I.3.2.2. Các hình thức tổ chức giáo dục STEM

21, không chỉ cần Khoa học và Toán học mà còn cần có cả Công nghệ và Kỹ thuật cũng như các kỹ năng cần thiết như: kỹ năng tư duy phản biện, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng làm việc theo nhóm, kỹ năng hợp tác,…. Giáo dục truyền thống có một khuyết điểm chính là sự tách rời giữa các lĩnh vực quan trọng. Sự tách rời này đem đến một khoảng trống lớn giữa việc học và việc làm, giữa việc nắm giữ những kiến thức và việc ứng dụng những kiến thức đó. Hơn thế nữa tư duy liên kết các sự vật, hiện tượng, phản biện, sáng tạo với các ứng dụng, kỹ thuật cũng rất hạn chế.

Giáo dục STEM thường được thực hiện trong hai bối cảnh:

- Học tập thông qua chủ đề được xây dựng trên cơ sở kết nối kiến thức của nhiều môn học khác nhau mà học sinh chưa được học hay được học một phần nhỏ. Về bản chất là lấy chủ đề giáo dục STEM làm xuất phát điểm của quá trình nhận thức. Học sinh sẽ được đối diện với vấn đề, phải đi tìm hiểu, nghiên cứu cách giải quyết vấn đề. Giáo viên ở bối cảnh này thường sử dụng phương pháp dạy học giải quyết vấn đề - Học tập thông qua chủ đề có tính chất vận dụng. Là chủ đề được xây dựng trên cơ sở kiến thức mà học sinh đã được học. Học sinh sẽ được một lần nữa vận dụng kiến thức và trong cuộc sống, nhắc lại và mở ra nhiều khía cạnh của những lí thuyết đã được học. Ở chủ đề này, giáo viên thường sử dụng phương pháp dạy học dựa trên dự án. I.3.2.2. Các hình thức tổ chức giáo dục STEM

Hiện nay, hầu hết các quốc gia trên thế giới không có môn học mang tên “STEM”, cụ thể trong chương trình giáo dục phổ thông, giáo dục STEM không phải là một môn học, không phải là một phương pháp dạy học mà là một cách tiếp cận trong dạy học các môn Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học. Giáo dục

STEM thường được lồng ghép qua các hình thức như sinh hoạt câu lạc bộ khao học, hoạt động ngoài giờ lên lớp hay được giảng dạy thông qua các môn Khoa học tự nhiên, Toán học và Công nghệ.

➢ Giáo dục STEM thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp

Các hoạt động giáo dục là để phát triển năng lực, sự sáng tạo, phẩm chất, kỹ năng,… cho học sinh và được các quốc gia trên thế giới tiếp cận chương trình theo hướng phát triển năng lực. Một số quốc gia gọi đó là một hoạt động giáo dục ngoài trời, hoạt động ngoài giờ lên lớp hoặc là hoạt động trải nghiệm sáng tạo,… Các hoạt động này thường được xây dựng dựa trên các chủ đề rất đa dạng, một trong số đó liên quan đến khám phá thế giới tự nhiên, khoa học Trái Đất,…. Mặc dù có nhiều loại tên gọi, nội dung khác nhau nhưng nhìn chung các hoạt động trên đều hướng tới việc cung cấp cho học sinh các tình huống, bối cảnh đa dạng và phong phú đòi hỏi sự phát triển, vận dụng nhiều tri thức kỹ năng, cho phép học sinh thỏa sức sáng tạo, đưa ra các giải pháp để giải thuyết vấn đề nhằm đạt được kết quả tốt nhất. Bên cạnh đó, giáo dục không chỉ phó mặc cho nhà trường mà còn có sự tham gia của các cá nhân, tổ chức nhằm thúc đẩy sự chung tay góp sức chung của toàn xã hội trong việc thực hiện tổ chức giáo dục.

Ở Việt Nam, thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp được triển khai qua hai hoạt động là hoạt động trải nghiệm và hoạt động nghiên cứu khoa học.

- Hoạt động trải nghiệm STEM

Trong hoạt động trải nghiệm STEM, học sinh được khám phá các thí nghiệm, ứng dụng khoa học, kỹ thuật trong thực tiễn đời sống. Qua đó, nhận biết được ý nghĩa của Khoa học, Công nghệ, Kỹthuật và Toán học đối với đời sống con người,

nâng cao hứng thú học tập các môn học STEM. Đây cũng là cách thức để thu hút sự quan tâm của xã hội tới giáo dục STEM

Để tổ chức thành công các hoạt động trải nghiệm STEM, cần có sự tham gia, hợp tác của các bên liên quan như trường phổ thông, cơ sở giáo dục nghề nghiệp, các trường đại học, doanh nghiệp. Trải nghiệm STEM còn có thể được thực hiện thông qua sự hợp tác giữa trường phổ thông với các cơ sở giáo dục địa học, giáo dục nghề nghiệp. Theo cách này, sẽ kết hợp được thực tiễn phổ thông với ưu thế về cơ sở vật chất của giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp.

Các trường phổ thông có thể triển khai giáo dục STEM thông qua hình thức câu lạc bộ. Tham gia câu lạc bộ STEM, học sinh được học tập nâng cao trình độ, triển khai các dự án nghiên cứu, tìm hiểu các ngành nghề thuộc lĩnh vực STEM. Tổ chức tốt hoạt động câu lạc bộ STEM cũng là tiền đề để triển khai các dự án nghiên cứu trong khuôn khổ cuộc thi khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học. Ngoài ra, tham gia câu lạc bộ STEM còn là cơ hội để học sinh thấy được sự phù hợp về năng lực, sở thích, giá trị của bản thân với nghề nghiệp thuộc các lĩnh vực STEM. - Hoạt động nghiên cứu khoa học

Giáo dục STEM có thể được triển khai thông qua hoạt động nghiên cứu khoa học và tổ chức các cuộc thi sáng tạo khoa học kỹ thuật với nhiều chủ đề khác nhau. Hoạt động này không mang tính đại trà mà dành cho những học sinh có năng lực, sở thích và hứng thú với các hoạt động tìm tòi, khám phá khoa học, kỹ thuật để giải quyết các vấn đề thực tiễn. Tổ chức tốt các hoạt động sáng tạo khoa học kỹ thuật là tiền đề triển khai các dự án nghiên cứu trong khuôn khổ cuộc thi khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học được tổ chức thường niên ➢ Giáo dục STEM thông qua dạy học các môn thuộc về lĩnh vực STEM