Noureddine Tahiri 26.09.12

de puur muziek

27.09.2012 | 20:00 | KRAAKHUIS

Ensemble ­Noureddine ­Tahiri Arabisch-Andalusische traditie uit ­Marokko

programma

UITVOERDERS

1. Adhan ‘oproep tot het gebed’

Noureddine Tahiri Jouti | zang & daf (raamtrommel) Anas El Attar Sofi | rebab (knievedel) Amine Belkaab | ud (luit) Mohammed Ouarti | kemanche (viool) Hicham Benzahra | tar (schellentrom)

2. Koranrecitaties a. Soera nr. 1 al-fâtiha ‘de opening’ b. Soera nr. 3 âl ‘imrân ‘Imraans mensen’, vers 190-195 3. De mystieke islam Soefiliederen van Sidi Muhammad al-Harrâq (17721845), Sidi Abu al-Hasan al-Shushtari (1213-1269) en Sidi Omar Ibn al-Fârid (gest. 1235) PAUZE 4. Fragmenten uit Arabisch-Andalusische suites (nouba) Noubat ar-rasd (gezongen ‘s ochtends) Noubat al-gharibat al-hussein (gezongen voor middernacht) Noubat al-mâya (gezongen bij zonsondergang)

Bespreekbureau Muziekcentrum De Bijloke Gent | J. Kluyskensstraat 2, 9000 Gent Di - vr 10:00 - 12:00 & 13:00 - 17:00 | za 13:00 - 17:00 09 269 92 92 | tickets@debijloke.be | www.debijloke.be v.u. | Daan Bauwens • tekst | Johan Van Acker • vertaling liedteksten | Prof. Caroline Janssen / Johan Van Acker © | Muziekcentrum De Bijloke Gent info@debijloke.be Muziekcentrum De Bijloke is mobiel dankzij het partnership met Gent Motors (www.gentmotors.be)

2

Arabisch-Andalusische traditie uit ­Marokko 1. Koranrecitaties Voor moslims is de Koran het woord van God zoals Hij dat door de engel Djibriel (Arabisch voor Gabriël) aan Zijn profeet en gezant Mohammed heeft laten openbaren. Om het met de woorden van de Koran te zeggen: Djibriel heeft met Gods toestemming de Koran in het hart van Mohammed neergezonden als bevestiging van wat er voordien al was en als leidraad en goed nieuws voor de gelovigen.

reikte Ibn Moedjahid, de ‘imaam’ van de Koranlezers in Bagdad, de oplossing aan. Met steun van de autoriteiten verklaarde hij zeven overgeleverde manieren van lezen voor correct. Alle gingen terug op zeven beroemde Koranlezers uit de achtste eeuw. Vandaag zijn er nog twee versies in omloop. De versie die door Warsj van de lezing van Nafi’ is overgeleverd, is in gebruik in Afrika (uitgezonderd Egypte). De versie die door Hafs is overgeleverd van de lezing van ‘Asim is gangbaar in Egypte en in de rest van de Arabische wereld. Hoewel deze lezingen naar uitspraak en naar voordracht nogal eens uit elkaar lopen, zijn de betekenisverschillen tamelijk klein.

Volgens de meest gangbare overlevering bestond er bij de dood van de Profeet geen boekwerk dat de gehele Koran bevatte. De tekst was vanaf het begin van de openbaringen wel in mondelinge vorm volledig bewaard gebleven. Tijdens de regering van de derde kalief Oethmaan, werd aan een commissie o.l.v. Zaid Ibn Thabit, de vroegere secretaris van de Profeet, opdracht gegeven een officiële redactie van de Koran vast te stellen. Tot een uniforme voordracht kwam het niet.

Het vroege Arabische schrift bevatte geen klinkers, en een aantal medeklinkers hadden bovendien dezelfde of bijna dezelfde vorm. In de loop van de eeuwen werden echter tekens ontwikkeld om letters van elkaar te onderscheiden, en nieuwe tekens ingevoerd om de klinkers aan te duiden en andere bijzonderheden van de tekst vast te leggen. Toch maakte dat geen einde aan de wildgroei die uit de mondelinge overlevering voortkwam.

In de eerste helft van de tiende eeuw

Onder de Oethmaanse redactie werden de geregistreerde openbaringen niet chronologisch, maar min of meer volgens lengte geordend. Zo ontstonden 114 delen of soera’s: eerst de langere soera’s en daarna de kortere, met aan het begin een kort lofgebed, de openingssoera ‘Soerat al-fatiha’. De soera’s worden op hun beurt onderverdeeld in verzen. In de islamitische traditie worden de soera’s niet aangeduid met hun nummer, maar met hun naam. Die stamt uit een latere tijd, en is meestal ontleend aan een woord bij het begin van de soera of aan een kenmerkend onderwerp dar erin wordt behandeld. Alle soera’s – behalve de negende – beginnen met de formule ‘bismillahhi r-rahmanir-rahim’

3

Majnûn (de bezetene, de zot) die zijn zinnen verloor omwille van zijn onvervuld verlangen naar Layla. Ook wijn speelt een belangrijke rol, en staat voor de vervoering als stap naar de eenwording met God. De taverne staat voor het huis van de mysticus die de eenheid met God heeft bereikt; de murshid is de herbergier die de mystieke reis begeleidt.

Naast liefde voor God geven de teksten ook uiting aan liefde voor de profeet.

Mohammed wordt aangesproken met zijn naam, als gezant Gods of profeet, of met epitheta (al-mustafâ, ahmad).

(in de naam van God, de Erbarmer, de Barmhartige).

2. De mystieke islam Volgens de overlevering leidden sommige moslims al tijdens het leven van de profeet Mohammed (570-632) een teruggetrokken leven, gewijd aan devotie en ascese. Deze mystieke islam of soefisme ‘institutionaliseerde’ zich snel tot een aantal broederschappen. Soefi’s moesten een louteringsproces doormaken, een sober en armoedig bestaan leiden (faqir in het Arabisch, darwesh in het Perzisch waarvan later derwisj werd afgeleid). Ook het luisteren naar muziek en poëzie kon helpen om dichter tot God te komen. Onder andere het voortdurend opzeggen van de formule ‘la ilaha illa Allah’ (er is geen andere god dan God) groeide uit tot een geliefd middel om tot extase te komen.

Noureddine Tahiri en zijn collega’s kozen voor liederen op teksten van Sidi Muhammad al-Harrâq, Sidi Abu al-Hasan AlShushtari en Sidi Omar Ibn al-Fârid.

Muhammad al-Harrâq (1772-1845) stichtte in de Noord-Marokkaanse stad Tetouan de naar hem genoemde Harraqiyya soefi-orde. Onder het reciteren van gedichten (diwân) bereiden de leden van de broederschap zich voor op de gewijde dans (‘imara). De naam al-Harrâq of ‘verbrand’ (door de vlammen van de goddelijke liefde) legt een direct verband met de vroomheid van deze sjeik.

De mystieke filosoof-dichter Al-Shushtari (1212-1269) leidde een bewogen leven in de dertiende eeuw. Zijn zoektocht naar een mystieke eenwording met God leidde tot een obsessie die uiteindelijk in een gruwelijke zelfmoord eindigde, voor hem de enige manier om opgenomen te worden in de goddelijke genade. Zijn zoeken bracht hem van het door de Moren geregeerde Andalusië via

De teksten die u deze avond te horen krijgt, bevatten een aantal beelden die typisch zijn voor de mystieke islam: de band die de soefi met God nastreeft wordt vergeleken met dronkenschap of passionele verliefdheid, een fysieke liefdesband. De achterliggende idee is eenvoudig: de aardse schoonheid is een afspiegeling van het goddelijke. In de gedichten gaat het bijvoorbeeld over de minnaar die hartstochtelijk op zoek is naar zijn geliefde, maar gebukt gaat onder haar onbereikbaarheid en (vaak) harteloos gedrag. In de teksten zijn deze avond o.a. toespelingen te vinden op het oude verhaal van Layla en Majnûn:

4

Noord-Afrika tot in het Midden-Oosten.

Nu eens was hij een slaafse volgeling van meesters als Ibn Sab’in, dan weer trok hij als troubadour rond met zijn eigen gedichten, gevolgd door zijn discipelen.

‘Liefde’ was zijn grote drijfveer, in navolging van Ibn Sab’in en Ibn ‘Arabi: “Mijn hart kan vele vormen aannemen: een klooster voor de christenen, een tempel, de Ka’ba voor de pelgrims, de koran… mijn credo is liefde, waar je ook vandaan komt, de liefde is eeuwig, mijn kracht en mijn geloof.” Al-Shushtari stond aan de wieg van een grote symbiose tussen het Westen (christendom) en het Oosten (islam), een symbiose die vele mystieke orden later aanhingen.

De Egyptenaar Ibn al-Fârid (gest. 1235) schreef een beperkt oeuvre bij elkaar.

Het omvat o.a. een zeer lang gedicht (761 regels rijmend op –ti, het ‘Grote T-gedicht’) dat het mystieke pad beschrijft. De wijn staat ook hier voor de mystieke liefde voor God of de mystieke kennis van God, en dronkenschap voor de mystieke extase. Tot op zekere hoogte kan dit gedicht als een profaan wijngedicht gelezen worden. In een aantal anthologieën staat het dan ook te midden van reguliere bacchische poëzie.

Opvallend bij Ibn al-Fârid zijn de woordspelingen en klankeffecten, in vertaling niet na te bootsen.

manier door meesters in verschillende scholen zijn overgeleverd, in steden als Tangiers, Fez, Tetouan …

De gedwongen uittocht van vele bevolkingsgroepen maakte dat de rijke middeleeuwse muzikale traditie op het Spaanse schiereiland zelf op het punt stond te verdwijnen. Maar dit erfgoed overleefde in de Maghreblanden waar het de status verwierf van klassieke muziek en vandaag nog altijd Andalusische muziek wordt genoemd.

Het westelijke kalifaat al-Andalus Op 19 juli 711 staken Arabische en Berberse ruiters onder leiding van Târiq ibn Ziyâd de Straat van Gibraltar over. In minder dan zeven jaar liepen ze het Visigotische rijk onder de voet. Bij een diepe raid stootten ze zelfs door tot Poitiers waar Karel Martel hen in 732 tot staan bracht. Aan die nederlaag bleken ze uiteindelijk weinig belang te hechten, want op Asturië en Galicië na stond het hele Iberische schiereiland onder hun gezag.

Zevenhonderd jaar lang zou de halve maan wapperen boven ‘al-Andalus’, de naam waarmee in de Arabische wereld naar Spanje werd verwezen.

In het begin werd ‘al-Andalus’ bestuurd door de gouverneurs van het Oemayyadenkalifaat van Damascus. Door de machtsovername van de ‘Abâssiden in 750 kwam hieraan een abrupt einde.

Eén telg uit de Oemayyadendynastie wist te ontkomen naar Spanje, waar hij zich vestigde als emir ‘Abd al-Rahmân I. Hij

3. Arabisch-Andalusische suites Arabisch-Andalusische muziek is geen onbekende in de Bijloke. Ustad Tahiri en zijn collega’s presenteren instrumentale en gezongen melodieën die op orale

5

koos Cordoba tot hoofdstad en knoopte diplomatieke betrekkingen aan met de christelijke rijken in het noorden en met Byzantium. Zijn verre opvolger ‘Abd alRahmân III besloot in 929 opnieuw de titel van kalief te voeren. Hij daagde hiermee de vanuit Bagdad regerende ‘Abâssidendynastie openlijk uit. Het lukte en het westerse kalifaat was een feit. Drie eeuwen lang bleef Cordoba de hoofdstad van ‘al-Andalus’. In de 11de eeuw verdween het centrale gezag, en raakte de macht verdeeld over verschillende stadstaatjes. Toch vormde deze politiek onstabiele periode een cultureel hoogte­ punt. De onderlinge rivaliteit tussen de hoven en de zucht naar een verfijnd, kleurrijk en briljant hofleven stimuleerden in belangrijke mate de beoefening van de kunsten. De christelijke koningen vormden echter een steeds grotere militaire bedreiging voor de Arabische bewindslieden. Toen Alfons VI van Castilië in 1085 Toledo innam, riepen ze de hulp in van een Berberstam uit Noord-Afrika, namelijk de Almoraviden. De reconquista bleek echter niet meer te stoppen. Een laatste reactie kwam er onder de Almohadendynastie, maar in 1223 moest ook zij plaats ruimen. Geleidelijk aan veroverden de christelijke vorsten alle Spaanse gebieden die nog onder moslimbewind stonden. Na Cordoba (1236) en Sevilla (1248), restte er alleen rond Granada nog een klein gebied. Door handig politiek manoeuvreren slaagde de daar heersende Nasridendynastie er nog anderhalve eeuw in zelfstandig te blijven. Cultureel was dit zelfs de glans-

periode van Granada. Het Alhambra, dat voltooid werd eind 14de eeuw, is daar het meest sprekende voorbeeld van. Volgens de 14de-eeuwse Grenadijnse historicus Ibn al-Khatîb speelde ook de muziek aan dit hof een belangrijke rol. Dat blijkt in elk geval uit de vooraanstaande plaats van dichters en musici binnen de hofhiërarchie. In 1492 was het echter definitief afgelopen, het jaar waarin emir Boabdil de sleutels van het Alhambra overhandigde aan het katholieke vorstenpaar Ferdinand en Isabella.

Faisons la nouba Gasten die in het Arabo-Andalusische Spanje op een audiëntie bij de kalief wachtten, hadden niet te klagen. Vocaalinstrumentale ‘suites’ zorgden de klok rond voor vermaak en afleiding. Ieder uur kreeg een muzikale invulling, met liederen over de liefde tot Allah of over meer aardse verlangens in geheime tuinen.

Ustad Noureddine put samen met Anas El Attar Sofi, Amine Belkaab, Mohammed Ouarti en Hicham Benzahra uit de 11 nouba’s of suites die de tijd overleefden. Hun virtuoze zang met traditionele begeleiding is een feest. Faisons la nouba…

De Arabisch-Andalusische muziek is een geestesinstelling. De hele cultuur zit erin: architectuur, kalligrafie, de openheid van de wetenschap, de tolerantie tegenover andere godsdiensten. Een lied is hier een gebouw, je moet er alleen willen instappen. Kijk naar de verfijning van het Alhambra of de moskee van Cordoba, de

6

poëzie die toen werd geschreven, het feit dat christenen, moslims en joden samenleefden. Het moge duidelijk zijn: in al-Andalus bloeide tussen de 8ste en de 15de eeuw een mooie en weelderige cultuur. In Marokko kan je nog flarden van het klassieke repertoire opvangen.

Slenterend door de medina, komen fragmenten uit de nouba’s je tegemoet. Een mirakel... Het is muziek die gemaakt is tussen de intocht van de moslims in 711 in Spanje en de uittocht in 1492. Mensen die al acht eeuwen in Andalusië woonden, moesten plots weg. Ze verloren zowat hun hele beschaving, hun land, de gebouwen. De gezangen zijn ze echter blijven cultiveren als waren het overblijfselen van een verloren paradijs.

gehoor lijken het afzonderlijke liederen, maar eigenlijk gaat het om suites of nouba’s. Ze zijn opgebouwd uit een verzameling gedichten, die in hun volledigheid 6 tot 7 uur kunnen duren. Een bekend musicus uit Bagdad, Ziryab, concipieerde in de 8ste eeuw al de poëtische en muzikale contouren. Hij deed dat door Griekse en Perzische modi, Byzantijnse toonaarden, Arabische modulaties en Berberse ritmes te vermengen met Romaanse grondlagen. De structuur ging van zeer trage openingsliederen over vijf verschillende ritmes tot opwindende stukken aan het eind. Je had één zo’n suite per uur van de dag, 24 in totaal, elk met hun eigen gevoel. Vergelijk het met impressionistische schilders die op elk uur van de dag een andere lichtinval schilderden. Er zijn er 11 volledig van overgebleven, en van de 6 andere resten er stukjes.

De teloorgang van de gouden eeuwen in Andalusië leidde tot een ware culturele depressie. De vluchtelingen hadden het moeilijk in Noord-Afrika, en kwamen de malaise pas in de loop van de 19de eeuw te boven. Tijdens de Turkse overheersing (enkel Marokko ontsnapte hieraan) werd de muziek angstvallig bewaard tussen de muren van de moslimbroederschappen.

Uit schrik om hun erfgoed te verliezen, hebben ze die muziek dan ook vastgelegd. Sommige eigenschappen zoals het improviseren bij de openingsstukken zijn hierdoor verloren gegaan, maar dat was nu eenmaal de prijs om de culturele eigenheid te behouden.

Elke nouba is opgebouwd vanuit melodie en ritme, maar kent in de notatie – een recente praktijk – geen aanduidingen voor dynamiek of klanksterkte. Intrinsiek eenstemmig worden de suites dikwijls heterofoon uitgevoerd: instrumenten en stemmen verdubbelen de hoofdmelodie met lichte versieringen en afwijkingen.

Het staat de muzikanten vrij om de liederen solo of via beurtzang te brengen.

Het doel blijft de compacte hoogstaande poëzie met maximale diepgang te verklanken.

Met impressionistische toets De Arabisch-Andalusische muziek heeft een ingenieuze structuur. Op het eerste

De Arabisch-Andalusische suites bleven lang een elitaire aangelegenheid. Met de komst van de radio raakten ze ook

7

bij bredere bevolkingsgroepen bekend.

Podiumuitvoeringen zijn dus een vrij recente aangelegenheid. Tot laat in de 20ste eeuw organiseerden mecenassen in Noord-Afrika avonden – een soort muzieksalon – waar gespeeld en gezongen werd, en waar ze hun vrienden en handelspartners op uitnodigden. Van het begin tot het einde luisterden de gasten aandachtig. De mensen hadden dat geduld. Vandaag durven ensembles die eerste langzame bewegingen al eens overslaan, om direct naar de snellere ritmes over te schakelen zodat het publiek in de handen kan klappen.

Jammer, want het majestueuze gaat op die manier verloren.

Drie nouba’s Vanavond krijgt u fragmenten uit drie nouba’s te horen. De nouba Mâya verklankt de schoonheid en de weldaden van de natuur; de zonsondergang is het ideale moment om deze suite uit te voeren. In de poëzie van nouba al-Gharibat al-Hussein staan de emoties die de liefde teweegbrengt centraal, meestal uitgevoerd voor middernacht. De nouba Rasd tenslotte verkent hetzelfde pad bij het ochtendgloren.

8

teksten 1. Adhân – Oproep tot het gebed Allah is de Grootste (4x) Ik getuig dat er geen god is dan Allah (2x) Ik getuig dat Mohammed de Boodschapper van Allah is (2x) Haast je naar het gebed (2x) Haast je naar de voorspoed (2x) Het gebed is beter dan de slaap (2x) [enkel bij het eerste gebed ’s morgens] Allah is de Grootste (2x) Er is geen god dan Allah

de bestraffing van het vuur. (192) Onze Heer, wie door U het vuur wordt binnengevoerd, die wordt door U te schande gemaakt. De onrechtplegers zullen geen helpers hebben. (193) Onze Heer, wij hebben iemand die opriep tot het geloof gehoord: ‘Gelooft in jullie Heer!’ Dus geloven wij. Onze Heer, vergeef ons onze zonden en wis onze slechte daden uit en neem ons met de vromen weg. (194) Onze Heer, en geef ons wat U ons door Uw gezanten hebt toegezegd en maak ons niet te schande op de opstandsdag. U zult de afspraak niet afzeggen.”

(195) Toen verhoorde hun Heer hen: “Ik laat het werk van iemand van jullie die [goed] doet niet verloren gaan, of het nu een man is of een vrouw; jullie horen bij elkaar. Zij dus die uitgeweken zijn, uit hun woningen verdreven zijn, op Mijn weg tegenspoed geleden hebben, gestreden hebben en gesneuveld zijn, van hen zal Ik de slechte daden kwijtschelden en Ik zal hen tuinen binnen laten gaan waar de rivieren onderdoor stromen; als beloning van God. En God, bij Hem is de goede beloning.”

2a. Soerat nr. 1 al-fatiha ‘de opening’ (1) In de naam van God, de Erbarmer, de Barmhartige. (2) Lof zij God, de Heer van de wereldbewoners, (3) de Erbarmer, de Barmhartige, (4) de heerser op de oordeelsdag. (5) U dienen wij en U vragen wij om hulp. (6) Leid ons op de juiste weg, (7) de weg van hen aan wie U genade geschonken hebt, op wie geen toorn rust en die niet dwalen.

2b. Soerat nr. 3 aal ‘imraan ‘Imraans mensen’, vers 190-195 In de naam van God, de Erbarmer, de Barmhartige.

(190) In de schepping van de hemelen en de aarde en het verschil van dag en nacht zijn tekenen voor mensen die verstand hebben, (191) die God staande, zittende en op hun zij liggende gedenken en die over de schepping van de hemelen en de aarde nadenken: “Onze Heer, U hebt dit niet voor niets geschapen – U zij geprezen! – en behoed ons voor

3. De mystieke islam Tawîl-metrum: gedicht van Sîdî ‘al-Harrâq Zoek je Layla, terwijl zij zich in jou manifesteerde?

Denk je dat zij iemand anders is, terwijl zij geen ander is dan jij?

Want dit, let wel, is manifest in de religie

9

Madîd-metrum Telkens wanneer zij zich manifesteerde, knielde ik voor haar Op een plaats waar alles van mij smolt, al verdween het zonder spoor.

Zie mij hier nu: opgaand in het niets, en geen wonder: Wat voor belang heeft zij in de natuur van de eeuwigheid?

van de liefde: Wees wijs want de essentie van de ander is de vervreemding.

Zag je haar niet haar schoonheid in jou leggen, Ook al was zij in essentie niet vervaagd voor jou?

Al-wâfir-metrum: een gedicht van Sîdî ‘al-Harrâq Liet zij de sluiers van haar schoonheden afglijden En vertrokken de verstanden met haar, in perplexiteit?

Ze verspreidde in het binnenste van het hart een passie Die heel het lichaam in vuur laat ontbranden.

Ze legde daarin een geheim, dan zei ze: Ik zie vandaag bij jou de onthulling van schaamte.

Mawwâl (vocale muziek, inleidend) Ik kreeg wat ik mij voor ogen gesteld had Toen ik mijn liefde zag Ik zag mijzelf.

Zij is van mij, en ik ben verlaten Ik ben de geliefde En mijn geheim is verborgen voor mij.

Hij is nabij Naar God, oh serene, kijk!

De wonderlijke bevelhebber.

Jij hebt je aan mij onthuld En mijn zon op laten gaan.

Ik heb mij niet verstopt.

Deze geliefde, als hij tevredenheid schenkt, Schenkt hij volle tevredenheid.

Wie verlangt naar samenzijn met hem Diens essentie verbergt hij.

Aan zijn zijden, eeuwigdurend, is hij die nog in staat is te zien.

Ik ben degene die liefgehad heeft; Mijn wijn, uit mij, heb ik gedronken, En op mijn gezag heb ik dit overgeleverd.

Al-wâfir-metrum: (men wiegt) Kan een dolverliefde het geheim verhullen Als hij het beeld van de geliefde oproept bij wie hij in extase is?

Met hem speelde de passie, beetje bij beetje, een spel, En hij beseft niet dat hij iedere vorm van schroomvalligheid liet varen.

Hij heerste over de huizen, de huizen van Layla Hij kwam naderbij, muur voor muur …

Niet de liefde voor huizen maakt mijn hart dolverliefd, Maar de liefde voor wie de huizen bewoont!

Sarî‘-metrum Mijn geliefde heeft een bezoek gebracht Nadat hij zich afgewend had En mijn nabijheid schuwde.

10

Ik verzekerde me van de oprechtheid van zijn wens Toen hij mijn nabijheid wenste.

Hij charmeerde mij door oprechtheid en het inlossen van verwachtingen En hij trok mijn sluier weg.

Een geheim verscheen voor mij Dat verborgen was voor mij in mijn aantrekking Het vuur van zijn passie zal van zijn levensdagen niet wegvloeien uit mijn hart.

Ik was op zekere dag, oh mijn volk, eens toevallig aanwezig Ik vond hen, mensen met een brandende passie, Die op een maal aanwezig waren.

Met hun uitgebluste ogen en gele gezichten.

Ik zei “laat me binnengaan in jullie heiligdom, hand van de meesters, Ze zeiden, “dan zal je onze voorwaarde aanvaarden, En onze voorwaarde is duur.”

Je zult geduld oefenen in deze staat Nachten aan een stuk, Je zult geduld hebben volgens deze hadîth, 70 nachten, Je zult glazen drinken van kwintappelsap, En de bitterheid zal zoet zijn.

Je zult terugkeren als een goudstaaf Jij, die wij dan hebben leren kennen.

De introductie- tawil (N.B. een beroemd wijngedicht van ‘Umar ibn al-Farîd) Wij hebben bij de herinnering aan een geliefde een wijn gedronken Waardoor wij dronken werden voordat de wijnrank geschapen was.

De volle maan is zijn glas, hijzelf een zon waarrond een halve maan cirkels trekt.

Hoeveel sterren verschijnen erin, als hij vermengd wordt?

Khadîf Verdwaal in het spel van de geliefden Want jij bent daarvoor geschikt.

Je zult oordelen: Goedheid heeft hij jou geschonken.

De zaak is in jouw hand: oordeel dan, zolang je rechter bent Want de schoonheid die ik heb kan ook jou toebehoren.

Taghyîr Zonder zijn aroma Zou ik de weg naar zijn taverne niet gevonden hebben.

Ware het niet voor zijn stralende gloed Wat zou de verbeelding zich dan voorgesteld hebben?

Mutadârik Toen bij jou de aanvaarding zichtbaar werd Werd ik vrijgelaten uit de gevangenschap.

De essentie van de aankomst (bij God) dreef mij En ik werd vertrouwd met jou.

Mutadârik Bij het schenken van wijn aan zuivere mensen Ziet men wonderen.

In gezelschap van mannen die weten En wijn waartegen geen bezwaar gerezen kan worden.

11

Jij verdwijnt niet uit mijn hart, Elke ochtend en avond, Door een blik op jou, o Schone, Moge ik van het volle leven genieten.

O rust van het zieke binnenste, In jou breng ik heel het streven bijeen.

Hoeveel liefhebbenden zijn verliefd op de gedoden.

Ik ben zot van liefde, en zij heeft een dienaar O, jij die er kwaad van spreekt … laat me met rust

Makhla‘ al-basît Laylâ beroofde mij van mijn zinnen, Ik zei ‘Layla! Heb erbarmen met de gedoden!’

Haar liefde ligt verborgen in het binnenste, diep weggeborgen, Ik stond stil op de dorpels, en ik vatte post bij de deur Ik vroeg aan de portier “Zie ik mijn vereniging (met God)?”

Hij zei mij: O, haar bruidsschat riep de zielen

Mutaqârib O God, zegen in de lengte der tijden Diegene die in een verheven verblijfplaats hoog is O Heer, ter ere van de profeet (Muhammad) al-Mustafâ Zal wat voorafging zijn in een genereuze gelukzaligheid Oh God, zegen al-Mustafâ, onze geliefde Muhammad – vrede zij met hem.

binnenkort DO | 04.10.12 | 20:00 | Miryzaal Hagen Quartett Van Beethoven

WO | 10.10.12 | 14:00 Anastasia Kozhushko & Nikita Borisoglebsky Schumann, Ysaÿe, Brossé, Franck

VR | 05.10.12 | 20:00 RedHerring Duitse vroeg- tot laatbarok

VR | 12.10.12 | 20:00 Brussels Philharmonic, Jef Neve (piano) Devreese, Neve, Sjostakovitsj

ZA | 06.10.12 | 20:00 Symfonieorkest Vlaanderen Moessorgski, Britten, Sibelius

VR | 12.10.12 | 20:15 | Handelsbeurs Quatuor Terpsycordes Schubert, Brahms, Schönberg

ZO | 07.10.12 | 15:00 deFilharmonie Sjostakovitsj, Elgar

ZA | 13.10.12 | 20:00 | Vooruit Marc Ribot Jazz

12