deBuren jaarverslag 2017

Jaarverslag deBuren 2017

Vlaams-Nederlands huis voor cultuur en debat Š Bart Grietens

Het Vlaams-Nederlands Huis deBuren ontvangt subsidies van Nederland en Vlaanderen. De Vlaamse minister van Cultuur, de Nederlandse minister van OCW en de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken maken het mogelijk dat deBuren een rol kan spelen: - in de presentatie van schoonheid en wijsheid uit de Lage Landen; - in een permanent debat over cultuur, politiek en maatschappij; - in een reflectie over datgene wat Vlaanderen en Nederland bindt en datgene waarin accenten kunnen verschillen; - in de verbinding van Nederland en Vlaanderen met elkaar en met Europa.

Leopoldstraat 6 1000 Brussel t +32 (0)2 212 19 30 f +32 (0)2 212 19 49 info@deburen.eu www.deburen.eu BE0866.011.149

deBuren geniet de steun van de Vlaamse Gemeenschap en de Nederlandse overheid.

INHOUDSTAFEL 1. VOORWOORD............................. 4 2. ORGANISATIE.............................. 5 3. COMMUNICATIE...................... 10 4. PRESENTATIE............................... 17 5. PRODUCTIE................................ 39 6. INSPIRATIE...................................51 7. VERBINDING.............................. 53

© Kristof Vadino

1. VOORWOORD Het jaarverslag 2017 van deBuren getuigt van het vernieuwingstraject dat de organisatie al een tijdje doorloopt. Er is ­ bewust gekozen voor een andere structuur, die een veel vollediger beeld geeft van de werking en de totaliteit van de resultaten toont. Voor het eerst is het document enkel digitaal beschikbaar, maar daardoor wordt veel meer relevante informatie aangeboden, onder meer in heldere grafieken.

De nieuwe website (vanaf juli 2017) wapent ons voor de de digitale toekomst.

Bovendien zijn de downloadcijfers (iTunes) voortreffelijk: podcast 118.777, radioboeken 440.137 en citybooks 693.972; samen 1.252.886!

‘Meer doen met minder p ­ resentaties’ was de opdracht. We wilden daarbij ook samenwerken met sterke mediamerken. De VPRO/Canvas-reeks Made in Europe, met Dimitri Verhulst, was een zeer geslaagde testcase. Tegenover zo’n 500 fysieke bezoekers in onze zaal, stonden ruim ­ 14.000 bezoekers op de website en 55.000 paginaviews van de scroll-stories. De odes, gebracht door oud-schrijfresidenten live bij deBuren, scoorden in totaal zowat 1 miljoen ­luisteraars op Radio 1 (VRT). Het winnende Rode Oor-verhaal werd alleen al op de website van deBuren ruim twintig keer meer gelezen dan er publiek de proclamatie in de zaal meemaakte.

We gingen selectiever om met onze zaalpresentaties, maar bij een ongewijzigd budget steeg het aantal bezoekers per ­activiteit wel met 18%. Het budget en de energie die vrijkwam, investeerden we in Kenniskooppunt en de uitbouw van het verbindende project Grensverleggers dat als verre opvolger van BesteBuren vanaf december 2017 actief is. Ook in de zesde Schrijfresidentie in Parijs injecteerden we 10% meer budget, met het oog op een verdere kwaliteitsverbetering van selectie, onthaal en vormingsaanbod.

Verder investeerden we in innovatieve zaal­programma’s zoals VoxPop en de Oratoren.

De zogenaamde reflectieoefening met de collega’s uit de Vlaams-Nederlandse culturele samenwerking vergde behoorlijk wat tijd, in de aanloop naar een nieuwe Beheersovereenkomst.

Daarmee is het traject niet af, maar in 2017 werd alvast een verdere basis gelegd voor een continue optimalisering van aanbod en promotie in 2018. Vergelijk het met de nieuwe huisstijl van deBuren, die ook al in 2017 gerealiseerd werd: het blijft herkenbaar deBuren, maar wie toekijkt ziet het verschil.

Dit jaarverslag wil u helpen in dat toekijken, met de nodige duiding.

Wim Vanseveren Directeur

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

2. ORGANISATIE 2.1 MISSIE deBuren wil de maatschappelijke en culturele samenwerking en ­ ­ uitwisseling bevorderen tussen Vlaanderen en Nederland en tussen Nederlandstaligen en Europese partners, door te presenteren, te produceren, te inspireren en te verbinden.

In een ruimer netwerk wil deBuren de Vlaamse en Nederlandse cultuur samen presenteren in derde landen.

2.2 REFLECTIEOEFENING Ook in 2017 heeft deBuren actief meegewerkt aan de Reflectieoefening die begin oktober 2016 werd opgezet door de Vlaamse en Nederlandse overheid.

Dit is geen ­ bezuinigingsoperatie; wel een optimaliserings­ traject voor meer synergie en een betere output. Dit hele traject leidde in het najaar tot een ontwerp-Beheersovereenkomst (drie jaar) annex Meerjarig Beleidsplan, op basis van de nota’s van de administratie, de nota van de weg­bereiders Ben de Reu en Diane Verstraeten en de samenvattende nota van Henk Pröpper.

De Raad van Bestuur keurde de teksten in ­bijlage op 22 december 2017 unaniem goed.

Beheersovereenkomst: zie bijlagen Ontwerp Beheersovereenkomst, Ontwerp Meerjarige Beleidsplan en Ontwerp Meerjarige Begroting.

2.3 BESTUUR Raad van Bestuur Ben de Reu, voorzitter Bert Claerhout, penningmeester Joop Daalmeijer Elly Blanksma Paulette Smit Johan Swinnen Manuela Van Werde Dominque Savelkoul Algemene Vergadering Ben de Reu, voorzitter Bert Claerhout, penningmeester Joop Daalmeijer Elly Blanksma Paulette Smit Johan Swinnen Manuela Van Werde Dominque Savelkoul Saïda Sakali Bob Verburg De Raad van Bestuur vergaderde in 2017 vier keer, de Algemene Vergadering kwam één keer samen.

Belangrijkste beslissingen • Permanente opvolging Reflectieoefening (elke vergadering) • Aanstelling nieuwe leden en ­herbevestiging nieuwe mandaatperiode van meerdere leden • Goedkeuring begroting, afrekening en herbestemming positief saldo • Goedkeuring salaris- en verloningsbeleid • Opvolging Jaaractieplan 2017 • Opvolging projecten Grensverleggers • Opvolging optimaliseringsprojecten: programmering, samenwerking & partnerschappen, nieuwe website • Evaluatie schrijfresidentie

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

5 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

2.4 PERSONEEL Mathieu Buyse Communicatieverantwoordelijke Programmacoördinator media & audio

Wim Vanseveren Directeur Willem Bongers-Dek Adjunct-directeur & programmaleider Coördinator citybooks Jenny Quermia Zakelijk leider Programmacoördinator samenleving, film & filosofie Ronald Giebel Office manager Roos van Emmerik Office assistant Lotte Loncin Communicatieverantwoordelijke Organogram

Marianne Hommersom Programmacoördinator schrijfresidentie Coördinator citybooks Debbie Marbus Programmacoördinator film, gelijkheid, samenleving & wetenschap Ann Overbergh Programmacoördinator muziek & cultuurbeleid Coördinator Kennisknooppunt Xander Stroo Programmacoördinator Europa, politiek & economie

Raad van bestuur

Directeur Wim Vanseveren

Adjunct-directeur Willem Bongers-Dek

Zakelijk & Office Management Jenny Quermia (zakelijk leider) Ronald Giebel (office manager) Roos van Emmerik (office assistente)

Communicatie Lotte Loncin Mathieu Buyse

Programmacoördinatie Ann Overbergh Debbie Marbus Jenny Quermia Marianne Hommersom Mathieu Buyse Willem Bongers-Dek Xander Stroo

Eind 2017 waren er bij deBuren elf vaste medewerkers in dienst. Het aantal fte’s eind 2017 was 9,7. Iedereen behalve de directeur had een contract van onbepaalde duur. Vanaf september was er freelance ondersteuning bij de literaire programmering door Ellen Van Tichelt (twee dagen per week). In 2017 maakte ook Robrecht Struyf deeltijds (twee dagen per week) deel uit van het team van deBuren. Hij werkt als research assistant. Hij heeft het statuut van begeleid werker en wordt hierbij gecoacht door de organisatie Zonnelied vzw. Vanaf september 2017 (tot eind januari 2018) liep Mohamad Adib Al Yamany een individuele beroepsopleiding VDAB (IBOstage) bij deBuren. Zijn functie: logistiek medewerker.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

6 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

2.5 STAGES deBuren is een gegeerde stageplaats omdat goede begeleiding gegarandeerd is en ­stagiairs volop inhoudelijk en praktisch meedraaien in de organisatie. Doorgaans richten zij de helft van hun stage in op basis van eigen (onderzoeks)interesses, de andere helft volgt uit de reguliere werking van het huis. Op jaarbasis accepteert deBuren ongeveer een kwart van alle stage­aanvragen.

In 2017 leidde dat selectiebeleid tot vier stages, variërend in lengte van enkele weken tot meerdere maanden. Hieronder enkele hoogtepunten van deze stages.

Annelies Dotselaere

Jildou

Fabriek

(Research

Master

Nederlandse

schreef een doorwrochte studie over het Europabeeld van deBuren in de reeks Made in Europe en was onmisbaar in de voorbereiding en uitvoering van de introductieweek van CELA. Ze debuteerde op ons podium als moderator in een gesprek met Willem Anker en Hagar Peeters en deed dat zo goed dat ze tijdens Europalia ook Annelies Verbeke, Gustaaf Peek en Bouke Billiet aan de tand mocht voelen over hun Indonesische citybooks. ­literatuur en cultuur, Universiteit Utrecht)

(Master in het Vertalen,

vertaalde de cityblogs (travel guide) die stagiair Max Urai in 2016 schreef voor www.citybooks.eu.

KU Leuven – Campus Brussel)

Michelle De Baene

(Master in Vergelijkende

was jurylid in de ­eerste ronde van de schrijfresidentie, hielp mee tijdens het Passa Porta-festival en bracht de prijspolitiek van diverse Brusselse instellingen in kaart.

Moderne Letterkunde, UGent)

Charlotte

Sickler

(Productie

Podiumkunsten,

Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten) was nauw

betrokken bij de uitvoer van de programmareeks Made in Europe en organiseerde deels zelfstandig podiumprogramma’s rondom de gezondheidszorg en radicalisering.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

7 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

2.6 OPLEIDING & VORMING WILLEM EN LINC

Van september 2016 tot en met november 2017 volgde adjunct-directeur Willem Bongers-Dek de intensieve cursus Leiderschap in Cultuur (LinC)* en rondde die succesvol af. Naast labs, een intervisiespoor en een persoonlijk coachingtraject, hield Willem zich middels een z­ ogeheten Interventure samen met vier LinC-collega’s bezig met diversiteit in de culturele sector. Hoogleraar Publiek Management Mirko Noordegraaf en Chris Sigaloff (voormalig directeur Kennisland) schreven over de presentatie van dat laatste traject: ‘Dit team laat op theatrale, humoristische en intelligente wijze zien wat de wickedness is van het vraagstuk diversiteit. De verschillende teamleden geven (…) nieuwe taal en beelden aan het “vraagstuk” diversiteit.’

Adjunct-directeur Willem Bongers-Dek (rechts) ontvangt zijn LinC-certificaat.

Willem Bongers-Deks afsluitende ­ artikel Zoek de fout: succes is een keuze werd gepubliceerd door het Cultureel Persbureau, op de websites van de opleiding Nederlands (Universiteit Utrecht) en die van deBuren en werd onderdeel van de lesstof in de cursus Geesteswetenschappen & Samenleving aan de Rijksuniversiteit Nijmegen.

* LinC is een programma voor en door de culturele sector. Gedurende vier jaar werd het uitgevoerd door de Universiteit Utrecht (USBO) en Kennisland in samenwerking met Hogeschool voor de Kunsten Utrecht en Coaching in de Cultuur. LinC werd mogelijk gemaakt door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en kende een gemiddelde belasting van 0,2 fte voor de deelnemers.

OPLEIDINGEN COMMUNICATIETEAM

Communicatieverantwoordelijke Lotte Loncin nam deel aan enkele specifieke opleidingen in 2017: Meten is weten (10.05, Publiek Centraal), Betere mailings en nieuwsbrieven (15.09, Kortom), Usability: meer publiek met een betere website (18.10 & 08.11, Publiek Centraal) en Spoedcursus GDPR (20.11, Kortom).

Communicatieverantwoordelijke Mathieu Buyse nam deel aan het sectormoment Een cultuur­beleid in het digitale tijdperk (26.09, georganiseerd door het departement Cultuur, Jeugd en Media van de Vlaamse overheid).

Samen namen ze deel aan Meer publiek via de media (28.11 & 19.12, Publiek Centraal) en Het feest van tante Mariëtte. Opleidingsdag over nieuwe tendensen in de communicatie in de non-profit (04.12, Kortom).

© Kortom vzw

Lotte Loncin tijdens Het feest van tante Mariëtte.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

8 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

2.7 INFRASTRUCTUUR Inmiddels maakt deBuren al ruim vier jaar gebruik van het gerenoveerde gebouw op de Leopoldstraat. De renovatie heeft veel goeds gebracht, vooral op het gebied van akoestiek en zonwering aan de kant van de Prinsenstraat.

Sinds de zomer van 2016 is ook de Taalunie op de Leopoldstraat 6 gehuisvest, op de tweede verdieping.

Er zijn in de afgelopen jaren kleine aanpassingen nodig geweest, waaronder een beter en veiliger elektronisch slot op de voordeur, reparaties van delen van de gevel en andere kleine werkzaamheden, die grotendeels zijn opgevolgd en uitgevoerd door AFM. Een noodzakelijke grotere aanpassing van het gebouw betreft het nauwkeurig nazicht- en de reparatie van alle buitenmuren, de isolatie van het dak en de vierde verdieping, zonwerende beglazing aan de kant van de Leopoldstraat om de warmte in de zomer tegen te gaan en het verhelpen van de kalk en roestvorming in de drinkwaterleiding. Deze werken zijn vastgelegd in één project waarvoor, zoals we hebben begrepen, het fonds klimaatmiddelen zal worden ingezet. De vastlegging van de studie voor dit project is zoals voorzien gebeurd eind 2017. De studie zelf zal plaatsvinden in 2018 en de werken zullen volgens de huidige planning uitgevoerd worden in het voorjaar van 2019.

In de verwarmingskelder was er in 2017 een regelmatig terugkerende lekkage. Het ­expansievat van de verwarming is in dit kader in 2017 vervangen, ook omdat de capaciteit van het bestaande vat voor onze verwarming niet groot genoeg was. Ook zal de schouw nog worden nagekeken, omdat de wateroverlast ook waterinfiltratie via de schouw als oorzaak kan hebben.

Onze onderhoudsfirma Strongbow heeft in 2017 aangegeven dat de pomp van de verwarming vervangen dient te worden, ­

omdat deze absoluut niet bedrijfszeker meer is.

Deze vervanging is aangevraagd, maar in het najaar heeft het FOCI ons laten weten dat Strongbow failliet is gegaan. Er dient gezocht te worden naar een nieuwe raamcontractant voor het onderhoud van de HVAC-apparatuur.

De pomp dient nog vervangen te worden.

Een ander probleem zijn de keuringen van de laagspanningsinstallatie en van de noodverlichting. De laatste keuring is gedaan in september 2015. Opmerkingen waren onder andere dat het indienststellingsverslag van de installatie na de verbouwing ontbrak.

Bovendien kwam een aantal schema´s van de elektrische installatie niet overeen met de werkelijkheid. Een firma heeft daarop van het AFM de opdracht gekregen om de schema´s aan te passen, maar heeft de bestaande schema´s meegenomen en vervolgens niks meer laten horen. Daarom kon er in de afgelopen jaren geen keuring plaatsvinden. In 2017 heeft het AFM een andere firma opdracht gegeven om de hele installatie weer in kaart te brengen. In het najaar hebben techniekers dit gedaan, maar de schema´s zijn nog niet geleverd. Onze hoop is dat de juiste schema´s snel in 2018 geleverd worden, zodat de laagspanningsinstallatie en de noodverlichting gekeurd kunnen worden en het gebouw eindelijk wettelijk in orde is.

Het AFM heeft in 2017 gevraagd naar de luchtkwaliteit in het gebouw. Die is ons inziens niet zeer goed en in het najaar is iemand van AFM ons gebouw en onze verluchtingsinstallatie komen bekijken, om te zien of er een onderzoek naar luchtkwaliteit en leeftemperatuur uitgevoerd dient te worden. Hiervan is eind 2017 nog geen nieuws.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

9 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

3. COMMUNICATIE Meer strategie, meer structuur en betere overlegmomenten. 2017 was een jaar vol vernieuwingen voor het communicatieteam. Met de nieuwe website (Vruchtvlees), een ticketsysteem (TicketMatic) en het verder uitrollen van een mailsysteem (MailChimp) waren het drukke tijden. Niettemin zijn de eerste stappen gezet in de richting van een vlottere werking van het communicatieteam onderling en een vlottere werking tussen communicatie, directie en programmering. We werkten aan een interne terminologie, bouwden aan een langetermijnstrategie en werkten eind 2017 een nieuwe communicatieplanning uit in Trello, die we volop gaan inzetten in 2018.

Naast vaste, tweewekelijkse overleg­ momenten tussen Wim Vanseveren en het communicatieteam, werd in 2017 ook intensiever geïnvesteerd in strategie­ dagen buitenshuis. Het communicatieteam reserveerde enkele dagen om bepaalde ­ trajecten strategisch verder uit te stippelen en enkele knelpunten aan te pakken. Zo waren er overlegmomenten op 2 februari, 28 augustus en 14 & 18 december. Het ­communicatieteam heeft de intentie deze strategische overlegmomenten ­periodiek in te plannen in 2018. Daarnaast trok het communicatieteam naar buiten om verschillende opleidingen te volgen. Onder het motto ‘levenslang leren’ was het communicatieteam op 2 februari een halve dag te gast in Vooruit voor een bijzonder leerrijk werkbezoek.

3.1 DE CIJFERS NIEUWSBRIEF

Het aantal abonnees bleef stabiel in 2017: 9.922 abonnees, eind december 2017.

Gemiddeld 28,5% van de abonnees opent de nieuwsbrieven (MailChimp). We zien daarbij een lichte daling van 29.7% in de ­ eerste helft van het jaar naar 27,3% in de tweede helft van het jaar. Gemiddeld 4% van de abonnees klikt verder. Ook wat die kliks betreft zien we een terugval van 4,8% in de eerste helft van het jaar naar 3,3% in de tweede helft van het jaar. Die terugval heeft ­ wellicht te maken met het feit dat we vanaf 10 oktober wekelijks een nieuwsbrief uitsturen in plaats van tweewekelijks.

In september staken we de nieuwsbrief in een nieuw jasje, conform onze nieuwe huisstijl. De structuur werd behouden: het ­eerste luik handelt over het programma, in het tweede luik bieden we interessante artikels, literaire teksten, video’s en podcasts aan en berichten we over de projecten van deBuren.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

10 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

PRINT

In 2017 publiceerden we opnieuw twee programmabrochures.

Oplage: 11.631 (voorjaar 2017) en 12.184 (najaar 2017). Ongeveer een kwart ­verspreidde Æolus in rekken op s­ trategische plekken in Vlaanderen en Brussel. Een 800-tal exemplaren verstuurden we naar Nederlandse abonnees, een 3900-tal ­exemplaren waren voor Belgische abonnees.

Daarnaast verspreidden we aan de hand van pakketten ongeveer 2600 exemplaren bij partners en belangrijke culturele locaties in Vlaanderen en Nederland.

Eind 2016 scheurden we tijdens een ­brainstorm het oude boekje in stukken en stelden we het opnieuw samen met een andere structuur. Niet langer chrono­logisch, maar per categorie, om het publiek beter door ons programma te gidsen. De brochure van het najaar 2017 was – naast deze nieuwe vorm – ook vormgegeven in de nieuwe huisstijl.

Naast de brochure werden ook enkele flyers vormgegeven voor reeksen of specifieke activiteiten. Zo hadden we onder andere een literaire flyer, een lunchflyer en – eind 2017 – een flyer voor de schrijfresidentieoproep 2018.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

11 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

WEBSITE unieke bezoekers of gebruikers

99.667 (IP-adres) (-10.710 t.o.v. 2016) 141.202

sessies of bezoeken (- 13.127 t.o.v. 2016)

302.781 paginaweergaven 62,75% bezoekers vanuit België 27,04% 15,5%

In 2017 steeg het aantal volgers op Twitter van 3018 naar 3205 (+187 volgers). Op Instagram groeide ons aantal volgers in 2017 tot 620.

bezoekers vanuit Nederland

5864

Likes op Facebook (+916 t.o.v. 2016)

3205

Twittervolgers (+187 t.o.v. 2016)

(stijging van 4,04%)

van de bezoekers komt via sociale media op de website terecht

In het afgelopen jaar ontvingen we 8% minder online bezoeken en 10% minder bezoekers dan in het jaar ervoor. Deze daling is vooral te wijten aan de piek van bezoeken in november 2016 (Pietenpact) die we dit jaar niet hadden.

De top-5 van best bezochte pagina’s: • Homepage • Programma • Oproep: deBuren zoekt schrijftalent • Oproep: Schrijf een erotisch kortverhaal • Over deBuren

We merken trouwens op dat we via verschillende kanalen verschillende groepen bereiken:

25 - 34 jaar

50/50

Op Twitter hebben we precies evenveel mannen als vrouwen die ons volgen. (geen leeftijden in de analytics van Twitter)

+55

Op YouTube hebben we een opvalllend ouder publiek. (57% man en 43% vrouw)

SOCIALE MEDIA

In 2017 steeg het aantal likes op onze Facebookpagina van 4948 naar 5864. Een stijging van 916 likes. 5724 van die 5864 vinden ons niet alleen leuk, maar volgen ons ook op Facebook. 61% van onze volgers op Facebook is vrouw, 38% is man.

De grootste leeftijdsgroep op Facebook. (vrouw > man)

48 jaar

De gemiddelde leeftijd van het publiek dat bij deBuren een ticket reserveert.

Statistieken Facebook: leeftijdsgroepen en geslacht

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

12 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

3.2 VERNIEUWING & (DIGITALE) STRATEGIE deBuren wil inspelen op de digitale uit­dagingen van de toekomst. Hoe kunnen we onze positie verstevigen in een omgeving die steeds digitaler wordt? Hoe stemmen we onze communicatie­ kanalen daarop af?

In 2016 zetten we een eerste stap in deze digitale transformatie en bouwden een digitale strategie uit. Daarvoor schakelden we de hulp in van adviesbureau Duval Union, specialisten op het gebied van digitalisering. In de tweede helft van 2016 en de loop van 2017 werd die digitale strategie concreet gemaakt. Vruchtvlees, een webbureau uit Den Haag, bouwde een nieuwe website voor deBuren. Na een intensief traject werd die begin juli gelanceerd.

Mathieu Buyse, Lotte Loncin en Wim Vanseveren (deBuren) aan het werk met Vruchtvlees.

NIEUWE WEBSITE

www.deburen.eu DOEL

Onze activiteiten staan centraal in de werking van deBuren en zijn dus ook de spil van onze website. We definieerden de ticketverkoop als het belangrijkste doel van de website. De user funnel mondt dan ook uit bij activiteitenpagina’s, waarop de ticketknop prominent aanwezig is.

Daarnaast werd ons digitale archief beter doorzoekbaar. Onder het luik Magazine verzamelen we alle teksten, video’s, audiomateriaal, scrollstories, foto’s die voortvloeien uit activiteiten en projecten.

We maken daarbij een onderscheid tussen promotionele content (die maar tijdelijk interessant is) en materiaal dat lange tijd relevant blijft zoals bijvoorbeeld literaire teksten en podcasts. De nieuwe website moet die laatste groep materiaal beter doorzoekbaar maken.

In de toekomst zullen we steeds s­terker inzetten op de digitale afgeleiden van ons programma. Met deze omslag spelen we een van onze voornaamste sterktes uit (deBuren als kwaliteitslabel) en geven we onze activiteiten meer gewicht. Niet alleen op de avond zelf, maar ook achteraf zal een programma van betekenis zijn. We mikken daarnaast op een grotere zichtbaarheid van onze activiteiten zodat we ook in Nederland aan relevantie winnen.

Om het publiek beter door het programma en het magazine te loodsen, maakten we het luik Thema’s aan. Daarin onderscheiden we de belangrijkste thema’s die ons dat seizoen bezig houden en brengen we Programma en Magazine samen. In 2018 wordt de website tegen het licht gehouden en peilen we de reacties van het publiek.

NATRAJECT

Nu digitale vernieuwingen elkaar razendsnel opvolgen, is een website nooit echt af. Na

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

13 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

de lancering sleutelden we verder aan de website en in 2018 volgt, zoals gepland, een eerste doorontwikkelingstraject. De website wordt verder verfijnd, op basis van nieuwe inzichten en noden. In het traject worden onder andere deze punten opgenomen: een grondige evaluatie van de website, de koppeling van SoundCloud en iTunes voor een betere verspreiding van audiomateriaal, het beter doorzoekbaar maken van het CMS en een ticketingsysteem voor abonnementen.

Ook op het vlak van analyse willen we verdere stappen zetten. Communicatiebureau INTK zal in onze opdracht onze mogelijkheden in Google Analytics verder uitwerken, zodat we onder andere conversies kunnen meten, de userflow nauwgezetter kunnen opvolgen en het surfgedrag van onze bezoekers beter leren kennen.

NIEUWE HUISSTIJL

Vruchtvlees heeft tijdens het traject richting nieuwe website samen met deBuren een nieuwe huisstijl ontworpen. We vroegen geen volledig nieuw design, maar wel een verfrissing van een gedateerde stijl. Eerst kreeg het oude logo frissere kleuren en een moderner lettertype. Van daar uit werden andere kleuren en patronen aan de mix toegevoegd. Het design diende voor de nieuwe website, maar er werd ook een handige stijlgids ontworpen voor andere toepassingen (affiches, flyers, papierwaren …).

Van oud naar nieuw: het nieuwe logo van deBuren bestaat in verschillende kleurvarianten, met het oog op optimale zichtbaarheid.

Visitekaartjes.

Groetenkaartjes.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

14 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

Instagramposts vanuit de Leopoldstraat over onze nieuwe huisstijl.

TICKETVERKOOP & ADRESSENLIJSTEN

In 2017 schakelden we over naar een online ticketingsysteem (Ticketmatic). Daarmee kunnen we de verkoop beter opvolgen (een verbetering voor zowel communicatie als de boekhouding) en beschikken we over betere publieksgegevens.

Zo zullen we eindelijk weten wie ons trouwe publiek is. We zullen ook weten wie er graag naar lunch­activiteiten komt, wie geïnteresseerd is in literatuur en wie regelmatig een zitje boekt voor een debat. Dankzij deze informatie kunnen onze communicatie­ campagnes fijnmaziger worden. We zien er nu al de ­resultaten van: goed gerichte mails halen een openingspercentage van meer dan 45% en een doorklikpercentage van soms bijna 20%, een duidelijk teken dat we met deze mails het publiek bereiken dat in onze activiteiten geïnteresseerd is.

Op 25 mei 2018 gaat de nieuwe Europese regelgeving inzake privacy van kracht (GDPR). Communicatie volgde daarover een opleiding en kreeg een stappenplan aangereikt. Aangezien dit het domein van de communicatie overstijgt, werd de uitvoering ervan naar een hoger niveau getild.

In de loop van 2018 worden verdere stappen ondernomen.

ADVERTENTIES & ANALYSE

Om de zoekresultaten van een zoekopdracht op Google niet te laten corrumperen door commerciële advertenties, stelt Google elk jaar geld ter beschikking aan organisaties uit de non-profit waarmee die online k ­ unnen adverteren. We riepen het Nederlandse communicatiebureau INTK in om bij Google voor ons een aanvraag in te dienen en advertenties op te stellen en te beheren.

Op 15 november 2017 startten we met het online adverteren via Google Adwords. We ontvangen nu jaarlijks 120.000 dollar van Google om te adverteren. De a ­ dvertenties waren nu al goed voor 5,7% van de bezoekers (of 5.860 bezoekers) in 2017.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

15 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

SOCIALE MEDIA

In 2017 experimenteerden we succesvol met enkele campagnes via Facebook.

Zo promootten we de oproep voor de schrijfresidentie waarmee we 55.076 mensen bereikten, met 1.199 klikken op de link naar onze residentieoproep op onze website. Deze trend willen we verderzetten in 2018 met – nu op onze nieuwe website de meeste bugs zijn weggewerkt – meer brede campagnes om publiek en potentieel publiek via onze socialemediakanalen naar onze website te leiden.

Door de vele vernieuwingstrajecten in 2017 die behoorlijk wat tijd van het communicatieteam vroegen, kon op het vlak van sociale media echter minder ondernomen worden dan gewenst. De dagdagelijkse communicatie werd gevoerd via de nodige kanalen, maar de interne wens om een gestructureerde contentplanning uit te bouwen (met het oog op o.a. campagnes en het promoten van berichten) moest uitgesteld worden.

Eind 2017 werd een intensieve opleiding voor sociale media ingepland (vindt plaats in maart 2018) en vanaf maart 2018 staat het uitrollen van een contentplanning volledig op de voorgrond. Dé vragen die we hierbij gaan stellen: Welke kanalen gebruiken we intensief? Hoe gebruiken we elk kanaal zo effectief mogelijk? En hoe halen we uit elk kanaal het volle potentieel voor deBuren?

Volg deBuren via sociale media en andere kanalen!

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

16 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

4. PRESENTATIE 4.1 DE CIJFERS AANTAL BEZOEKERS EN ACTIVITEITEN IN 2017

In 2017 organiseerden we 144 activiteiten, wat neerkomt op 18 activiteiten minder dan 2016 (162). We organiseerden gemiddeld 3,27 activiteiten per week (een daling van 0,43 activiteiten t.o.v. 2016) en haalden in totaal 13.689 bezoekers (t.o.v. 15.050 in 2016), wat neerkomt op gemiddeld 95,1 bezoekers per activiteit.

GEOGRAFISCHE SPREIDING 25000

250

20000

200

15000

150

10000

100

5000

50

0

0

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

 Aantal bezoekers per jaar

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

 Aantal individuele activiteiten per jaar  Aantal bezoekers per activiteit

Van de in totaal 144 activiteiten vonden er 123 in Vlaanderen en 21 in Nederland plaats. Er waren geen activiteiten in het buitenland. 69 van die activiteiten waren in eigen huis, 54 vonden plaats op een andere locatie in Vlaanderen en Brussel.

2016

2017 12 (7%) in derde landen

22 (14%) in Nederland

21 (15%) in Nederland

57 (35%) in eigen huis

69 (48%) in eigen huis

71 (39%) op locatie in Vlaanderen en Brussel

54 (37%) op locatie in Vlaanderen en Brussel

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

17 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

GEOGRAFISCHE SPREIDING IN VERHOUDING TOT PUBLIEK 13.689 bezoekers 33% 53% 14%

Locatie

Aantal Activiteiten

Aantal Bezoekers

Gemiddeld aantal bezoekers per activiteit

In eigen huis

69

4.589 (33%)

66,5

Op locatie in Vlaanderen en Brussel

54

7.216 (53%)

133,6

Nederlandse locatie

21

1.884 (14%)

89,7

TOTAAL

144

13.689

95,1

VOERTAAL

De activiteiten van 2017 waren hoofdzakelijk Nederlandstalig (88%), 7% van onze activiteiten was Engelstalig en bij 7% van de activiteiten werden meerdere talen gehanteerd.

VOERTAAL Nederlands Engels Meerdere talen TOTAAL

2017

2016

2015

127

88%

124

76%

211

88%

7

5%

11

7%

21

9%

10

7%

22

14%

7

3%

144

100%

162

100%

239

100%

NADERE TOELICHTING BIJ DE CIJFERS

Meer en meer wordt presenteren slechts één van de vier pijlers waarop de werking van d ­ eBuren rust. De drie andere (produceren, inspireren en verbinden) hebben vooral in 2017 sterk aan relatief belang gewonnen en die strategie zie je ook weerspiegeld in de cijfers: 144 publieks­ presentaties (tegenover 162 in 2016) en 13.689 bezoekers (tegenover 15.050). Intussen is de doelstelling om méér bezoekers per activiteit te halen geslaagd: 95 in plaats van 80!

Ook de ambitie ‘meer doen met minder activiteiten’ is gelukt. Een mooi voorbeeld is de reeks Made in Europe, een achtdelige televisiereeks van VPRO en Canvas, die op beide zenders te zien was op zondagavond en de dinsdag nadien een creatief vervolg kreeg bij deBuren. In de zaal zaten elke avond gemiddeld 60 toeschouwers, maar de opnames van de odes lokten op Radio 1 (VRT) gemiddeld 150.000 luisteraars. Op de website trok deBuren voor Made in Europe ruim 14.000 bezoekers aan en de scrollstories die Canvas elke dinsdag maakte bij deBuren scoorden in totaal zo’n 55.000 paginaweergaves, goed voor 18.000 uren visie.

Diezelfde digitale verveelvoudiging van bezoekcijfers zien we ook voor Het Rode Oor, de wedstrijd in erotische verhalen die ontstond in het kader van Made in Europe. Voor de finale zaten in de zaal 50 bezoekers, maar ruim twintig maal zoveel lazen het winnende verhaal op de website van deBuren. In de toekomst zal de digitale Buren dan ook verder ontwikkeld worden, als steeds belangrijker wordende spin-off van de zaalpresentaties. Ook de strategie van samenwerking met sterke mediamerken blijkt van meet af aan te scoren.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

18 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

Een ander evaluatiegegeven dat we meenemen naar de toekomst is de verhouding tussen locatie en publieksopkomst. We stellen immers vast dat we in locaties buiten eigen huis dubbel zoveel publiek hebben als in Brussel: 133,6 vs. 66,5.

HOE PROGRAMMEERDE DEBUREN IN 2017?

Als Vlaams-Nederlands huis is de Nederlandse taal een zeer belangrijk aspect van de programmatie. Het is dan ook niet verwonderlijk dat een groot aantal activiteiten binnen de categorie literatuur (37/143) georganiseerd worden. Naast het artistieke element willen we ook als debathuis relevant zijn. De categorie politiek & samenleving (31/143) leent zich uitstekend voor actuele thema’s, waar we meer en meer tijd voor maken.

Voor het eerst nemen we ook cijfers op van de sprekers. Qua genderverhouding noteren we 54% mannen tegenover 45% vrouwen; ook andere elementen van diversiteit vormen een continu aandachtspunt van alle programmacoördinatoren. Verder komt 54% van de sprekers uit België; 36% uit Nederland en 10% is internationaal.

Economie

6

Podiumkunsten

7

Cultuurbeleid

8 9

Wetenschap & geschiedenis Live podcast

10

Filosofie & zingeving

10 12

Film & documentaire

14

Media

31

Politiek & samenleving

37

Literatuur

DE SPREKERS VAN DEBUREN

deBuren ontving 572 gasten in 2017. 311 Vlamingen, 206 Nederlanders en 55 internationale ­sprekers. 310 sprekers waren mannen, 260 waren vrouwen en 2 waren genderneutraal.

55 internationale sprekers

2 genderneutrale sprekers

311 Vlaamse sprekers

310 mannelijke sprekers

206 Nederlandse sprekers

260 vrouwelijke sprekers

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

19 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

We hadden 488 sprekers in Vlaanderen, waarvan 158 Nederlanders op een Vlaams podium en 84 sprekers in Nederland, waarvan 35 Vlamingen op een Nederlands podium.

Internationaal in Vlaanderen

52 158

Nederlanders in Vlaanderen

278

Vlamingen in Vlaanderen Internationaal in Nederland

3 46

Nederlanders in Nederland Vlamingen in Nederland

35

4.2 DE CATEGORIEËN, PROJECTEN EN REEKSEN VAN DEBUREN 4.2.1 HIGHLIGHT | MADE IN EUROPE

In het voorjaar sloegen de VPRO, Canvas & deBuren de handen ineen om, ieder op geheel eigen wijze en vanuit de eigen expertise, na te denken over het culturele DNA van Europa.

De ­omroepen deden dit via de coproductie Made in Europe, een achtdelige televisiereeks met Dimitri Verhulst als gids. Daarnaast stoffeerde de VPRO een verdiepende website en onderhield Canvas eveneens een multimediaal luik dat via scrollstories rechtstreeks aansloot op de gelijknamige programmareeks van deBuren. deBuren vertoonde elke dinsdag na de uitzending opnieuw de aflevering in eigen huis, gevolgd door een podiumprogramma dat verder ging waar de documentaire ophield. Uitgangspunt was telkens een Europees icoon dat in de aflevering aan bod kwam: van Socrates over de minirok tot de idealen achter de Negende van Beethoven.

Elke avond begon met een jonge schrijver uit de schrijfresidentie die een ode bracht aan een Europees icoon – deze odes werden ook telkens op zondagochtend uitgezonden op Radio 1 met een gemiddeld bereik van 150.000 luisteraars. Wat daarna volgde in live-variant op de tv-reeks was zeer divers: debatten, lezingen, live podcasting, de erotische schrijfwedstrijd Het Rode Oor en verschillende uitdagende formats.

Door intensieve samenwerking binnenshuis, grootschalige media-aandacht en afwisselende formats was Made in Europe voor deBuren zowel intern als extern vernieuwend, met interessante uitlopers

naar programma’s in de komende jaren. Zo werkte de combinatie van een jonge, literaire stem met een politiek-maatschappelijk debat erg goed en was de verslag­legging en distributie achteraf middels scrollstories een inspirerende testcasus.

Naast het succes van de erotische schrijfwedstrijd Het Rode Oor, vielen drie avonden bijzonder op. Naar aanleiding van de uitzending over de vrije vrouw, vroegen we aan zes vrouwen wat voor hen ‘de minirok’ van 2017 is: wat is vandaag de dag b ­ evrijdend, subversief, of net onderdrukkend in ­vrouwelijke klederdracht en waarom?

Panel nagesprek Made in Europe | De minirok

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

20 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

Simone van Saarloos beet met een spitante speech het spits af en Sylvia Holla, Murielle Scherre, Valérie Du Pré, Malika Ouacha, Marianne Nykjaer en Dalilla Hermans droegen ieder stuk voor stuk indrukwekkende getuigenissen voor, waarna ze spraken met Bieke Purnelle (RoSa, kenniscentrum voor gender en feminisme). Speciaal voor de gelegenheid las Valérie Du Pré een brief voor die ze schreef aan haar vijfjarige dochter: ‘Lieve mini, jij wil geen rok.

Dat is je goed recht.

Een rok zit je wilde plannen in de weg.

Jij wil geen vlot aan te vinken vakje zijn.’

Lieve mini: brief aan een vrije dochter werd nadien ook op de website van deBuren gepubliceerd.

In aansluiting op de filmklassieker Metropolis organiseerden we een volop Brusselse avond. Gertjan Willems droeg een ode voor en schrijver en documentairemaker Pascal Verbeken sprak over De Noordwijk en het Manhattanplan als verloren Brusselse utopie.

Tot slot droeg Geert van Istendael met Breekwerf een liefdevol, nieuw gedicht over dystopisch Brussel voor: Breek, stad, breek, nee, breek niet uit in jubelzangen, vermaledijd verdoem de klaagzang ook, ban klaagzang uit voorgoed, vermorzel klaagzang in uw brakke ondergrond. (…)

Tijdens de slotavond van de programmareeks organiseerden we een heuse Europese Presidentsverkiezing.

Vijf kandidaten ­hengelden naar dit publieke ambt met een vlammende voordracht. Europaprofessor Hendrik Vos, de Nederlandse opiniemaker Thomas von der Dunk, activiste en ­ cultureel ondernemer Rachida Aziz, Europees Jongerenvertegenwoordiger van de Vlaamse Jeugdraad Frédéric Picavet en jurist, s­chrijver en activist Olave Basabose kozen ieder een geheel eigen invalshoek om de stemgerechtigde burgers te charmeren. Na afloop van hun speeches ­ zetten ze het debat voort onder leiding van Tomas Vanheste (Europaverslaggever van De Correspondent). Hendrik Vos kreeg ­uiteindelijk het ­vertrouwen van de ­kiezers, we hopen dat hij er goed mee om zal springen.

© Canvas

Still uit het scrollverhaal van Canvas.

Daarna spraken theatermaker Myriam Sahraoui (Zina Platform) en kunstenaar Emilio López-Menchero met Annabelle Van Nieuwenhuyse over hun artistieke projecten in het verguisde Molenbeek.

Xander Stroo (deBuren) overhandigt een boek vol toespraken aan winnaar Hendrik Vos met Thomas van der Dunk op de achtergrond.

Alle speeches zijn te beluisteren op SoundCloud.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

21 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

4.2.2 LUNCHPROGRAMMA’S

Wegens het succes van de culinaire reeks Cook&Look en de muziekreeks deBuren hebben Oren zetten we in 2017 extra in op lunchprogramma’s. We nodigden elke vrijdagmiddag bezoekers uit om zich te laven aan kennis, cultuur, literatuur en een hartige hap. Naast de bestaande reeksen ontwikkelden we drie nieuwe formats. Wetenschappers aan het woord bij Broodje Kennis, literair lunchen tijdens Pas de deux, een intieme danspartij met twee auteurs, en luisteren naar documentaires van jong radiotalent tijdens Luisterlunches.

Daarnaast introduceerden we een speciaal Valentijnprogramma dat onder de titel Hier ben ik, want ik blijf jaarlijks een poëzie­minnende curator vrij baan geeft om gedichten voor te dragen en muzikanten uit te nodigen.

DEBUREN HEBBEN OREN

De enige reeks bij deBuren die de schijnwerpers zet op goede livemuziek/slam uit Vlaanderen en Nederland is intussen een vaste waarde. Van klassiek tot pop, singersongwritermuziek tot flamenco, en van experimenteel tot lekker in het oor liggend: deBuren hebben Oren stelt zich als opdracht ons publiek te laten proeven van muziek uit de Lage Landen, telkens in een intieme (semi-)akoestische setting.

We hebben een trouw en warm publiek opgebouwd van gemiddeld 58 mensen per lunchconcert in 2017.

In 2017 kwamen o.a. over de vloer: Tutu Puoane (Zuid-Afrikaans/Belgisch), Sonico (verschillende nationaliteiten, opleiding in Rotterdam), James Oesi (Zuid-Afrikaans/ Nederlands), en de slammers Lisette Ma Neza (NL, finalist op het Europees Kampioenschap Slam Poetry), Merlijn Hultjens (NL), Seckou Ouologuem (BE) en Carmien Michels (BE).

© deBuren

Tutu Puoane

LITERAIRE LUNCHES

Live op het podium zag Adriaan van Dis op de cover van Familieziek een klein beeldje dat striptekenaar Peter van Dongen alleen maar kon kennen na grondige bestudering van een oude familiefoto. Ter plaatse kwamen de heren tot een correctie voor de tweede druk: het paardachtige beeldje wordt een schaap!

Voor de eerste editie van Hier ben ik, want ik blijf dook directeur Wim Vanseveren in zijn boekenkast, op zoek naar beklijvende Vlaamse en Nederlandse liefdesgedichten.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

22 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

Hij droeg een ruime selectie voor: van gevestigde waarden over ontdekkingen tot ­ jong talent. Bart Voet en Esmé Bos zorgden voor de muzikale omlijsting en aan het eind gaf Wim de fakkel door aan minister Sven Gatz die beloofde op 14 februari 2018 zijn ­lyrische ziel te laten zingen.

De eerste aflevering van Pas de deux was meteen raak. deBuren nodigde s­chrijvers Maarten van der Graaff (debuutroman: Wormen en engelen) en Aya Sabi (Verkruimeld land) uit voor een blind date, waarbij ze aan elkaar en aan het publiek hun meest recente werk voorstelden.

Schrijver Roderik Six leidde dit gesprek over gelijkenissen ondanks de verschillen (en omgekeerd).

COOK&LOOK

In onze culinaire middagreeks Cook&Look presenteerden we in 2017 een zestal ­afleveringen met lezingen, documentaires en gesprekken over het eten op ons bord gekoppeld aan een passende lunch.

Abdelkader Benali en zijn vrouw Saida Nadi-Benali trapten het jaar af met een middag over de Marokkaanse keuken.

We vertoonden een aflevering uit de televisiereeks Chez Benali die zij samen voor de KRO-NCRV maakten en stonden uitgebreid stil bij hun Marokkaanse huis-, tuin- en keukenkookboek Casa Benali.

Daarnaast gaf de Nederlandse fooddesigner Katja Gruijters een lezing over haar foodprojecten tijdens een vegetarische lunch met eetbare bloemen.

Pas de deux.

We sloten het jaar af met een kritische lezing door onderzoeksjournalist Annemieke Hendriks over de winnaars en verliezers van de tomatenhandel. In haar boek De Tomaat volgt ze het leven van de globe­ trottende tomaat van zaad tot supermarkt en op haar zoektocht tekent Hendriks i­ndringende verhalen op van telers en handelaren, plukkers en politici, eco-activisten en kassenbouwers.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

23 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

4.2.3 LITERATUUR

Meer dan ooit liep in 2017 literatuur als rode draad door de programmering van deBuren.

Gevestigde namen en aanstormend talent kregen een podium in tientallen afzonderlijke programma’s, bijzondere samenwerkingen en als onderdeel van avondprogramma’s met een eerder maatschappelijk of politiek uitgangspunt. Soms kwam een programma tot stand als uitvloeisel van een eigen productie (citybooks, Parijsresidentie, CELA), dan weer in samenspraak met een groter evenement (Week van de Afrikaanse roman, Nacht van de Geschiedenis, Explore the North, Passa Porta Festival) of gewoon in eigen huis (boekpresentaties, lunchprogramma).

KLONT | MAXIM FEBRUARI

Journaliste Cathérine Ongenae en filosoof en bioloog Ruben Mersch interviewden Februari gedurende een uur op het podium bij deBuren, waarna hij opmerkte: ‘Zo’n lang en geconcentreerd schrijversinterview kan alleen in Vlaanderen’.

De boekpresentatie van de fascinerende roman Klont van Maxim Februari werd voorafgegaan door een mooi interview op Klara (Pompidou, dinsdag 17 oktober).

KOLONIAAL GELUK | KOEN PEETERS Voorwerpen houden niet op met spreken.

Ze waren meegenomen als buit, trofeeën van een oude overwinning. Ze spreken over de tijd heen, zelfs namens een volk, over een oud onrecht en misschien kondigen ze zelfs de toekomstige machtsgrepen aan.

Zijn rijk geïllustreerde essay Koloniaal geluk is dit jaar een van de meest gelezen artikelen op de website van deBuren.

Op verzoek van deBuren, het Rijksmuseum en Europalia Indonesia schreef Koen Peeters een indringende tekst, vertrekkende ­ vanuit het ambigue woordenpaar koloniaal geluk. Nog voor hij de ECI Literatuurprijs won voor zijn roman De mensengenezer, droeg hij zijn tekst voor tijdens de Nacht van de Geschiedenis in Amsterdam en op een Europalia-colloquium in Tervuren. Martine Gosselink, hoofd Geschiedenis van het Rijksmuseum, ging met hem in gesprek over de kracht van voorwerpen en de voorouderverering die ook in het Westen daar nauw mee verbonden is.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

24 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

WEEK VAN DE AFRIKAANSE ROMAN

deBuren vierde uitbundig de Week van de Afrikaanse roman. Overdag verzamelden zich twintig leergierige deelnemers om een masterclass Afrikaanse taalen letterkunde te volgen en ’s avonds koppelden we Afrikaanse, Vlaamse en Nederlandse s­ chrijvers aan elkaar in twee dubbelgesprekken. Peter Verhelst en Ingrid Winterbach roemden elkaars werk en waren bescheiden over hun eigen voortbrengselen. Willem Anker en Hagar Peeters ontdekten op het podium dat er aardig wat overeenkomsten zijn tussen hun historische romans. Theatermaakster Amy Jephta en singer-songwriter Andries Bezuidenhout toonden eens te meer aan dat je in het Afrikaans grappig én ontroerend kunt spreken en zingen.

aan het slot een persoonlijk en geïnspireerd verhaal over haar levenslange l­ eesverslaving.

Evenals bij de andere evenementen in deze reeks, publiceerde het (zestig)jarige tijdschrift Ons Erfdeel een uitgebreide reflectie op de avond. (Het ligt aan de auteurs en de boeken zelf. Staat van de Unie 3: uitgeven in de Lage Landen | Maarten Dessing, Ons Erfdeel – 2017, nr. 3, pp. 12-22.)

OUT OF SIGHT

Jildou Fabriek, Willem Anker en Hagar Peeters.

HET BOEKENBAL DER LAGE LANDEN

Onder de titel Het boekenbal der Lage Landen verzamelden zich voor de derde ­editie van De Staat van de Unie (in samen­ werking met Ons Erfdeel vzw) een keur aan uitgevers in de prachtige Nottebohmzaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience.

Kevin Absillis (UA) hield een prikkelende inleiding, gevolgd door een panelgesprek onder leiding van Clairy Polak met Johan de Koning (De Bezige Bij), Harold Polis (Polis), Maarten Van Steenbergen (Lannoo) en Nele Hendrickx (De Geus). Annelies Beck deelde

Leesclub Cortina bij deBuren.

Onder andere leesclub Cortina ontdekte tijdens het Passa Porta Festival bij deBuren de verrassende combinatie van virtual reality en literatuur door een bezoek aan de installatie Out of Sight van Sara Kolster en Jaap Robben. Hun reacties: ‘wonderlijk’, ‘duizelingwekkend’, ‘heel heftig’.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

25 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

HET RODE OOR

Het schrijven van een erotische literaire scène is alles behalve simpel. Maar dat weerhield bijna vierhonderd Nederlanders en Vlamingen er niet van om een poging te wagen. De eerste editie (in s­amenwerking met VPRO en Canvas) van onze ­erotische literaire schrijfwedstrijd Het Rode Oor leverde niet alleen veel inzendingen op, maar kon ook op veel media-aandacht rekenen. Zo maakte Radio 1 een leuke teaser om tijdens een interview met Debbie Marbus van deBuren te gebruiken. Je hoort fragmenten uit de longlist van Het Rode Oor 2017, ingesproken door Layla El-Dekmak en Joris Vergeyle (De wereld vandaag, Radio 1, vrijdag 3 maart).

Heleen Debruyne draagt een ode aan Markies de Sade voor.

culinaire journalist en auteur Mia Timiaan als eerste winnaar van het Rode Oor.

Debbie Marbus overhandigt hét Rode Oor aan winnaar Mia Timiaan.

Vanwege het succes maakt deBuren van Het Rode Oor een jaarlijkse vaste afspraak en in het voorjaar van 2018 verstevigt ­deBuren deze wedstrijd door een nauwe samen­ werking aan te gaan met Nederlandse partners als Stichting Nieuwe Helden van Lucas De Man, De Nieuwe Liefde en de Verkadefabriek. Voor deze tweede editie brengen we bovendien de mooiste erotische verhalen niet alleen op het podium in Brussel, maar ook in Amsterdam.

De finalisten en meer, te beluisteren via SoundCloud

Tijdens de finale bij deBuren spraken juryleden Heleen Debruyne, Annelies Verbeke en Kasper C. Jansen over erotiek en lazen acteurs Jeroen Van der Ven en Aminata Demba de drie beste verhalen voor.

Uiteindelijk koos het publiek de Nederlandse

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

26 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

BIBI VAN DEBUREN LEEST VOOR

4.2.4 POLITIEK & SAMENLEVING SAMENWERKING MO*

MO*lezingen zijn avonden waar mondiale thema’s behandeld worden door inter­ nationaal gerenommeerde sprekers. Deze reeks is een initiatief van MO* en deBuren in samenwerking met Vooruit, Zuidcafé, De Roma, Beursschouwburg en Kaaitheater.

In 2017 vonden vier MO*lezingen in samen­ werking met deBuren plaats met een gemiddeld publiek van 305 mensen per avond: Barbara Rottiers leest voor als Bibi.

Bibi van deBuren is een voorleesproject in wording voor kinderen van 9, 10 en 11 jaar. Doel? Kinderen kennis laten maken met verhalen en boeken van vroeger en nu, uit Vlaanderen en Nederland: Erik en het kleine insectenboek van Godfried Bomans, Mijnheer Ratti van Mensje van Keulen, Lampje van Annette Schaap …

Barbara Rottiers – bekend van Radio 1 en kinderboekenreporter voor Cobra.be – gaat met haar boekenvoorleeskoffer naar ­scholen en culturele centra en leest voor. In 2017 hadden we een aantal succesvolle testsessies. Het project zal in 2018 uitgerold worden.

Op 22 februari (Beursschouwburg, Brussel) vertoonden we de documentaire Shadow World waarop een gesprek volgde over de internationale wapenhandel met topexperts Andrew Feinstein en Samuel Perlo-Freeman.

Op 25 september (Kaaitheater, Brussel) spraken Steven Serneels, Piet Colruyt (beiden van SI²-Fund), Leslie Johnston (C&A Foundation) en Thomas Van Craen (Triodos Bank) over sociaal ondernemen.

5 december (De Roma, Antwerpen) was er een MO*lezing over écht nieuws in tijden van conflict met Amira Hass (Haaretz) en Laila Ben Allal (CNN).

Op 15 december vond tijdens het Festival van de Gelijkheid december (De Vooruit, Gent) een MO*lezing plaats met topjournalisten Joris Luyendijk en Francesca Borri onder de titel écht nieuws kost tijd en geld.

Goedkeuring van het publiek.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

27 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

MO*talks bij deBuren is de podiumversie van het driemaandelijkse MO*magazine. Drie experts belichten elk één uitdagende stelling rond een thema en gaan daarna in gesprek met elkaar en het publiek. In 2017 hadden we vier MO*talks (met een ­gemiddeld publiek van 105 mensen per avond) over: De strijd om het vrouwenlichaam met Bieke Purnelle (RoSa), Anissa Doudou (Mvslim) en Michiel Leezenberg (auteur en filosoof).

Woedende identiteiten in tijden van ­globalisering met Funda Müjde (auteur en actrice), Anya Topolski (auteur en filosoof) en Tinneke Beeckman (auteur en filosoof).

SAMENWERKING VUB: DE DEBATTEN

Sinds 2011 organiseren we in samenwerking met Debatten (Vrije Universiteit Brussel) filosofische avonden. Vorige jaren belichtten we onder meer de Tocqueville, J.J. Rousseau en Montesquieu. In 2017 hadden we drie samenwerkingen: Waar of niet? Presidenten mogen alles zeggen (29 maart) was een debat over de vrijheid van meningsuiting. Bastiaan Rijpkema, Koen Lemmens en Theo de Wit gaven elk hun visie en gingen in gesprek met Nefertarie Vanden Bulcke en Lubumbe Van de Velde.

Écht nieuws en de noodzaak van ernstige en betrouwbare journalistiek met Tanja van Bergen (VVOJ), Majd Khalifeh (VRT), Karl Van den Broeck (Apache), Tine Hens (MO*) en Stefaan Anrys (MO*).

Panel Presidenten mogen alles zeggen.

Alexander De Croo.

De politieke toekomst van Congo, met minister van Ontwikkelings­samenwerking Alexander De Croo, Nadia Nsayi (Broederlijk Delen/Pax Christi) en Alphonse Muambi (auteur en expert). Na het debat interviewde John Vandaele (MO*) de minister voor MO* Magazine: ‘Congo is geen staat, het is een systeem voor persoonlijke verrijking’.

Wie was Edmund Burke? En welke impact hebben vooroordelen op het maatschappelijk debat?

Sinds de revival van het conservatieve denken – vooral dan in de Verenigde Staten – is Edmund Burke opnieuw razend actueel.

Op 20 april gaven Bart De Wever, Paul Scheffer en Anton Jäger hun persoonlijke opvattingen en professionele bedenkingen bij de actualiteit van Edmund Burke. Journalist Annelies Beck ging nadien met hen in gesprek. De avond werd ingeleid door Andreas Kinneging, stichter van de in 2000 in Nederland opgerichte Edmund Burkestichting.

Het debat is ook integraal te herbeluisteren via SoundCloud.

Bart De Wever.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

28 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

Op 14 december vond de emeritaats­ viering van professor Jef Van Bellingen plaats. Van Bellingen doceerde decennia lang politieke filosofie en rechtsfilosofie aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB). Hij vormde generaties filosofen en juristen door ­ inspirerende colleges. Met Professor René Foqué (KU Leuven) ging hij in gesprek over de bekommernissen en kansen van de multiculturele samenleving.

WHO´S AFRAID OF THE F-WORD? EN FESTIVAL VAN DE GELIJKHEID

In 2017 stond niet alleen in onze lezingenen debatreeks Who´s afraid of the F-word? intersectionaliteit centraal. We programmeerden samen met Curieus twee activiteiten tijdens het Festival van de Gelijkheid in Gent waarin het belang van kruispuntdenken werd benadrukt.

Discriminatie en onderdrukking vindt plaats in onze samenleving op grond van een veelvoud aan factoren. Het samenspel van klasse, seksuele voorkeur, geboortegeslacht en gender, huidskleur, religie en gezondheid kleurt je positie als individu in de samenleving.

In een volle zaal in de Vooruit sprak Anousha Nzume over haar boek Hallo witte mensen met Jozefien Daelemans (Charlie Magazine), auteur Dalilla Hermans, regisseur Sunny Bergman en socioloog Pieter-Paul Verhaeghe. Onderwerpen als wit privilege, witte fragiliteit en discriminatie op de arbeidsmarkt kwamen ruimschoots

aan bod. Aansluitend op het gesprek vond er in Cinema Sphinx een vertoning van de documentaire Wit is ook een kleur plaats, gevolgd door een gesprek tussen Sunny Bergman, Dalilla Hermans en het publiek. In 2018 zal deBuren de nieuwe samenwerking met Curieus tijdens het Festival van de Gelijkheid verderzetten.

VOXPOP #1: RADICALISERING

In samenwerking met Pakhuis de Zwijger (Amsterdam) organiseerde deBuren op 28 juni de eerste editie van de nieuwe debatreeks VoxPop deBuren. In Amsterdam en Brussel vonden tegelijkertijd twee debatten plaats over hetzelfde onderwerp.

Via livestream (video) en twitter waren de debatten van op afstand te volgen en kwam interactie tot stand tussen de twee locaties.

Onderwerp was radicalisering.

Hoe wordt met radicalisering omgegaan in de Brusselse regio en hoe in Amsterdam?

Wat kunnen beleidsmakers, jeugdwelzijnswerkers en andere betrokkenen van elkaar opsteken bij het voorkomen en bestrijden van radicalisering? Hoe sluit het nationale beleid aan op de situatie in de stad zelf? Na een korte stand van zaken volgde op beide locaties een discussie met ervaringsdeskundigen, experts en sprekers die betrokken zijn bij op preventie van radicalisering gerichte jeugdwerking.

Lore Colaert (Vlaams Vredesinstituut), Hans Bonte (sp.a), Nina Henkens (vzw Uit de marge) en Ismaël Bouzammour (D´broej).

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

29 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

SPEECH BATTLE

Op 29 november organiseerden we de vijfde editie van de Speech Battle, deze keer in Den Haag en samen met ProDemos. Begin oktober verspreidden deBuren en partners in Vlaanderen en Nederland een open oproep voor het schrijven van een speech voor de Nederlandse premier van 2025.

Thema: klimaatverandering. De drie beste inzendingen werden geselecteerd door een professionele jury.

HET JAAR IN TAAL

De media kijken in december steevast terug op het voorbije jaar, maar nog niemand maakte een jaaroverzicht in taal. Vandaar dat deBuren en het Instituut voor de Nederlandse Taal vanaf 2017 deze handschoen opnemen. Zes sprekers, ­ van ­ seksuologe Rika Ponnet tot NOS-correspondent Sander van Hoorn, gaven hun visies op het talige jaar.

Hoogtepunt was de voordracht van slam poet Lisette Ma Neza die de avond en het jaar zo snedig samenvatte dat radiomaker Jan Hautekiet het er nóg over heeft.

4.2.5 MEDIA MEDIACAFÉ

Thekla Reuten als toekomstig premier.

Tijdens de avond in ProDemos (voor het Haagse Binnenhof) kroop de bekende filmactrice Thekla Reuten in de huid van de premier van de toekomst. Nederlandse en Vlaamse prominenten uit de milieubeweging gingen in gesprek over milieucommunicatie en speechwriter/jurylid Renée Broekmeulen gaf een minicursus speechschrijven. Nadat de drie speeches waren voorgelezen had het publiek de laatste stem. Uiteindelijk ging de jonge Nederlander Dick Boersema met de hoofdprijs naar huis.

Dick Boersema wint de Speech Battle 2017.

De reeks mediacafé, met VVOJ, Journalismfund.eu en deBuren als initiatief­ nemers, werd in 2017 verdergezet met Zebrastraat en Pakhuis De Zwijger als locatiepartners en OneWorld als inhoudelijke partner voor de mediacafés in Amsterdam.

Mathieu Buyse volgt de mediacafés namens deBuren op, maar werkt hiervoor intensief samen met Lisa Akinyi May en Ides Debruyne (Journalismfund.eu), Wayra Kowsoleea (OneWorld) en Tanja van Bergen (VVOJ).

In 2017 namen 715 mensen deel aan zes mediacafés in Gent (4) en Amsterdam (2) met als thema’s: • Hoe (on)betrouwbaar zijn de media?

• Kruisbestuiving journalistiek en wetenschap: een goede zaak?

• Breek uit je mediabubbel! (Gent) • Klimaatverandering in de media • Nieuwsbeleving van jongeren met een migratieachtergrond • Breek uit je mediabubbel!

(Amsterdam)

De top drie van 2015, 2016 en 2017 zijn op SoundCloud te beluisteren en werden eind 2017 al meer dan 600 keer beluisterd.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

30 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

Minister Sven Gatz tijdens het tweede mediacongres.

“ Ik vond het meer dan zinvol om dat tweede colloquium te hebben. Ik kan deBuren alleen maar feliciteren dat ze dit tot stand hebben gebracht” Minister Gatz op 28 september in de Mediacommissie van het Vlaams Parlement

OneWorld publiceerde telkens artikels op hun website naar aanleiding van en/of in navolging op de mediacafés die plaats­ vonden in Amsterdam: klimaatverandering in de media; grip krijgen op je mediabubbel; bepalen de media onze nieuwsbubbels?

MEDIACONGRES

Op 5 september brachten deBuren en het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek een fel gewaardeerd tweede VlaamsNederlands Mediacongres over innovatie in de journalistiek in Vlaanderen en Nederland.

Er werden tijdens het Mediacongres enkele interessante en succesvolle voorbeelden besproken van innovatieve mediaprojecten in Nederland, zoals de Verhalenmarkt, de Coöperatieve, LocalFocus, Follow The Money, enz. Het in Nederland gevoerde beleid inzake media-innovatie werpt dus duidelijk ­vruchten af. Enkele reacties:

Panelgesprek met Sander Heijne van De Verhalenmarkt, Fanuel Dewever van Crowd Angels en Karl Van den Broeck van Apache.

Na het mediacongres werden enkele teksten ook online geplaatst in het deBuren Magazine. Vooral de tekst van Piet Depuydt (De Tijd) Heeft Vlaanderen een stimuleringsfonds nodig? werd nadien gretig gedeeld via journalistieke organisaties en goed gelezen via onze nieuwsbrief.

“Nogmaals mijn dank voor de zeer inspirerende middag ‘mediacongres’. Ik schrijf er twee blogs over die nog deze week gepubliceerd zullen worden op de site van lectoraat Journalistiek Utrecht.”

Arjan Kroon, Instituut voor Media Hogeschool Utrecht INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

31 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

OGEN OPEN | FOTODETECTIVE HANS AARSMAN ANALYSEERT FILM­FRAGMENTEN MET RICK DE LEEUW

Foto’s en films zijn voor de Nederlandse journalist Hans Aarsman een bron van ontdekkingen. In de loop der jaren heeft hij een fascinerende verzameling van filmen videofragmenten aangelegd waarin het gedrag van mens en dier in beeld gebracht wordt. In Ogen Open laten hij en Rick de Leeuw ons meekijken naar zijn selectie. Na eerdere succesvolle optredens in Nederland stond Aarsman met de steun van deBuren voor het eerst op Vlaamse podia in 2017: Kinepolis Oostende, Cinema Zuid Antwerpen, KASKcinema Gent, Cultuurcentrum Mechelen en deBuren Brussel.

4.2.6 ECONOMIE

Ook in 2017 organiseerde deBuren met partners uit Vlaanderen en Nederland debatten en lezingen op het snijvlak van economie, politiek en samenleving. Daarbij speelden we in op onderwerpen die relevant en actueel zijn aan beide kanten van de grens. Vaste waarde is de langlopende reeks It’s the economy, stupid!

SAMENWERKING FAIRFIN

Piet Depuydt en Bas Haring

Ogen Open, Cinema Zuid Antwerpen.

Nicky Aerts sprak uitgebreid met fotodetective Hans Aarsman over Ogen Open in Pompidou (Klara) op donderdag 7 september.

Nederlands volksfilosoof Bas Haring sprak eind januari bij deBuren over zijn boek Waarom cola duurder is dan melk.

Daarin probeert hij in reactie op de crisis in gewonemensentaal te beschrijven wat economie precies is: waarom de Europese bank de rente verlaagt dan wel verhoogt, waar het geld eigenlijk vandaan komt en of de regering in crisistijd wel of niet moet bezuinigen. De lezing organiseerden we samen met FairFin, dat een duurzame economie en transparant bankwezen voorstaat.

Eveneens met FairFin organiseerde deBuren in november een debatavond over de cashloze maatschappij. Hoe snel kunnen we die verwachten en hoe snel gaan de ontwikkelingen in Vlaanderen en Nederland? Wat zijn de voor- en nadelen van het verdwijnen van contant geld?

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

32 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

SAMENWERKING MINERVA

Samen met de Vlaamse denktank Minerva en de Nederlandse Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) organiseerden we een debatavond over de flexibele arbeidsmarkt. Met de gegevens van het Nederlandse WRR-rapport Voor de zekerheid in de hand discussieerden wetenschappers van de WRR met Vlaamse gastsprekers. Is de flexibilisering in Nederland doorgeschoten of hebben de economie en werkgelegenheid er juist baat bij? Is de Vlaamse arbeidsmarkt niet flexibel genoeg? Wat is de relatie tussen flexibilisering en de verzorgingsstaat en hoe verschilt die in beide landen? Hoe verandert technologische vooruitgang de arbeidsmarkt? We waren nog lang niet uitgepraat over dit thema dus in 2018 keren we terug naar deze hoogst actuele discussie met een of twee vervolgdebatten.

HOEVEEL MAG EEN EXTRA LEVENSJAAR KOSTEN?

Door vergrijzing, stijgende zorgkosten en collectieve financiering van de zorg rijst de vraag of je een prijskaartje mag hangen aan een zogenaamd Qualy (Quality-adjusted life year). De vrees is dat de farmaceutische industrie anders straks tonnen gaan vragen voor een levensverlengende behandeling.

Tijdens het debat bleek duidelijk dat mensen die zijn opgeleid om het leven van patiënten zoveel mogelijk te verlengen grote moeite hebben met het idee dat je zou moeten stoppen met een behandeling voordat de mogelijkheden zijn uitgeput. De publieksvragen gaven hetzelfde beeld.

Piet Depuydt, Lieven Annemans, Ann Ceuppens en Amy Rieborn.

Monique Kremer, Ive Marx, Christophe Vanroelen en Jan-Frederik Abbeloos.

ECOMODERNISME

Hoe kan onze economie blijven draaien zonder dat we het milieu onherstelbaar beschadigen? Kernenergie, gasproductie en klimaatverandering staan in het midden van de belangstelling. Van recente datum is het zogenaamde ‘ecomodernisme’: een beweging waarvan de leden stellen dat economische groei prima samengaat met een schoner milieu. Ecomodernisten gingen bij deBuren in debat met twee klassieke milieubeschermers. Het werd een geanimeerde discussie waarbij de meningen sterk verdeeld bleven.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

33 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

4.2.7 WETENSCHAP & GESCHIEDENIS LAATSTE GRIJZE CELLEN

In het voorjaar organiseerde deBuren voor de laatste keer twee aflevering van Grijze Cellen. Tijdens het jaarlijkse Artefact Festival in kunstencentrum STUK in Leuven organiseerden we samen met Eos en FWO een wetenschapsavond over Slimme Stoffen met fysicus Vincent Ginis en modeontwerpster Eef Lubbers. In Handelsbeurs Concertzaal in Gent vond een avond plaats in het teken van Eos Pipetprijs, een jaarlijkse wetenschapsprijs voor jonge beloftevolle wetenschappers uit Vlaanderen. Vijf jonge wetenschappers presenteerden hun onderzoek in elk tien minuten, waarna het publiek mocht bepalen wie er met de juryprijs vandoor ging. De jonge onderzoekers kregen bij de voorbereiding van hun voordracht hulp van de Nederlandse stand-up comedian, coach en moderator Bas Birker. Na de presentaties sloot Hans Van Dyck (UCL) de avond af met een speech en de uitreiking van de Pipet.

In het najaar startte deBuren met de nieuwe wetenschapsreeks Broodje Kennis.

BROODJE KENNIS

Voor deze reeks nodigen we telkens een prominente Vlaamse of Nederlandse wetenschapper uit om in te gaan op een vraag die iedereen zich wel eens stelt. Een laagdrempelig programma dat tegelijkertijd kwaliteit en verdieping biedt.

De nieuwe reeks ging van start met de bekende Nederlandse wetenschapsjour­ nalist Govert Schilling. Onlangs publiceerde hij zijn nieuwe boek Deining in de ruimtetijd.

Op basis van dat boek beantwoordde hij de vraag: wat zijn zwaartekrachtgolven?

Daarbij kon hij verwijzen naar zeer recente wetenschappelijke ontdekkingen en tegelijkertijd laten zien hoe relevant de theorieën van Einstein nog altijd zijn. Na zijn lezing werd Schilling bestookt met talrijke vragen uit het publiek.

Waarom krijgen we kippenvel van muziek?

Op deze vraag en vele anderen gaf de Amsterdamse hoogleraar Muziekcognitie Henkjan Honing antwoord tijdens de tweede editie van Broodje Kennis. Het werd een zeer interactief programma, want Honing amuseerde het publiek tijdens zijn lezing met allerlei gehoortesten die mooi illustreerden hoe muzikaliteit werkt.

Menigeen ontdekte die middag bij zichzelf onvermoed muzikaal talent.

Sommige fervente rokers overwegen het wel eens: hypnosetherapie in plaats van nicotine­ stickers. Maar werkt het eigenlijk wel, en als het werkt: hoe werkt het dan?

De laatste aflevering van Broodje Kennis van het jaar ging over zin en onzin van hypnose.

Herman de Regt, als wetenschapsfilosoof verbonden aan Tilburg University, is gefascineerd door hypnose en doet er al jaren onderzoek naar. Tijdens zijn lezing was duidelijk merkbaar waarom hij al verschillende keren is uitgeroepen tot beste ­universitair docent van Tilburg. Het publiek hing aan zijn lippen en verorberde gretig ook dit Broodje Kennis.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

34 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

4.2.8 FILM & DOCUMENTAIRE DEBUREN TIJDENS FILMFESTIVAL OOSTENDE

Van 8 tot 16 september was het Filmfestival Oostende. Dit jaar was Nederland gastland. Zowel oude als nieuwe Nederlandse films werden doorheen het festival in aanwezigheid van makers en cast vertoond.

Op zondag 10 september was er de talkshow Rundskop met Turks Fruit, met Wilfried de Jong, Wim Opbrouck en Vlaams en Nederlands filmtalent.

In maart presenteerden we A Family Affair, waarin Tom Fassaert de broze geschiedenis van zijn eigen familie verkent. Zijn persoonlijke reis, die langs vier generaties leidt, is een adembenemend portret van zijn eigenzinnige grootmoeder.

In het najaar stonden drie aangrijpende documentaires op het programma. Na de vertoning van Radio Kobani – een documentaire over een jonge Koerdische radiomaker in een door IS verwoeste stad – sprak Dirk Bosmans met regisseur Reber Doski over de schokkende en tegelijkertijd poëtische film die terecht op IDFA de prijs voor Beste Nederlandse Documentaire won.

© Foto’s Pieter Clicteur en Charlotte Massez

CONDUCTING BOIJMANS

Op 9 september was er in Cinema Zuid de vertoning van de documentaire Conducting Boijmans van Sonia Herman Dolz waarin Sjarel Ex (directeur Museum Boijmans Van Beuningen Rotterdam) in lyrische bewoordingen over ‘zijn museum’ vertelt. Na de vertoning lichtte Sjarel Ex de documentaire toe.

Daarnaast presenteerden we Het spoor naar Auschwitz waarin makers Frénk van der Linden en Gisèla Mallant op onderzoek gaan naar de vraag waarom de geallieerden tijdens WO II de sporen naar de vernietigingskampen niet bombardeerden.

DOCUMENTAIRE OP DONDERDAG

In Documentaire op Donderdag presenteert deBuren gelauwerde documentaires uit de Lage Landen, gekoppeld aan een n ­ agesprek met de makers. We gingen van start met een vertoning van De Europeaan. Deze veelgeprezen documentaire ging eind 2016 in première op het IDFA. Regisseur Dirk Jan Roeleven volgde Frans Timmermans bijna twee jaar: vanaf diens benoeming tot vicevoorzitter van de Europese Commissie tot aan het Brexit-referendum. Na de vertoning sprak de regisseur met het publiek over het maken van zijn documentaire.

Frénk van der Linden.

Tot slot vertoonden we de documentaire Stranger in Paradise, een documentaire van Guido Hendrikx op het snijvlak feit en fictie.

In de film onderzoekt hij in drie akten de Europese kijk op de vluchtelingencrisis.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

35 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

4.2.9 LIVE PODCAST

deBuren is al lang geen onbekende meer voor de Vlaams-Nederlandse audiowereld: Radioboeken, citybooks, podcasts via SoundCloud en iTunes en live podiummomenten waar luisteren centraal staat, zoals Luister in het Duister. En laten we Korte Golf niet vergeten, dé wedstrijd voor de mooiste radio van drie minuten.

Daarnaast maken we de laatste jaren ook een audioresidentie met het RITCS en de Hogeschool van Amsterdam mogelijk.

Audiocollectief Schik aan de Belgische première van de populaire podcast Bob.

© Wouter Maeckelberghe

LUISTER IN HET DUISTER & PODCASTFESTIVAL GENT

Nazdrovje! Katharina Smets en Tjitske Mussche.

Voor Luister in het Duister werkten we in 2017 opnieuw samen met Katharina Smets (In the Dark BE) en Maartje Duin en Tjitske Mussche (Grenzeloos Geluid). In het voorjaar werd een avond bij deBuren en in de Brakke Grond gecureerd over het egodocument, in het kader van Made in Europe.

© Wouter Maeckelberghe

Mathieu Buyse (deBuren) deelt wodka uit tijdens Wat de pod schaft.

© Canvas

Still uit scrollverhaal Made in Europe. Maartje Duin en Katharina Smets.

Canvas maakte nadien een prachtig scrollverhaal over de avond.

In het najaar stelden Katharina en Tjitske een avond samen over eten, en doopten de avond Wat de pod schaft. In Nederland vond deze avond plaats in de Brakke Grond zoals gewoonlijk, maar over de grens werd Wat de pod schaft ingepland tijdens het podcastfestival in Gent, waar we ook meewerkten met VPRO Dorst en INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

36 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

KORTE GOLF

Yelena Schmitz – die toen ook net geselec­ teerd was voor Talent op Tilt – won op 17 december met De jongen, de haag, het bankje de vijfde editie van Korte Golf, dé wedstrijd voor de mooiste radio van drie minuten. De publiekslieveling werd De ZMOK-viooltjes van Iona Daniel & Rineke Roosenboom. Rineke had er net de schrijfresidentie op zitten, dus er zaten voor deBuren twee bekende gezichten op het winnaarspodium.

“De jongen, de haag, het bankje toont een klein alledaags moment, opgetild naar iets poëtisch en universeels.”

Uit het juryverslag

Leuk extraatje: Eva Moeraert behaalde in augustus 2017 de eerste prijs HearSay Audio Prize 2017 op het International HearSay Audio Arts Festival in Ierland met haar inzending voor Korte Golf uit 2016, Stairway To Heaven (in boxershort). (Onbekende radiostem scoort internationaal, HLN Gent).

Winnaar Korte Golf 2017: Yelena Schmitz.

Publieksfavoriet 2017 (Iona Daniel & Rineke Roosenboom).

De jury bestond uit Hiske Versprille (culinair recensent voor het Parool en oud-schrijf­ resident Parijs 2013), Eva Moeraert (docent Arteveldehogeschool en winnaar Korte Golf III én IV) en Randy Vermeulen (­producer bij VPRO Dorst (Bob) en producent bij Vossenfilms). De presentatie was in handen van Katharina Smets (In the dark) & Lotte Van Gaalen (Grenzeloos Geluid).

De zes beste inzendingen werden uitgezonden op NPO Radio 1 (Nederland) in het programma RadioDoc (VPRO/NTR).

De winnaar werd verder via Radio 1 (België) bekend gemaakt. De jongen, de haag, het bankje werd ook op SoundCloud geplaatst, waar het eind 2017 al 500 keer beluisterd werd.

Een groot deel van de inzendingen van de vijf edities van Korte Golf zijn trouwens op SoundCloud te beluisteren.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

37 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

AUDIORESIDENTIE EN EXPERIMENTEREN

Sinds 2016 vindt elk jaar ook een audio­ residentie plaats (zie ‘Productie’). Bij evaluatie­ gesprekken met de betrokken scholen werd beslist om aan de resultaten van deze residentie een publiekspresentatie te verbinden. Hier vloeiden de luisterlunches en een audiotour door het Lloyd Hotel uit voort. Tijdens de lunches werden verschillende audiodocumentaires voor publiek afgespeeld en tijdens de audiotour kon een groep in verschillende kamers van het Lloyd Hotel documentaires beluisteren en in gesprek gaan met de makers.

Wegens de wisselende kwaliteit van de resultaten, de zeer uiteenlopende thema’s en het niveauverschil tussen de Vlaamse en Nederlandse studenten (In Vlaanderen een opleiding van 4 jaar, in Nederland één semester radio) werd beslist om in 2018 geen luisterlunches meer in te plannen. De audiotour in het Lloyd Hotel, als activiteit in de Maand van de Geschiedenis, kon dan weer op zulk een enthousiasme rekenen van de eigenaars van het Lloyd Hotel, dat er plannen zijn om een soortgelijke activiteit in 2018 nog veel intenser te steunen vanuit het hotel zelf.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

38 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

5. PRODUCTIE 5.1 SCHRIJFRESIDENTIE PARIJS In 2017 trok deBuren voor de zesde keer met jong schrijftalent uit de Lage Landen naar Stichting Biermans-Lapôtre in Parijs. Uit 212 inzendingen werden achttien jonge makers geselecteerd. Deze prozaschrijvers, essayisten, dichters, theatermakers en journalisten – de jongste 22 en de oudste 30 jaar – dompelden zich twee weken onder in de grootstad en leerden over de grenzen heen elkaars werk kennen. Ze gingen ter plaatse in gesprek met Jeroen Olyslaegers, Maud Vanhauwaert, David Van Reybrouck, Gloria Wekker, Koen van Bockstal en Tiziano Perez.

Na afloop leverde iedereen twee teksten in: een vrije tekst en een opdrachttekst ­waarbij we negen deelnemers vroegen een artistieke reactie te schrijven over het thema ‘tijd’. De andere helft schreef over ‘geluk’.

Op basis van feedback tijdens de voorgaande editie werd in 2017 een intensiever begeleidingstraject uitgestippeld. Naast een ­kennismakingsdag met de hele groep in Brussel en een groepsgesprek over de opdrachtttekst in Parijs, had iedere deelnemer drie individuele gesprekken met Willem Bongers-Dek en Marianne Hommersom: een voorafgaand aan de residentie, een tijdens de residentie en tot slot een kort gesprek na de deadline.

PUBLICATIES

De opdrachtteksten werden in de aanloop naar de Nacht van de Geschiedenis (Amsterdam) en De Maakbare Tijd (Tongeren) – die dezelfde thema’s centraal hadden staan – gepubliceerd in het digitale Magazine op www.deburen.eu, waar ­uiteraard ook de overige residentieteksten te lezen zullen zijn.

Een deel van de teksten verscheen al in (voor) publicatie of heeft een publicatie gepland staan in 2018 in (literaire) tijdschriften als Oogst, de-Gids.nl, Hollands Maandblad, Vogue, Septentrion en Tirade. De Parijstekst van Hélène Christelle Munganyende werd opgenomen in de bundel Zwart (Atlas

De deelnemers van 2017 Sarah Arnolds, Yousra Benfquih, Julie Cafmeyer, Malu de Bont, Kees de Haan, Jana De Kockere, Esther De Soomer, Sabrine Ingabire, Pieter Kranenborg, Lotte Lentes, Sereh Mandias, Giuseppe Minervini, Hélène Christelle Munganyende, Tjeerd Posthuma, Rineke Roosenboom, Anne Schepers, Bob Vanden Broeck en Steffie Van Neste. © Marianne Hommersom

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

39 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

Contact) waarin ook Sabrine Ingabire (resident in 2017) en Heleen Debeuckelaere (resident in 2016) een bijdrage publiceerden.

In 2017 verschenen dichtbundels van drie oud-schrijfresidenten met daarin ­gedichten die tijdens hun residentie werden geschreven: • Carmien Michels (Parijs 2016) We komen van ver (Polis, 2017) • Charlotte Van den Broeck (Parijs 2015) Nachtroer (De Arbeiderspers 2017) • Lies van Gasse (Parijs 2014) Wassende stad (Wereldbibliotheek 2017)

DE SCHRIJFRESIDENTEN OP HET PODIUM | MAIS OUI, PARIS!

Tijdens twee presentatieavonden kregen de deelnemers de kans hun teksten en ervaringen uit Parijs te vertalen naar een podiumpresentatie bij deBuren en in de Brakke Grond. Voor sommige betekende dit een eerste podiumkans. Het jonge Vlaamse jazzduo LINUS (Ruben Machtelinckx & Thomas Jillings) vulde het muzikale luik van Mais oui, Paris! in, geïnspireerd door de teksten van de schrijfresidenten.

© Marianne Hommersom

Mais oui, Paris! bij de Brakke Grond.

© Marianne Hommersom

Yousra Benfquih tijdens Mais oui, Paris! bij deBuren.

Sabrine Ingabire, Yousra Benfquih, Lotte Lentes en Jana De Kockere droegen hun opdrachtteksten rond het thema tijd voor in een volle zaal in de Velinckx in Tongeren tijdens de maakbare tijd, de afsluiting van het Moment-festival.

EVALUATIE

Na de residentie werden de deel­ nemers gevraagd een digitale enquête in te vullen waarin gepeild werd naar hun ervaringen via gesloten en open vragen. Vijftien van de achttien deelnemers vulden deze in. De algehele evaluatie is ronduit positief, zowel over de ervaringen tijdens de residentie, het contact met de Vlaams-Nederlandse generatiegenoten (zowel persoonlijk als professioneel), als de organisatie en communicatie vanuit deBuren. Gevraagd naar de drijfveer om zich kandidaat te stellen werden vooral het sociale aspect, de uitdaging en het unieke van deze residentie genoemd. Vrijwel alle deelnemers zien de residentie een blijvende invloed hebben op hun schrijverschap en sommigen zien mogelijkheden voor nieuwe samenwerkingen.

Kritiek en suggesties kwamen voornamelijk bij de gespreksavonden (meer thematische variatie) en de redactionele begeleiding (invulling van het groepsgesprek). Het nieuwe begeleidingstraject werd positief ervaren en de komende editie verfijnd; organisatorisch is dit voor deBuren erg intensief.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

40 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

‘De Parijsresidentie heb ik als absoluut fantastisch ervaren. (…) Ik voelde me veilig en gewaardeerd. Ik heb vriendschappen voor het leven gemaakt, heb twee weken lang ongestoord kritisch en onderzoekend door het leven kunnen gaan en heb daarbovenop ook nog ontzettend veel gelachen en plezier gemaakt. Het is een van de mooiste ervaringen uit mijn schrijvende leven geweest en ik denk er nog bijna dagelijks met ongelooflijk veel plezier aan terug.’

Schrijfresidentie in gesprek met Gloria Wekker.

Uit de enquête over Parijs 2017

PARIJS… EN VERDER

Oud-schrijfresidenten Gertjan Willems, Judith van der Wel, Emma Lesuis, Simone van Saarloos, Floris Solleveld, Merlijn Kerkhof, Heleen Debruyne en Nikki Dekker schreven Een ode aan… in het kader van de reeks Made in Europe. Andere oud-schrijfresidenten doken dan weer op als moderator, jurylid of gastspreker in diverse programma’s van deBuren: Carmien Michels, Heleen Debruyne, Rebekka de Wit, Anneleen Van Offel, Gertjan Willems en Sanne De Wilde.

Oud-schrijfresidenten vonden ook elkaar. Zo was Davy Verbeke te gast in het podcastprogramma Ondercast van mede-resident Lisa Weeda. Hiske Versprille was jurylid tijdens de Korte Golf Radioprijs, waar Katharina Smets de drijvende kracht achter is. Oud-schrijfresidenten die debuteerden in 2017: Sytske van Koeveringe, Yannick Dekeuckelaere, Jan Postma, Jan De Deken, Persis Bekkering, Carmien Michels (poëziedebuut).

5.2 AUDIORESIDENTIE Naast de zesde schrijfresidentie in Parijs, vond in Amsterdam en Brussel voor de tweede keer ook een audioresidentie plaats.

Later op het jaar volgende een evaluatie in Brussel, waarop de eindresultaten te horen waren en gezamenlijk becommentarieerd werden.

Dank zij de bemiddeling en een beperkte financiële inbreng van deBuren kregen studenten van het RITCS (Royal Institute for Theatre, Cinema & Sound, Erasmushogeschool Brussel) de gelegenheid om in hun derde opleidingsjaar een week lang te verblijven in het Amsterdamse Lloyd Hotel. Ze ontmoetten er leeftijdsgenoten van de opleiding journalistiek van de Hogeschool van Amsterdam, werkten samen en kwamen elk terug met een audiodocumentaire van 15 à 20 minuten.

In totaal waren op die manier tien studenten van het RITCS en vijfentwintig studenten van de Hogeschool Amsterdam bij deze audioresidentie betrokken, naast vijf docenten.

© Marianne Hommersom

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

41 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

5.3 CITYBOOKS citybooks ging in 2017 het zevende jaar in. Intussen zijn 27 steden opgenomen in het project en werden er in totaal 122 citybooks geschreven door internationale auteurs, zowel gevestigde namen als jong talent. Vanaf 2017 sturen we daarnaast niet één maar twee fotografen op pad om een visueel stadsportret in 24 beelden te maken.

CITYBOOKS DUITSLAND: KARLSRUHE & MÜNSTER

Vlaanderen en Nederland waren in 2016 samen gastland op de Frankfurter Buchmesse. In de ruimere context daarvan landde citybooks in Duitsland. In 2017 werden de citybooksteksten over Münster van Erik Lindner, Carmien Michels en Alida Bremer, en die over Karlsruhe van Maarten van der Graaff, Els Moors en Monika Rinck gepubliceerd, vertaald naar Engels, Nederlands en Duits en opgenomen als podcast. Ook werd de fotoreeks over Karlsruhe van João Tabarra online geplaatst.

De portrettenreeks die Sofie Knijff in Münster fotografeerde was reeds in 2016 te bewonderen, een fysieke tentoonstelling in juni 2018 is in voorbereiding.

© João Tabarra

citybooks Karlsruhe.

citybooks Münster: Anna Eble (vertaler), Carmien Michels, Hermann Wallmann (partner), Sofie Knijff, Erik Lindner en Alida Bremer.

IEPER

In de zomer van 2017 was de Ierse Dermot Bolger als laatste citybooksresident te gast in Ieper. Met zijn scherpe, ironische analyse van de moderne samenleving, maar met tegelijk zijn kennis en respect voor de geschiedenis van de twintigste eeuw is Bolger in het voorlaatste jaar van de eeuwherdenking van WO I uitstekend geplaatst om citybooks Ieper af te sluiten. Zijn residentie viel samen met de herdenking van de honderdste sterfdag van Ledwidge. Op 31 juli droeg Bolger tijdens de herdenkingsplechtigheid bij het monument een tekst voor. © Sofie Knijff

citybooks Münster.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

42 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

Dermot Bolger.

Op 22 april 2018 wordt citybooks Ieper in stijl afgerond met een evenement dat samenvalt met de twintigste verjaardag van het In Flanders Fields Museum.

HAARLEM

In een vierjarige samenwerking met de stad Haarlem ging citybooks daar in 2017 van start, als 25e stad in het project. Kristien Hemmerechts was de eerste citybooksresident. Tijdens een goedbezocht publiek moment in de Toneelschuur vertelde ze over haar ervaringen.

In haar citybook Haarlem afgeharkt verwondert de schrijfster zich over de stad en haar inwoners en leert over het Nederlandse verleden. Vanwege de levendige stripscene werd besloten om voor het visuele luik geen fotografen maar stripauteurs uit te nodigen. De veelgeprezen striptekenaar Ulli Lust, afkomstig uit Oostenrijk maar woonachtig en werkzaam in Berlijn, zal haar ervaringen in Haarlem tekenen. Haar citybook zal tentoongesteld worden tijdens het Stripdagenfestival 2018.

BRUGGE

Tijdens het festival Bru-Taal werd citybooks Brugge gelanceerd, met Hagar Peeters als eerste gast. Ze schreef er het citybook Het portret. In 2018 is de volgende resident debutante Hannah Roels. citybooks Brugge is een samenwerking met Kaap Creative Compass, Brugge Plus en stad Brugge.

© Mike Nicolaassen

Kristien Hemmerechts.

© Koos Breukel

Hagar Peeters.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

43 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

LEEUWARDEN

In november ging citybooks Leeuwarden van start tijdens het Explore the North Festival. In het kader van LeeuwardenFryslân culturele hoofdstad 2018 worden vier auteurs (en twee fotografen) uitgenodigd om over de Friese hoofdstad te schrijven, in samenwerking met partners Explore the North en Lân fan taal. Arjan Hut, Erik Vlaminck en Hassan Blasim hebben hun citybooksresidentie al achter de rug, op moment van schrijven worden hun teksten vertaald naar het Engels, Nederlands en Fries. Met alle auteurs werd een publiek moment georganiseerd in de stad. Tijdens Explore the North Festival 2018 worden alle citybooks over Leeuwarden gepresenteerd.

VERTAALPROJECT

Het Translation Project waarbij Britse studenten Nederlands een citybook naar ­ het Engels vertalen begint stilaan een traditie te worden. Coördinator Henriëtte ­ Louwerse (Universiteit Sheffield) geeft het recept: ‘Neem één gastauteur, één professionele vertaler, drie universitaire docenten, vijfendertig studenten Nederlands van drie universiteiten in het Verenigd Koninkrijk en je hebt de opstelling voor het jaarlijkse UK Collaborative Translation Project.’

© Van der Graaff

Hassan Blasim, Erik Vlaminck en Arjan Hut.

OOK IN 2017 VONDEN CITYBOOKS HUN WEG NAAR LITERAIRE TIJDSCHRIFTEN:

• Erik Lindners citybook (Münster) Roeiers op de Aasee in de Poëziekrant.

• Carmien Michels’ citybook (Münster) Niet lang meer in DW B 2017-2.

• Maarten van der Graaffs citybook (Karlsruhe) DOLOR: officiële punk in Karlsruhe in DW B 2017-3.

• Monika Rincks citybook (Karlsruhe) Kantelbeeld Karlsruhe in Terras (Nederlandse vertaling van Miek Zwamborn).

• Carmien Michels schreef in Münster niet alleen haar citybook Niet lang meer, maar ook enkele gedichten. Deze waren te lezen in Gierik NVT en staan ook in haar debuutbundel We komen van ver (Polis 2017).

In februari en maart verbleef Carmien Michels drie weken als gastschrijver aan de University of Sheffield, University of Nottingham en University College Londen.

In november stak Maarten van der Graaff het Kanaal over voor een tour langs diezelfde universiteiten. Literair vertaler Jonathan Reeder leidde het vertaalproces van Carmien Michels’ citybook Niet lang meer (Not long now) in goede banen.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

44 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

De vertaling van het citybook DOLOR: Officiële punk in Karlsruhe (DOLOR: Official punk in Karlsruhe) van Maarten van der Graaff werd begeleid door Laura Watkinson.

Tijdens hun verblijf gingen de schrijvers uitgebreid in gesprek met de studenten.

Carmiens bezoek werd afgerond met een vertaalsymposium. Maarten trad op in Londen en de vertaling werd voorgesteld in de Nederlandse Ambassade in Londen.

Het vertaalproject is onderdeel van het gastschrijversprogramma van de Taalunie. Het bezoek van Carmien Michels en het vertaalsymposium zijn mede mogelijk gemaakt door het Vlaams Fonds voor de Letteren, deBuren en het Flanders House, de vertegenwoordiging van de Vlaamse regering in het Verenigd Koninkrijk. Het bezoek van Maarten van der Graaff en zijn optreden in Londen werd mede mogelijk gemaakt door het Nederlands Letterenfonds, deBuren en de Nederlandse Ambassade in Londen.

PRESENTATIES

citybooks @ Europalia Indonesia Literaire middag met Annelies Verbeke, Gustaaf Peek en Bouke Billiet Annelies Verbeke, Gustaaf Peek en Bouke Billiet gingen op uitnodiging van deBuren twee weken naar Indonesië om een citybook te schrijven. Tijdens EUROPALIA INDONESIA gingen deze auteurs in gesprek met Jildou Fabriek (stagiaire deBuren in 2017) over hun ervaringen in Jakarta en Semarang.

Made in Europe Waarom verlangen wij te reizen?

Frank Westerman (citybooks Tbilisi) en fotografen Pieter-Jan De Pue (citybooks Yerevan), Sofie Knijff (citybooks Münster) en Sanne De Wilde (citybooks Gent) waren te gast bij deBuren voor een literairfotografische avond over het verlangen te reizen. Emma Lesuis (City One Minutes, Stellenbosch) bracht een ode aan de reislust.

CITYBOOKSAUTEURS IN HET PROGRAMMA VAN DEBUREN:

• Ingrid Winterbach (Grahamstown) was te gast tijdens avond van de Afrikaanse roman.

• Maxim Februari (Turnhout) stelde zijn nieuwste boek Klont voor.

• Carmien Michels (Münster) trad op als slam poet.

• Maud Vanhauwaert (Lublin), Carmien Michels (Münster) en Rebekka de Wit (Antwerpen, Venetië) werden geselecteerd voor het talentontwikkelingsproject CELA. • Abdelkader Benali (Sheffield, Skopje) en Annelies Verbeke (Jakarta, Gent) namen deel aan een debat over culturele toeeigening in de literaire wereld.

• Maarten van der Graaff (Karlsruhe) was te gast tijdens een literaire lunch.

• Onder de festivalgasten van het Passa Porta Festival waren heel wat auteurs die een citybook schreven: Jeroen Olyslaegers, Thomas Gunzig, Saskia de Coster, Dulce Maria Cardoso, Michael Bijnens, Niña Weijers, Maud Vanhauwaert, Caroline Lamarche, Peter Holvoet-Hanssen, Rebekka de Wit, Christophe Van Gerrewey en Carmien Michels.

BRUIKLEENTENTOONSTELLINGEN

Sanne De Wilde | citybooks Gent tentoongesteld in Antwerpen tijdens een pop-up tentoonstelling.

Patrick De Spiegelaere | schrijversportretten tentoongesteld in Maldegem tijdens een retrospectieve over deze fotograaf.

CECG

CECG was een Europees gefinancierd project waarvan deBuren (o.a. met citybooks Ieper) partner was. De evaluatie was gunstig: HERA noemde ‘the level of dissemination of the project outcomes’ zelfs ‘very high, very convincing and moreover substanstial’.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

45 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

5.4 EUROPEES PROJECT CELA Achter de schermen waren we al sinds 2014 bezig met de voorbereidingen van een grote Europese aanvraag in samenwerking met verschillende relevante partners. In 2017 werden onze inspanningen eindelijk beloond: de Europese Unie maakte bekend ons nieuwe Europese talentontwikkelingsprogramma voor literaire makers te ondersteunen. De pasgeborene heet CELA: Connecting Emerging Literary Artists.

CELA introductieweek: groepsfoto bij deBuren.

De zeven CELA-partners delen het geloof in de noodzaak van een duurzame infrastructuur voor literaire talentontwikkeling. Daarmee kunnen we de diversiteit van de Europese literatuur behouden. En we kunnen, onafhankelijk van de door bestsellers gedomineerde markt, uiteenlopende literaire talenten een duw in de rug geven.

Hoofdaanvrager is het Nederlandse productiehuis Wintertuin en in Brussel trekt het Internationaal Literatuurhuis Passa Porta mee aan de kar. In totaal werken zeven hoofdpartners in zes landen samen om 18 talentvolle schrijvers, 24 vertalers en 6 beginnende literair professionals een intensief traject aan te bieden, gericht op het ontwikkelen van vaardigheden en een internationaal netwerk.

Uitzonderlijk is dat het project literaire talenten de mogelijkheid biedt in een vroeg

stadium van hun carrière intensief en internationaal samen te werken. Ook krijgen ze de kans om zich te presenteren aan een internationaal publiek. Bovendien geeft CELA de kleinere talen een grote kans: het project laat het geluid van de kleine stemmen horen in een koor dat vaak gedomineerd wordt door de grote zangers.

Middels schrijfopdrachten en intensieve begeleiding richt CELA zich ook op het creëren van nieuwe digitale mogelijkheden voor literaire makers en op het ontwikkelen van nieuwe manieren om inkomsten te verwerven als schrijver of vertaler. Op deze manier bouwen de geselecteerde talenten zowel verder aan een internationale literaire carrière als aan een kansrijke zelfstandige beroepspraktijk.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

46 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

CELA loopt van de zomer van 2017 tot en met de zomer van 2019. Gedurende het eerste jaar worden de talenten met een ontmoetingsweek, masterclasses, residenties en een montageweek voorbereid op de Europese literaire markt. In het tweede jaar van het traject worden de talenten geïntroduceerd op de Europese literaire markt. Dat gebeurt in 2018 en 2019 via een internationale marketingen publiciteitscampagne, een Europese tour langs zes grote festivals en diverse netwerkmomenten met bekende schrijvers, uitgevers en literaire organisaties.

In september 2017 organiseerden deBuren en Passa Porta een veelzijdige introductieweek met in totaal 65 verschillende activiteiten, gaande van vergaderingen tussen directeurs en projectmanagers over workshops waarbij alle deelnemers al even konden proeven van de specialisatiecursussen tot een meertalige literaire avond waarop schrijvers, vertalers en literaire professionals zich aan het Brusselse publiek presenteerden.

Sfeerbeelden CELA introductieweek.

Namens Vlaanderen nemen Carmien Michels, Maud Vanhauwaert en Rebekka de Wit deel aan het traject, Nederland zendt Joost Oomen, Lotte Lentes en Simone Atangana Bekono Europa in (zie foto v.l.n.r.). Aardig detail: vier van deze zes deelnemers gingen eerder al met deBuren op Parijsresidentie en drie van hen schreven al eens een citybook.

© Marianne Hommersom

De drijvende krachten achter CELA zijn: Wintertuin (Nederland, projectleider), Passa Porta (België), Booktailors (Portugal), Pisa Book Festival (Italië), Escuela de Escritores (Spanje), Cinepub (Roemenië) en Vlaams-Nederlands huis deBuren. Het programma wordt mee mogelijk gemaakt dankzij de steun van het programma Creatief Europa van de Europese Unie.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

47 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

5.5 GRENSVERKEER Samen met de Brakke Grond geeft deBuren jong theatertalent met één been in Vlaanderen en één in Nederland duwtjes in de rug. In 2017 werkte Yinka Kuitenbrouwer met steun van Grensverkeer haar documentaire performance Kan dus niet af. Ter voorbereiding dompelde ze zich drie maanden onder in de leefwereld van jongvolwassenen met psychische stoornissen. Het stuk toerde in Gent, Amsterdam, Antwerpen, Brugge en Oostende.

Muzikant/theatermaker Marieke Dermul schreef een Europese Burgerpopsong waarmee ze haar mede-Europeanen wil verenigen onder het aloude optimistische idee Europa. Hoe onderling verbonden voelen de Europeanen zich vandaag de dag? In de loop van 2017 trok ze door het oude continent op zoek naar antwoorden, in december ging ze in de Brakke Grond in première. En Enkidu Khaled werkte zijn Working Method af voor Edinburgh Festival Fringe 2017 (i.k.v. Big in Belgium).

© Bart Grietens

Marieke Dermul

© Bart Grietens

Enkidu Khaled

5.6 TALENTBEGELEIDING Gedurende het jaar organiseert deBuren diverse projecten en trajecten waarbinnen talentbegeleiding centraal staat of anderszins een rol speelt. Zo is de schrijfresidentie inmiddels uitgegroeid tot een vaste waarde doorheen het jaar, participeren we voor de tweede maal aan Talent op Tilt en vierden we de tiende verjaardag van Het Schrijversgevang door samen met De Monty een specifiek traject op te zetten rond theaterschrijftalent.

Talent op Tilt is een uniek talentontwikkelingstraject dat jonge auteurs de kans biedt om met professionals uit onder andere het ­ boekenvak aan het werk te gaan. Na een eerste editie in 2016, werden eind 2017 drie nieuwe talenten geselecteerd.

Yelena Schmitz, Elianne van Elderen en Sander Hobin worden intensief begeleid door literair redacteuren van uitgeverij De Geus, Atlas Contact en Uitgeverij Vrijdag.

Daarnaast werken ze ook nog eens hard aan hun p ­ erformance en presentatie van eigen werk samen met het Zuidelijk Toneel en Poetry Circle. Tijdens een introductiedag, georganiseerd door deBuren en Uitgeverij vrijdag kregen de talenten een inkijk in literaire ondernemerschap en de

uitgeverswereld om een realistische kijk op het beroepenveld te ontwikkelen.

Naar aanleiding van de tiende verjaardag van Het Schrijversgevang, vroeg organisator De Monty aan deBuren om hun jaarlijkse theaterschrijfresidentie met een talentontwikkeltraject te omkleden. We gingen daar graag op in en organiseerden een drietrapsraket: een open oproep, een workshopronde en begeleiding tijdens de residentie. De open oproep leverde 54 valabele dossiers op.

Na een eerste juryronde nodigden we 10 kandidaten uit voor een theaterschrijfdag bij deBuren met workshops door Stijn Devillé

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

48 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

(Het nieuwstedelijk), Jan Peter Gerrits (Toneelgroep Amsterdam) en Freek Vielen (De Nwe Tijd). Deze heren selecteerden vervolgens Gaea Schoeters, Michiel Cox en Moya De Feyter voor de residentie en begeleidden hen tijdens het maakproces. Op zondag 10 september speelden de Roovers, ‘t Barre Land en Matthias de Koning met Conservatorium Antwerpen vervolgens hun gloednieuwe theaterstukken.

Ook op minder voor de hand liggende manieren versterkt deBuren talent in Noord en Zuid. Slechts één voorbeeld is de Speech Battle, onze programmareeks die telkens vertrekt van een wedstrijd. Tijdens de avondprogramma’s is er niet alleen aandacht voor het schrijven van goede speeches, de finalisten krijgen ook feedback van professionals om hun schrijfkwaliteiten te verstevigen.

5.7 KANALEN DIGITALE CONTENT Bij de overgang van onze oude naar de nieuwe website botsten we op technische problemen met ons iTunes-account, waardoor het niet meer mogelijk was om nieuwe audiostukken toe te voegen. Het heeft veel voeten in de aarde gehad om het probleem voor te leggen bij Apple, maar uiteindelijk verzamelden we genoeg informatie om de draad weer op te pakken. De webbouwers werken in 2018 verder aan een oplossing. Tot die tijd is een selectie van audiomateriaal te beluisteren via SoundCloud en besloten we tijdelijk minder nieuw audiomateriaal op te laden.

ITUNES

693.972

citybooks gedownload in 2017 • 27 citybookssteden eind 2017 • 122 geschreven citybooks • 3 nieuwe citybookssteden opgestart in 2017

440.137 118.777 1.252.886 > 7.019.359

Radioboeken gedownload in 2017 downloads uit de deBuren-podcast (debatten, lezingen …)

Totaal aantal downloads 2017 (radioboeken, citybooks en deBuren-podcast samen) Luisterverhalen gedownload sinds 2006 (radioboeken en citybooks samen)

SOUNDCLOUD

746 8007

podcasts beschikbaar op SoundCloud eind 2017 plays op SoundCloud (+123% t.o.v. 2016) TOPLANDEN 2392 plays | België (30%) 2355 plays | Nederland (29%) 1636 plays | Verenigde Staten (20%)

De topsteden in België zijn Brussel, Antwerpen en Gent.

De topsteden in Nederland zijn Amsterdam, Utrecht en Eindhoven.

De meest afgespeelde tracks op SoundCloud: Winnaar Rode Oor, Finalist Rode Oor, Rode Oor: teaser

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

49 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

YOUTUBE

148 34.059 91.889 71% 21%

video’s op YouTube weergaven in 2017 (+319,96% t.o.v. 2016) totale kijktijd in minuten in 2017 (+317,58% t.o.v. 2016) door Nederlanders door Belgen

Er is een gigantische piek op ons YouTubekanaal vanaf augustus 2017. Vanaf dat moment blijft de gemiddelde kijktijd ook hoger voor de rest van 2017. Wat opvalt is dat we vooral in Nederland bekeken worden, maar dat is misschien niet zo verrassend als je eenmaal ziet welke de meest bekeken video’s zijn: • • • • •

IM - Annemarie Oster leest grafrede voor Liesbeth List IM - Brigitte Kaandorp over afscheid en kleine dingen IM - Brigitte Kaandorp over oude en nieuwe psalmen IM - Leontien van den Bos leest grafrede voor Brigitte Kaandorp IM - Brigitte Kaandorp over licht en zwaar leven

Jaaroverzicht totaal aantal weergaven YouTube 2017, met piek in augustus.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

50 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

6. INSPIRATIE 6.1 KENNISKNOOPPUNT (CULTUURBELEID) Waar het aanbod van deBuren traditioneel bestaat uit live evenementen voor een breed publiek, richt het Kennisknooppunt de aandacht op vragen die leven bij professionals in het veld van cultuur en cultuurbeleid in Vlaanderen en Nederland. Zij buigen zich gezamenlijk over gedeelde vragen en problematieken en wisselen good practices uit.

In 2017 bogen we ons samen met het Kunstenpunt Vlaanderen, het TheaterFestival en de Nederlandse Actiegroep Podiumdocumentatie over voorzienbare problemen in de praktijk van podiumdocumentatie en good practices om die op te lossen. Met andere woorden, hoe zorgen we voor een kwalitatief en doorzoekbaar geheugen van onze Vlaams-Nederlandse theatergeschiedenis?

Ook in 2017 gingen Vlaams minister van Cultuur Sven Gatz, Joop Daalmeijer, oud-voorzitter van de Nederlandse Raad voor Cultuur, Tom Bonte, directeur van de Beursschouwburg en Gerdien Verschoor van Codart in gesprek over hoe cultuur kan omgaan met besparingen.

6.2 EXPERTISE DEBUREN Zoals elk jaar waren er een aantal vragen voor bezoeken aan en presentaties over deBuren. Op 15 september kwamen studenten neerlandistiek van de universiteit van Debrecen (Hongarije) kennismaken met deBuren. Ze woonden na een rondleiding een lunchconcert bij. Op de Executive Day van Alex van Groningen (400 deelnemers) in Brasschaat gaf Wim Vanseveren een presentatie over deBuren (21 september) en op 7 november bezocht ook de Orde van de Prince Pajottenland deBuren.

EXPERTISE ANN

• Lid van het college van voorzitters van de beoordelingscommissies binnen het Kunstendecreet (2015-2019).

• Lid van verschillende adviescommissies van het Vlaams Audiovisueel Fonds: Filmlab, Media, (plaatsvervangend lid) documentaire, Vlaams-Nederlandse en Vlaams-Waalse coproducties.

• Voorzitter RoSa, Vlaams kenniscentrum gender en feminisme.

• Bestuurslid Wilde Westen, concert- en festivalorganisator met interregionale uitstraling op het gebied van geluidskunst, hedendaagse muziek, jazz, klassiek, pop, rock, en alle mogelijke kruisbestuivingen.

• Bestuurslid Alexander Vantournhout (Tölt vzw).

• Bestuurslid Vlaams-Marokkaans Huis Darna.

• Redactielid Rekto:verso.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

51 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

EXPERTISE DEBBIE

• Vast commissielid van het VAF Mediafonds.

• Jurylid categorie televisiedocumentaires tijdens het Docville Internationaal Documentaire Festival.

• Jurylid stripscenariowedstrijd Stripgids.

Debbie Marbus werd geïnterviewd in het Vlaamse radioprogramma De Wereld Vandaag op Radio 1 naar aanleiding van de erotische literaire schrijfwedstrijd Het Rode Oor.

EXPERTISE WILLEM

• Secretaris van de raad van bestuur van literatuurkritisch platform De Reactor.

• Ondervoorzitter van de raad van bestuur van De Nwe Tijd.

• Adviseur bij het Vlaams Fonds voor de Letteren.

• Adviseur bij het Nederlands Letterenfonds.

• Lid adviserend comité van de nieuwe Vlaamse boekenprijzen De Hugo’s.

• Jurylid van de Nieuwe Types Prijs 2017 (laureate: Yelena Schmitz).

• Letterenjurylid van de Ultima’s (laureaat: Jeroen Olyslaegers).

• Redactielid DW B tot en met november 2017.

• Lid adviesraad Fringe Festival Amsterdam (voorjaar 2017) • Deelname focusgroep ‘schrijfinitiatieven bij jongeren met een cultureel-diverse achtergrond’ voor Creatief Schrijven en de Wetenschapswinkel.

• Gastcollege Universiteit Utrecht over het Vlaams-Nederlandse literaire veld (12 oktober).

• Voordracht ‘Zoek de fout: succes is een keuze’ op alumniavond RMA Nederlandse Letterkunde (20 juni)

Gedurende het gehele jaar adviseert Willem Bongers-Dek diverse geschreven media (op papier en online) over schrijftalent dat zij kunnen benaderen voor opdrachten. Twee voorbeelden: Neerlandia vroeg naar aanleiding van Willems advies aan Heleen Debeuckelaere (oudschrijfresident) om Kader Abdolah te interviewen over culturele toe-eigening (jaargang 121, 2017, nummer 3). En Steffie Van Neste (oud-schrijfresident) schreef in juli en september haar eerste twee stukken voor De Reactor.

Tijdens Happy Hour sprak Willem in het kader van Europalia Indonesia over doceren in Indonesië en citybooks Jakarta en Semarang (3 november, Klara). Verder contribueerde hij aan een artikel in Knack over Simon Carmiggelt (28 november, Knack) en zat hij in de Klara-studio om het over Willem Elsschot te hebben in Pompidou (11 december, Klara).

EXPERTISE XANDER

Op 29 juni organiseerde Stichting Jonge Historici de uitverkiezing van de Jonge Historicus van het Jaar 2017. Xander Stroo zetelde in de jury die de kandidaten selecteerde voor deze verkiezing. Kayleigh Goudsmit was de gelukkige winnaar.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

52 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

7. VERBINDING 7.1 GRENSVERLEGGERS

Eind 2017 lanceerde deBuren het ambitieuze driejarige programma Grensverleggers. Met financiële steun van de Nederlandse provincies Zeeland, Noord-Brabant en Limburg werken we in de geest van het BesteBuren-feestjaar als makelaar en bruggenbouwer verder aan de versterking van cultureel-artistieke banden tussen Vlaanderen en Nederland, dit keer met extra aandacht voor de Zuid-Nederlandse grensstreek. Drie jaar lang (2018, 2019, 2020) zullen wij jaarlijks 200.000 euro investeren in Vlaams/(Zuid-)Nederlandse artistieke en culturele projecten. December 2017 werd het eerste project van Grensverleggers goedgekeurd, een project van festival Cement in ’s-Hertogenbosch waarbij jong theatertalent (makers en dramaturgen) en gevestigde makers/dramaturgen in gesprek gaan over de vraag of en hoe kunst de wereld kan verbeteren.

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

53 / 54

DEBUREN JAARVERSLAG 2017

7.2 PARTNERS deBuren kent een brede traditie van partnerschappen. Het is nu zaak om te focussen op een actualisering daarvan. We geven daarbij prioriteit aan relevante partners met een duidelijke toegevoegde waarde, bijvoorbeeld op het vlak van achterban en publiekswerving.

Dit waren de partners van 2017 Actiegroep Podiumdocumentatie — Algemene Afvaardiging van de Vlaamse Regering in Den Haag — Antwerpen Boekenstad — Arenberg — Belgisch Stripmuseum — Beursschouwburg — Boekhandel De Reyghere — Booktailors — Bozar — Canvas — CHOOSY — Cinema Zuid — Cinepub — Claire Beke (Communicatie in Cultuur) — Concertgebouw Brugge — Concertzaal Handelsbeurs — Conijn Film — Creatief Europa van de Europese Unie — Crosstalks — Curieus — de Ambassade van Argentinië in België — de Brakke Grond — Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience — Maand van de Geschiedenis — de Nederlandse Ambassade — de Nederlandse Taalunie — De Pacificatielezingen vzw — De Permanente Vertegenwoordiging in de Europese Unie van Nederland — De Roma — De Standaard — de VELINX — Departement Cultuur, Jeugd en Media van de Vlaamse Overheid — DW B — Escuela de Escritores — EUNIC — Europalia arts festival — EUROPALIA INDONESIA — FairFin — Festival van de Gelijkheid — Filmfestival Oostende — Fonds Pascal Decroos — Frankfurter Buchmesse 2016 — Furia — Scheppersinstituut — FWO — GC De Kriekelaar — Gelijke Kansen Vlaanderen — Go Short — Goethe Institut Brüssel — Grenzeloos Geluid — het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen — het Mediafonds — het Rijksmuseum — Het zoekend hert ° The searching deer — Hogeschool van Amsterdam — IDFA 2017 — In The Dark — Instituut voor de Nederlandse Taal — Internationaal Kortfilmfestival Leuven — JESSA — Journalismfund.eu — KAAP — Koninklijk Museum voor Midden-Afrika — KU Leuven — Kultuurfaktorij Monty — Kunsttijdschrift Vlaanderen — Laurens Ham — Lloyd Hotel & Culturele Ambassade — MediaNet Vlaanderen — Minerva — MO* — MoMeNT — Museum M — Nederlands Letterenfonds — OneWorld — Ons erfdeel — Openbare Bibliotheek Brugge — Pakhuis de Zwijger — Passa Porta — Passa Porta Bookshop — Pisa Book Festival — ProDemos — Prometheus — RITCS — Scratch Books — Sien Eggers — Sofie Palmers — Steunpunt Diversiteit en Leren Ugent — Stichting Perdu — Stimuleringsfonds voor de Journalistiek — STUK — Terras — The Institute of Ideas — The European Union Prize for Literature — TheaterFestival — Tim Van Laere Gallery — Uitgeverij Lannoo — Universiteit Gent — Viewpoint Productions — Vormingplus — VPRO — Vredesactie — VUB — VUB (De Debatten) — VVJ — VVOJ — Week van de Afrikaanse roman — Wereldbibliotheek — werkgroep NIT — Wetenschappelijk Tijdschrift Eos — Wintertuin — WRR — Zebrastraat — Zuidcafé

INHOUDSTAFEL | ORGANISATIE | COMMUNICATIE | PRESENTATIE | PRODUCTIE | INSPIRATIE | VERBINDING

54 / 54