Brochure deBuren | programma najaar 2017

Page 1

Programma september - december 2017

Mais Oui Paris Š Bart Grietens

Vlaams-Nederlands huis voor cultuur en debat


deBuren presenteert

voorstellingen, lezingen & debatten

deBuren produceert blogs, podcasts & citybooks

deBuren inspireert

kennisknooppunt voor Noord & Zuid residentie voor jonge (schrijf)talenten

deBuren verbindt

duurzame grensoverschrijdende samenwerking

www.deburen.eu Lees en beluister onze literaire stadsportretten op www.citybooks.eu Beluister onze podcasts op www.soundcloud.com/deburen Beluister onze Radioboeken op www.radioboeken.eu

Leopoldstraat 6 1000 Brussel info@deburen.eu +32 (0)2 212 19 30

Vlaams-Nederlands huis voor cultuur en debat


deBuren najaar 2017 Literatuur Politiek & samenleving Media Economie Wetenschap & geschiedenis Podiumkunsten Film & documentaire Live podcast Cultuurbeleid

4 12 17 21 23 26 28 33 36

deBuren projecten Grensverkeer citybooks

40 43

................................................................................................................. .................................................................

............................................................................................................................. ................................................................................................................ ............................................

........................................................................................ .....................................................................

................................................................................................... ...............................................................................................

.................................................................................................

............................................................................................................

Vlaams-Nederlands huis voor cultuur en debat


© Kristof Vadino

Beweging Dit najaar wordt het vernieuwingsproces bij de Buren voor de bezoeker zichtbaar. De oude website heeft keurig zijn dienst gedaan, maar na acht jaar was hij niet meer aangepast aan de eisen van de tijd. Kort na het begin van de zomer was de ­ lancering. Voor sommigen wordt het aanpassen, alsof iemand op een nacht al je meubels heeft verplaatst. Anderen zullen dan weer ­ ­‘eindelijk’ roepen en nieuwsgierig beginnen te testen. We staan open voor alle op­ merkingen en raadgevingen: interactiviteit is onze nieuwste middle name.

wisselend aanbod. Cook & Look en deBuren hebben Oren kende u al, maar daar komen nu kleurrijke reeksen bij als Broodje Kennis, Luisterlunch, en Literaire Lunch. Een klein uurtje duurt het, nét de tijd om geest én lichaam zuiver te voeden – en wij zorgen voor beide, tegen een bescheiden prijs. Inmiddels hebben we de kaap van 25 citybookssteden bereikt. Haarlem is de tweede Nederlandse stad en de volgende jaren volgt er telkens minstens één. citybooks was het eerste Europees gesubsidieerde dossier van deBuren. Recent kwam daar een tweede groot project bij: CELA, wat staat voor ‘Connecting Emerging Literary Artists’, een verbindend project rond Europees literair talent. Met zeven partners in zes landen, waaronder onze fijne Brusselse collega’s van Passa Porta en de soulmates van Wintertuin uit Nijmegen. Vanuit ons taalgebied krijgen Rebekka de Wit, Maud Vanhauwaert, Carmien Michels, Simone Atangana Bekono, Lotte Lentes en Joost Oomen zo internationale kansen. En een vervolg op de voortreffelijke schrijfresidentie in Parijs, die deBuren sinds zes jaar organiseert en waaraan vier van de zes deelnamen.

Maar een site is natuurlijk slechts een hulpmiddel. Waar het werkelijk om gaat: ons aanbod, dat zoals vroeger ambachtelijk gemaakt wordt. Onze programmatoren shoppen niet in catalogi, maar zoeken zelf nieuwe combinaties of originele formules. Grote namen naast beloftevol talent. Of we testen met zijn allen nieuwe samenwerkingsvormen uit. Na de goede ervaring rond Made in Europe (met Canvas en VPRO), zoeken we andere verrassende partnerschappen op. Met het Lloyd-hotel in Amsterdam bijvoorbeeld of met onderwijsinstellingen in heel ons taal­gebied, zoals de Universiteit Gent, tweehonderd jaar geleden gesticht door de Nederlandse koning.

Het swingt dus bij deBuren. Naar het woord van Pina Bausch: we zijn niet geïnteresseerd in hoe mensen bewegen, maar in wat mensen beweegt.

We leren graag uit onze successen. De toenemende belangstelling voor onze lunch­ programma’s zette ons er toe aan om dit najaar, bij wijze van test, op elke vrijdag een vaste afspraak te maken, met een zeer

Wim Vanseveren Directeur

2


ht

lic

ge it U

Vooraf een ticket kopen kost u minder Vanaf dit seizoen kunt u vooraf kaartjes kopen voor onze activiteiten. Dat kan via onze vernieuwde website (www.deburen.eu), maar ook telefonisch (+32 (0)2 212 19 30) en per mail (info@deburen.eu). Het blijft mogelijk om aan de deur een ticket te kopen, maar dan mist u de reductie die we aanbieden voor wie vooraf reserveert en betaalt. Nieuwe standaardprijs voor activiteiten die bij deBuren plaatsvinden: € 5 voorverkoop (€ 3 voor -26/65+) of € 7 aan de deur (enkel contant). Lunchactiviteiten € 10 voorverkoop (€ 7 voor -26/65+) of € 12 aan de deur (enkel contant). Lunch inbegrepen! Hebt u hier vragen over? Neem contact op via info@deburen.eu of +32 (0)2 212 19 30 en we helpen u graag verder. Sommige activiteiten zijn wel nog gratis, maar ook voor die avonden is het aangeraden om vooraf in te schrijven. De ticketprijzen van activiteiten buitenshuis zijn vaak afhankelijk van de prijzenpolitiek van partners.

3


LITERATUUR

Het Schrijversgevang

Fatena’s Poëziesalon

ZO 10.09  |  20:30 > 22:30

DI 19.09  |  19:30 > 21:30

3 schrijvers, 3 theatergezelschappen, 3 premières

Poëzie op kussens

© Frank Ostyn

Voor het tweede lustrum van het Schrijversgevang werkte initiatiefnemer Kultuurfaktorij Monty samen met deBuren om een nieuwe impuls te geven aan de theaterschrijfkunst. Uit meer dan vijftig kandidaten werden de aanstormende theaterschrijvers Michiel Cox, Gaea Schoeters en Moya De Feyter geselecteerd. Zij worden vanaf maandag 4 september opgesloten in Monty en kopen zich vrij door hun teksten over te dragen aan de Roovers, ‘t Barre Land en Matthias de Koning met Conservatorium Antwerpen, die de drie stukken zondagavond 10 september voor het eerst op de planken brengen.

Stap binnen in het Midden-Oosten en wees welkom bij Fatena Al Ghorra. Deze bijzondere Palestijnse dichteres werd geboren in Gaza City en kwam na een bewogen leven in Antwerpen terecht. Naast haar woorden, bracht ze ook haar dromen mee. De grootste? Een literaire ontmoetingsplek creëren waar toonaangevende dichters van hier en elders elkaar ontmoeten. Met haar poëziesalon blaast ze nieuw leven in een belangrijke Arabische traditie. De beste dichters van twee werelden gaan met elkaar in dialoog. Nu voor de eerste keer in Brussel!

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel. Monty, Montignystraat 3, 2018 Antwerpen.

€ 5 vvk (€ 3 voor -26/65+) of € 7 add (enkel contant).

€ 10  /  €  6, reserveren: www.monty.be.

Reserveren: www.deburen.eu. Organisatie: deBuren en

Organisatie: Kultuurfaktorij Monty en deBuren.

VONK&ZONEN.

4


LITERATUUR

Fictie voor de feiten

t ch

Europees schrijftalent voor het voetlicht

i

l ge t i U

CELA verbindt opkomend Europees literair talent

DI 26.09  |  19:30 > 21:00

Dit najaar gaat CELA (Connecting Emerging Literary Artists) van start: een innovatief, tweejarig Europees talent­ ontwikkelingsprogramma voor schrijvers, vertalers en curatoren. Het doel van CELA is het scheppen van een Europese context voor een nieuwe generatie literaire makers. Met masterclasses en residenties worden de deelnemers voorbereid op de Europese literaire markt, en leren ze te communiceren met een internationaal publiek. In het tweede jaar volgt onder andere een internationale publiciteitscampagne en een Europese tour langs zes grote festivals. Vanuit Brussel geven deBuren en Passa Porta in september de aftrap voor CELA (Connecting Emerging Literary Artists). Tijdens een vijfdaags congres ontmoeten 18 schrijvers, 24 vertalers, 6 literaire professionals én de 7 deelnemende literaire organisaties elkaar ter voorbereiding van een intensief traject dat zich richt op het ontwikkelen van vaardigheden, tools en een netwerk. Op 26 september stellen we hen aan u voor bij deBuren. Een uitgelezen kans om al enkele van deze Europese talenten te leren kennen!

deBuren en Passa Porta vaardigen auteurs Maud Vanhauwaert, Rebekka de Wit en Carmien Michels af.

Organisatie: Wintertuin (Nederland, projectleider),

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel.

Passa Porta (België), Booktailors (Portugal), Pisa Book

€ 5 vvk (€ 3 voor -26/65+) of € 7 add (enkel contant).

Festival (Italië), Escuela de Escritores (Spanje), Cinepub

Reserveren: www.deburen.eu. Organisatie: Passa Porta,

(Roemenië) en Vlaams-Nederlands huis deBuren. Met

Booktailors, Pisa Book Festival, Escuela de Escritores,

de steun van het programma Creatief Europa van de

Cinepub, Wintertuin en deBuren.

Europese Unie.

5


LITERATUUR

Literaire Lunch Het oog van de dichter

Wil is Kan

VR 29.09  |  12:30 > 13:30

WO 04.10  |  13:30 > 16:30

Masterclass Afrikaans

Een duet van poëzie en beeldende kunst

© Brenda Veldtman

In Het oog van de dichter bundelt dichter en essayist Anton Korteweg vijfentwintig duetten van gedichten en schilderijen. De schilderijgedichten vormen samen een denkbeeldig museum waarbij de lichtvoetige essays van Korteweg het commentaar van de eigenwijze directeur zijn in de catalogus. Daarin daagt hij de lezer uit om als een padvinder of rechercheur verbanden te zoeken. Korteweg komt er bij een kop dampende soep over vertellen, samen met een aantal dichters die zich aan het genre van het beeldende schilderijgedicht hebben gewaagd, zoals Luuk Gruwez.

In het kader van de Week van de Afrikaanse roman organiseren we een masterclass Afrikaans. Jana Peeters, auteur van het handboek Taalcursus Afrikaans en docente Afrikaans, en Laura Engels (UGent), nemen samen met de Zuid-Afrikaanse Ingrid Winterbach de Afrikaanse taal onder de loep. Ze gaan dieper in op de ontstaansgeschiedenis van het Afrikaans, de manier waarop het zich onderscheidt van het Nederlands, en de regels die gebruikt worden voor de uitspraak en de schrijfwijze. Met een koppie koffie of tee en koekies. Baie gesellig!

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel. € 10 vvk (€ 7 voor -26/65+) of € 12 add (enkel contant), inclusief lunch. Keuze uit drie soorten soep en het

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel. Reserveren

beste brood van Brussel. Reserveren: www.deburen.eu.

verplicht! € 20 (inclusief boek): www.deburen.eu.

Organisatie: Ons Erfdeel vzw en deBuren.

Organisatie: deBuren en Week van de Afrikaanse roman.

6


LITERATUUR

Mag ek jou soen?

Dag van de Literatuurkritiek

WO 04.10  |  19:30 > 21:30

DO 12.10  |  10:00 > 17:00

Van 29 september tot en met 8 oktober 2017 vindt voor de derde keer de Week van de Afrikaanse roman plaats en trekt het kruim van de hedendaagse Afrikaanse literatuur door de Lage Landen. Op woensdag 4 oktober houdt de karavaan halt in Brussel. deBuren neemt die avond de rol op als matchmaker en koppelt de Zuid-Afrikaanse schrijvers aan Vlaamse en Nederlandse voor een literaire speeddate waar de vonken vanaf vliegen.

Na de geslaagde eerste editie in 2016 organiseert deBuren samen met literair-kritisch platform De Reactor de tweede Dag van de Literatuurkritiek: een nascholingsdag voor docenten in het middelbaar onderwijs. Aan de hand van straffe lezingen en inspirerende workshops bieden we docenten de kans om literatuurkritiek in te zetten in hun lessen. Verwacht sterke sprekers, prikkelende lesideeën en een flinke scheut literatuur.

Week van de Afrikaanse roman

Breng literatuurkritiek in de klas

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel. € 5 vvk (€ 3 voor -26/65+) of € 7 add (enkel contant).

de Brakke Grond, Nes 45, 1012 KD Amsterdam.

Reserveren: www.deburen.eu. Organisatie: deBuren en

€ 95, reserveren: roos@deburen.eu. Organisatie:

Week van de Afrikaanse roman.

De Reactor, deBuren en de Brakke Grond.

7


LITERATUUR

Mais oui, Paris!

t ch

Van schrijfresidentie naar podium: de lichting van 2017

i

l ge t i U

Schrijfresidentie in Parijs

ZA 14.10  |  19:30 deBuren, Brussel

Sinds 2012 gaat deBuren iedere zomer met een groep jonge, getalenteerde schrijvers naar Parijs. Ze verblijven twee weken in het prachtige huis van Stichting Biermans-Lapôtre om over de grenzen heen elkaars werk en ideeën te leren kennen, aan nieuw materiaal te werken en in gesprek te gaan met gastsprekers uit het literaire veld. De deelnemers schrijven ieder twee teksten, waarvan er één aan een opdracht gekoppeld is. De artikels, reportages, kortverhalen en gedichten verschenen al in De Groene Amsterdammer, De Morgen, NRC Handelsblad, DW B, Das Magazin, de Gids, rekto:verso, op hard//hoofd en onserfdeel.be. U leest ze uiteraard ook op www.deburen.eu/parijs.

© Bart Grietens

De beloftevolle schrijftalenten waarmee deBuren afgelopen zomer naar Parijs trok, presenteren hun ervaringen en inzichten in primeur op het podium. Onverwachte verhalen, gloednieuwe gedichten, prikkelende essays, reportages, podcasts, muziek, en natuurlijk: du pain et du vin. Laat u verrassen door deze jonge makers!

De deelnemers van 2017 zijn: Sarah Arnolds, Yousra Benfquih, Julie Cafmeyer, Malu de Bont, Kees de Haan, Jana De Kockere, Esther De Soomer, Sabrine Ingabire, Pieter Kranenborg, Lotte Lentes, Sereh Mandias, Giuseppe Minervini, Hélène Christelle Munganyende, Tjeerd Posthuma, Rineke Roosenboom, Anne Schepers, Steffie Van Neste en Bob Vanden Broeck. Meer weten over de residentie? www.deburen.eu/parijs Lees, beluister of bekijk ook de bijdragen van alle deelnemers en herbeleef de vorige Mais oui, Paris!-avonden als podcast.

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel. € 5 vvk (€ 3 voor -26/65+) of € 7 add (enkel contant). Inclusief hapje & drankje. Reserveren: www.deburen.eu. Organisatie: deBuren. Deze avond vindt ook plaats op ZA 16.12 in de Brakke Grond, Amsterdam.

8


LITERATUUR

Kunstmatige menselijkheid

De maakbare tijd

WO 18.10  |  20:00 > 22:00

VR 27.10  |  20:30 > 22:00

Boekpresentatie Klont | Maxim Februari

© Bob Bronshoff

Hoe houdt de mens greep op zijn leefwereld in tijden waarin hij op quasi kinderlijke wijze afhankelijk is geworden van technologie? Maxim Februari onderzoekt deze filosofische kwestie bij monde van zijn twee protagonisten Boda Klein en Alexei Krups in de roman Klont. deBuren ontvangt hem voor een gesprek dat de grenzen van de technologische ontwikkelingen aftast en de toekomst van de roman koppelt aan de niet te stuiten digitale evolutie.

Als apotheose van het zomertijdfestival MoMeNT nodigen we auteurs en muzikanten uit om zich te buigen over het belangrijkste en meest schaarse goed van onze tijd: de tijd zelf. Wordt het niet eens tijd voor een Minister van Tijd? Wie zou die rol goed kunnen vervullen? Een avond om niet te missen – tenzij u geen tijd heeft natuurlijk. Leestip! In de aanloop naar deze avond schrijven Esther De Soomer, Jana De Kockere, Julie Cafmeyer, Kees de Haan, Lotte Lentes, Sabrine Ingabire, Sarah Arnolds, Tjeerd Posthuma en Yousra Benfquih ieder een artistieke reactie op dit thema. Allemaal namen ze deze zomer deel aan onze schrijfresidentie in Parijs.

de VELINX, Dijk 111, 3700 Tongeren. deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel.

€ 14 (vriend van de VELINX € 10).

Gratis, reserveren: www.deburen.eu. Organisatie:

Reserveren: www.develinx.be. Organisatie: deBuren,

deBuren en Prometheus.

MoMeNT en de VELINX.

9


LITERATUUR

Literaire Lunch Pas de deux

Nacht van de Geschiedenis Koen Peeters over ‘koloniaal geluk’

Twee schrijvers, twee boeken

DI 10.11  |  12:30 > 13:30

ZA 28.10  |  20:00 > 00:00

© Koen Broos

deBuren nodigt twee schrijvers uit voor een blind date, waarbij ze aan elkaar en aan het publiek hun meest recente werk voorstellen. Resultaat? Een inspirerend gesprek over literatuur, motieven en thema’s, en gelijkenissen ondanks de verschillen (of omgekeerd). Lunch inbegrepen! Maak u op voor een middagsessie die geest én lichaam voedt.

De Nacht van de Geschiedenis is het feestelijke slotstuk van de in Nederland populaire Maand van de Geschiedenis en is elk jaar een goed bezocht evenement. Dit jaar is het thema ‘geluk’. We vroegen de Vlaamse schrijver Koen Peeters (Duizend heuvels, De mensengenezer) om een literaire reflectie te schrijven vanuit het ambivalente woordenpaar ‘koloniaal geluk’. Leestip! In de aanloop naar deze avond schrijven Anne Schepers, Bob Vanden Broeck, Hélène Christelle Munganyende, Giuseppe Minervini, Malu de Bont, Pieter Kranenborg, Rineke Roosenboom, Sereh Mandias en Steffie Van Neste ieder een artistieke reactie op dit thema. Allemaal namen ze deze zomer deel aan onze schrijfresidentie in Parijs. Rijksmuseum, Museumstraat 1, 1071 XX Amsterdam. Meer informatie volgt, hou onze websites in de gaten:

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel.

www.deburen.eu of www.maandvandegeschiedenis.nl.

€ 10 vvk (€ 7 voor -26/65+) of € 12 add (enkel contant),

Organisatie: het Rijksmuseum, de Maand van de

inclusief lunch. Reserveren: www.deburen.eu.

Geschiedenis en deBuren.

Organisatie: deBuren.

10


LITERATUUR

Schrijf me een brief en ik zeg u wie u bent

Mais oui, Paris! in de Brakke Grond

WO 06.12  |  20:00 > 22:00

ZA 16.12  |  20:00 > 22:30 + aansluitend: feest!

Over de brief als literair genre

Van schrijfresidentie naar podium: de lichting van 2017

© Bart Grietens

Marcus Aurelius deed het. Multatuli in duizendvoud. Vincent Van Gogh uitvoerig met zijn broer Theo. Franz Kafka in het geheim met zijn verloofde Felice. Simon Vinkenoog met Hugo Claus. De voorbeelden van schrijvers die zich op deze manier aan elkaar openbaren zijn eindeloos. Brieven smeden zielen aaneen. deBuren componeert een avond die de geschreven brief als meest kwetsbare en intieme literaire genre centraal stelt. Schrijf me een brief en ik zeg u wie u bent.

In juli trok deBuren voor de zesde keer met aanstormend schrijftalent naar de Franse hoofdstad. De lichting van 2017 brengt het resultaat van hun tijd in Parijs op het podium van de Brakke Grond. Onverwachte verhalen, muzikale intermezzo’s en natuurlijk: du pain & du vin. Laat u verrassen door deze jonge auteurs, journalisten, radiomakers en andere schrijftalenten! Aansluitend een very French feestje.

de Brakke Grond, Nes 45, 1012 KD Amsterdam. deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel.

€ 8 vvk (diverse kortingen) of € 10 add. Reserveren:

€ 5 vvk (€ 3 voor -26/65+) of € 7 add (enkel contant).

www.brakkegrond.nl of +31(0)20 626 68 66. Organisatie:

Reserveren: www.deburen.eu. Organisatie: deBuren.

deBuren en de Brakke Grond.

11


© Elvert Barnes / Wikimedia Commons (CC BY-SA 2.0)]

MO* en deBuren houden het maatschappelijk debat scherp MO* en deBuren organiseren ook in het najaar vier niet te missen lezingen en gespreksavonden over actuele mondiale thema’s. Noteer deze data alvast in uw agenda: Woensdag 13 september

MO*talks bij deBuren, de podiumversie van het driemaandelijkse MO*magazine, met een boeiend en diepgravend gesprek over Congo. (o.v.)

Maandag 25 september

MO*lezing in het Brusselse Kaaitheater over het belang van sociaal ondernemen met onder meer Piet Colruyt (SI² Fund) en Leslie Johnston (C&A Foundation).

Dinsdag 5 december

MO*lezing in De Roma in het teken van écht (mondiaal) nieuws.

Woensdag 13 december

Een editie van MO*talks bij deBuren rondom écht nieuws versus fake nieuws.

Tickets kosten 5 euro (tenzij anders gecommuniceerd). Het volledig programma en de sprekers worden bekendgemaakt via www.MO.be en www.deburen.eu.

12


POLITIEK & SAMENLEVING

Luuk van Middelaar: De nieuwe politiek van Europa

Brexit: hoe moet het nu verder?

Nieuw boek van de internationaal vermaarde Europakenner

The Battle of Ideas: Brusselse editie

WO 04.10  |  20:00 > 21:30

DI 10.10  |  19:30 > 21:00

© Sake Elzinga

Historicus en filosoof Luuk van Middelaar is hoogleraar in Leuven en Leiden en columnist van NRC Handelsblad. Hij was adviseur en speechwriter van de eerste president van de Europese Raad, Herman Van Rompuy. Met De passage naar Europa (2009) vestigde hij zijn reputatie als een van de belangrijkste denkers over Europa. De nieuwe politiek van Europa is zijn jongste boek: een verslag en analyse van de politiek revolutionaire fase die ons continent vandaag beleeft. Van Middelaar presenteert het boek en gaat in discussie met enkele prominente gastsprekers.

The Battle of Ideas is een groot debatfestival dat jaarlijks eind oktober plaatsvindt in Londen. In de periode rond het festival organiseert The Institute of Ideas in samenwerking met partners verspreid over heel Europa een reeks ‘satellietdebatten’. deBuren is sinds 2013 partner, en ook dit jaar zetten we onze schouders onder een gezamenlijk debat in Brussel. Het precieze onderwerp en de panelleden worden later bekendgemaakt, maar uiteraard komt de toekomstige relatie tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk uitgebreid ter sprake. In het Engels.

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel. De Nederlandse ambassade, Kortenberglaan 4-10,

€ 5 vvk (€ 3 voor -26/65+) of € 7 add (enkel contant).

1000 Brussel. Gratis, reserveren: www.deburen.eu.

Reserveren: www.deburen.eu. Organisatie: deBuren en

Organisatie: deBuren en de Nederlandse ambassade.

The Institute of Ideas.

13


POLITIEK & SAMENLEVING

Who´s afraid of the F-word? Nationale vrouwendag

De vierendertigste Pacificatielezing Frank Vandenbroucke

ZA 11.11  |  13:00 > 19:30

ZA 11.11  |  15:00 > 16.30

© Jeroen Oerlemans

De Nationale Vrouwendag is een vaste afspraak om te debatteren over gelijkheid, feminisme, emancipatie en gelijke kansen. Het maatschappelijk debat over gelijkheid tussen vrouwen en mannen lijkt vandaag steeds meer geculturaliseerd. Alsof er alleen nog maar werk is bij ‘de ander’. Hoe slaan we de handen in elkaar en geven we vorm aan een feminisme dat oog heeft voor álle vrouwen? Furia en deBuren organiseren tijdens de vrouwendag een debat hierover. Sprekers worden later bekend gemaakt.

Elk jaar wordt afwisselend in Gent en Breda van gedachten gewisseld over het verleden en de toekomst van Vlaanderen en Nederland. Voor de 34e Pacificatielezing neemt Prof. dr. Frank Vandenbroucke het woord. Hij was onder meer federaal minister voor sociale zekerheid, gezondheidszorg, pensioenen en werkgelegenheid, viceminister-president en Vlaams minister van onderwijs en werkgelegenheid. Sinds eind 2015 doceert hij in Amsterdam. Intussen werkte hij als voorzitter van de Belgische Commissie Pensioenhervorming. Zijn toespraak in Breda wordt muzikaal omlijst door het Bredaas Mannenkoor.

Scheppersinstituut, Melaan 16, 2800 Mechelen. € 5 (€ 3 voor werkzoekenden, studenten en kleine

Grote Kerk, Kerkplein 2, 4811 XT Breda. Gratis;

inkomens), kinderen gratis. Vooraf inschrijven niet

inschrijven verplicht. Hou www.pacificatielezingen.org

nodig. Er is kinderopvang voorzien voor kinderen van

in de gaten. Organisatie: De Pacificatielezingen vzw.

3 tot 12 jaar. Organisatie: Furia en Scheppersinstituut

Met de steun van deBuren, Algemene Afvaardiging van

met steun van Gelijke Kansen Vlaanderen en in

de Vlaamse Regering in Den Haag en de Nederlandse

samenwerking met deBuren.

Taalunie.

14


´Real equality isn’t possible, if we don’t celebrate our differences´ Al meer dan 22.000 mensen kwamen de afgelopen jaren naar Gent voor het Festival van de Gelijkheid. Het festival viert onze verschillen in een programma bomvol debatten, festivalbabbels, expo’s, documentaires, performances, geef- en ruilinitiatieven, voorlees­sessies en boekenclubs. Hokjes overboord gooien en gelijkheid in het licht zetten, dat is de motor van het Festival van de Gelijkheid sinds 2013. Op 14, 15 en 16 december 2017 palmt Curieus Gent opnieuw in voor het vijfde Festival van de Gelijkheid. deBuren organiseert dit jaar samen met Curieus een gesprek en een filmvertoning. Hou onze website in de gaten voor meer informatie: www.deburen.eu. Ontdek het programma op www.festivalgelijkheid.be of via facebook: @festivalgelijkheid.

15


POLITIEK & SAMENLEVING

200 jaar Universiteit Gent: University for You (U4U) Sluitstuk van een groots feestjaar

DO 21.12

In 1817 opende Willem I de universiteit van Gent; in 2017 wordt dat uitgebreid gevierd. Het hele jaar staan tal van activiteiten in de stad in het teken van het tweehonderdjarig bestaan van de universiteit en de rol ervan in de maatschappij. deBuren werkt mee aan het slotakkoord: een groot academisch evenement waarvoor ook Nederlandse kunstenaars en gastsprekers uitgenodigd worden. We houden u nog even in spanning over de namen.

Locatie, tijd en reserveringsinfo later bekend te maken. Organisatie: Universiteit Gent in samenwerking met o.a. deBuren.

16


MEDIA

Mediacongres Vlaanderen-Nederland: innovaties & markante evoluties

Mediacafé Klimaatverandering in de media

DI 05.09  |  14:00 > 17:30

MA 11.09  |  19:30 > 21:30

© Aaron Lapeirre

In 2016 besteedden alle grote Amerikaanse nieuwszenders samen nog geen vijftig minuten aan klimaatverandering, één van de grootste uitdagingen van onze tijd. Hoe is het in Nederland en Vlaanderen gesteld met de berichtgeving over het klimaat? Kampen redacties met klimaatmoeheid of neemt de aandacht voor het thema toe? Worden de kritische stemmen wel genoeg gehoord? Verwacht een verhitte discussie tussen klimaatwetenschappers, -activisten en -critici en kom te weten welke redactionele overwegingen aan klimaatverslag­ geving vooraf gaan.

Een congres rond de recente evoluties en innovaties in de Nederlandse en Vlaamse media. Deze keer in Brussel, als pendant van het geslaagde congres in de Brakke Grond in december 2016. Met o.a. Vlaamse minister Sven Gatz, bevoegd voor het mediabeleid in Vlaanderen. Presentator en interviewer van dienst is Sabine Vandeputte (VRT, gewezen correspondent Nederland).

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel. € 10 vvk (€ 7 voor -26/65+) of € 12 add (enkel contant), inclusief goodiebag. Reserveren: www.deburen.eu.

Pakhuis de Zwijger, Piet Heinkade 179, Amsterdam.

Organisatie: Stimuleringsfonds voor de Journalistiek en

Gratis, reserveren: www.dezwijger.nl. Organisatie:

deBuren. Met de medewerking van o.m. MediaNet en de

OneWorld, deBuren, Pakhuis De Zwijger, VVOJ en

Vlaamse Overheid.

Journalismfund.eu.

17


MEDIA

Ogen Open

Fotodetective Hans Aarsman analyseert filmfragmenten met Rick de Leeuw

u MA 11.09 | 20:00 > 21:30 Kinepolis Oostende Koningin Astridlaan 12, 8400 Oostende. Reserveren en ticketinfo: www.filmfestivaloostende.be. In het kader van Filmfestival Oostende. u  WO 20.09  |  20:00 > 21:30 Cinema Zuid Waalsekaai 47, 2000 Antwerpen. Reserveren en ticketinfo: www.cinemazuid.be. u  DO 05.10 KASKcinema Bijloke site Godshuizenlaan 4, 9000 Gent. Reserveren en ticketinfo: www.kaskcinema.be.

© Najib Nafid

Films zijn voor de bekende Nederlandse journalist Hans Aarsman - net als foto’s een bron van ontdekkingen. In de loop der jaren heeft hij een fascinerende verzameling aangelegd van film- en videofragmenten waarin het gedrag van mens en dier in beeld gebracht wordt. In Ogen Open laat hij ons voor het eerst meekijken naar zijn selectie. Indringend en onderhoudend wordt hij aan de tand gevoeld door Rick de Leeuw. Ogen open, allemaal!

u  MA 09.10 Cultuurcentrum Mechelen Minderbroedersgang 5, 2800 Mechelen. Reserveren en ticketinfo: www.cultuurcentrummechelen.be. u  WO 25.10  |  19:30 > 21:00 deBuren Leopoldstraat 6, 1000 Brussel. € 5 vvk (€ 3 voor -26/65+) of € 7 add (enkel contant). Reserveren: www.deburen.eu.

Ogen Open is een initiatief en productie van Claire Beke (Communicatie in Cultuur) en kwam tot stand dankzij de medewerking van het Vlaams-Nederlands Huis deBuren als coproducent. Met dank aan Cinema Zuid, Antwerpen.

18


MEDIA

Is daar iemand? Hoe de smartphone ons leven beheerst

Mediacafé Nieuwsbeleving van jongeren met een migratieachtergrond

DI 07.11  |  19:30 > 21:00

DO 09.11  |  19:30 > 21:00

In Is daar iemand? onderzoekt NRCjournalist Wouter van Noort zijn obsessieve smartphonegedrag en hoe dat zijn leven, werk en relaties beïnvloedt. Om de verregaande invloed van de smartphone beter te begrijpen, sprak hij met psychologen, economen en technologen en bezocht hij bedrijven als Facebook en Google. Bij deBuren gaat Van Noort in gesprek met o.a. Pepita Hesselberth (Universiteit Leiden) die onderzoek doet naar disconnectivity: resoluut offline gaan om weer aansluiting te vinden bij je fysieke en sociale omgeving.

Jongeren met een migratieachtergrond herkennen zich niet in de media. Is er te weinig kennis over en te weinig contact met andere culturen en religies? Werken er voldoende mensen met een migratieachtergrond bij de redacties? Hoe is de situatie in Nederland in vergelijking met Vlaanderen? Kortom, wat kan de mediawereld doen om inclusiever te worden? Met o.a. Inge Vrancken (Hoofdredacteur Het Journaal, VRT).

Discussie rond het boek van Wouter van Noort

Zebrastraat, Zebrastraat 32, 9000 Gent. Gratis, reserveren: www.deburen.eu.

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel. € 5 vvk (€ 3 voor -26/65+) of € 7 add (enkel contant).

Organisatie: deBuren, Journalismfund.eu, VVOJ en

Reserveren: www.deburen.eu. Organisatie: deBuren.

Zebrastraat. Met de steun van de VVJ.

19


MEDIA

Mediacafé Breek uit je bubbel

Het Jaar in Taal

DO 07.12  |  19:30 > 21:00

DI 19.12  |  19:30 > 21:00

Met algoritmen proberen mediakanalen de stortvloed aan informatie behapbaar te maken. Een persoonlijk overzicht van het nieuwsaanbod lijkt aantrekkelijk, maar kapselt ons meer en meer in onze eigen gepersonaliseerde bubbel in. Creëert die nieuwsbubbel verdeeldheid en polarisatie in de samenleving? In hoeverre zijn de media verantwoordelijk voor het in stand houden van deze bubbels? En hoe krijgen we zelf weer grip op onze informatievoorziening? Met o.a. Jeroen Baert (KU Leuven). Anneleen Van Offel modereert.

Jaaroverzichten en top 10-lijstjes: de media staan er vol van in december. Maar niemand maakt een jaaroverzicht aan de hand van het taalgebruik van de media. Niemand? Niemand, behalve deBuren en het Instituut voor de Nederlandse Taal. We onderzoeken welke woorden het meest in onze media aan bod kwamen en leggen ze voor aan politicologen, journalisten, politici, taalkundigen en cabaretiers. Welk neologisme prikt het jaar 2017 even gevat in ons geheugen als ‘trumpisme’ in 2016?

Hoe taal het jaar bepaalt

Hoe krijgen we zelf weer grip op onze informatievoorziening?

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel. Zebrastraat, Zebrastraat 32, 9000 Gent.

€ 5 vvk (€ 3 voor -26/65+) of € 7 add (enkel contant).

Gratis, reserveren: www.deburen.eu.

Reserveren: www.deburen.eu. Organisatie deBuren en

Organisatie: deBuren, Journalismfund.eu, VVOJ en

het Instituut voor de Nederlandse Taal (Leiden) i.s.m.

Zebrastraat. Met de steun van de VVJ.

De Taalunie.

20


ECONOMIE

It’s the economy, stupid! Hebben we over 5 jaar nog cash op zak?

It’s the economy, stupid! Ecomodernisme

DO 19.10  |  19:30 > 21:00

DO 30.11  |  19:30 > 21:00

In het kader van de Move Your Money Week organiseren deBuren en FairFin een debat over het door velen aangekondigde verdwijnen van contant geld. Wie wordt er beter van en wie juist niet? Leidt het afschaffen van cash inderdaad tot minder zwartwerk, belastingontduiking en criminaliteit? Zijn zorgen over privacy en toenemende macht van banken terecht? Zitten Vlaanderen en Nederland op één lijn? En loopt het allemaal wel zo’n vaart of zitten we voorlopig nog wel even met een portemonnee vol muntjes?

Minder CO2 , een schoner milieu en economische groei? Gaan prima samen, denken de ecomodernisten. Zij verlangen niet naar een leven in harmonie met de natuur, maar vinden juist dat de mens meer controle moet nemen over de natuur. Ze zien meer in kerncentrales en gentech dan in windmolens en biologische landbouw. Marco Visscher, co-auteur van Ecomodernisme: het nieuwe denken over groen en groei (2017) presenteert de voornaamste principes en gaat o.l.v. Piet Depuydt (De Tijd) in discussie met o.a. Dirk Holemans (Oikos).

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel. Gratis,

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel.

reserveren: www.deburen.eu. Organisatie: deBuren en

€ 5 vvk (€ 3 voor -26/65+) of € 7 add (enkel contant).

FairFin.

Reserveren: www.deburen.eu. Organisatie: deBuren.

Voor economische groei en een schoner milieu

Argumenten voor en tegen het verdwijnen van contant geld

21


ECONOMIE

Cook & Look De Tomaat zonder grenzen

VR 01.12  |  12:30 > 13:30

Kunnen we nog van een Nederlandse, Belgische of Duitse tomaat spreken? Waarom reizen miljoenen vrijwel identieke tomaten kriskras over het Europese continent? De tomaat levert geld en genot op maar veroorzaakt ook schade, bijvoorbeeld aan het milieu. Wie zijn de winnaars en wie de verliezers in de tomatenhandel? Journalist Annemieke Hendriks schreef een boek en geeft een lezing over het leven van de tomaat van zaad tot supermarkt. Luister mee tijdens een vegetarische lunch met tomaten.

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel. € 10 (€ 7 voor -26/65+), inclusief lunch. Reserveren verplicht via via www.deburen.eu. Organisatie: deBuren.

22


WETENSCHAP & GESCHIEDENIS

Broodje Kennis Wat zijn zwaartekrachtgolven?

t ch

li

ge it U

Lunchlezing: Govert Schilling over het gelijk van Einstein

Broodje Kennis

VR 08.09  |  12:30 > 13:30

Broodje Kennis is een nieuw lunchformat dat antwoorden zoekt op wetenschappelijke vragen die iedereen zich wel eens stelt: Wat is de snaartheorie? Waarom doet de maan de zee golven? Wat is het ­ evolutionaire nut van tranen? Een expert doet het antwoord op de vraag uit de doeken en neemt ruim de tijd voor prangende vragen uit het publiek. (Inclusief broodje en drankje.)

Zonder twijfel is de ontdekking van zwaarte­krachtgolven in 2016 een van de grootste wetenschappelijke doorbraken van de 21e eeuw en het sluitstuk in de bevestiging van Einsteins relativiteitstheorie. Maar wat zijn zwaartekrachtgolven precies? Hoe kan de lege ruimte trillen? Wat leren zwaartekrachtgolven ons over zwarte gaten en de oerknal? Wetenschapsjournalist Govert Schilling schreef er een boek over en legt het allemaal uit in deze eerste aflevering van Broodje Kennis.

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel. € 10 vvk (€ 7 voor -26/65+) of € 12 add (enkel contant), inclusief lunch. Reserveren: www.deburen.eu. Organisatie: deBuren.

23


WETENSCHAP & GESCHIEDENIS

Broodje Kennis Waarom krijgen we kippenvel van muziek?

Cook & Look Smaak! Geschiedenis was nog nooit zo lekker

VR 20.10  |  12:30 > 13:30

VR 27.10  |  12:30 > 13:30

Henkjan Honing over muziek, brein en emotie

© Eduard Lampe (UvA)

© Kim Van Liefferinge

Henkjan Honing is als hoogleraar Muziekcognitie verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. Dit nieuwe vakgebied verschaft ons inzicht in de de rol van perceptie, emotie, geheugen, aandacht en verwachting in het luisteren naar muziek. Wat maakt van ons muzikale dieren en waarom krijgen we kippenvel van muziek?

Smaak! Een geschiedenis in 120 recepten is een kookatlas die ons smakenpalet vanuit een historisch perspectief bekijkt. Historica Annelies Van Wittenberghe brengt tijdens een lunchlezing de geschiedenis op je bord in zes smakelijke gangen: zoet, zuur, zout, bitter, hartig en kruidig. Daarvoor haalt ze de mosterd in authentieke kookboeken die eeuwenlang de smaak van onze voorouders bepaalden. Onze cateraar gebruikt het boek als inspiratie voor de bereiding van een historische lunch.

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel.

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel.

€ 10 vvk (€ 7 voor -26/65+) of € 12 add (enkel contant),

€ 10 (€ 7 voor -26/65+), inclusief lunch. Reserveren

inclusief lunch. Reserveren: www.deburen.eu.

verplicht via www.deburen.eu. Organisatie: deBuren.

24


WETENSCHAP & GESCHIEDENIS

Broodje Kennis Hoezo hypnose?

VR 08.12  |  12:30 > 13:30

Hypnotisk - Richard Bergh - 1887

Manipulatie van mens en brein: door­ gestoken kaart of zinvolle suggestieve therapie? Wetenschapsfilosoof Herman de Regt doet een boekje open over de zin en onzin van hypnose. De Regt is associate professor en vice-decaan Onderwijs aan de School of Humanities van Tilburg University. In het verleden is hij verschillende keren uitgeroepen tot beste universitair docent van Tilburg University.

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel. € 10 vvk (€ 7 voor -26/65+) of € 12 add (enkel contant), inclusief lunch. Reserveren: www.deburen.eu.

25


PODIUMKUNSTEN

deBuren hebben Oren James Oesi

deBuren hebben Oren Let’s slam!

VR 15.09  |  12:30 > 13:30

VR 13.10  |  12:30 > 13:30

Lunchconcert

Slam poetry

© S. Xanthoulis

© Eli Frenken

De Zuid-Afrikaanse contrabassist James Oesi is een bekend gezicht in de klassieke en moderne muziekwereld in Nederland. Hij brengt zijn soloprogramma’s – Bach, Rachmaninoff, Berio, Beethoven – in het Concertgebouw van Amsterdam, Oosterpoort Groningen, TivoliVredenburg en vele festivals. Oesi is initiatiefnemer en artistiek leider van het Dutch Double Bass Festival in Den Haag en treedt o.m. op met Asko|Schönberg, Insomnio, Oerknal, Ives Ensemble en Ensemble Modern. Hij speelde meermaals op NPO Radio 1 en 4 en trad als solist aan bij o.m. Podium Witteman en Vrije Geluiden. Een bas-­ virtuoos van de bovenste plank, nu te gast bij deBuren!

In het kader van de week van het Nederlands richt deBuren hebben Oren zich op het live gebrachte woord, met een Vlaams-Nederlandse affiche aan dichtkunst en slam poetry. Met Carmien Michels (huidig Europees kampioen Poetry Slam en finalist World Slam Poetry), Seckou Ouologuem (gelauwerd slammer en één van de grondleggers van de scene in de Lage Landen), Merlijn Hultjens (stadsdichter van Heerlen en finalist NK Poetry Slam 2016 en 2017) en aanstormend talent Lisette Ntukabumwe, die vorig jaar haar eerste novelle uitbracht: Niets is minder waar.

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel.

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel.

€ 10 vvk (€ 7 voor -26/65+) of € 12 add (enkel contant),

€ 10 vvk (€ 7 voor -26/65+) of € 12 add (enkel contant),

inclusief lunch. Keuze uit drie soorten soep en het

inclusief lunch. Keuze uit drie soorten soep en het

beste brood van Brussel. Reserveren: www.deburen.eu.

beste brood van Brussel. Reserveren: www.deburen.eu.

Organisatie: deBuren i.s.m. Choosy.

Organisatie: deBuren i.s.m. Choosy.

26


PODIUMKUNSTEN

deBuren hebben Oren Maurits Pauwels

deBuren hebben Oren Zwerm

VR 24.11  |  12:30 > 13:30

VR 15.12  |  12:30 > 13:30

Lunchconcert

Lunchconcert

© François Sarhan

De voortreffelijke chansonnier Maurits Pauwels trekt met zijn gitaar door vaderlandse velden en soms, per hoge uitzondering, ook naar de hoofdstad. Hij brengt levensliederen over een lach, een traan, een volle maag, een dictator en zijn muze, een affaire in diplomatieke sferen, het kwispelende staartje van een puppy en een kille wind. Elke gelijkenis met een andere M.P. berust, niettegenstaande andere geruchten, op toeval.

Het gitaarensemble Zwerm bestaat uit Kobe Van Cauwenberghe, Johannes Westendorp, Bruno Nelissen en Toon Callier. Het oordeel van de pers? ‘Onacademisch, maar de geest van de experimentele avant-garde hebben ze eigenzinnig en fris vertaald naar het heden’ (De Standaard) en ‘te down to earth voor de rockwereld, te vrijgevochten voor die van de klassieke muziek’ (Kwadratuur). Zwerm brengt eigen creaties en werk van componisten als onder meer Fred Frith en Larry Polansky.

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel.

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel.

€ 10 vvk (€ 7 voor -26/65+) of € 12 add (enkel contant),

€ 10 vvk (€ 7 voor -26/65+) of € 12 add (enkel contant),

inclusief lunch. Keuze uit drie soorten soep en het

inclusief lunch. Keuze uit drie soorten soep en het

beste brood van Brussel. Reserveren: www.deburen.eu.

beste brood van Brussel. Reserveren: www.deburen.eu.

Organisatie: deBuren i.s.m. Choosy.

Organisatie: deBuren i.s.m. Choosy.

27


FILM & DOCUMENTAIRE

Conducting Boijmans

Nederland gastland op het Filmfestival Oostende

Documentaire over Sjarel Ex, directeur Museum Boijmans Van Beuningen Rotterdam

Nederlandse dag

ZA 09.09  |  18:00 > 19:30

ZO 10.09

In deze documentaire van Sonia Herman Dolz vertelt Sjarel Ex in lyrische bewoordingen over ‘zijn’ museum en over de kunstwerken die er te zien zijn. Hij ziet het museum Boijmans Van Beuningen als een groot instrument waar hij tijdelijk op mag spelen. De documentaire geeft, naast het portret van Ex, ook een beeld van de geschiedenis van het museum én toont in fraaie impressies de diversiteit van dit ‘Louvre aan de Maas’. Na de vertoning licht Sjarel Ex de docu documentaire toe.

Van 8 tot 16 september is er het Filmfestival Oostende. Nederland is dit jaar gastland. Verschillende nieuwe en oudere Nederlandse films worden in aanwezigheid van makers en cast vertoond. Op zondag 10 september is het ‘de Nederlandse dag’ met in de namiddag een talkshow met Wilfried de Jong als gastheer. Hij praat met zijn gasten over Nederlandse en Vlaamse films van vroeger en nu. ‘s Avonds is er de avant-première van een Nederlandse film in aanwezigheid van de makers.

Cinema Zuid, Waalse Kaai 47, 2000 Antwerpen. € 5 en € 3, reserveren via www.cinemazuid.be. Organisatie: Filmfestival Oostende en deBuren.

Organisatie: Cinema Zuid en deBuren. In partnerschap met het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten

Meer info volgt op www.filmfestivaloostende.be en

Antwerpen en Ons Erfdeel.

www.deburen.eu.

28


FILM & DOCUMENTAIRE

Flanders Film Meeting

Documentaire op Donderdag Radio Kobani

VR 15.09  |  11:00 > 18:00

DO 21.09  |  19:30 > 21:30

Producenten, regisseurs, scenaristen, art 8>16 directors, D.O.P’s en distributeurs uit 2017 Vlaanderen en Nederland reflecteren over de filmindustrie in de Lage Landen. deBuren en Filmfestival Oostende willen daarmee nieuwe samenwerkingen tussen Vlaanderen en Nederland onderzoeken en stimuleren. Wat kunnen we van elkaar leren? Waarin kunnen we elkaar vinden? Een dag met masterclasses, workshops, rondetafelgesprekken, panelgesprekken, meet & greets en meer. En natuurlijk een film en een receptie om de dag mee af te sluiten.

In Radio Kobani toont Reber Dosky een portret van een jonge Koerdische radiomaker in de door IS verwoeste stad Kobani. De twintigjarige Dilovan interviewt overlevenden, bevrijders, terugkerende vluchtelingen en muzikanten. Haar uitzendingen vormen de rode draad bij de wederopbouw van de stad. Het resultaat is een intiem, schokkend en poëtisch beeld van trauma’s en overlevingskunst en won terecht op IDFA de prijs voor beste Nederlandse documentaire. Na de vertoning volgt een gesprek met de regisseur.

Organisatie: Filmfestival Oostende en deBuren.

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel.

Meer info volgt later op www.filmfestivaloostende.be en

€ 5 vvk (€ 3 voor -26/65+) of € 7 add (enkel contant).

www.deburen.eu.

Reserveren: www.deburen.eu. Organisatie: deBuren.

Dag van het filmberoep op het Filmfestival Oostende

29


FILM & DOCUMENTAIRE

Cook & Look Liefdeswinter

Documentaire op Donderdag De kinderen van juf Kiet

Vertoning tijdens een lunch met traditionele Turkse gerechten

Dag van de Leerkracht

VR 22.09  |  12:30 > 13:30

DO 05.10  |  19:30 > 21:30

In Liefdeswinter (Prix Europa Iris 2011) onderzoekt Gülşah Doğan de ware liefde. Ze vertelt hoe het gearrangeerde huwelijk van haar tante Emine en oom Cemal in een klein Turks dorp uitgroeide tot eeuwige liefde in Enschede. Nu heeft haar tante de ziekte van Alzheimer. Haar oom bezoekt zijn vrouw iedere dag in het verzorgings­ tehuis. Gülşah vraagt zich af hoe zo’n liefde ontstaat en zo lang weet stand te houden. Tijdens de vertoning serveren we een traditionele Turkse lunch.

Op een basisschool in het Nederlandse Hapert worden vluchtelingenkinderen opgevangen in een speciale instroomklas. Juf Kiet, streng maar invoelend, leert hen Nederlands en rekenen terwijl ze terloops het sociale verkeer in goede banen leidt. Door de ondertiteling krijgen we een bizarre voorsprong op juf Kiet: we leren hoe moeilijk het moet zijn wanneer je de woorden niet hebt om uit te leggen wat je bedoelt. Na de vertoning van deze gelauwerde film volgt een gesprek.

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel. € 10 (€ 7 voor -26/65+), reserveren verplicht via

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel.

www.deburen.eu.

€ 5 vvk (€ 3 voor -26/65+) of € 7 add (enkel contant).

Organisatie: deBuren.

Reserveren: www.deburen.eu. Organisatie: deBuren.

30


FILM & DOCUMENTAIRE

Documentaire op Donderdag Het spoor naar Auschwitz

Documentaire op Donderdag Stranger in Paradise

DO 26.10  |  19:30 > 21:00

DO 16.11  |  19:30 > 21:15

Waarom hebben de geallieerden in WOII de spoorlijnen naar Auschwitz en andere vernietigingskampen niet gebombardeerd? Waarom zijn de gaskamers ongemoeid gebleven? In een onthullende documentaire zoeken journalist Frénk van der Linden en regisseur Gisèla Mallant naar antwoorden. Ze interviewen een groot aantal betrokkenen, waaronder Auschwitz-overlevenden, internationale tophistorici en militaire deskundigen. Na de vertoning volgt een gesprek met de makers.

Op het snijvlak tussen documentaire en fictie onderzoekt Guido Hendrikx in drie akten de Europese kijk op de vluchtelingencrisis. Drie groepen migranten worden door een leraar (vertolkt door Valentijn Dhaenens) ontvangen in een klaslokaal. Hij neemt steeds een andere houding aan: afwijzend in het eerste deel, vol empathie in het tweede. In het laatste deel vertegenwoordigt hij de Nederlandse asielprocedure, met al zijn ingewikkelde regels. Hoe menselijk is het om een mensenleven te categoriseren? Na de vertoning volgt een gesprek.

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel.

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel.

€ 5 vvk (€ 3 voor -26/65+) of € 7 add (enkel contant).

€ 5 vvk (€ 3 voor -26/65+) of € 7 add (enkel contant).

Reserveren: www.deburen.eu.

Reserveren: www.deburen.eu. Organisatie: deBuren.

31


FILM & DOCUMENTAIRE

Documentaire op Donderdag Het beste van 4 x 7

DO 07.12  |  19:30 > 21:15

4 documentaires van 7 minuten, inhoudelijk en vormelijk heel divers, gemaakt door een bont gezelschap van regisseurs met als rode draad de fascinatie van de makers voor hun onderwerp: dat is een aflevering van 4 x 7 in een notendop. De makers zijn een mix van grote namen en heel wat jong talent. Bij ons een selectie van de strafste 7 minuten, gevolgd door een gesprek met de bedenkers van de reeks en een tweetal makers, onder wie Pieter-Jan De Pue.

deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel. € 5 vvk (€ 3 voor -26/65+) of € 7 add (enkel contant). Reserveren: www.deburen.eu. Organisatie: deBuren in samenwerking met De Chinezen en Canvas.

32


LIVE PODCAST

Luisterlunch

Luister in het Duister Opgesloten

VR 06.10  |  12:30 > 13:30 VR 17.11  |  12:30 > 13:30

ZO 08.10  |  16:00 > 18:00  |  Amsterdam WO 11.10 | 19:30 > 21:00 | Brussel

Kom even op adem tijdens de lunchpauze en neem samen met anderen de tijd voor enkele sterke audioverhalen, gemaakt door (oud-)studenten van het RITCS (Brussel) en de Hogeschool van Amsterdam. Verhalen van boven en onder de Moerdijk. De meeste zijn waar, sommige minder waar, nog andere helemaal verzonnen. De makers luisteren mee en antwoorden op al uw vragen.

Zeecontainers, onbewoonde eilanden, gevangeniscellen, kloosters en filterbubbels. Curatoren Tjitske Mussche (Grenzeloos Geluid) en Katharina Smets (In The Dark België) nemen u tijdens deze luistermiddag mee op een reis door uw hoofd. Met audiowerken van makers uit Vlaanderen, Nederland en ver daarbuiten.

Audioverhalen uit Vlaanderen en Nederland

08.10  |  de Brakke Grond, Nes 45, 1012 KD Amsterdam. € 12/€ 10 (€ 3,50 korting CJP/stadspas, € 5 korting voor studenten). Reserveren: www.brakkegrond.nl. Organisatie: Grenzeloos Geluid (NL), In The Dark (BE), deBuren en de Brakke Grond. deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel.

11.10  |  deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel.

€ 10 vvk (€ 7 voor -26/65+) of € 12 add (enkel

€ 5 vvk (€ 3 voor -26/65+) of € 7 add (enkel contant).

contant), inclusief lunch. Reserveren: www.deburen.

Reserveren: www.deburen.eu. Organisatie: Grenzeloos

eu. Organisatie: deBuren, RITCS en Hogeschool van

Geluid (NL), In The Dark (BE), deBuren en de Brakke

Amsterdam.

Grond.

33


LIVE PODCAST

Audiotour door het Lloyd Hotel Geluk & Geschiedenis

Korte Golf De mooiste radio van drie minuten

ZO 29.10  |  15:00 > 18:00

ZO 17.12  |  16:00 > 18:00

Met de steun van deBuren en de Culturele Ambassade van het Lloyd Hotel verblijven de radiostudenten van het RITCS uit Brussel een week lang in Amsterdam. Samen met collega’s van de Hogeschool Amsterdam realiseren ze radiodocumentaires. Enkele van deze verhalen zullen doorheen het hotel te beluisteren zijn via een doorschuifsysteem, één verhaal per hotelkamer. De tour eindigt in De Salon bij een radiostuk over de glorieuze historie van de NDSM-werf, een voormalige scheepswerf aan de IJ-oever in Amsterdam-Noord.

Korte Golf is een jaarlijkse wedstrijd voor de mooiste radio van drie minuten. Jong, oud, beginneling of ervaren rot; iedereen kan deelnemen. De beste inzendingen zijn te horen tijdens een klankvolle luisternamiddag. Onze deskundige jury beluistert de inzendingen anoniem en reikt de Korte Golf juryprijs 2017 uit. Maar ook het publiek stemt mee: kies op 17 december uw favoriet uit de longlist en bepaal mee wie de publieksprijs wint!

Lloyd Hotel & Culturele Ambassade, Oostelijke

de Brakke Grond, Nes 45, 1012 KD Amsterdam.

Handelskade 34, 1019 BN Amsterdam. Gratis, reserveren:

€ 12/10 online (€ 3,50 korting CJP/stadspas, € 5 korting

In het kader van de Maand van de Geschiedenis

cultureleambassade@lloydhotel.com. Organisatie:

voor studenten). Reserveren: www.brakkegrond.nl.

Lloyd Hotel & Culturele Ambassade, deBuren, RITCS en

Organisatie: Grenzeloos Geluid (NL), In The Dark (BE),

Hogeschool van Amsterdam.

deBuren en de Brakke Grond.

34


Radiotalent gezocht Deelnemen?Â

Grijp je microfoon, smartphone of taperecorder en maak 3 minuten radio met (1) een geluid van iets dat bruist, (2) een vreemde in het verhaal (3) en een plantennaam in de titel.

Deadline?

WO 1 NOVEMBER 2017 Tot klokslag middernacht! Info, deelnemen en inspiratie opdoen: www.kortegolf.eu

Organisatie: Grenzeloos Geluid (NL), In The Dark (BE), deBuren en de Brakke Grond.

35


CULTUURBELEID

Kennisknooppunt Podiumkunsten

t ch

li

ge it U

De toekomst van het theatergeheugen

Kennisknooppunt deBuren

WO 06.09

Ontmoetingen en kennisuitwisseling tussen cultuurprofessionals uit Vlaanderen en Nederland

Kennisknooppunt deBuren zoekt antwoorden op vragen die leven binnen de Vlaamse en Nederlandse cultuursectoren en het maatschappelijke middenveld. Dat gebeurt systematisch in partnerschap met relevante partijen en experten. Dit najaar staan drie thema’s centraal: podiumkunsten, pop/rock/experimentele muziek en cultureel ondernemerschap.

Wanneer een voorstelling gespeeld is, dreigt zonder foto’s, video’s, of kritische teksten de vergetelheid. Een probleem voor reflectie en geschiedschrijving, maar ook voor de ontwikkeling van de artistieke praktijk zelf. In een open werksessie snijden de Vlaamse actiegroep voor podiumdocumentatie en het Nederlandse initiatief NIT enkele belangrijke vraagstukken aan: hoe kunnen we documentatie-initiatieven een wervend perspectief bieden in een tijd waarin ze tussen de plooien van het kunsten- en erfgoedveld dreigen te vallen? Welke modellen voor het ontsluiten van het materiaal passen bij deze digitale tijden? Hoe kunnen we de steeds diversere praktijken van podiumkunstenaars capteren? In het kader van het TheaterFestival. Meer informatie volgt, hou onze website in de gaten: www.deburen.eu en www.theaterfestival.be. Organisatie: TheaterFestival, deBuren, Actiegroep Podiumdocumentatie en werkgroep NIT.

36


CULTUURBELEID

Kennisknooppunt Pop, rock en experimentele muziek

Kennisknooppunt Cultureel ondernemerschap

WO 15.11

Datum wordt later bekendgemaakt

Eind 2016 en voorjaar 2017 brachten deBuren en Gonzo (circus) professionals uit het Vlaamse en Nederlandse pop-, rock- en experimentele muziekveld samen voor overleg over gedeelde vragen.

Cultural governance kent vele invullingen: Wat is de geijkte rol van een bestuursraad of een raad van toezicht? Hoe wordt de relatie met de directeur of coördinator van een organisatie best ingevuld? Hoe worden commissies, jury’s en raden samengesteld in Vlaanderen en Nederland, en vooral: wat kunnen beide van elkaar leren? Hoe kan het culturele veld in Vlaanderen en Nederland zich beter organiseren in tijden van budgettaire krapte?

Economische duurzaamheid in de kunsten

Networking en uitwisseling

Hoe kunnen we ons onderscheiden in een zee van aanbod? Hoe financieel overeind blijven in tijden waarin subsidies steeds krapper worden? Waaruit bestaat eigentijds programmeren: wat is eerlijk, wat is duurzaam, wat is solidair? We streken al neer in ’s-Hertogenbosch (November Music) en Gent (Vooruit), en dit najaar trekken we naar Huis 23 van de Ancienne Belgique in Brussel.

Komend najaar gaan we dieper in op de ins & outs van cultureel ondernemerschap in de Lage Landen. Wat is dat precies? Welke problemen kan het wel en niet oplossen? Van welke good practices of gefaalde nobele pogingen kunnen we leren? deBuren brengt Vlaamse en Nederlandse experten rond dit thema samen.

Huis 23, Steenstraat 23, 1000 Brussel. Meer informatie volgt, hou onze website in de gaten: www.deburen. eu. Organisatie: deBuren en Gonzo (circus) in

Meer informatie volgt op www.deburen.eu.

samenwerking met Ancienne Belgique.

Organisatie: deBuren.

37


CULTUURBELEID

Rubens, Vermeer, Bruegel: toeristische trekkers of artistieke toppers?

Staat van de Unie 4: onze Oude Meesters in de wereld ZA 09.09  |  15:00 > 17:00

Jaarlijks reizen duizenden toeristen naar Vlaanderen en Nederland om Oude Meesters te bewonderen. Ook in internationale musea schitteren de werken van deze kunstenaars. Presenteren we deze grootmeesters best onder de vlag van de Lage Landen of apart, onder de Vlaamse en Nederlandse vlag? Hoe verhouden de economische (toeristische) belangen zich tot de artistieke belangen? Hoe gaan de musea om met ons verleden? Met Manfred Sellink (KMSKA), Ann Demeester (Frans Hals Museum), Phillip Van den Bossche (Mu.ZEE), Emilie Gordenker (Mauritshuis), Peter De Wilde (Toerisme Vlaanderen), Sjarel Ex (Museum Boijmans Van Beuningen) en Sacha Bronwasser (De Volkskrant). Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen, Leopold De Waelplaats 2, 2000 Antwerpen. Gratis, reserveren aanbevolen: www.onserfdeel.be. Organisatie: Ons Erfdeel en deBuren in partnerschap met het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen.

38


deBuren projecten grensverkeer citybooks


GRENSVERKEER

Kan dus niet

t ch

Yinka Kuitenbrouwer

i

l ge t i U

Grensverkeer

Jong theatertalent met één been in Nederland en één in Vlaanderen deBuren en de Brakke Grond geven jong theatertalent in Vlaanderen en Nederland de nodige duwtjes in de rug. Yinka Kuitenbrouwer werkte het afgelopen jaar aan haar documentaire performance Kan dus niet, terwijl Enkidu Khaled Working Method afwerkte voor Edinburgh Festival Fringe 2017 (i.k.v. Big in Belgium). Marieke Dermul reist intussen door Europa op zoek naar mensen die mee schaven aan haar European Citizen Popsong.

© Sandrine Verstraete

De Nederlandse theatermaker en kersvers stadsresident van het Gentse Kunstencentrum Vooruit Yinka Kuitenbrouwer heeft het over simpele dingen. Over mens zijn. Over wat wel en niet is. Over de vele werkelijkheden die het leven zin geven. Ter voorbereiding dompelde ze zich drie maanden onder in de leefwereld van jongvolwassenen met psychische stoornissen. Yinka tourde reeds in binnen- en buitenland met HonderdHuizen, waarvoor ze honderd mensen sprak over wat ‘thuis’ voor hen betekent. Het stuk viel in de prijzen op het Edinburgh Festival Fringe 2016. 27 en 28 september 2017 Vooruit, LOD studio, Gent (première) 3 en 4 oktober 2017 De Brakke Grond, Amsterdam 6 oktober 2017 Monty Kultuurfaktorij, Antwerpen 12 oktober 2017 X-TRACT Festival, KAAP, Brugge 20 oktober De Grote Post, Oostende

Productie: Yinka Kuitenbrouwer ism DRIFT vzw coproductie: Vooruit, deBuren en de Brakke Grond.

40


GRENSVERKEER

European Citizen Popsong

Working Method

Marieke Dermul

Enkidu Khaled

© Bart Grietens

© Bart Grietens

Muzikant/theatermaker Marieke Dermul schreef een Europese Burgerpopsong waarmee ze haar mede-Europeanen wil verenigen onder het aloude optimistische idee Europa. Maar leeft dit idee nog? Hoe onderling verbonden voelen de Europeanen zich vandaag de dag? In de loop van 2017 ging ze op zoek naar antwoorden: van Berlijn en Londen naar Kiev, en van Boedapest tot Athene. Ze smeedt haar bevindingen en de popsong samen tot een multidisciplinaire performance die dit najaar in de Brakke Grond in première gaat.

Enkidu Khaled ontwikkelde een methode om op een eenvoudige manier nieuwe verhalen te maken. Zowel volwassenen als kinderen kunnen aan de slag gaan met de methode, die gebruik maakt van voorwerpen, associaties, tekenen en schrijven. Deelname aan een sessie is tegelijkertijd een workshop en een voorstelling. De performers zijn workshopleiders die het publiek bij de hand nemen om onverwachte beelden te maken. Enkidu geeft de workshop soms zelf maar nodigt ook andere performers uit om het proces te begeleiden of zelfs toe te passen in hun werk.

19 en 20 december 2017 de Brakke Grond, Amsterdam (première) 23 januari 2018 Cultuurcentrum Brugge

4-6 en 8-13 augustus 2017 Edinburgh Festival Fringe (in het kader van Big in Belgium) 17 september 2017 (o.v.) C-mine, Genk (in het kader van C-takt Festival)

Working Method wordt gecoproduceerd door de Brakke Grond en Frascati en financieel ondersteund binnen Grensverkeer.

41



vertel me een verhaal - tell me a story

Stadsportretten van meer dan 100 internationale schrijvers en fotografen

Reis zonder je te verplaatsen met www.citybooks.eu

Ontdek de citybooks over: Antwerpen (België)

Graz (Oostenrijk)

Lublin (Polen)

Stellenbosch (Zuid-Afrika)

Boekarest (Roemenië)

Haarlem (Nederland)

Münster (Duitsland)

Tbilisi (Georgië)

Brugge (België)

Hasselt-Genk (België)

Oostende (België)

Turnhout (België)

Charleroi (België)

Ieper (België)

Semarang (Indonesië)

Utrecht (Nederland)

Chartres (Frankrijk)

Jakarta (Indonesië)

Skopje (Macedonië)

Venetië (Italië)

Gent (België)

Karlsruhe (Duitsland)

Sheffield (Verenigd Koninkrijk)

Yerevan (Armenië)

Grahamstown (Zuid-Afrika)

Lissabon (Portugal)

43


OOSTENDE · BELGIË

UTRECHT · NEDERLAND

Bernard Dewulf BE

Brink Scholtz ZA

Jeroen Olyslaegers, BE

Jeroen Olyslaegers BE

Christiaan Weijts NL

Astrid Lampe NL

Peter Holvoet-Hanssen BE

Onno Kosters NL

Milena Michiko Flašar A

Davide Longo IT

Martijn van de Griendt FOTOGRAAF, NL

Lisa Van Damme FOTOGRAAF, BE

JAKARTA · INDONESIË Annelies Verbeke BE Ruth San A Jong SR Veronica B. Vonny ID Akidah Gauzillah ID Sihar Ramses Simatupang ID Amran Malik Hakim FOTOGRAAF, ID LUBLIN · POLEN Arnon Grunberg NL

TBILISI · GEORGIË

STELLENBOSCH · ZUID-AFRIKA

Mauro Pawlowski BE

Frank Westerman NL

Saskia de Coster BE

Maud Vanhauwaert BE

Stefan Hertmans BE

Arjen Duinker NL

Andrzej Stasiuk PL

Ana Kordzaia-Samadashvili GE

Clinton du Plessis ZA

Witold Szabłowski PL

Lasha Bugadze GE

Rentia Bartlett-Möhl ZA

Maciej Rukasz FOTOGRAAF, PL

Shota Iatashvili GE

Marlene van Niekerk ZA

Filip Berte FOTOGRAAF, BE

Stefan Möhl FOTOGRAAF, ZA

Kakha Kakhiani FOTOGRAAF, GE LISSABON · PORTUGAL Sus Van Elzen BE

HASSELT-GENK · BELGIË

Dulce Maria Cardoso PT

Atte Jongstra NL

J.M. Vieira Mendes PT

Use Lahoz SP

Patrícia Portela PT

Małgorzata Rejmer PO

Tim Etchells UK

Aleš Steger SL

Maria Fialho FOTOGRAAF, PT- BE

Christophe Van Gerrewey BE Athos Burez FOTOGRAAF, BE GENT · BELGIË Annelies Verbeke BE Wim Brands NL Ángeles Caso ES Karl Schlögel DU Niña Weijers NL

VENETIË · ITALIË

Sanne De Wilde FOTOGRAAF, BE

Cees Noteboom NL Rebekka de Wit NL

ANTWERPEN · BELGIË

Atte Jongstra NL

GRAZ · OOSTENRIJK

Rebekka de Wit NL

Luc Devoldere BE

Milena Michiko Flašar A

Michael Bijnens BE

Lydia Mischkulnig A

Simone Lenaerts BE

Rodaan Al Galidi IQ

Andrea Galiazzo FOTOGRAAF, IT

Onno Kosters NL

Ghayath Almadhoun SY

Werner Schandor A Andrea Stift A Lea Titz FOTOGRAAF, A

44

Garry Loughlin FOTOGRAAF, IE

citybooks is een initiatief van deBuren in samenwerking met internationale partners.


TURNHOUT · BELGIË

BRUGGE· BELGIË

Chika Unigwe NGR - BE

Hagar Peeters NL

NIEUW!

Walter van den Broeck BE Peter Terrin BE Maxim Februari NL Lasha Bugadze GE Kakha Kakhiani FOTOGRAAF, GE YEREVAN · ARMENIË

CHARLEROI · BELGIË Pascal Verbeken BE Thomas Gunzig BE Caroline Lamarche BE

Serge van Duijnhoven NL

Davide Longo IT

Johan de Boose BE

Erik Lindner NL

Armen of Armenia AM

Sander Buyck FOTOGRAAF, BE

Gevorg Gilantz AM Arpi Voskanyan AM Pieter-Jan De Pue FOTOGRAAF, BE

HAARLEM NEDERLAND NIEUW!

SKOPJE · MACEDONIË Saskia de Coster BE

UTRECHT · NEDERLAND

Abdelkader Benali MA- NL

CHARTRES · FRANKRIJK

Brink Scholtz ZA

Irena Cvetkovic MK

Jeroen van Rooij NL

Jeroen Olyslaegers BE

Nikola Madzirov MK

Bart Van Loo BE

Astrid Lampe NL

Goce Smilevski MK

Chris Van Camp BE

Onno Kosters NL

Frosina Stojkovska FOTOGRAAF, MK

Marcin Wroński PL

Davide Longo IT

Goce Smilevski MK

Lisa Van Damme FOTOGRAAF, BE

Lea Titz FOTOGRAAF, A BOEKAREST · ROEMENIË Jaap Faber NL Anna Luyten BE

MÜNSTER · DUITSLAND

Ester Naomi Perquin NL

Carmien Michels BE

Răzvan Radulescu RO

Erik Lindner NL

Adrian Schiop RO

Alida Brermer HR - DU

Christian Binder FOTOGRAAF, RO

Sofie Knijff FOTOGRAAF, NL

KARLSRUHE· DUITSLAND

IEPER · BELGIË Maïssa Bey MA

Els Moors BE

Kees ‘t Hart NL

Maarten van der Graaff NL

Ghayath Almadhoun SY

Monicka Rinck DU

Catherine Vuylsteke BE

João Tabarra FOTOGRAAF, PT

Dermot Bolger IE Oliver Leu FOTOGRAAF DU SHEFFIELD · VERENIGD KONINKRIJK Joost Zwagerman NL GRAHAMSTOWN · ZUID -AFRIKA

SEMARANG · BELGIË

Abdelkader Benali MA- NL

Toast Coetzer ZA

Bouke Billiet BE

Rebecca Lenaerts BE

Gerda Dendooven BE

Gustaaf Peek NL

Helen Mort GB

Rondelda Kamfer ZA

Candra Dewi Dian Puspitasari ID

Ágnes Lehóczky H - GB

Brink Scholtz ZA

Tubagus P. Svarajati ID

David Bocking FOTOGRAAF, GB

Ingrid Winterbach ZA

Triyanto Triwikromo ID

Sophie Smith FOTOGRAAF, ZA

Dadang Pribadi FOTOGRAAF ID

45


Reis zonder je te verplaatsen Van Oostende tot Grahamstown, van Lissabon tot Jakarta; deBuren stuurt samen met internationale partners schrijvers, dichters en fotografen de wereld in om zich twee weken lang onder te dompelen in een stad. Het resultaat? Een schat aan zeer diverse, verrassende stadsportretten. Intussen gingen al meer dan honderd auteurs naar 26 steden. Daar ziten grote namen tussen als Cees Nooteboom, Marlene van Niekerk en Andrzej Stasiuk, maar ook aanstormend talent. Ze verwerken hun ervaring in een citybook: een kortverhaal, een essay of een reeks gedichten. Fotografen portretteren de steden in 24 foto’s. Benieuwd naar hoe Arnon Grunberg in het Pools klinkt, of Saskia de Coster in het Afrikaans? Of wil je Georgische of Indonesische auteurs ontdekken? Alle citybooks verschijnen in het Nederlands, Engels én in de taal van het gastland. De audioboeken worden in de originele taal ingesproken door de auteur zelf, de vertalingen worden door acteurs voorgelezen.

citybooks in 2017 ... de Ierse dichter Dermot Bolger maakt citybooks Ieper compleet. ... de citybooks over Münster en Karlsruhe vonden hun weg naar diverse literaire tijdschriften én werden in Groot-Brittanië vertaald door studenten Nederlands. ... met de start van citybooks Haarlem rondden we de kaap van vijfentwintig steden. De komende jaren zal citybooks telkens in een andere Nederlandse stad opduiken. ... citybooks Brugge ontving Hagar Peeters als eerste gastschrijver. Tijdens festival Bru·Taal stonden heel wat citybooksauteurs op het podium.

Lees en beluister alle citybooks op www.citybooks.eu als webtekst, e-book en audioboek. Je kunt de audioboeken ook gratis beluisteren en downloaden via iTunes en SoundCloud.

46


FRAGMENT Het portret Hagar Peeters | citybooks Brugge De Nederlandse auteur Hagar Peeters ging twee weken in residentie in Brugge, een stad waar ze evenveel historie als chocolade proefde. ‘Lichtbeslagen bronsbruin als van de bepoederde chocoladetruffels, zo bulken daar de gevels.’ Ze droeg in mei voor uit haar citybook tijdens de eerste editie van het literaire festival Bru·Taal, partner van citybooks Brugge. In het onderstaande fragment laat de verteller, een portret door Memling, je proeven van het Brugse dialect. © Koos Breukel

(...) Daar lopen ze: kweenes, zurkelfieges, prèntes. Veel babbelêttes, commééres, weinig snêlles maar zeer veel gasgèètes, zottekoentes en scharmienkels of êksevêls. Soms gatjes boven d’eirde, kiennekalles, kapelle-ieffrouwes, seutekabbas, schietteboanes, domme dooze, dookas, dragoenders en eeëte klienkes. Ik zie de leegheid in hun blikken, de gedachten aan niets anders dan die shop zus of zo daar om de hoek, of ze er straks wel of niet dat kleedje kopen. Met de mond nog vol chocolade en de telefoon aan het oor, lopen zij kauwende langs mij. Het is dat de suppoost belet dat ze mij betasten, anders zag ik allang roetbruin van de truffelvegen. Nu is mijn edel-bleke gelaat bijna doorschijnend, precies zoals de Meester het meende. De fijne, lichte verf, in heel precieze lijnen opgebracht, laagje na laagje, tot ik eruit naar voren zou komen, tot ik ervan geboren sprong, is volledig in tact gebleven. Alleen een te verwaarlozen verkleuring van het vernis door de tijd zelf heeft mij een pietsje geliger gemaakt, zoals hagelwitte tanden na een wijle vanzelf vergelen. De ongepoetste tand des tijds! Die zelf bijt maar die niet wordt gebeten. Alleen gebeten wordt de chocolade, dus toe maar rakkers, zet je tanden er in. Meet je met je eigen vergankelijkheid, nu je ons niets kunt maken. (...) Lees en beluister Het portret van Hagar Peeters via www.citybooks.eu.

In samenwerking met Stad Brugge en in het ruimere kader van festival Bru·Taal worden naast Hagar Peeters nog drie auteurs en twee fotografen uitgenodigd om een stadsportret te schrijven in de aanloop naar de tweede editie van Bru·Taal in 2019.

47


TERUGBLIK citybooks Ieper ‘Proust begon zijn herinneringen met de smaak van een in bloesemthee gedoopte madeleine, bedenk ik. Mijn madeleine is een mitrailleur.’ Uit: De mitrailleur van Kees ‘t Hart

Deze zomer was de gerenommeerde Ierse auteur Dermot Bolger te gast in Ieper om een actueel antwoord te formuleren op John McCrae’s gedicht en de Vlaamse velden te bezoeken waar de rozen openklappen.

© Oliver Leu

Bolger maakt met zijn bijdrage het internationale schrijversgezelschap van citybooks Ieper compleet. Samen met In Flanders Fields Museum werden eerder Ghayath Almadhoun, Kees ‘t Hart, Catherine Vuylsteke en Maïssa Bey en fotograaf Oliver Leu in de stad verwelkomd om stil te staan bij het grimmige jubileum van de Tweede Slag bij Ieper.

ik hier jij daar De gedichten Schizofrenie en De hoofdstad die Ghayath Almadhoun schreef voor citybooks Ieper en citybooks Antwerpen zijn opgenomen in ik hier jij daar. De bundel is een samenwerking van Almadhoun met Anne Vegter; de dichters laten hun poëzie in dialoog treden.

48


CITYBOOKS IN DUITSLAND

Vlaanderen en Nederland waren in 2016 samen gastland op de Frankfurter Buchmesse. In de ruimere context daarvan landde citybooks in Duitsland, waar we met lokale partners steeds een Nederlandse, Vlaamse en Duitse auteur uitnodigden om een literair stadsportret te schrijven, en een fotograaf om een visueel stadsportret te realiseren. In Münster zijn de lokale partners Literaturverein Münster en Institut für Nederländische Philologie. In Karlsruhe werd samengewerkt met partners ZKM, Zentrum für Kunst und Medien, en Literarische Gesellschaft Karlsruhe.

citybooks Münster

citybooks Karlsruhe

‘... Als de klokken van de vele kerken hier niet luiden, dan regent het. Alle kwade gedachten glijden met het regenwater de riolen in ...’

‘... Wat doe jij met al die tomaten, wilde de politie weten. Ik ben een punker en ik wil soep maken, zei ik ...’ Uit: Dolor, officiële punk in Karlsruhe van Maarten van der Graaff.

Uit: Niet lang meer van Carmien Michels.

• In DW B lees je dit najaar Maarten van der Graaffs experimentele gedicht over Karlsruhe, met foto’s van de collages die hij ter plaatse maakte.

• In Carmien Michels’ citybook over Münster sluimert een vulkaan onder de stad, zitten oude mannen op muurtjes en dwaalt een meisje met een gouden vlecht rond. Het verhaal verscheen in voorpublicatie in DW B.

• Kantelbeeld Karlsruhe, een wonderlijk gedicht van Monika Rinck verscheen in de originele Duitse versie in Allmende, de Nederlandse vertaling van Miek Zwamborn werd gepubliceerd in Terras. Rinck bracht haar citybook live op het podium in Amsterdam, waarbij ook de Nederlandse en Engelse vertaling werden voorgedragen.

• Ook Erik Lindner was te gast in Münster. Hij schreef er het lange gedicht Roeiers op de Aasee, dat gepubliceerd werd in Poëziekrant. • Dit meer duikt eveneens op in het citybook Op zoek naar het water van Alida Bremer, waarin de schrijfster vertelt hoe haar woonplaats langzamerhand als thuis begint te voelen, met dank aan haar bejaarde buurman die haar ogen opent voor het water in de stad.

• Schrijfster Els Moors dompelt ons in haar essay onder in historisch en hedendaags Karlsruhe: van Heinrich Heine tot bingo flamingo.

49


FOTOREEKS

© João Tabarra

© João Tabarra

50


FOTOREEKS

© João Tabarra

24 mislukte pogingen om een postkaart te ‘bouwen’ Fotograaf João Tabarra trok naar Karlsruhe om voor citybooks een stadsportret te maken. Om de stad te leren kennen nam hij het idee van een ansichtkaart als uitgangspunt. Door locaties te kiezen die gewoonlijk niet als bezienswaardigheden worden beschouwd, zijn zijn postkaarten vanuit toeristisch oogpunt ‘mislukt’. Met Tabarra als stadsgids - die door zelf in ieder beeld op te duiken voor een komische noot in de fotoreeks zorgt - onthult de stad evenwel op een andere manier haar karakter.

Bekijk alle foto’s op www.citybooks.eu 51


FRAGMENT Monika Rinck | citybooks Karlsruhe Dichter Monika Rinck speelt met de blik van de toeschouwer in een gedicht waarin naast reuzenhazen en eendeneieren ook eekhoorns opduiken en ze van Karlsruhe naar Oekraïne en weer terug schiet in © Gene Glover een wonderlijke woordenstroom vol vragen, absurdisme en prikkelende beelden. Wat zien we, een eend of een haas? Laat je gedachten meekantelen met dit ‘Kippbild’ in de vertaling van Miek Zwamborn.

Kantelbeeld Karlsruhe, in september 2016 (...) Wat doen de Russen ondertussen? Ze schrijven lokale gedichten. Bedoel je dat het overal zou moeten deugen? Je universele gedicht? Dat het niet alleen voor een exquise reeks, een elite van mensen wier keuze van voren af aan vaststond, op een bepaalde plek die bekend was, tegen een overeengekomen prijs, niet langer dan 20 minuten durend, voorgedragen in kleding op maat, anders simpelweg overal, op elke plek, elke lengte, voor iedereen? Het zou overal moeten deugen, of niet? Dat ik me ook in Oekraïne niet hoef te schamen. Hoe zorgen we dat het deugt? Of zo: wanneer het sowieso moet deugen, dan deugt het niet overal. Kan het niet overal deugen? (...)

(...) Ik draag mijn ogen door de stad. Ik rijd mijn zintuigen door de stad. En ik vlieg mijn lichaam deze streek door. En schrijf vredig vredeslyriek in de voetgangerszone van Karlsruhe. (...)

52


FRAGMENT

Kippbild Karlsruhe, im September 2016 (…) Was machen indes die Russen? Sie machen lokale Gedichte. Meinst Du, es müsste überall taugen? Dein universales Gedicht? Dass es nicht nur für eine exquisite Reihe, eine Elite von Leuten, deren Auswahl von vornherein feststand, an einem sicheren Ort, der bekannt war, zu einem vereinbarten Preis, von nicht mehr als 20 Minuten Länge, vorgetragen in angemessener Kleidung, sondern schlichtweg überall, an jedem Ort, jeder Länge, für alle? Es müsste überall taugen, oder nicht? Dass ich mich auch in der Ukraine seiner nicht schämte. Wie müsste es sein, dass es taugt? Oder so: Wenn es überhaupt taugen soll, dann taugt es nicht überall. Kann es nicht überall taugen?. (…)

(…) Ich trage meine Augen durch die Stadt. Ich fahre meine Sinne durch die Stadt. Und ich fliege meinen Körper überland. Und schreibe friedlich Friedenslyrik in der Karlsruhener Fußgängerzohn. (…)

Lees en beluister Kantelbeeld Karlsruhe van Monika Rinck via www.citybooks.eu.

53


VERTAALPROJECT

Het mooiste woord? ‘Borstfles’ Carmien Michels schreef het citybook Niet lang meer over Münster. Voor de Engelse vertaling stak ze in januari 2017 het Kanaal over waar Britse studenten Nederlands haar tekst vertaalden in het kader van het UK Collaborative Translation Project 2017. Tijdens haar verblijf ging Carmien in gesprek met de studenten over woorden als ‘borstfles’ en ‘rompjes’ maar ook over de onderliggende betekenis van haar tekst. Bekijk de video op www.citybooks.eu.

(…) Wellustige blikken? Vrekkige vingers? IJdele lippen? Nijdige vrouwen? Vraatzuchtige mannen? Luie padden? Laaiende toortsen? Die vind je hier niet op straat. Als je in de cafés een dronkenlap treft, dan is het een toerist of een student die het hier nog niet gewend is. Wie hier geboren is, houdt zich in. Wie hier geboren is, kent het klappen van de zweep. Hij slaat geen vlieg, volgt de verkeersregels, geniet in de weekends van de zon en het water, wandelt met de hond, verricht vrijwilligerswerk en is lid van minstens één fanfare. (…) Uit: Niet lang meer

(…) Lustful looks? Frugal fingers? Vain lips? Envious women? Gluttonous men? Idle toads? Raging torches? You won’t find them here. If you come across a drunk in the bars, it’s usually a tourist or a student from somewhere else. Those born here stay in line. Those born here know the ropes. They wouldn’t hurt a fly, they follow the rules of the road, enjoy weekends by the water in the fresh air, keep their dog on the lead, do charity work and are members of at least one brass band. (…) Uit: Not long now

Erik Lindner (m) leest zijn citybooksgedicht voor met vertaler Anna Eble (l) en coördinator Hermann Wallmann (r) tijdens de citybookspresentatie in Münster. Bekijk de video via www.citybooks.eu

54


VOORUITBLIK citybooks Haarlem Dit najaar trappen we citybooks Haarlem in gang. Verspreid over vier jaar nodigen we in samenwerking met de Stad Haarlem vier auteurs uit om zich te laten inspireren door de stad. Haarlem is niet alleen een schrijversstad maar ook een stad voor stripauteurs, met onder meer de tweejaarlijkse Stripdagen. Daarom nodigen we in deze stad geen fotograaf maar twee stripauteurs uit om een visueel stadsportret te maken. De namen worden op www.citybooks.eu bekendgemaakt.

citybooksauteurs op het podium bij deBuren

In het najaarsprogramma van deBuren ontdek je heel wat citybooksauteurs.

• Ontmoet Ingrid Winterbach (citybooks Grahamstown) op 04.10 en Maxim Februari (citybooks Turnhout) tijdens een literaire avond op 18.10. • Carmien Michels staat als slam poet op het podium tijdens het lunchconcert van 13.10 Muzikant Maurits Pauwels ‒ die op 24.10 optreedt bij deBuren hebben Oren ‒ lijkt verdacht veel op schrijver Mauro Pawlowski (citybooks Lublin). • Fotograaf Pieter Jan de Pue (citybooks Yerevan) schuift op 07.12 aan bij het programma Documentaire op Donderdag. • In het kader van Europalia Indonesië zetten we de citybooks van over Semarang en Jakarta van Annelies Verbeke, Bouke Billiet en Gustaaf Peek in de kijker. • Maud Vanhauwaert (citybooks Lublin), Rebekka de Wit (citybooks Venetië en Antwerpen) en Carmien Michels (citybooks Münster) werden geselecteerd om deel te nemen aan CELA, waarover je meer leest op pagina 5.

Lees en beluister alle citybooks op www.citybooks.eu als webtekst, e-book en audioboek. Je kunt de audioboeken ook gratis beluisteren en downloaden via iTunes en SoundCloud.

55


er

d en

l Ka

september DI 05.09

14:00

WO 06.09

MEDIA

Mediacongres Vlaanderen-Nederland: innovaties & markante evoluties

Brussel

p 17

CULTUURBELEID

Kennisknooppunt De documentatie van PODIUMKUNSTEN

Brussel

p 36

VR 08.09

12:30

WETENSCHAP & GESCHIEDENIS

Broodje Kennis Wat zijn zwaartekrachtgolven?

Brussel

p 23

ZA 09.09

18:00

FILM & DOCUMENTAIRE

Conducting Boijmans

Antwerpen

p 28

ZA 09.09

15:00

CULTUURBELEID

Rubens, Vermeer, Bruegel Toeristische trekkers of artistieke toppers?

Antwerpen

p 38

FILM & DOCUMENTAIRE

Filmfestival Oostende: Nederlandse dag

Oostende

p 28

ZO 10.09 ZO 10.09

20:30

LITERATUUR

Het Schrijversgevang

Antwerpen

p4

MA 11.09

19:30

MEDIA

Mediacafé Klimaatverandering in de media

Amsterdam

p 17

MA 11.09

20:00

MEDIA

Ogen Open Hans Aarsman & Rick de Leeuw

Oostende

p 18

POLITIEK & SAMENLEVING

MO*talks Over Congo (o.v.)

Brussel

p 12

WO 13.09

VR 15.09

11:00

FILM & DOCUMENTAIRE

Filmfestival Oostende: Flanders Film Meeting

Oostende

p 29

VR 15.09

12:30

PODIUMKUNSTEN

deBuren hebben Oren James Oesi

Brussel

p 26

DI 19.09

19:30

LITERATUUR

Fatena’s Poëziesalon

Brussel

p4

WO 20.09

20:00

MEDIA

Ogen Open Hans Aarsman & Rick de Leeuw

Antwerpen

p 18

DO 21.09

19:30

FILM & DOCUMENTAIRE

Documentaire op Donderdag Radio Kobani

Brussel

p 29

VR 22.09

12:30

FILM & DOCUMENTAIRE

Cook & Look Liefdeswinter

Brussel

p 30

POLITIEK & SAMENLEVING

MO*lezing Het belang van sociaal ondernemen

Brussel

p 12

MA 25.09

56


Ka l

en

de

DI 26.09

19:30

LITERATUUR

CELA | Europees schrijftalent voor het voetlicht

Brussel

p5

VR 29.09

12:30

LITERATUUR

Literaire lunch Het oog van de dichter

Brussel

p6

oktober WO 04.10

13:30

LITERATUUR

Masterclass Afrikaans

Brussel

p6

WO 04.10

19:30

LITERATUUR

Mag ek jou soen?

Brussel

p7

WO 04.10

20:00

POLITIEK & SAMENLEVING

Luuk van Middelaar: De nieuwe politiek van Europa

Brussel

p 13

MEDIA

Ogen Open Hans Aarsman & Rick de Leeuw

Gent

p 18

DO 05.10

DO 05.10

19:30

FILM & DOCUMENTAIRE

Documentaire op Donderdag De kinderen van juf Kiet

Brussel

p 30

VR 06.10

12:30

LIVE PODCAST

Luisterlunch Audioverhalen uit Vlaanderen & Nederland

Brussel

p 33

ZO 08.10

16:00

LIVE PODCAST

Luister in het Duister Opgesloten

Amsterdam

p 33

MEDIA

Ogen Open Hans Aarsman & Rick de Leeuw

Mechelen

p 18

MA 09.10

DI 10.10

19:30

POLITIEK & SAMENLEVING

Brexit: hoe moet het nu verder?

Brussel

p 13

WO 11.10

19:30

LIVE PODCAST

Luister in het Duister Opgesloten

Brussel

p 33

DO 12.10

10:00

LITERATUUR

Dag van de Literatuurkritiek

Amsterdam

p7

VR 13.10

12:30

PODIUMKUNSTEN

deBuren hebben Oren Let’s slam!

Brussel

p 26

ZA 14.10

19:30

LITERATUUR

Mais oui, Paris!

Brussel

p8

WO 18.10

20:00

LITERATUUR

Boekpresentatie Klont | Maxim Februari

Brussel

p9

DO 19.10

19:30

ECONOMIE

It’s the economy, stupid! Hebben we over 5 jaar nog cash op zak?

Brussel

p 21

57

r


er

d en

l Ka

VR 20.10

12:30

WETENSCHAP & GESCHIEDENIS

Broodje Kennis Waarom krijgen we kippenvel van muziek?

Brussel

p 24

WO 25.10

19:30

MEDIA

Ogen Open Hans Aarsman & Rick de Leeuw

Brussel

p 18

DO 26.10

19:30

FILM & DOCUMENTAIRE

Documentaire op Donderdag Het spoor naar Auschwitz

Brussel

p 31

VR 27.10

12:30

WETENSCHAP & GESCHIEDENIS

Cook & Look Smaak!

Brussel

p 24

VR 27.10

20:30

LITERATUUR

De maakbare tijd

Tongeren

p9

ZA 28.10

20:00

LITERATUUR

Koen Peeters over ‘koloniaal geluk’

Amsterdam

p 10

ZO 29.10

15:00

LIVE PODCAST

Audiotour door het Lloyd Hotel | Geluk & Geschiedenis

Amsterdam

p 34

november DI 07.11

19:30

MEDIA

Is daar iemand? Hoe de smartphone ons leven beheerst

Brussel

p 19

DO 09.11

19:30

MEDIA

Mediacafé Nieuwsbeleving van jongeren met een migratieachtergrond

Gent

p 19

VR 10.11

12:30

LITERATUUR

Literaire lunch Pas de deux

Brussel

p 10

ZA 11.11

15:00

POLITIEK & SAMENLEVING

De vierendertigste Pacificatielezing door Frank Vandenbroucke

Breda

p 14

ZA 11.11

13:00

POLITIEK & SAMENLEVING

Who´s afraid of the F-word? Nationale vrouwendag

Mechelen

p 14

CULTUURBELEID

Kennisknooppunt Pop, rock en experimentele muziek

Brussel

p 37

WO 15.11

DO 16.11

19:30

FILM & DOCUMENTAIRE

Documentaire op Donderdag Stranger in Paradise

Brussel

p 31

VR 17.11

12:30

LIVE PODCAST

Luisterlunch Audioverhalen uit Vlaanderen & Nederland

Brussel

p 33

58


Ka l

en

de

VR 24.11

12:30

PODIUMKUNSTEN

deBuren hebben Oren Maurits Pauwels

Brussel

p 27

DO 30.11

19:30

ECONOMIE

It’s the economy, stupid! Ecomodernisme

Brussel

p 21

ECONOMIE

Cook & Look De Tomaat zonder grenzen

Brussel

p 22

POLITIEK & SAMENLEVING

MO*lezing

Antwerpen

p 12

december VR 01.12

12:30

DI 05.12 WO 06.12

20:00

LITERATUUR

Schrijf me een brief en ik zeg u wie u bent

Brussel

p 11

DO 07.12

19:30

FILM & DOCUMENTAIRE

Documentaire op Donderdag Het beste van 4 x 7

Brussel

p 32

DO 07.12

19:30

MEDIA

Mediacafé Breek uit je mediabubbel

Gent

p 20

VR 08.12

12:30

WETENSCHAP & GESCHIEDENIS

Broodje Kennis Hoezo hypnose?

Brussel

p 25

WO 13.12

POLITIEK & SAMENLEVING

MO*talks Echt nieuws versus fake nieuws

Brussel

p 12

14 > 16.12

POLITIEK & SAMENLEVING

Festival van de Gelijkheid

Gent

p 15

VR 15.12

12:30

PODIUMKUNSTEN

deBuren hebben Oren Zwerm

Brussel

p 27

ZA 16.12

20:00

LITERATUUR

Mais oui, Paris!

Amsterdam

p 11

ZO 17.12

16:00

LIVE PODCAST

Korte Golf de mooiste radio van drie minuten

Amsterdam

p 34

DI 19.12

19:30

MEDIA

Het Jaar in Taal

Brussel

p 20

POLITIEK & SAMENLEVING

200 jaar Universiteit Gent: University for You (U4U)

Gent

p 16

DO 21.12

59

r



deBuren heeft een nieuwe website! ▲

Blijf op de hoogte van ons programma, de laatste programmawijzigingen en nieuwe activiteiten. Lees, beluister en bekijk verhalen, opiniestukken, podcasts, video’s en foto’s uit ons online magazine. Volg onze oproepen en waag u aan een van onze (schrijf)opdrachten: Korte Golf, Rode Oor, schrijfresidentie Parijs, Schrijversgevang … Bekijk welke actuele thema’s ons bezighouden. U vindt er ook alle informatie over onze projecten, zoals citybooks, kennisknooppunt, CELA …

Volg ons op Facebook en schrijf u in op onze nieuwsbrief! www.deburen.eu/nieuwsbrief-inschrijven www.facebook.com/vlaamsnederlandshuisdeburen


Altijd op vrijdag 12:30 > 13:30

deBuren Brussel

deBuren zet in op lunchprogramma € 10 vvk (€ 7 voor -26/65+) € 12 add (enkel contant). Inclusief lunch! Reserveren via www.deburen.eu. Literaire Lunch

Boekpresentaties, literaire ontmoetingen en praten over boeken. VR 29.09 Het oog van de dichter. Een duet van poëzie en beeldende kunst. VR 10.11 Pas de deux. Twee schrijvers, twee boeken.

Luisterlunch

De mooiste audiodocumentaires uit Vlaanderen en Nederland door aanstormend radiotalent. VR 06.10 en VR 17.11

Cook & Look

Gesprekken, lezingen, documentaires en soms iets helemaal anders, maar altijd over eten. VR 22.09 Liefdeswinter. Gülşah Doğan doet onderzoek naar de ware liefde. VR 27.10 Smaak! De geschiedenis in zes smaken. VR 01.12 De Tomaat zonder grenzen.

Antwoorden op wetenschappelijke vragen die iedereen zich wel eens stelt. VR 08.09 Wat zijn zwaartekrachtgolven? VR 20.10 Waarom krijgen we kippenvel van muziek? VR 08.12 Hoezo hypnose?

deBuren hebben Oren

Laad je batterijen op met onze lunchconcerten. VR 15.09 James Oesi VR 13.10 Let’s slam! VR 24.11 Maurits Pauwels VR 15.12 Zwerm

deBuren Leopoldstraat 6 1000 Brussel

Schrijf in voor al onze activiteiten op www.deburen.eu

Vlaams-Nederlands huis voor cultuur en debat

V.U. Wim Vanseveren, deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel

Broodje Kennis


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.