5 minute read
6. Quan điểm và phương pháp nghiên cứu
from VẬN DỤNG MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ LỚP 12 - THPT Ở TỈNH ĐIỆN BIÊN
- Về không gian: Nghiên cứu và thực nghiệm trên địa bàn tỉnh Điện Biên. -Về thời gian: Khóa luận thực hiện từ tháng 8 năm 2019 -tháng 8 năm2020.
6. Quan điểm và phương pháp nghiên cứu
Advertisement
Trong quá trình nghiên cứu đề tài, chúng tôi đã sử dụng những quan điểm và phương pháp nghiên cứu chính sau:
6.1. Quan điểm nghiên cứu
6.1.1. Quan điểm hệ thống Mọi sự vật, hiện tượng đều tồn tại trên cơ sở của mối quan hệ với các sự vật, hiện tượng khác. Tức là tồn tại và phát triển trong một hệ thống. Đến năm 1940, lý thuyết về hệ thống được hình thành do nhà sinh học L.Béctơ - Lan - Phi khởi xướng. Theo đó “hệ thống là tổng thể các thành phần nằm trong sự tác động tương hỗ”. Mọi đối tượng hiện tượng đều có mối liên hệ biện chứng tạo thành một chỉnh thể gọi là hệ thống, mỗi hệ thống lại nằm trong một hệ thống lớn hơn và mỗi hệ thống lại được chia thành các hệ thống có cấp thấp hơn. Quan điểm này được sử dụng trong toàn bộ quá trình nghiên cứu thực hiện đề tài để phân tích tính hệ thống của các phương pháp dạy học, tính hệ thống trong quá trình phát triển tâm lí HS, hoạt động nhận thức của HS phổ thông, tính hệ thống trong chương trình Địa lí nói chung và Địa lí lớp 12 nói riêng ở trường phổ thông. 6.1.2. Quan điểm tổng hợp Nội dung Địa lí khá phong phú, để có thể đưa ra một quy trình chung khi thiết kế bài dạy học này, người nghiên cứu cần quán triệt quan điểm tổng hợp để đảm bảo bài dạy học được thiết kế phục vụ tốt nhất cho mục đích nghiên cứu của mình thể hiện tính hệ thống mà vẫn đảm bảo các nguyên tắc cơ bản của một bài dạy học Địa lí đó là: tính khoa học và tính vừa sức, tính sư phạm, tính tự lực và phát triển tư duy của học sinh. 6.1.3. Quan điểm công nghệ dạy học Quan điểm công nghệ dạy học cũng là một quan điểm chi phối đến nội dung nghiên cứu của luận văn. Công nghệ dạy học đồng nhất với việc
sử dụng vào dạy học các phát minh, các sản phẩm công nghệ hiện đại, các phương tiện, thiết bị hiện đại, các hệ thống kĩ thuật và phương tiện hỗ trợ để cải tiến quá trình học tập của học sinh, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục. Như vậy, công nghệ dạy học coi quá trình dạy học như một quy trình công nghệ, có mục đích rõ ràng, có đầu vào, đầu ra và có quá trình tác động. Hiện nay, công nghệ dạy học đang là một hướng tiếp cận quan trọng để đổi mới phương pháp dạy học Địa lí trong nhà trường phổ thông. Giáo viên cần vận dụng quan điểm này vào quá trình thiết kế bài học địa lí để tổ chức dạy học Địa lí 12 theo hướng tích cực.
6.2. Phương pháp nghiên cứu
6.2.1. Phương pháp phân tích và tổng hợp - Phương pháp phân tích: Tác giả nghiên cứu các văn bản, các tài liệu lí luận có liên quan đến vấn đề nghiên cứu bằng cách chia chúng thành từng phần bộ phận, từng mặt theo lịch sử thời gian để hiểu chúng một cách đầy đủ và toàn diện. Quá đó tác giả nhìn nhận được các quan điểm, xu hướng để chọn lọc các thông tin quan trọng để phục vụ cho đề tài nghiên cứu của mình. - Phương pháp tổng hợp lí thuyết: Trên cơ sở phân tích chọn lọc từng mặt, từng bộ phận thông tin từ lí thuyết đã thu thập được để tổng hợp tạo ra một hệ thống lí thuyết mới đầy đủ về vấn đề nghiên cứu. 6.2.2. Phương pháp điều tra Tác giả đã tiến hành điều tra, khảo sát tình hình thực tế về phương pháp dạy học Địa lí và dạy học Địa lí 12 ở trường phổ thông của tỉnh Điện Biên nhằm đánh giá những điểm mạnh, điểm yếu và rút ra được bài học thực tiễn về việc chuẩn bị và xây dựng các bài giảng Địa lí ở trường phổ thông hiện nay. Tiến hành điều tra và tìm hiểu về thái độ của giáo viên và học sinh thông qua dự giờ, dạy thực nghiệm, phỏng vấn trực tiếp để đánh giá chính xác thực trạng việc sử dụng các phương pháp dạy học tích cực vào giảng dạy Địa lí 12 tỉnh Điện Biên.
6.2.3. Phương pháp quan sát Quan sát là phương thức cơ bản để nhận thức sự vật, hiện tượng nhằm phát hiện vấn đề nghiên cứu, đặt giả thiết và kiểm chứng giả thiết. Quan sát là
một hình thức quan trọng của nhận thức kinh nghiệm thông tin, nhờ quan sát mà ta có thông tin về đối tượng, trên cơ sở đó tiến hành các bước tìm tòi và khám phá tiếp theo. Trong luận văn này phương pháp quan sát sử dụng dưới hình thức quan sát trực tiếp, dự giờ tiết học Địa lí của một số GV để nhằm tìm hiểu xem GV và HS đã áp dụng các phương pháp giảng dạy trong giờ học Địa lí ở trường phổ thông hiện nay ra sao. 6.2.4. Phương pháp toán thống kê Để kết quả nghiên cứu chính xác và đảm bảo độ tin cậy, việc sử dụng nhóm phương pháp toán học trong nghiên cứu là rất cần thiết. Việc sử dụng toán thống kê như một công cụ xử lí các tài liệu đã thu thập được từ các phương tiện khác nhau như: quan sát, điều tra hay thực nghiệm sư phạm nhằm tăng tính khách quan của kết quả nghiên cứu đồng thời sử dụng phương pháp thống kê nhằm xử lí các kết quả trong quá trình nghiên cứu tăng tính chính xác và thuyết phục của đề tài. 6.2.5. Phương pháp thực nghiệm
Thực nghiệm là phương pháp đặc biệt quan trọng trong nghiên cứu. Thực nghiệm thành công sẽ cho kết quả khách quan và tạo ra khả năng vận dụng nhanh chóng các kết quả nghiên cứu vào thực tiễn, đồng thời tạo ra những phương hướng nghiên cứu mới. Ở đề tài này tác giả đã dùng phương pháp thực nghiệm để thu nhận thông tin nhằm kiểm tra tính khả thi của việc sử dụng các PPDH môn Địa lí lớp 12 - THPT theo định hướng phát triển năng lực HS trên địa bàn tỉnh Điện Biên.
