De beuk van Rob Ik luister naar Rob. Hij heeft het over de prachtige beuk in de tuin van de buurman. De boom is zeker honderd jaar oud, in volle glorie is het een plaatje. Het bladerdek is dan imposant en prijkt statig boven de andere bomen uit. Je kan de omtrek van de boom niet alleen omvatten, zo dik is de gladde stam. De takken, elk een boom op zich, strekken zich wijds uit. Tientallen vogels bezoeken hem, want er is volop voedsel. De nootjes natuurlijk, maar vooral de duizenden insecten die op de stam, de bladeren en twijgen eveneens op zoek zijn naar voedsel. In optima forma is zulke beuk een groene fabriek, een ingenieus systeem dat het menselijke technisch vernuft ver overtreft. Maar er is iets vreemds aan de hand, zegt Rob. Ineens lijkt die boom veel vroeger dan de vorige decennia in herfstmodus te gaan. De blaadjes kleurden in augustus al geel. En was dat vorig jaar ook al niet zo? Hebben trouwens niet veel meer bomen goesting om er al eerder de brui aan te geven? Het gaat inderdaad niet goed met onze bomen. Stress, vermoeidheid, een uitzichtloze en weinig rooskleurige toekomst in het vooruitzicht, zorgen ervoor dat onze bomen er stilaan de brui aan geven. “Bekijk het maar!”, lijken ze te zeggen.
Ik kan er begrip voor opbrengen. We maken het onze bomen immers niet gemakkelijk. Ze leven van koolstofdioxide, licht en water. Koolstofdioxide zit in de lucht, water komt uit de grond en de zon zorgt voor licht. Op het eerste gezicht kan er dus ook niets fout lopen. Maar de lucht bevat al jarenlang alsmaar meer stikstof in de vorm van ammoniak. Die verzuurt de omgeving, iets waar bomen niet tegen kunnen. Ze worden veel vatbaarder voor wat er in en om hen heen gebeurt. Veel vatbaarder dus ook voor de droogteperiodes die intenser worden, vaker voorkomen en ook nog eens langer duren. Mensen kunnen zich in zo’n geval verplaatsen en elders hun heil zoeken, een boom heeft enkel de optie te blijven staan. Onze bomen hebben dus dikke pech. In tegenstelling tot de bomen in Californië, het Iberisch Schiereiland en Australië hebben ze niet eens het ‘geluk’ te mogen omkomen in bosbranden. Hun lot staat vast, hun einde komt traag. Ze reageren wel. Dan laten ze plots al vroeg hun bladeren los om zo weinig mogelijk water te verliezen. En ondertussen pompen wij miljoenen liters water uit de bodem uit onze geboorde putten, als drinkwater, voor onze intensieve landbouw of voor ons gazonnetje. Voor de oc-
casionele regen moeten we diepe grachten hebben, want we willen het water zo snel mogelijk afvoeren en niet de kans bieden om gezapig in te zijgen om zo de watervoorraad terug aan te vullen. Een beuk is een ingenieus systeem dat het technisch vernuft van de mens ver overtreft, zo schreef ik hierboven. De natuur is een nog duizend keer ingewikkelder systeem. Maar dit is daarentegen zo simpel als kraantjeswater: als er geen water meer tot in onze bodem geraakt, zal er op een bepaald ogenblik ook geen water meer zijn. Daar is niks ingewikkelds aan, het is de logica zelve, heel goed te vatten en uit te leggen. Onze bomen ondervinden dit ondertussen maar al te goed, zij sterven staande. Wij weten het ook, we kunnen er bovendien iets aan doen. Maar zelfs als het om covid-19 gaat, lang niet eens zo bedreigend als hetgeen op ons afkomt op vlak van klimaat en ecologie, slagen we er met heel veel moeite amper in om iets te doen. Omdat we dan aan comfort moeten inboeten. Dus Rob, misschien gaan we toch iets meer moeite moeten doen om die beuk van je buurman te redden. En als we daar in slagen, dan kunnen we alles aan! (ao)
EEN MASTERPLAN VOOR DE BOERDERIJ VAN DE KOLONIE
Nick Van Hoof en Kevin Kegeleers van Zouterover - koken op open vuur - en de familie Ouwerkerk willen samen vorm geven aan het masterplan voor de gebouwen van en de gronden rond de boerderij van Wortel-kolonie. Is dit te rijmen met een natuurdomein en stiltegebied?
2
- NOVEMBER 2020 - DE HOOGSTRAATSE MAAND
