Knooppunten in de Stadsregio Rotterdam (januari 2014) by Vereniging Deltametropool

KNOOPPUNTEN IN DE STADSREGIO ROTTERDAM

Vereniging Deltametropool 1

Colofon 19.12.2013 Vereniging Deltametropool Rotterdam Onderzoek Miriam Ram Mariana Faver Paul Gerretsen

in samenwerking met en in opdracht van de stadsregio Rotterdam Cees Stoppelenburg

Contact

c.stoppelenburg@sr.rotterdam.nl miriam.ram@deltametropool.nl

Vereniging Deltametropool is een onafhankelijke ledenorganisatie die door onderzoek en debat de ontwikkeling van metropolitaan Nederland bevordert. Draag bij, word lid! www.deltametropool.nl www.twitter.com/deltametropool

KNOOPPUNTEN IN DE STADSREGIO ROTTERDAM

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

IMHOUD

Inhoud Inleiding

pag. 6

pag. 11

pag. 25

pag. 31

Werken, wonen, voorzieningen in de Rotterdamse regio Methode

Het vlindermodel Twaalf knooppuntenmilieus

Negen Knooppunten

Rotterdam Alexander: kansrijk als Metropolitaan Centrum Rotterdam Blaak: kansrijk als Grootstad Rotterdam CS: kansrijk als Wereldstad Rotterdam Kralingse Zoom: kansrijk als Moderne Stad Rotterdam Meijersplein / The Hague Airport: kansrijk als Poortkwartier Rotterdam Wilhelminaplein: kansrijk als Nieuwe Binnenstad Rotterdam Zuidplein: kansrijk als Nieuwe Binnenstad Schiedam Centrum: kansrijk als Metropolitaan Centrum Vlaardingen Oost / Vijfsluizen: kansrijk als Poortkwartier

Conclusies

pag. 89

pag. 99

Stationsoverzicht met handelingsperspectieven Werksessie & advies

Bijlagen

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

Inleiding Knooppuntontwikkeling is ‘hot’. Onder de naam transit oriented development (TOD) wordt door beleidsmakers ‘opnieuw’ volop ingezet op de koppeling tussen ruimtelijke ordening en openbaar vervoer. Immers komen in het knooppuntenbeleid de motieven voor afstemming tussen ruimtelijke ontwikkeling en openbaar vervoer prachtig samen. Afstemming RO en OV zorgt voor: • een hoger rendement van vastgoedontwikkeling; • het beter benutten van ruimte; • betere exploitatie van het OV; Daarnaast geeft OV-gebruik een positief effect op de ecologische voetstap van mensen.

In de stadsregio Rotterdam is de koppeling tussen ruimte en mobiliteit geïntro-

duceerd in de Regiovisie op de 5e nota (december 2001) en verder uitgewerkt in het RR2020 (2005). Dit heeft geleid tot gerichte investeringen in het OV op knooppuntlocaties en tot gerichte programmering op het gebied van kantoren. Immers is in de regio Rotterdam afgesproken dat 80% van de nieuwbouw op de knopen landt. Het denken over knooppunten ontwikkelt zich steeds verder. In de afgelopen periode was het waarderen van knooplocaties, met name gerelateerd aan de plaatsen netwerkwaarde. Voor wat betreft plaatswaarde werd daarbij in programmatische zin ‘slechts’ gekeken naar het nieuwbouwprogramma kantoren (80% op knopen). Een derde waarde, de belevingswaarde, wordt steeds belangrijker. Die belevingswaarde betekent dat een omgeving mogelijkheden biedt voor ontmoeting en voor uitwisseling van personen, goederen, kapitaal en/of informatie.

In het – op 9 oktober 2013 – door het Algemeen Bestuur van de stadsregio Rot-

terdam vastgestelde kantorenprogramma 2013/14 is voor wat betreft de knooppuntstrategie besloten om juist die derde waarde actief te gaan benutten. Uiteraard gekoppeld aan (economische) vraag vanuit de markt.

I NLE ID I N G

De voorliggende studie is een eerste uitwerking van dat voornemen: een inte-

grale meting en analyse gedaan voor de 9 bestaande knooppunten: • Rotterdam: Blaak (Blaak/Coolsingel), Kralingse Zoom (Brainpark), Wilhelminaplein (Kop van Zuid), Alexander, CS (Central District), Meijersplein (Rotterdam The Hague Airport) en Zuidplein; • Schiedam: Schiedam Centrum (Schieveste) • Vlaardingen : Vlaardingen Oost/Vijfsluizen De locaties Stadionpark (Rotterdam) en BleiZo (Lansingerland) zijn buiten beschouwing gelaten. Hier is immers nog geen (of te weinig) sprake van ontwikkeling.

Door de eenduidige wijze zijn knopen vergelijkbaar gemaakt ten opzichte van

elkaar en is gevoel ontwikkeld voor de mogelijke ontwikkelrichtingen die nodig zijn om de locaties toekomstbestendig(er) te maken, mede in het licht van economische prognoses en woonmilieus. Deze studie biedt daarmee een eerste aanzet om knooppuntontwikkeling in de stadsregio Rotterdam weer een stap verder te brengen. De strategische afweging op gebieds- en knooppuntniveau is een afweging tussen meerdere functies en daarbij behorende belangen: een brede invalshoek.

De uitdaging is om op regionale schaal te achterhalen wat de onderscheidende

ruimtelijke kwaliteiten zijn tussen de diverse knooppunten. Daarbij verschilt het begrip ‘kwaliteit’ ook afhankelijk van het gebruik. Het hierbij passende handelingsperspectief is er steeds minder één van grote plannen, en steeds meer één van kleinere ingrepen. Uiteraard wel met oog voor de totale locatie.

Beleving uitstralen als partijen draagt ook bij aan imago als ‘ place to be’. Er zijn

binnen de stadsregio een aantal fantastische plekken, waar markt en overheid trots op mogen en moeten zijn. Hierbij moeten overheidspartijen vraaggericht handelen en initiatieven faciliteren. Dit vraagt echter een actieve rol: faciliteren is hard werken aan de juiste dingen. Een knooppunt is in die zin nooit af!

9 KNOOPPUNTEN

Rotterdam Meijersplein/ Airport

Schiedam Centrum

( ! !

( !

Vlaardingen Oost Vijfsluizen

! !

! ! ! ! !

Rotterdam Alexander

! !

( !

Rotterdam CS !

Rotterdam Kralingse Zoom

Rotterdam Blaak !

( !

! ! !

( !! ! !

> 50 werknemers !

50 - 250 werknemers

250 - 500 werknemers !

500 - 750 werknemers ( ! !

< 750 werknemers

Rotterdam Wilhelminaplein

( !

knooppunt: 800 meter radius

treinstation

metrohalte metrospoor treinspoor

( !

Rotterdam Zuidplein

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

WERKEN, WONEN, VOORZIENINGEN IN DE ROTTERDAMSE REGIO Knooppunten zijn de plekken waar wonen, werken, voorzieningen en een goede bereikbaarheid samenkomen. De relatie tussen de negen Rotterdamse knooppunten en het woon-, werken voorzieningenprogramma in de Rotterdamse regio is op een drietal themakaarten inzichtelijk gemaakt. 11

Werken:

Marktsegmenten en locatietypen

! !

> 50 werknemers

Banken en Verzekeraars

Ruim & Hoogwaardig

< 1000 bezoekers/ dag

50 - 250 werknemers

Overheid en non-proďŹ t

Rustig & Functioneel

1000 - 3500 bezoekers/

250 - 500 werknemers

Zakelijke en ICT

Praktisch & Vertrouwd

Handel en Industrie

Stads & Allure

500 - 750 werknemers !

< 750 werknemers

Samen & de Stad

3500 - 7000 bezoekers/

7000 - 14000 bezoekers

Stedelijk & Authentiek Gezellig & de Wijk

> 14000 bezoekers/ dag

Landelijk & Vrij

< 1000 bezoekers/ dag

! !

! ! !

! !

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

Werken:

Marktsegmenten en locatietypen Vestingingsvoorkeur marktsegmenten (EIB)

Aantalper Werknemers sector Aantal werknemers sectie binnen per knooppunten binnen knooppunten (LISA 2010) 10000 20000 30000

40000

Rotterdam Alexander

Rotter

Rotterdam Blaak

Rotter

Rotterdam CS

Rotter

Rotterdam Kralingse Zoom

Rotter

Rotterdam Meijersplein/ Airport

Rotter

Rotterdam Wilhelminapier

Rotter

Rotterdam Zuidplein

Rotter

> 50 werknemers

Banken en Verzekeraars

Ruim & Hoogwaardig

< 1000 bezoekers/Schied dag

50 - 250 werknemers

Overheid en non-proďŹ t

Rustig & Functioneel

1000 - 3500 bezoekers/ d

Zakelijke en ICT

Praktisch & Vertrouwd

Schiedam Centrum

Vlaardingen Oost 250 - 500 werknemers

Stads & Allure

Handel en Industrie 500 - 750 werknemers Vijfsluizen

Samen & de Stad

bron: LISA 2010

Stedelijk & Authentiek

< 750 werknemers

Gezellig & de Wijk

Landelijk & Vrij

Vlaard

3500 - 7000 bezoekers/ d

Vijfslu

7000 - 14000 bezoekers/

bron: CBS

> 14000 bezoekers/ dag

WERKE N, W ONE N, VOOR ZI E NI N GE N I N D E R O T T E R D A M S E R E GI O

nen de sector Overheid en Non-profit, voornamelijk tot 2020. Het zijn dus vooral deze twee sectoren waar de ov-knooppunten zich op kunnen richten: Overheid en Non-profit met een voorkeur voor centrale locaties, en Zakelijke en ICT dienstverlening met een voorkeur voor formele locaties.

In het EIB rapport Regionale kantorenmarkten MRDH (Metropoolregio Rotterdam Den Haag) is het perspectief onderzocht van de kantorenmarkten in de stadsregioâ&#x20AC;&#x2122;s Rotterdam en Haaglanden. In deze studie wordt onderscheid gemaakt in drie locatietypen: centraal, formeel en overig. Centrale locaties zijn multifunctioneel en bevinden zich in de binnensteden en in de buurt van een centraal station. Formele locaties zijn de echte werklocaties buiten het centrum en omvatten meer monofunctionele locaties en concentraties op bedrijventerreinen. De locaties die niet onder formeel of centraal vallen zijn de overige locaties, bijvoorbeeld losse kantoren in woonwijken. Binnen deze locatietypen wordt uitgegaan van drie kwaliteitssegmenten (A, B, C), gebaseerd op het prijsniveau. Segment A is daarbij het hoogste niveau.

De kaart (pag. 12) toont waar de verschillende marktsegmenten zich op dit moment in de regio bevinden (Bron: LISA 2010). Rondom Rotterdam CS en Blaak zijn de meeste banen te vinden. De verschillende sectoren zijn hier vrij gelijkmatig verdeeld. Het zijn de enige twee knooppunten met een aanzienlijk deel van de banen in de sector Banken en Verzekeraars. Ook rondom Wilhelminapier en Alexander is veel werkgelegenheid te vinden. Rondom Alexander zijn dit vooral de sectoren met een voorkeur voor formele locaties. Bij Rotterdam Wilhelminapier is al meer een mix zichtbaar. Rondom Zuidplein bevindt het merendeel van de banen zich in Overheid en Non-profit. Het Ikazia ziekenhuis heeft hier een belangrijk aandeel in. Vijfsluizen is een typisch formele werklocatie. De werkgelegenheid rondom Vlaardingen Oost en Meijersplein is veel geringer. De nadruk, voor zover daarvan gesproken kan worden, ligt hier op Handel en Industrie. Wanneer belangrijke aanpassingen aan een locatie worden gedaan, zoals ontsluiting, menging of intensiteit zou de typering van een locatie kunnen veranderen. Een goed voorbeeld hiervan is de Wilhelminapier. Binnen het rapport wordt deze locatie als formeel beschouwd, maar in de toekomst kan het door gebruikers als een echte centrale locatie worden gezien. Het is dan ook de vraag of de huidige situatie van werkgelegenheid rondom de knooppunten overeenkomt met het kansrijke en gewenste profielen van knooppunten. Verderop in dit document wordt aandacht besteed aan de koppeling van de centrale en formele werkmilieus aan de knooppuntprofielen en hoe deze tot verschillende handelingsperspectieven kunnen leiden.

In het EIB rapport worden vier marktsegmenten onderscheiden: Handel en Industrie, Zakelijke en ICT dienstverlening, Banken en Verzekeraars, Overheid en Non-profit. Deze sectoren hebben verschillende vestigingsvoorkeuren. Handel en Industrie zit vooral op formele locaties en verdeelt zich qua kwaliteit redelijk uniform over de markt. Zakelijke en ICT dienstverlening zit minder vaak op formele locaties en wat meer op overige locaties en heeft duidelijker voorkeur voor het laagste kwaliteitssegment. Banken en Verzekeraars zitten graag op centrale locaties en in belangrijke mate in het hoogste kwaliteitssegment. Overheid en Non-profit zitten ook veel op centrale locaties, maar overwegend in het laagste kwaliteitssegment. Volgens inschattingen van het EIB zal de totale werkgelegenheid binnen de stadsregio Rotterdam tot 2040 iets afnemen. De werkgelegenheid in kantoren neemt daarentegen iets toe. Er wordt een aanzienlijke afname in werkgelegenheid binnen de sector Handel en Industrie verwacht, en een toename in de sector Overheid en Non-profit. In de werkgelegenheid specifiek gericht op kantoren wordt een stijging verwacht binnen de sector Zakelijke en ICT dienstverlening en bin-

Wonen:

Product-Markt-Combinaties

! !

keraars

Ruim & Hoogwaardig

< 1000 bezoekers/ dag

Zorg

proďŹ t

Rustig & Functioneel

1000 - 3500 bezoekers/ dag

Kennis

rie

Praktisch & Vertrouwd

Congres

Stads & Allure Samen & de Stad !

3500 - 7000 bezoekers/ dag

Cultuur

7000 - 14000 bezoekers/ dag

Winkelgebied

Stedelijk & Authentiek Gezellig & de Wijk

> 14000 bezoekers/ dag

Landelijk & Vrij

< 1000 bezoekers/ dag

Zorg

! !

! ! !

! !

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

Wonen:

Product-Markt-Combinaties Clustering Product-Markt-Combinaties (Eindrapport DGWT2012)

Aantal InwonersAantal in PMC’sInwoners binnen knooppunten in PMC’s binnen Stationgebieden (CBS 2012 & DGWT2012) 10000

20000

30000

40000

Rotterdam Alexander

Rotterdam Blaak

Rotterdam CS

Rotterdam Kralingse Zoom

50 werknemers

Rotterdam Meijersplein/ Airport Banken en Verzekeraars

0 - 250 werknemers

Ruim & Hoogwaardig

< 1000 bezoekers/ dag

Zorg

Overheid en non-proﬁt

Rustig & Functioneel

1000 - 3500 bezoekers/ dag

Kennis

Zakelijke en ICT

Praktisch & Vertrouwd

Handel en Industrie

Stads & Allure

Rotterdam Wilhelminapier

50 - 500 werknemers

Rotterdam Zuidplein

00 - 750 werknemers 750 werknemers

ooppunt: 0 meter radius

einstation

etrohalte

Schiedam Centrum

Samen & de Stad

Cultuur

7000 - 14000 bezoekers/ dag

Winkel

Stedelijk & Authentiek Gezellig & de Wijk

Vlaardingen Oost

Congre 3500 - 7000 bezoekers/ dag

> 14000 bezoekers/ dag

Landelijk & Vrij

Vijfsluizen

bron: CBS 2012/ De Grote Woontest 2012 in de Regio Rotterdam

< 1000 bezoekers/ dag

Zorg

1000 - 3500 bezoekers/ dag

Kennis

Congre 3500 - 7000 bezoekers/ dag

Cultuur

WERKE N, W ONE N, VOOR ZI E NI N GE N I N D E R O T T E R D A M S E R E GI O

Op de kaart (pag. 16) is te zien waar de verschillende Product-Markt-Combinaties in de regio op dit moment wonen. Het geeft dus niet aan of dit ook hun gewenste woonplek is.

De Grote Woontest 2012 biedt inzicht in de woonvraag van de Rotterdamse regio. Aan de hand van Product-Markt-Combinaties (PMC’s) zijn woonambities en woonwensen van de bewoners van de Rotterdamse regio in beeld gebracht. Een PMC is een clustering van leefstijl, woonmilieu en woonvoorkeuren. Het schema geeft weer welke acht Product-Markt-Combinaties er in de regio Rotterdam te vinden zijn, hoe groot ze zijn en hoe ze zicht tot elkaar verhouden op de assen introvert – extravert en ego – groep (BSRmodel). De positie en kleur van het cluster geeft aan welke leefstijlen domineren.

Rondom elk van de knooppunten is een mix van Product-Markt-Combinaties te vinden. Stedelijk & Authentiek komt het meeste voor, vooral bij Rotterdam CS, Wilhelminaplein en Blaak bevindt het overgrote deel van de inwoners zich in deze PMC. Bij Kralingse Zoom overheerst Ruim & Hoogwaardig. Terwijl rondom Rotterdam Alexander de mensen vooral Praktisch & Vertrouwd wonen en bij Vlaardingen Oost een combinatie van Praktisch & Vertrouwd met Rustig & Functioneel voorkomt. Bij de overige knooppunten is er niet één duidelijk PMC die op dit moment overheerst.

Dit heeft geleid tot de benoeming van de volgende acht Product-Markt-Combinaties: 1. Stedelijk & Authentiek zijn voornamelijk rode huishoudens, gericht op een stedelijke woonomgeving tussen bedrijvigheid en cultuur. 2. Samen & De Stad willen graag rustig stedelijk wonen of in een woonwijk, met veel sociale contacten en voorzieningen voor kinderen, zoals sport- en speelplaatsen. 3. Gezellig & De Wijk willen graag wonen in een gezellige gezinswijk met vooral eengezinswoningen. 4. Praktisch & Vertrouwd wonen graag in een ‘gewone’, veilige en gezellige woonwijk met voorzieningen zoals een gezondheidscentrum en winkelcentrum. 5. Rustig & Functioneel zoeken een stedelijke goed bereikbare omgeving met winkelcentrum en groen. 6. Landelijk & Vrij willen vrij wonen met veel ruimte en veel groen in de woonomgeving. 7. Ruim & Hoogwaardig woont graag met gelijkgestemden in een luxe woonwijk met veel ruimte en veel groen 8. Stads & Allure willen wonen op de hoogwaardige en stedelijke plekken in de stad, daar waar het gebeurt.

Het is de vraag of de huidige woonsituatie rondom de knooppunten ook overeenkomt met het kansrijke en gewenste profiel van het knooppunt. Verderop in dit document wordt aandacht besteed aan de koppeling van de PMC’s aan de knooppuntprofielen en hoe deze tot verschillende handelingsperspectieven kunnen leiden.

Voorzieningen: Interactiemilieus

Rotterdam The Hague Airport

Sint Franciscu

Diergaarde Blijdo

Life College Vlietland Ziekenhuis

Sparta Stadion

Centrum Schiedam Theater aan de Schie

rdig

neel

< 1000 bezoekers/ dag

Stadsgehoorzaal Vlaardingen

Zorg Kennis

1000 - 3500 bezoekers/ dag

ouwd

Hog !

Hog

Congres !

3500 - 7000 bezoekers/ dag !

Cultuur

7000 - 14000 bezoekers/ dag

Winkelgebied

ntiek

Van Nelle Ontwerpfabriek

> 14000 bezoekers/ dag

< 1000 bezoekers/ dag

Zorg

1000 - 3500 bezoekers/ dag

Kennis Congres

3500 - 7000 bezoekers/ dag 7000 - 14000 bezoekers/ dag > 14000 bezoekers/ dag

Cultuur !

Winkelgebied

! !

Plaswijckpark Rotterdam

Roc Zadkine

Woonmall

Alexandrium

us Gasthuis !

Ziekenhuis Ijsselland

De Ontdekhoek !

GraďŹ sch Lyceum Rotterdam

orp Jeugdtheater Hofplein !

Oude Holland!Casino Luxor Railz Miniworld De Doelen Pathe Codarts Hogeschool voor de Kunsten Rotterdam Schouwburg

Bibliotheek Rotterdam St. Laurenskerk

Kijk-Kubus Havenziekenhuis Museum Rotterdam Rotterdam Hogeschool Rotterdam ! Maritiem Museum Film Theater Cinerama

Centrum

NAI & Huis Sonneveld RO Theater geschool Rotterdam Boijmans van Beuningen ! Havenmuseum ! geschool Rotterdam Villa Zebra Kunsthal Spido Natuurhistorisch Erasmus MC Museum Wereldmuseum Rotterdam Rotterdam ! plashtours Rotterdam Nieuwe Luxor Nederlands Fotomuseum Euromast Hogeschool Inholland De Pannenkoekenboot Lasergame Rotterdam Lantaren Venster! Midget Golfbaan Parkhaven

Erasmus Universiteit Museum Arboretum Trompenburg

Hogeschool Rotterdam

ROC Albeda College

Pathe De Kuip !

Feyenoord Topsportcentrum Rotterdam

Theater Zuidplein

Maasstad Ziekenhuis

Winkelcentrum Zuidplein !

Winkelcentrum Keizerswaard Ikazia Ziekenhuis

Ahoy

Maasstad Ziekenhuis Zuider

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

Voorzieningen: Interactiemilieus

Aantal bezoekers van regionale voorzieningen binnen knooppunten Aantal Bezoekers van Regionale Voorzieningen (Vereniging Deltametropool) binnen Stationsgebieden 10000

m & Hoogwaardig

stig & Functioneel

20000

30000

40000

< 1000 bezoekers/ dag

Zorg

1000 - 3500 bezoekers/ dag

Kennis

Rotterdam Alexander

aktisch & Vertrouwd

ds & Allure

men & de Stad

Rotterdam Blaak

Rotterdam CS

Congres 3500 - 7000 bezoekers/ dag

Cultuur

7000 - 14000 bezoekers/ dag

Winkelgebied

delijk & Authentiek

zellig & de Wijk

ndelijk & Vrij

Rotterdam Kralingse Zoom

> 14000 bezoekers/ dag

Rotterdam Meijersplein/ Airport

Rotterdam Wilhelminapier

Zorg

< 1000 bezoekers/ dag Rotterdam Zuidplein1000 - 3500

Kennis

bezoekers/ dag

Congres Schiedam Centrum

Vlaardingen Oost

Vijfsluizen

3500 - 7000 bezoekers/ dag

Cultuur

7000 - 14000 bezoekers/ dag

Winkelgebied

> 14000 bezoekers/ dag

bron: Vereniging Deltametropool

WERKE N, W ONE N, VOOR ZI E NI N GE N I N D E R O T T E R D A M S E R E GI O

Op de kaart (pag. 20) is te zien waar de regionale voorzieningen op het gebied van cultuur, congres en kennis in de stadsregio Rotterdam zich bevinden. Daaraan zijn ook zorg en winkelgebieden toegevoegd. Opvallend is dat veel van de regionale voorzieningen in de regio zich in de nabijheid van één van de knooppunten bevinden. Alleen het cluster van voorzieningen bij Hoboken en Museumpark ligt niet binnen het bereik van één van de knooppunten. Vlaardingen Oost/ Vijfsluizen en Rotterdam Meijersplein vallen op door hun gebrek aan regionale voorzieningen.

In het boek De Hollandse metropool analyseert Maurits de Hoog de Randstad als een verzameling van interactiemilieus. Onder interactiemilieu wordt verstaan: ‘een ruimtelijke omgeving met voorzieningen voor ontmoeting en voor uitwisseling van personen, goederen, kapitaal en/of informatie’ (De Hoog, 2012). Interactiemilieus onderscheiden zich van andere stedelijke milieus, zoals woonmilieus en werkmilieus. Een interactiemilieu kent namelijk sterk wisselende groepen gebruikers en gespecialiseerde faciliteiten. Vaak bevinden interactiemilieus zich in stedelijke centra en omvatten plekken zoals een zakencentrum, musea, winkel- en uitgaanscentra, stadions, concertzalen en beurscomplexen. Een aantal interactiemilieus zijn randvoorwaardelijk voor de verdere ontwikkeling van metropolitane functies.

De aanwezigheid van horeca draagt bij aan de levendigheid en interactie rondom knooppunten. Horeca is niet meegenomen in dit onderzoek omdat het meestal geen regionaal verzorgende functie heeft en er weinig data beschikbaar is. Op lokaal niveau is de aanwezigheid van horeca echter essentieel vanwege haar verzorgende functie op dit schaalniveau.

Het onderzoek van de Hoog beperkt zich tot drie soorten interactiemilieus: cultuur, congres en kennis. Binnen Rotterdam worden acht interactiemilieus onderscheiden: vier cultuurclusters (Schouwburgplein, Museumpark, Binnenrotte, Wilhelminapier), twee congresclusters (Binnenstad, Ahoy) en twee kennisclusters (Hoboken, Woudestein).

Het is de vraag in hoeverre bestaande en nieuwe regionale voorzieningen rondom de knooppunten kunnen bijdragen aan een verdere ontwikkeling van interactiemilieus. Verderop in dit document wordt aandacht besteed aan de koppeling van regionale voorzieningen aan de knooppuntprofielen.

Voorzieningen dragen bij aan de ontwikkeling van interactiemilieus. Economische, culturele en sociaal-maatschappelijke voorzieningen zijn centra van uitwisseling en ontmoeting en hebben een aantrekkingskracht op zowel bedrijven als verschillende groepen gebruikers en bezoekers. Aan de andere kant hebben voorzieningen op hun beurt baat bij een goede bereikbaarheid per auto en openbaar vervoer, zodat ze voor zoveel mogelijk mensen, variërend van studenten en werknemers tot senioren en toeristen, toegankelijk zijn. Daarnaast dragen regionale voorzieningen bij aan reizigers op verschillende momenten van de dag. Regionale voorzieningen kunnen dus in grote mate bijdragen aan de diversiteit en levendigheid.

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

METHODE Het vlindermodel maakt op basis van zes onderscheidende kenmerken de huidige kwaliteiten van een knooppunt inzichtelijk. Twaalf kansrijke vlinders verbeelden twaalf profielen waarin ruimtegebruik en netwerkpositie in evenwicht zijn. Deze profielen helpen te bepalen welke ontwikkelingen kansrijk zijn rondom de verschillende typen knooppunten in de stadsregio. 25

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

Het vlindermodel Netwerk en ruimte hebben een sterkte relatie met elkaar. Een knooppunt is een plek waar je in, uit, en over kan stappen op verschillende vervoermiddelen, een plek waar verschillende vervoersmodaliteiten samenkomen. Een knooppunt trekt ook programma aan. Het is een plek waar stedelijke activiteiten plaats vinden, waar mensen naartoe komen, leven en werken.

Het vlindermodel

LANGZAAM VERKEER

NABIJHEID

Aanwezigheid ov-fiets, spoorwegovergangen en fietsparkeervoorzieningen, fijnmazigheid netwerk binnen 300 meter

OPENBAAR VERVOER

Intensiteit van gebruik in de eerste 300 meter ten opzichte van het totaal

KNOOP

PLAATS Aanwezigheid, frequentie en richtingen

Aanwezigheid, frequentie en richtingen van ov-modaliteiten

WEGEN

MENGING

Aanwezigheid van snelwegen, snelwegafslagen, regionale wegen en parkeervoorzieningen

INTENSITEIT

Dichtheid inwoners, werknemers, bezoekers

Verhouding inwoners en werknemers per ha

METHODE

vergroot worden door het toevoegen van woningen, maar ook door werkgelegenheid aan te trekken of juist een regionale voorziening waarmee bezoekers worden aangetrokken.

Het knoop-plaats model beschrijft de samenhang tussen knoop en plaats (Bertolini, 1999). Dit model toont aan dat er een verband bestaat tussen deze factoren. Wanneer zich situaties voordoen waarin knoop en plaats niet met elkaar in balans zijn, is er sprake van een suboptimale situatie. Een uitstekende plek in de stad wordt dan onvoldoende ontsloten of de omgeving van een goed bereikbare knoop wordt niet maximaal benut. In deze situaties functioneren locaties niet optimaal en kan winst worden behaald met het verbeteren van de knoop of de plaats.

Het vlindermodel is een handreiking om na te denken over een mogelijke ontwikkelstrategie rondom een knooppunt. Daarnaast biedt de methode een manier om verschillende knooppunten in een netwerk met elkaar te vergelijken en ten opzichte van elkaar te positioneren, doordat deze dankzij de zes kenmerken zijn geobjectiveerd.

Om de samenhang tussen knoop en plaats inzichtelijk te maken is een vlindermodel ontwikkeld dat inzicht biedt in de verschillende typen knooppunten en de kansrijkheid van ontwikkelingen rond stations in beeld brengt (Provincie Noord-Holland & Vereniging Deltametropool, 2013). Het vlindermodel is gebaseerd op zes kenmerken. De positie in het openbaar vervoersnetwerk, de positie in het wegennetwerk en de positie in het langzaamverkeersnetwerk hebben betrekking op de knoopwaarde. De intensiteit (dichtheid), menging en nabijheid, dat wil zeggen in hoeverre het station zelf een centrum is voor zijn omgeving, zeggen iets over de plaatswaarde. Deze kenmerken worden in de bijlagen verder toegelicht. Het vlindermodel plaatst de zes kenmerken ten opzichte van elkaar: de linkervleugel zegt iets over de knoopwaarde, de rechtervleugel over de plaatswaarde. De vlinder functioneert pas goed als beide vleugels goed met elkaar in balans zijn. De positie in het ov-netwerk en de intensiteit van inwoners, werknemers en bezoekers, beiden in het midden van een vleugel, zouden in ieder geval altijd in evenwicht met elkaar moeten zijn. Hoe beter de positie in het ov-netwerk, des te groter de intensiteit rondom de knoop kan zijn. Hetzelfde geldt andersom: hoe groter de intensiteit, hoe groter de positie in het ovnetwerk zou moeten zijn. De intensiteit kan

rum rum elijk plus elijk plus

RELDSTAD RELDSTAD

OOTSTAD OOTSTAD

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

Twaalf knooppuntenmileus Op basis van de vraag naar verschillende woon- en werkmilieus is een reeks van twaalf kansrijke knooppuntenmilieus ontwikkeld (Provincie Noord-Holland & Vereniging Deltametropool, 2013). Deze ‘taxonomie’ van kansrijke vlinders maakt inzichtelijk welke ontwikkelingen tegelijkertijd aansluiten bij de Nederlandse context en de kwalitatieve marktvraag in de regio.

centrum centrum stedelijk (plus) stedelijk (plus)

centrum centrum stedelijk stedelijk

centrum stedelijk plus

wonen

centrum centrum kleinstedelijk kleinstedelijk

centrum stedelijk (plus)

stedelijk vooroorlogs / stedelijk stedelijk vooroorlogs naoorlogs / stedelijk compactnaoorlogs compact

centrum stedelijk

stedelijk naoorlogs stedelijk naoorlogs grondgebonden/ grondgebonden/ kleinstedelijk/ kleinstedelijk/ groenstedelijk/ groenstedelijk/ groenkleinstedelijk groenkleinstedelijk centrum kleinstedelijk

* landschap * landschap

centrum dorps centrum dorps

Legenda sectoren Legenda sectoren

stedelijk vooroorlogs / stedelijk naoorlogs compact

stedelijk naoorlogs grondgebonden/ kleinstedelijk/ groenstedelijk/ groenkleinstedelijk

centrum dorps

* landschap Banken en verzekeraars Banken en verzekeraars

Overheid en Non-profit Overheid en Non-profit

werken Centrum Werkmilieus Centrum Werkmilieus & voorzieningen

Centrum Werkmilieus

Legenda sectoren

Zakelijk en ICT Zakelijk en ICT

Banken en verzekeraars

Handel en Industrie Handel en Industrie

Overheid en Non-profit Zakelijk en ICT

Legenda PMC’s: Legenda PMC’s:

grootstedelijke toplocatie

Handel en Industrie

Stedelijk & Authentiek Stedelijk & Authentiek Stads & Allure Stads & Allure

WERELDSTAD

Legenda PMC’s:

Stedelijk & Authentiek

Ruim & Hoogwaardig Ruim & Hoogwaardig binnenstedelijke centrumlocatie

NIEUWE NIEUWE BINNENSTAD BINNENSTAD

GROOTSTAD

Stads & Allure

Landelijk & Vrij Landelijk & Vrij

BINNENSTAD BINNENSTAD NIEUWE BINNENSTAD

randstedelijke ov-knooppuntenlocatie

BINNENSTAD

Formele Werkmilieus Formele Werkmilieus

METROPOLITAAN METROPOLITAAN CENTRUM CENTRUM

Ruim & Hoogwaardig

Samen & de Stad Samen & de Stad

Formele Werkmilieus

METROPOLITAAN CENTRUM

Landelijk & Vrij

Gezellig & de Wijk Gezellig & de Wijk

Samen & de Stad

Praktisch & Vertrouwd Praktisch & Vertrouwd

Gezellig & de Wijk

Rustig & Functioneel Rustig & Functioneel (geen focus op knooppunten) (geen focus op knooppunten)

regionale ov-knooppuntenlocatie / regionale voorzieningen

Praktisch & Vertrouwd Rustig & Functioneel (geen focus op knooppunten)

Legenda vlinder: Legenda vlinder:

knoop: knoop:

REGIONAAL REGIONAAL CENTRUM CENTRUM

MODERNE STAD MODERNE STAD REGIONAAL CENTRUM

POORTKWARTIER POORTKWARTIER

HUBDORP HUBDORP

MODERNE STAD

BUITENPOORT BUITENPOORT

POORTKWARTIER

HUBDORP

BUITENSTAD BUITENSTAD

OV KWARTIER BUITENSTAD OV KWARTIER

CENTRUMDORP OV KWARTIER CENTRUMDORP

CENTRUMDORP

knoop: internationaal: HSL

randstad: intercity

BUITENPOORT randstad: intercity plaats: plaats:

kleinschalige bedrijvigheid (in woonwijken)

Legenda vlinder:

internationaal: HSL internationaal: HSL

randstad: intercity

regionaal: sprinter/ metro regionaal: sprinter/ metro

regionaal: sprinter/ metro plaats:

vooral werken / vz (bestemming) vooral werken / vz (bestemming) vooral werken / vz (bestem gemengd wonen - werken / vz gemengd wonen - werken / vz

gemengd wonen - werken

vooral wonen (herkomst) vooral wonen (herkomst)

vooral wonen (herkomst)

regionaal landschap regionaal landschap

regionaal landschap

METHODE

De kleur van de vlinders in de taxonomie geeft aan wat wenselijk is bij elk knooppuntenmilieu. De kleur van de knoopvleugel geeft aan of het een internationale (hsl), randstedelijke (intercity) of regionale (sprinter/metro) knoop is. De kleur van de plaatsvleugel geeft aan of er vooral gewoond wordt (herkomst), of het een plaats betreft waar het aandeel wonen en werken/voorzieningen min of meer gelijk is (herkomst en bestemming, oftewel gemengd), of dat het een plaats is waar vooral gewerkt wordt en voorzieningen te vinden zijn (bestemming).

Elk type vlinder staat voor een specifiek knooppuntenmilieu: een plek waar wonen, werken en voorzieningen op een bepaalde manier samen komen en bereikbaar zijn. De variatie van knooppuntenmilieus langs een lijn en in een netwerk kan bijdragen aan het beter functioneren ervan, omdat de knopen zich complementair aan elkaar kunnen ontwikkelen en elkaar daardoor aanvullen in plaats van beconcurreren. De twaalf knooppuntenmilieus zijn ideaaltypische situaties en uitgebreider beschreven bij de analyse van de knooppunten verderop. In werkelijkheid hebben veel knooppunten zich nog bij lange na niet ontwikkeld tot een van de kansrijke ideaaltypes. Het verschil tussen de huidige vlinder en de vlinder behorend bij één van de kansrijke knooppuntenmilieus schets direct de mogelijke ontwikkelrichting voor het knooppunt.

Ontwikkelkansen in de stadsregio Voor de negen knooppunten in de stadsregio Rotterdam is de huidige situatie in beeld gebracht aan de hand van het vlindermodel. Hierbij is een invloedsgebied van 800 meter rondom het station of de metrohalte gebruikt. Dit is een afstand die lopend binnen 10 minuten afgelegd kan worden. Vooral als het om bestemmingen (werken en voorzieningen) gaat wordt vaak over 800 meter rondom stations gesproken omdat de meeste mensen lopend van het station naar hun bestemming gaan. De score voor sprinter en metro zijn aan elkaar gelijk gesteld omdat beiden fungeren als de belangrijke stedelijke verbindingen op het regionale schaalniveau. Knooppunten met zowel sprinters als metro scoren door de aanwezigheid van beide modaliteiten hoger op de positie in het ov-netwerk dan knooppunten met enkel een metroverbinding.

De informatie vanuit De Grote Woontest 2012 en de Regionale kantorenmarkten MRDH is in dit model geintegreerd. Voor elk type woonmilieu is weergegeven welke PMC’s zich hier het liefst vestigen. Het PMC ‘Stads en Allure’ bijvoorbeeld heeft een uitgesproken voorkeur voor grootstedelijk en hoogwaardig wonen in het centrum stedelijk plus woonmilieu. Zij passen dus goed in het knooppuntenmilieu Wereldstad of Grootstad. De groep ‘Gezellig en de Wijk’ woont het liefst in een eengezinswoning in een ruime woonwijk met veel groen. Zij passen daarom goed in de knooppuntenmilieus met wat lagere dichtheden zoals het Poortkwartier en het OV Kwartier. Daarnaast is voor de knooppuntenmilieus aangegeven of het een centrale of formele werkomgeving betreft. De centrum-milieus met een grote mate van menging zijn bestempeld als centrale werkomgeving, De Moderne Stad en het Poortkwartier, gekenmerkt door functiescheiding en een lagere menging op het lokale schaalniveau zijn geschikt als formele werklocatie.

Vervolgens zijn gesprekken gevoerd met alle betreffende gebiedsmanagers over de profielen en de methodiek van het vlindermodel. Ook de ontwikkelkansen van het knooppunt zijn besproken. Gezamenlijk is zo het meest kansrijke profiel voor elk van de knooppunten bepaald. De gesprekken geven een goed beeld van de toepasbaarheid van de profielen bij de uitwerking. Vooral de bijdrage aan differentiëring op regionaal schaalniveau wordt als een meerwaarde gezien.

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

NEGEN KNOOPPUNTEN

Per knooppunt is in een factsheet de huidige situatie in beeld gebracht. Het kansrijke profiel en daarbij behorende opgaven en handelingsperspectief worden voor ieder knooppunt beschreven. 31

! !

Roc Zadkine

Alexandrium Megastores Woonmall

: 1.030

ppers: 16.117 ur): 6 uur): 12 (p.uur): 4 p.uur): 17

Gemeente: Gemeente: Rotterdam Rotterdam Regio: Regio: Rotterdam Rotterdam

Rotterdam Alexander Rotterdam Alexander NE G E N K N O O PPU N T E N

K AN S R IJ K

Metropolitaan M e t ro p o l i taanCentrum Centr u m randstad: intercity bestemming: vooral werken en voorzieningen ontwikkelpotentie

Wegen: 293 straal: 3200m

Nabijheid: 38% straal: 300m/800m

Intensiteit: 226 straal: 800m

Richtingen regionale wegen (3200m): 4 Richtingen regionale wegen (1200m): 0 Richtingen snelwegen (3200m): 3 Aantal snelwegafslagen (1200m): 1 Parkeerplekken: 478

inwoners + werknemers + bezoekers (300m): 17.034 inwoners + werknemers + bezoekers (800m): 45.370

Inwoners: 8.929 Werknemers: 14.329 Bezoekers: 22.112 Invloedsgebied: 201 ha

Menging: 7% straal: 800m

randstad: randstad: intercity intercity bestemming: bestemming: vooral vooral werken werken en en voorzieningen voorzieningen ontwikkelpotentie ontwikkelpotentie

Langzaam Langzaam Verkeer: Verkeer: 101 101 straal: straal: 300m 300m OV OV fiets fiets verhuur: verhuur: Spoorovergang: Spoorovergang: Fietsenstallingen: Fietsenstallingen: Lokale Lokale wegen: wegen:

Ja Ja Ja Ja 676 676 17 17

OV: OV: 1.030 1.030 *

In-/uitstappers: In-/uitstappers: 16.117 16.117 Trein 6 Trein (p.uur): (p.uur): 6 Metro (p.uur): 12 Metro (p.uur): 12 Streekbus (p.uur): 4 Streekbus (p.uur): 4 Stadsbus 17 Stadsbus (p.uur): (p.uur): 17

Wegen: Wegen: 293 293 straal: straal: 3200m 3200m

Nabijheid: Nabijheid: 38% 38% straal: straal: 300m/800m 300m/800m

Intensiteit: Intensiteit: 226 226 straal: straal: 800m 800m

Richtingen Richtingen regionale regionale wegen 4 wegen (3200m): (3200m): 4 Richtingen regionale Richtingen regionale wegen (1200m): 0 wegen (1200m): 0 Richtingen Richtingen snelwegen snelwegen (3200m): 3 (3200m): 3 Aantal Aantal snelwegafslagen snelwegafslagen (1200m): 1 (1200m): 1 Parkeerplekken: 478 Parkeerplekken: 478

inwoners inwoners + + werknemers werknemers + + bezoekers bezoekers (300m): (300m): 17.034 17.034 inwoners + werknemers + inwoners + werknemers + bezoekers bezoekers (800m): (800m): 45.370 45.370

Inwoners: 8.929 Inwoners: 8.929 Werknemers: Werknemers: 14.329 14.329 Bezoekers: 22.112 Bezoekers: 22.112 Invloedsgebied: Invloedsgebied: 201 201 ha ha

* In-/uitstappers trein (NS 2012)

Menging: Menging: 7% 7% straal: straal: 800m 800m

Rotterdam Alexander KNO OP P UNTE als: N

I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

M et r o p ol i t a a n C e n tr u m

3 A

1 A

3 B 5

1 Multimodale knooppunten die zeer goed bereikbaar zijn

A Per auto (ontsluiting en parkeergelegenheid)

B Per openbaar vervoer (intercity stations)

2 Middelgrote tot grote stad 3 Multifunctioneel:

A Wonen in gemiddelde tot hoge dichtheid in centrum stedelijk woonmilieu

B Veel werkgelegenheid

C Mix van detailhandel, horeca en leisure.

4 Hoge menging van wonen, werken en voorzieningen op lokaal schaalniveau is gewenst maar niet altijd mogelijkdoor bijvoorbeeld infrastructurele barriĂ¨res en hinderzones 5 Regionale hoofdkantoren en regionale voorzieningen 6 Diversiteit aan bezoekers: recreanten, winkelend publiek, bewoners, werknemers 7 Hoogwaardige en moderne uitstraling 8 Zeer goed ontsloten door onderliggend openbaar vervoer

1 B

3 C

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

Rotterdam Alexander Rotterdam Alexander heeft de potentie om van een Moderne Stad uit te groeien tot een Metropolitaan Centrum. De multimodale bereikbaarheid van deze plek is erg goed, en dat biedt kansen. Daartegenover staat dat de kwaliteit van de plek zelf nog niet hoog gewaardeerd wordt: er missen bomen en groen, goede restaurants en leuke terrassen op een levendig stadsplein (Jones Lang Lasalle, 2013). Daarnaast voelt een aanzienlijk deel van de gebruikers zich onveilig in de avonden en is het station zelf aan een opknapbeurt toe. De grootste verbetering kan worden gevonden in het upgraden van de openbare ruimte en het toevoegen van wonen en voorzieningen waardoor het gebied op verschillende momenten van de dag gebruikt wordt en het verblijfsklimaat verbetert. Kwalitatief goede hotels, restaurants en terrassen, een bioscoop of andere uitgaansgelegenheden kunnen hieraan bijdragen. Ook het toevoegen van woningen om daarmee de lokale menging te vergroten is gewenst bij het Metropolitaan Centrum. Door milieuzoneringen en infrastructurele barriĂ¨res is het toevoegen van woningen rondom het station en daarmee het vergroten van de menging geen gemakkelijke opgave.

De huidige situatie van Rotterdam Alexander past vrijwel geheel bij het milieu van de Moderne Stad. Knoop en plaats zijn in balans. Het is een plek met een goede ovwaarde door de verknoping van treinen (zowel intercity als sprinters), metro en diverse bussen. Ook de bereikbaarheid per auto is hier bijzonder goed: met de A20 vlakbij en de A16 om de hoek. Het aantal fietsenstallingen is nog vrij weinig: slechts 4% van de in-en uitstappers kan zijn of haar fiets hier kwijt. Op dat vlak is verbetering noodzakelijk. Het buitenruimte plan waarin het busstation vernieuwd zal worden en er 1500 fietsenstallingen worden gereserveerd zal zeker bijdragen aan een verbetering van de positie in het langzaam verkeersnetwerk. Rotterdam Alexander is een bestemming-station, met vooral werkgelegenheid en voorzieningen. De intensiteit is vrij groot. De bezoekers van het winkelcentrum Alexandrium hebben hier een groot aandeel in, maar ook het ROC draagt bij aan de intensiteit van de plek. Daarnaast is er behoorlijk wat werkgelegenheid te vinden rondom dit knooppunt, vooral in de sectoren met een voorkeur voor formele locaties: Zakelijk en ICT en Handel en industrie. De inwoners zijn in de minderheid en bevinden zich in woonwijken die wat verder van het station gelegen zijn. Bijna de helft van de inwoners bevindt zich in het PMC Praktisch & Vertrouwd. Voor hen is het station lopend of met de fiets goed te bereiken. Hierdoor is de lokale menging nabij Rotterdam Alexander erg laag. Dit is een typisch kenmerk van de Moderne Stad: functiescheiding in de naoorlogse stadsuitbreidingen met voorzieningen geclusterd in winkelcentra.

Wanneer belangrijke aanpassingen aan Rotterdam Alexander, zoals het vergroten van de menging, worden gedaan, zou de typering van de locatie kunnen veranderen. Op dit moment is dit knooppunt nog een echte formele locatie, maar door de focus te leggen op de inwoners en werknemers die zich graag in het type Metropolitaan Centrum vestigen is verandering naar een meer centrale locatie mogelijk. De PMCâ&#x20AC;&#x2122;s Stedelijk & Authentiek en Samen & de Stad beslaan

NE G E N K N O O PPU N T E N

Bezoekers

Werknemers

Inwoners

10000

20000

30000

samen maar 25% van alle inwoners. Ook de marktsegmenten Banken en Verzekeraars 10000 en Overheid en Non-profit, die een voorkeur hebben voor centrale locaties, zijn op dit moment nog gering aanwezig. Een focus op deze PMC’s en marktsegmenten zal bijdragen aan de ontwikkeling van het Metropolitaan Centrum Rotterdam Alexander.

Handelingsperspectief

De opgaven voor Rotterdam Alexander liggen in menging en het verbeteren van de (beleefde) openbaar ruimte in termen van kwaliteit en sociale veiligheid. Er lopen ove10000 rigens ook initiatieven vanuit de marktpartijen met een zelfde focus.

• Focus op PMC’s met voorkeur voor

20000

30000

• Toevoegen fietsenstallingen

40000

• Verbeteren van de kwaliteit van de openbare ruimte • Vergroten van de menging door toevoegen van woningen en voorzieningen centrum stedelijk wonen: Stedelijk & Authentiek en Samen & de Stad • 20000 Focus op marktsegmenten 30000 met voorkeur 40000 voor centrale locaties: Banken en

verzekeraars, Overheid en Non-profit • Toevoegen voorzieningen: Kwalitatief goede hotels, restaurants en terrassen, bioscoop, uitgaansgelegenheden.

10000

20000

30000

40000

dam

theater Hofplein

lland Casino

de Luxor

Doelen

the

urg

St. Laurenskerk

Bibliotheek Rotterdam

^ Centrum

( !

Museum Rotterdam

^ Kijk-Kubus

Havenziekenhuis

^ Maritiem Museum

^ Film Theater Cinerama

! Villa Zebra

^ Spido

^ Wereldmuseum Rotterdam

Rotterdam Blaak Rotterdam Blaak

Gemeente: Gemeente: Rotterdam Rotterdam Regio: Regio: Rotterdam Rotterdam

K AN S R IJ K

Grootstad

Grootstad G ro otstad randstad: intercity bestemming: vooral werken en voorzieningen ontwikkelpotentie

: 1.295

ppers: 14.664 ur): 8 uur): 18 ur): 8 (p.uur): 12

Wegen: 190 straal: 3200m

Nabijheid: 23% straal: 300m/800m

Intensiteit: 425 straal: 800m

Richtingen regionale wegen (3200m): 1 Richtingen regionale wegen (1200m): 0 Richtingen snelwegen (3200m): 5 Aantal snelwegafslagen (1200m): 0 Parkeerplekken: 0

inwoners + werknemers + bezoekers (300m): 20.033 inwoners + werknemers + bezoekers (800m): 85.357

Inwoners: 16.108 Werknemers: 27.544 Bezoekers: 41.705 Invloedsgebied: 201 ha

Menging: 22% straal: 800m

randstad: randstad:intercity intercity bestemming: bestemming:vooral vooralwerken werkenen en voorzieningen voorzieningen ontwikkelpotentie ontwikkelpotentie

Langzaam LangzaamVerkeer: Verkeer:150 150 straal: straal:300m 300m OV OVfiets fietsverhuur: verhuur: Spoorovergang: Spoorovergang: Fietsenstallingen: Fietsenstallingen: Lokale Lokalewegen: wegen:

Ja Ja Ja Ja 80 80 50 50

OV: OV:1.295 1.295 In-/uitstappers: In-/uitstappers: 14.664 14.664 Trein 88 Trein(p.uur): (p.uur): Metro (p.uur): 18 Metro (p.uur): 18 Tram (p.uur): 88 Tram (p.uur): Stadsbus 12 Stadsbus(p.uur): (p.uur): 12

Wegen: Wegen:190 190 straal: straal:3200m 3200m

Nabijheid: Nabijheid:23% 23% straal: straal:300m/800m 300m/800m

Intensiteit: Intensiteit:425 425 straal: straal:800m 800m

Richtingen Richtingenregionale regionale wegen 11 wegen(3200m): (3200m): Richtingen regionale Richtingen regionale wegen (1200m): 00 wegen (1200m): Richtingen Richtingensnelwegen snelwegen (3200m): 55 (3200m): Aantal Aantalsnelwegafslagen snelwegafslagen (1200m): 00 (1200m): Parkeerplekken: 00 Parkeerplekken:

inwoners inwoners++werknemers werknemers++ bezoekers bezoekers(300m): (300m): 20.033 20.033 inwoners + werknemers inwoners + werknemers++ bezoekers (800m): 85.357 bezoekers (800m): 85.357

Inwoners: 16.108 Inwoners: 16.108 Werknemers: Werknemers: 27.544 27.544 Bezoekers: 41.705 Bezoekers: 41.705 Invloedsgebied: Invloedsgebied:201 201ha ha

* In-/uitstappers trein (NS 2012)

Menging: Menging:22% 22% straal: straal:800m 800m

Rotterdam Blaak KNO OPals: P UNTE N

I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

G r o o tst a d

2 C

1 In Amsterdam, Rotterdam, Den Haag of Utrecht 2 Multifunctioneel:

A Wonen in hoge dichtheid in het centrum stedelijk plus woonmilieu,

B Zeer hoogwaardig voorzieningenniveau (cultuur, winkels, horeca etc.)

C Veel werkgelegenheid.

3 Middensegment kantoren en kleinschalige en middelgrote dienstverlening en instellingen met een lokaal en

regionaal verzorgingsgebied, onderwijs 4 Diversiteit aan bezoekers: toeristen, dagjesmensen, studenten, werknemers etc. 5 Hoogwaardige uitstraling: mix van historisch en modern 6 Autobereikbaarheid in dit type binnenstedelijke centrummilieus is vaak slecht, vaak onvoldoende parkeerplaatsen 7 Uitstekende ov-bereikbaarheid (trein, metro, tram, bus) 8 Naast openbaar vervoer met name gericht op de voetganger en het langzaam verkeer

2 A

2 B

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

Rotterdam Blaak goed past bij het profiel Grootstad. Het toevoegen van wonen voor deze PMCâ&#x20AC;&#x2122;s op bijvoorbeeld de Coolsingel kan een bijdrage leveren aan nog meer dynamiek en interactie in dit gebied. Het toevoegen van woningen kan plaats vinden door nieuwbouw in hoge dichtheden, maar ook door transformatie van leegstaande kantoren naar woningen.

Rotterdam Blaak is het Grootstad station van Rotterdam. Het heeft een uitstekende positie in het centrum van de stad, een levendig stedelijk gebied met een hoogwaardig voorzieningenniveau en veel werkgelegenheid. Het is van alle onderzochte knooppunten binnen de stadsregio Rotterdam het knooppunt dat het dichtstbij zijn ideaaltypische situatie zit, in dit geval Grootstad.

Dankzij een goede verknoping van trein, tram, metro en bus is ook de positie in het ov-netwerk behoorlijk goed. Om nog dichter bij het ideaaltype van Grootstad te komen, zou de ov-waarde nog wel wat mogen groeien. In de context van het station Rotterdam Blaak is het echter de vraag of dit echt nodig is: de kruising van alle Rotterdamse metrolijnen (halte Beurs, Churchillplein) ligt binnen het invloedsgebied, en Centraal Station ligt vlakbij.

Nabijheid, Intensiteit en Menging scoren alle drie hoog. Er gebeurt veel in de directe stationsomgeving. De grootste regionale trekker in het gebied is de bibliotheek, daarnaast ontsluit het station ook een deel van het winkelgebied van de Rotterdamse binnenstad. Maar ook kleinere culturele instellingen zijn hier te vinden zoals de Laurenskerk, het Maritiem museum of de Kijk Kubus. Een belangrijke dominante functie in het gebied is de dagmarkt die op dinsdag en zaterdag plaatsvind. Maurits de Hoog benoemt deze plek dan ook als cultureel cluster (De Hoog, 2012). Wanneer in 2014 de nieuwe overdekte markthal wordt geopend, zal met name de marktfunctie van het gebied verder worden versterkt.

Doordat het station ondergronds, midden in de stad ligt en via alle kanten lopend of met de fiets goed te bereiken is, is de score voor de positie in het langzaam verkeernetwerk hoog. Er zijn echter maar weinig fietsenstallingen direct rondom het station, verbetering is hier zeker nog mogelijk. De autobereikbaarheid in een binnenstedelijk / grootstedelijk centrummilieu is vaak niet erg goed omdat dit type gebied vaak gericht is op de voetganger en het langzaam verkeer. De relatief goede auto-bereikbaarheid van de Rotterdamse binnenstad is wat dat betreft een uitzondering op de andere Nederlandse binnensteden.

Naast dit cluster van regionale voorzieningen is er veel werkgelegenheid en telt het gebied een behoorlijk aantal inwoners. De verschillende sectoren zijn hier vrij gelijkmatig verdeeld. Samen met Rotterdam CS is Blaak het enige knooppunt met een behoorlijk aandeel werkgelegenheid binnen de sector Banken en Verzekeraars. Het overgrote deel (93%) van de inwoners bevindt zich in het PMC Stedelijk & Authentiek of Stads & Allure. Dit betekent dat zowel qua type werkgelegenheid als qua type inwoners de huidige situatie van Rotterdam Blaak al

Bij Rotterdam Blaak is de opgave vooral om op de ingeslagen weg door te gaan. Dit knooppunt functioneert eigenlijk al heel erg goed.

NE G E N K N O O PPU N T E N

10000

20000

30000

40000

10000

20000

30000

40000

Bezoekers

Werknemers

Inwoners

Handelingsperspectief

10000

30000 en versterken 40000 • 20000 Huidige situatie behouden • Toevoegen van woningen: nieuwbouw in hoge dichtheden en transformatie van leegstaande kantoren • Toevoegen fietsenstallingen

10000

20000

30000

40000

20000

30000

40000

GraďŹ sch Lyceum Rotterdam

Jeugdtheater Hofplein

( !

Railz Miniworld

Holland Casino

Oude Luxor

^ ^De Doelen ! St. Laurenske ^ Pathe ^ Centrum ^ Rotterdamse Schouwburg

Codarts Hogeschool voor de Kunsten

Museum Rotterdam

! !

^ Ma

^ Film Theater Cine

! !

internationaal: HSL knoop: ontwikkeling tot 2015 bestemming: vooral werken en voorzieningen plaats: ontwikkeling tot 2015 ontwikkelpotentie

ppers: 82.849 ur): 24 uur): 18 (p.uur): 3 ur): 50 (p.uur): 31

Wegen: 308 straal: 3200m

Nabijheid: 7% straal: 300m/800m

Intensiteit: 436 straal: 800m

Richtingen regionale wegen (3200m): 2 Richtingen regionale wegen (1200m): 2 Richtingen snelwegen (3200m): 3 Aantal snelwegafslagen (1200m): 1 Parkeerplekken: 121

inwoners + werknemers + bezoekers (300m): 6.306 inwoners + werknemers + bezoekers (800m): 87.699

Inwoners: 21.074 Werknemers: 24.987 Bezoekers: 41.638 Invloedsgebied: 201 ha

+ Parkeerplekken: 2.260

: 2.160

NE G E N K N O O PPU N T E N

Wereldstad K AN S R I J K W eWereldstad re ldstad

: 2.160

erk

Rotterdam CS Rotterdam Wereldstad CS Rotterdam CS

Gemeente: Rotterdam Regio: Rotterdam Gemeente: Rotterdam Regio: Rotterdam

+ werknemers (300m): 2.848 + inwoners + werknemers (800m): 5.121

Wegen: 308

Menging: 17% straal: 800m

+ Inwoners: 1.329 + Werknemers: 3.792

Nabijheid: 10%

Intensiteit: 462

Menging: 18%

internationaal: HSL knoop: ontwikkeling tot 2015 bestemming: vooral werken en voorzieningen

plaats: ontwikkeling internationaal: HSL tot 2015

Langzaam Verkeer: 58 straal: 300m

OV: 2.160

Wegen: 308 straal: 3200m

Nabijheid: 7% straal: 300m/800m

OV fiets verhuur: Ja Spoorovergang: Nee Fietsenstallingen: 5.428 Langzaam Verkeer: 58 Lokale wegen: 22 straal: 300m

In-/uitstappers: 82.849 Trein (p.uur): 24 Metro OV: (p.uur): 18 2.160 Streekbus (p.uur): 3 Tram (p.uur): 50 Stadsbus 31 * In-/uitstappers: OV:(p.uur): 2.16082.849

Richtingen regionale wegen (3200m): 2 Richtingen regionale Wegen: 308 wegen (1200m): straal: 3200m 2 Richtingen snelwegen (3200m): 3 Richtingen regionale Wegen: 308 Aantal snelwegafslagen wegen (3200m): straal: 3200m 2 (1200m): Richtingen regionale 1 Parkeerplekken: wegen (1200m): 2 Richtingen regionale121

inwoners + werknemers + bezoekers (300m): Nabijheid: 7% 6.306 inwoners werknemers + straal:+300m/800m bezoekers (800m): 87.699 inwoners + werknemers + Nabijheid: 7%

+Spoorovergang: Ja OVLangzaam fiets verhuur: Ja Verkeer: 58 + Fietsenstallingen: 10.600

Spoorovergang: straal: 300m Nee aritiem Museum Fietsenstallingen: 5.428 Lokale 22 OV fietswegen: verhuur: Ja Spoorovergang: Nee erama +Spoorovergang: Ja Fietsenstallingen: 5.428 + Fietsenstallingen: 10.600 Lokale wegen: 22

+Spoorovergang: Ja + Fietsenstallingen: 10.600

Trein (p.uur): 24 Metro (p.uur): 18 Streekbus (p.uur):82.849 3 In-/uitstappers: Tram 50 Trein (p.uur): 24 Stadsbus (p.uur): 31 Metro (p.uur): 18 Streekbus (p.uur): 3 Tram (p.uur): 50 Stadsbus (p.uur): 31

Langzaam Verkeer: 108

OV: 2.160

Richtingen snelwegen 2 wegen (3200m): + Parkeerplekken: 2.260 (3200m): 3 Richtingen regionale Aantal snelwegafslagen wegen (1200m): 2 (1200m): Richtingen snelwegen 1 Parkeerplekken: 1213 (3200m): Aantal snelwegafslagen + Parkeerplekken: 2.2601 (1200m): Parkeerplekken: 121 Wegen: 308 + Parkeerplekken: 2.260

bezoekers straal: 300m/800m + werknemers (300m): 6.306 (300m): 2.848 inwoners + werknemers + + inwoners + werknemers bezoekers (800m): 5.121 (800m): 87.699 (300m): 6.306 inwoners + werknemers + + werknemers bezoekers (300m): 2.848 (800m): 87.699 + inwoners + werknemers (800m): 5.121 + werknemers (300m): 2.848 Nabijheid: 10% + inwoners + werknemers (800m): 5.121

ontwikkelpotentie knoop: ontwikkeling tot 2015 bestemming: internationaal:vooral HSL werken en voorzieningen knoop: ontwikkeling tot2015 2015 tot Intensiteit: 436plaats: ontwikkeling Menging: 17% bestemming: vooral werken en straal: 800m ontwikkelpotentie straal: 800m voorzieningen Inwoners: 21.074 plaats: ontwikkeling tot 2015 Werknemers: 24.987ontwikkelpotentie Bezoekers: 41.638 Intensiteit: 436 Menging: 17% Invloedsgebied: 201 ha straal: 800m straal: 800m + Inwoners: 1.329 Inwoners: 21.074 Intensiteit: 436 + Werknemers: 3.792 Werknemers: 24.987 straal: 800m

Bezoekers: 41.638 Invloedsgebied: Inwoners: 21.074201 ha Werknemers: 24.987 + Inwoners:41.638 1.329 Bezoekers: + Werknemers: 3.792 Invloedsgebied: 201 ha

Menging: 17% straal: 800m

+ Inwoners: 1.329 + Werknemers: 3.792 Intensiteit: 462

Menging: 18%

Nabijheid: 10%

Intensiteit: 462

Menging: 18%

Nabijheid: 10%

Intensiteit: 462

Menging: 18%

* In-/uitstappers trein (NS 2012)

Langzaam Verkeer: 108 Langzaam Verkeer: 108

OV: 2.160 OV: 2.160

Wegen: 308 Wegen: 308

Rotterdam CS KNO als: OP P UNTE N

W er eld st a d

I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M 1 Van belang voor Nederlandse internationale concurrentiepositie: (inter)nationale hoofdkantoren 2 Hoogwaardig gemengd stedelijk gebied met hoge kwaliteit openbare ruimte 3 Maximaal multifunctioneel:

7 B

A Topsegment kantoren

B Hoge kwaliteit wonen

C Hoogwaardig voorzieningenniveau: hotels, vergader- en congrescentra,

winkels, cultuur, horeca.

4 Hoge dichtheid van wonen in het centrum stedelijk plus woonmilieu

3 A 5 3 C

3 C

5 Zeer hoge dichtheid van werkgelegenheid 6 Beeldbepalende kantoorgebouwen, landmarks 7 Internationale aantrekkingskracht door goede internationale bereikbaarheid

A Hsl station,

B Goed verbonden met vliegveld.

8 Uitstekende autobereikbaarheid

A Snelwegafslag nabij

B Voldoende parkeergelegenheid (ondergronds)

9 Goed ontsloten door onderliggend openbaar vervoer

1 3 B

7 A

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

Rotterdam CS verkeersnetwerk. Ook de recent heropende fietstunnel zorgt dat beide zijden van het station weer direct met de fiets te bereiken zijn en heeft daarmee invloed op de score. Toch blijft de score nog achter op wat gebruikelijk is voor dit profiel.

Rotterdam Centraal is een bestemmingstation dat zich steeds meer richting een Wereldstad ontwikkelt. De Wereldstad is een station waarbij de omgeving van belang is voor de internationale concurrentiepositie van de Nederlandse Deltametropool. Het zijn de toplocaties met (inter)nationale hoofdkantoren, hoge dichtheid wonen en een grote variatie aan voorzieningen. De internationale aantrekkingskracht van deze plekken kan zich alleen ontwikkelen wanneer hun bereikbaarheid per openbaar vervoer, auto en fiets uitstekend is.

Ook aan de plaats-kant doet Rotterdam CS het vrij goed. Het stationsgebied wordt steeds meer een hoogwaardig gemengd stedelijk milieu met een hoge kwaliteit openbare ruimte en beeldbepalende kantoorgebouwen. Er is veel werkgelegenheid aanwezig in alle sectoren, met een lichte nadruk op de Banken en Verzekeraars. Het overgrote deel van de huidige inwoners bevindt zich in het PMC Stedelijk & Authentiek. Deze focus van inwoners en werknemers past goed bij het Wereldstadprofiel. Het PMC Stads & Allure zou nog wat meer een plek kunnen krijgen in dit gebied. Het toevoegen van kwalitatief wonen in hoge dichtheden zal bijdragen aan een vergroting van de menging in het stationsgebied. Naast de nieuwbouw van woningen kan ook gedacht worden aan het transformeren van leegstaande kantoren naar studentenwoningen, short stay of hotel. Ook een groot voorzieningenaanbod met hotels, vergader- en congrescentra, winkels, cultuur en horeca draagt bij aan de ontwikkeling van de maximaal multifunctionele Wereldstad Rotterdam CS. Daarbij kan aansluiting worden gezocht bij het cultuur- en congrescluster rondom het Schouwburgplein waar de Hogeschool voor de kunsten, de Rotterdamse Schouwburg, de Doelen en de PathĂŠ bioscoop vrijwel direct naast elkaar liggen. Qua werkgelegenheid is het belangrijk om binnen het stationsgebied carriĂ¨remogelijkheden te blijven bieden. Niet alleen de grote multinationals, maar alle types bedrijvigheid zijn hier aanwezig (zowel A-B als C

De (inter)nationale bereikbaarheid van Rotterdam CS is goed. Via de HSL ligt het station op slechts 25 minuten reizen van Schiphol, en in de toekomst zullen ook Antwerpen en Brussel in een nog korter tijdsbestek te bereiken zijn. Maar ook door het onderliggende openbaar vervoer (Randstadrail, metro, bus, tram) is Rotterdam CS zeer goed ontsloten. Het knooppunt Kleinpolderplein ligt op korte afstand van het station, waardoor het ook met de auto goed te bereiken is. Het is belangrijk dat er daarom voldoende (ondergrondse) parkeergelegenheid aanwezig is. Naast de parkeergarages die gekoppeld zijn aan de verschillende kantoren wordt er op dit moment aan de openbare Kruispleingarage gewerkt, waar 775 parkeerplaatsen zullen worden gerealiseerd. Daarnaast zijn er nog eens 1500 parkeerplaatsen onder het Schouwburgplein. Deze garages zullen ondergronds met elkaar in verbinding komen te staan. Op dit moment is het aantal fietsenstallingen nog onvoldoende voor de grote hoeveelheid in- en uitstappers. Wanneer de ondergrondse stalling met ruim 5000 fietsparkeerplekken wordt geopend draagt dit bij aan een betere positie in het langzaam

NE G E N K N O O PPU N T E N

10000

20000

30000

40000

10000

20000

30000

40000

Bezoekers

Werknemers

Inwoners

Handelingsperspectief

locaties). Dit maakt doorgroei op dezelfde locatie mogelijk en kan nieuwe (jonge) bedrij10000 ven aantrekken.

30000 en versterken 40000 • 20000 Huidige situatie behouden • Toevoegen van woningen: nieuwbouw

De nabijheid zal groter worden wanneer er meer in de directe stationsomgeving gebeurt. Nu bevinden veel van de kantoren en voorzieningen zich op enige afstand van het station. De herontwikkeling van Weenapoint en de bouw van het station zelf met winkels en werkgelegenheid dragen al bij aan een betere score voor nabijheid. Maar ook bijvoorbeeld een duidelijkere routing van het station naar het winkelgebied 10000 kan ervoor zorgen dat het winkelgebied al begint zodra je de trein uitstapt. Het vergroten van de verblijfskwaliteit van de openbare ruimte blijft een opgave.

en transformatie van leegstaande kantoren • Toevoegen fietsenstallingen • Toevoegen voorzieningen: hotels, vergader- en congrescentra, winkels, cultuur, horeca. • Verder vergroten van de centrumfunctie (nabijheid) van het station door routing 20000 30000 40000 en hoogwaardige openbare ruimte met verblijfskwaliteit

Bij Rotterdam Centraal is het, net als bij Rotterdam Blaak, vooral de opgave om op de ingeslagen weg door te gaan.

10000

20000

30000

40000

^ Erasmus Universiteit !

Hogeschool Rotterdam

Park shuttle Rivium

Kralingse Zoom Rotterdam Kralingse Moderne StadZoom NE G E N K N O O PPU N T E N

Gemeente: Gemeente: Rotterdam Rotterdam Regio: Regio: Rotterdam Rotterdam

K AN S R I J K

M od e r ne Stad regionaal: sprinter/ metro bestemming: vooral werken en voorzieningen ontwikkelpotentie

1.000

ppers: 14.500 ur): 18 (p.uur): 24 p.uur): 4 e (p.uur) 10

Wegen: 350 straal: 3200m

Nabijheid: 4% straal: 300m/800m

Intensiteit: 208 straal: 800m

Richtingen regionale wegen (3200m): 3 Richtingen regionale wegen (1200m): 1 Richtingen snelwegen (3200m): 3 Aantal snelwegafslagen (1200m): 1 Parkeerplekken: 1.730

inwoners + werknemers + bezoekers (300m): 1.837 inwoners + werknemers + bezoekers (800m): 41.773

Inwoners: 3.295 Werknemers: 9.688 Bezoekers: 28.790 Invloedsgebied: 201 ha

Menging: 6% straal: 800m

regionaal: sprinter/ sprinter/ metro metro regionaal: bestemming: vooral vooral werken werken en en bestemming: voorzieningen voorzieningen ontwikkelpotentie ontwikkelpotentie

Langzaam Verkeer: Verkeer: 73 73 Langzaam straal: 300m 300m straal: OV fiets fiets verhuur: verhuur: OV Spoorovergang: Spoorovergang: Fietsenstallingen: Fietsenstallingen: Lokale wegen: wegen: Lokale

Nee Nee Ja Ja 496 496 15 15

OV: 1.000 1.000 OV: *

In/overstappers: 14.500 14.500 In/overstappers: Metro (p.uur): (p.uur): 18 Metro 18 Streekbus (p.uur): 24 Streekbus (p.uur): 24 Stadsbus (p.uur): Stadsbus (p.uur): 44 ParkShuttle (p.uur) (p.uur) 10 10 ParkShuttle

Wegen: 350 350 Wegen: straal: 3200m 3200m straal:

Nabijheid: 4% 4% Nabijheid: straal: 300m/800m 300m/800m straal:

Intensiteit: 208 208 Intensiteit: straal: 800m 800m straal:

Richtingen regionale regionale Richtingen wegen (3200m): (3200m): wegen 33 Richtingen regionale Richtingen regionale wegen (1200m): wegen (1200m): 11 Richtingen snelwegen snelwegen Richtingen (3200m): (3200m): 33 Aantal snelwegafslagen snelwegafslagen Aantal (1200m): (1200m): 11 Parkeerplekken: 1.730 1.730 Parkeerplekken:

inwoners + + werknemers werknemers + + inwoners bezoekers (300m): (300m): 1.837 bezoekers 1.837 inwoners + werknemers + inwoners + werknemers + bezoekers (800m): (800m): 41.773 41.773 bezoekers

Inwoners: 3.295 Inwoners: 3.295 Werknemers: 9.688 Werknemers: 9.688 Bezoekers: 28.790 Bezoekers: 28.790 Invloedsgebied: 201 201 ha ha Invloedsgebied:

* In-/overstappers BMT (RET 2012)

Menging: 6% 6% Menging: straal: 800m 800m straal:

Rotterdam Kralingse KNO OP P UNTE Zoom N I als: N DE

M o d er ne S t a d

S TADS R E GI O R O T T E R D A M 1 Goed bereikbaar

A Per auto (ontsluiting en parkeergelegenheid)

B Per openbaar vervoer (sprinter/ metro stations)

2 Nadruk op wonen: vooroorlogse en naoorlogse stadsuitbreidingen met hoge dichtheid (woonmilieu stedelijk naoorlogs compact en stedelijk vooroorlogs)

1 B

3 Voorzieningen geclusterd in wijkwinkelcentra of hoofdstraten. 4 Door multimodale bereikbaarheid en hoge dichtheid potentie voor lokaal en regionaal georiĂŤnteerde kantoren en regionale voorzieningen. 5 Ontwikkeling is vaak herstructurering 6 Goed fietsnetwerk met fietsvoorzieningen

1 A

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

Rotterdam Kralingse Zoom

en Brainpark kunnen elkaar hierin versterken. Idealiter wordt ook vanuit deze partijen een gerichte uitwisseling verder versterkt.

Kralingse Zoom is een uitstekend bereikbare plek in de stad, gelegen op de kruising van de A16 met het metronetwerk van Rotterdam. Recent is een nieuwe parkeergarage geopend, waardoor de P&R capaciteit is verdubbeld naar 1700 parkeerplaatsen. De kantorenparken Brainpark, Rivium, Erasmus Universiteit en de Hogeschool Rotterdam op de Campus Woudestein zorgen voor een behoorlijke intensiteit aan werkgelegenheid en bezoekers in het gebied. Er werken bijna 10.000 mensen rondom de typisch formele werklocatie Kralingse Zoom., vooral in de sectoren Zakelijk, ICT, Overheid en Nonprofit. De hoeveelheid inwoners rondom de knoop is beperkt, maar opvallend is dat het PMC Ruim & Hoogwaardig hier duidelijk in domineert. Via de ParkShuttle is er een uitstekende verbinding tussen Kralingse Zoom en Rivium, met in de spits elke 2,5 minuut een bus en daarbuiten elke 6 minuten. Op dit moment maken ruim 2.000 mensen per dag gebruik van de ParkShuttle en de verwachting is dat het aantal gebruikers dankzij de uitbreiding van de P&R capaciteit alleen maar verder zal toenemen.

Er liggen voor Kralingse Zoom nog wel een aantal opgaven: de looproutes van het metrostation naar Erasmus en Brainpark zijn onaantrekkelijk en slecht vormgegeven. Van de OV-gebruikers komt 50% met de metro naar de EUR (Juurlink [+] Geluk & Sputnik, 2008), maar een aantrekkelijke wandelroute ontbreekt. Door de grote monofuntionaliteit zijn deze plekken na werktijd uitgestorven en is er een gebrek aan aangenaam verblijfsklimaat. Juist door al een klein beetje meer functiemenging te realiseren en bijvoorbeeld studentenwoningen toe te voegen op de campus, kan het verblijfsklimaat verbeteren. Ook het toevoegen van voorzieningen, waar zowel Erasmus als Brainpark baat bij hebben, draagt hier aan bij. De recente opening van Erasmus Plaza, met het multifunctionele Erasmuspaviljoen als campushart van Woudestein, is wat dat betreft een ontwikkeling in de juiste richting. Belangrijk is dat de campus zich steeds meer openstelt voor de omgeving, zodat een positief effect kan plaatsvinden op de omgeving buiten de campus. In de directe omgeving van de knoop Kralingse Zoom bevinden zich echter, op de enorme P&R locatie na, nog helemaal geen functies. Met de komst van de nieuwe garage liggen er nieuwe kansen om het parkeren op maaiveld te schrappen en te investeren in de openbare ruimte en betere relaties met de EUR. Daarnaast liggen er kansen voor beter gebruik van de knoop als centrum en daarmee een vergroting van de nabijheid. Voorzieningen waar al het programma (wonen, universiteit, kantoren) rondom de knoop baat bij heeft, kunnen in de directe omgeving van de knoop een plek krijgen. Een focus op PMC’s met een voorkeur voor stedelijk wo-

Door haar goede multimodale bereikbaarheid én een behoorlijke intensiteit aan activiteiten is het meest kansrijke profiel voor Kralingse Zoom de Moderne Stad. In de Moderne Stad is een vrij hoge dichtheid van wonen, werken en voorzieningen aanwezig, meestal in een ruime groene setting, met een lage lokale menging door de van begin af aan aanwezige functiescheiding. Infrastructuur vormt vaak een barrière. Op dit soort plekken is het belangrijk om de verschillende functies op een goede manier aan elkaar én aan de knoop te verbinden, zodat de interessante functiemix rondom de knoop maximaal wordt benut. Het aanwezige kenniscluster

NE G E N K N O O PPU N T E N

10000

20000

30000

40000

10000

20000

30000

40000

Bezoekers

Werknemers

Inwoners

nen, zoals Samen & de Stad en Praktisch & Vertrouwd, kan bijdragen aan een verdere ontwikkeling van het profiel Moderne Stad.

10000

Kralingse Zoom heeft één unique selling point: het kenniscluster. Voordat hier echt een interactiemilieu kan ontstaan, dat op schaal van de metropool mee kan doen, is betere benutting van dit cluster essentieel. In eerste instantie gaat dit voornamelijk om de aanleg van aantrekkelijke routes en een aantrekkelijke openbare ruimte. De positie in het langzaamverkeernetwerk kan hier nog veel verder versterkt worden. Niet alleen door het verbeteren en aanleggen10000 van routes, maar ook door aanbod van ov-fietsverhuur en uitbreiding van de fietsenstallingen. Kralingse Zoom krijgt relatief weinig fietsers te verwerken, het feitelijk gebruik zal dus het aantal benodigde fietsenstallingen bepalen. Naast deze ruimtelijke aspecten is ook de eerder genoemde uitwisseling tussen kenniscluster en Brainpark belangrijk.

10000

Handelingsperspectief

20000

30000

• Toevoegen fietsenstallingen en ov-

40000

fietsverhuur • Aanleggen van aantrekkelijke wandelen fietsroutes naar de metro • Verbeteren van de kwaliteit van de openbare ruimte • Vergroten van de menging door toevoegen (studenten) woningen op de campus • 20000 Focus op PMC’s met voorkeur voor 30000

40000

stedelijk wonen: Samen & de Stad en Praktisch & Vertrouwd

• Versterken van het aanwezige kenniscluster

20000

30000

40000

Rotterdam The Hague Airport

OV: 290

tappers: 1.500 .uur): 6 p.uur): 2 s 4x p.uur)

Rotterdam Meijersplein/ RotterdamAirport Meijersplein/ NE G E N K N O O PPU N T E N

Gemeente: Gemeente: Rotterdam Rotterdam Regio: Regio: Rotterdam Rotterdam

Rotterdam The Hague Airport Poortkwartier K AN S R I J K

P oort k w ar ti er regionaal: sprinter/ metro herkomst: vooral wonen ontwikkelpotentie

Wegen: 260 straal: 3200m Richtingen regionale wegen (3200m): 5 Richtingen regionale wegen (1200m): 2 Richtingen snelwegen (3200m): 3 Aantal snelwegafslagen (1200m): 0 Parkeerplekken: 800

Nabijheid: 18% straal: 300m/800m inwoners + werknemers + bezoekers (300m): 2.010 inwoners + werknemers + bezoekers (800m): 10.907

Intensiteit: 54 straal: 800m

Menging: 9% straal: 800m

Inwoners: 8.248 Werknemers: 2.659 Bezoekers: 0 Invloedsgebied: 201 ha

regionaal: regionaal: sprinter/ sprinter/ metro metro herkomst: herkomst: vooral vooral wonen wonen ontwikkelpotentie ontwikkelpotentie

Langzaam Langzaam Verkeer: Verkeer: 76 76 straal: straal: 300m 300m OV OV fiets fiets verhuur: verhuur: Spoorovergang: Spoorovergang: Fietsenstallingen: Fietsenstallingen: Lokale Lokale wegen: wegen:

Nee Nee Ja Ja 188 188 17 17

OV: OV: 290 290 In-/overstappers: In-/overstappers: 1.500 1.500 Metro 66 Metro (p.uur): (p.uur): Shuttle 22 Shuttle (p.uur): (p.uur): (spits 4x p.uur) (spits 4x p.uur)

Wegen: Wegen: 260 260 straal: straal: 3200m 3200m *

Nabijheid: Nabijheid: 18% 18% straal: straal: 300m/800m 300m/800m

Richtingen Richtingen regionale regionale wegen 55 wegen (3200m): (3200m): Richtingen Richtingen regionale regionale wegen (1200m): 22 wegen (1200m): Richtingen Richtingen snelwegen snelwegen (3200m): 3 (3200m): 3 Aantal Aantal snelwegafslagen snelwegafslagen (1200m): 0 (1200m): 0 Parkeerplekken: 800 Parkeerplekken: 800

inwoners inwoners ++ werknemers werknemers ++ bezoekers bezoekers (300m): (300m): 2.010 2.010 inwoners + werknemers inwoners + werknemers ++ bezoekers (800m): 10.907 bezoekers (800m): 10.907

* In-/overstappers BMT (RET 2012)

Intensiteit: Intensiteit: 54 54 straal: straal: 800m 800m Inwoners: 8.248 Inwoners: 8.248 Werknemers: 2.659 Werknemers: 2.659 Bezoekers: 00 Bezoekers: Invloedsgebied: Invloedsgebied: 201 201 ha ha

Menging: Menging: 9% 9% straal: straal: 800m 800m

Rotterdam Meijersplein KNO OP P UNTE N als: IN

DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

P o o r tk wa rt i e r

1 B

1 A

2 6

1 Goed bereikbaar

A Per auto (ontsluiting en parkeergelegenheid)

B Per openbaar vervoer (sprinter/ metro stations)

2 Nadruk op wonen: naoorlogse stadsuitbreidingen met lage dichtheid (woonmilieu stedelijk naoorlogs grondgebonden,

kleinstedelijk, groenstedelijk, groen-kleinstedelijk) 3 Voorzieningen zijn geclusterd in wijkwinkelcentra of hoofdstraten. 4 Door multimodale bereikbaarheid potentie voor lokaal en regionaal georiĂŤnteerde kantoren en regionale voorzieningen,

toeristische voorzieningen 5 Goed fietsnetwerk met fietsvoorzieningen 6 Ontsloten door onderliggend openbaar vervoer

4 4

1 A

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

Rotterdam Meijersplein/ Rotterdam The Hague Airport terdam. Het is gelegen naast, maar toch op net iets te grote afstand van, de enige luchthaven in de Zuidvleugel. Vanuit Rotterdam The Hague Airport zijn 39 internationale bestemmingen te bereiken. Jaarlijks maken er ongeveer 1.300.000 passagiers per jaar gebruik van dit vliegveld, maar de ambitie is om dit te laten doorgroeien naar ongeveer 2.800.000. Dat is meer dan een verdubbeling. De vraag is hoe deze reizigers snel en comfortabel op hun bestemming komen. De Randstadrail tussen Rotterdam en Den Haag stopt 6 keer per uur op Meijersplein. Via een shuttlebus die twee keer per uur rijdt (buiten de spits) is de luchthaven verbonden met dit knooppunt. De luchthaven zelf wordt daarnaast alleen bediend door buslijn 33 die in 23 minuten naar Rotterdam Centraal rijdt met een frequentie van zes keer per uur. Een goede regionale ov-verbinding tussen luchthaven, Rotterdam en Den Haag ontbreekt.

Het kansrijke profiel van metrohalte Meijersplein is dat van een Poortkwartier. Het Poortkwartier is goed per openbaar vervoer én auto te bereiken en bedient de kleinere kernen of stadsuitbreidingen met vrij lage dichtheden. Het knooppunt heeft een erg goede autobereikbaarheid, welke nog verder zal verbeteren (A13, A20, en in de toekomst de verbinding A13-A16). Juist deze multimodale bereikbaarheid biedt kansen voor werkgelegenheid en voorzieningen in de directe omgeving. Het station Meijersplein functioneert op dit moment nog als een woonstation, waarbij 61% van de inwoners behoort tot één van de PMC’s die passen in het profiel van Poortkwartier (Landelijk & Vrij, Ruim & Hoogwaardig, Praktsich & vertrouwd en Gezellig & de Wijk). De werkgelegenheid rondom Meijersplein is nog zeer gering ten opzichte van de andere onderzochte knooppunten en er bevinden zich geen regionale voorzieningen rondom het metrostation. Dit betekent dat er vooral aan de kant van werkgelegenheid en voorzieningen nog winst te behalen is. Zij kunnen de diversiteit van de plek vergroten en bijdragen aan een betere balans tussen knoop en plaats. In dit geval gaat het dan natuurlijk om de verbinding en de relatie met Rotterdam The Hague Airport. Het vliegveld kan de motor zijn achter verdere ontwikkeling van het knooppunt Meijersplein. De focus in werkgelegenheid zou moeten liggen bij de sectoren die zich graag op meer formele locaties vestigen zoals Handel en industrie en Zakelijk en ICT. Meer specifiek is dit natuurlijk ook dé locatie voor luchthavengerelateerde bedrijvigheid.

Rotterdam-The Hague Airport heeft de potentie om een echt city airport te worden: een vliegveld vlakbij de stad. Daarvoor is één onderdeel van cruciaal belang en dat is de directe en snelle verbinding met het vliegveld. Vanaf Meijersplein ben je in 8 minuten op Rotterdam CS, 12 minuten op de Wilhelminapier en in 25 minuten in hartje Den Haag. Een goede verbinding op het eerste gedeelte, tussen Meijersplein en de Airport, mist echter. Alleen wanneer er een snelle en frequente verbinding (elke 5 minuten, aansluitend op de metro) tussen Meijersplein en het vliegveld wordt gerealiseerd kan het station bijdragen aan de bereikbaarheid van de Airport voor de gehele Zuidvleugel. Een shuttle / peoplemover zou hier bijvoorbeeld uitkomst in kunnen bieden. Maar ook andere mogelijkheden zijn denkbaar zoals

Wat dat betreft is Meijersplein een bijzonder knooppunt binnen de stadsregio Rot-

NE G E N K N O O PPU N T E N

10000 10000

20000 20000

30000 30000

40000 40000

Bezoekers Poortkwartier

Poortkwartier

Werknemers Poortkwartier

Poortkwartier

Inwoners

10000 10000

20000 20000

30000 30000

Meijersplein Poortkwartier

Poortkwartier

40000 40000 Meijersplein + Airport Mogelijk Airport

+ snel connectie (shuttle 12x per uur) Knoop: Plaats: + bus 33 + groei van passagiers naar 2.800.000 per jaar Meijersplein Meijersplein + Airport + shuttle 12 x p.uur + bestaande inw/werkn Mogelijk Airport rondom airport + A13-A16 + groei van inw/werkn volgens plannen rondom airport + snel connectie (shuttle 12x per uur)

Knoop: + bus 33 + shuttle 12 x p.uur + A13-A16 Meijersplein

10000

Plaats: + groei van passagiers naar 2.800.000 per jaar + bestaande inw/werkn rondom airport + groei van inw/werkn volgens plannen rondom airport

20000

Meijersplein + Airport Mogelijk Airport

30000

40000

+ snel connectie (shuttle 12x per uur) Knoop: + bus 33 + shuttle 12 x p.uur + A13-A16

Plaats: + groei van passagiers naar 2.800.000 per jaar + bestaande inw/werkn rondom airport + groei van inw/werkn volgens plannen rondom airport

het doortrekken van bus 33 naar Meijersplein, waardoor reizigers naar Den Haag niet via Rotterdam Centraal hoeven te reizen. Een frequente verbinding moet echter wel voldoende klanten hebben, de huidige vluchtschema’s leveren daarvoor te weinig 10000 10000 instappers op. Gedacht kan worden aan andere vormen, zoals bijvoorbeeld private ovverbindingen. Doel is de luchthavenzone van Rotterdam Airport via Meijersplein goed aan het ov-netwerk te koppelen.

Handelingsperspectief • Snelle en frequente verbinding tussen Meijersplein en Rotterdam The Hague airport

30000 40000 • 20000 Toevoegen van regionale 20000 30000 voorzieningen 40000 (verbinden met het vliegveld, zorg, onderwijs) • Toevoegen van werkgelegenheid • Focus op marktsegmenten met voorkeur voor formele locaties: Zakelijk en

Tot dat moment zal Meijersplein toch vooral het woonstation blijven. Een eventuele keuze voor een echte city airport betekent dat zowel aan plaats- als knoopkant moet worden geïnvesteerd. De ontwikkeling van 10000 een dergelijk milieu start vanuit de directe 10000 omgeving van (en door) de luchthaven zelf. Pas dan is het zinvol om Meijersplein meer te gaan positioneren (ook in naamgeving) als de knoop van de luchthavenzone.

ICT, Handel en Industrie en focus op luchthavengerelateerde bedrijvigheid. • Toevoegen fietsenstallingen en ovfietsverhuur

20000 20000

30000 30000

40000 40000

^ ( !

Museum Rotterdam

Havenziekenhuis

^ Kijk-Kubus

^ Maritiem Museum

^ Film Theater Cinerama

! Villa Zebra

^ Spido

Wereldmuseum Rotterdam Nederlands Fotomuseum

Nieuwe Luxor

^ ^

Hogeschool Inholland

Lantaren Venster

V: 680

ppers: 14.000 uur): 12 ur): 22

Rotterdam Wilhelminaplein NE G E N K N O O PPU N T E N

Gemeente: Gemeente: Rotterdam Rotterdam Regio: Regio: Rotterdam Rotterdam

Rotterdam Wilhelminaplein Nieuwe Nieuwe Binnenstad Binnenstad K AN S R I J K

Ni e u we Bi nnenstad regionaal: sprinter/ metro bestemming: vooral werken en voorzieningen ontwikkelpotentie

Wegen: 120 straal: 3200m

Nabijheid: 21% straal: 300m/800m

Intensiteit: 189 straal: 800m

Richtingen regionale wegen (3200m): 2 Richtingen regionale wegen (1200m): 0 Richtingen snelwegen (3200m): 2 Aantal snelwegafslagen (1200m): 0 Parkeerplekken: 0

inwoners + werknemers + bezoekers (300m): 7.808 inwoners + werknemers + bezoekers (800m): 37.995

Inwoners: 10.826 Werknemers: 14.686 Bezoekers: 12.483 Invloedsgebied: 201 ha

Menging: 13% straal: 800m

regionaal: sprinter/ metro regionaal: sprinter/ metro bestemming: vooral werken en bestemming: vooral werken en voorzieningen voorzieningen ontwikkelpotentie ontwikkelpotentie Langzaam Verkeer: 86 Langzaam Verkeer: 86 straal: 300m straal: 300m OV fiets verhuur: OV fiets verhuur: Spoorovergang: Spoorovergang: Fietsenstallingen: Fietsenstallingen: Lokale wegen: Lokale wegen:

Nee Nee Ja Ja 50 50 24 24

OV: 680 OV: 680

Wegen: 120 Wegen: 120 straal: 3200m straal: 3200m

Nabijheid: 21% Nabijheid: 21% straal: 300m/800m straal: 300m/800m

Intensiteit: 189 Intensiteit: 189 straal: 800m straal: 800m

In/overstappers: 14.000 * In/overstappers: 14.000 Metro (p.uur): 12 Metro (p.uur): 12 Tram (p.uur): 22 Tram (p.uur): 22

Richtingen regionale Richtingen regionale wegen (3200m): 2 wegen (3200m): 2 Richtingen regionale Richtingen regionale wegen (1200m): 0 wegen (1200m): 0 Richtingen snelwegen Richtingen snelwegen (3200m): 2 (3200m): 2 Aantal snelwegafslagen Aantal snelwegafslagen (1200m): 0 (1200m): 0 Parkeerplekken: 0 Parkeerplekken: 0

inwoners + werknemers + inwoners + werknemers + bezoekers (300m): 7.808 bezoekers (300m): 7.808 inwoners + werknemers + inwoners + werknemers + bezoekers (800m): 37.995 bezoekers (800m): 37.995

Inwoners: 10.826 Inwoners: 10.826 Werknemers: 14.686 Werknemers: 14.686 Bezoekers: 12.483 Bezoekers: 12.483 Invloedsgebied: 201 ha Invloedsgebied: 201 ha

* In-/overstappers BMT (RET 2012)

Menging: 13% Menging: 13% straal: 800m straal: 800m

Rotterdam Wilhelminaplein KNO OP P UNTE N I Nals: DE

S TADS R E GI O R O T T E R D A M

N ieu we B i nne nst a d 1 Grote stad 2 Multifunctioneel:

A Wonen in hoge dichtheid in centrum stedelijk woonmilieu

B Hoogwaardig voorzieningenniveau (cultuur, winkels, horeca etc)

C Veel werkgelegenheid.

2 B

3 Topsegment kantoren en middelgrote tot grote dienstverlening en instellingen met lokaal en regionaal verzorgingsgebied, onderwijs. 4 Diversiteit aan bezoekers: recreanten, winkelend publiek, bewoners, werknemers. 5 Hoogwaardige moderne uitstraling 6 Autobereikbaarheid in dit binnenstedelijke centrummilieus is vaak slecht, vaak onvoldoende parkeerplaatsen 7 Uitstekende ov-bereikbaarheid (metro, tram, bus) 8 Naast openbaar vervoer met name gericht op de voetganger en het langzaam verkeer

2 C

2 A

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

Rotterdam Wilhelminaplein derlandse binnensteden. De Erasmusbrug vormt wel een kwetsbaar punt voor zowel de autobereikbaarheid, als de bereikbaarheid per fiets en de tram.

De Rotterdamse Wilhelminapier is een bijzondere locatie die profiteert van haar unieke positie aan de Maas. Deze plek ontwikkelt zich steeds meer als een binnenstedelijke centrumlocatie, een onderdeel van de Rotterdamse binnenstad. Het aantal mensen dat hier woont en werkt groeit en het aanbod aan voorzieningen wordt steeds groter. Dit zijn voornamelijk culturele voorzieningen zoals het Luxortheater, het Nederlands Fotomuseum en filmtheater Lantaren Venster, en daarnaast de Hogeschool InHolland.

Opvallend aan het knooppunt Wilhelminapier is de groeiende disbalans tussen knoop en plaats. Er wordt fors geĂŻnvesteerd in ontwikkelingen op de Wilhelminapier. Eind 2013 zal de Rotterdam in gebruik worden genomen met 160.000 m2 aan wonen, kantoren, hotel, parkeren, winkels, horeca, congrescentrum en ander publiek programma. De intensiteit, menging en nabijheid van het knooppunt Wilhelminaplein zullen met de opening van deze â&#x20AC;&#x2DC;verticale stadâ&#x20AC;&#x2122; alleen maar verder toenemen. De knoopwaarde loopt daardoor steeds meer achter op de ontwikkelingen aan de plaatskant.

Er is op dit moment al vrij veel werkgelegenheid rondom Wilhelminaplein te vinden, waarbij een mix zichtbaar is binnen de verschillende sectoren. Banken en verzekeraars, die zich graag op centrum locaties vestigen, missen echter nog vrijwel geheel. 73% van de inwoners daarentegen bevindt zich in het PMC Stedelijk & Authentiek, wat de groeiende centrumfunctie van de locatie bevestigt.

Het is echter de vraag in hoeverre de knoopwaarde van Wilhelminaplein verder kan verbeteren. Wilhelminapier is nou eenmaal geen treinstation en zal dat ook niet worden. Het is wel direct verbonden met Rotterdam CS, Rotterdam Meijersplein (Airport) en Den Haag Centraal via de Randstadrail. Hier maakt de locatie optimaal gebruik van. Wellicht is op het gebied van busverbindingen nog wel verbetering mogelijk. Op dit moment stoppen er alleen nachtbussen, dus het verknopen van busverbindingen met de metro en de tram zou hier bij kunnen dragen aan een betere score voor positie in het ovnetwerk.

De knooppunttypologie Nieuwe Binnenstad past dan ook goed bij de huidige situatie van Wilhelminaplein. De Nieuwe Binnenstad is een nieuwe typologie die in het kader van dit onderzoek is doorontwikkeld. Het heeft de kwaliteiten van een binnenstedelijke centrumlocatie, en wordt ontsloten door het stedelijke openbaar vervoersnetwerk van metro, bussen en trams. De autobereikbaarheid in een binnenstedelijk centrummilieu is vaak niet erg goed omdat dit soort gebieden vooral gericht zijn op de voetganger en het langzaam verkeer. De relatief goede auto-bereikbaarheid van de Rotterdamse binnenstad en de Wilhelminapier is wat dat betreft een uitzondering op de andere Ne-

Ook in het langzaamverkeernetwerk zijn verbeteringen mogelijk. Door het aanbrengen van duidelijke wandelen fietsroutes direct naar het metrostation, het toevoegen

NE G E N K N O O PPU N T E N

10000

20000

30000

40000

10000

20000

30000

40000

Bezoekers

Werknemers

Inwoners

van fietsenstallingen en bijvoorbeeld een ovfietsverhuur, waardoor ook het einde van de pier snel met de fiets te bereiken is, kan de 10000 positie in het langzaamverkeersnetwerk verbeteren.

Handelingsperspectief

30000 en â&#x20AC;˘ 20000 Huidige situatie behouden

40000

versterken: menging van wonen, werken en voorzieningen â&#x20AC;˘ Toevoegen fietsenstallingen en ovfietsverhuur â&#x20AC;˘ Verknopen van busverbindingen met de metro en tram

10000

20000

30000

40000

20000

30000

40000

^ Theater Zuidplein !

^ Ahoy

Winkelcentrum Zuidplein

^ Ikazia Ziekenhuis

OV: 1.300

rstappers: 30.000 p.uur): 12 us (p.uur): 52 us (p.uur): 54

Gemeente: Gemeente: Rotterdam Rotterdam Regio: Regio: Rotterdam Rotterdam

Rotterdam Zuidplein Rotterdam Zuidplein NE G E N K N O O PPU N T E N

K AN S R I J K

Nieuwe Binnenstad

Binnenstad Ni eNieuwe u we Bi nnenstad regionaal: sprinter/ metro gemengd: wonen, werken en voorzieningen ontwikkelpotentie

Wegen: 215 straal: 3200m

Nabijheid: 39% straal: 300m/800m

Intensiteit: 214 straal: 800m

Richtingen regionale wegen (3200m): 1 Richtingen regionale wegen (1200m): 2 Richtingen snelwegen (3200m): 3 Aantal snelwegafslagen (1200m): 0 Parkeerplekken: 1400

inwoners + werknemers + bezoekers (300m): 16.854 inwoners + werknemers + bezoekers (800m): 43.026

Inwoners: 18.252 Werknemers: 8.359 Bezoekers: 16.415 Invloedsgebied: 201 ha

Menging: 14% straal: 800m

regionaal: sprinter/ metro regionaal: sprinter/ metro gemengd: wonen, werken en gemengd: wonen, werken en voorzieningen voorzieningen ontwikkelpotentie ontwikkelpotentie

Langzaam Verkeer: 110 Langzaam Verkeer: 110 straal: 300m straal: 300m OV fiets verhuur: OV fiets verhuur: Spoorovergang: Spoorovergang: Fietsenstallingen: Fietsenstallingen: Lokale wegen: Lokale wegen:

Ja Ja Ja Ja 273 273 23 23

OV: 1.300 OV: 1.300

Wegen: 215 Wegen: 215 straal: 3200m straal: 3200m

Nabijheid: 39% Nabijheid: 39% straal: 300m/800m straal: 300m/800m

Intensiteit: 214 Intensiteit: 214 straal: 800m straal: 800m

In-/overstappers: 30.000 * In-/overstappers: 30.000 Metro (p.uur): 12 Metro (p.uur): 12 Streekbus (p.uur): 52 Streekbus (p.uur): 52 Stadsbus (p.uur): 54 Stadsbus (p.uur): 54

Richtingen regionale Richtingen regionale wegen (3200m): 1 wegen (3200m): 1 Richtingen regionale Richtingen regionale wegen (1200m): 2 wegen (1200m): 2 Richtingen snelwegen Richtingen snelwegen (3200m): 3 (3200m): 3 Aantal snelwegafslagen Aantal snelwegafslagen (1200m): 0 (1200m): 0 Parkeerplekken: 1400 Parkeerplekken: 1400

inwoners + werknemers + inwoners + werknemers + bezoekers (300m): 16.854 bezoekers (300m): 16.854 inwoners + werknemers + inwoners + werknemers + bezoekers (800m): 43.026 bezoekers (800m): 43.026

Inwoners: 18.252 Inwoners: 18.252 Werknemers: 8.359 Werknemers: 8.359 Bezoekers: 16.415 Bezoekers: 16.415 Invloedsgebied: 201 ha Invloedsgebied: 201 ha

* In-/overstappers BMT (RET 2012)

Menging: 14% Menging: 14% straal: 800m straal: 800m

Rotterdam Zuidplein KNO OP P UNTE als:N

I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

N ieuw e B i nne nst a d 1 Grote stad 2 Multifunctioneel:

A Wonen in hoge dichtheid in centrum stedelijk woonmilieu

B Hoogwaardig voorzieningenniveau (cultuur, winkels, horeca etc)

C Veel werkgelegenheid.

2 B

2 B 7

2 C

2 A 4

2 B

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

Rotterdam Zuidplein goed. De uitdagingen zitten hier voornamelijk aan de plaatskant. De intensiteit van het gebied is vrij hoog door de aanwezigheid van diverse grote voorzieningen. De hoeveelheid bezoekers biedt potentie, maar de levendigheid en gezelligheid van een nieuw binnenstedelijke milieu missen nog. Door een meer verleidelijke omgeving met kwalitatieve openbare ruimtes, pleinen, parken, straten met een menselijke schaal te maken zullen bezoekers ook daadwerkelijk in het gebied willen verblijven, wat het verblijfsklimaat ten goede komt.

Het knooppunt Zuidplein functioneert als de binnenstad van Rotterdam Zuid. Hier liggen het winkelcentrum Zuidplein, één van de grootste overdekte winkelcentra van Nederland, het Ikazia ziekenhuis, theater Zuidplein en niet te vergeten Ahoy. Volgens De Hoog (2012) is Ahoy het meest multifunctionele complex in de Randstad, dit complex ligt op loopafstand van de knoop. Het knooppunt wordt ontsloten door metrolijn D en ruim 40 verschillende buslijnen en is daardoor voor de gehele regio niet alleen een belangrijke bestemming, maar ook een belangrijk overstappunt.

Het verbeteren van de lokale mening kan bijdragen aan de levendigheid van de plek. Door zowel wonen als werkgelegenheid of voorzieningen toe te voegen wordt het gebied op verschillende momenten van de dag gebruikt en zal het verblijfsklimaat verbeteren. Juist de menging van functies, die zo karakteristiek is voor een binnenstedelijk milieu, mist nog op dit moment. Het toevoegen van woningen en voorzieningen zal ook de intensiteit van de plek verder vergroten. Vooral functies die het congrescluster van Ahoy verder vergroten zijn kansrijk: hotels, uitgaansgelegenheden, restaurants en terrassen. Maar ook andere functies die vaak in een binnenstad te vinden zijn passen hier goed.

De knooppunttypologie Nieuwe Binnenstad past dan ook goed bij de huidige situatie van Rotterdam Zuidplein. De Nieuwe Binnenstad is een nieuwe typologie die in het kader van dit onderzoek is doorontwikkeld. Het heeft de kwaliteiten van een binnenstedelijke centrumlocatie, en wordt ontsloten door het stedelijke openbaar vervoersnetwerk van metro, bussen en trams. De autobereikbaarheid in een binnenstedelijk centrummilieu is vaak niet erg goed. Rotterdam Zuidplein is daarentegen nog relatief goed met de auto te bereiken. Binnenstedelijke milieus zijn juist georiënteerd op de voetganger en de fietser. Het aantal fietsenstallingen rondom de knoop is echter vrij weinig: 273 op 30.000 in-, en overstappers van de bussen en metro. Op dat vlak is verbetering mogelijk. Ook betere fietsverbindingen en duidelijke en aantrekkelijke wandelroutes vanuit de knoop in de verschillende richtingen en naar de belangrijkste bestemmingen kunnen bijdragen aan een verbetering van de positie in het langzaam verkeersnetwerk. Als knoop fungeert Rotterdam Zuidplein

Een focus op de inwoners en werknemers die zich graag in het type Nieuwe Binnenstad vestigen zal bijdragen aan de verdere ontwikkeling van dit profiel. De PMC’s Stedelijk & Authentiek, Samen & de Stad en Stads & Allure beslaan op dit moment gezamenlijk maar 36% van alle inwoners. Ook het marktsegment Banken en Verzekeraars, dat naast Overheid en Non-profit (61% van

NE G E N K N O O PPU N T E N

10000

20000

30000

40000

10000

20000

30000

40000

Bezoekers

Werknemers

Inwoners

Handelingsperspectief

de huidige werknemers) een voorkeur heeft voor centrale locaties, is maar zeer gering aanwezig. 10000

• 20000 Verbeteren van de verblijfskwaliteit40000 van 30000 de openbare ruimte

Nabijheid is in het geval van Zuidplein geen opgave: veel van de belangrijke trekkers bevinden zich vrijwel bovenop het knooppunt. De verblijfskwaliteit op de knoop zelf verdient echter wel de nodige aandacht. Zuidplein kan veel meer zijn dan een onderdeel van het regionale ov-netwerk, het is vooral ook onderdeel van de stad.

• Vergroten van de lokale menging door toevoegen van woningen • Focus op PMC’s met voorkeur voor centrum stedelijk wonen: Stedelijk & Authentiek en Samen & de Stad • Focus op marktsegmenten met voorkeur voor centrale locaties: Banken en verzekeraars, Overheid en Non-profit 20000 30000 40000

10000

• Focus op voorzieningen die

het binnenstedelijk milieu en congrescluster kunnen versterken • Toevoegen fietsenstallingen • Verbeteren en toevoegen van langzaam verkeersroutes

10000

20000 73

30000

40000

Life College

( !

^ ^Centrum Schiedam

Theater aan de Schie

1.300

pers: 13.970 r): 12 ur): 18 (p.uur): 6 r): 8 p.uur): 15

Schiedam Centrum Schiedam Centrum NE G E N K N O O PPU N T E N

Gemeente: Gemeente: Schiedam Schiedam Regio: Regio: Rotterdam Rotterdam

K AN S R I J K

Metropolitaan Centrum Metropolitaan Centrum M e t ro p o l i taan Centr u m randstad: intercity gemengd: wonen, werken voorzieningen ontwikkelpotentie

Wegen: 358 straal: 3200m

Nabijheid: 12% straal: 300m/800m

Intensiteit: 168 straal: 800m

Richtingen regionale wegen (3200m): 2 Richtingen regionale wegen (1200m): 1 Richtingen snelwegen (3200m): 4 Aantal snelwegafslagen (1200m): 2 Parkeerplekken: 326

inwoners + werknemers + bezoekers (300m): 4.149 inwoners + werknemers + bezoekers (800m): 33.794

Inwoners: 15.078 Werknemers: 5.486 Bezoekers: 24.030 Invloedsgebied: 201 ha

Menging: 11% straal: 800m

randstad: randstad:intercity intercity gemengd: gemengd:wonen, wonen,werken werken voorzieningen voorzieningen ontwikkelpotentie ontwikkelpotentie

Langzaam LangzaamVerkeer: Verkeer:117 117 straal: straal:300m 300m OV OVfiets fietsverhuur: verhuur: Spoorovergang: Spoorovergang: Fietsenstallingen: Fietsenstallingen: Lokale Lokalewegen: wegen:

Ja Ja Ja Ja 2.004 2.004 28 28

OV: OV:1.300 1.300 In-/uitstappers: In-/uitstappers: 13.970 13.970 Trein 12 Trein(p.uur): (p.uur): 12 Metro (p.uur): 18 Metro (p.uur): 18 Streekbus 66 Streekbus(p.uur): (p.uur): Tram 88 Tram(p.uur): (p.uur): Stadsbus (p.uur): 15 Stadsbus (p.uur): 15

Wegen: Wegen:358 358 straal: straal:3200m 3200m

Nabijheid: Nabijheid:12% 12% straal: straal:300m/800m 300m/800m

Intensiteit: Intensiteit:168 168 straal: straal:800m 800m

Richtingen Richtingenregionale regionale wegen 22 wegen(3200m): (3200m): Richtingen regionale Richtingen regionale wegen 11 wegen(1200m): (1200m): Richtingen Richtingensnelwegen snelwegen (3200m): 4 (3200m): 4 Aantal Aantalsnelwegafslagen snelwegafslagen (1200m): 22 (1200m): Parkeerplekken: Parkeerplekken: 326 326

inwoners inwoners++werknemers werknemers++ bezoekers bezoekers(300m): (300m): 4.149 4.149 inwoners + werknemers inwoners + werknemers++ bezoekers bezoekers(800m): (800m): 33.794 33.794

Inwoners: 15.078 Inwoners: 15.078 Werknemers: 5.486 Werknemers: 5.486 Bezoekers: 24.030 Bezoekers: 24.030 Invloedsgebied: Invloedsgebied:201 201ha ha

* In-/uitstappers trein (NS 2012)

Menging: Menging:11% 11% straal: straal:800m 800m

Schiedam Centrum KNO OP P UNTE als: N

I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

M et r o p o l i t a a n C e n tr u m

3 A

1 A

1 B

6 3 C

1 Multimodale knooppunten die zeer goed bereikbaar zijn

A Per auto (ontsluiting en parkeergelegenheid)

B Per openbaar vervoer (intercity stations)

2 Middelgrote tot grote stad 3 Multifunctioneel:

A Wonen in gemiddelde tot hoge dichtheid in centrum stedelijk woonmilieu

B Veel werkgelegenheid

C Mix van detailhandel, horeca en leisure.

1 B

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

Schiedam Centrum De intensiteit kan vergroot worden door woningen, werkgelegenheid en vooral voorzieningen toe te voegen. Wanneer deze in de directe stationsomgeving (300 meter) worden ontwikkeld zal ook de nabijheid toenemen. De bereikbaarheid van de plek leent zich zeer goed voor een bovenregionale voorziening die veel bezoekers trekt. Bijvoorbeeld een sportstadion, evenemententerrein, of concerthal. Op dat niveau zal Schiedam Centrum concurreren met de andere Metropolitane Centra in de Deltametropool. Daarnaast zal bij elke toekomstige ontwikkeling gestreefd moeten worden naar een menging van functies, inclusief wonen. Daarbij zou de focus moeten liggen op de PMC’s Stedelijk & Authentiek en Samen & de Stad, die een voorkeur hebben voor centrum stedelijk wonen. Dit draagt bij aan een verbetering van de lokale menging en daarmee de verblijfskwaliteit. Aan de noordzijde van het station zal het toevoegen van woningen echter geen gemakkelijke opgave zijn door de milieuzoneringen en infrastructurele barrières.

Schiedam Centrum is het knooppunt met de grootste disbalans tussen knoop en plaats binnen dit onderzoek. Als knoop heeft het de potentie van een Metropolitaan Centrum, maar dan moet er op het gebied van de plaats wel het een en ander gebeuren. De multimodale bereikbaarheid van deze plek is erg goed: een verknoping van intercitys, sprinters, metro en bussen die parallel aan de A20 ligt. Ook komt er op korte termijn een verbindingsweg van de A20 naar de nieuwe P+R voorziening met minimaal 750 parkeerplaatsen. De komst van de A4 zal de positie in het wegennetwerk nog verder versterken. Schiedam Centrum is, samen met Rotterdam Alexander en Laan van NOI, één van de weinige locaties in de Zuidvleugel die gekenmerkt wordt door een enorm goede bereikbaarheid. Ook de bereikbaarheid in het langzaam verkeersnetwerk is goed; er zijn veel fietsenstallingen en het station is redelijk goed aangetakt op het lokale vervoersnetwerk. De belangrijkste regionale trekkers binnen het stationsgebied van Schiedam zijn het winkelgebied, het theater aan de Schie en het Lentiz LIFE College. In vergelijking met de meeste andere onderzochte knooppunten in de stadsregio Rotterdam is de werkgelegenheid rondom Schiedam Centrum gering. De sectoren die er nu overheersen zijn Handel en industrie en Overheid en non-profit.

Het masterplan van Schieveste voorziet in een verbetering op al deze vlakken. Toch komt deze ontwikkeling nog niet echt van de grond. De vraag, die moeilijk te beantwoorden is, is waarom wordt het door de markt niet opgepakt als het decor en de randvoorwaarden aanwezig zijn en lijken te kloppen? Wellicht is het juist het scala aan mogelijkheden dat er voor zorgt dat Schieveste geen aantrekkelijke plek is voor investeerders. Dit vraagt dan om een scherpere focus op potentiële economische sectoren en programma om daarna gericht in te zetten op acquisitie.

Als Schiedam de bereikbaarheid van de plek optimaal benut en zich verder ontwikkelt richting een Metropolitaan Centrum, betekent dit dat zowel intensiteit, menging als nabijheid verbeterd moeten worden.

NE G E N K N O O PPU N T E N

10000

20000

30000

40000

10000

20000

30000

40000

Bezoekers

Werknemers

Inwoners

Handelingsperspectief:

10000

40000 • 20000 Vergroten van de30000 menging en intensiteit door toevoegen van woningen, werkgelegenheid en voorzieningen • Vergroten van de nabijheid en centrumfunctie door ontwikkelen van programma in de directe stationsomgeving • Focus op PMC’s met voorkeur voor centrum stedelijk wonen: Stedelijk40000 & 20000 30000

10000

Authentiek en Samen & de Stad

• Focus op marktsegmenten met voorkeur voor centrale locaties: Banken en verzekeraars, Overheid en Non-profit • Toevoegen bovenregionale voorziening

! !

Vlaardingen Oost Vlaardingen Oost NE G E N K N O O PPU N T E N

Gemeente: Gemeente: Schiedam Schiedam Regio: Regio: Rotterdam Rotterdam

K AN S R I J K

Poortkwartier

Poortkwartier P oort k w ar ti er regionaal: sprinter/ metro herkomst: vooral wonen ontwikkelpotentie

OV: 370

tappers: 13.970 p.uur): 4 bus (p.uur): 2 us (p.uur): 6

Wegen: 238 straal: 3200m

Nabijheid: 14% straal: 300m/800m

Intensiteit: 46 straal: 800m

Richtingen regionale wegen (3200m): 0 Richtingen regionale wegen (1200m): 0 Richtingen snelwegen (3200m): 3 Aantal snelwegafslagen (1200m): 1 Parkeerplekken: 50

inwoners + werknemers + bezoekers (300m): 1.297 inwoners + werknemers + bezoekers (800m): 9.244

Inwoners: 7.181 Werknemers: 2.063 Bezoekers: 0 Invloedsgebied: 201 ha

Menging: 8% straal: 800m

regionaal: regionaal:sprinter/ sprinter/metro metro herkomst: herkomst:vooral vooralwonen wonen ontwikkelpotentie ontwikkelpotentie

OV: OV:370 370

Langzaam LangzaamVerkeer: Verkeer:99 99 straal: straal:300m 300m OV OVfiets fietsverhuur: verhuur: Spoorovergang: Spoorovergang: Fietsenstallingen: Fietsenstallingen: Lokale Lokalewegen: wegen:

Ja Ja Ja Ja 208 208 16 16

In-/uitstappers: In-/uitstappers: 13.970 13.970 Trein 44 Trein(p.uur): (p.uur): Streekbus 22 Streekbus(p.uur): (p.uur): Stadsbus (p.uur): 66 Stadsbus (p.uur):

Wegen: Wegen:238 238 straal: straal:3200m 3200m

Nabijheid: Nabijheid:14% 14% straal: straal:300m/800m 300m/800m

Intensiteit: Intensiteit:46 46 straal: straal:800m 800m

Richtingen Richtingenregionale regionale wegen 00 wegen(3200m): (3200m): Richtingen Richtingenregionale regionale wegen (1200m): 00 wegen (1200m): Richtingen Richtingensnelwegen snelwegen (3200m): 33 (3200m): Aantal Aantalsnelwegafslagen snelwegafslagen (1200m): 11 (1200m): Parkeerplekken: 50 Parkeerplekken: 50

inwoners inwoners++werknemers werknemers++ bezoekers bezoekers(300m): (300m): 1.297 1.297 inwoners + werknemers inwoners + werknemers++ bezoekers (800m): 9.244 bezoekers (800m): 9.244

Inwoners: 7.181 Inwoners: 7.181 Werknemers: 2.063 Werknemers: 2.063 Bezoekers: 00 Bezoekers: Invloedsgebied: 201 Invloedsgebied: 201ha ha

* In-/uitstappers trein (NS 2012)

Menging: Menging:8% 8% straal: straal:800m 800m

! !

OV: 430

appers: 4.500 .uur): 6 us (p.uur): 2 s (p.uur): 6

NE G E N K N O O PPU N T E N

Vijfsluizen Vijfsluizen Vijfsluizen

Gemeente: Gemeente: Schiedam/ Vlaardingen Schiedam/ Vlaardingen Regio:Regio: Rotterdam Rotterdam

K AN S R I J K

Poortkwartier Poortkwartier P oort k w ar ti er regionaal: sprinter/ metro bestemming: vooral werken en voorzieningen ontwikkelpotentie

Wegen: 238 straal: 3200m

Nabijheid: 46% straal: 300m/800m

Intensiteit: 41 straal: 800m

Richtingen regionale wegen (3200m): 0 Richtingen regionale wegen (1200m): 0 Richtingen snelwegen (3200m): 3 Aantal snelwegafslagen (1200m): 1 Parkeerplekken: 87

inwoners + werknemers + bezoekers (300m): 3.805 inwoners + werknemers + bezoekers (800m): 8.331

Inwoners: 1.929 Werknemers: 6.402 Bezoekers: 0 Invloedsgebied: 201 ha

Menging: 2% straal: 800m

regionaal: sprinter/ regionaal: sprinter/ metrometro bestemming: werken bestemming: vooralvooral werken en en voorzieningen voorzieningen ontwikkelpotentie ontwikkelpotentie

Langzaam Verkeer: Langzaam Verkeer: 65 65 straal:straal: 300m 300m

OV: 430 OV: 430

Wegen: Wegen: 238 238 straal:straal: 3200m3200m

Nabijheid: Nabijheid: 46% 46% 300m/800m straal:straal: 300m/800m

Intensiteit: Intensiteit: 41 41 straal:straal: 800m 800m

OVverhuur: fiets verhuur:Nee NeeIn-/uitstappers: In-/uitstappers: Richtingen regionale inwoners inwoners + werknemers +Inwoners: Inwoners: 1.929 1.929 OV fiets Richtingen regionale + werknemers + 4.500 4.500 Spoorovergang: Ja JaMetroMetro 6 wegen (3200m): 0 0bezoekers bezoekers (300m): Werknemers:6.402 6.402 Spoorovergang: wegen (3200m): (p.uur):(p.uur): 6 (300m): 3.805 3.805 Werknemers: Fietsenstallingen: 104 Streekbus (p.uur): 2 Richtingen regionale inwoners + werknemers + Bezoekers: 0 Fietsenstallingen: 104 Richtingen regionale inwoners + werknemers + Streekbus (p.uur): 2 Bezoekers: 0 wegen: Stadsbus 6 wegen (1200m): 0 0bezoekers bezoekers (800m): Invloedsgebied: LokaleLokale wegen: 10 10 wegen (1200m): (800m): 8.331 8.331 Stadsbus (p.uur):(p.uur):6 Invloedsgebied: 201 ha201 ha Richtingen snelwegen Richtingen snelwegen (3200m): 3 (3200m): 3 snelwegafslagen AantalAantal snelwegafslagen (1200m): 1 (1200m): 1 Parkeerplekken:87 87 Parkeerplekken:

* In-/overstappers BMT (RET 2012)

Menging: Menging: 2% 2% straal:straal: 800m 800m

VlaardingenKNO Oost OP /P UNTE Vijfsluizen N I N DEals: S TADS R E GI O

ROTTERDAM

P o o r tk wa rt i e r

4 4 2

1 B

1 A

2 6

1 Goed bereikbaar

A Per auto (ontsluiting en parkeergelegenheid)

B Per openbaar vervoer (sprinter/ metro stations)

2 Nadruk op wonen: naoorlogse stadsuitbreidingen met lage dichtheid (woonmilieu stedelijk naoorlogs grondgebonden, kleinstedelijk, groenstedelijk, groen-kleinstedelijk) 3 Voorzieningen zijn geclusterd in wijkwinkelcentra of hoofdstraten. 4 Door multimodale bereikbaarheid potentie voor lokaal en regionaal georiĂŤnteerde kantoren en regionale voorzieningen, toeristische voorzieningen 5 Goed fietsnetwerk met fietsvoorzieningen 6 Ontsloten door onderliggend openbaar vervoer

1 A

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

Vlaardingen Oost / Vijfsluizen 55% van de inwoners behoort tot één van de PMC’s die passen in het profiel van Poortkwartier (Landelijk & Vrij, Ruim & Hoogwaardig, Praktsich & vertrouwd en Gezellig & de Wijk). De werkgelegenheid rondom Vlaardingen Oost is op dit moment het minste van alle onderzochte knooppunten binnen de stadsregio en er bevinden zich geen regionale voorzieningen rondom het station. Dit betekent dat er vooral aan de kant van werkgelegenheid en voorzieningen nog winst te behalen is. Zij kunnen de diversiteit en intensiteit van de plek vergroten en bijdragen aan een betere balans tussen knoop en plaats. De focus in werkgelegenheid zou moeten liggen bij de sectoren die zich graag op meer formele locaties vestigen zoals Handel en industrie en Zakelijk en ICT. Meer specifiek is dit natuurlijk ook een geschikte locatie voor havengerelateerde bedrijvigheid. Voor het toevoegen van voorzieningen kan gedacht worden aan zorg, onderwijs of evenementen.

Vlaardingen Oost is een relatief klein knooppunt in de stadsregio. Er stoppen buiten de spits 4 treinen en 8 bussen per uur. In 2017 zal het lijnstuk Schiedam – Hoek van Holland strand worden vervangen door een hoogfrequente lightrail verbinding en worden opgenomen in het metronetwerk van Rotterdam. Naast deze redelijke ov-bereikbaarheid is Vlaardingen Oost vooral erg goed met de auto te bereiken. Wanneer de A4 wordt doorgetrokken wordt deze autobereikbaarheid, net als bij Schiedam Centrum, nog beter, maar zal er ook nog meer druk op de verkeersknoop Kethelplein en de Beneluxtunnel komen te staan. Het metrostation Vijfsluizen ligt op ongeveer tien minuten lopen van Vlaardingen Oost. Met 6 keer per uur een metro en 8 bussen per uur. Net als bij Vlaardingen Oost is de autobereikbaarheid erg goed. De geplande ontwikkeling voor het gebied Vijfsluizen ligt precies tussen station Vlaardingen Oost en metrohalte Vijfsluizen. Om de twee plekken als knooppunt met elkaar te vergelijken zijn beide cirkels in dit onderzoek opgenomen. Zowel Vlaardingen Oost als Vijfsluizen is een typisch Poortkwartier. Het Poortkwartier is een station dat goed per openbaar vervoer én auto te bereiken is en die de kleinere kernen of stadsuitbreidingen met vrij lage dichtheden bedient. De multimodale bereikbaarheid van deze plekken biedt kansen voor werkgelegenheid in de vorm van regionaal georiënteerde kantoren en instellingen en regionale of toeristische voorzieningen zoals onderwijs, zorg en evenementen.

Daarnaast liggen er kansen in de nabijheid: de directe stationsomgeving en de centrale functie die deze plek kan innemen in haar omgeving, juist door ook lokale voorzieningen rondom het station te concentreren. Als laatste kan de positie in het langzaamverkeersnetwerk worden verbeterd door de toevoeging van fietsenstalling, het verbeteren van de routes en het vergroten van de keuzemogelijkheid van wandelen fietsroutes van en naar het station. De knoop Vijfsluizen laat een iets ander beeld zien: Vijfsluizen is vooral een bestemmingstation met de nadruk op werkgelegenheid in de sectoren Handel en Industrie en

Op dit moment functioneert Vlaardingen Oost vooral als een woonstation, waarbij

NE G E N 10000

Vlaardingen Oost

K N O O PPU N T E N

20000

30000

40000

10000 10000

20000 20000

30000 30000

40000 40000

10000

20000

30000

40000

10000

20000

30000

40000

10000 10000 10000

20000 20000 20000

30000 30000 30000

40000 40000 40000

Bezoekers

Werknemers

Vijfsluizen

Bezoekers

Werknemers

Inwoners

Handelingsperspectief Vijfsluizen

Zakelijk en ICT. Met de minste inwoners van alle onderzochte knooppunten in de stadsregio is hier juist aan de kant van woningen en voorzieningen nog winst te behalen. Zij kunnen de diversiteit (lokale menging) en intensiteit van de plek vergroten en bijdragen aan 10000 10000 een betere balans tussen knoop en plaats. De beperkingen vanuit de omgeving maken het echter niet gemakkelijk om hier woningen te realiseren. Ook rondom Vijfsluizen liggen volop kansen om de positie in het langzaamverkeersnetwerk te verbeteren

• Vergroten intensiteit door toevoegen van werkgelegenheid, woningen en voorzieningen

20000 30000 40000 • 20000 Blijven focussen op marktsegmenten 30000 40000 met voorkeur voor formele locaties:

Zakelijk en ICT, Handel en Industrie en focus op havengerelateerde bedrijvigheid. • Focus op regionale voorzieningen: zorg, onderwijs, evenementen

Als regionaal knooppunt is Vijfsluizen krachtiger dan Vlaardingen Oost. Vijfsluizen heeft al een bestemmingfunctie10000 die verder versterkt kan worden. Het programma moet dan vooral geënt op het versterken van de bestaande maritieme invulling aan de Schiedamse kant. Als knoop van twee gemeenten zullen de gemeentes Schiedam en Vlaardingen dit gezamenlijk op moeten pakken.

• Vergroten van de nabijheid door programma30000 in de directe 20000

stationsomgeving te ontwikkelen

40000

• Toevoegen fietsenstallingen en ovfietsverhuur • Verbeteren en toevoegen van langzaam verkeersroutes

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

CONCLUSIES

KNO OP P UNTE N I N DE S TADSR E GI O R O T T E R D A M

HUIDIG

10000

20000

30000

KANSRIJK

40000

FOCUS + + +

Rotterdam Alexander

Metropolitaan Centrum

+ + + Rotterdam Blaak

Grootstad

+ + + Werelstad

Rotterdam CS

+ + + Rotterdam Kralingse Zoom

Moderne Stad

+ + + Poortkwartier

Rotterdam Meijersplein/ Airport

+ + + Rotterdam Wilhelminapier

Nieuwe Binnenstad

+ + + Rotterdam Zuidplein

Nieuwe Binnenstad

+ + + Schiedam Centrum

Metropolitaan Centrum

+ + + Vijfsluizen

Poortkwartier

C ONC L U S IE S

Door middel van het opstellen van de stationsprofielen is de differentiatie van knooppunten in de stadsregio Rotterdamin beeld gebracht, inclusief de bijbehorende woon-, werken interactiemilieus. Op basis van de analyse en diverse gesprekken is het gewenste perspectief per knooppunt vastgesteld. De koppeling van de informatie uit De Grote Woontest 2012 en de Regionale kantorenmarkten MRDH maakt het mogelijk om uitspraken te doen over de focus op de types werkgelegenheid en wonen rondom elk van de knooppunten. Bij sommige knooppunten betekent het perspectief ook echt een verandering van de dynamiek van de plek omdat bijvoorbeeld voorzieningen worden toegevoegd of andere leefstijlen aangetrokken. Samen met de analyse van het vlindermodel leidt dit tot verschillende handelingsperspectieven.

- Toevoegen fietsenstallingen - Verbeteren van de kwaliteit van de openbare ruimte - Vergroten van de menging door toevoegen van woningen en voorzieningen - Focus op PMC’s met voorkeur voor centrum stedelijk wonen: Stedelijk & Authentiek en Samen & de Stad - Focus op marktsegmenten met voorkeur voor centrale locaties: Banken en verzekeraars, Overheid en Non-profit - Toevoegen voorzieningen: Kwalitatief goede hotels, restaurants en terrassen, bioscoop, uitgaansgelegenheden.

- Huidige situatie behouden en versterken - Toevoegen van woningen: nieuwbouw in hoge dichtheden en transformatie van leegstaande kantoren - Toevoegen fietsenstallingen

- Huidige situatie behouden en versterken - Toevoegen van woningen: nieuwbouw en transformatie van leegstaande kantoren - Toevoegen fietsenstallingen - Toevoegen voorzieningen: hotels, vergader- en congrescentra, winkels, cultuur, horeca. - Verder vergroten van de centrumfunctie (nabijheid) van het station door routing en hoogwaardige openbare ruimte met verblijfskwaliteit

- Toevoegen fietsenstallingen en ov-fietsverhuur - Aanleggen van aantrekkelijke wandelen fietsroutes naar de metro - Verbeteren van de kwaliteit van de openbare ruimte - Vergroten van de menging door toevoegen (studenten) woningen op de campus - Focus op PMC’s met voorkeur voor stedelijk wonen: Samen & de Stad en Praktisch & Vertrouwd - Versterken van het aanwezige kenniscluster

- Snelle en frequente verbinding tussen Meijersplein en Rotterdam The Hague airport - Toevoegen van regionale voorzieningen (verbinden met het vliegveld, zorg, onderwijs) - Toevoegen van werkgelegenheid

Legenda Huidig:

- Focus op marktsegmenten met voorkeur voor formele locaties: Zakelijk en ICT, Handel en Industrie en focus op luchthavengerelateerde bedrijvigheid.

Bezoekers (VDM)

- Toevoegen fietsenstallingen en ov-fietsverhuur

Werknemers (LISA 2010)

Banken en Verzekeraars

- Huidige situatie behouden en versterken: menging van wonen, werken en voorzieningen - Toevoegen fietsenstallingen en ov-fietsverhuur

Overheid en non-prot

- Verknopen van busverbindingen met de metro en tram

Zakelijke en ICT Handel en Industrie Inwoners (CBS 2012/ DGWT)

- Verbeteren van de verblijfskwaliteit van de openbare ruimte - Vergroten van de lokale menging door toevoegen van woningen

Ruim & Hoogwaardig

- Focus op PMC’s met voorkeur voor centrum stedelijk wonen: Stedelijk & Authentiek en Samen & de Stad

RusƟg & FuncƟoneel

- Focus op marktsegmenten met voorkeur voor centrale locaties: Banken en verzekeraars, Overheid en Non-profit - Focus op voorzieningen die het binnenstedelijk milieu en congrescluster kunnen versterken

PrakƟsch & Vertrouwd

- Toevoegen fietsenstallingen - Verbeteren en toevoegen van langzaam verkeersroutes

Stads & Allure Samen & de Stad

- Vergroten van de menging en intensiteit door toevoegen van woningen, werkgelegenheid en voorzieningen

Stedelijk & AuthenƟek

- Vergroten van de nabijheid en centrumfunctie door ontwikkelen van programma in de directe stationsomgeving - Focus op PMC’s met voorkeur voor centrum stedelijk wonen: Stedelijk & Authentiek en Samen & de Stad

Gezellig & de Wijk

- Focus op marktsegmenten met voorkeur voor centrale locaties: Banken en verzekeraars, Overheid en Non-profit - Toevoegen bovenregionale voorziening

Landelijk & Vrij Legenda Kansrijk:

- Vergroten intensiteit door toevoegen van werkgelegenheid, woningen en voorzieningen

Huidige situaƟe

- Blijven focussen op marktsegmenten met voorkeur voor formele locaties: Zakelijk en ICT, Handel en Industrie en focus op havengerelateerde bedrijvigheid.

Kansrijk knooppuntmilieu

- Focus op regionale voorzieningen: zorg, onderwijs, evenementen

Legenda Focus:

- Toevoegen fietsenstallingen - Verbeteren en toevoegen van langzaam verkeersroutes

Verandering dynamiek van de plek

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

Werksessie & advies Op 29 oktober 2013 organiseerden de stadsregio Rotterdam en Vereniging Deltametropool een werksessie met relevante stakeholders op het gebied van wonen, werken, voorzieningen en mobiliteit. Tijdens deze sessie is gewerkt aan een sturend advies op inhoud en aanpak en stonden de volgende 3 vragen centraal:

1. Zijn dit de knooppunten van regionaal belang? De definitie die de stadsregio Rotterdam gebruikt voor regionale knooppunten is: strategische locaties zijn met een bovenlokaal belang voor duurzame verstedelijking. Bij nadere concretisering van deze definitie gaat het om de volgende aspecten: - een goed bereikbaarheidsprofiel per auto, met verschillende vormen van openbaar ver voer en per fiets (knoopwaarde) - een gemengd programma of te ontwikkelen programma van wonen, werken en verblijven met een grote vervoersvraag (plaatswaarde) - een (boven)regionaal interactiemilieu: een ruimtelijke omgeving met voorzieningen voor ontmoeting en voor uitwisseling van personen, goederen, kapitaal en/of informatie (belevingswaarde) Welke knopen zijn in deze drietraps-definitie daadwerkelijk knooppunten van regionaal belang en welke zijn meer specifieke (werk)locaties of potentiĂŤle knooppunten?

2. Wat dragen deze knooppunten bij aan de regio? Wat is de relatie met de marktontwikkeling? Zijn er plekken die te veel met elkaar concurreren en welke keuze moet er dan worden gemaakt?

3. Wat is het advies aan het directeurenoverleg Knooppunten? Welke regionale koers wordt gevaren? Is dit het juiste regionale perspectief? Welke rollen kunnen we identificeren voor â&#x20AC;&#x201C; in eerste instantie â&#x20AC;&#x201C; de regio en de knooppuntgemeenten? Tijdens de werksessie kwamen we tot het volgende gezamenlijke advies, bestaande uit 8 hoofdpunten:

C ONCL U S I E S

1. Zet in op differentiatie en kwaliteitsverbetering Het knooppuntenbeleid in de Stadsregio Rotterdam is ontstaan in een groeiperiode en gericht op de ontwikkeling van bestaande en nieuwe knopen, vooral met kantoorprogramma. We zitten nu in een periode van consolidatie. Daarbij gaat het niet meer om het accommoderen van de groei, maar om het vergroten van de kwaliteit om daarmee bewoners, bezoekers en werknemers aan het stedelijk gebied te binden: van volumegroei naar kwaliteitsverbetering. Dat betekent dat we niet langer in moeten zetten op de groei van enkele knopen, maar op differentiering en de optimalisering van het mobiliteitsnetwerk. De methodiek uit dit onderzoek kan goed gebruikt worden om verschillende knooppunten te typeren aan de hand van de knooppuntmilieus. Daarbij heeft elke plek zijn eigen kwaliteit en zijn eigen waarde in het regionale perspectief. De economische vooruitzichten en de belevingskwaliteit van de plek zullen uiteindelijk bepalend zijn voor de keuzes die gemaakt moeten worden. Met behulp van de methode kan nu beter onderscheid gemaakt worden tussen de stedelijke knooppuntmilieus, (potentiële) werkmilieus en potentiële knopen. De potentiële werkmilieus (Vijfsluizen) en potentiële knopen zijn locaties die in potentie een goede bovenregionale ontsluitingskwaliteit hebben of krijgen, maar waar op dit moment geen programma voor is. Strategie is dus ze goed voor de toekomst te bewaren. De stedelijke knooppuntmilieus zullen verder versterkt kunnen worden tot ‘echte’ interactiemilieus, aangezien daar de grootste marktvraag zich manifesteert. De werkmilieus moet vooral op peil worden gehouden en de potentiële knopen moeten vooral de marktontwikkelingen volgen. - Stedelijke knooppuntmilieus: Rotterdam CS, Rotterdam Blaak, Rotterdam Alexander, Rotterdam Wilhelminaplein, Rotterdam Zuidplein en Schiedam Centrum, - (potentiële) Werkmilieus: Kralingse Zoom, Vijfsluizen, Rotterdam Airport - Potentiële knopen: Marconiplein en Stadionpark

2. Maak beter gebruik van de bestaande plekken Het gaat vooral om het beter benutten van de plekken die er op dit moment al zijn: de knopen waar dingen nu al gebeuren. Door meer focus op goede menging van functies en het gebruik van de plek kunnen de bestaande klanten vastgehouden worden. Daarbij zijn de specifieke kwaliteiten belangrijk. Het benoemen van een leidmotief voor elk van de knopen kan bijdragen aan de versterking en ontwikkeling van de specifieke kwaliteiten in het netwerk. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het binnenstedelijk studeren bij Rotterdam Blaak, de internationale mens bij Rotterdam CS of de koppeling met de mainport bij Vijfsluizen. Naast de 9 onderzochte knooppunten zijn er een aantal andere plekken die beter benut kunnen worden, plekken die weliswaar geen knooppunt zijn maar wel plekken van regionaal belang, zoals bijvoorbeeld Churchillplein en Hoboken. Deze locaties maken deel uit van het ruimere centrumgebied Rotterdam en zijn onderdeel van de knopen Rotterdam Centraal en Blaak, bereikbaar door hoge kwaliteit van OV-verbindingen vanaf deze centrumknopen Deze plekken moeten bezien worden in hun economische omgeving en toekomstperspectief.

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

Het vergt echter nadere studie om nu al een kansrijke ontwikkelrichting voor deze plekken te benoemen. Door vanuit de gezamenlijke regionale marktpotentie de handelingsperspectieven voor de verschillende knopen te formuleren kunnen de knopen het totale netwerk sterker maker. Het is evident dat dan vooral voor maatregelen moet worden gekozen die het meeste effect bieden voor het totale netwerk. Gezien de huidige marktdynamiek is het advies om geen nieuwe knooppunten toe te voegen. Eerder juist de energie sterker te richten op een beperkt aantal knopen.

3. Durf te kiezen De huidige economische ontwikkeling vraagt om selectiviteit. Zoals al eerder gezegd gaat het niet meer om het accommoderen van de groei, maar om het vergroten van de kwaliteit om daarmee gebruikers aan het stedelijk gebied te binden. Dit betekent dat we een aantal plekken voorlopig zullen moeten bewaren voor de toekomst. Meijersplein en Vijfsluizen worden op dit moment nog niet als een regionaal knooppunt gezien. Vijfsluizen is een werklocatie die wordt ontsloten door een rijksweg en per 2017/18 door een dubbele metroverbinding en heeft daarom potentie voor meer stedelijke werkgelegenheid met waar mogelijk voorzieningen en wonen / shortstay. De positie van Meijersplein zal veranderen wanneer de randweg er komt waardoor de autobereikbaarheid van deze plek nog beter zal worden. Het gaat daarbij dan meer om de luchthavenzone Meijersplein â&#x20AC;&#x201C; Airport. De ontwikkeling van een dergelijk milieu start vanuit de directe omgeving van (en door) de luchthaven zelf. Pas dan is het zinvol om Meijersplein meer te gaan positioneren als de knoop van de luchthavenzone. Grootstedelijke locatieontwikkelingen zullen hier voorlopig echter niet meer komen. In plaats daarvan kan op beide plekken beter op zoek worden gegaan naar tijdelijke ontwikkelingen. Ook kunnen kleinschalige investeringen toe worden gestaan. Maar voorkom daarbij dat ze in de toekomst geen knooppunt van regionaal belang meer kunnen worden: het zijn strategische locaties die op termijn van karakter kunnen veranderen. Kies in plaats daarvan nu vooral voor de bestaande locaties: de stedelijke knooppuntmilieus als de plekken die kunnen fungeren als de cruciale ontmoetingsplaatsen van de regio en de stad. De opgave is om deze plekken vanuit de beste inzichten over de dynamiek als merken goed te â&#x20AC;&#x2DC;ladenâ&#x20AC;&#x2122; en in de markt zetten, maar daarbij bereid zijn mee te bewegen met de dynamiek in die ruimtemarkten.

4. Prioriteer binnen de handelingsperspectieven En als er dan wordt gekozen: waar zetten we dan op in? Welke inzet heeft het meeste effect? Alle handelingsperspectieven zoals omschreven in dit onderzoek zijn per knoop aangevlogen en doen meestal een beroep op schaarse middelen zoals geld voor bijv. fietsenstallingen/wandelroutes of programma voor wonen en kantoren. We kunnen onze middelen uitsmeren over alle knopen, maar het is beter om er een paar goed te doen. Kies binnen deze knopen voor de maatregelen die het meeste effect opleveren.

C ONC L U S IE S

5. Ga uit van de gezamenlijke regionale marktpotentie Door te redeneren vanuit de gezamenlijke regionale marktpotentie kan een handelingsperspectief worden opgesteld voor de verschillende knopen. De uitgangspunten hiervoor zijn het gebruik maken van de specifieke kwaliteiten van de knopen en het optimaliseren van het mobiliteitsnetwerk. Daarbij gaat het niet alleen om (ver)nieuwbouw, maar ook om verbetering van de omgevingskwaliteit of om transitie naar een ander knooppuntmilieu in relatie tot wonen en werken. De handelingsperspectieven uit dit onderzoek vormen hiervoor een eerste aanzet. Er moet echter worden voorkomen dat er wordt geïnvesteerd in locaties waar geen vraag is. Er is een verandering gaande in het ruimtelijk beslag van de economie: er ontstaat steeds meer transformatieruimte in kantoren en detailhandel. Laat deze (binnenstedelijke) ruimte leidend zijn in de markt in plaats van het invullen van huidige groene / lege plekken. Volg de energie van de markt en begeleidt de marktvraag naar de goed bereikbare plekken waar deze transformatieruimte aanwezig is en onderzoek welke specifieke kwaliteiten de markt nodig heeft.

6. Werk aan het openbaar gebied Hoewel de overheid soms nog in verwarring lijkt over haar rol is het openbaar gebied sowieso de verantwoordelijkheid van de gemeenten. Juist daar ligt dus de mogelijkheid om een eerste verbeterslag te maken, onafhankelijk van de marktontwikkeling. De bereikbaarheid voor het langzaam verkeer (fietsers, voetgangers) kan vaak veel beter, denk aan Rotterdam Alexander en Kralingse Zoom. Begin daar bijvoorbeeld met de looproutes en verblijfskwaliteit voor het gebied zelf, maar ook de verbinding met zijn wijdere omgeving, de Brainparken en Rivium. Op dit moment worden looproutes alleen geagendeerd als er een fysiek project onder ligt. Maar deze verbeteringen zouden niet gekoppeld moeten worden aan grote ontwikkelingen. Ze moeten juist simpel en hanteerbaar blijven, zodat je er bij wijze van spreken morgen al mee kan beginnen. Het ‘show, don’t tell’-principe kan daarmee ook een accelerator zijn voor marktinvesteringen.

7. Kijk ook naar het schaalniveau van de MRDH Door de uitkomsten van dit onderzoek te combineren met de strategische bereikbaarheidsagenda (pag. 97) kunnen nieuwe inzichten ontstaan. Met het opschalen naar de Metropoolregio Rotterdam Den Haag worden de stedelijke brandpunten op het metropolitane schaalniveau nog beter zichtbaar. Zowel de woningmarkt als de markt voor werkgelegenheid en kantoren is echter niet georiënteerd op de metropoolregio: verhuizingen vinden vooral plaats binnen de regio Rotterdam of binnen de regio Haaglanden. Voor grootschalige metropolitane voorzieningen geldt wel dat er afstemming op dit schaalniveau noodzakelijk is.

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

8. Zorg voor energie en beweging Ga op zoek naar een methode om energie vast te houden en bewegingen tot stand te brengen. StedenbaanPlus is bijvoorbeeld gestart met een serie alliantiegesprekken. Het doel van deze gesprekken is dat de verschillende partijen die betrokken zijn de bij de ontwikkeling van een stationsomgeving samen tot een gedeelde ontwikkelingsstrategie komen. Stedenbaanplus hoopt op deze manier beweging in de samenwerking te organiseren.

Het vervolg : organiseer en ondersteun het proces De gemeentelijke overheid doet er toe, ondanks het feit dat de rol anders is dan voorheen. Van een ontwikkelende, sturende overheid naar een meer faciliterende overheid. Voor dat handelen moet dan ook de vraag vanuit de markt leidend zijn. Dat vraagt een ‘loslatende’ overheid. Dat is wat anders dan een inactieve overheid. Loslaten is hard werken, maar dan wel aan de juiste zaken. Die juiste zaken vertalen zich in beter en eerder luisteren naar de markt, handelen waar dat meerwaarde biedt maar ook agendasettend vanuit overzicht. De overheid moet zich een rol aanmeten die past bij haar werkelijke invloedssfeer en bepaalt haar rol vanuit de drietrap: overzicht, inzicht en beweging. Dit document is ons overzicht en onze inzet op beweging. Echter om die beweging te kunnen makken, moet je dat overzicht durven delen en durven te laten ‘verrijken’ met partijen die daadwerkelijk beweging kunnen bieden. De stadsregio zal samen met de betrokken gemeenten op basis van de aanbevelingen op locatieniveau in overleg treden met de partijen op de stedelijke knooppunten om de concrete beweging in gang te zetten. Leidend daarbij is uiteraard de energie die bij partijen zelf aanwezig is en de mate waarin extra inzet ook leidt tot toegevoegde waarde voor die beweging.

C ONC L U S IE S

Strategische bereikbaarheidsagenda

gebieden’ en 2) efficiënt en rendabel : ‘kostenefficiënt en rendabel vervoersysteem door optimaal gebruik van het beschikbare vervoersysteem en de ruimte daaromheen.’

Met de aanstaande opheffing van de zogenaamde Wgr-plusregio’s, moet er voor wat betreft de verkeer- en

Er is een selectie gemaakt van economische kern-

vervoerstaken een nieuwe entiteit worden opgericht. Inzet is om deze ‘vervoersautoriteit’ (VA) onder te

gebieden op basis van drie criteria: de bijdrage aan het

brengen in een aparte GR middels de figuur van een

Bruto Regionaal Product, het aantal arbeidsplaatsen

Bestuurscommissie, die formeel onder de GR van de

en het schaalniveau waarop het gebied functioneert.

Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) zal gaan

Dit resulteert in enerzijds de meer extensieve Main-

hangen. Deze vervoersautoriteit i.o. heeft in juli 2013

port en Greenports buiten de steden en anderzijds een

een Strategische Bereikbaarheidsagenda MRDH (SBA)

concentratie van intensieve internationale en metropo-

opgesteld, waarin een eerste uitwerking van de taken,

litane centra op de as Scheveningen-Den Haag-Delft-

opgaven en scope is uitgewerkt.

Rotterdam. Buiten deze as ligt nog een groot aantal regionale centra met een kleiner verzorgingsgebied. Het

De SBA is relevant voor de mogelijke inzet op de

hoogstedelijk kerngebied op de as Scheveningen-Den

Rotterdamse knooppunten, zeker waar het investeringen

Haag-Delft-Rotterdam, het gebied dat zich kenmerkt

betreft in het netwerk of de fysieke kwaliteit van plek-

door veel voorzieningen, hoge dichtheid, hoofdkantoren

ken. Dit alles vanuit de idee om mede vanuit een betere

en attracties, ligt ideaal ten opzichte van de hoofdinfra-

bereikbaarheid agglomeratievoordelen te organiseren in

structuur voor weg en openbaar vervoer en kenmerkt

een regio van middelgrote en kleinere steden. In vergelij-

zich door verkeer van personen en goederen in beide

king met andere Europese metropolen van vergelijkbare

richtingen.

omvang heeft de MRDH zo’n 6% minder metropolitane Vanuit de SBA zal met name worden ingezet op het

functies (grote bedrijven en instituten, Universiteiten,

verbeteren van de:

Culturele instellingen en attracties) dan je zou mogen

•

verwachten bij haar omvang. Het verbeteren van het

verkeersstructuur en aantrekkelijkheid haltes t.b.v. ruimtelijke kwaliteit van internationale

verkeer- en vervoersysteem is een cruciaal onderdeel van

en metropolitane centra;

deze metropoolvorming. Snellere verbindingen per auto •

en OV vergroten het draagvlak voor voorzieningen en

aantrekkelijkheid en bereikbaarheid langzaam verkeer van de regionale OV-knooppunten;

de mogelijkheden voor functionele integratie (zakelijke •

contacten, woon-werkrelaties, winkelverkeer).

toegankelijkheid en kwaliteit halten hoofdnet openbaar vervoer;

De relatie met knooppunten zit met name op de kwaliteit van plekken : internationaal concurrerende

VERVOERSAUTORITEIT METROPO

•

verkeersveiligheid;

•

het inzetten op verkeersingrepen ten behoeve van grootschalige stedelijke transformatie.

plekken, woon- en werklocaties. Mensen en banen trekken in toenemende mate naar de stad. Ze zijn op zoek

Economisch Recreatieve

Er is een selectie kerngebieden op aan het Bruto Re arbeidsplaatsen gebied functione

naar woon-, werk en interactiemilieus die niet alleen bereikbaar zijn, maar ook aantrekkelijk.

Dit resulteert in b kenmerkt zich do meer extensieve steden en een co internationale en Scheveningen-De as ligt nog een g kleiner verzorgin ontwikkellocaties Stadshavens en zich in het invloe

Dit betekent per plek zoeken naar de juiste balans tussen het beter bereikbaar maken of houden van de plek en het verhogen van de ruimtelijke kwaliteit. Met de gehanteerde methode in deze rapportage is nu juist ook gezocht naar het verbeelden van die balans: plaatsen knoopwaarde.

Naast de econom recreatiegebiede 300.000 bezoeke steden op de as Rotterdam bevin maar ook buiten gebied ligt een a bezoekers, zoals zich een aantal g zoals Snowworld goede bereikbaa

Het bovenstaande heeft uiteraard ook nauw relaties met de kerndoelen 1) concurrerende economie :‘versterken van de economie door het verbeteren van de interne en externe bereikbaarheid van onze economische kern-

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

BIJLAGEN

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

Vlindermodel: 6 elementen 1) Intensiteit = (inwoners + werknemers + bezoekers) / invloedsgebied •

Aantal inwoners per stationsgebied op basis van CBS statistische gegevens per vierkant 100x100 meter, juli 2012

•

Aantal werknemers per stationsgebied op basis van LISA 2010, een parttime baan is hierbij als 0,5 werknemer

•

Aantal bezoekers per stationsgebied op basis van inschatting van het aantal bezoekers per dag van regionale voor-

meegenomen: aantal werknemers = aantal voltijdbanen + aantal deeltijdbanen * 0,5 zieningen in het invloedsgebied Regionale voorzieningen:

Selectie:

Inschatting bez/dag:

Bron:

Cultuur:

Bioscopen

> 10 banen en > 450 stoelen

2*aantal stoelen

LISA 2010

Theaters

> 15 banen en > 450 stoelen

aantal stoelen/2.5

LISA 2010

Musea

> 30.000 bezoekers per jaar

bezoekers per jaar/365

Dagattracties

> 30.000 bezoekers per jaar

bezoekers per jaar/365

Stadsontwikkeling 08-08-2011

Bibliotheken

> 200 banen

bezoekers per jaar/365

LISA 2010

Stadions

> 10.000 stoelem

bezoekers per jaar/365

Stadsontwikkeling 08-08-2011

capaciteit/7 OF bezoekers/365

Nederlandse Museumvereniging 2010

Congres:

Beurzen

> 100 banen

Evenementenhallen

> 800 plaatsen

LISA 2010

capaciteit/2.5

LISA 2010

Kennis:

Scholen (MBO, HBO, WO)

> 200 banen

aantal banen*10

LISA 2010

> 500 banen

(aantal patiënten*6)/365+

LISA 2010 &

Zorg: Ziekenhuizen

Winkelgebied:

(bezoekers poli*1,5)/365

Winkelcentrum > 3.000 m2 winkelgebied

PDV

www.jaarverslagenzorg.nl

> 3.000 m2 winkelgebied

2500*(m2 centrum/10.000)

koopstromenonderzoek 2011

1500*(m2 PDV/10.000)

2) Menging = ∑ (minimum(inwoners, werknemers) / maximum (inwoners,werknemers)) * 100* (1/aantal vierkanten met waarde) •

Aantal inwoners per vierkant 100x100 meter op basis van CBS statistische gegevens, juli 2012

•

Aantal werknemers per vierkant 100x100 meter op basis van LISA 2010

•

Verhouding tussen inwoners en werknemers per 100 x 100 meter uitgedrukt in een percentage, waarbij 100%

•

De lokale menging per station is het gemiddelde van alle 100 x 100 vierkanten binnen het stationsgebied waarin

menging staat voor een gelijke hoeveelheid van inwoners en werknemers. inwoners en / of werknemers aanwezig zijn.

3) Nabijheid= (inwoners + werknemers + bezoekers binnen 300 meter) / (inwoners + werknemers + bezoekers binnen 1200 meter) •

Bronnen: CBS statistische gegevens juli 2012, LISA 2010

•

Verhouding tussen inwoners, werknemers en bezoekers binnen een straal van 300 meter en de inwoners, werknemers en bezoekers binnen een straal van 1200 meter. 100% nabijheid betekent dat alle activiteiten rondom het station zich bevinden in de eerste 300 meter.

•

Wanneer de entree van een regionale voorziening zich binnen 300 meter van het station bevindt, is het aantal bezoekers van deze voorziening in zijn geheel meegenomen binnen de straal van 300 meter.

100

B I J L A GE N

4) Positie in het ov-netwerk = verbindingswaarde + ontsluitingswaarde verbindingswaarde = aanwezigheid modaliteiten (score) ontsluitingswaarde = aantal richtingen * frequentie * 0,2 * score modaliteit •

Bronnen: wiki.ovinnederland.nl, dienstregeling 2013

•

De berekening is gebaseerd op de methode die eerder ook bij Stedenbaan is gebruikt.

•

Er wordt rekening gehouden met twee factoren: de verbindingswaarde en de ontsluitingswaarde. De verbindingswaarde is een maat voor de aanwezigheid van aansluitingen op verschillende soorten openbaar vervoer. De ontsluitingswaarde is een maat voor de frequentie (per uur) en het aantal richtingen (beginpunt of midden van een lijn) waarin kan worden gereisd.

•

De score voor metro en sprinter zijn aan elkaar gelijk gesteld

•

Score modaliteiten:

HSL 125 Intercity 100 Sprinter 75 Metro 75 Streekbus 50

Tram en/of stadsbus

5) Positie in het wegennetwerk = verbindingswaarde + ontsluitingswaarde verbindingswaarde = aanwezigheid modaliteiten + parkeervoorziening (score) ontsluitingswaarde = aantal richtingen * 0,5 * score modaliteit •

Bronnen: NS in- en uitstappers 2012, RET in- en overstappers 2012, topografische kaart (TOP10NL)

•

De berekening is gebaseerd op de methode die eerder ook bij Stedenbaan is gebruikt.

•

Er wordt rekening gehouden met twee factoren: de verbindingswaarde en de ontsluitingswaarde. De verbindingswaarde is een maat voor de aanwezigheid van aansluitingen op het regionale en nationale wegennet. De ontsluitingswaarde is een maat voor het aantal richtingen waarin kan worden gereisd.

•

Score modaliteiten:

Aantal richtingen provinciale wegen binnen 3200m (hoofdwegen in TOP10NL)

Aantal richtingen provinciale wegen binnen 1200m (hoofdwegen in TOP10NL)

Aantal richtingen snelwegen binnen 3200m

Snelwegafslagen binnen 1200m 75

Aantal parkeerplaatsen > 5% in- en uitstappers NS of RET

Aantal parkeerplaatsen > 2,5% in- en uitstappers NS of RET

6) Positie in het langzaamverkeersnetwerk = verbindingswaarde + ontsluitingswaarde verbindingswaarde = aanwezigheid ov-fietsverhuur + aanwezigheid spoorovergang + parkeervoorziening (score) ontsluitingswaarde = aantal lokale wegen binnen 300 meter * 1,5 •

Bronnen: NS in- en uitstappers 2012, RET in- en overstappers 2012

•

Er wordt rekening gehouden met twee factoren: de verbindingswaarde en de ontsluitingswaarde. De verbindingswaarde is een maat voor de aanwezigheid van ov-fietsverhuur, spoorovergang binnen 300 meter en voldoende parkeervoorzieningen. De ontsluitingswaarde is een maat voor de fijnmazigheid van het netwerk binnen 300 meter.

•

Scores:

OV-fiets verhuur

Spoorovergang binnen 300 m

Aantal fietsparkeerplaatsen > 30% in- en uitstappers NS of RET 50

Aantal fietsparkeerplaatsen > 15% in- en uitstappers NS of RET 25

101

KNO OP P UNTE N I N DE S TADS R E GI O R O T T E R D A M

Rotterdam Alexander Rotterdam Blaak Rotterdam CS Rotterdam Kralingse Zoom Rotterdam Meijersplein/ Airport Rotterdam Wilhelminaplein Rotterdam Zuidplein Schiedam Centrum Vlaardingen Oost Vijfsluizen

101 150 58 73 76 86 110 117 99 65

1030 1295 2160 1000 290 680 1300 1300 370 430

293 190 308 350 260 120 215 358 238 238

38% 23% 7% 4% 18% 21% 39% 12% 14% 46%

Menging

Intensiteit

Nabijheid

Positie in het wegennetwerk

Positie in het ov-netwerk

Positie in het langzaamverkeersnetwerk

Station

Scores knooppunten

226 425 436 208 54 189 214 168 46 41

7% 22% 17% 6% 9% 13% 14% 11% 8% 2%

Bronnen Bertolini, L. (1999) Spatial Development Patterns and Public Transport: The Application of an Analytical Model in the Netherlands Planning Practice and research, Vol.14, No.2, pp 199-210 Elp van M. & Zuidema M. (2013) Regionale kantorenmarkten MRDH; Raming van vraag en aanbod EIB in opdracht van stadsregio Rotterdam

Hoog de M. (2012) De Hollandse metropool; Ontwerpen aan de kwaliteit van interactiemilieus Bussum: Uitgeverij Thoth Juurlink [+] Geluk & Sputnik (2008) Masterplan campus Woudestein Rotterdam: Erasmus Universiteit

De Grote woontest 2012 in de Regio Rotterdam Amersfoort, 8 januari 2013

Provincie Noord-Holland & Vereniging Deltametropool (2013) Maak Plaats! Werken aan knooppuntontwikkeling in Noord-Holland Haarlem: Provincie Noord-Holland

Jones Lang Lasalle (11 april 2013) Alexanderpolder, tenant survey results

Onderlegger kaartmateriaal: Kadaster, Basisregistratie topografie,

102

B I J L A GE N

Deelnemers gesprekken en workshop Deelnemers gespreksronde Jan-Cees Blok Elske Geelhoed Sander Geenen Bas van Kooperen Patrick van ’t Loo Hans Mani Jan van de Ree Joost Snepvangers René den Toom René Veeren Leo de Vleeschhouwer Jan van der Wolde

Rotterdam Centraal Rotterdam Blaak Wilhelminaplein Gemeente Rotterdam Schiedam Centraal Gemeente Rotterdam Rotterdam Kralingse Zoom Rotterdam Meijersplein (Airport) Schiedam Centraal Vlaardingen Oost Rotterdam Alexander PMC’s De Grote Woontest

Deelnemers workshop 29.10.2013 Erik Bernard Leon van Hoof Hans Mani Henk van Ree Peter van der Valk Wim van Velen Paul Vonk Jan van der Wolde

Senior Beleidsmedewerker Economische Zaken, Gemeente Vlaardingen Projectleider Regionale Woningmarktafspraken, Stadsregio Rotterdam Adviseur Strategie en Beleid, Gemeente Rotterdam Manager Economische Ontwikkelingen, Gemeente Capelle aan den IJssel Senior Beleidsmedewerker Economie, Stadsregio Rotterdam Stimulator|initiator|facilitator vitale winkelgebieden, Stadsregio Rotterdam Adviseur Directie Bereikbaarheid en Mobiliteit, Stadsregio Rotterdam Adviseur Wonen, Gemeente Rotterdam

Overige betrokken Roel Bouwman Paul Meijer René den Toom

Senior Beleidsadviseur Verkeer, Stadsregio Rotterdam Afdelingshoofd Ruimtelijke Ordening en Economie, Stadsregio Rotterdam Beleidsadviseur Economische Zaken, Gemeente Schiedam

103

KNO OP P UNTE I NS N TI I NTUTI DE SONE TADS LER ELGI E DO E NR O T T E R D A M

104