HOOGSTRATEN
Herinnering aan
Jos Lauryssen Jos Lauryssen (°1931), Jos van den Houvast, Jos van de Spar, of hoe dan ook, was een der meest gekende figuren van Hoogstraten. Jos was ook bijzonder verdienstelijk voor de gemeenschap: eerst bij de Boerenjeugd, later ruim 40 jaar als koster van de Sint-Catharinakerk. Mede door zijn werk kende Jos omzeggens iedereen in de parochie en dat was zeer handig om nieuw-gekomen priesters met hun werkterrein vertrouwd te maken. Toen de tijd kwam om met pensioen te gaan, verhuisde Jos met Paula en het gezin naar de Lindendreef. De rust die hij zich wellicht had voorgesteld was niet van lange duur. Rond die tijd werd namelijk de vereniging van rustende middenstanders opgericht en Jos werd er secretaris met alles wat zo’n job mee brengt. Werklustig van aard, voelde Jos zich uitstekend met vergaderingen, schrijfwerk, studiedagen, enz. Hij verwierf er een ruime vriendenkring.
Enkele maanden geleden werd Jos getroffen door een ernstige beproeving. Hij moest daarvoor meerdere dagen naar een ziekenhuis in Leuven voor telkens een korte behandeling. Twaalf medeleden van Neos boden zich spontaan aan om die moeilijke verplaatsingen voor hem wat lichter te maken. Het straaltje hoop dat hij met Kerstmis nog had, is van korte duur geweest. Jos kreeg een vorstelijke begrafenis. Pastoor Van Dijck schetste het leven van Jos met een beeld van een schilderij dat bij hem thuis hangt. Tenslotte waren er nog korte toespraken namens de kerkfabriek, Neos en de Kostersbond. Dit alles en de massa volk, weze een troost voor Paula en de kinderen. (J.B.)
Verleden tijd
De laatste koster HOOGSTRATEN – Met het overlijden van Jos Lauryssen verdwijnt de laatste koster in onze streek. Zeker, er zijn overal mensen van goede wil die helpen in de kerk: de klokken laten luiden, de gewaden verzorgen en de versiering verzekeren. Maar ‘de koster’ zoals Ernest Claes en tijdgenoten in hun boeken beschrijven, behoort stilaan tot het verleden. Bij zo’n gelegenheid willen we even terugblikken in de zes parochies van onze gemeente. We beperken ons tot een eindje in de 19de eeuw. Meersel-Dreef wordt nog steeds, als voorheen, door paters en broeders van het Kapucijnenklooster bediend. Ook de koorleider behoort tot deze Orde van Sint-Franciscus. In Wortel was Ireneus Voet koster. Hij behoorde immers tot een kostersfamilie afkomstig uit Kapellen. Hij was een echte type-koster en landbouwer. Velen zullen zich de film “De landse dag” van Jozef Tegenbos herinneren met koster Voet als hoofdfiguur. De verste herinnering voor Minderhout gaat tot Aloïs Verheyen. Na hem kwam de familie Brosens in actie: Frans, die tijdens de Tweede Wereldoorlog omkwam als politieke gevangene in Duitsland; Jos die de taak overnam doch al spoedig uitweek naar Afrika; Martha Brosens volgde dan als ‘voorlopige’ vrouwelijke koster en tenslotte André die nog niet zo lang geleden is overleden.
De kosters van Minderhout en Wortel, Aloïs Verheyen en Irené Voet, konden het best met elkaar stellen. Op de tweede zondag van juli stapte Aloïs Verheyen naar Wortel, speelde er op het orgel tijdens het lof en ging dan naar de kermis met zijn collega Voet. Op de eerste zondag van september stapte Irené Voet naar Minderhout met dezelfde opdracht. Kosters hadden een regelmatig leven: vroeg op en zowat elke dag dezelfde taken. Zo werden ze soms heel oud. Koster Karel Vlaminckx van Meerle werd in 1950 gevierd wegens 65 jaar koster. Zijn opvolger, Jaak Jansen, kon nog zilver vieren. Enkele jaren geleden schreef pastoor Jan Van Deyck zaliger de geschiedenis van de familie Bellens uit Meer. De eerste Bellens kwam uit de streek van Lier en trouwde met een weduwe te Meer. Ze kregen verschillende zonen die koster en/of orgelist werden, waarvan drie met deze naam in Meer. Verder was er zoon Mon, die uitweek naar Hoogstraten als hotelbaas van De Zwaan en orgelist in de grote kerk. Mon was de vader van Staf Bellens die, na zijn studies aan het Lemmensinstituut, zijn vader opvolgde en ook muziekleraar was aan het Klein Seminarie. Staf gaf ook voordrachten ‘muziek beluisteren’ voor Radio KVRO, een afdeling van het vooroorlogse NIR, later BRT en nu VRT. De best gekende en meest begaafde musicus uit deze kostersfamilie was zeker Jozef of Jef Bel-
lens. Hij studeerde aan het Lemmensinstituut bij Edgar Tinel. Jef Bellens componeerde meerstemmige missen en lofzangen alsook orgelstukken die in meerdere verzamelingen werden opgenomen. Jef Bellens trouwde met de zuster van Dokter Hendrik Versmissen en trok dan naar Limmeric (Noord-Ierland) waar meerdere orgelisten uit ons land hun weg vonden. Limmeric nam tijdens de Eerste Wereldoorlog Diksmuide in bescherming en de Vlaming Jef Bellens werd voorzitter van het comité. Door zijn zorgen voor die vele vluchtelingen is hij misschien wat boven zijn krachten gegaan, want teruggekeerd in Hoogstraten, is hij slechts 60 jaar geworden. In de Sint-Catharinakerk was de functie van koster en die van orgelist altijd gescheiden geweest. Het middelbaar onderwijs, dat hier al lang aanwezig was, bracht mee dat beroepsmusici hier aan de slag konden. Onze verste herinnering (van horen zeggen dan nog) is koster en schoolmeester Pelckmans. Hij werd opgevolgd door zijn schoonzoon, de nog zo goed gekende Henri Rigouts, die in 1955 werd opgevolgd door Jos Martens. Tenslotte was Jos Lauryssen nog ruim 40 jaar koster in deze parochie. Als er in een parochie de koster wegvalt en de taken worden dan verdeeld onder meerdere vrijwilligers, zien we pas wat zo’n koster – in zijn eentje meestal – in alle rust heeft gedaan. (J.B.)
31