereist, wel veel ‘goesting’ om te experimenteren. Er zijn zowel deelnemers bij die al enkele cursussen gevolgd hebben als echte beginners. Het niveau waarop men binnenkomt maakt niet uit, we proberen iedereen vanuit zijn startniveau steeds enkele stappen verder te duwen.

Er zijn geen vastgelegde eindtermen zoals in het onderwijs (lacht). De deelnemers die de vier jaren doorlopen hebben, gaan ook heel verschillende richtingen uit. Er zijn mensen die in het onderwijs werken en daar met hun leerlingen aan de slag gaan, anderen gaan spelen of regisseren bij een amateurgezelschap, sommigen richten eigen theatercollectieven op en er zijn ook enkelingen die naar een professionele theateropleiding doorstromen.”

Naast het lesgeven ben jij ook verantwoordelijk voor de organisatie van de cursussen en de zoektocht naar andere docenten. Hoe pak je dat aan?

“Er zijn veel docenten die zichzelf aanbieden, maar daarnaast ga ik ook scouten naar geschikte freelancers. Ik heb goede contacten met de Toneelacademie Maastricht – waar ik zelf studeerde – en kom in OPEK waar WISPER Leuven gehuisvest is ook geregeld jonge acteurs tegen van LUCA Drama, sommigen onder hen lopen ook een stage bij WISPER. Daarnaast zijn er ook ‘gevestigde waarden’ die we geregeld vragen, zoals Steven Beersmans en Annelore Stubbe. Van hen weten we dat ze naast straffe kunstenaars ook goede docenten zijn.”

“In een eerste gesprek met nieuwe docenten toets ik altijd af hoe graag ze ‘de lerende mens’ zien. Er zijn heel wat kunstenaars die les geven omdat dit nodig is voor hun inkomen, maar in mijn team docenten wil ik echt mensen die ‘de lerende mens’ fantastisch vinden en gebeten zijn om met hun kennis anderen verder te brengen. Bij nieuwe docenten ga ik ook geregeld kijken naar de lessen die ze geven en coach ik hen hierin.”

Naast docent ben je ook zelf regisseur. Vertel ons eens wat meer over je eigen artistieke ei?

“Altijd een moeilijke vraag (lacht). Ik was er altijd al uit dat ik graag docent wilde worden, maar de zin om ook als regisseur actief te zijn, is pas tijdens mijn opleiding in Maastricht ontstaan. Ik heb in de jaren daarna bij verschillende amateurgezelschappen geregisseerd, maar ik wist niet zo goed waarom ik dat deed... Er zijn immers al zoveel mensen die zoveel mooie voorstellingen maken. Toen ben ik er mee gestopt. De twee jaar daarna was ik zo vies gezind geworden in het leven. Pas toen ik besefte dat dit kwam omdat ik zelf niets meer ‘maakte’, ben ik opnieuw gaan regisseren. Ditmaal niet meer bij

gezelschappen die mij vroegen, maar met Mamuze, het gezelschap dat ik oprichtte samen met mensen die ik ontzettend waardeer. We maken stukken uit noodzaak, omdat we een verhaal heel graag nu willen vertellen. Vorig jaar hebben we de voorstelling ‘Meinhof’ gemaakt, omdat we erg kwaad waren op wat er in de maatschappij allemaal aan het gebeuren was. Dit jaar creëerden we ‘This is not a love song’ omdat de mens toch een schattig wezen is en dat we elkaar toch vooral graag moeten zien. Ik heb de combinatie van doceren

en regisseren echt nodig. Als ik geen eigen stukken kan maken, dan kan ik mijn gal niet kwijt en word ik een lastige mens (lacht).”

Bestaat er zoiets als dé WISPER-methodiek?

“Jazeker. Jan De Braekeleer, onze coördinator, schreef deze neer. De visie van WISPER gaat enerzijds over begeleidershouding en anderzijds over artistieke creativiteitsontwikkeling, vakoverschrijdend dus. Bij het eerste aspect zijn veiligheid, vrijheid, inzicht bieden,

23

TE GAST

bekrachtiging en modelling – de invloed die je als docent hebt op de sfeer, energie en concentratie van een groep – erg belangrijk. Bij het tweede aspect vragen we ons af wat een mens creatief en artistiek maakt.

Hier gaat het over het omgaan met het vak, met jezelf, met anderen, met ideeën en met de wereld. Voor een uitgebreidere uitleg verwijs ik graag door naar onze publicaties hierover (lacht).”

24

Heb je in je vijftien jaar bij WISPER veel zien veranderen?

“In het begin deden we nog veel creastages binnen het onderwijs. Er waren periodes dat ik non-stop in Destelheide verbleef om les te geven: tijdens de week met de creastages en in het weekend met de LUX-opleidingen. Ik ken al het personeel van Destelheide ondertussen goed, en zij weten dat ik het liefst puree eet (lacht). Ondertussen is WISPER opgeschoven van een brede organisatie naar een veel meer kunstgerichte organisatie. Persoonsontwikkeling en het stimuleren van creativiteit blijven belangrijk, maar het artistieke staat tegenwoordig voorop. Dat zie je ook aan de docenten waarmee we werken: vroeger konden dit ook ervaren docenten uit het jeugdwerk zijn, terwijl we nu echt met actieve kunstenaars aan de slag gaan.”

“Daarnaast is WISPER veel groter geworden, doordat WISPER Leuven fuseerde met het ICVA in Gent en daar ook een WISPER-afdeling opende. Ondertussen zijn er ook cursussen in Antwerpen. Het was een boeiende zoektocht om met deze groeiende organisatie en met twee kantoren in Gent en Leuven toch inhoudelijk op dezelfde lijn te blijven. Ik denk niet dat we plots in heel Vlaanderen actief

zullen kunnen zijn. We zouden onze sterkte, nl. dat we de omgeving en de deelnemers erg goed kennen, hierdoor kunnen verliezen.”

Maar ondertussen veroveren jullie met WISPER toch maar mooi het buitenland.

“We gaan al zo’n twintig jaar met onze zomercursussen naar een oud klooster in Zuid-Frankrijk. Net zoals in Destelheide duik je er onder in een creatieve bubbel waarin je afgesloten bent van de buitenwereld. Anderzijds ga ik deze zomer ook een WISPER-cursus geven in Berlijn, waar het net gaat om de inspiratie die de wereld je biedt.”

Deze zomer hebben jullie ook ruilcursussen waarbij deelnemers iets in ruil mogen geven voor de workshop die ze bij jou volgen. Wat zou je graag aangeboden krijgen in je zotste dromen?

“Dan zou ik het leuk vinden dat iemand me een paardrijles aanbiedt, want dat zou ik graag eens willen leren. Wat ik ook fijn zou vinden is als iemand tegen me zegt dat ik een uurtje neer mag gaan liggen en me ondertussen teksten van mijn favoriete schrijver Tom Lanoye voorleest. Mensen met een luchtballon mogen zich ook altijd aanbieden op deze cursus. Of misschien nog het liefst van al: iemand die een huisje in het buitenland heeft en dit een week aan het WISPER-team wil aanbieden!”

Komt voor elkaar!

■ Filip Tielens www.wisper.be

TE GAST

DWORP SINGING VILLAGE FESTIVAL Tijdens het eerste weekend van mei streek het Dworp Singing Village Festival bij ons neer en werd Destelheide overspoeld door allerlei gezangen uit de hele wereld. Wij spraken met organisatrice Els Cuypers over deze “ode aan de stem”!

Wat gebeurde er juist tijdens jullie festival?

Els Cuypers: “Met een gepassioneerd team docenten hadden we tot doel om zoveel mogelijk mensen het plezier van het samen zingen te laten ervaren. Er waren allerlei workshops gepland over de stem en zangtechnieken. Er werden liedjes aangeleerd uit Afrika, Europa…

De deelnemers konden kiezen uit drie workshops per dag. Op zaterdagavond organiseerden we een sing-along waarbij alle docenten iets speciaals voorbereid hadden.”

Welk publiek trekken jullie aan?

“Een heel divers publiek van 10 tot 70 jaar. We willen ook graag mensen bereiken voor wie lid worden van een koor een te hoge drempel is of een te groot tijdsengagement vraagt. Het is immers bewezen dat zingen naast heel plezierig ook gezond is, zowel fysiek als mentaal.”

Wat is jouw eigen achtergrond?

“Ik ben een professioneel musicus en volgde een opleiding als hoornist in het conservatorium. Gedurende een tiental jaar was ik professioneel verbonden aan

een orkest in Maastricht en aan De Munt in Brussel.

Nadien wilde ik meer rond zang werken. Omdat ik veel reisde, onder andere naar Afrika en Azië, leerde ik een heel andere manier van zingen kennen. De liederen gaan vaak over universele thema’s als liefde, geboren worden, sterven… Stilaan worden er ook meer liederen verzameld in liedboeken. Ik heb er zo al heel wat verzameld. Mensen in Afrika en Azië gaan niet naar muziekscholen, maar leren de liederen al doende. Het hele dorp zingt er, het is een echt community gebeuren.

Deze reizen hebben me geïnspireerd om in Engeland te opleiding community music te volgen, waarbij muziek ingezet wordt om mensen dichter bij elkaar te brengen.

Het samen zijn en de vriendschap is daarbij belangrijker dan de muzikale prestaties. Met mijn organisatie Singing Village probeer ik ook overal ‘muzikale dorpen’ op te richten waarbij iedereen samen kan zingen!” www.singingvillage.org ■ Filip Tielens

25

TE GAST

CONSERVATORIUM DANS ANTWERPEN Choreografen Iris Bouche en Karel Tuytschaever kwamen met hun dansstudenten van het Koninklijk Conservatorium Antwerpen (Artesis Plantijn Hogeschool) naar Destelheide om te repeteren aan de voorstelling ‘De Gedekende’. Deze productie maakten de afstuderende dansers voor het ENTER-Festival, samen met scholieren met een fysieke beperking van De Leerexpert Dullingen. Een interview over de specificiteit van inclusiedans en hoe Vlaanderen daarin een grote achterstand heeft ten opzichte van het buitenland.

26

Dag Karel en Iris. Om te beginnen: wat houdt inclusiedans juist in?

Karel Tuytschaever: “Bij inclusiedans zijn er enkele dansers in de groep die een lichamelijke of een mentale beperking hebben. Met z’n allen probeer je die beperking niet als een hindernis te zien, maar juist als een mogelijkheid om een nieuwe manier van bewegen te ontdekken.

Alle bouwstenen van wat dans is liggen opnieuw op tafel en daar probeer je dan een nieuwe puzzel mee te maken. Je komt daardoor steeds tot nieuwe inzichten.”

Iris Bouche: “Een persoon met een beperking voelt zich eigenlijk niet disabled, het is pas wanneer hij of zij in een bepaalde omgeving terechtkomt dat deze handicap duidelijk wordt, bijvoorbeeld wanneer iemand in een rolstoel een trap op moet.

Maar wanneer je in een dansstudio komt, zijn er amper omgevingsobstakels die in de weg staan om te bewegen.”

Karel: “Onze studenten dans leren drie jaar lang om gecontroleerde beheersing over hun dansend lichaam te krijgen. Voor hen is de ontmoeting met de jongeren van De Leerexpert Dullingen een stevige oefening. Ze moeten net loslaten wat ze leerden en gaan herkadreren. De reguliere codes die zij kennen vanuit improvisatie of compositie werken hier niet meer, waardoor zij evenzeer uitgedaagd worden als de mensen met een beperking zelf. Omdat deze vaak niet zo goed zijn met taal of soms het Engels van onze dansers niet machtig zijn, zit er voor iedereen niets anders op dan te communiceren met hun lichamen.”

Iris: “En lichaamstaal zegt erg veel. Een lijf liegt niet. Er is geen hidden agenda in dans.”

Hoe ga je in zo’n repetitieproces aan de slag?

Karel: “Wij zijn met onze studenten twee keer naar het dagcentrum geweest en de jongeren van De Leerexpert Dullingen kwamen ook twee keer op bezoek in onze school. Zo leerden we elkaars habitat kennen. Hun wereld is er een vol structuur, terwijl er in zo’n gezamenlijk dansproject altijd een grote mate van onvoorspelbaarheid is. Anderzijds pauzeren we ook vaak op vaste tijdstippen, omdat sommigen verzorging nodig hebben of naar de kine moeten. We zijn met z’n allen

ook naar de lichamen van Berlinde De Bruyckere in het SMAK in Gent gaan kijken, ter inspiratie voor ‘De Gedekende’. Tijd om te exploreren is alleszins heel belangrijk.”

“Op de vloer werkten we eerst rond de gewenning aan elkaar via lichaamsaanraking. In het begin is er langs beide kanten wat koudwatervrees voor de confrontatie met een ander soort lichaam. Eens ze elkaar fysisch vertrouwen, deden we kleine oefeningen rond improvisatie en compositie. Zo maakten we kleine choreografieën die vertrokken vanuit hun ‘handtekening’, waarbij ze hun naam met hun lichaam in de ruimte schreven.

Dat was onze ingang tot creatie.”

Jullie voorstelling kaderde binnen een breder congres over inclusiedans, waarop ook buitenlandse organisaties aanwezig waren.

Iris: “Onder de noemer ‘Rethinking Bodies’ organiseerden we met het Koninklijk Conservatorium Antwerpen een intensieve studieweek samen met andere partnerinstellingen uit het hoger dansonderwijs zoals Fontys uit Tilburg en Duncan Centre Conservatory uit Praag. Dit project kadert binnen een groter Erasmus+ project waarbij

© Jotka Bauwens

onderzoekers, docenten en dansers met verschillende achtergronden elkaar kunnen ontmoeten en inspireren.

Hiermee willen we de visie op het lichaam in hedendaagse dans herdefiniëren en danseducatie afstemmen op vernieuwde inzichten. Tijdens deze week waren er workshops, debatten, lezingen en voorstellingen die nauw aansloten bij de programmatie van het ENTER-

festival.”

“In het algemeen lopen we in Vlaanderen achter op het buitenland wat betreft inclusiedans. In het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld staat men al veel verder. Dat komt ook door een verschil in cultuur. Zo zijn in Engeland veel meer gebouwen en wegen aangepast aan mensen met fysieke noden. Er wordt ook meer geïntegreerd gewerkt, terwijl wij mensen met een beperking nogal snel in instellingen plaatsen. In Engeland is er meer community art, zowel met mindervaliden als met senioren, amateurs… Bij ons ontstaan er heel wat kleinschalige initiatieven zoals de sociaal-artistieke organisatie Platform K en de projecten die choreografen Nienke Reehorst bij Theater Stap en Goele Van Dijk van Nat Gras doen, maar het blijft allemaal ontzettend gefragmenteerd.”

Is er in de dansopleiding van het Conservatorium structureel aandacht voor inclusiedans?

Iris: “Sinds het academiejaar 2014-2015 hebben wij een module van 10 uur inclusiedans ingebouwd in het derde jaar. Ik vind dat wij als opleiding de verantwoordelijkheid hebben om onze studenten ook dit deel van het dansveld te leren kennen, want er is wel degelijk werk in te vinden. Wij laten hen proeven van inclusiedans en wanneer ze een klik voelen, is het aan hen om dit domein verder te onderzoeken.”

Karel: “Jotka Bauwens en Magali Casters zijn dansers die bij ons afstudeerden en nu de specifieke lerarenopleiding voor dans volgen. Zij liepen stage bij ‘De Gedekende’. We merken dat studenten die ooit een workshop rond inclusiedans volgden bij ons op school nu zélf terugkeren om projecten te begeleiden met dansers met een beperking. En dat is de toekomst!”

Iris: “Binnen kunstonderwijs ligt er een hele grote focus op vakmanschap, terwijl de vaardigheden die iemand moet behalen niet altijd binnen een op voorhand vastgelegde tijdslimiet gehaald kunnen worden. Er wordt te weinig gefocust op het proces. Binnen inclusiedans draait het net helemaal om het afgelegde proces en probeer je om dansers op hun eigen niveau een aantal stapjes verder te krijgen, want je weet op voorhand al dat je de lat niet voor iedereen even hoog kan leggen. Uiteindelijk draait het ook in inclusiedans rond het meest universele gegeven van kunst, namelijk de creativiteit om te leren omgaan met je beperking.”

■ Filip Tielens

27

Volg ons op de sociale media: facebook.com/destelheide twitter.com/destelheide pinterest.com/destelheide vimeo.com/destelheide issuu.com/destelheide

Š Filip Claessens

Stuur een tweet @Destelheide en laat ons weten wat je van dit magazine vindt of hoe je verblijf in Destelheide is/was!