ze aan Johan Ooms gegeven, waar ze “in goede handen zijn”. Een perceptie die we volledig kunnen onderschrijven. En vermits we met Johan op goede voet leven verliep de weg van de schriftjes naar onze redactie via de kortste rechte lijn. Misschien nog aanstippen dat we in de schriftjes 3 verschillende handschriften hebben ontdekt. Archeologen, geschiedkundigen en andere ‘curieuze-neuzen’ zouden hiervan een zaak maken. Zo niet wij; voor ons heeft tant’ Anna het opgeschreven. Punt uit. En wat we er verder mee gaan doen hebben we al in de inleiding verteld.
Deken Senden en ‘zijn’ kerk De oorlog 40-45 zou een grote rol gaan spelen in het leven van de deken, derwijze zelfs dat de oorlog hem uiteindelijk de dood heeft ingejaagd. Een reden om over dit deel van zijn leven iets breder uit te weiden. Om te beginnen was er de zaak van de 16deeeuwse kunstglasramen van de St.-Katharinakerk. In 1939 besliste de Koninklijke Commissie om uit voorzorg deze glasramen te laten uitnemen en ter vrijwaring op een veilige plaats te bergen. ‘No way’ zei een koppige Senden. Enerzijds waren deze glasramen absoluut niet meer authentiek omdat ze naar zijn mening in de loop der jaren door opeenvolgende restauraties danig naar de vaantjes waren geholpen. Anderzijds, “niemand heeft zich met mijn kerk te bemoeien” en “mijn kerk is geen schuur, ik wil nog wat kleur.” Het lag immers in de bedoeling om de kunstglazen door gewoon witglas te vervangen. Volgens Senden was dat vloeken in een gotische kerk. Uiteindelijk werd een deel in 1941 wél uitgenomen en geborgen, maar helaas is een ander deel bij de vernieling van kerk en toren op 23 oktober 1944 onherroepelijk verloren gegaan. Niet dat we hieruit mogen afleiden dat de deken een afkeer had van glasramen, nee, in de waaier van de binnendeur van de dekenale inkomhal heeft hij er eentje laten plaatsen gemaakt door de bekende kunstglazenier Calders. En dat is niet de enige inbreng van zijn kunstminnende inborst. Aan kantwerkster Anna Segers-Van Dun (de schoonmoeder van Lor Van Nyen) gaf hij de opdracht om naar zijn ontwerp een albe (priesterlijk onderkleed gedragen onder de kazuifel) te maken met een boord in kantwerk.
aan de kerk overgelaten. In deze ciborie heeft de deken briljanten en robijnen laten verwerken die door godsvruchtigen eigenlijk voor het H.-Bloed waren geschonken. Maar “alles bleef ook zó goed bewaard,” om het met een typisch Sendense uitspraak te zeggen.
Deken Senden en zijn dekenij Als jongeman was Senden in de Eerste Wereldoorlog gevangen gezet wegens zijn anti-Duits en pro-Vlaams activisme. Als hevige flamingant weigerde hij ooit een Franstalige handelsreiziger te ontvangen vanuit het oogpunt: “Geen Vlaams, geen centen.” En ook tijdens de Tweede Wereldoorlog stak hij zijn overtuiging niet onder kerkstoelen en banken, wat tot regelmatige conflicten leidde met de Duitse bezetter. Vooral na zijn weinig delicate preken in de zondagmis. Wat ertoe leidde dat op 26 oktober 1942 de Hoogstraatse dekenij door de Duitsers voor ‘Einkwartierung’ wordt aangeslagen. Aanvankelijk in zijn geheel, maar later gemilderd in de zin dat: “…Es ist aber veranlasst, dass dem Herrn Pfarrer-Deken in seinem Pfarrheim 4 Räume (Arbeitszimmer, Schlafzimmer, Küche un 1 Zimmer für die Haushälterin (zijn huishoudster Anna Hendrickx nvdr.) belassen werden…” Hij moest er dus niet verhuizen, maar veel dankbaarheid heeft hij hiervoor niet betoond. Toen een Duitse legeraalmoezenier hem bezocht om te informeren hoe hij het in zijn gereduceerde dekenij stelde en hem ten afscheid een hartelijk ‘Auf Wiedersehen’ wenste, antwoordde Senden droogjes: “Neen, dat liever nooit meer.”
Schrijn- enJANSEN timmerwerken Karel Karel JANSEN PVC RAMEN en DEUREN
PVC enDEUREN DEUREN PVCRAMEN RAMEN en Kömmerling PVC RAMEN en DEUREN Wij leveren en plaatsen Kömmerling
alle schrijn- en timmerwerk. Daken, plafonds, Wijramen, leverendeuren, en plaatsen binnendeuren. alle schrijn- en timmerwerk. Daken, ramen, deuren, plafonds, binnendeuren. Hoogeind 49
2321 Hoogstraten-Meer Tel. 03/315 754966 Hoogeind 2321 Hoogstraten-Meer Tel. 03/315 75 66
189
189
worden de gevangenen per bus naar de ‘Begijnenstraat’ in Antwerpen gevoerd. Deken Senden wordt op transport gezet naar Buchenwald
Deken Senden en de torenklokken Het onheil hield niet op. Op 15 maart 1943 delen de bisschoppen in een rondschrijven, en onder groot protest, mee dat de Duitsers zinnens zijn de klokken van de kerken op te eisen: “A vos peines actuelles nous devons en ajouter une nouvelle, qui vous sera extrêmement douleureuse: l’ Autorité occupante nous a annoncé qu’ elle va procéder à l’ enlèvement des cloches de nos églises”. Concreet hield dit voor Hoogstraten in dat de Mariaklok (uit 1892 – 2000 kg) en de SintJozefklok (uit 1892 – 1000 kg) opgeëist werden. De Katharinaklok uit 1444 en de Mariaklok uit 1513 mochten blijven. Een magere troost, want Katharina en Maria zullen het leven laten bij de ontploffing van de toren op 23 oktober 1944. De twee opgeëiste klokken werden in oktober ‘44 uit de toren neergelaten en voor verder transport naar de Antwerpse haven gevoerd. Senden met zijn wat cynische inslag noteert: “..om ½ II klokken gepikt…”
Deken Senden opgepakt
Naast de albe heeft deken Senden ook zijn door zijn ouders geschonken kelk, en een in zijn opdracht gemaakte prachtige ciborie bij legaat
Schrijn- en timmerwerken
Tijdens de beruchte razzia op1 mei 1944 wordt deken Senden door Gestapo en Feldgendarmen samen met 16 andere Hoogstratenaren van zijn bed gelicht. Hetzelfde lot delen 3 Minderhoutenaren en 1 Merenaar. Samengebracht in de voormalige meisjesschool in de Gelmelstraat
10 - JANUARI 2015 - DE HOOGSTRAATSE MAAND
Vóór hun vervoer naar Antwerpen werd de Mariaklok door de Hoogstratenaren volgetekend. De Jozefklok werd ten afscheid met bloemen behangen. Dit onder het volledig negeren van de ‘Ahnordnung’ waarin gedreigd werd dat diegene die “…insbesondere die Abnahme der Glocken zu verhindern oder zu stören versucht, wird nach § 7 der Verordnung vom 19. Dezember 1942 bestraft.” Het zou maar af te wachten zijn wat de Duitsers ten dien tijde verstonden onder ‘zu verhindern oder zu stören’. Erop tekenen? Er bloemen aan hangen?
