DANST 2022 N2

Indansbeeldigdezeeditielaten

we twee uitzonderlijke dansers aan het woord uit compleet verschillende disciplines met elk hun eigen persoonlijke verhaal. Alexander Zhembrovskyy is een Oekraïense balletdanser en pedagoog die gestopt was met optreden, maar door de oorlog in Oekraïne nog één keer op de planken ging staan om zijn pijn uit te drukken en steun te betuigen aan zijn land. Sooraj Subramaniam is een Indisch-MaleïsischAustralische danser die gespecialiseerd is in verschillende stijlen, van Odissi tot hedendaags. Je kan hem makkelijk 'meertalig in dans' noemen. Hij vertelt ons hoe al deze dansstijlen een plek vinden in zijn hart en lichaam en hoe je authentiek blijft wanneer je werkt met traditionele dansvormen.

Dat dans en theater onafscheidelijk zijn, bewijst de Brusselse Opinion Public Dance Company. De rode draad in hun werk? Actuele thema's en gebruik van humor!

Ten slotte konden we het niet laten om Milan Tomášik, de curator van Out of the Toolbox 2022, aan een vragenvuur te onderwerpen. Hij geeft je persoonlijke tips en vertelt over zijn eigen werk (waar je trouwens van kan komen proeven op het Genietworkshopfestival).vandezomeren van deze DANST!

P.S.CoördinatorVolodinaDANSTNeemjeDANST

Antonia

mee op vakantie deze zomer? Maak een foto met het tijdschrift en tag ons op Instagram met #dansdanserdanst. De tofste foto's publiceren we in ons volgende magazine!

DANST IN BEELD Axel Tihon

Mijn naam is Axel Tihon, ik ben concert-, podium- en dansfotograaf. Al meer dan 15 jaar leg ik mij toe op het fotograferen van klassieke dans, hedendaagse dans en hiphop. Mijn zoon is danser en dat heeft mij prachtige kansen gegeven om dans in actie vast te leggen. Ik heb geleerd hoe sterk de capaciteit is van zowel fotografie als dans om emoties over te brengen zonder Wanneerwoorden.ikwedstrijden en voorstellingen van dansscholen fotografeer, ben ik altijd op zoek naar deze emotie, probeer ik ze te voelen en te vertalen naar beeld. De foto’s zijn altijd live genomen zonder trucs, je moet klaarstaan om de figuur op het juiste moment te fixeren. Je hebt maar één kans en je moet ze grijpen, dat is het moeilijkste. Goede timing is belangrijk en natuurlijk mag een goede fotografietechniek niet ontbreken. Daarna volgen nog vele uren van bewerking om een perfect werk af te leveren.

Ongeacht hoeveel concerten en festivals ik meemaak, telkens opnieuw keer ik terug om te zien wat het lichaam en de ziel van de dans mij te vertellen te hebben.

facebook Axel Tihon Photography instagram axel_tihon_photography

Terug op de planken: een dans Oekraïnevoor

De Oekraïense balletdanser Alexander Zhembrovskyy (39) was jarenlang solist bij Het Nationale Ballet van Nederland. Nu heeft hij al enkele jaren zijn eigen ballet-, dans- en fitnessschool. Zes jaar geleden nam hij afscheid van zijn carrière als professionele danser, of dat dacht hij althans. Door de oorlog in zijn thuisland Oekraïne besloot hij nog één keer op te treden in een Nederlandse documentaire, Het lot van   Oekraïne.

Zou je even kort je danscarrière en activiteiten tot nu willen schetsen? Ik studeerde eerst aan de Nationale Balletschool in Kiev. Toen ik afstudeerde, werd ik aangenomen bij Het Nationale Ballet van Oekraïne. Daar heb ik een tijdje gedanst voor ik aan mijn reis door Europa begon. Ik belandde eerst in Sint-Petersburg, later trok ik naar München om te dansen in het Bayerisches Staatsballett. Vervolgens danste ik bij het Sloveense Nationale Ballet in Ljubljana. Uiteindelijk kwam ik in Amsterdam terecht en mocht ik solist en eerste solist zijn (solisten in een ballet- of dansgezelschap dansen solo's maar zijn geen hoofddanser, n.v.d.r.). Mijn favoriete danstheater was Het Nationale Ballet van Nederland. Ik voelde mij op mijn gemak, vond er mijn draai en besloot uiteindelijk in Nederland te blijven.

Na tien jaar bij Het Nationale Ballet, ben ik op mijn 33e met pensioen gegaan. Ik had een mooie carrière achter de rug. Het was trouwens tijd om mijn professionele carrière stop te zetten om verschillende redenen. Ten eerste, omdat mijn lichaam het mij niet gemakkelijk maakte. Ik had niet het lichaam van een typische balletdanser. Door hard te werken en mijn lichaam te forceren kon ik professioneel dansen. Het was een continue strijd, wat op een gegeven moment helemaal niet meer goed aanvoelde. Ik had de ene blessure na de andere en had het grootste deel van de tijd veel pijn. Zo wist ik dat mijn carrière van korte duur zou zijn. Begrijp me niet verkeerd, er was ook veel vreugde en succes, maar ik heb er een hoge prijs voor moeten betalen. Ten tweede, had ik twee jaar voordien mijn eigen ballet-, dans- en fitnessschool geopend. De school breidde uit en had meer aandacht nodig. Het was dus een ideaal moment om het podium te verlaten.

Juist, je bent de bedenker van Zhemfit. Kan je me wat meer vertellen over deze methode? Zhemfit is een work-outmethode gebaseerd op balletkennis en ballettechniek, maar tegelijkertijd heb ik ervoor gezorgd dat het geen honderd procent klassiek ballet is. Iedereen kan meedoen! De lessen zijn bedoeld om mensen te helpen in vorm te komen en te blijven. Ik heb kennis van balletdansers verzameld, benut en omgezet in een work-out. Het is een uitdagend systeem en ik ben er ongelooflijk trots op

alexander zhembrovskyy

omdat het werkt en er geen fitnessmateriaal voor nodig is! Mijn filosofie is: je hebt een lichaam en kennis over hoe je het correct positioneert en de juiste spieren aanspreekt, dus waarom zou je dat lichaam niet gebruiken? Zhemfit is een onderdeel van de Zhembrovskyy dansschool. Zo hebben we een dans- en fitnessafdeling, met onder andere balletlessen voor amateurs en beginners of meer fitness gerelateerde cursussen. We staan op het punt om onze online studio te lanceren.

Hoe voelde het om weer op het podium te staan na zes jaar? Ik beloofde mezelf dat ik nooit meer zou optreden omdat ik die bladzijde had omgeslagen en met nieuwe projecten aan de slag ging. Maar toch hield ik in mijn achterhoofd dat er zich een speciale gelegenheid zou voordoen om terug op het podium te springen. Ik gaf nog steeds danslessen, waardoor ik me op bepaalde momenten in topvorm voelde en wel eens dacht aan een mogelijke performance in de toekomst. En toen begon de oorlog in Oekraïne, in mijn thuisland. Wat meteen een impact had op mijn leven, vooral omdat ik er familie en vrienden heb. Documentairemakers benaderden me omdat ze me wilden interviewen en mezelf en mijn familie wilden volgen. Ze kwamen ook met het idee om een dansvoorstelling te filmen. Ik vroeg me meteen af of dit dé speciale gelegenheid was om nog eens op te treden. Natuurlijk had ik nooit gedacht dat de gelegenheid een oorlog zou zijn. Ik had me een meer aangename aanleiding voorgesteld, maar het is zeker speciaal. Ik stemde vooral in met het project door de pijn waarmee ik zat. Ik wilde deze emoties uitdrukken voor mezelf en anderen, en de beste manier om als danser gevoelens uit te drukken is natuurlijk door te dansen. Ik had ook nog nooit echt gechoreo grafeerd, dus het leek me ook wel leuk om mijn eigen stuk te creëren en er een persoonlijke voorstelling van te maken.

In het begin was ik niet zelfverzekerd genoeg om het alleen te doen. Ik dacht eraan om iemand anders te vragen om de choreografie ineen te steken. Maar daar was ik snel weer overheen. Het ging er niet om of ik er goed uitzag; het ging om het idee, de boodschap, en de kreet om vrede in Oekraïne.

Dus besloot ik op een natuurlijke manier te choreograferen en niet te veel tijd te besteden aan het polijsten van de passen. Ik wilde dat de dans deels improvisatie zou zijn en ongekunsteld zou overkomen. Ik was verrast hoe natuurlijk het aanvoelde om te dansen na al die jaren en hoe makkelijk het was om er weer in te komen. Ik voelde me helemaal in the moment en vond het geweldig. Deze opvoering was mijn echte afsluiter, mijn finale afscheid van het podium.

Hoe heb je de muziek voor je voorstelling gekozen? Wat zegt de tekst, en hoe past het liedje in je dansroutine? Het was vrij eenvoudig. Allereerst wilde ik dat het een Oekraïens nummer was met Oekraïense teksten, geen typische klassieke muziek. De voorstelling is voor Oekraïne en niet over Oekraïne. Eerst kwam ik op het idee dat de muziek met oorlog te maken moest hebben. Toch besloot ik al snel dat het lied in teken moest staan van het alledaagse leven in Oekraïne. Daarom koos ik een Oekraïens volkslied, vertolkt door de populaire Oekraïense rockband, Okean Elzy. Ze inspireren me al jaren, dus dansen op hun muziek leek me een geweldig idee. De tekst gaat eigenlijk over liefde, een ontmoeting tussen een jongen en een meisje. Het is erg Oekraïens en romantisch. Een jonge man op een paard

ontmoet een meisje op het platteland. Hij steekt zijn hand uit, trekt haar op het paard en ze gaan er samen vandoor.

Als ik het goed begrijp, wilde je ‘make love, not war’ benadrukken? Dit lied benadrukt het contrast tussen vasthouden aan wat 'normaal' is en proberen een oorlog te overleven. Er is hoop om op een gegeven moment weer een normaal leven te leiden. Wij willen geen oorlog. Oekraïners willen gewoon hun leven leiden, verliefd worden en gelukkig zijn, net als iedereen. We moeten omgaan met deze afschuwelijke situatie waarin mensen hun dagelijkse, 'normale' leven moeten opgeven en moeten vechten voor fundamentele rechten zoals in leven blijven, vrijheid en waardigheid. De muziek was een artistieke en goed doordachte beslissing.

Waarom heb je videofragmenten uit Oekraïne en toespraken van de Oekraïense president in je performance verwerkt? Aanvankelijk maakten deze videofragmenten deel uit van de uitzending, Het lot van Oekraïne, van een Nederlands onderzoeksjournalistiek tv-programma, Zembla. In het begin was ik nogal terughoudend om deze fragmenten te gebruiken. Het stuk draagt een boodschap uit

over de pijn van de oorlog en de strijd van het Oekraïense volk. De videofragmenten maken het iets meer politiek getint, maar ik geloof dat mensen de boodschap van hoop en strijd er wel zullen in zien. Op Facebook is de voorstelling bijna een miljoen keer bekeken, dus we hebben al sowieso veel mensen bereikt.

Een andere reden waarom deze fragmenten in de voorstelling voorkwamen, was dat ik tijdens de tweede opnameronde mijn achillespees heb gescheurd. Helaas hadden de documentaire makers te weinig close-ups gefilmd en dus dienden de videofragmenten om de dansvoor stelling wat aan te vullen. De filmlocatie was in een voormalige gasfabriek. Wat er prachtig uitziet, maar de vloer was koud en van beton, niet ideaal om op te dansen.

Je zei al dat de voorstelling op natuurlijke wijze tot stand kwam. Maar hoe heb je het creatieproces ervaren? Een voorstelling begint met een idee, een gedachte. Dan is het tijd om de muziek te kiezen. De muziek of het geluid is als de wind die het schip in beweging brengt. Je moet die wind vinden om verder te kunnen. Ik heb eerst een paar liedjes uitgekozen en er herhaaldelijk naar geluisterd. De selectie gebeurde vooral in mijn hoofd, want ik had niet veel tijd om in de studio te repeteren. Ik had het druk met helpen van mijn familie, hen naar Nederland te brengen, en vrijwilligerswerk voor Oekraïne. De periode aan het begin van de oorlog was enorm zwaar. Ik kon niet veel in de studio zitten om aan de voorstelling te werken. Op een rustige avond ging ik naar één van mijn studio’s. Ik zette de muziek op volle toeren en probeerde te ontdekken hoe het voelde met beweging. Daarna structureerde ik de passen een beetje. Tijdens de eerste repetitie heb ik het nummer in stukken opgesplitst en de bewegingen kwamen me te binnen. Ik wilde de voorstelling niet té modern of té klassiek maken en wou vooral improviseren binnen een structuur om bewegingen aan elkaar te knopen. Improvisatie kan ook gestructureerd zijn, weet je. Uiteindelijk waren er twee of drie repetities nodig voor de effectieve opname.

Hoe heeft de oorlog je kijk op het leven en op dans beïnvloed? Het heeft alles veranderd en ik ben niet eens daar. Het raakt me wel heel diep via mijn familie en vrienden.

Door de telefoongesprekken met mijn broers en de verhalen die ze op televisie en online zien, ben ik er in gedachten bij. Het heeft mijn leven ook praktisch veranderd, want mijn ouders wonen nu bij mij. Zo’n oorlog verandert je kijk op het leven, en voor mensen die de oorlog in Oekraïne meemaken, weet ik zeker dat het jaren kan duren voor ze daarvan herstellen. Dansen en beweging zijn de meest natuurlijke kunstvormen, misschien wel de oudste. Dans is een krachtig middel om jezelf uit te drukken, boodschappen over te brengen en bewustzijn te creëren over belangrijke thema’s en problematische situaties. Mijn leven zal nooit meer hetzelfde zijn, maar niet noodzakelijk slechter. Uit pijn en leed kan ook veel hoop en levensvreugde groeien.

Wat een mooie kijk op het leven. Ik kan het niet laten om nog een laatste vraag te stellen: is dit écht de laatste keer dat je op een podium gaat staan? Never say never! Je kan me overhalen om alles te doen, als je me maar een goed argument geeft. Ik laat een beetje speelruimte voor een mogelijk optreden, maar ik heb een sterke visie voor de toekomst van mijn dansschool en er komen belangrijke projecten aan. Naargelang je levensfase, heb je gewoon andere prioriteiten. Nu is het het juiste moment om me te richten op de verdere uitbouw van de Zhembrovskyy ballet-, dans- en fitnessschool. Professionele dansers zijn net als atleten. Je moet jong zijn, over bijzondere fysieke capaciteiten beschikken en de vrijheid hebben om rond te reizen. En nu heb ik mijn verstand nog. (lacht) Mopje hoor, maar je snapt wat ik bedoel. Misschien doe ik in de toekomst nog eens een voorstelling, maar ik ga alleszins nooit meer op een betonnen vloer springen. (lacht)

Bekijk de Zembla documentaire over de oorlog in Oekraïne en Alexander's dansoptreden:

INSTIL(L)EENDANS

WAT?

leerkrachtenDansdocenten,enmakers die op zoek zijn naar nieuwe invalshoeken en creativiteit. Maar ook voor iedereen die houdt van spelen en beweging!

ORWIE?

TIPS VAN ANNE-LORE

Een “still” is een foto uit een film, waar altijd een beweging op volgt én aan voorafgaat. Iedere opdracht gaat over stilstaan, maar beweging is uiteraard even belangrijk!

De tekeningen op de spelkaarten zijn zo gemaakt dat het niet duidelijk is wat de boven- of onderkant is. Op deze manier kan je met de 26 paar kaarten meer dan 100 posities vormen.

Niet alle lichaamsdelen van de figuur op de tekening zijn steeds volledig, wat de kinderen prikkelt om er hun eigen invulling aan te geven en oplossingen te zoeken.

Naast iedere opdracht zie je een tekening van de organisatievorm. Zo kan je in één oogopslag zien hoe de kinderen opgesteld kunnen staan in de ruimte.

Een bijgesloten playlist van muziekstukken nodigt de kinderen uit door de zaal te dansen. Laat ze springen, draaien, rollen, zwieren en vallen om vervolgens in volle concentratie te stoppen.

Laat de uitgave een aanleiding zijn om het met de kinderen te hebben over stilte en rust. Nodig ze uit om 3 keer per dag in het midden van een actie, waar dan ook, plots stil te staan en op te merken wat er allemaal op dat moment te zien en te horen is en te voelen hoe het lichaam er op dat moment aan toe is.

ANNE-LORE BAECKELAND

is educatief medewerker bij Danspunt. In Luik heeft ze haar eigen danswerkplaats “Bal Spécial” voor kinderen van 4 tot 88 jaar.

Iedereen die met kinderen werkt, gebruikt wel eens tekeningen. Het is echter niet evident om toffe, inspirerende tekeningen te vinden die vragen oproepen, uitdagen en een artistieke meerwaarde bieden. De lockdown was het ultieme duwtje in de rug om daar iets aan te doen. De opdrachten en spelletjes zijn gesprokkeld en ontstaan uit een creatief danslandschap waarin dansers elkaar via workshops en projecten inspireren. Sommige ideeën zijn door kinderen zelf voorgesteld. Met deze bundel geef ik terug wat ik van zoveel anderen heb mogen krijgen.

Opdrachten: Anne-Lore Baeckeland

Illustraties en vormgeving: Leonard Cools

Prijs: 15 euro + verzendingskost

BESTELLEN:

Een dansopdrachtenmetkaartenspel50speelsevoorkinderen

Humor teserieusomnemen

Opinion Public Dance Company kleurt haar hedendaagse choreografieën met sociologische contexten. Sinds 2010 maakt het Brusselse gezelschap voorstellingen waarin acrobatie, souplesse maar ook een vleugje drama niet ontbreken. In hun repertoire nemen ze thema’s ter harte zoals isolatie en eenzaamheid in Apart/heid (2011), de elitaire modewereld in Bob’art (2013) en mentale gezondheid in Rocking Chair (2019). In de laatste editie van De Dansvitrine pakten ze het publiek in met SO’FAR. Deze unieke voorstellingen laten zelfs internationaal niemand onberoerd.

Opinion Public vertelt in haar creaties verhalen met een sociologische insteek. Vanwaar die Johannbelangstelling?&Sidonie

De dagdagelijkse realiteit van het leven weergeven is onze drijfveer. We kiezen actuele thema’s waar iedereen mee in aanraking komt. Je kan zo een breed publiek bereiken en deze thema's bieden onszelf ook dynamiek om mee te werken. Als dansge zelschap nemen we de tijd om te discussiëren over technologie, eenzaamheid … sociologische contexten in het algemeen. We proberen ons te verplaatsen in de mensen die ermee geconfronteerd worden. De boodschap die we brengen komt steeds vanuit oprechte gevoelens die heersen binnen onszelf, de individuen in de maatschappij en de ‘disfunctie’ die daarbij komt kijken. Het zijn thema’s waar het publiek ook een mening over heeft, ‘Opinion Public’ als het ware. Vanuit deze boodschap en thematiek zetten wij een dystopie, een denkbeeldige samenleving of situatie neer. Maar de basis blijft het alledaagse leven. Ons werk geeft vaak een negatieve ervaring weer op een luchtige manier.

De thema’s die jullie aankaarten zijn niet eenvoudig. Welke research gaat er aan jullie werk Johannvooraf?&Sidonie

Onze voorbereiding situeert zich voornamelijk op het niveau van theater, improvisatie, emoties en choreografie. Hoe kunnen we inhoud overbrengen op een spontane manier? We beginnen met veel discussies, open gesprekken en indrukken uit het dagelijkse leven. Dit bundelen we en daar proberen we gaandeweg een verhaal mee te vertellen,

personages te creëren en vanuit beweging de vertaalslag te maken. We combineren zowel abstracte bewegingen als een meer verhalende, theatrale inhoud.

We zijn veel bezig met de mise-en-scène, choreografie maar ook scenografie. Van decor tot belichting, eigenlijk het volledige toneelbeeld. Dat biedt ons een kader waarin we onszelf plaatsen. Hier vertrekken we vanuit verschillende invalshoeken zoals muziek, beweging, interactie … Door deze lagen toe te voegen aan onze ideeën en improvisaties kunnen we een reliëf creëren. Ook het decor en belichting spelen een belangrijke rol. Je wil bepaalde aspecten op de voorgrond plaatsen of letterlijk belichten. De personages groeien vaak uit een clichéweergave, maar het kader helpt om ze uit te diepen en te verfijnen. Soms kiezen we ervoor om verder te gaan in het theatrale of net terug te gaan naar subtielere vormen in onze bewegingen om de boodschap over te brengen. Onze creaties blijven doorheen het hele proces groeien, we maken gaandeweg een verhaal dat we uiteindelijk neerzetten voor het publiek.

In jullie werk is er steeds ook enige luchtigheid aanwezig. Hoe belangrijk is humor voor jullie? Johann & Sidonie Kunnen lachen is zeer belangrijk! Hoe serieus het leven met momenten ook kan zijn, lachen en humor kunnen dit voor een stuk compenseren. Emoties wisselen constant af doorheen ons leven, humor biedt een manier om daarmee om te gaan. In onze creaties plaatst iedere scène vaak een andere emotie op de voorgrond, zonder dat de emoties

geïsoleerd zijn. Door welke fase je in een verhaal ook gaat, het is belangrijk om altijd het positieve en het mooie te zien. Dit parcours doorheen emoties geeft een bepaald ritme aan, waar we als dansers en choreografen mee kunnen werken. Tijdens zo’n creatief proces kom je jezelf tegen en onderlinge communicatie binnen het gezelschap is hierbij noodzakelijk. De omvangrijke thema’s zuigen je mee, maar je moet er ook weer uit kunnen stappen en lachen. Wanneer we humor of een bepaalde luchtigheid in onze voorstelling steken, lokt dat een reactie uit bij het publiek. Het breekt de zwarte muur tussen ons en het publiek en zorgt voor verbondenheid. De humor is een ‘decompressie’ voor de toeschouwers, maar ook voor ons.

Jullie zijn professionele dansers, toch maken jullie ook de overstap naar zelf creëren. Hoe ervaren jullie het om beide rollen te Johanncombineren?

Dat is even moeilijk als makkelijk. Het heeft als het ware zijn voor- en nadelen. Je werkt volledig zelfstandig en dat geeft een enorme vrijheid, maar er komen ook veel meer verantwoordelijkheden bij kijken.

Sidonie Wij waren eerst dansers in een compagnie, maar na een aantal jaren bereikten we een limiet. We ervaarden veel druk om het idee van iemand anders te moeten omzetten. Op den duur ontbreekt er iets. Het artistieke stukje, om zelf iets te kunnen bijdragen. Johann We werken en leven nu veel dichter bij onszelf. Wat we creëren is veel persoonlijker. Het geeft enorm veel voldoening om het totaalpakket neer te zetten.

Zowel het inhoudelijke als het fysieke aspect van jullie creaties zijn niet te onderschatten. Waar halen jullie de kracht uit om dit alles neer te Sidoniezetten?

Dat klopt, maar door alles zelf in handen te hebben, kunnen we aan onze lichamelijke noden en grenzen veel beter tegemoetkomen. We hebben ons fysiek draagvlak beter in de hand. Tijdens onze repetities gaat er veel tijd naar het behouden van techniek en fysieke uithouding. Het is belangrijk om als danser een verticaliteit te blijven behouden zoals die in een klassieke training van toepassing is. Daar komt dan het hedendaagse en acrobatische erbij. Tijdens het proces en de productie werken we

nauw samen. Het vraagt veel extra inspanningen zoals opnames maken van onze choreografie, herbekijken, aanpassen. We doen alles zelf, we starten met een concept en dragen bij aan alle fasen, zelfs het maken van het decor. Iedereen heeft zijn inbreng. Daarnaast is het een voordeel om jezelf in een comfortabelere positie te kunnen plaatsen als je daar nood aan hebt. We hernemen soms voorstellingen en wanneer we merken dat de oorspronkelijke uitvoering niet meer lukt, passen we dit aan.

Onlangs brachten jullie SO’FAR op De Dansvitrine. Hiervoor kregen jullie samen een coachingstraject. Wat nemen jullie hiervan Johannmee?

& Sidonie Meedoen met De Dansvitrine was voor ons een uitgelezen kans om ons choreografisch werk aan het Vlaamse publiek te tonen. Onze zichtbaarheid in Vlaamse theaters is jammer genoeg nog zeer beperkt. Daarnaast was het een unieke ervaring om een extern paar ogen op je gericht te hebben en intensief feedback te krijgen. SO’FAR was eigenlijk al zo goed als compleet en hoewel onze achtergronden redelijk ver uit elkaar lagen op vlak van dansstijl, liep de samenwerking vanaf het begin zeer vlot. Tijen Lawton heeft een zeer zachte en pedagogische aanpak. Door haar professionele blik op onze choreografie te richten, heeft ze ons geholpen om het stuk te bekrachtigen. Wij werken als koppel nauw samen en geraken in een routine. Dat brengt een stukje automatisme met zich mee. Het is een comfortabele positie en nu hadden we een mening van buitenaf. Tijen gaf ons nieuwe invalshoeken en dat resulteerde in hele mooie details in de choreografie. Het was een zeer positieve en productieve ervaring waarbij we even een afstand hebben kunnen nemen. Daardoor hebben onze rollen en echtheid in het verhaal meer kracht gekregen.

Er staat al een uitgebreid repertoire op jullie naam. Hebben jullie reeds nieuwe ideeën of Johannvooruitzichten?&Sidonie

Momenteel werken we aan een nieuwe creatie, Co-lock, waarmee we in februari 2023 hopen in première te gaan. Het thema is colocation of het samenwonen, cohousing. We zijn vertrokken vanuit vier personen die

samenwonen in een zeer kleine ruimte. Ieder individu doet pogingen om zich te blijven aanpassen. In de voorstelling krijgt ook ieder individu zijn of haar persoonlijkheid. Het zijn deze persoonlijke verhalen die we in de sociale context van cohousing willen neerzetten. Uniek hierbij is dat het verhaal zich afspeelt tijdens het heersen van een denkbeeldige regering die zeer belangrijke maar drastische beslissingen neemt op vlak van ecologie. De bewoners worden in hokjes geplaatst en krijgen een maximale woonoppervlakte toegewezen. We denken na over hoe ecologie in ons leven een rol speelt. Eco – green – sustainable, het zijn termen die zeer actueel zijn, maar vaak ook een bedrieglijk beeld kunnen geven. Hoe ethisch zijn deze vooropgestelde ecologische keuzes en Voorbeslissingen?dezevoorstelling hebben we ook een apart decor gebouwd. De minimalistische, zogenaamd zeer compacte woning is wederom een soort dystopie. Los daarvan brengt dit decor praktisch gezien ook veel mogelijkheden met zich mee. We onderzoeken hoe we onze creatie ook als straatvoorstelling kunnen neerzetten. De choreografie is zeer geschikt om de toegankelijkheid te vergroten. In tegenstelling tot creaties waar zeer technische aspecten of grote gehelen aan decor bij horen, is dit een compacte creatie die we graag aan een zo breed mogelijk publiek willen tonen.

dansvanger

Elke editie vragen we een of twee gepassioneerde danser(s) naar dé dansvoorstelling die zijn/ haar blik vangt. Hoe kijken dansers zélf naar dansvoorstellingen? Een dansaardig verslag.

FOTO OTTIKERURMENETAGIANNINA

danser :

Fien (Ingrid(dansliefhebberStraetmansenheeft12jaargedanstbijd’AcademieSint-Niklaas)vangst:InOtherWordsBergerMyhre)waar:CCTerVesten,Beveren

Met een lach en toch ook een beetje verward verliet ik de zaal na de voorstelling In Other Words van choreografe Ingrid Berger Myhre. Meestal ben ik tijdens dansvoorstellingen verwonderd over de techniek van de dansers en de composities van de choreografie, maar in dit geval lag de focus op een ander element, namelijk de relatie tussen taal en dans. Is dans ook een communicatie middel? Zijn bewegingen ook een soort van woorden die samen zinnen of een dialoog vormen? Kan je de bewegingen van mensen begrijpen? Hier bovenop zat ook veel humor in de voorstelling. Ik heb nog nooit tijdens een dansvoorstelling zoveel gelachen, gegniffeld of ‘in andere woorden’ binnensmonds gelachen, om het in de lijn van de voorstelling te schrijven.

Het was een zeer intieme voorstelling, zonder gekke kostuums, muziek, een groot publiek of veel dansers. De rode draad: het inspelen op elkaars dansfrases. De dansers kondigden hun eigen versie steeds aan met woorden zoals ‘in other words’, ‘in particular’, ‘however’ etc. De relatie tussen taal en dans uitte zich ook door te spelen met associaties. Hierdoor was de voorstelling ook een beetje chaotisch en had je geen idee waarover het nu eigenlijk ging. Ik vraag mij dan ook af hoe ze het geheel in elkaar hebben gestoken.

Een andere laag die verweven zat in de performance, was het aspect van perspectief, context en tijd. Een onderzoek naar hoe de beweging er zou uitzien vanuit een andere invalshoek, de vergelijking tussen grote en kleine ruimtes of de relatie met een beweging die 10 minuten eerder of later plaatsvond. Deze voorstelling gaf mij persoonlijk een ander perspectief op dans. Kort gezegd: dans is een taal en kan ook humor bevatten.

Wil je zelf eens een dans(voorstelling) vangen? jouw idee

inMeertaligdans

Sooraj Subramaniam is een veelzijdige artiest die verschillende dansstijlen onder de knie heeft. Zijn ‘moedertalen’ in dans bevinden zich in de sfeer van de klassieke Indische dans. Indische roots, geboren in Maleisië, opgegroeid in Australië, thuis in het Verenigd Koninkrijk en België. Sooraj is een wereldburger en heeft een uitgesproken mening over authenticiteit en integriteit in dans. Een inspirerend gesprek over ‘meertaligheid’ in dans, de betekenis van hedendaags en het leren omgaan met verandering.

— TEKST ANTONIA VOLODINA FOTO DARIAL SNEED, KAROLINA MARUSZAK

Laten we beginnen bij het begin. Hoe is jouw dansreis begonnen? Het begon allemaal bij mijn grootmoeder langs moeders zijde. Zij vertrok uit India in de late jaren 30, als een jonge bruid, naar Maleisië. Haar kinderen en kleinkinderen zijn dus in Maleisië geboren. Mijn ouders hebben nooit de kans gehad om dans-, kunst- of muziekonderwijs te volgen. Ze groeiden op na de Tweede Wereldoorlog en het waren moeilijke tijden. Maar toen het onze beurt was, was het mijn grootmoeders grote wens dat we een cultureel-artistieke opleiding kregen. We gingen vaak naar de plaatselijke tempel in Maleisië en daar was een muzikant die nadaswaram (een traditioneel Zuid-Indisch instrument, n.v.d.r.) speelde. Hij ging akkoord om ons muziek te leren. Er was ook een mevrouw die danslessen gaf. Dus grootmoeder schreef ons in: ik was 6, mijn zus 4. We stelden geen vragen, het was gewoon iets dat we deden tijdens het weekend. Op vrijdag gingen we naar de tempel, op zaterdag was het dansles.

Heeft dans jou gekozen of koos jij voor de dans? Dat is moeilijk te zeggen, het is een filosofische vraag. Het gebeurde gewoon. Als kind stelde ik geen vragen bij de keuze die voor mij gemaakt werd. Ook niet toen dans een serieuze hobby werd in mijn jeugd. Toch heb ik een tijdje iets anders gedaan. Aan de universiteit koos ik de richting dierengeneeskunde. Dat leek een logische keuze omdat mijn moeder dierenarts was. Ik zat in mijn 4de jaar toen mijn grootmoeder stierf. Ik had een heel hechte band met haar en door haar dood begon ik alles in mijn leven in vraag te stellen. Dat jaar deed ik

het heel slecht aan de universiteit. Mijn moeder wilde heel graag dat ik de studie zou afmaken, ik had nog maar één jaar te gaan. Maar ik kon niet. Kijk, ik deed het graag en ik was er goed in, maar op dat moment wist ik dat mijn hart daar niet lag. Ik was dus in de 20 toen ik de overstap maakte en besloot dat ik echt voltijds wilde dansen. Je zou dus kunnen zeggen dat ik toen voor dans koos, maar voordien was dans voor mij gekozen en daar heb ik geen moeite mee.

Jij hebt verschillende dansstijlen onder de knie: Bharatanatyam, Odissi, Kathak, maar je studeerde ook ballet en hedendaagse dans. Hoe verhouden deze dansstijlen zich tot elkaar? Is er soms wrijving of conflict? Ze bestaan naast elkaar, zonder enig conflict. Bharatanatyam is voor mij gekozen, omdat dat de enige beschikbare stijl was in Maleisië. Odissi en ballet kreeg ik aangeboden door mijn tweede leraar, Ramli Ibrahim. Voor hem was dans niet uitsluitend een culturele activiteit. Het was een artistieke activiteit, je deed het om jezelf te ontwikkelen, dus moest je ook andere stijlen leren kennen voor je ontwikkeling. Het is in die tijd dat ik verliefd werd op ballet. Kathak was wellicht de enige stijl die als bewuste keuze in mijn leven kwam. Gewoon omdat het zo mooi is, zo intens mooi … Ik zie geen tegenstrijdigheid in stijlen die naast elkaar bestaan, je kan het vergelijken met meertalig zijn, maar dan in dans. Ik hou ervan om de stijlen met talen te vergelijken omdat sommige onze moedertaal zijn en we andere onderweg bijleren. Misschien word je wel literatuurexpert in de derde taal die je leerde? Het werkt verrijkend.

Ik hou van planten en heb veel kamerplanten in huis. Natuurlijk heeft elke kamerplant zijn eigen aparte pot. Een tijdje geleden ging ik op bezoek bij een vriend en ik zag twee of drie plantjes in één pot. Ik dacht: "Oh, maar natuurlijk kan het ook zo!". Ik ben de pot en de aarde is alles wat mijn leven verrijkt … er groeien gewoon toevallig verschillende planten in één pot. En ja, afhankelijk van het seizoen kan er eentje overnemen …

Welke plaats heeft hedendaagse dans in deze mix? Hedendaagse dans was, naast klassiek ballet, iets wat onze leraar ook aanbood en tijdens mijn dansopleiding in Australië studeerde ik verschillende hedendaagse stromingen. Nu, vele jaren later, vraag ik mij af wat het betekent als mensen zeggen 'hedendaagse techniek'. Er kunnen hedendaagse stijlen zijn, die nu gecreëerd zijn, maar er bestaat niet zoiets als één hedendaagse techniek. Ik pleit er actief voor dat alle dansvormen die we kennen, hedendaags zijn ten opzichte van ons leven. Ik heb het er moeilijk mee wanneer mensen zeggen: "Dit is Indische dans en dit is hedendaagse dans". Natuurlijk begrijp ik wat ze bedoelen, maar ik vind het een luie manier om dans te begrijpen. Als je echt naar de

substantie gaat van de dansvormen, dan zijn ze allemaal hedendaags en allemaal persoonlijk. Elke dansstijl moet geïnterpreteerd worden door een bepaalde artiest, op een unieke manier.

Kan je jezelf dan een hedendaagse artiest noemen? Ja, ongetwijfeld. Ik ben geen traditionalist en sta altijd klaar om de dingen uit elkaar te halen en ze dan weer in elkaar te steken zoals ik passend vind. Maar dat betekent niet dat ik er 100% achter sta om de dingen te deconstrueren, ik hou niet van dat woord. De som is altijd groter dan de samenstellende delen. Er is hiervoor een mooie metafoor: je kan niet gewoon alle ingrediënten van een cake bij elkaar smijten en hopen dat het een cake wordt, je moet dat kneden en bakken. En het eindresultaat is echt anders dan alle onderdelen apart. Natuurlijk ben ik een hedendaagse artiest, want ik presenteer een klassiek repertoire dat is beïnvloed door mijn manier van leven, de talen die ik spreek … Ik denk dat we dat allemaal zijn, er is geen ontkomen aan.

Hoe blijf je authentiek wanneer je kunst brengt die zich buiten zijn oorspronkelijke context bevindt? Het is inderdaad een kwestie van authentiek zijn. Mijn dans is een kunstvorm die

ontstaan is in een heel andere cultuur dan die waarin ik nu leef. We hebben dus een fysiek object getransplanteerd uit een andere cultuur, een andere tijd, een compleet andere omgeving. Vaak ontstaan er dan vragen over de authen ticiteit van de persoon (de boodschapper) en ook van het resultaat. Is het uiteindelijke resultaat authentiek? Vertegenwoordigt het de cultuur op een goede manier? Voor mij zijn deze verwachtingen een soort van reducerende discussie. Je weet dat de enige vaste waarde verandering is en toch verwacht je dat een dansstijl niet verandert. Zelfs de 'traditionele' Bharatanatyam die in Chennai wordt opgevoerd, is niet dezelfde als pakweg 100 of 200 jaar geleden. Wanneer ik dus kunstvormen op het podium breng zoals Bharatanatyam en Odissi, zeg ik altijd dat dit mijn persoonlijke interpretatie ervan is. Ik heb geen claim op het Voorerfgoed.mijbetekent

authenticiteit de integriteit van die performer in die voorstelling op dat specifieke moment. Is het hen gelukt om mij te overtuigen van wat ze doen? Prachtig.

Je bent danser én choreograaf. Hoe schakel je van de ene rol naar de andere? Mijn ervaring met choreografie is nog heel jong. Ik heb tot nu toe voornamelijk gecreëerd voor mezelf. Maar ik heb jarenlang gedanst voor andere gezelschappen. Zelfs als tiener was ik heel goed in het uitschakelen van mijn gedachten, ik zei dan tegen mezelf: "Ik ben niet de persoon die hier vragen stelt". Om met een team te werken heeft de choreograaf lichamen nodig en ik stel hem een bekwaam lichaam ter beschikking. Ik denk ook dat de training die je krijgt in traditionele klassieke dans je leert om plezier te vinden in het perfectioneren van aangeboden materiaal. Omdat ik nu mijn eigen werk begin te maken, ben ik me vaker bewust van de keuzes die de choreograaf maakt en denk ik soms: "Hmm ... is dit wel het juiste moment voor die beweging, ik zou ze langer aanhouden ... ". Dan moet ik op mijn tong bijten om niks te zeggen. (lacht)

Als jonge danser denk je niet na. Je leraar wil je been daar en je zorgt dat je been daar geraakt. Vervolgens steek je alle tijd in het perfectioneren daarvan. Ik ben me er echter van bewust dat mijn lichaam ouder wordt en zekere

Bharatanatyam is een dans die ontstaan is in de Zuid-Indische regio, Tamil Nadu, Karnataka, Andhra Pradesh. Het was voornamelijk een rituele dansvorm door de eeuwen heen, maar ook een dansvorm aan het hof. Deze twee invloeden vormen ons begrip over wat Bharatanatyam nu is. Het is een klassieke dans omdat hij ernaar streeft om de wereldlijke ervaringen te overtreffen. Er zijn twee kanten aan: één ervan is heel poëtisch en heel expressief en vertelt over goden en mythen. Maar er is ook een soort van romantische kant die vertelt over de menselijke relaties. In die zin is het een nogal persoonlijke kunstvorm.

Odissi heeft een gelijkaardige filosofische achtergrond als Bharatanatyam, maar komt uit de Oost-Indische staat Odisha. Er is een grote overlap in de rituele en hoffelijke achtergrond van de twee dansstijlen, zij het met een wat verschillende regionale toets. Over het algemeen is Bharatanatyam meer hoekig en Odissi iets meer rond.

Kathak is de klassieke dansstijl uit de noordelijke regio van India en is wijd verspreid van het westen in Rajasthan en Gujarat tot helemaal in het oosten in Bengalen. Ondanks het feit dat de geschiedenis van de dansstijlen gelijkaardig is, heeft Kathak echt gebloeid aan het hof. Ik denk dat het daar ook een beetje van zijn religiositeit verloor, het werd meer technisch, meer virtuoos.

begrenzingen heeft. Ik ben benieuwd hoelang ik me nog kan permitteren gewoon instructies te volgen, ook al brengt het me veel vreugde. Gelukkig geven sommige choreografen je wel veel ruimte.

Hoe ga je dan om met ouder worden als danser? Is dat een soort natuurlijk groeiproces? Ja, het is een natuurlijk proces voor mij. Ik heb mezelf altijd al aangeleerd om niet verrast te worden door veranderingen. Als je je lichaam respecteert, als je bewust bent van je lichaam,

dan zie je na een tijd dat dingen verschoven, veranderd zijn. Je bent je ervan bewust en niet gechoqueerd. Je leert te luisteren naar je lichaam. Bijvoorbeeld, de sarikal adavu (een scherpe beweging vanuit een diepe lunge): ik weet dat ik er niet zoveel na elkaar kan doen als 20, 10 en zelfs 5 jaar geleden, zonder de angst dat één van mijn gewrichten eruit schiet. (lacht) Maar dan vraag ik mij af: moet ik dat wel doen? Natuurlijk is dat een rechtvaardiging: als ik kon, zou ik het misschien wel doen, dat weet ik niet. Maar je leert het accepteren.

Wordt techniek dan minder belangrijk? Ik denk dat je leert er anders mee om te gaan. Wanneer we onze relatie met dans aangaan, gaat het enkel over techniek. Het is zo gericht op het uiterlijke. Optreden is op dat moment vaak gewoon techniek demonstreren. Later besef je dat het zoals grammatica is, je moet deze kunnen vergeten om vloeiend te spreken. Zo kom je op een niveau waar je niet meer aan de techniek moet denken en ze echt kan gebruiken om te zeggen wat je wil zeggen. Yeba Power (of) The Fragile

W e r k p l e z i e r w a a r i s d e b a l l e t d o c e n t g e b l e v e n ?

D i d a c t i e k h o e b e t r e k j e j o n g e r e n b i j d e d a n s l e s ?

D a n s o n d e r z o e k M u z i e k l a a t j e l e e r l i n g e n b o d y d r u m m e n

S a s k i a S a p " W i j k u n n e n a l s d a n s d o c e n t e n v e e l b e t e k e n e n v o o r d e m a a t s c h a p p i j ! " s o r r y , m a a r d a n s i s g é é n u n i v e r s e l e t a a l !

G e z o n d h e i d e e t s t o o r n i s s e n : ' t h e l o o k t h a t c a n k i l l '

O n d e r n e m e r s c h a p w a t i s e e n e e r l i j k u u r t a r i e f v o o r d a n s e r s e n d a n s d o c e n t e n ?

A d m i n i s t r a t i e d e 6 m e e s t v o o r k o m e n d e b l o o p e r s o p f a c t u r e n

Ook in dit nummer: kleurplaat,

Bestel

Bruggen slaan op Out of the Toolbox 2022

Dit jaar is danser, choreograaf en lesgever Milan Tomášik curator van Out of the Toolbox. We gingen met hem in gesprek over zijn eigen choreografisch werk en bewegingspraktijken happy feet en playful presence, maar we waren natuurlijk ook benieuwd naar het programma van het festival deze zomer! Milan vertelt maar al te graag over de rode draad van het festival en geeft ons tips om een goede keuze te kunnen maken.

— LARA GROENEWEG

Zou je wat meer over jezelf kunnen vertellen? Mijn danscarrière zoals die nu is, bestaat uit drie belangrijke rollen. Ik werk zoveel als ik kan als uitvoerend danser, maar op dit moment ben ik eigenlijk vooral lesgever en maker. Ik begon mijn traject als danser toen ik veertien was aan het conservatorium. Daar ben ik getraind in verschillende technieken zoals ballet, hedendaagse dans en volksdans. Na deze opleiding ging ik naar Bratislava om mijn studies verder te zetten, maar voor ik ze afwerkte, verhuisde ik naar Brussel om te studeren bij P.A.R.T.S.. Zo eindigde ik in België. Ik studeerde af van P.A.R.T.S. in 2004. Sindsdien creëer ik mijn eigen werk, of werk ik in opdracht van andere dansgezelschappen. Ondertussen probeer ik ook mijn pedagogische praktijk verder te ontwikkelen. Ik gaf zo onder andere hedendaagse danstechniek bij SEAD (Salzburg Experimental Academy of Dance, n.v.d.r). Een aanzienlijk hoogtepunt in mijn carrière was mijn werk met Les SlovaKs in Brussel, hoewel de compagnie recentelijk werd ontbonden.

Je hebt ook een eigen danscollectief. Hoe verloopt je werk daar? In de afgelopen 2 à 3 jaar creëerde ik drie producties waarin ik naast productieleider ook werkte als choreograaf.

Ik was toen zowel de manager van mijn eigen danscompagnie als maker. In 2014 creëerde ik Hunting Season, het jaar erna The Silver Blue en in 2018 Fight Bright. Het maken van deze producties was een erg verrijkende ervaring omdat ik verschillende rollen speelde in het maakproces.

Ik was danser, choreograaf, organisator, verant woordelijke voor de financiën, artistiek leider van de compagnie en productieleider. Wanneer ik terugkijk op die periode, sta ik versteld van hoeveel jobs ik tegelijkertijd kon doen. Maar ik vond het interessant om mijzelf uit te dagen. Ik werd beter in communicatie en leerde veel bij op artistiek vlak. Mijn werk als choreograaf bereikte toen een nieuw hoogtepunt.

Op je website spreek je over happy feet en playful presence, wat is dit precies? Happy feet is een pedagogische bewegingspraktijk die ik creëerde gebaseerd op technische oefeningen en taken waarin vaste choreografie, techniek en improvisatie vermengd worden. Enerzijds geef ik heel specifieke oefeningen op body connection, zoals ademhaling, articulatie van het lichaam,

dynamiek en snelheid. Anderzijds focus ik op het afstemmen van het lichaam op het moment en de ruimte. Ik probeer het lichaam en de geest alert te houden via verschillende fysieke spelletjes, floorwork, oefeningen op ritme, verschillende soorten sprongen en draaien … Vaak eindig ik deze lessen met een bewegingsfrase. Dansen draait voor mij niet enkel rond techniek. Het gaat om samenzijn in de studio en het delen van kennis. Ik bied mijn eigen visie op dans aan, maar ik pas mij ook aan aan de kennis die de dansers meebrengen. Een samensmelting hiervan kunnen zij dan eventueel toepassen in hun eigen praktijk. Playful presence is vooral mijn visie op creatief omgaan met beweging, die ik dan verbind met choreografie. Bij playful presence vertrek ik vanuit improvisatie om zo te werken naar compositie. Ik ben hierbij vooral geïnteresseerd in spierspanningen. Ik verdeelde de spieren in verschillende categorieën om zo verschillende bewegingskwaliteiten te onderzoeken. Bijvoorbeeld, wat het effect is van spierspanning in de éne regio van het lichaam op de rest van het lichaam. Daarnaast vind ik de belichaming van emoties boeiend: niet enkel het idee van een emotie, maar hoe deze emotie zich vertaalt in het lichaam.

Dit jaar ben je curator van Out of the Toolbox, het workshopfestival van Danspunt. Hoe is het als choreograaf, leraar en danser om de rol van curator aan te nemen? Dit is de eerste keer dat ik werk als curator voor een festival dat iemand anders organiseert. Ik vind het fantastisch om het artistieke programma samen te kunnen stellen.

Enerzijds voelt het als een voorrecht, maar anderzijds voelt het als de natuurlijke volgende stap in mijn carrière. Het is het juiste project op het juiste moment. Ik hoop dat ik een sterk programma samenstelde met een goede variatie aan verschillende stijlen en genres waar iedereen zijn interesse in kan terugvinden.

Hoe ging je te werk? De eerste vraag die ik mijzelf stelde toen ik werd gevraagd om Out of the Toolbox te cureren was: wat is mijn persoonlijke visie? Wat mijn programma uniek maakt dit jaar, is dat het niet alleen over fysieke danspraktijk gaat. Andere vakgebieden binnen dans komen ook aan bod. Het was voor mij van groot belang dat er genoeg representatie zou zijn en dat ik via het programma bruggen kon slaan tussen verschillende soorten kennis, tussen theorie en praktijk, verschillende genres en zelfs verschillende disciplines zoals dans en muziek. Het programma bestaat uit techniek, improvisatie, compositie, gebruik van de stem in dans, enzovoort.

Bij het selecteren van de docenten koos ik voor mensen die ik ken als absolute experten in hun veld. Ze hebben allemaal een bepaalde invalshoek in hun eigen praktijk die hen uniek maakt. Wanneer je dans studeert in de huidige

maatschappij, gaat het zelden nog alléén maar over dans. Er is de technische kant, maar het is ook erg belangrijk om te weten wat jou inspireert, waar je energie vandaan komt en wat jouw bronnen zijn. De lesgevers die ik uitnodigde hebben zeer verschillende achtergronden. Zuna Kozánková bijvoorbeeld, studeerde dans aan het conservatorium, maar bij de aanvang van haar carrière als choreografe ontwikkelde ze ook een sterke interesse in Taoïsme. Ze reisde naar landen als China en Thailand om Shiatzu en Qigong te studeren. Ze publiceerde drie boeken gebaseerd op deze tradities. Ze heeft erg veel theoretische kennis, maar kan deze theorie ook omzetten in praktijk.

Een ander interessant voorbeeld is de workshop van Charlie Brittain, over gezondheid en anatomie. Hij noemt deze workshop integrated wellbeing. Het is een mengeling tussen praktijk en theoretische kennis met de focus op leren door te doen. Hij haalt onderwerpen aan zoals het voorkomen van blessures, houding, hydratatie en zelfvertrouwen. Voor meer fysieke workshops kun je terecht bij Ben Fury, een Marokkaanse danser die een mengeling van hiphop en hedendaagse dans brengt. Of bijvoorbeeld ook bij Milan Kozánek, die traditionele Slovaakse dans

vermengt met hedendaagse dans en flying low techniek. Voor de meer theoretische kant van dans is dan weer de workshop dramaturgie erg interessant. Daar leer je bijvoorbeeld nadenken over waar je de danser in de ruimte positioneert. De lessen van Simon Thierrée zullen gaan over ritmiek en hoe de kennis van muziek kan toegepast worden in dans.

Heb je nog specifieke tips voor de mensen om een keuze te maken? Voor mij is het volledige programma erg waardevol. Welke workshops je best kiest, hangt ervan af van wat je er wil uithalen. Sommige workshops zijn technisch, andere meer gebaseerd op creativiteit, weer andere op het gebruik van stem of muziek. Wat ik er misschien nog graag aan zou willen toevoegen is dat het programma niet enkel interessant is voor dansers, maar ook voor bijvoorbeeld muzikanten. Zo wordt de workshop 18e-eeuwse dans gegeven door Mojca Gal, die ook zelf muzikant is. De workshop van Simon Thierrée is dan weer een muziekworkshop vanuit het perspectief van dans. Simon is naast muzikant en componist ook een performer.

Voor welke doelgroep is Out of the Toolbox? Het is mijn doel om workshops aan te bieden die zowel interessant zijn voor professionals als amateurs. Iedereen die graag danst en beweegt is welkom. Ik wil dat het festival toegankelijk is voor iedereen en dat iedereen zijn interesses aan bod ziet komen. Het programma werd samengesteld met oog op diversiteit.

Zou je misschien wat meer kunnen vertellen over het vierdaagse creatieproces, aangezien het gebaseerd zal zijn op je eigen werk? Omdat ik voor dit festival de rol aannam van curator, leek het mij niet zo’n goed idee om zelf ook les te geven. Op die manier is het ook altijd mogelijk om in te vallen indien nodig. Toch leek het mij interessant dat mijn werk vertegenwoordigd zou zijn. Het vierdaagse creatieproces werd daarom gebaseerd op Besi (Demons), een werk dat ik vorig jaar in Slovakije maakte. De workshop zal geleid worden door Michaela Mirtová, een vaste waarde in mijn compagnie. Via Besi gaan de dansers op zoek naar de essentie van schoonheid. Ze zullen onderzoeken wat schoonheid betekent in onze

huidige maatschappij, of dit wel een relevant concept is en wat de waarde is van schoonheid in tijden van constante relativering. Gepaard met schoonheid gaat de voorstelling ook over lelijkheid en de demonen in ons, die onze innerlijke schoonheid kunnen vernietigen. Besi is repertoire, de basis ligt vast. Daarom gebruiken we Besi als framework waarin er ruimte is om te improviseren en te experimenteren. Er zullen een aantal scènes en frases gebruikt worden, maar sommige delen zullen vrij zijn. Er zijn een aantal principes waarop Michaela haar lessen zal baseren en daarmee kunnen de dansers zelf aan de slag. Het resultaat zal een mengeling zijn van geïmproviseerd en vast materiaal. Hoe het uiteindelijke stuk eruit zal zien, zal afhangen van wie aanwezig is. De deelnemers krijgen zelf de vrijheid om te improviseren met de emoties en het achterliggende idee van het stuk.

Wat was het meest uitdagende aan Out of the Toolbox cureren? Het was moeilijk om een selectie te maken, ik heb mijn hoofd gebroken over welke lesgevers ik zou uitnodigen. Het was belangrijk voor mij om lesgevers uit te nodigen waarin ik het volste vertrouwen had en tegelijkertijd een verscheidenheid aan genres en stijlen te waarborgen. Het zou fantastisch geweest zijn om twee of drie extra tijdsvakken te hebben.

En het meest lonende? Zoals ik al eerder zei, kwam de vraag om Out of the Toolbox te cureren op het juiste moment. Ik voel mij klaar om dit project tot een goed einde te brengen. Maar ik denk dat het meest lonende nog moet komen. Ik kijk er erg naar uit om het eindresultaat te ervaren. Ik hoop dat iedereen ten volste van Out of the Toolbox kan genieten. Dat het weer mooi zal zijn, dat wij samen kunnen drinken, eten, ideeën uitwisselen, elkaar kunnen inspireren en uiteraard dansen. Ik hoop om een gevarieerde groep mensen te zien die samen de zomer viert in Gent. Ik ben erg dankbaar voor deze kans.

...dan zorgt arena voor de rest. Sinds jaar en dag is arena vooraanstaand verzekeringspartner van talloze sportfederaties. Zo kan u gerust zijn dat u zelfs bij het beoefenen van uw favoriete sport kan rekenen op de steun van een deskundig team op die momenten dat het minder goed gaat.

Voor meer inlichtingen en advies surf naar www.arena-nv.be

Als u zorgt voor het verbeteren van uw persoonlijk record...

Sofie Cox is Vice-Europees kampioen rolstoel dansen, maar voelt zich vooral danser. Ze neemt je mee on the road over de hele wereld terwijl ze danst, ten volle leeft en stereotypen doorbreekt. In haar hart vol dans - een missie om van de wereld een inclusievere plek te maken.

Martha Graham zei ooit: “ Dance is the hidden language of the soul ”. Wel, ik kan je vertellen dat dit klopt. Als persoon met een handicap/ beperking (het wordt echt eens tijd dat we hier een mooier woord voor vinden!) en ergotherapeut, heb ik dit meermaals mogen

Toenondervinden.ikgeboren

werd met spina bifida , kregen mijn ouders te horen wat ik waarschijnlijk allemaal niet zou kunnen. Ondanks het feit dat ik van mijn ouders alle kansen kreeg, groei je toch op met die beperkingen in je achterhoofd. Tot ik op jonge leeftijd begon met sport en zag dat mijn lichaam zo veel meer was dan benen die niet meewerken. Ik leerde grenzen verleggen en zien wat mijn lichaam allemaal wél kon! Pas toen ik begon te dansen, kwam het echte respect voor mijn lichaam.

Dans is meer dan een choreografie leren en je lichaam bewegen. Het gaat over lichaamscontrole, je lichaam kennen en vertrouwen. Mentale kracht, omgaan met limieten en ook je grenzen durven en kunnen verleggen. Door middel van dans heb ik mijn lichaam leren kennen en het in al zijn mogelijkheden leren gebruiken.

Ik heb gevoeld hoe dans mij dichter bij mezelf bracht. Hoe ik een vriendschap sloot met mijn lichaam, maar ook met mijn rolstoel, dat mijn hulpmiddel is in het dagelijkse leven en in de Dezezaal.

kennis nam ik ook mee in mijn stages als ergotherapeut. De externe wereld heeft een invloed op ons en heel vaak ook op ons lichaam. Wat het ook is: dementie, een beperking, ziekte of rotte opmerkingen op social media. Zowel bij ouderen met dementie als psychisch kwetsbare personen heb ik dans gebruikt als hulpmiddel om weer dichter bij zichzelf te komen en weer meester te worden van lichaam en geest. Dans heeft mij en veel van mijn cliënten weer die controle gegeven om baas te zijn over ons eigen Alslichaam.ikdans,

ben ik vrij. Dan beslis ik welke bewegingen ik maak met mijn lichaam. Natuurlijk kan ik geen driedubbele flikflak maken, maar in dans moet dat ook niet. Laat die hindernissen maar voor het dagdagelijkse leven als er weer ergens een ontoegankelijk gebouw is en ik ongevraagd geconfronteerd word met het feit dat mijn lichaam niet alles kan wat de maatschappij van mij verwacht. Nee, laat mij maar dansen, dan ben ik vrij.

Volg de dansreis van Sofie op instagram sofiecox1

FOTO

hommage aan Sophie Lauwers

Haar collega’s omschrijven Sophie Lauwers (°1966) als een fijnzinnige persoonlijkheid die met passie en relativerende humor in het leven stond. Ze putte kracht uit schoonheid en kunst en straalde dat met de glimlach en elegantie uit naar haar omgeving. Sophie heeft zich 20 jaar met hart en ziel voor het Paleis voor Schone Kunsten ingezet, eerst als expo-coördinator, vanaf 2011 als hoofd tentoonstellingen en sinds november 2021 als directrice-generaal. De succesvolle tentoonstellingen rond Michaël Borremans, Keith Haring en David Hockney zijn voor een groot deel haar verdienste. Ze wisselde grote namen af met minder evidente kunstenaars zoals Jacqueline Mesmaeker en vond de gelijkwaardige aandacht voor vrouwelijke kunstenaars vanzelfsprekend. Als directrice-generaal zorgde Sophie Lauwers voor een frisse wind in de wandelgangen van Bozar, gestoeld op generositeit, verbeeldingskracht en sociale bewogenheid.

Dans was voor haar de toegangspoort tot de kunsten. Als meisje volgde ze ballet bij dansers van Maurice Béjart en bij Jeanne Brabants aan de Koninklijke Balletschool Antwerpen. Als zoekende jonge vrouw maakte ze het creatieproces mee van Stabat Mater (1984), een vroege dansvoorstelling van Alain Platel en Johan Grimonprez op muziek van Alessandro Scarlatti.

Sophie Lauwers, directrice-generaal van Bozar, geeft in dit nummer de cultuurtips. Op zondag 29 mei is Sophie in intieme kring overleden aan een ziekte waar ze jarenlang mee heeft geleefd en die de jongste weken ongenadig toesloeg. Een hommage aan een open, sprankelende geest.

Het was voor haar een kantelpunt. Sophie koos voor een carrière in de kunsten. De allereerste tentoonstelling die ze in het Paleis voor Schone Kunsten mee uitwerkte, was Rosas XX (2002), een interdisciplinaire expositie naar aanleiding van de 20ste verjaardag van het ensemble van Anne Teresa De Keersmaeker. De solo die De Keersmaeker vorig najaar danste op de Goldberg Variaties van Johann Sebastian Bach ontroerde Sophie tot tranen toe. ‘Ik luisterde naar haar lichaam. En ik zag de muziek. Het was omgekeerd!’

Sophie geloofde sterk in de kracht van de verwondering als kiem voor verandering. Verbeelding raakt mensen en opent werelden. Meer dan ooit hebben we kunst en kunstenaars nodig om de werkelijkheid anders – en beter voor te stellen.

Imagine!

Het begin van alles. De nieuwe geschiedenis van de mensheid van David Graeber en David Wengrow

Ons mensbeeld vormen we op de schoolbanken in afgelijnde hoofdstukken. En dan verschijnen er boeken die dat beeld bijstellen of helemaal op z’n kop zetten. Van jager-verzamelaar naar landbouwer naar de huidige onvolmaakte materialistische mens. Zo rechtlijnig verliep het dus niet. We waren en zijn veel vrijer en vindingrijker dan de clichés ons doen geloven.

Marthe Donas Museum in Ittre — Tour d’Onasky is een pionier van de modernistische schilderkunst. Paul van Ostaijen dacht in 1921 dat het een Pools kunstenaar was. Niet dus! Achter het pseudoniem schuilt een zij. Marthe Donas schilderde kubistische assemblages met doorgaans een sensueel herkenbaar element: een gezicht, haarlok, appel of vaas. Een vernieuwende vrouw die lange tijd in de plooien van de kunstgeschiedenis verdween. Daar kwam de jongste jaren gelukkig verandering in, mede dankzij haar voormalig woonhuis, gelegen aan de rand van een bos. Een Tour de force!

Laurie Anderson — combineert performance, kunst, muziek, spoken word en nieuwe technologie. In mijn pubertijd blies ze me van mijn sokken met haar elektronisch album Big Science. Ik had tijdens de lockdown via Zoom een afspraak met haar. Onvergetelijk. Tijdens ons gesprek veranderde ze haar stem plots in die van haar man, Lou Reed. Ze werkt nu met de Deep Fake technologie. Begin december komt ze tijdens het Ars Musica festival naar Bozar met twee concerten en een VR-installatie.

Alexandria: Past Futures — Europa en de Arabische wereld zijn twee snel veranderende regio's, elk met specifieke en gevarieerde lokale sociale, economische en politieke realiteiten, maar bovenal met vele historische en huidige connecties. De tentoonstelling die in 2022 in Bozar te zien is onderzoekt de geschiedenis van de megalopolis op het hoogtepunt van zijn geschiedenis, met de nadruk op zijn stedelijke, politieke en organisatie.religieuze

Biënnale van Venetië — kan in het lijstje niet ontbreken. In het Belgische paviljoen creëerde Francis Alÿs dit jaar een virtuele speeltuin. Als bezoeker waan je je in een labyrint van schermen waarop spelende kinderen van overal ter wereld te zien zijn. Spannend en herkenbaar! Maar ook het paviljoen van Luxemburg met de installatie van Tina Gillen is het vernoemen waard. Ze onderzoekt op de Biënnale het schilderkunst.medium