VAN BELKOM ONDERZOEKT DE GEVOLGEN VAN ARTIFICIËLE INTELLIGENTIE
‘Kiezen voor AI heeft Artificiële intelligentie (AI) moeten we niet langer be schouwen als één technologie. Beter kunnen we AI zien als een ecosysteem van samenwerkende technologieën, stelt Rudy van Belkom van de Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT). ‘Eerst zag ik AI nog als iets spannends, maar
QUOTE
langzaamaan ben ik veel nuchterder geworden.’
I
tekst Pancras Dijk foto Inge van Mill
36 | de ingenieur 2 | februari 2020
edereen heeft het over artificiële intelligentie, maar tegelijkertijd weten we er nog bijzonder weinig over. Hoe gaat AI zich in de toekomst ontwikkelen en welke gevolgen heeft dat voor de manier waarop we onze samenleving hebben in gericht? Onderzoeker Rudy van Belkom doet voor Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT) anderhalf jaar lang onderzoek naar AI. De centrale vraag waarop hij een antwoord hoopt te vinden: op welke manier en in welke mate gaat AI in de toekomst onze besluitvorming beïnvloeden? ‘AI is misschien wel een van de meest gehypete, maar minst be grepen technologieën van dit moment.’ U zegt dat AI ‘gehypet’ wordt: vindt u dat we de invloed van AI overschatten? ‘Ik denk dat we de impact van AI op de korte termijn overschatten en op de langere termijn juist onderschatten. De overschatting zit vooral in de schrikbeelden die ons worden voorgespiegeld; dat we door AI onze banen zullen verliezen, omdat intelligente robots alles gaan overnemen. Maar de experts die ik heb gesproken achten het zeer onwaarschijnlijk dat zoiets ooit zal gebeuren. Tegelijkertijd onderschatten we de sluimerende implicaties van AI op de lange termijn. Toepassingen die we nu allemaal zonder blikken of blozen accepteren kunnen onvoorziene gevolgen hebben. Denk bijvoorbeeld aan de inzet van data bij de berekening van ver zekeringspremies. Goed gedrag wordt beloond. Dat
klinkt onschuldig, maar op de langere termijn kan hierdoor een ‘kastensysteem’ ontstaan, waarin mensen op basis van hun data worden ingedeeld in groepen die ze nauwelijks nog kunnen ontstijgen. Dat heeft tot gevolg dat er kansenongelijkheid ontstaat. Systemen kunnen hierbij zo complex worden dat wij ze als mensen niet langer begrijpen. Ongewenste gevolgen zijn hierdoor nauwelijks nog omkeerbaar. In plaats van general AI gone bad, is het narrow AI everywhere.’ Is het wel overschatting? Computers zijn al beter in schaken. ‘Voor computers is zo’n spel een fluitje van een cent. Elke zet is immers uitstekend te berekenen en juist dat kunnen computers veel beter dan wij. Ons brein is niet gemaakt om te rekenen, en dus zijn we veel te snel geneigd om een systeem dat dat wél kan
