LEZERS
Meer Nederland Ik lees altijd met veel interesse De Ingenieur en ben dan ook zeer verheugd als ik het blad weer aantref in de brievenbus. De variëteit aan artikelen weet altijd te boeien. Toch wil ik een suggestie doen. Er wordt vaak aandacht besteed aan de vernieuwende waarde van technologie, zoals het artikel over de James Webb-telescoop, maar wat ik soms mis is welke bijzondere technologische bijdragen van Nederlandse bodem komen. Dat zou voor mij zeker meerwaarde hebben. Raoul van Engelshoven, Laren
Ingenieurs lossen het wel op In het weer ontzettend boeiende januarinummer zegt Mark van Baal: ‘De technologie om fossiel te vervangen door duurzaam is er gewoon, ingenieurs lossen dit wel op.’ Deze veelgehoorde uitspraak mag mijns inziens niet zonder commentaar passeren. Anders dan te koersen op dit soort blind techoptimisme, lijkt het me wijzer om de harde waarheid onder ogen te zien: met de nu voorhanden technieken komen we voorlopig bij lange na niet in de buurt van het produceren van de kolossale hoeveelheid energie die fossiele brandstoffen wereldwijd leveren. ‘Duurzaam’ (zon, wind en bio) verovert wel een aandeel in de elektriciteitsproductie, maar dat is nog maar een fractie van de energie in de wereld. En dat deel wordt door elektrificatie van vervoer en chemische processen, bijvoorbeeld via waterstof en e-fuels, waarschijnlijk groter dan de huidige duurzame technieken ooit kunnen leveren. De technologie is er dus zeker niet ‘gewoon’. Er is nog een héél lange en moeilijke weg te gaan. Het afserveren van de oliemaatschappijen als Kodaks van deze tijd is dus wat voorbarig, we zullen ze nog lange tijd nodig hebben. Hans Lotgering, Amsterdam
Loodwitproductie In het februarinummer las ik een mooi artikel over loodwit in schilderijen. Als laatste telg van ‘De Schildersbijenkorf’ in Amsterdam heb ik de productie van loodwit nog zelf meegemaakt. Ik moet hier zelfs nog ergens
REA GEREN
een glazen pot hebben met een loodrol er in. Mijn grootvader Felix Mulder was oprichter van De Schildersbijenkorf. Na de Eerste Wereldoorlog was hij bevriend met de kunstenaar Josef Verheijen, die les gaf aan Karel Appel. Uit onvrede met de slechte verf is mijn grootvader zelf olieverf gaan maken en De Schildersbijenkorf werd een grote leverancier. Mijn grootmoeder liet me vol trots een doekje uit Appels ‘schooltijd’ zien. Mijn grootvader was ook de bedenker van het toepassen van glasparel in verf, wat een oplichtend effect geeft op wegen, borden en kentekenplaten. Zelf heb ik het bedrijf nog veertig jaar voortgezet. Giliam Felix Klaver, Buren
Kort en breed Ik heb weer genoten van het januarinummer. Na het lezen van vrijwel alle artikelen vroeg ik mij af waarin deze editie verschilde van eerdere uitgaven. Een van de verschillen kan zijn de korte artikelen met beschrijving en uitleg van de rol van techniek bij belangrijke maatschappelijke ontwikkelingen. Ook een korte beschrijving van de technische stand van zaken, juist van een vakgebied waarmee je zelf niet vertrouwd bent, is nuttig. Zo kan KIVI de lezer een breder perspectief bieden. Huib Ekkelenkamp, Zwijndrecht
Kernfusie Na het lezen van ‘Donuts, appels, zuigers en rugbyballen’ in De Ingenieur van januari 2022, zit ik nog met enkele vragen die volgens mij moeten worden beantwoord voordat kernfusie kan worden toegepast als energiebron. Zo bevat één fusiereactor met een netto energieopbrengst van een gigawatt zo’n tweehonderd kilo tritium. Deze radioactieve isotoop komt niet voor in de natuur en wordt gemaakt door lithium te bestralen met neutronen. Dit moet in een werkende kernreactor gebeuren. Hoe en op welke termijn komt men aan de benodigde hoeveelheden tritium? Hoeveel lithium is er dan nodig? Tot slot zendt een werkende fusiereactor een intense neutronenstraling uit. Dat heeft tot gevolg dat de reactor en omringende installaties sterk radioactief
worden door de vorming van radionucliden. Aangezien verschillende soorten metalen zijn gebruikt bij de bouw, worden er veel verschillende radionucliden gevormd. Op grond van de tweede hoofdwet van de thermodynamica is te verwachten dat de kwaliteit van de materialen daardoor achteruitgaat. Hoe vaak moet het reactorvat van een fusiecentrale worden vervangen? En hoe gevaarlijk is het radioactieve materiaal eigenlijk en wat gebeurt er mee? Jan Willem Storm van Leeuwen, Chaam
Zelf repareren Waarom Apple nu ondersteuning biedt om de eigen apparaten te repareren, zoals ik las in het decembernummer van De Ingenieur, dat weet ik niet, maar ik vermoed om een zelf een graantje mee te pikken uit de ruif van de doe-het-zelvers. Ik heb al verschillende batterijen of schermpjes vervangen, die voor een heel schappelijk bedrag via Amazon uit China komen. Ik ben geen elektrotechneut maar gewoon nieuwsgierig en ik begrijp niet dat andere ingenieurs dit niet gewoon zelf proberen. Ingenieur ben je 24 uur per dag, niet alleen tijdens je werk. Dirk Valstar, Katy (VS)
Waar zijn de CO2-meters?
Goed om in De Ingenieur van afgelopen november te lezen dat er opties zijn om ons weerbaarder te maken als samenleving. Wat ik miste was de CO2-meter. In België zijn ze al verplicht om in binnenruimten de luchtkwaliteit te monitoren, maar in Nederland denken we dat we er met een kwartiertje ventileren wel komen. In een slecht of niet geventileerde bus is iedereen binnen een uur besmet, ook met mondkapje op. Ook op scholen zou een protocol met CO2-meters een uitkomst zijn om besmettingshaarden te voorkomen. Ik vind het opzienbarend dat er hier in Nederland niets mee wordt gedaan. Meten is immers weten? Isabelle Aerts, Zoetermeer Naschrift redactie: Begin deze maand besloot de regering alle klaslokalen te voorzien van een CO2-meter.
Wilt u reageren op een artikel in De Ingenieur? U kunt uw brief, bij voorkeur niet langer dan driehonderd woorden, mailen naar redactie@ingenieur.nl of sturen naar De Ingenieur, postbus 30424, 2500 GK Den Haag. De redactie behoudt zich het recht voor brieven in te korten en te redigeren of te weigeren.
20
DE INGENIEUR • FEBRUARI 2022