học

của tổ chuyên môn và hội đồng trường trong việc thảo luận nội dung và phương pháp giáo dục hướng nghiệp với từng giáo viên trong nhà trường. - Bất cập từ nội dung chương trình giáo dục hướng nghiệp: Mục tiêu thiết yếu của chương trình giáo dục hướng nghiệp học đường là giúp học sinhthành công trong học tập và phát triển toàn diện. Từ đó có những cái nhìn khái quát chung nhất về nghề nghiệp trong tương lai. Tuy nhiên có rất nhiều lý do, ví dụ như trong quá trình khảo sát đầu vào hoặc trong quá trình lựa chọn những nội dung tích hợp hướng nghiệp vv...chưa phù hợp giữa nội dung và mục tiêu. Dẫn đến kết quả chưa đạt được mục tiêu và chỉ tiêu đề ra ban đầu. 2.2.3.2. Những thuận lợi khi tích hợp giáo dục hướng nghiệp Các môn văn hóa nói chung và môn Sinh học nói riêng, những nội dung lý thuyết thường được gắn liền với thực tiễn đời sống con người thông qua các bài thực hành hay hoạt động trải nghiệm thực tế của nhà trường. Những nội dung lý thuyết trên lớp sẽ là nền tảng, là cơ sở cho các em hiểu rõ hơn về các nghề nghiệp trong xã hội. Những nội dung lý thuyết sẽ được các em học sinh hiểu rõ hơn khi gắn chúng với nghề nghiệp liên quan, nó không chỉ làm tăng hiệu quả học tập của học sinh mà còn giúp học sinh có những kiến thức sâu rộng hơn về thế giới nghề nghiệp. Do GDHN được tích hợp vào các môn học, nên không bị bó hẹp hay giới hạn bởi khung chương trình, nội dung hay thời lượng. Nội dung GDHN trải rộng ở tất cả các môn học trên lớp, là điều kiện cho các em trải nghiệm, hiểu biết về các loại hình nghề nghiệp có trong nền kinh tế, từ đó giúp các em có nhiều lựa chọn hơn trong việc xác định nghề nghiệp tương lai.

2.2.4. Một số hình thức hướng nghiệp trong các trường trung học cơ sở

2.3.4.1. Một số hình thức của việc giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường. Theo Chỉ thị 33/ 2003/ CT- BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo: “Giáo dục hướng nghiệp cho HS phổ thông bằng các hình thức: Tích hợp nội dung hướng nghiệp vào các môn học, lao động sản xuất và học nghề phổ

thông, hoạt động sinh hoạt hướng nghiệp và các hoạt động ngoại khóa khác”. Theo chương trình giáo dục phổ thông hiện hành, có thể tóm tắt các hình thức hướng nghiệp cho học sinh cấp trung học theo sơ đồ hình 4 dưới đây:[7],[26] Hình 2.1. Các hình thức giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trung học

Trong những hình thức giáo dục hướng nghiệp trên, thì hình thức giáo dục hướng nghiệp qua môn học và hoạt động ngoại khóa được áp dụng nhiều hơn trong các trường trung học hiện nay vì có nhiều thuận lợi và hiểu quả. Các môn khoa học cơ bản trên lớp sẽ cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản, nền tảng về tự nhiên và xã hội đồng thời cho học sinh biết được những kiến thức đó có những ứng dụng trong các ngành nghề nào. Mục tiêu của giáo dục hiện nay là giáo dục toàn diện cho học sinh, dạy học không chỉ cung cấp kiến thức mà qua đó còn giáo dục ý thức, trách nhiệm và rèn luyện năng lực cho bản thân. Đây chính là cơ sở cho việc hình thành năng lực, phẩm chất cần có trong nghề nghiệp. [26]

Trong nhà trường, ngoài việc GDHN qua môn học, thì những hoạt động ngoại khóa cũng thường được triển khai. Hoạt động ngoại khóa trong trường thường được tổ chức dưới các hình thức như tham quan cơ sở sản xuất, học sinh trực tiếp lao động,hay hoạt động ngày hội nghề nghiệp vv...Những hoạt động này cho các em một cái nhìn chân thực hơn về nghề nghiệp, các xem sẽ được làm, được trải nghiệm làm ra các sản phẩm và hơn hết là rèn luyện phẩm chất, năng lực của các em. Từ đó có những thay đổi hành vi thái độ đối với học tập và nghề nghiệp sau này. 2.3.4.2.Biện pháp tích hợp giáo dục hướng nghiệp trong dạy phần di truyền và biến bị, Sinh học 9. 2.3.4.2.1.Vận dụng có hiệu quả các phương pháp, hình thức và kĩ thuật dạy học tích cực để tích hợp Giáo dục hướng nghiệp trong dạy học Sinh học 9, Trung học cơ sở Sau khi đã xây dựng nội dung và quy trình tích hợp GDHN cho học sinh, đểđạt hiệu quả cao trong việc dạy học, tùytheo từng phần, từng bài, GV dạy tích hợp GDHN trong môn Sinh học 9, có thể vận dụng biện pháp và kĩ thuật dạy học tích cực khác nhau để đảm bảo kiến thức, kĩ năng, thái độ, đảm bảo tạo tnhs tích cực, chủ động sáng tạo, hứng thú học tập cho HS. Mỗi phương pháp và kĩ thuật dạy học có những ưu, nhược điểm và giới hạn sử dụng riêng. Vì vậy, việc lựa chọn và phối hợp nhịp nhàng, đa dạng các phương pháp và kĩ thuật dạy học trong quá trình tích hợp GDHN trong môn Sinh học 9 THC là việc làm quan trọng để phát huy tính tích cực và nâng cao chất lƣợng, hiệu quả hoạt động dạy học. - Phương pháp dạy học truyền thống: Các phương pháp dạy học truyền thống như thuyết trình, đàm thoại, luyện tập,… luôn là những phương pháp quan trọng trong dạy học và dạy học tích hợp GDHN trong môn Sinh học 9 THCS - Vận dụng phương pháp dạy học đặt và giải quyết vấn đề: phương pháp dạy học đặt và giải quyết vấn đề là việc học được đặt trong một tình huống có vấn

đề, đó là tình huống chứa đựng mâu thuẫn nhận thức, thông qua việc giải quyết vấn đề, sẽ giúp HS lĩnh hội tri thức, phát triển và hoàn thiện kỹ năng, thái độ,… Qua đó đạt mục tiêu đề ra của bài học. - Vận dụng phương pháp dạy học hợp tác theo nhóm: Dạy học toàn lớp, dạy học nhóm đông, nhóm đôi và dạy học cá thể là những hình thức dạy học cần kết hợp với nhau; mỗi một hình thức dạy học có những chức năng, đặc thù riêng. Việc lạm dụng phương pháp thuyết trình, tình trạng độc tôn của dạy học toàn lớp cần được khắc phục, đặc biệt thông qua làm việc nhóm. Hình thức làm việc nhóm rất đa dạng, không chỉ giới hạn ở việc giải quyết các nhiệm vụ học tập nhỏ xen kẽ trong bài thuyết trình, mà còn có những hình thức làm việc nhóm giải quyết những nhiệm vụ phức hợp, có thể chiếm một hoặc nhiều tiết học, sử dụng những phương pháp chuyên biệt như phương pháp đóng vai, nghiên cứu trường hợp, dự án... - Tăng cƣờng các phương pháp dạy học đặc thù bộ môn: Đối với môn Sinh học thì các đặc trưng, đặc thù quen thuộc là việc sử dụng sơ đồ, tranh ảnh, mô hình... trong dạy học. Việc tích hợp GDHN trong dạy học Sinh học cũng cần áp dụng linh hoạt các phương pháp này để giúp HS đạt mục tiêu của môn Sinh học và mục tiêu GDHN - Vận dụng kĩ thuật sử dụng sơ đồ tư duy: Sơ đồ tư duy là một sơ đồ trình bày một cách rõ ràng, khúc triết những ý tưởng mang tính kế hoạch hay kết quả làm việc của cá nhân hay nhóm về một chủ đề nào đó. 2.3.4.2.2.Ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông vào dạy học tích hợp Giáo dục hướng nghiệp trong môn Sinh học 9 THCS Với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin, việc tích hợp GDHN trong dạy học Sinh học sẽ mang lại hiệu quả cao hơn; các em dễ dàng tìm hiểu về các nghề mà mình muốn biết trên mạng Internet; kiểm tra đối chứng với sở thích và khả năng của bản thân,… Tuy nhiên, để nâng cao hiệu quả của việc này cũng cần phải phải xây dựng các kho tài nguyên để các HS dễ dàng truy cập, tìm