OM HET RECHT OP VRIJE
TIJD TE GARANDEREN VOOR JONGE NIEUWKOMERS
Lore Van Dongen, Emily Mortier, Lisa Brusselaers
Eindredactie
Leopoldstraat
De Ambrassade, Bataljong en Tumult werkten samen aan een actieplan Oekraïne om het recht op vrije tijd te garanderen voor jonge nieuwkomers. In deze publicatie formuleren we negen aanbevelingen voor beleidsmakers, opvangactoren en vrijetijdsorganisaties. Deze aanbevelingen komen voort uit ervaringen, geleerde lessen en hindernissen die we ondervonden tijdens het realiseren van het actieplan.
Hoe zijn deze aanbevelingen tot stand gekomen?
Opvangcrisis 2015 en Wereldspelers
In 2015-2017 zette De Ambrassade met het project Wereldspelers in op het recht op vrije tijd voor jonge nieuwkomers. Er kwamen toen veel vluchtelingen voornamelijk uit Syrië, Irak en Afghanistan. Tegen de achtergrond van die crisis, klonk de roep vanuit het jeugdwerk in het najaar 2015 steeds luider om acties op te zetten ter ondersteuning van jonge vluchtelingen. Jeugdwerkers en organisaties waren enthousiast om iets te doen, maar wisten niet goed hoe eraan te beginnen.
Het jeugdwerk besloot om structureel en op lange termijn in te zetten op vrije tijd voor jonge nieuwkomers in opvangcentra. We wilden dat op een doordachte manier doen, met blijvende resultaten. Dus moesten we bijleren. Daarom startten we in april 2016, in de schoot van de commissie Jeugdwerk van De Ambrassade, met het project ‘Wereldspelers-jeugdwerk zonder grenzen’
WWW.WERELDSPELERS.BE
Opvangcrisis 2022: Actieplan Oekraïne
In februari 2022 werden we geconfronteerd met een nieuwe crisis, de oorlog in Oekraïne. Al snel werd duidelijk dat er in België een groot aantal vluchtelingen zou aankomen. In april 2022 werkten De Ambrassade, Tumult en Bataljong aan een actieplan om het recht op vrije tijd voor kinderen en jongeren met een (Oekraïens) vluchtverhaal te garanderen.
We kregen steun en financiële middelen van Vlaams minister Benjamin Dalle om het jeugdwerk en lokale besturen te ondersteunen.
‘Oekraïens’ staat tussen haakjes omdat we met onze acties trachten het jeugdwerk te activeren om alle kinderen en jongeren met een vluchtverhaal te betrekken. Tegelijk vraagt het grote aantal kinderen en jongeren die recent uit Oekraïne naar België zijn gekomen voldoende aandacht.
Daarom stelden we dit plan op.
Met dit actieplan willen we iets betekenen voor kinderen en jongeren op de vlucht die ook gewoon graag jong willen zijn: toffe dingen doen, vrienden maken, zichzelf ontdekken… Net zoals we in 2016 deden toen er heel wat Syrische, Afghaanse, Irakese vluchtelingen naar België kwamen, schieten we in actie.
Het actieplan bestaat uit vier delen: Het recht op vrije tijd garanderen voor kinderen en jongeren met een (Oekraïens) vluchtverhaal die verspreid in Vlaanderen en Brussel verblijven.
Het recht op vrije tijd realiseren voor kinderen en jongeren met een (Oekraïens) vluchtverhaal die in collectieve opvangplaatsen/nooddorpen verblijven.
Een brede kind- en jeugdreflex ontwikkelen binnen de ondersteuning van opvang en vrije tijd voor kinderen en jongeren met een (Oekraïens) vluchtverhaal.
De Ambrassade beantwoordt, met een intersectoraal netwerk en via WAT WAT , infonoden van jongeren in Vlaanderen, jongeren met een (Oekraïens) vluchtverhaal en intermediairs.
Introduceer een brede kind& jeugdreflex in opvangcentra en nooddorpen om te kunnen inspelen op de noden van jonge nieuwkomers en versterk samenwerking over beleidsdomeinen heen.
Kinderen en jongeren vormen vaak een grote groep in de opvangcentra of nooddorpen. Om hun noden te kunnen beantwoorden is het noodzakelijk om een kind- en jeugdreflex te hanteren. Bij alle aspecten die een impact hebben op deze kinderen en jongeren moet er rekening gehouden worden met hun noden: inrichting van het centrum, buitenruimte, materiaal, tijd voor vrije tijd …
Kinderen en jongeren hebben een veilige omgeving nodig om op te groeien. Een omgeving waarin er plaats is om tot rust te komen, om te spelen, om te experimenteren, om te leren. Ook voor hun ouders is dat een prioriteit en iets waar ze zich zorgen over maken. Het is dus zeer belangrijk dat er vanuit het perspectief van kinderen en jongeren wordt gekeken naar veel processen in een centrum. Bij de opstart en inrichting, bij het bepalen van huisregels, bij het aankopen en verzamelen van materiaal …
Ook in het onderzoek van Karel De Grote Hogeschool ‘Onderweg’ werd het gebrek aan kindreflex vastgesteld. “Om uitdaging te vinden en in hun vrije tijd tot spel te komen, hebben kinderen bouwstenen nodig in hun sociale en materiële omgeving. Ondanks de inzet van de begeleiders en ondanks hun vindingrijkheid hebben de kinderen toch een tekort aan speelruimtes en -materialen op maat.”
ONDERWEG.KDG.BE/RAPPORT
GOED VOORBEELD
Knuffel op het bed
We merkten de afgelopen maanden al enkele positieve evoluties. De nooddorpen die werden opgericht om Oekraïense vluchtelingen op te vangen waren nieuw en daardoor vaak in betere staat en met betere voorzieningen dan veel bestaande opvangcentra. We zagen ook meer aandacht voor kinderen, bijvoorbeeld door het voorzien van een knuffel op ieder bed voor een kind. Die verbeterde omstandigheden moeten doorgetrokken worden naar alle opvangcentra.
Visietekst ‘Begeleide kinderen en gezinnen in de asielopvang’
In juni 2022 publiceerde hogeschool Odisee samen met Fedasil en opvangpartners een visietekst. Die tekst kan een goede basis vormen om meer in te zetten op een kind- en jeugdreflex bij de organisatie van opvang. We zien die visie dan ook graag uitgroeien tot een structureel leidend principe.
‘BEGELEIDE KINDEREN & GEZINNEN IN DE ASIELOPVANG’
Nieuwe
samenwerkingskiemen
Daarnaast zien we nu nieuwe kiemen van samenwerking ontstaan om met gebundelde krachten aan de noden van kinderen en jongeren te beantwoorden. Dat was mogelijk door de verhoogde aandacht en middelen voor deze opvangcrisis. Zo zagen we in het nooddorp van Antwerpen een sterke samenwerking met Formaat als partner voor de vrijetijdsbesteding van de kinderen en jongeren in het dorp.
Bataljong kon gemeenten en steden met een opvangstructuur samenbrengen om in te zetten op het belang van vrije tijd voor jonge nieuwkomers die in die opvangstructuren verblijven. Door actoren samen te brengen ontstonden nieuwe samenwerkingen.
Voorzie structurele middelen voor bruggenbouwers.
Na de opvangcrisis in 2015-2016 werd er door het beleid sterk ingezet op projectoproepen voor bruggenbouwers. We denken dan aan projectoproepen met aandacht voor toeleiding naar vrije tijd, verbindingsambassadeurs, bruggenbouwers. Die oproepen maakten het mogelijk om tijd en middelen te investeren in het opzetten van samenwerkingen en om personen aan te werven die specifiek op de brug werken.
Maak jeugdwerk partner in projectoproepen in andere beleidsdomeinen
Jeugdwerk- en vrijetijdsorganisaties zijn waardevolle spelers in projecten waarbij het belang van jonge nieuwkomers vooropstaat. Het is belangrijk om projectoproepen uit andere beleidsdomeinen (bijvoorbeeld projectoproepen van Fedasil of AMIF) beter te ontsluiten en toegankelijker te maken voor vrijetijdsorganisaties. Zo kunnen zij vanuit hun expertise een waardevolle partner zijn om de brug te bouwen naar vrije tijd.
Ook in dit actieplan werd er ruimte gecreëerd zodat de partners actief de rol van bruggenbouwer konden opnemen:
TUMULT kon linken leggen en samenwerkingen opzetten op lokaal niveau tussen vrijetijdspartners en opvanginstanties om het recht op vrije tijd voor jonge nieuwkomers in te vullen.
BATALJONG kon netwerken bouwen tussen lokale besturen onderling en tussen Vlaamse diensten en lokale besturen. Zo werd de brug gemaakt naar de Vlaamse Ondersteuning steams (VLOT-teams) waardoor informatie over vrijetijdskansen naar lokale besturen verspreid kon wordenvia de nieuwsbrief van de VLOT-teams. Dat zorgde ervoor dat informatie over vrije tijd ook bij andere diensten dan de jeugd- of vrijetijdsdienst aankwam.
DE AMBRASSADE kon het jeugdwerk extra stimuleren om jonge nieuwkomers te betrekken bij hun werking en kon via WAT WAT nieuwe netwerken met expertisepartners opzetten.
Blijvende nood aan bruggenbouwers
Dat zijn allemaal goede evoluties, maar het gaat steeds over tijdelijke projectmiddelen. Die projecten kunnen zorgen voor een nieuwe stimulans of een kiem voor samenwerking, maar we merken dat er vaak een blijvende nood is aan bruggenbouwers. Voor kinderen en jongeren in kwetsbare situaties, en zeker voor jonge nieuwkomers, is er nood aan structurele investering in bruggenbouwers om hun kinderrechten te kunnen realiseren. Bruggen bouwen vergt investeren in langetermijnprocessen. Die vaststelling en aanbeveling werd ook geformuleerd in onderzoeken over andere projecten met brugfiguren, onder andere in de strijd tegen armoede.
‘HOE DICHT JE KLOOF TUSSEN MENSEN IN ARMOEDE EN VRIJETIJDSAANBOD?’
‘BRUGFIGUREN IN PERSPECTIEF: LEREN UIT ERVARING VAN GENTSE BRUGFIGUREN’.
Creëer bewustzijn over het belang van vrije tijd bij begeleiders en brugfiguren van jonge nieuwkomers en zorg voor een duidelijke toewijzing van budget, rollen en verantwoordelijkheden. 3
Recht op vrije tijd
Alle kinderen en jongeren hebben recht op vrije tijd, ook jonge nieuwkomers. Het recht op vrije tijd staat ingeschreven in het Kinderrechtenverdrag en moet door overheden en organisaties uitgevoerd worden. Wanneer jonge nieuwkomers in België aankomen moeten zij opgevangen worden en ondersteund worden om hun rechten te laten gelden. We pleiten ervoor om daarbij het recht op vrije tijd en het belang daarvan voor de jongeren een centrale plaats te geven.
Aandacht voor vrije tijd in takenpakketten
van begeleiders en brugfiguren
Vrije tijd en een waardevolle vrijetijdsbesteding zijn van groot belang voor kinderen en jongeren. Het biedt hen rust, ontspanning, experimenteerruimte, leerkansen, verbinding met anderen etc. Nog veel te vaak komt dat bij de opvang van jonge nieuwkomers niet of weinig aan bod. Het is belangrijk om aandacht voor de vrije tijd van jonge nieuwkomers in te bedden in de takenpakketten van begeleiders en brugfiguren.
Zolang vrije tijd geen centrale plaats krijgt in het traject van de jongere, zal de begeleiding er weinig aandacht en middelen voor krijgen. We pleiten voor structurele ondersteuningsbudgetten in opvangcentra voor vrije tijd van kinderen en jongeren, zodat het niet afhankelijk is van de vraag die de jongere stelt of de ad-hocaandacht die begeleiders aan vrije tijd geven.
Promoot en ondersteun lokale samenwerkingsverbanden voor vrijetijdsbesteding van en -aanbod voor jonge nieuwkomers. Zorg voor een goede afstemming met de jeugddiensten, die een belangrijke rol kunnen spelen bij de lokale zoektocht naar een aanbod op maat.
Jonge nieuwkomers komen terecht in een lokale context. Ze moeten dan hun dagelijkse leven opbouwen: eten, slapen, naar school gaan, maar zeker ook hun vrije tijd invullen. Het lokale niveau speelt dus een belangrijke rol om vrijetijdskansen voor jonge nieuwkomers te creëren en aan te bieden.
Lokale besturen en vrijetijdsaanbieders moeten worden gestimuleerd en ondersteund om jonge nieuwkomers erbij te betrekken. Dat vergt een specifieke aanpak aangepast aan de doelgroep en aan de lokale context. Er zullen grote verschillen zijn tussen een stad met grote diversiteit waar een nooddorp wordt gevestigd of een landelijke gemeente waar enkele vluchtelingen verblijven in gastgezinnen.
Daarom is het belangrijk om in elke lokale context in kaart te brengen welke stakeholders expertise over jonge nieuwkomers en hun leefwereld bezitten. Vergeet als lokale coördinator het vrijetijdsaspect niet uit het oog, maar durf als jeugd- of vrijetijdsdienst of vrijetijdsaanbieder ook jouw plekje aan de tafel te claimen.
Schenk daarnaast extra aandacht aan de binding tussen nooddorpen en opvangcentra en de lokale besturen van de gemeenten en steden waar die gevestigd zijn. Zorg ervoor dat de collectieve opvanglocaties geen eilanden binnen de stad of gemeente worden en maak tijd en capaciteit vrij aan beide kanten om de handen ineen te slaan.
Ontsluit de bestaande infoproducten over vrije tijd en het vrijetijdsaanbod voor jonge nieuwkomers op een toegankelijke manier.
De voorbije jaren zijn er veel goede informatie-producten over vrije tijd voor jongeren en jonge nieuwkomers ontwikkeld. We denken dan onder andere aan Navigate Youth, informatieve artikels op WAT WAT, de POSTERS EN FLYERS VAN WAT WAT en de video’s van WAT WAT op sociale media. We zien dus weinig noodzaak om nog meer informatieproducten te ontwikkelen.
Daarnaast bestaan er verschillende producten over vrije tijd van jonge nieuwkomers gericht op begeleiders of intermediairs, bijvoorbeeld de BROCHURE ‘VRIJE TIJD, OOK VOOR JONGE NIEUWKOMERS?’ van Bataljong en Agentschap Integratie en Inburgering.
“Er is veel meer nood aan structurele aandacht voor vrije tijd”
Het is enorm belangrijk om die informatie op een laagdrempelige manier tot bij de jongeren te krijgen. Daarbij zien we een belangrijke rol weggelegd voor organisaties of personen die de jongeren gedurende hun verblijf in België begeleiden en ondersteunen. Tijdens het verloop van het actieplan merkten we dat bij veel organisaties of instanties die opvang voor jonge vluchtelingen regelen de aandacht voor vrije tijd zeer beperkt aanwezig is: Er was geen of weinig informatie over vrije tijd in de infosessies of op de infopagina van het Agentschap Integratie en Inburgering voor Oekraïense nieuwkomers.
Er is geen specifieke informatie of module vrije tijd in de cursus maatschappelijke oriëntatie. We zien hier nog veel kansen voor inhoudelijke samenwerking met expertorganisaties.
De aandacht voor vrije tijd is nog te vaak afhankelijk van toevallige of ad-hoccontacten tussen organisaties. Er is veel meer nood aan structurele aandacht voor vrije tijd en het bestaande vrijetijdsaanbod bij organisaties die jonge nieuwkomers begeleiden. Want vrije tijd is van essentieel belang voor alle kinderen en jongeren. Spelen, sporten, cultuur, ruimte om te experimenteren en informeel te leren, ‘niets doen’ …
Kortom, vrije tijd in de brede zin is essentieel en zou een groot deel moeten uitmaken in het leven van álle kinderen en jongeren. Vrije tijd is meer dan ontspanning en rust. Het geeft kansen tot zelfontplooiing, verbinding en betrokkenheid met anderen, de buurt en de samenleving.
GOED VOORBEELD
Oekraïneateliers
door intergemeentelijke samenwerking
We zagen de afgelopen periode mooie voorbeelden ontstaan van goede informatie over vrije tijd voor jonge nieuwkomers, zowel op Vlaams als lokaal niveau. Vanuit een intergemeentelijke samenwerking rond integratie organiseren de gemeentes Lebbeke, Buggenhout en Dendermonde van november tot juni 2023 Oekraïneateliers. Dat zijn thematische informatiemomenten die maandelijks afwisselend in de verschillende gemeenten worden georganiseerd door een verbindingsambtenaar. Niet alleen vormen die momenten kansen om in contact te komen met eerstelijnspartners, ook zorgen de momenten voor sociale steun. Bovendien vinden de nieuwkomers op deze manier ondersteuning bij elkaar. Daarnaast vinden ze vlotter een aanspreekpunt voor vragen. De thema’s lopen sterk uiteen van onderwijs tot huisvestiging of psychosociale steun, maar ook vrije tijd. Telkens wordt er een beroep gedaan op partners, mogelijk verschillende jeugddiensten, aangezien zij de juiste expertise bezitten. En tot slot organiseren ze kinderanimatie tijdens die momenten, waarbij kinderen kennismaken met het aanbod van lokale verenigingen.
Doe niet alleen iets voor jonge nieuwkomers, doe het mét hen. Betrek die jongeren in het aanbod, in het politieke en maatschappelijke debat.
GOED VOORBEELD
Het is belangrijk dat organisaties en overheden zich inzetten om kansen te creëren voor jonge nieuwkomers, maar jonge nieuwkomers hebben ook een stem. De jongeren hebben een gelijkwaardige stem die betrokken moet worden in alle aspecten van de werking die rond hen wordt opgezet. We mogen er niet van uitgaan de noden en de stem van jonge nieuwkomers te kennen, zonder hen te bevragen of te betrekken.
Het onderzoek ONDERWEG toont hoe belangrijk het inzicht in de leefwereld van kinderen is. Inzicht in de diverse leefwerelden van kinderen op de vlucht kan professionals die actief zijn in een van die leefwerelden helpen om vanzelfsprekendheden te ontdekken en op zoek te gaan naar alternatieve praktijken.
WAT WAT
WAT WAT zette bij aanvang van het actieplan in op een onderzoeksfase vooraleer de infoproducten en -artikels voor jonge nieuwkomers uit te werken. Er werden focusgroepen en interviews gedaan om de leefwereld en noden van jonge nieuwkomers te leren kennen. Op basis van dat vooronderzoek konden ze de artikels en infoproducten veel gerichter en meer op maat maken.
Om het recht op vrije tijd te garanderen, kun je vrijetijdskansen het best afstemmen samen met de kinderen en jongeren zelf. Communiceer daarover met behulp van de verschillende visuele tools (zoals Navigate Youth en memoryspel Komaf) die al werden ontwikkeld om hierover in gesprek te gaan. Zorg er dan ook voor dat die tools belanden bij wie direct contact heeft met de doelgroep. En sta er ook voor open dat nieuwe vrijetijdskansen gecreëerd worden. Vrijetijdsbeleving is een cultureel gegeven, niet elk kind of iedere jongere zal aansluiting vinden in het lokale vrijetijdsaanbod. Grijp die kans en ondersteun het waar mogelijk, zo verrijk je ook het aanbod in de buurt.
Startanimatorcursus
Empower kinderen en jongeren om zelf mee het aanbod te creëren. Dankzij S TARTANIMATORCURSUSSEN kregen de afgelopen zomer verschillende jonge nieuwkomers de kans om zelf mee in te staan voor het vrijetijdsaanbod op het speelplein in de buurt.
Lokale en Vlaamse Jeugdraad
En tot slot moeten we deze jonge nieuwkomers ondersteunen om hen een plaats te geven in het maatschappelijke en politieke debat. We zien een grote rol weggelegd voor de lokale jeugdraden en Vlaamse jeugdraad, maar ook voor organisaties die jonge nieuwkomers bereiken.
Communicatie in de moedertaal is belangrijk voor jonge nieuwkomers. Investeer in meertaligheid in het ondersteuningsaanbod voor jonge nieuwkomers.
Tijdens dit actieplan werd er door het beleid veel ingezet op vertalen naar het Oekraïens. Informatieproducten, de luisterlijn/chat van Awel, websites … werden vertaald naar het Oekraïens om de jonge vluchtelingen zo goed mogelijk te ondersteunen en op te vangen.
We merken dat het jongeren helpt om te kunnen communiceren, om te kunnen begrijpen hoe het leven in België gaat, om te kunnen verbinden.
Meertaligheid is niet alleen nodig bij Oekraïense vluchtelingen, maar bij alle kinderen en jongeren in België die het Nederlands niet als moedertaal hebben. We vinden het dan ook noodzakelijk om de aandacht uit te breiden naar andere talen. Initiatieven die de afgelopen periode werden genomen en succesvol bleken, kunnen met aanpassingen ook voor een bredere doelgroep ingezet worden. Maar dat vraagt aandacht en middelen.
GOED VOORBEELD
Awel communiceert over zijn werking in verschillende talen waaronder het Oekraïens en het Russisch op awel.be/oekraïne.
AWEL
WAT WAT brengt posters en flyers uit in zeven verschillende talen:
SHOP POSTERS
Zorg voor een betere coördinatie tussen het federale, Vlaamse en lokale niveau. Coördineer over alle bevoegdheden die inzetten op de integratie van jonge nieuwkomers heen.
In maart 2022 werd duidelijk dat er een grote stroom Oekraïense vluchtelingen naar België zou komen. Op verschillende niveaus en in beleidsdomeinen werden extra middelen vrijgemaakt en initiatieven opgericht om die mensen goed te kunnen opvangen. Er werd een beroep gedaan op overheidsdiensten, organisaties en privépersonen om samen deze crisis aan te kunnen.
De inzet van al die factoren zorgde ervoor dat er enorm veel goede initiatieven ontstonden om de Oekraïense vluchtelingen op te vangen. De vluchtelingen kregen snel onderdak, kinderen en jongeren konden naar school, informatie werd vertaald naar het Oekraïens etc.
Deze golf van solidariteit en uitzonderlijke maatregelen zorgden voor een enorme verbetering in de opvang van Oekraïense vluchtelingen ten opzichte van de opvang van vluchtelingen uit andere landen. We zijn ervan overtuigd dat deze goede praktijken en uitzonderlijke maatregelen kunnen worden ingebouwd zodat we dezelfde kwaliteit kunnen bieden aan andere vluchtelingen. Die vaststelling werd ook uitgewerkt in beleidsvoorstellen van FIRM, Myria, Unia, het interfederale ‘STEUNPUNT TOT BESTRIJDING VAN ARMOEDE, BESTAANSONZEKERHEID EN SOCIALE UITSLUITING’ , het Kinderrechtencommissariaat en de DGDE
Kans gemist
Door de snelle inzet en omschakeling van alle beleidsniveaus en -domeinen zagen wij een gebrek aan coördinatie en afstemming, waardoor kansen gemist werden. Vluchtelingen werden verspreid over het land opgevangen in gastgezinnen, opvanginitiatieven en nooddorpen. Er was geen duidelijk overzicht van waar, hoeveel en welke vluchtelingen werden opgevangen. Die informatie zat verspreid over verschillende niveaus. Zo was het voor ons als vrijetijdspartners erg moeilijk om onze acties gericht te voeren waar en voor wie het nodig was. Vrijetijdsaanbieders komen niet automatisch in contact met de jonge vluchtelingen, dus is er tijd en strategie nodig om de vrijetijdskansen te benutten. Het is op de verschillende niveaus dan ook belangrijk dat de diensten die de regie opnemen in de crisis de vrijetijdsaanbieders en vrijetijdsdiensten erbij betrekken.
Investeer in een organisatie die de noden van jonge nieuwkomers kent en hun belangen behartigt.
Er zijn verschillende diensten en organisaties in België die zich specifiek richten op nieuwkomers en vluchtelingen.
Het PLATFORM ‘KINDEREN OP DE VLUCHT’ komt op voor de rechten van jonge nieuwkomers, maar werd tijdens het actieplan niet betrokken als partner. We merken dat er een grote nood is aan meer specifieke aandacht, informatie en belangenbehartiging van jonge nieuwkomers.
Organisaties die initiatieven willen ondernemen voor jonge nieuwkomers moeten nu zelf aan de slag om expertise te ontwikkelen, omdat er geen gebundelde en gestructureerde expertisedeling bestaat. WAT WAT is expert in jongereninformatie, maar niet in het kennen van de noden van jonge nieuwkomers en in het bereiken van jonge nieuwkomers. Zij hebben dus veel tijd moeten investeren in het onderzoeken van hun informatienoden, vooraleer ze aan de slag konden gaan met het uitwerken van artikels en informatieproducten.
We merken bij organisaties, het onderwijs en de lokale besturen een grote nood aan kwalitatieve informatie op maat van jonge nieuwkomers. Er is niet één organisatie waar je daarvoor terechtkunt. De flyers die ontwikkeld werden door WAT WAT werden in grote aantallen besteld, maar er is behoefte aan een duurzame inzet op kennis, expertise en ervaring met jonge nieuwkomers en hun noden. Daarnaast is het erg belangrijk om die expertise te delen met eerstelijnswerkers op lokaal niveau, zodat ze ten goede komt aan de ondersteuning die jonge nieuwkomers krijgen.
Het belang van het ontsluiten van expertise en informatieproducten benadrukken we in aanbeveling.
Beleidsmaker, actor in de opvang en vrijetijdsorganisatie, deze aanbevelingen komen voort uit ervaringen, geleerde lessen en hindernissen die we ondervonden toen we het actieplan Oekraïne realiseerden. Neem ze ter harte om het recht op vrije tijd voor jonge nieuwkomers te garanderen. Vandaag en morgen.
De Ambrassade, Bataljong en Tumult werkten samen aan een actieplan Oekraïne om het recht op vrije tijd te garanderen voor jonge nieuwkomers. In deze publicatie formuleren we negen aanbevelingen voor beleidsmakers, opvangactoren envrijetijdsorganisaties. Deze aanbevelingen komen voort uit ervaringen, geleerde lessen en hindernissen die we ondervonden tijdens het realiseren van het actieplan.