Gazeta Senior Kraków 02 2015 by Czerwony Portfelik Senior

Gazeta

Portal numer 1 dla seniorów

Kraków

marzec - kwiecień 2015

Czerwony Portfelik Senior /ISSN: 2082-6729/ nakład: 10 000 egz./02/2015/KRA

duża czcionka Wiadomości z Krakowskiego Centrum Seniora, str. 2 - 3 Ruszyły wykłady Akademii Zdrowego Stylu Życia, str. 5 Fundusze Europejskie w trosce o zdrowie, str. 10 - 12

Beskidy

dla seniora

gazeta bezpłatna zabierz juą do dom kolejne wydanie 18 maja

Ta gazeta jest bezpłatna dzięki:

Dodatek Turystyczny, str. 14 - 19 Plastikowe pieniądze, Porady eksperta, część I, str. 20 - 22

Polityka senioralna Seniorzy

WYDANIE KRAKÓW marzec - kwiecień 2015 02/2015/KRA Na Wasze listy czekamy pod adresem: Redakcja „Czerwony Portfelik Senior” ul. Świdnicka 28/206 C, 50-068 Wrocław Dyżur redakcyjny pod ww. adresem: każdy czwartek od godz. 12.00 do14.00 tel. 505 151 952

Wiadomości z Krakowskiego Centrum Seniora

Listy elektroniczne (e-mail) kierujcie na adres: redakcja@czerwonyportfelik.pl Znajdziecie nas również w internecie (wydanie elektroniczne) www.gazetasenior.pl oraz na Facebook’u www.facebook.com/ JestesmyWTymSamymWieku Prenumerata Wszelkie pytania dotyczące prenumeraty kierujcie pod numer tel. 505 151 952 Marta udzieli Wam wyczerpującej odpowiedzi Reklama Zainteresowanych zamieszczeniem reklamy prosimy o kontakt z Krzysztofem pod numerem tel. 533 301 662

Redaktor naczelny: Linda Matus; Redaktorzy: Ewelina Kodzis, Aleksandra Pietrusiak; Sekretarz redakcji: Marta Chajec Dyrektor artystyczny: Ida Bianka Matus; Kierownik działu handlowego: Krzysztof Świebodziński Dział handlowy: Marek Śnioch, Agata Grudzińska; Rozwój: Łukasz Marszałek; Dystrybucja: Bogusław Roth Druk: Polskapresse; Foto: © Fotolia Wydawca: Silver Store sp. z o.o., ul. Świdnicka 28/206C, 50-068 Wrocław

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych, zastrzega sobie prawo do redagowania nadesłanych tekstów, nie odpowiada za treść zamieszczonych reklam i ogłoszeń.

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

oferta na marzec - kwiecień Wszystkie zajęcia w ofercie KCS są bezpłatne. Ewentualne koszty dotyczą jedynie wycieczek (np. opłaty za przejazd, ubezpieczenie, wyżywienie, noclegi, wstępy do muzeów). PONIEDZIAŁKI

ŚRODY

Klub Sprawnego Seniora – wykłady oraz gimnastyka usprawniająca stawy, godz. 10.00-11.00 i 11.00-12.00, sala 6, os. Centrum C10. W planie są zajęcia poprawiające pamięć i koncentrację (tzw. trening umysłu). Szczegółowe informacje i zapisy u pani Anny Pietras, tel. 722 102 173.

Klub Sprawnego Seniora – zajęcia nordic walking, godz. 9.30-11.00, park Lotników Polskich koło AWF. Cyklicznie organizowane są wycieczki. Szczegółowe informacje i zapisy u pani Agaty Michalskiej, tel. 739 252 515.

Klub E-Senior – zajęcia komputerowe, sala 109, os. Centrum C10. Szczegółowe informacje i zapisy u pani Krystyny Grzywy, tel. 504 456 901.

WTORKI Klub ArtSenior – muzyka, próby Chóru GospelSenior. Spotkania co drugi wtorek, godz. 10.00-12.30, sala 6, os. Centrum C10. Najbliższe zajęcia są 17.03, 31.03, 14.04, 28.04. Dla członków chóru planowane jest rozpoczęcie nauki języka angielskiego i zajęć rytmizujących. Szczegółowe informacje u pani Janiny Woźniak, tel. 663 805 204.

Klub Dyskusyjny, godz. 10-13, pok.2, os. Centrum C10. Szczegółowe informacje u pana Zbigniewa Miksztala, tel.12 616 78 32 (środa, godz. 10.00-13.00). Akademia Zdrowego Stylu Życia – wykłady, godz. 11.30-13.00, sala 103, os. Centrum C10. W planie jest rozpoczęcie sezonu wycieczek rowerowych. Szczegółowe informacje i zapisy u pana Lucjana Surdeja, tel. 516 790 466. Klub E-Senior – zajęcia komputerowe, sala 109, os. Centrum C10. Szczegółowe informacje i zapisy u pani Krystyny Grzywy, tel. 504 456 901.

Klub E-Senior – zajęcia komputerowe, sala 109, os. Centrum C10. Szczegółowe informacje i zapisy u pani Krystyny Grzywy, tel. 504 456 901. REKLAMA

Okulary: 1234. Niskie ceny zamiast wielkich słów. Fielmann przedstawia Państwu cały świat mody okularowej: ponad 2.000 modeli opraw okularowych, znane marki i modele wielkich projektantów. Wszystkie okulary z 3-letnią gwarancją. Wszystkie w gwarantowanie korzystnej cenie, ponieważ Fielmann daje Państwu gwarancję zwrotu pieniędzy*.

Bezpłatne badanie ostrości wzroku

najnowocześniejszymi urządzeniami, w każdej chwili, bez rejestracji.

Supermodne okulary z Państwa mocą szkieł ponad 300 modeli, z metalu lub tworzywa sztucznego, szkła jednoogniskowe, 3 lata gwarancji, łącznie z badaniem ostrości wzroku.

Modne okulary przeciwsłoneczne z Państwa mocą szkieł

Szampański zakład

gu sześciu pieniędzy. Jeśli w cią *Gwarancja zwrotu zobaczą nn lma Fie ie upu w firm tygodni od dokonania zak ponowany gdzie indziej taniej, pro t, Państwo taki sam produk ę zakupu. z powrotem i zwróci cen Fielmann prz yjmie towar mp ana . sza ę elk y Pań stw u but Do dat kowo pod arujem Okulary: Fielmann.

z metalu lub tworzywa sztucznego, szkła jednoogniskowe, ochrona przed promieniowaniem UV, 3 lata gwarancji, łącznie z badaniem ostrości wzroku.

Okulary progresywne ponad 300 modeli, z metalu lub tworzywa sztucznego, 3 lata gwarancji, łącznie z badaniem ostrości wzroku.

000 zł 6950 zł 8950 zł 24950 zł

Okulary: Fielmann. Międzynarodowa moda okularowa. 3 lata gwarancji na wszystkie okulary. Kraków: Galeria Krakowska i Bonarka City Center. 19 x w Polsce, ponad 600 x w Europie. www.fielmann.com Fielm_Czerwony_Portfelik_Frank_Nico_001_Krakow_255x126_ET1711.indd 1

03.11.14 12:37

Portal numer 1 dla seniorów

CZWARTKI Klub ArtSenior – zajęcia plastyczne, godz. 10.0012.30, sala 6 albo 103 (zmiennie), os. Centrum C10. Szczegółowe informacje u pani Anny Stramy, tel. 12 616 78 32 w czwartki w godz. 10.00-13.00. Dyżury mediatorów – godz. 16.00-17.30, pok. 2, os. Centrum C10, tel. 12 616 78 32.

PIĄTKI Klub Poligloty – język francuski, godz. 10.00-11.00, sala 6, os. Centrum C10. Szczegółowe informacje i zapisy u pani Doroty Czajkowskiej, tel.12 616 78 32 w piątki w godz. 10.00-13.00.

Seniorzy

Klub Fotograﬁczny – spotkania w godz. 11.1512.15, sala 6, os. Centrum C10. Szczegółowe informacje i zapisy u pana Andrzeja Matusika, tel.12 616 78 32 w piątki w godz. 10.00-13.00. Klub Dyskusyjny – spotkania w godz. 12.15-13.00, sala 6, os. Centrum C10. Szczegółowe informacje u pana Andrzeja Maślańca, tel.12 616 78 32 w piątki w godz. 10.00-13.00. Istnieje możliwość organizowania wyjazdów do miejscowości wypoczynkowych. Informacje u pani Heleny Cichosz, tel.12 616 78 32 we wtorki w godz. 10.00-13.00.

RENOMOWANE BIURO PODRÓŻY SPEŁNIAMY MARZENIA O PODRÓŻACH

Klub Edukacji Prawnej – zajęcia cykliczne. Szczegółowe informacje i zapisy u pani Doroty Czajkowskiej, tel. 12 616 78 32 w piątki w godz. 10.00-13.00.

Krakowskie Centrum Seniora mieści się w budynku MOWIS os. Centrum C 10, pok.2. e-mail: dlaseniora@um.krakow.pl

tel. 12 616 78 32

Oferujemy:

Dyżury

poniedziałek, wtorek, czwartek, piątek, godz. 10.00 - 13.00 środa, godz. 10.00 - 16.00 W godzinach dyżurów wolontariuszy można skorzystać ze zbioru książek w KCS – egzemplarze można wypożyczać, można też „wymieniać” swoje przeczytane książki na te z KCS.

REKLAMA

Star Łeba zaprasza na wypoczynek nad morzem

Pakiet 8 dni 7 noclegów

WIOSENNA OFERTA DLA SENIORÓW 55+

Pakiet 11 dni 10 noclegów

2-9 maja 476 zł 9-16 maja 497 zł 16-23 maja 518 zł 23-30 maja 546 zł

20-30 maja 790 zł 30 maja-9 czerwca 870 zł 9-19 czerwca 950 zł

Ośrodek Wypoczynkowy Star, ul. Brzozowa 16, 84-360 Łeba tel. 59 866 51 45, 784 688 973 www.wczasyleba.pl

Cena każdego pakietu zawiera: ͫ noclegi w wygodnych pokojach 2-osobowych basic ͫ pyszną kuchnię – wyżywienie 3 x dziennie ͫ bezpłatny bezprzewodowy internet ͫ rowery na jeden dzień gratis ͫ biesiadę grillową 1 x w turnusie ͫ i wiele innych atrakcji

Zapraszamy na bezpłatny przegląd i czyszczenie okularów Przyjdź, Profesjonalny gabinet okulistyczny i salon optyczny w Krakowie

porównaj ceny!

Szeroki wybór!

Przy zakupie okularów - badanie wzroku 1 zł

ZNIŻKI I PROMOCJE: Senior 60+ 10% Rodzinna 15% Urodzinowa 10%

y Przyjdź lub napisz do nas: Zapraszam g lo ta a k po BIURO ARION Pn.-Pt. g. 9:30-17:00 ul. Karmelicka 32, 31-128 Kraków

tel./fax 12 632 01 50 e-mail: arion@arion.pl Zobacz na:

www.arion.pl

ZAUFAŁ NAM m.in.

Niskie ceny!

W ofercie: okulary korekcyjne, progresywne, do czytania, przeciwsłoneczne, dla dzieci, soczewki kontaktowe, akcesoria

▪ TANIE WYCIECZKI AUTOKAROWE DLA SENIORÓW Ceny już od 199 zł / osoba, płatność w nieoprocentowanych ratach ▪ dla grup Seniorów indywidualne programy zorganizowanych wycieczek oraz specjalne, negocjowane ceny i zniżki ▪ wycieczki objazdowe po całej Europie: Włochy, Francja, Hiszpania, Niemcy, Austria, Czechy, Węgry, Chorwacja, Grecja ▪ wycieczki lotnicze weekendowe do stolic europejskich: Rzym, Paryż, Londyn, Ateny, Barcelona, Sztokholm, Lizbona ▪ wczasy rodzinne: lato w Bułgarii i Grecji, nad Morzem Bałtyckim: Kołobrzeg, Jastarnia, Krynica M., Sarbinowo, oraz Łeba z doj. autobusem, cena 990 zł, turnusy: 13.06-20.06 i 29.08-05.09 2015 r. ▪ WEEKEND MAJOWY: 26.04-02.05 Włoskie ABC, Toskania 27.04-02.05 Paryż-Wersal, Zamki n. Loarą 27.04-02.05 Zamki Ludwika Bawarskiego 01.05-03.05 Wiedeń, Praga, Budapeszt, Lwów, Kowno - Wilno, Troki ▪ oferujemy okolicznościowe Bony Prezentowe dla bliskich na wycieczki z okazji rodzinnych uroczystości

Opti Expert ul. Pawia 5a

Galeria Dworca PKP Kraków Główny

tel. 518 118 968 www.optiexpert.pl

Z TYM KUPONEM 30% RABATU na okulary korekcyjne, progresywne, przeciwsłoneczne, do czytania

Uniwersytet Trzeciego Wieku Politechniki Krakowskiej i Uniwersytetu Jagiellońskiego. Opinie o naszych wycieczkach dostępne są na www.arion.pl w zakładce: referencje.

Zdrowie

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

Jeśli chcesz zawsze cieszyć się życiem, dobrym zdrowiem i spełniać marzenia, bez narzekania na złe samopoczucie, przyjdź do Studia Active Woman w Krakowie. Od wielu lat, w ramach programu Aktywny Senior, prowadzimy różne zajęcia usprawniające dla osób 60+ m.in. takie jak: ͫ ͫ ͫ ͫ

gimnastyka ogólno usprawniająca ćwiczenia specjalne – zdrowy kręgosłup warsztaty zdrowy kręgosłup zajęcia Nordic Walking.

poprawie samopoczucia fizycznego i psychicznego, profilaktyce osteoporozy, zapobiega chorobom zwyrodnieniowym stawów i kręgosłupa, utrzymaniu sprawności układu oddechowego i nerwowego profilaktyce miażdżycy i cukrzycy, chorób układu krążenia, profilaktyce wysiłkowego nietrzymania moczu, poprawie komfortu życia – samodzielność i niezależność, zapobiega upadkom.

Nie siedź w domu, weź z sobą odpowiedni strój do ćwiczeń i przyjdź do Nas. Czekamy specjalnie na Ciebie. Z nami jesteś w dobrych rękach. ͫ Autorką pomysłu i realizatorką programu jest dr Grażyna Kołomyjska specjalizująca się w aktywności ruchowej dla osób 60+ i w gerontologii ͫ Czterokrotnie otrzymaliśmy Certyfikat Miejsca Przyjazne Seniorom ͫ Zajęcia 60+ prowadzimy od ponad 10 lat ͫ Zajęcia prowadzone są w kameralnych pomieszczeniach

Active Woman

Tegoroczny Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy przyniósł kolejny rekord – udało się zebrać dokładnie 53 mln 109 tys. 702 zł i 83 gr. Tegoroczna zbiórka wspomoże najstarszych i najmłodszych pacjentów. Jak podkreślił Jerzy Owsiak, WOŚP zbierała pieniądze dla seniorów już po raz trzeci. Dotychczas udało się wymienić sprzęt na wszystkich oddziałach geriatrycznych w kraju, a WOŚP zapewnia, że ma zamiar wyposażyć również te, które dopiero powstaną. W najbliższej przyszłości, dzięki zbiórkom Orkiestry, na polskich oddziałach geriatrycznych przybędzie 37 łóżek. W planach jest także pomoc dla zakładów opiekuńczo-leczniczych, w których przebywają seniorzy. Źródło: www.rynekzdrowia.pl

Miej świadomość, że udział w zajęciach ruchowych sprzyja: ͫ ͫ ͫ ͫ ͫ ͫ ͫ

Orkiestra zebrała ponad 53 mln zł na pomoc dzieciom i seniorom

ul. Józefińska 11, Kraków, tel. 12 296 16 23, kom. 791 776 301 www.uroda.krakow.pl

54 nowe Centra Aktywności Seniora

Aż 54 nowe Centra Aktywności Seniora mają powstać w Krakowie w ciągu najbliższych sześciu lat. Na realizację przyjętego przez radnych „Programy Aktywności Społecznej i Integracji Osób Starszych” przeznaczono 14,1 mln zł. W Centrach seniorzy będą mogli korzystać z szerokiej oferty różnorodnych zajęć – warsztatów, wykładów, ćwiczeń – a także jeździć na wspólne wycieczki i zasięgać porad dyżurujących specjalistów. Placówki mają być czynne minimum przez cztery godziny dziennie. Centrami finansowanymi przez gminę kierować mają organizacje pozarządowe. Wybór organizacji zostanie przeprowadzony w ramach otwartego konkursu ofert. Wybrana organizacja będzie musiała zapewnić ze środków własnych co najmniej 10 proc. kwoty, którą chce uzyskać od gminy. Wkład własny będzie można rozliczyć również w postaci wolontariatu na rzecz osób starszych. Według danych z 2013 roku ok. 21 proc. populacji Krakowa stanowią seniorzy. Źródło: www.portalsamorzadowy.pl REKLAMA

Laureat Akcji Miejsca Przyjazne Seniorom

„…wydawało Mi się, że to inni mówią zbyt szybko, cicho, niewyraźnie. Pojawiły się niepotrzebne konﬂikty, frustracje, poczucie izolacji. Początkowo trudno było Mi pogodzić się z koniecznością noszenia aparatu słuchowego. Teraz nie wyobrażam sobie życia bez niego…”.

TANIEC DLA SENIORA:

Studio Tanca Pierwszy Taniec

ul. Grzegórzecka 12/8a Kraków

• taniec towarzyski • latino tylko dla Pan

tel. 601 800 878

www.PierwszyTaniec.pl

Słuch tak jak wzrok, węch czy smak jest jednym ze zmysłów, które wzbogacają nasze życie pozwalając nam w pełni z niego korzystać. Niestety wraz z wiekiem ulega on naturalnemu, stopniowemu i długotrwałemu procesowi osłabienia. Proces ten może być przez nas niezauważony nawet przez wiele lat co może prowadzić do poczucia izolacji a nawet depresji. Dobre słyszenie pozwala nam czuć się bezpiecznie oraz przeżywać codzienność bez ograniczeń.

Stefan Mańka l.83, inżynier, od 5 lat korzysta z aparatu słuchowego

BEZPŁATNE KONSULTACJE OBEJMUJĄ:

• DIAGNOSTYKĘ UBYTKU SŁUCHU • DOBÓR I DOPASOWANIE APARATU SŁUCHOWEGO • PRZEGLĄDY I KONSERWACJE APARATU SŁUCHOWEGO

ul. Miechowity 21A

tel. 12/307 17 57 www.sluch.net.pl

M A SŁ LEP GA YS IE M ZE J Y Ć

ul. Grota Roweckiego 9

tel. 12/685 58 70

BEZPŁATNIE I BEZ SKIEROWANIA* PRZYJDŹ ZBADAJ SWÓJ SŁUCH

SZANUJEMY PAŃSTWA CZAS DLATEGO PROSIMY O WCZEŚNIEJSZĄ REJESTRACJĘ:

tel.12/307 05 10 os. Teatralne 4A

Zajmujemy się opieką nad osobami niedosłyszącymi od 1990 roku. Oferujemy naszym Pacjentom szeroki wybór aparatów słuchowych renomowanych ﬁrm w bardzo przystępnych cenach, wykonanie wkładek indywidualnych oraz zaopatrzenie w baterie i akcesoria.

SZPITAL im. L.RYDYGIERA KRAKÓW, Os. Złotej Jesieni 1 tel. 12 352 33 89

NZOZ PROKOCIM NOWY KRAKÓW, ul. Teligi 8 tel. 12 352 29 15

NOWY GABINET WIELICZKA, ul. Szpunara 8c tel. 12 352 35 83

*badanie i konsultacja słuchu wykonywane są przez specjalistę, bezpłatnie i bez skierowania do końca lutego br. dla czytelników gazety „Senior” po okazaniu egzemplarza z tą reklamą. kwietnia

Zapraszamy też na www.marmed.pl

5 Ruszyły wykłady Akademii Zdrowego Stylu Życia Zdrowie

Portal numer 1 dla seniorów

fot. Lucjan Surdej

Celem spotkań jest pobudzenie w osobach starszych chęci do rekreacji, aktywnego wypoczynku, uprawiania sportu. Większość z nas rusza się za mało i zbyt rzadko. Jak podkreślił w rozmowie z nami pan Lucjan Surdej, pomysłodawca i realizator Akademii, często zdajemy sobie sprawę z dobroczynnego wpływu aktywności fizycznej na nasze życie, jednak trudno nam się zmobilizować. Czasami przeszkadza brak towarzystwa, innym razem brak pomysłu. Wiele osób zasłania się brakiem pieniędzy, jednak ten argument najłatwiej obalić - w sporcie każdy może znaleźć coś na swoją kieszeń i możliwości. Podczas wykładów w Akademii dowiemy się, że wszystko jest zależne od nas samych, dlatego musimy zacząć od uło-

żenia własnej hierarchii priorytetów i zrozumieć, dlaczego ruch jest jest nam niezbędny. Następnie uczestnicy spotkań będą mogli wspólnie zastanowić się z jakich ofert mogą korzystać - uwzględniając również aspekt zdrowotny i finansowy. Pan Surdej zapewnia, że są takie formy aktywności, które nie wymagają znacznego nakładu finansowego - cenione przez seniorów nordic walking czy energiczne spacery nie zrujnują naszej kieszeni, a uprawiane regularnie z pewnością poprawią kondycję i odporność. Podczas zajęć będzie można dowiedzieć się, ile czasu powinniśmy przeznaczyć na rekreację, by przyniosła ona jak najlepsze efekty. Poruszona zostanie także kwestia diety i odpowiedniego nawodnienia organizmu.

Akademia Zdrowego Stylu Życia środy, w godz. 11.30 – 13.00 Krakowskie Centrum Seniora os. Centrum C10, sala 103 W planie jest rozpoczęcie sezonu wycieczek rowerowych. Szczegółowe informacje i zapisy tel. 516 790 466

REKLAMA

Biuro Podróży „GALEON” z KRAKOWA Członek Krakowskiej Izby Turystyki

Polskie Hotele

PIELGRZYMKI m. in. (samolotowe i autokarowe):

WILNO i SOKÓŁKA (autokar) 30.04. – 04.05.2015 r. (5 dni) Cena/os.: 650 zł + 90 EUR SANKTUARIA MARYJNE EUROPY (autokar) 20.09. - 02.10.2015 r. (13 dni) Cena/os.: 2.920 zł NORWEGIA- SZLAKIEM PIELGRZYMÓW do ŚW. OLAFA (samolot) 02 - 08.08.2015 r. (7 dni) Cena/os.: 4.790 zł

MEKSYK z GUADALUPE i KUBA – Śladami Papieża Pielgrzyma (samolot) 15 – 29.11.2015 r. (16 dni) CENA/os.: 10.600 zł

Cena zawiera:

LIBAN – PIELGRZYMKA do GROBU św. CHABRELA (samolot) 19-27.10.2015 r. (9 dni) Cena/os.: 3.700 zł i inne

WYCIECZKI HISZPANIA (samolot) – m. in. dla rodzin i seniorów TRAVEL SENIOR itd. i INNE WYCIECZKI (samolotowe i autokarowe) po POLSCE i po EUROPIE.

WCZASY ZDROWOTNE I WCZASY 50+ i 55+

MURZASICHLE, BIAŁY DUNAJEC, WOŁKOWYJA KRYNICA ZDR., ŚWIERADÓW ZDR. MIERKI, JAROSŁAWIEC, KOŁOBRZEG, POBIEROWO

POLSKA -GÓRY POLSKIE UZDROWISKA POLSKA – MAZURY i MORZE

Alban od 1172 ział

hotel

MOŻLIWE INNE MIEJSCOWOŚCI NA ŻYCZENIE KLIENTA!

KOLONIE i OBOZY 2015

Jak co roku zapraszamy wszystkich! A dzieci pracowników huty ArcelorMittal z doﬁnansowaniem na zasadzie zaliczka, zaświadczenie do funduszu socjalnego, dopłata.

NAD MORZEM:

KRYNICA MORSKA (14 dni) 10 - 23.07 Cena: 1.549 zł JASTRZĘBIA GÓRA (15 dni) 04 – 18.08 Cena: 1.549 zł ŁEBA (15 dni) 03 – 17.07 Cena: 1.580 zł USTKA (15 dni) 14 – 28.07 Cena: 1.699 zł DARŁÓWKO (15 dni) 08 – 22.07 Cena: 1.569 zł

hotel

Bułgaria od 1129zł

NAD JEZIORAMI:

CHOSZCZNO + BERLIN i TROPICAL ISLAND (Niemcy) 19.07 – 01.08 (14 dni) Cena: 1.499 zł

W GÓRACH:

ŚWIERADÓW ZDRÓJ + CZECHY (13 dni) 05 -17.07 i 17 - 29.07 Cena: 1.549 zł SOLINA (Bieszczady) + WĘGRY (Miskolc Tapolca – kąpielisko w grotach termalnych) + SŁOWACJA (12 dni) 04 - 15.07 Cena: 1.449 zł KACWIN (Pieniny) + SŁOWACJA (11 dni) 01 - 11.07 Cena: 1.129 zł

ZATRUDNIMY dod. WYCHOWAWCÓW- NAUCZYCIELI (b. dobre warunki współpracy).

Zapraszamy do współpracy SENIORÓW - ORGANIZATORÓW IMPREZ (dla grup specjalne zniżki)!

ZAPISY i INFORMACJE: Biuro Podróży „Galeon”, os. Górali 5 (pon.-piąt.10.30 -17.00) tel./fax: 12 642 26 20, tel.: 12 684 01 48, kom: 511 440 930 e-mail: galeon@galeon.krakow.pl kolorowa oferta również na naszej stronie: www.galeon.krakow.pl

Włochy od 1069 zł

hotele

ͫ turnusy 12-dniowe (9 noclegów) ͫ przejazd komfortowym autokarem ͫ polska obsługa ͫ wyżywienie 3 x dziennie ͫ ubezpieczenie od chorób przewlekłych oraz KL i NNW

Buksa Travel

26 7 7 1 1 8 tel. 33 ul. Orkana 5, Bielsko-Biała

e-mail: biuro@buksatravel.pl

www.buksatravel.pl

Zdrowie

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

Zdrowa woda

Składamy się w 60 proc. z wody. Dziennie powinniśmy wypijać jej od dwóch do trzech litrów, regularnie sącząc niewielkie jej ilości małymi łykami. Uczucie pragnienia zwykle oznacza, że organizm jest już w jakimś stopniu odwodniony. Czym grozi odwodnienie i po jaką wodę warto sięgnąć? Lato i zima

REKLAMA

W letnim upale niewielu z nas trzeba zachęcać do picia. Woda mineralna gasi pragnienie, uzupełnia płyny i elektrolity, które tracimy wskutek pocenia się. Jednak nie każdy wie, że równie trudną dla organizmu porą roku jest zima. Woda pomaga utrzymywać nam temperaturę ciała na stałym poziomie, dlatego w bardzo wysokich lub bardzo niskich temperaturach nasze zapotrzebowanie na nią wzrasta. Gdy na dworze panuje siarczysty mróz, warto sięgnąć po ciepłe, rozgrzewające napoje.

Seniorzy nie chcą pić

Starsze osoby często mają problem z wypiciem zalecanej ilości płynów. Może to wynikać z osłabionego u seniorów poczucia pragnienia. Często problemem bywa też brak samodzielności – problem z otwarciem butelki czy przygotowaniem napoju. Dla osób mających trudności z poruszaniem się zniechęcająca bywa także perspektywa częstszych wizyt w toalecie. Niestety, bez wody ludzki organizm nie jest w stanie funkcjonować poprawnie – już niewielki ubytek wody może stać się przyczyną problemów zdrowotnych.

Objawy odwodnienia

Odwodniony organizm reaguje różnego rodzaju dolegliwościami, które często są zrzucane na karb wieku czy chorób i „uciszane” lekami. Co grozi osobom, które nie dbają o właściwe nawodnienie? Zakwaszenie organizmu, dolegliwości skórne, osłabienie mięśni, spadek wydolności, bóle głowy, senność, problemy z koncentracją, przyspieszone bicie serca, omdlenia, zmiany temperatury ciała, migreny, nerwobóle, zaparcia, bóle stawów, nadciśnienie, otyłość, choroby serca... i wiele innych mało przyjemnych dolegliwości, ale już powyższa lista powinna całkowicie przekonać ewentualnych niedowiarków do tego, że naprawdę warto pić wodę.

Wybierz wodę dla siebie

Na sklepowych półkach mamy ogromny wybór różnorakich wód. Część z nich wykazuje działanie profilaktyczno-zdrowotne. Wybierając dla siebie wodę musimy więc brać pod uwagę jej właściwości. Woda lecznicza, wysokozmineralizowana (ponad 1500 mg minerałów na litr), powinna być stosowana zgodnie z naszym zapotrzebowaniem, najlepiej pod kontrolą specjalisty. Woda średniozmineralizowana (500-1500 mg minerałów na litr wody) – potocznie nazywana mineralną, dostarcza naszemu organizmowi pewną dawkę minerałów i mikroelementów, jednak jej spożycie nie musi być nadzorowane przez lekarza. Woda niskozmineralizowana (nasycenie minerałami nie może wynosić więcej niż 500 mg na litr) – zwana źródlaną, doskonale nadaje się do podawania małym dzieciom. Zdaniem niektórych specjalistów spożywanie jej w dużych ilościach przez dorosłych może prowadzić do wypłukiwania minerałów z organizmu. Dużą popularnością cieszą się wody smakowe. Niestety, w ich składzie często znajdują się sztuczne aromaty, cukry, słodziki czy składniki konserwujące, zamiast kupować np. cytrynową wodę mineralną – o wiele zdrowiej będzie dodać odrobinę soku z cytryny do wody mineralnej bezsmakowej. Wiele osób kierując się głównie względami smakowymi wybiera wodę gazowaną. Jeśli nie cierpimy na nadkwasotę, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, choroby gardła i strun głosowych lub zaburzenia trawienia – nie musimy obawiać się bąbelków. Woda gazowana doskonale orzeźwia i poprawia samopoczucie.

Czy wiesz, że? Homeostaza to stan równowagi w organizmie. O jej zachowaniu decyduje szereg czynników, m.in. stała temperatura, optymalny poziom cukru we krwi, równowaga kwasowo-zasadowa i wiele innych parametrów. Zaburzenia tych i innych wskaźników mogą prowadzić do choroby. W walce o ich prawidłowy poziom na każdym etapie organizmowi niezbędna jest woda. Ostatnio więcej miejsca poświęca się równowadze kwasowo-zasadowej organizmu, popularnie określanej zakwaszeniem, a to wiąże się z tzw. pH. Organizm podejmuje wysiłek, aby utrzymać równowagę kwasowo-zasadową, w tym pH krwi w wąskim zakresie 7,35-7,45. Naturalnym i prawidłowym pH naszego organizmu jest pH lekko alkaliczne lub inaczej zasadowe, o wartości powyżej 7.0. Tylko w niektórych naszych organach panuje pH o odczynie kwaśnym np. w żołądku. W wyniku przemiany materii powstają w tkankach produkty uboczne m.in. kwasy, które organizm sprawnie i skutecznie usuwa głównie przy pomocy nerek. Te produkują mocz, z którym usuwane są niepożądane substancje. Z pomocą śpieszy pot, a także płuca pozbywające się dwutlenku węgla w wydychanym powietrzu. Ale wciąż najważniejszym organem w walce o równowagę kwasowo-zasadową pozostają nerki. Dla sprawnego funkcjonowania potrzebują wody. Jeżeli nie dostarczamy jej w wystarczającej ilości, a nasza dieta będzie źródłem dużej ilości kwasów, mogą nie poradzić sobie ze sprawnym ich usunięciem. Warto również wiedzieć, że wody, po które sięgamy, obok rozmaitych minerałów, które nadają im właściwości smakowe i lecznicze, różnią się także swoim pH. Wśród wód mineralnych dostępnych na rynku znajdziemy wody o odczynie kwaśnym, np. Kinga Pienińska o pH 5,7. Najwięcej wód charakteryzuje się pH w okolicy obojętnego, czyli o wartości pH bliskiego 7. Nieliczne charakteryzują się pH zasadowym/alkalicznym. Dziś jako panaceum na wszelkie problemy wskazuje się wodę jonizowaną o alkalicznym pH. IP

Portal numer 1 dla seniorów REKLAMA

Zdrowie

Twoje serce bije nie tylko dla Ciebie

NIEWYRAŹNIE SŁYSZYSZ? GŁOŚNO SŁUCHASZ RADIA I TELEWIZORA? TA OFERTA JEST DLA CIEBIE!

Opakowanie leku POLOCARD® zawiera 30 lub 60 tabletek. Cena: ok. 9,30 zł (60 tabletek)

• BEZPŁATNIE ZBADAMY TWÓJ SŁUCH • BEZPŁATNIE SPRAWDZIMY TWÓJ APARAT SŁUCHOWY • PROMOCYJNE CENY NA BATERIE I INNE AKCESORIA

PAMIĘTAJ, SŁUCH MASZ TYLKO JEDEN NA CAŁE ŻYCIE!

POLOCARD® to lek bez recepty stosowany w profilaktyce chorób układu krążenia, które grożą powstaniem zakrzepów i zatorów w naczyniach krwionośnych takich jak: zawał serca, choroba niedokrwienna serca. Chroni przed powstawaniem zatorów i zakrzepów, przez co skutecznie zapobiega zawałom serca i udarom niedokrwiennym mózgu. POLOCARD® skutecznie zapobiega atakom serca i udarom niedokrwiennym mózgu, co zostało wielokrotnie potwierdzone w badaniach klinicznych. Jako jedyny lek występuje w różowej powłoce (Tabletka powlekana dojelitowa preparatu Polocard nie rozpada się w żołądku, przez co zmniejsza się drażniące działanie kwasu acetylosalicylowego na błonę śluzową żołądka.) Polocard - Lek stosowany w profilaktyce chorób układu krążenia oraz innych chorób przebiegających z zakrzepami w naczyniach Substancja czynna: Kwas acetylosalicylowy. Dawka: 75mg ; 150mg Postać: Dojelitowe tabletki powlekane Wskazania: Hamowanie agregacji płytek krwi w profilaktyce chorób układu krążenia, które grożą powstaniem zakrzepów i zatorów w naczyniach krwionośnych (zawał serca, niestabilna i stabilna choroba niedokrwienna serca), w profilaktyce innych chorób przebiegających z zakrzepami w naczyniach. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą. Objawy nadwrażliwości: pokrzywka, a nawet wstrząs, mogą wystąpić w ciągu 3 godzin od przyjęcia kwasu acetylosalicylowego. Uczulenie na inne niesteroidowe leki przeciwzapalne, przebiegające z objawami takimi jak: skurcz oskrzeli, zapalenie błony śluzowej nosa, wstrząs. Astma oskrzelowa, przewlekłe schorzenia układu oddechowego, gorączka sienna lub obrzęk błony śluzowej nosa. Czynna choroba wrzodowa żołądka i (lub) dwunastnicy oraz stany

Medi-Vox Aparaty Słuchowe s.c Kraków ul. Dietla 111/3 tel. 12 421 57 60 al. Pokoju 4, tel. 12 417 40 08 ul. Strzelców 15, tel. 12 418 00 44 ul. Pachońskiego 12, tel. 12 415 04 30 Chrzanów ul. Sokola 30, tel. 32 623 21 55 Trzebinia ul. Harcerska 13, tel. 32 711 83 51 Olkusz ul. Skwer 6, tel. 516 902 923

UMÓW SIĘ NA WIZYTĘ!

zapalne lub krwawienia z przewodu pokarmowego (może wystąpić krwawienie z przewodu pokarmowego lub uczynnienie choroby wrzodowej). Zaburzenia krzepnięcia krwi (np. hemoﬁlia, choroba von Willebranda, telangiektazje, trombocytopenia) oraz jednoczesne leczenie lekami przeciwzakrzepowymi (np. pochodne kumaryny, heparyna). Ciężka niewydolność wątroby lub nerek, ciężka niewydolność serca, ostatnie 3 miesiące ciąży, niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej. U dzieci w wieku poniżej 16 lat, zwłaszcza w przebiegu infekcji wirusowych, ze względu na ryzyko wystąpienia zespołu Reye’a. Jednocześnie z metotreksatem w dawkach 15 mg/tydzień lub większych ze względu na mielotoksyczność. Podmiot odpowiedzialny: Pﬁzer Corporation Austria GmbH. Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

www.bivanol.pl SKUTECZNOŚĆ POTWIERDZONA KLINICZNIE

NATURALNY WYBÓR DLA TWOICH STAWÓW

Preparat dostępny w wybranych aptekach na terenie kraju lub pod numerem infolinii: 22 228 20 13 lub nr tel. 505 869 113 oraz na stronie www.Bivanol.pl

Bivanol to innowacyjny preparat, którego naturalne składniki mają naukowo udowodniony korzystny wpływ na blokowanie wewnętrznych procesów zapalnych, które towarzyszą osobom ze schorzeniami reumatycznymi. Całkowicie naturalne składniki preparatu mają korzystny wpływ na poprawę ruchliwości oraz zmniejszenie dolegliwości wywołanych procesami zapalnymi, w szczególności u pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów (rzs),

łuszczycowym zapaleniem stawów (łzs) oraz innymi zwyrodnieniami stawów o podłożu zapalnym. Bivanol nie zaburza ﬂory ﬁzjologicznej oraz działa osłonowo, zmniejszając przy tym również objawy dyspeptyczne. Stosowanie preparatu nie wywołuje niepożądanych skutków ubocznych. Co więcej nie powoduje wahań wagi. Bivanol poprawia jakość życia i niweluje przykre skutki dolegliwości wywołane procesami zapalnymi. Dzięki temu możesz cieszyć się codziennymi czynnościami.

Zdrowie

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

Z wizytą u podologa

REKLAMA

Wiosna chodzi boso Wraz z pierwszymi cieplejszymi promiePodolog to niami słońca nieubłaganie zaczyna zblispecjalista, który żać się pora, gdy zamienimy ciepłe kozajmuje się proﬁlakzaki na lekkie czółenka i sandałki. Zima tyką, ale i wsparciem nie jest łaskawa dla naszych stóp. Ciężw procesie leczenia kie buty i grube skarpety mogły sprawić, schorzeń stóp. że delikatna skóra pokryła się brzydkimi zgrubieniami, bolesnymi obtarciami, odciskami i pęknięciami. Ciepło, wilgoć, brak przewiewu to idealne warunki dla rozwoju chorób grzybiczych. Zanim więc będziemy mogli cieszyć się noszeniem lekkiego obuwia, przygotujmy stopy na nadejście wiosny.

Specjalistyczna pomoc Aby z dumą pokazać stopy wiosną, warto już teraz zadbać o ich kondycję i wygląd. Konsultacja z podologiem może okazać się bardzo przydatna. Specjalista najlepiej określi ogólny stan stóp i problemy wymagające pilnej interwencji. Dzięki temu będzie można podjąć leczenie i zabiegi mające na celu ich usunięcie, co poprawi nie tylko zdrowie stóp, ale także ich wygląd. Usunięcie nadmiernych zrogowaceń, martwego naskórka, uporczywych odcisków, modzeli, pęknięć oraz poprawa stanu problematycznych paznokci, to zadanie podologa. Leczniczy pedicure przywraca stopom zdrowie, piękny wygląd, a także zapobiega przykrym konsekwencjom nieleczonych problemów w przyszłości.

Wiosenny pedikiur Jeśli decydujemy się zadbać o stopy we własnym zakresie, podpowiadam jak robić to prawidłowo. Przepis ma Domowe SPA dla Twoich stóp: ͫ Jeśli zauważysz na stopach lekkie zrogowacenia naskórka, możesz usunąć je tarką do pedicure oklejoną papierem ściernym o różnej grubości. Zabieg kończymy zawsze tarką drobnoziarnistą, aby wygładzić stopy. Pamiętajmy, że zbyt mocne ścieranie naskórka może być niebezpieczne dla naszych stóp. Aby mieć pewność, że nie usuniemy go zbyt dużo, przed zabiegiem nie należy moczyć stóp. ͫ Obetnij paznokcie, nie za krótko, oraz wygładź je pilnikiem. ͫ Wykonaj peeling stóp i wypłucz je w ciepłej wodzie. ͫ W paznokcie i skórę wokół nich wmasuj oliwkę nawilżającą. W przypadku pogrubiałych paznokci polecam olejek z domieszką wyciągu z drzewa herbacianego. ͫ W skórę stóp wmasuj krem odpowiedni dla twojego typu skóry - nawilżający, natłuszczający, a dla aktywnych zmniejszający potliwość stóp. Pamiętaj o ominięciu przestrzeni międzypalcowych lub dokładnym ich wytarciu. Pamiętajmy, że stopy niosą nas przez życie i warto dbać o nie przez cały rok.

Studio Urody Cameleonia „Kamienica pod Słońcem” Dom Seniora FiliŻanka powstał z myślą o zapewnieniu starszym osobom radosnej i bezpiecznej jesieni życia. Otaczamy naszych mieszkańców ciepłą i rodzinną atmosferą. DS FiliŻanka to gwarancja komfortu i spokoju. Ośrodek mieści się w nowym budynku, położonym w cichej, wiejskiej okolicy i ma charakter agroturystyczny. Ponadto zapewniamy niezbędną opiekę medyczną dostosowaną do stanu zdrowia i ogólnej kondycji fizycznej. Opieka pielęgniarska jest dostępna przez 24 godziny, a rehabilitacja cztery razy w tygodniu. Dom posiada również kapilcę, gdzie co niedzielę odprawiana jest msza święta.

Dom Seniora FiliŻanka Gnojnik 690, 32-864 Gnojnik

tel. 506 961 724 www.dssﬁlizanka.pl

tylko godzina drogi od Krakowa

specjalista Anna Kasprzak

ͫ ͫ ͫ ͫ ͫ ͫ ͫ ͫ

ul. Miodowa 32/2 tel.: 733 683 833 tel.: 12 422 26 99 info@cameleonia.pl

leczenie wrastających paznokci pielęgnacja zgrubiałych, szponowatych paznokci usuwanie: odcisków, modzeli pielęgnacja stopy cukrzycowej rekonstrukcja płytki paznokciowej WIZYTY DOMOWE Z DOJAZDEM DO PACJENTA wizyta konsultacyjna i porada jest bezpłatna specjalne ceny dla seniorów REKLAMA

Portal numer 1 dla seniorów

Zdrowie

Stopa cukrzycowa - pielęgnacja Stopa cukrzycowa to przypadłość będąca powikłaniem cukrzycy. Diagnozuje się ją u ok. 10 proc. pacjentów. Początkowo zmiany przebiegają praktycznie bezobjawowo. Dopiero w późniejszych stadiach pojawiają się owrzodzenia, rany, zmiany gangrenowe. Zaniedbanie leczenia prowadzi do nieodwracalnych deformacji i martwic stopy, a w rezultacie kończy się amputacją. Statystyki alarmują, że niemal 70 proc. amputacji kończyn na całym świecie dotyczy właśnie cukrzyków*. Na cukrzycę cierpi 3 miliony Polaków, z czego ok. 700 tysięcy nie jest leczonych, a 800 tysięcy nie wie, że choruje*. Tylko w 2013 roku, NFZ zapłacił za 11 tys. amputacji. Jak dbać o stopy cukrzycowe, by uniknąć tak poważnych powikłań? Specjalistycznych porad udziela pielęgniarka dyplomowana, pani Ewa Przywara.

Pielęgnacja stóp u cukrzyków

Zafunduj swoim stopom SPA. Chwila wytchnienia w przyjemnej, letniej wodzie będzie dla nich miłym wypoczynkiem. Pamiętaj jednak, żeby nie trzymać stóp w wodzie zbyt długo – kilka minut to maksimum. W przeciwnym wypadku pobudzisz narost naskórka, a rogowaciejący naskórek ma tendencje do pękania. Rany u cukrzyków goją się dłużej i trudniej niż u osób zdrowych. Zrogowaciały naskórek ścieraj specjalną, drobnoziarnistą tarką – nigdy nie używaj metalowych, ostrych przyborów. Po takim relaksie koniecznie dobrze wytrzyj skórę, pamiętaj o przestrzeniach między palcami. Bardzo ważny jest też dobór odpowiedniego kremu pielęgnacyjnego. Warto zapytać w aptece o preparaty natłuszczające i na bazie mocznika.

Pedicure

Dbałość o paznokcie stóp cukrzycowych jest bardzo istotna. Tutaj również cukrzycy nie powinni używać ostrych narzędzi, najlepiej sprawdzi się pilniczek. Pacjenci często cierpią na neuropatię, brak czucia lub osłabione czucie w stopach. W takim wypadku, używając nożyczek czy cążek łatwo zrobić sobie REKLAMA

krzywdę. Neuropatię stwierdza podolog podczas profilaktycznego badania stóp. Specjalistyczny pedicure wykonać można również w gabinecie podologicznym, gdzie dba się nie tylko o estetyczny wygląd stóp, ale przede wszystkim o ich zdrowie.

Proﬁlaktyka

Profilaktyka to najważniejszy, a często traktowany po macoszemu element troski o stopy u cukrzyków. Uważnie oglądaj swoje stopy, również ich podeszwy. Najwygodniej używać do tego lusterka. Zwracaj uwagę na ewentualne obrzęki, zaczerwienienia, krwiaki, uszkodzenia skóry, drobne rany, modzele. W przypadku pojawienia się na stopach odcisków, pamiętaj, by nie stosować powszechnie dostępnych maści czy płynów na odciski. O tym, czy dany specyfik nadaje się dla osoby z cukrzycą, powinien zdecydować specjalista.

Obuwie

Kupuj buty o rozmiar, a przynajmniej o pół rozmiaru większe. Zmniejszone czucie w stopach nie pozwala precyzyjnie stwierdzić czy obuwie jest prawidłowo dobrane i nie uciska, z kolei systematyczny ucisk czy obcieranie może doprowadzić do powstawania ran.

Stopy cukrzycowe są o wiele bardziej narażone na wszelkie grzybice i infekcje. Specjalistyczne wkładki z jonami srebra mogą okazać się pomocne w profilaktyce. Specjalistyczne wkładki do butów dla cukrzyków powinny być wykonywane na wymiar – te dostępne w sklepach mogą nie przynieść oczekiwanych efektów. Nie sugerujmy się bólem stóp lub jego brakiem, cukrzycy czują słabiej niż osoby o zdrowych stopach. Ból może nie pojawiać się wcale, jednak nie oznacza to, że stopom nic nie dolega. *Cukrzyca: Ukryta pandemia. Sytuacja w Polsce. Raport. Edycja 2013 red. EK

Patronat Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

Fundusze Europejskie w trosce o zdrowie Jest wiele celów, na które przeznaczyć można pieniądze z Funduszy Europejskich. Z pewnością jednym z ważniejszych jest poprawa dostępu do opieki zdrowotnej – szczególnie w przypadku najstarszych obywateli Unii Europejskiej. Mieszkańcy województwa małopolskiego znajdują się pod coraz lepszą opieką medyczną, między innymi właśnie dzięki Funduszom Unijnym. Nowe specjalistyczne urządzenia i lepiej wyposażone placówki pozwalają lekarzom na szybsze diagnozowanie i skuteczniejsze leczenie pacjentów. O tym, jak sięgnąć po Fundusze Europejskie i co mogą dzięki temu zyskać pacjenci opowiemy na przykładzie zakładów opieki zdrowotnej w województwie małopolskim, które z pomocą środków unijnych zmodernizowały, usprawniły i rozwinęły swoją działalność.

Przewodnik po Funduszach Europejskich 28 demokratycznych państw europejskich tworzy organizację, którą nazywamy Unią Europejską. Unia powstała, aby jednoczyć i zbliżać mieszkańców – także pod względem ekonomicznym. Polityka spójności jest jednym z kluczowych narzędzi służących wyrównaniu szans rozwojowych i sposobem na zapewnienie wzrostu gospodarczego, wyższego poziomu usług – także medycznych, lepszej pracy i płacy, a tym samym wzrostu jakości życia wszystkich jej mieszkańców. Drogą do realizacji tego celu jest m.in. polityka regionalna UE, dzięki której dofinansowane są różnorodne inwestycje. Stanowi ona swoistą receptę na uzdrowienie słabszych ekonomicznie i społecznie regionów. Dla ich wzmocnienia przekazuje się znaczne środki z unijnej kasy. Wprowadzono na ten cel dedykowane budżety, zwane perspektywami finansowymi, które planuje się na 7 lat. Unijna pomoc zorganizowana jest w postaci funduszy. Na lata 2007-2013 Polska otrzymała ponad 67 mld euro wsparcia finansowanego z trzech Funduszy: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności. W całej Polsce sfinansowano z tego źródła ponad 100 tysięcy projektów na łączną kwotę blisko 410 mld zł. Unia Europejska finansuje maksymalnie 85 proc. inwestycji, dlatego część środków do projektów dokłada budżet państwa, samorządy lub firmy i organizacje prywatne. Chodząc ulicami, uczestnicząc w szkoleniach, korzystając z badań profilaktycznych, czytając ogłoszenia w prasie można natknąć się na informacje na temat dofinansowania. Jeżeli projekt otrzymał wsparcie Funduszy Europejskich, wówczas na materiałach informacyjnych zawsze znajdziemy znak graficzny i nazwę programu unijnego, z którego projekt otrzymał dofinansowanie oraz flagę Unii Europejskiej. Dodatkowo mogą zostać umieszczone inne znaki, np. herb województwa małopolskiego. Znakiem graficznym, który spotkamy na wszystkich materiałach są połączone gwiazdy na tle trapezu. Niebieskie tło i żółty kolor jednej z gwiazd nawiązują do flagi Unii Europejskiej, a biała i czerwona gwiazda – do flagi Polski. Gwiazdy przypominają ludzkie postacie i symbolizują współpracę, której efekt jest większy niż suma działań poszczególnych osób. Ich połączenie ma przypominać o wspólnocie, jaką jest Unia Europejska. Dofinansowanie ważnych i często bardzo kosztowych działań w zakresie rozwoju infrastruktury ochrony zdrowia możliwe było z dwóch głównych źródeł: krajowego Programu Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) oraz Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego (MRPO). Ten pierwszy program objął swym wsparciem 35 projektów na łączną kwotę niemal 174 mln złotych, z czego dofinansowanie unijne sięgnęło niemal 136 mln złotych. Z kolei z puli środków regionalnych podpisano umowy na realizację 26 przedsięwzięć na łączną kwotę ponad 500 mln złotych, w tym ponad 300 mln dofinansowania unijnego. Projekty finansowane z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko dotyczyły budowy i przebudowy lądowisk dla helikopterów (Brzesko, Nowy Sącz, Wadowice, Gorlice, Chrzanów, Bochnia, Myślenice, Oświęcim, Kraków, Sucha Beskidzka), zakupu ambulansów (Brzesko, Kraków, Limanowa, Wadowice, Zakopane, Tarnów, Bochnia, Myślenice, Proszowice), modernizacji infrastruktury (zwłaszcza Szpitalnych Oddziałów Ratunkowych) oraz zakupu specjalistycznego sprzętu i wyposażenia dla kilkunastu szpitali. Projekty z Regionalnego Programu Operacyjnego koncentrowały się na modernizacji infrastruktury lokalowej oraz technicznej ośrodków leczniczych w województwie. Wsparcie otrzymało kilka szpitali krakowskich (Szpital Specjalistyczny im. J. Dietla, Wojewódzki Szpital Okulistyczny, Uniwersytecki Szpital Dziecięcy, Szpital Uniwersytecki) oraz placówki m.in. w Krynicy Zdrój, Dąbrowie Tarnowskiej,

Chrzanowie, Brzesku, Tarnowie, Wadowicach, Bochni, Zakopanem, Gorlicach, Limanowej, Nowym Targu, Nowym Sączu. Ponadto niektóre z podmiotów prowadzących zakłady opieki zdrowotnej w ramach konkursów wspierających przedsiębiorstwa otrzymały wsparcie na rozwój prowadzonej przez siebie działalności poprzez zakup nowoczesnego sprzętu. W ostatnich latach dokonał się ogromny postęp w medycynie, a dostęp do nowoczesnej diagnostyki i procedur medycznych sprawił, że wiele chorób możemy rozpoznać na wczesnym etapie, zapobiec ich rozwojowi lub je wyleczyć. Nie byłoby to możliwe bez modernizacji oraz zakupu nowej aparatury medycznej. Już wkrótce dostępne będą środki w ramach nowego budżetu unijnego na lata 2014-2020. Niebawem będziemy mieli okazję obserwować realizację projektów powstających przy wsparciu z tej puli. Tym razem w ramach realizacji polityki regionalnej do Polski trafi aż 82,5 mld euro. Kwota ta stawia nas na pierwszym miejscu, jeśli chodzi o skalę pomocy w Unii. Zasada podziału nowych funduszy została określona w Umowie Partnerstwa, a na poziomie całego kraju realizowanych będzie 6 programów operacyjnych: ͫͫ Infrastruktura i Środowisko – z niego będą pochodzić środki m.in. na ochronę zdrowia, transport, bezpieczeństwo energetyczne, ochronę środowiska, ͫͫ Inteligentny Rozwój – umożliwi zwykłemu Kowalskiemu korzystanie z odkryć naukowców, ponieważ łączy naukę z biznesem, ͫͫ Wiedza Edukacja Rozwój to: wsparcie zatrudnienia, włączenia społecznego, inwestycje w edukację, a także szansa na wyższą jakość usług w służbie zdrowia i skuteczne programy profilaktyczne, ͫͫ Polska Cyfrowa – umożliwi naukę obsługi komputera, załatwienie sprawy w urzędzie bez wychodzenia z domu (e-administracja), a przede wszystkim zapewni szeroki dostęp do Internetu, ͫͫ Polska Wschodnia – to dedykowane wsparcie dla wybranych województw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego, ͫͫ Pomoc Techniczna – to akcje informacyjne i edukacyjne, dzięki temu wsparciu dziś możemy przybliżyć naszym czytelnikom krok po kroku działanie Funduszy Unijnych. Dodatkowo projekty z partnerami zagranicznymi sfinansują programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej. W województwie małopolskim ponownie będzie realizowany program regionalny, a jego budżet sięgnie blisko 2,88 mld euro. Z mnogości realizowanych projektów skorzystać może praktycznie każdy Polak, w tym seniorzy, np. mając dostęp do nowoczesnych badań wykonywanych na zakupionym ze środków unijnych specjalistycznym sprzęcie medycznym. Odrębną kwestią jest pozyskanie środków na realizację projektów. W poszczególnych programach dokładnie określono, kto może się ubiegać o wsparcie. Dla przykładu, mogą to być fundacje, np. działające na rzecz seniorów, firmy prywatne – w tym poradnie i przychodnie opieki zdrowotnej, uczelnie np. uniwersytety trzeciego wieku, związki wyznaniowe oraz urzędy i wiele innych. Istnieje tylko jedno zastrzeżenie: o przyznanie funduszy nie może występować bezpośrednio osoba fizyczna, ale przysłowiowy Kowalski już tak, pod warunkiem, że jest przedsiębiorcą. Wówczas może wnioskować o przyznanie dotacji dla swojej firmy. Więcej szczegółowych informacji o Funduszach Europejskich i zrealizowanych za ich pomocą projektach uzyskacie Państwo na stronie www.funduszeeuropejskie.gov.pl oraz w Sieci Punktów Informacyjnych Funduszy Europejskich. Aleksander Junik Źródło: Krajowy System Informatyczny (KSI SIMIK 07-13), zestawienie wartości umów/decyzji o dofinansowanie, stan na 28.02.2015.

http://www.funduszeeuropejskie.2007-2013.gov.pl/AnalizyRaportyPodsumowania/Strony/KSI_raporty.aspx

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013.

Portal numer 1 dla seniorów

Informacje na temat Funduszy Europejskich

Sieć Punktów Informacyjnych Funduszy Europejskich www.funduszeeuropejskie.gov.pl

Główny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich w Krakowie ul. Wielicka 72 B, 30-552 Kraków pon. 8.00-18.00 wt.-pt. 8.00-16.00 tel. 12 616 0 616, 12 616 0 626 tel. 12 616 0 636, 12 616 0 646, 12 616 0 656

Lokalne Punkty Informacyjne Funduszy Europejskich Lokalny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich w Chrzanowie ul. Grunwaldzka 5, 32-500 Chrzanów pon. 8.00-18.00, wt.-pt. 8.00-16.00 tel. 32 627 23 10, 32 627 23 11

Lokalny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich w Nowym Targu al. 1000-lecia 35, 34-400 Nowy Targ pon. 8.00-18.00, wt.-pt. 8.00-16.00 tel. 18 540 90 32, 18 540 90 33

Lokalny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich w Nowym Sączu ul. Wazów 3, 33-300 Nowy Sącz pon. 8:00-18:00, wt.-pt. 8.00-16.00 tel. 18 442 25 78, 18 442 25 79

Lokalny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich w Tarnowie ul. Wałowa 37, 33-100 Tarnów pon. 8.00-18.00, wt.-pt. 8.00-16.00 tel. 14 628 88 12, 14 628 88 13

Ochrona Zdrowia Zakup i instalacja SPECT-CT oraz modernizacja Ośrodka Medycyny Nuklearnej w Oddziale Klinicznym Endokrynologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie. Całkowita wartość projektu ponad 7 mln zł, ze środków Unii Europejskiej dofinansowano 6 mln, a 1 mln stanowiła dotacja Ministerstwa Zdrowia. Wysoko wykwalifikowana, interdyscyplinarna kadra Pracowni Medycyny Nuklearnej w Oddziale Klinicznym Endokrynologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie od lat świadczyła swoim pacjentom najwyższej jakości usługi diagnostyczne i terapeutyczne. Zespół Pracowni stanowili specjaliści o imponującym dorobku naukowym, doceniani na wielu krajowych i zagranicznych konferencjach. Ich prace publikowane były w prestiżowych, specjalistycznych czasopismach naukowych. Kadra ośrodka posiadała ogromne doświadczenie w prowadzeniu i interpretacji wszystkich dostępnych w kraju badań diagnostycznych z zakresu medycyny nuklearnej. Takiego potencjału nie można było nie wykorzystać, dlatego w 2009 roku, aby móc zaproponować pacjentom jeszcze wyższą jakość usług medycznych, Dyrekcja Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie podjęła decyzję o rozwinięciu jedynej w makroregionie Pracowni Medycyny Nuklearnej w Ośrodek Medycyny Nuklearnej i wyposażeniu go w urządzenie SPECT/CT – mówi Anna Drukała, rzeczniczka prasowa Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie.

Słowniczek

Skąd decyzja o zakupie tego konkretnego sprzętu: SPECT/CT? - SPECT/CT to wysokiej klasy aparat do diagnostyki obrazowej. Dzięki swojej hybrydowej budowie daje unikatową możliwość jednoczesnej rejestracji dwóch obrazów: scyntygraficznego za pomocą kamery gamma, czyli SPECT oraz tomografii komputerowej, czyli CT. Pozwala to na zwiększenie czułości i precyzji diagnostyki, a co za tym idzie dokładniejszą lokalizację zmian nowotworowych, nawet na bardzo wczesnym etapie, czyli przed ujawnieniem się zmian możliwych do zaobserwowania wyłącznie przy pomocy tomografu. Dla przykładu: gdy widzimy zmiany patologiczne np. w wątrobie sprawa jest prostsza, ponieważ wiemy z jakim narządem mamy do czynienia. Trudniejsza sytuacja występuje, gdy widoczne są np. zmiany w jamie brzusznej bez konkretnej lokalizacji. Wówczas obraz uzyskany po nałożeniu obrazu scyntygraficznego z obrazem anatomicznym z tomografii komputerowej pozwala zlokalizować zmianę, a często także określić jej stopień zaawansowania. Trzeba pamiętać, że wykrycie choroby nowotworowej we wczesnym stadium pozwala na podjęcie właściwych kroków terapeutycznych, a co za tym idzie osiągnięcie lepszych wyników leczenia. Dodatkowe zalety stosowania aparatury SPECT/CT to krótszy czas badania, a także możliwość uniknięcia pomyłki w diagnozie dzięki możliwości wyeliminowania potencjalnie fałszywych sygnałów (tzw. artefaktów). Poza onkologią urządzenie hybrydowe SPECT/CT znajduje zastosowanie prawie

Fundusze Europejskie na dobre zagościły w naszym otoczeniu, dlatego warto zorientować się w słowniczku najważniejszych pojęć, z którymi możemy się spotkać. Wiedza ta jest również bardzo przydatna seniorom, którzy będą chcieli skorzystać ze środków unijnych.

Beneﬁcjent w praktyce to firma lub organizacja, która realizuje projekt dofinansowany z Funduszy Europejskich.

Projekt to przedsięwzięcie realizowane w ramach konkretnego programu operacyjnego.

Narodowa Strategia Spójności (NSS)/Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (NSRO) to dokument określający strategię oraz sposób wdrażania Funduszy Unijnych w Polsce na lata 2007-2013.

Umowa Partnerstwa to dokument strategiczny, który określa zakres i sposób wydatkowania Funduszy Europejskich w latach 2014-2020. Mówi o takich kwestiach jak: wysokość wsparcia, liczba i ramy programów operacyjnych, system wdrażania programów, itp.

Program Operacyjny – dokument, który opisuje priorytety oraz wieloletnie działania w danym obszarze. W latach 2014-2020 będzie realizowanych 6 programów operacyjnych oraz 16 programów regionalnych.

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013.

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

Foto Archiwum Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie

we wszystkich dziedzinach medycyny, a w szczególności w kardiologii, neurologii, a także niejednokrotnie w poszukiwaniu zmian zapalnych. Czy dostępność środków z Funduszy Europejskich odegrała istotną rolę w planowaniu i realizacji tego projektu? - Możliwość uzyskania środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego odegrała kluczową rolę w realizacji projektu. Szpital Uniwersytecki w Krakowie posiadał odpowiednie zaplecze merytoryczne i personalne. Dzięki finansom udało się sfinalizować dążenia do rozwoju ośrodka i jego infrastruktury. Pieniądze umożliwiły modernizację pomieszczeń oraz zakup sprzętu tak pomocnego w diagnostyce pacjentów. Wniosek o dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej złożony został w 2009 roku. W 2010 roku podpisano umowę. 31 marca 2011 roku zakończono realizację projektu. Czy udało się dzięki tej inwestycji poprawić standardy diagnostyki i leczenia chorób endokrynologicznych? - SPECT/CT wykorzystuje się w diagnostyce chorych onkologicznie z guzami neuroendokrynnymi czy rakiem tarczycy. W przypadku guzów neuroendokrynnych scyntygrafia stanowi podstawowe badanie diagnostyczne służące do postawienia rozpoznania, oceny stopnia zaawansowania nowotworu, kwalifikacji do dalszych etapów leczenia (w zależności od jego zaawansowania) oraz do oceny reakcji na leczenie. Badaniem potwierdza się obecność konkretnych receptorów na powierzchni nowotworu, dzięki którym, przy rozsiewie choroby nowotworowej, można przeprowadzić celowane leczenie. Precyzyjna lokalizacja zmian dzięki urządzeniu hybrydowemu przyśpiesza diagnostykę pacjenta i szybciej daje informacje o stopniu zaawansowania guza. Podobnie jeśli chodzi o nowotwory tarczycy. Jeżeli w badaniu całego ciała zaobserwowano zmianę w klatce piersiowej, można określić czy jest to rzeczywiście zmiana przerzutowa, czy np. fałszywy sygnał (artefakt), który mógłby być konsekwencją niedoskonałości generowanego obrazu. Urządzenie hybrydowe SPECT/CT wykorzystywane jest także w badaniach chorób nienowotworowych. Przy wykonywaniu chociażby scyntygrafii przytarczyc, celem poszukiwania przyczyny nadczynności przytarczyc, czyli obecności gruczolaka, można potwierdzić lub wykluczyć jego istnienie, a także podać lokalizację. Ułatwia to późniejsze przeprowadzenie oszczędzającego zabiegu chirurgicznego. Należy więc podkreślić, że SPECT/CT jest urządzeniem niezwykle pomocnym w pracy specjalistów z Ośrodka Medycyny Nuklearnej. Umożliwia bardziej precyzyjną diagnostykę pacjentów z różnymi typami schorzeń, zarówno nowotworowych, jak i chorób o innym charakterze, w których wykonanie scyntygrafii może być istotnym krokiem diagnostycznym. Czy pacjenci doceniają zmiany? Badanie hybrydowe SPECT/CT w wielu sytuacjach może ograniczyć konieczność innych badań obrazowych np. samej tomografii komputerowej jamy brzusznej, zwłaszcza przy wykonywaniu badań kontrolnych. U niektórych pacjentów np.

z nowotworami neuroendokrynnymi po przeprowadzonym leczeniu izotopowym może nastąpić pogorszenie funkcji nerek i wówczas ogranicza się częstość badań obrazowych z kontrastem. Przy SPECT/CT nie ma konieczności podawania kontrastu, a można określić czy nie doszło do postępu choroby. Bardziej obciążające badania z kontrastem można tym sposobem ograniczyć i wykonywać je rzadziej. SPECT/CT jest więc rozwiązaniem bezpieczniejszym dla pacjenta.

Medycyna Ratunkowa

Seniorzy to grupa szczególnie narażona na kłopoty ze zdrowiem, nie tylko ze względu na wiek, ale także na nagłe zachorowania jak np. niewydolność oddechowa lub krążenia, które stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia. To właśnie do osób starszych często wysyłane są zespoły ratownicze, których zadaniem jest niesienie pomocy i ratowanie życia. Na ten cel medycyna ratunkowa otrzymała znaczne dofinansowanie ze środków unijnych na lata 2007-2013.

Aby niesienie pomocy było skuteczniejsze.

Pacjent nie powinien czekać na karetkę dłużej niż 15 minut. Warto wspomnieć również o „złotej godzinie”. To pojęcie wprowadzono w latach 60-tych, oznaczało ono czas, w którym pacjent miał znaleźć się w karetce. Obecnie termin „złota godzina” precyzuje okres, w którym pacjentowi z ciężkim urazem musi zostać udzielona pomoc specjalistyczna. Zwiększyła się świadomość, że każda stracona minuta obniża szanse na przeżycie pacjenta i jego szybki powrót do pełni zdrowia i sprawności. Szpital Specjalistyczny w Gorlicach zrealizował dzięki wsparciu z Funduszy Unijnych projekt, którego celem było utrzymanie zasady „złotej godziny” na szpitalnym oddziale ratunkowym. Zakupiono sprzęt diagnostyczny i podtrzymujący życie. Podobnie postąpiło wiele innych oddziałów ratunkowych w województwie małopolskim. Dodatkowo dzięki wsparciu Unii Europejskiej poprawiła się jakość dróg dojazdowych np. do Szpitala Powiatowego w Chrzanowie, a Szpital Powiatowy w Bochni zyskał nowe lądowisko dla helikopterów z Lotniczego Pogotowia Ratunkowego. Także starsze lądowiska dla śmigłowców ratunkowych w całym województwie zostały odremontowane m.in. w Szpitalu im. S. Żeromskiego w Krakowie, w Zespole Opieki Zdrowotnej w Oświęcimiu, w Szpitalu Specjalistycznym im. Jędrzeja Śniadeckiego w Nowym Sączu. Dziś do pacjentów wyjeżdżają nowoczesne ambulanse, które wyposażone są w sprzęt niezbędny do podjęcia skutecznej akcji ratunkowej. Wdrożenie tak szeroko zakrojonych i kompleksowych zmian w medycynie ratunkowej było możliwe w znacznej mierze dzięki środkom pochodzącym z Funduszy Europejskich Fundusze Europejskie pozwalają na rozwój sektora ochrony zdrowia, a w rezultacie – na sprawniejsze diagnozowanie i leczenie pacjentów. Dzięki unijnym pieniądzom zyskuje zdrowie seniorów w województwie małopolskim.

Publikacja cyklu artykułów informacyjno-edukacyjnych nt. Funduszy Europejskich w obszarze zdrowia na łamach prasy dla seniorów.

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013.

Kultura

Portal numer 1 dla seniorów

OŚRODEK KULTURY KRAKÓW-NOWA HUTA os. Centrum A 6a, Kraków tel. 12 644 68 10, www.krakownh.pl

Seniora podczas kolejnego wykładu. Prelekcję wygłoszą Urszula Pawłucka i Ilona Dąbrowa, absolwentki studiów psychologicznych. Podczas spotkania słuchacze dowiedzą się także czym jest twórcze myślenie, poznają procesy oraz zasady, jakimi należy się kierować podczas poszukiwania najskuteczniejszego rozwiązania dla danego problemu. Wstęp wolny dla słuchaczy NAS. Nowohucka Akademia Seniora, os. Centrum A 6a, tel. 12 644 68 10 wew. 26, stowarzyszenie@przyjacielenowejhuty.pl

Wykład: Zwyczaje i Tradycje Wielkanocne 42. Nowa Huta. Dlaczego Nie?! – Stanisław Soyka Dla Pól Nadziei – 28.03, godz. 19.00 Koncert w kościele pw. M.B. Królowej Polski - Arka Pana, ul. Obrońców Krzyża 1. Bezpłatne zaproszenia można odbierać w Ośrodku Kultury Kraków-Nowa Huta (os. Zgody 1), Biurze Poselskim Posła Ireneusza Rasia (os. Złotej Jesieni 6/34) i Punkcie Informacji Miejskiej (ul. św. Jana 2).

Wieczór poetycko-muzyczny poświęcony św. Janowi Pawłowi II – 19.03, godz. 16.00 W programie spotkania znajdą się teksty i wiersze o św. Janie Pawle II, a także różnorodne utwory muzyczne. Wstęp wolny. Klub Ośrodka Kultury Kraków-Nowa Huta, os. Zgody 1, tel. 12 644 24 32, osrodek@krakownh.pl

Kiermasz Ozdób Świątecznych – 16.03-5.04 W atrakcyjnych cenach można będzie kupić ręcznie robione, ozdobne jajka wykonane techniką decoupage oraz stroiki, wianuszki i kartki świąteczne. Kiermasz będzie czynny w godzinach pracy Klubu. Wstęp wolny. Klub Aneks Ośrodka Kultury Kraków-Nowa Huta, ul. A. Mycielskiego 11, tel. 12 685 00 34, aneks@krakownh.pl

9.04, godz. 16.00 O obrzędach, tradycjach i zwyczajach, które znamy i pamiętamy, ale także o tych zapomnianych lub nieznanych w naszym kręgu kulturowym opowie etnograf Karolina Kwiecień. Wstęp wolny. Klub Mirage Ośrodka Kultury Kraków-Nowa Huta, Os. Bohaterów Września 26, tel. 12 645 72 09, mirage@krakownh.pl

Wieczór literacki Marii Pieszczyńskiej: Życie Jest Poezją – 23.04, godz. 16.00 Ile poezji jest w codziennym życiu? Czy piękno odczuwa się sercem? Czy miłość da się zrozumieć? Na te i inne pytania nieco metafizyczne, ale bardzo osobiste odpowie poprzez swoją twórczość Maria Pieszczyńska. Wstęp wolny. Klub Mirage Ośrodka Kultury Kraków-Nowa Huta, Os. Bohaterów Września 26, tel. 12 645 72 09, mirage@krakownh.pl

Wernisaż wystawy Gabrieli Stachowicz 25.04, godz. 18.00 Otwarciu wystawy towarzyszyć będzie performance z udziałem światła oraz muzyka na żywo. Wystawę będzie można oglądać do końca maja. Wstęp wolny. Klub Mirage Ośrodka Kultury Kraków-Nowa Huta, Os. Bohaterów Września 26, tel. 12 645 72 09, mirage@krakownh.pl

Efektywne rozwiązywanie problemów, czyli

Koncert Paschalny: Muzyczne Spotkania

trening twórczego myślenia – 23.03, godz. 15.00

Na Wzgórzach Krzesławickich – 12.04, godz. 17.00

Czym jest problem, jakie są jego typy i jakie fazy można wyróżnić w procesie rozwiązywania problemów dowiedzą się słuchacze Nowohuckiej Akademii

Koncert w kościele Miłosierdzia Bożego, os. Na Wzgórzach 1a. Usłyszymy prawykonanie koncertów Antonio Solera. Na pozytywie i organach zagra Marek Walczak, a na klawesynie Joanna Solecka. Wstęp wolny.

REKLAMA

Tani parking przed Halą Targową Pół godziny już od złotówki.

górzeck

ul. Grze

RKI

ów wc ta lo Me ul.

Hala Targowa

Zdrowych, Spokojnych świąt Wielkanocnych

życzy Podwawelska Spółdzielnia Spożywców

Beskidy

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

dla seniora

Dodatek Turystyczny Beskidy dla seniora

Tylko dziś prezentujemy unikalny dodatek – subiektywny przewodnik turystyczny po Beskidach. Beskidy o każdej porze roku Sezon trwa tu przez 12 miesięcy. Święta, majówka czy zwykły weekend – podpowiadamy jak spędzić tu kilka wolnych dni, by wrócić ze wspaniałymi wspomnieniami i w doskonałym humorze. Beskidy oferują coś na każdą kieszeń, zarówno dla miłośników aktywnego wypoczynku, jak i dla kuracjuszy. Dlaczego warto wyjechać w Beskidy? Walka Krakowa ze smogiem trwa od wielu lat. Zanieczyszczenie powietrza jest szczególnie niebezpieczne dla osób starszych, dlatego wypoczynek w miejscowościach uzdrowiskowych, o zbawiennym dla zdrowia mikroklimacie jest dla nich tak ważny. Dokąd pojechać, by się zregenerować? W dodatku turystycznym znajdziecie również miejsca, w których można zatrzymać się podczas pobytu w uroczych Beskidach. Beskid ze względu na swoją popularność i dużą liczbę turystów, oferuje oczywiście wiele wspaniałych ośrodków wypoczynkowych. Do najchętniej odwiedzanych z pięknymi widokami, bardzo dobrymi warunkami i co ważne na kieszeń każdego seniora należą m.in.

KRAKUS SAVANA Ośrodek - Ośrodek Rehabilita- wypoczynkowy cyjno - Wypoczynkowy Dla osób, które szukają przede wszystOśrodek Krakus położony jest w malowniczej Zawoi w otoczeniu rzeki i lasu. Znajduje się niedaleko szlaków pieszych i rowerowych oraz wyciągów narciarskich.

Uzdrowisko WYSOWA Uzdrowisko znajduje się w miejscowości Wysowa-Zdrój. Ośrodek cieszy się dużą popularnością zwłaszcza wśród seniorów. Ośrodek w swym zakresie oferuje leczenia uzdrowiskowe i rehabilitację oraz produkcję wód mineralnych, leczniczych i smakowych.

Apartamenty Parkowe RESORT & SPA Apartamenty Parkowe oferują swoim gościom liczne zabiegi SPA. Turyści mogą korzystać z relaksujących zabiegów kosmetycznych i rehabilitacyjnych. Pobyt w tym ośrodku sprawi, że wyjazd w Beskidy będzie bez wątpienia niezapomniany.

kim ciszy i spokoju, idealnym miejscem będzie ośrodek wypoczynkowy SAVANA w malowniczej miejscowości Brenna. Ośrodek znajduje się na terenie dużego ogrodu pełnego zieleni, nieopodal rzeki Brennicy.

Chlebowa Chata Ośrodek Chlebowa Chata oferuje wiele atrakcji. Miłośników warsztatów ceramiki i malowania zapraszamy na zabawę do miejscowości Górki Małe. Z kolei osobom, które lubią przejażdżki wozem konnym, polecamy miejscowość Górki Wielkie. Miejsce to gwarantuje niezapomnianą podróż i kontakt ze wspaniałymi zwierzętami.

i wiele innych

REKLAMA

Ośrodek Rahabilitacyjno Wypoczynkowy

Krakus

WIELKANOC Z WIDOKIEM NA BABIĄ GÓRĘ Turnus 7 noclegów - 690 zł/os Turnus 10 noclegów - 890 zł/os W cenie : ͫ wyżywienie 3 x dziennie: śniadania i kolacje w formie bufetu ͫ uroczyste śniadanie Wielkanocne: tradycyjne wędliny, własne wypieki, uroczysta oprawa ͫ zabiegi relaksacyjne: masaże, grota solna ͫ wieczorek taneczny z poczęstunkiem ͫ ognisko z kapelą w szałasie regionalnym ͫ wyjazd na baseny termalne Słowacja

SUPER OFERTA 2015 WCZASY ZDROWOTNE 10 NOCLEGÓW 10.04 – 20.04 20.04 – 30.04 10.09 – 20.09 20.09 – 30.09 02.10 – 12.10 12.10 – 22.10 04.11 – 14.11

HIT 690 zł

W cenie: ͫ wyżywienie 3 x dziennie: śniadania i kolacje w formie bufetu ͫ 5 x masaż klasyczny ͫ 5 x grota solna ͫ wyjazd na baseny termalne – Słowacja ͫ wieczorek taneczny z poczęstunkiem ͫ ognisko z pieczeniem kiełbaski w szałasie regionalnym

Zawoja - Widły 1819, 34-223 Zawoja

tel. 33 877 65 39 www.zawojakrakus.pl

TURNUSY REHABILITACYJNE RÓWNIEŻ Z DOFINANSOWANIEM PFRON 05.07 – 19.07 1290 zł 01.10 – 15.10 1190 zł 19.07 – 02.08 1290 zł 15.10 – 29.10 1090 zł 16.08 – 30.08 1290 zł 03.11 – 17.11 990 zł 14.09 – 28.09 1190 zł 19.12 – 02.01.2016 1450 zł W cenie: ͫ zakwaterowanie 14 dni w pokoju 2-os. z łazienką i TV ͫ wyżywienie 3 x dziennie ͫ wycieczka piesza z przewodnikiem x2 ͫ 2 zabiegi dziennie wskazane przez lekarza w dni robocze ͫ doraźna opieka medyczna ͫ konsultacja lekarska na początku i końcu turnusu ͫ wieczorek integracyjny z poczęstunkiem i muzyką ͫ ognisko powitalne z pieczeniem kiełbaski ͫ wycieczka na baseny termalne Oravice – Słowacja (bez biletów wstępu – 5 euro)

Portal numer 1 dla seniorów

Beskidy

dla seniora

Wypocznij w Brennej Serdecznie zapraszamy do Ośrodka Wypoczynkowego „Savana” położonego w miejscowości Brenna. Wyjątkowy krajobraz doliny rzeki Brennicy, której wieś zawdzięcza swoją nazwę, to prawdziwa gratka dla amatorów wypoczynku na łonie natury, w ciszy i spokoju. „Savana” leży w niezwykle zielonej okolicy, na ogrodzonym terenie, w niedalekim sąsiedztwie rzeki i centrum. Na turystów czekają pokoje oraz domki drewniane i murowane. Ośrodek ma wielu stałych klientów, którzy przyjeżdżają tu od lat, również ze swoimi dziećmi i wnukami. „Savana” dba o to, by międzypokoleniowy wypoczynek upływał w domowej atmosferze – wyborna kuchnia, dostosowana także do potrzeb seniorów, plac zabaw dla najmłodszych, wspólne zabawy taneczne w plenerze z muzyką na żywo, możliwość organizacji wycieczek autokarowych, grill, ogródek piwny, ogniska.

Za bramą ośrodka czekają kolejne atrakcje. Brenna leży w Beskidzie Śląskim, w sąsiedztwie malowniczych szczytów górskich. Wznoszą się tu między innymi Błatnia (917 m n.p.m.), Horzelica (798 m n.p.m.) i Stary Groń (790 m n.p.m.). Jako że historia Brennej sięga przynajmniej XV wieku, można tu podziwiać zabytkowe budowle – chatę z XVII wieku, kościół p.w. św. Jana Chrzciciela z XVIII wieku, plebanię z 1789 roku czy dom młodzieży katolickiej wybudowany około 1920 roku. Miłośników wędrówek z pewnością ucieszy fakt, że wieś jest punktem wyjściowym dla wielu szlaków turystycznych. Dla zwolenników sportu jest tu stadnina koni, przystań kajakowa, wyciągi narciarskie i hala sportowa. Dzieci mogą mile spędzić czas w wesołym miasteczku i letnim kinie. Zapraszamy!

Specjalna oferta dla seniorów Turnusy przez cały rok 5-dniowe: 400 zł 10-dniowe: 744 zł

14-dniowe: 910 zł

Oferta zawiera: 3 posiłki dziennie, podwieczorek, dodatkowe atrakcje, zakwaterowanie w domkach lub pokojach z pełnym węzłem sanitarnym, TV i internetem bezprzewodowym.

Ośrodek Wypoczynkowy „Savana” ul. Jawornik 42, 43-438 Brenna, tel. 33 853 63 04, kom. 504 991 910 e-mail: recepcja@brenna-savana.pl www.brenna-savana.pl

REKLAMA

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpĹ&#x201A;atny

Portal numer 1 dla seniorów

Beskidy

dla seniora

Cerkwie Beskidu Niskiego

Wznoszono je zwykle na niewielkich wzgórzach, bo dom Boży zasługuje na szacunek i powinien wyróżniać się na tle pozostałych domów we wsi. Takie umiejscowienie sprawiało przy okazji, że piękne hełmy górowały nad okolicą i były dobrze widoczne nawet pośród gęstych drzew. Czasami, dla bezpieczeństwa, budowano je w zakolach rzek. Teren przyległy niekiedy zajmował cmentarz, a wszystko otoczone było ogrodzeniem – z drewna lub z kamienia – z niewielką, zadaszoną bramą. Cerkwie, bo o nich mowa, to świątynie chrześcijańskie obrządku wschodniego – grekokatolickiego lub prawosławnego. Współcześnie wiele z nich jest wykorzystywanych jako paraﬁe rzymskokatolickie. Prawdziwym rajem dla miłośników tych urokliwych budowli jest Beskid Niski. Prezentujemy trzy najciekawsze, naszym zdaniem, cerkwie w tym regionie. Wybór był naprawdę trudny...

Cerkiew w Kwiatoniu Mówi się o niej, że to ta najpiękniejsza. W cerkwi pod wezwaniem św. Paraskewy dawniej modlili się greckokatoliccy Łemkowie, obecnie służy parafii rzymskokatolickiej oraz grekokatolikom. Wybudowana około 1700 roku, jest jedną z najlepiej zachowanych cerkwi łemkowskich w kraju. Wewnętrzne ściany budynku dekorowane są polichromiami architektonicznymi i figuralnymi z początku XIX wieku. Uwagę przyciąga rzeźbiona balustrada chóru i elementy wyposażenia (najstarsze, późnobarokowe pochodzą z XVIII wieku), a także ikonostas z 1904 roku. Pod wieżą budowli, dostawioną w 1743 roku, stoi o kilka lat młodsza kamienna kropielnica. Cerkiew należy do szlaku architektury drewnianej województwa małopolskiego i jest wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Cerkiew w Kwiatoniu źródło: Wikipedia, fot. Henryk Bielamowicz REKLAMA

Sanatorium Uzdrowiskowe „ORW Kołobrzeg - Podczele” wczasy wypoczynkowe i lecznicze turnusy dla emerytów i rencistów turnusy rehabilitacyjne z dofinansowaniem ze środków PFRON

W cenie pobytu oferujemy:

• 6 całodziennych posiłków (śniadanie, obiad, kolacja), • 12 zabiegów leczniczych, • 6 noclegów w pokojach kategorii turystycznej, • bezpłatna wizyta lekarska, opieka pielęgniarska, • cisza i fantastyczne otoczenie parku krajobrazowego.

w cenie od złotych*

520

turnusy dla diabetyków turnusy dla osób dializowanych oferty specjalne pobyty refundowane przez NFZ pobyty refundowane przez ZUS

TYLKO Z TĄ REKLAMĄ 5% RABATU (rabat nie dotyczy turnusu świątecznego)

* podana cena obowiązuje w terminie od 04.01.2015 do 23.04.2015, od 24.04.2015 do 28.06.2015 cena od 580 zł

Wielkanoc nad morzem 3 - 7 kwietnia

• • • • •

całodzienne posiłki uroczyste menu świąteczne świąteczny koncert muzyczny 4 noclegi w pokoju z TV możliwość korzystania z basenu (1 godz. dziennie)

CE NA OD

260 zł

Przedsiębiorstwo Usługowe „Holtur” sp. z o. o. ul. Koszalińska 72, 78-100 Kołobrzeg

tel. 94 35 43 116, 94 35 43 211 marketing@holtur.pl, www.holtur.pl

na bazie Leczniczych Wód Mineralnych

Lecznicze Wody Mineralne Józef, Henryk, Franciszek

„Uzdrowisko Wysowa” S.A. 38-316 Wysowa-Zdrój 149, woj. małopolskie Biuro Obsługi Klienta: tel. +48 18 353 20 54 tel. kom. +48 882 070 103 e-mail: rezerwacja@uzdrowisko-wysowa.pl

Beskidy

dla seniora

Dawna cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem św. Kosmy i Damiana w Kotani obecnie pełni rolę filii parafii rzymskokatolickiej. Dokładna data jej wybudowania nie jest znana. Wiele źródeł wskazuje na 1782 rok, niektóre wspominają też o 1841 – nie wiadomo jednak, czy jest to data budowy nowej świątyni na

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

Cerkiew w Kotani miejscu starej, czy pierwszy gruntowny remont. Świątynia była później przebudowywana i remontowana, aż w końcu w latach 60. doczekała się remontu generalnego, kiedy to została całkowicie rozebrana i postawiona na nowo. Wówczas również na terenie dookoła cerkwi utworzono lapidarium. W czasie re-

montu z cerkwi zabrano ikonostas datowany na XVII/ XVIII wiek – trafił do muzeum w Łańcucie i dopiero kilka lat temu do świątyni powróciło 16 ikon. Cerkiew w Kotani doczekała się swej wiernej kopii w skansenie we Lwowie i należy do szlaku architektury drewnianej województwa małopolskiego.

REKLAMA

zaprasza na wczasy w górach: zdrowotne odchudzające wypoczynkowe cena już od

890 zł

za tydzień!

dla zorganizowanych grup emerytów

700 zł od osoby

Willa z zosieńka osieńka Żegiestów 35, 33-370 Muszyna tel. 18 471 72 70, kom. 516 092 599

Cerkiew w Kotani, źródło: Wikipedia, fot. Dariusz Zając

Ogłoszenia drobne

komercyjne/płatne

Hotel Wysoka w KrynicyZdroju, kameralny, mały, rodzinny zaprasza seniorów na pobyty tygodniowe w cenie 999 zł/2 osoby nocleg + wyżywienie. Odpłatnie basen, sauny, zabiegi sanatoryjne. Oferta na stronie www.wysoka.com. Zapraszamy!

www.zosienka.com.pl

REKLAMA

Powspominajmy...

WIOSENNY RELAKS Pakiet 7 dni 420 zł/osoba – noclegi z 3 posiłkami Oferta obowiązuje od 20.03 do 31.05 (z wyjątkiem 02-07.04 i 30.04-03.05)

PAKIET WAKACYJNY 490 zł/osoba – noclegi z 3 posiłkami Obowiązuje od 01.06 do 31.08 W trakcie pobytu oferujemy:

Zapach chleba, smak tradycji www.chlebowachata.pl tel. 33 853 96 30

* * * *

ognisko z kiełbaską wieczorek taneczny korzystanie z zaplecza rekreacyjnego karta rabatowa na dodatkowe atrakcje (5-15% zniżki na rejsy spacerowe gondolą po Jeziorze Czorsztyńskim, przejazdy koleją linową, wypożyczenie rowerów i wiele innych)

DOM WYPOCZYNKOWY SZALAY I

ul. Jana Wiktora 16, Szczawnica

DOM WYPOCZYNKOWY SZALAY II

ul. Jana Wiktora 12, Szczawnica

tel. 18 262 20 83, kom. 606 399 304 e-mail: biuro@szalay.pl

WYPOCZYNEK Z LECZENIEM

w Busku Zdroju pobyty indywidualne

Stałe ceny przez cały rok! Turnus 7-dniowy 6 dni zabiegowych + 1 wizyta lekarska z 2 zabiegami - 877 zł z 3 zabiegami - 957 zł Turnus 14-dniowy 12 dni zabiegowych + 1 wizyta lekarska z 2 zabiegami - 1814 zł z 3 zabiegami - 1974 zł Cena dotyczy pobytów indywidualnych i zawiera: nocleg w pokoju dwuosobowym, całodzienne wyżywienie (śniadanie, obiad i kolację serwowaną), 1 wizytę lekarską oraz do wyboru 2 lub 3 zabiegi (1 podstawowy i 1 lub 2 uzupełniające) w pobliskim sanatorium 300 m od hotelu.

HOTEL GROMADA *** ul. Waryńskiego 10, 28-100 Busko-Zdrój tel. 41 378 30 01 (do 04) e-mail: buskohotel@gromada.pl www.buskozdroj.gromada.pl

Portal numer 1 dla seniorów

Beskidy

dla seniora

Cerkiew w Owczarach Wzniesiono ją w 1653 roku jako greckokatolicką cerkiew parafialną Opieki Matki Bożej. Po Akcji „Wisła” świątynię przejęła parafia rzymskokatolicka. Od 1956 roku, po powrocie części wysiedlonych mieszkańców do wsi, w cerkwi znów zaczęto odprawiać nabożeństwa greckokatolickie. Od 1998 roku cerkiew w Owczarach już oficjalnie jest wspólną siedzibą parafii greckokatolickiej i rzymskokatolickiej. Od połowy XVII wieku świątynia przeszła liczne remonty i przebudowy, a jej obecny kształt znacznie różni się od pierwowzoru, jednak całość niezmiennie zachwyca turystów. We wnętrzu budynku kryje się bogato złocony i rzeźbiony ikonostas z XVIII wieku. Znajdująca się w bocznym ołtarzu ikona przedstawiająca Chrystusa pochodzi z 1664 roku. Teren cerkwi otoczony jest kamiennym murem z dzwonnicą bramną. Cerkiew należy do szlaku architektury drewnianej województwa małopolskiego i jest wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. EK Źródła: www.beskid-niski.pl, www.lemko.pl

Beskidy

dla seniora REKLAMA

Cerkiew w Kotani, źródło: Wikipedia, fot. Dariusz Zając

SANATORIA DOLNOSLASKIE SPÓŁKA Z O.O.

www.sanatoria-dolnoslaskie.pl SANATORIUM UZDROWISKOWE „AZALIA“ W SZCZAWNIE-ZDROJU ZAPRASZA NA „TURNUS WIOSENNY” 7 dni już od 595 pln, 14 dni od 1190 pln Oferta obowiązuje: od 12 do 29.03.2015 oraz od 14.04 do 16.05.2015

„TURNUS ŚWIĄTECZNY – WIELKANOCNY“ W terminie od 30.03 do 13.04.2015

„ AZALIA“

7 dni już od 650 pln, 14 dni już od 1330 pln Informacje i rezerwacja: tel. 74 664 26 30 biuro.azalia@sanatoria-dolnoslaskie.pl

SANATORIUM UZDROWISKOWE „ZIMOWIT“ W DUSZNIKACH-ZDROJU ZAPRASZA DO UDZIAŁU W „PROGRAMACH DIETETYCZNO-TERAPEUTYCZNYCH“ Pobyty 2 lub 3 tygodniowe, w których kuracja uzdrowiskowa połączona jest z indywidualnie dobraną dietą dla uzyskania najlepszych efektów terapeutycznych i zdrowotnych.

Ceny pobytu 2-tygodniowego już od 2420 pln

„ZIMOWIT“

Informacje i rezerwacja: tel. 74 866 94 64 biuro.zimowit@sanatoria-dolnoslaskie.pl

W ofercie całorocznej: ͫ pobyty lecznicze, ͫ turnusy rehabilitacyjne ,

ͫ zabiegi fizjoterapeutyczne, ͫ pobyty hotelowe.

Finanse

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

Plastikowe pieniądze Porady eksperta część I

Noszenie przy sobie dużych kwot nie jest ani wygodne, ani bezpieczne. Jednak z drugiej strony tak trudno przewidzieć ile pieniędzy będzie nam potrzebne na zakupy. W sklepie kasjerki ciągle proszą o drobne, bank zamknął oddział, który był najbliżej domu, dodatkowo coraz więcej osób używa tych kart... Czy dzięki nim rzeczywiście czasami jest łatwiej, czy też jest to tylko niepotrzebny gadżet, którym nie warto sobie zawracać głowy? Wspólnie z panią Ewą i panem Markiem przyjrzyjmy się bliżej temu kawałkowi plastiku, który coraz częściej widoczny jest w naszym codziennym życiu. W pierwszym odcinku tego cyklu dowiemy się przede wszystkim, dlaczego warto mieć kartę, poznamy trzy typy kart, ich ogólną charakterystykę, przeanalizujemy proces płatności bezgotówkowej, a także poznamy koszty korzystania z takiego udogodnienia. Za ojca dzisiejszej koncepcji kart płatniczych uznaje się Amerykanina Franka McNamarę. W 1949 roku wybrał się na obiad w Nowym Jorku i podczas płacenia rachunku zdał sobie sprawę, że nie zabrał ze sobą portfela. Udało mu się jednak porozumieć z właścicielem restauracji. Pan McNamara pozostawił swoją wizytówkę obiecując, że należność ureguluje kolejnego dnia. Wydarzenie to zainspirowało go do stworzenia rozwiązania, dzięki któremu możliwe byłoby dokonanie płatności niezależnie od posiadania gotówki. Założona przez niego firma już rok później wydała pierwsze karty płatnicze. Od tego czasu karty przeżywają nieustanny rozwój. W Polsce pierwsza karta została wydana w 1991 roku, a dzisiaj funkcjonuje ich już około 34 milionów. Oznacza to, że statystycznie średnio 9 na 10 Polaków ma w portfelu jakąś kartę, średnio – bo wiele osób ma w portfelu więcej niż jedną kartę. Czy karty rzeczywiście mają przewagę nad gotówką? Tak, mają. Dlatego warto o nich wiedzieć

więcej. Po pierwsze, posiadając kartę zawsze mamy dostęp do naszych pieniędzy, niezależnie od tego gdzie jesteśmy. Po drugie, utrata karty nie oznacza utraty pieniędzy. Nasza emerytura nadal będzie bezpieczna w banku – nawet, jeśli karta zostanie nam skradziona. I wreszcie w niektórych miejscach, takich jak automaty komunikacji miejskiej czy zakupy w internecie, zapłacić można tylko kartą.

Pan Marek dostał z banku kartę płatniczą. Dowiedział się, że jest to karta debetowa, ale co to dokładnie oznacza? Najczęściej spotykanymi w Polsce rodzajami kart płatniczych są: karta debetowa, karta kredytowa oraz karta przedpłacona. Pomimo tego, że spełniają trochę inne role, to każdą z nich możemy płacić

za zakupy w sklepie oraz wypłacać gotówkę w bankomacie. Większość z nich umożliwia także zakupy w internecie. 1) Najczęściej spotykanym typem karty jest karta debetowa. Potocznie nazywana jest także kartą do konta lub bankomatową. Umożliwia korzystanie z pieniędzy zgromadzonych na koncie, do którego została wydana. Możemy nią wydać tylko tyle pieniędzy, ile mamy do dyspozycji na rachunku (wliczając w to dopuszczalny debet) i ani złotówki więcej. Kartą tą może posługiwać się tylko jej właściciel – sklep ma prawo zatrzymać kartę, jeśli ktoś inny będzie próbował nią zapłacić. 2) Drugi typ – karta kredytowa – nie jest powiązana z naszym kontem. Jak sama nazwa wskazuje, używając jej korzystamy z kredytu udzielanego przez bank. To oznacza, że pożyczamy pieniądze, które później będziemy musieli zwrócić. Kredyt ten jest dość wysoko oprocentowany, ale jeśli pieniądze oddamy w określonym czasie (zazwyczaj około miesiąca), to bank nie obciąży nas żadnymi kosztami. Oznacza to, że kartą kredytową możemy zapłacić za buty, na które pieniądze będziemy mieli w przyszłym miesiącu, ale jeżeli nie chcemy płacić dodatkowo za odsetki od kredytu, nie powinniśmy nią płacić za pralkę, jeśli wiemy, że będziemy ją spłacać przez kilka następnych miesięcy. Uwaga! Kartą kredytową nie powinniśmy wypłacać pieniędzy w bankomacie! Każda taka wypłata może wiązać się z wysoką prowizją, którą zostaniemy obciążeni. Kartą kredytową również może posługiwać się jedynie jej właściciel. 3) Ostatnim typem są karty przedpłacone, inaczej nazywane upominkowymi lub pre-paid (czyt. pripejd). Karty te działają podobnie jak popularne telefony „na kartę”. Możemy wydać tylko tyle, ile wcześniej na taką kartę wpłacimy. Co ciekawe, karty te najczęściej nie są przypisane do konkretnej osoby, więc możemy je nawet przekazać naszym najbliższym np. wnuczkom. Warto wiedzieć, że utrata karty przedpłaconej oznacza utratę pieniędzy na niej zgromadzonych.

Projekt „Popularyzacja kart płatniczych wśród seniorów” dofinansowany ze środków Narodowego Banku Polskiego.

Portal numer 1 dla seniorów Czy po samym wyglądzie kar- Pan Marek wie już, czym jego ty pan Marek może stwierdzić karta debetowa różni się od injaki to typ? nych typów kart. Ale nadal nie Niestety nie – tej informacji udzieli mu wyłącznie wie jak w praktyce z niej kobank. Karty płatnicze mogą różnić się wzorami i kolorami, rzystać. ale większość posiada te same elementy.

Awers karty zawiera: ͫ 16 cyfrowy numer karty, ͫ imię i nazwisko posiadacza karty, ͫ datę ważności karty – czyli miesiąc i rok, po którym karta przestanie działać, ͫ chip (czyt. czip) – uwaga niektóre karty mogą nie mieć chipa, ͫ logo organizacji kartowej (np. Visa, MasterCard), ich rola zostanie szerzej omówiona poniżej.

Przyjrzyjmy się temu zagadnieniu zaczynając od omówienia kosztów związanych z kartą debetową. Warto zauważyć, że niektóre z kart mają wszystkie z tych opłat a niektóre żadnej – zależy to od oferty konkretnego banku. Używając karty do konta możemy zetknąć się z następującymi opłatami: ͫ miesięczna opłata za posiadanie karty, ͫ opłata za wypłatę w bankomacie, ͫ opłata za sprawdzenie ilości pieniędzy na koncie, czyli salda, ͫ opłata za zmianę PIN-u do karty, ͫ opłata za ubezpieczenie karty.

Finanse

Omówmy te etapy bardziej szczegółowo. Pierwszym krokiem pana Marka jest poinformowanie kasjera o tym, że płatność będzie dokonywana kartą. Następnie powinien przekazać kartę kasjerowi, który włoży ją do terminala płatniczego (w niektórych sklepach terminal udostępniany jest klientowi w taki sposób, że może on sam włożyć kartę do terminala). Trzecim krokiem jest zatwierdzenie transakcji przez pana Marka. W zależności od banku, który wydał kartę zatwierdzenie transakcji przez pana Marka następuje poprzez:

a) wprowadzenie na terminalu kodu PIN Sprzedawca poinformuje pana Marka, że na terminalu należy wprowadzić kod PIN do karty. Kod PIN to czterocyfrowy kod, który pan Marek otrzymał z banku w poufnej kopercie. Zna go tylko pan Marek.

lub b) podpisanie rachunku

1. Poinformowanie sprzedawcy o tym, że płacimy kartą, 2. Przekazanie karty sprzedawcy lub samodzielne włożenie karty do terminala, 3. Zatwierdzenie transakcji PIN-em lub podpisem, 4. Odebranie karty i potwierdzenia transakcji.

Sprzedawca poinformuje pana Marka o konieczności złożenia podpisu na potwierdzeniu transakcji. Złożony przez pana Marka podpis musi zgadzać się z tym, który wcześniej złożył na swojej karcie. Konieczność zatwierdzenia transakcji (PIN-em lub podpisem) powoduje, że nawet jeśli karta zostanie skradziona, to złodziejowi trudniej będzie zrobić nią zakupy (choć niestety nadal będzie to możliwe). Po zatwierdzeniu transakcji sprzedawca oczekuje na potwierdzenie z banku, że transakcja może zostać dokonana. Po otrzymaniu odpowiedzi kasjer poinformuje o niej pana Marka. Na koniec odda kartę panu Markowi łącznie z paragonem dotyczącym zakupów oraz potwierdzeniem płatności kartą. Po ich otrzymaniu pan Marek może zabrać zakupy – jego konto zostanie pomniejszone o kwotę zakupów. Warto zauważyć, że czasami pieniądze z konta zostaną odjęte po 1-2 dniach, jest to normalne i wynika ze specyfiki rozliczeń kartą. Jeśli pan Marek otrzymał nową kartę debetową to najprawdopodobniej będzie ona także wyposażona w funkcjê płatności zbli¿eniowych (bezstykowych). W zależności od organizacji kartowej karta posiadająca tą możliwość będzie oznaczona symbolem podwójnej fali i znakiem paywave (dla kart Visa) lub znakiem paypass (dla kart MasterCard). Jeśli karta posiada tą funkcjonalność, to zapłata za zakupy będzie dla pana Marka dużo łatwiejsza. Załóżmy, że pan Marek robi zakupy za 45 zł. Po poinformowaniu o płatności kartą kasjer włączy terminal. Wystarczy, że pan Marek przyłoży kartę do terminala (karta nie musi być włożona do terminala, wystarczy, że zbliżymy ją na około 5 centymetrów) a transakcja zostanie potwierdzona! Nie ma konieczności podawania numeru PIN lub podpisywania rachunku. Ale ułatwienie to obejmuje tylko transakcje do kwoty 50 zł. Jeśli transakcja byłaby wyższa niż 50 zł pan Marek zostałby dodatkowo poproszony o jej zatwierdzenie kodem PIN. Pan Marek zostanie również poproszony o podanie numeru PIN, jeśli suma dokonywanych przez niego płatności zbliżeniowych przekroczy jakąś kwotę np. 300 zł. Jest to pewne zabezpieczenie na wypadek kradzieży karty. Złodziej nie będzie mógł nią płacić w nieskończoność - w pewnym momencie będzie musiał podać numer PIN. Warto pamiętać,

Karta pre-paid – jedna z kart płatniczych umożliwiająca wydanie tylko takiej ilości pieniędzy jaka została na nią wpłacona.

POS (terminal płatniczy) – urządzenie służące do przyjmowania płatności kartą, przypomina małą kasę fiskalną.

Chip – mikroprocesor znajdujący się w nowoczesnych kartach. Podnosi on poziom bezpieczeństwa karty.

Kod CVV2/ CVC2 - 3 cyfrowy kod, który musimy podać podczas zakupów w internecie.

Interchange – prowizja płacona przez sklep za płatność kartą. W Polsce wynosi nie wiecej niż 0,5% wartości zakupu.

Cashback – możliwość wypłaty kartą do konta pieniędzy podczas zakupów. Za każdym razem można wypłacić do 200 zł niezależnie od kwoty zakupów.

Na rewersie karty możemy znaleźć: ͫ pasek magnetyczny, ͫ miejsce na podpis posiadacza karty, ͫ kod CVV2 lub CVC2 – czyli 3 cyfrowy kod, który musimy podać podczas zakupów w internecie, ͫ informacje o banku, który wydał kartę oraz numer telefonu, pod który należy zadzwonić, aby zastrzec kartę. Warto wiedzieć, że transakcja kartą płatniczą wymaga przeważnie współpracy czterech podmiotów: sklepu, agenta rozliczeniowego, organizacji kartowej oraz banku. Prześledźmy ten system na przykładzie zakupów w sklepie. Klient decyduje się na płatność kartą za zakupy. Sprzedawca wprowadza informacje o transakcji umieszczając kartę w terminalu płatniczym. Terminal (nazywany też POS-em), czyli urządzenie przypominające małą kasę fiskalną, przekazuje informację o transakcji do agenta rozliczeniowego. Agent rozliczeniowy (np. Elavon, eCard lub First Data) to firma która dostarcza do sklepów systemy umożliwiające bezpieczne dokonywanie transakcji kartami. Agent rozliczeniowy jest również odpowiedzialny za przekazanie informacji o transakcji ze sklepu do organizacji kartowej, która wydała kartę (np. Visa lub MasterCard). Organizacja kartowa określa, który bank wydał kartę i przekazuje mu informacje o transakcji. Bank po otrzymaniu tej informacji określa czy posiadacz karty posiada wystarczającą ilość pieniędzy na zakupy. Jeśli tak to bank odpowiada (tą samą drogą), że transakcja może zostać zrealizowana. Sklep wyda towar dopiero, kiedy otrzyma takie potwierdzenie. Zazwyczaj całość tej komunikacji trwa kilka sekund. Skoro sklepy muszą płacić prowizje od zakupów kartą, to dlaczego w ogóle je przyjmują? Brak możliwości zapłaty kartą spowoduje, że mniej klientów przyjdzie na zakupy, co przełoży się na zmniejszenie zysków. Dodatkowo, obsługując karty sklep oszczędza na obsłudze gotówki – jej transporcie i przechowywaniu.

W większości banków posiadanie karty do konta związane jest z kosztem od kilku do kilkunastu złotych miesięcznie. Pan Marek może zostać zwolniony z tej opłaty, jeśli w danym miesiącu wyda za pomocą karty odpowiednią kwotę (np. 100 zł). Opłata za wypłatę w bankomacie nie jest pobierana, jeśli wypłaty dokonamy w urządzeniach wskazanych przez bank. Jeśli zdecydujemy się jednak na wypłatę w urządzeniu np. innego banku możemy zostać obciążeni kwotą około kilku złotych. Warto wiedzieć, że na rynku istnieją także karty umożliwiające darmową wypłatę w dowolnym bankomacie. Dwie kolejne opłaty mogą być pobrane podczas transakcji w bankomacie, jeśli pan Marek zdecydowałby się na sprawdzenie ilości pieniędzy, która mu pozostała lub zmianę kodu PIN przypisanego do karty. Przed wykonaniem którejkolwiek z tych operacji sprawdź w cenniku banku z jakim kosztem związana jest dana operacja. Jeśli masz wątpliwości, skontaktuj się z pracownikiem banku. Jedną z podstawowych operacji kartą debetową jest zapłata za zakupy w sklepie. Już na wstępie warto zauważyć, że cena towaru zawsze będzie ta sama – niezależnie od tego czy pan Marek będzie płacił gotówką czy kartą. Prowizje związane z transakcją kartą zawsze obciążają tylko sklep. Co powinien zrobić pan Marek, jeśli za zakupione rzeczy będzie chciał zapłacić swoją kartą do konta? Wystarczą 4 łatwe kroki:

Słowniczek

Agent rozliczeniowy - np. Elavon, eCard lub First Data - to firma która dostarcza do sklepów systemy umożliwiające bezpieczne dokonywanie transakcji kartami.

Paywave/paypass – technologia umożliwiająca zapłatę przez zbliżenie karty. W przypadku zakupów do 50 zł PIN nie będzie od nas wymagany.

Projekt „Popularyzacja kart płatniczych wśród seniorów” dofinansowany ze środków Narodowego Banku Polskiego.

Finanse

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

3. Wybranie typu operacji – wybieramy „wypłata”, 4. Określenie kwoty wypłaty, 5. Określenie czy chcemy otrzymać potwierdzenie wypłaty, 6. Odebranie karty, 7. Odebranie pieniędzy.

że nie wszystkie sklepy wyposażone są w terminale umożliwiające zbliżeniowe płatności za zakupy. Między bajki można włożyć opowiadany mit jakoby ktoś mógł nas okraść niepostrzeżenie podchodząc np. do naszej torby z odpowiednim urządzeniem przechwytującym dane karty. Karta jest zabezpieczona przed takimi próbami. Wieloma kartami do konta można także zapłacić za zakupy w internecie. Nie wszyscy korzystają z tej możliwości, mimo że procedura jest bardzo łatwa. Robiąc zakupy w sklepie internetowym, po wybraniu swoich zakupów, jako formę płatności wybieramy kartę płatniczą. Automatycznie powinniśmy wtedy zostać przeniesieni na stronę agenta rozliczeniowego obsługującego dany sklep. Na formularzu płatności zostaniemy poproszeni o podanie numeru karty, daty jej ważności oraz kodu CVV2/ CVC2 – wszystkie te informacje wydrukowane są na naszej karcie. Niektórzy agenci mogą również wymagać od nas podania naszego imienia, nazwiska oraz adresu zamieszkania, nie bójmy się ich podać – zostaną one wykorzystane tylko na potrzeby tego zakupu. Pamiętajmy jednak o tym, aby w internecie płacić tylko w sklepach, które nie budzą zastrzeżeń co do rzetelności. Jeśli niepowołana osoba weszłaby w posiadanie naszych danych, łatwo moglibyśmy się stać ofiarą oszustwa. Kartą do konta możemy również wypłacić pieniądze z bankomatu. Jest to sposób nieporównanie szybszy niż wypłata w okienku bankowym. Nie tylko bankomatów jest więcej, ale także, dzięki ich atrakcyjnemu rozmieszczeniu (w sklepach czy centrach miast), zaoszczędzamy czas, który musielibyśmy spędzić w kolejkach. Warto zaznaczyć, że w zależności od banku, w którym mamy kartę wypłaty, w niektórych bankomatach mogą być dla nas bez-

płatne, a za wypłatę w innych zostaniemy obciążeni opłatą. O listę bezpłatnych bankomatów możemy zapytać w banku. Aby wypłacić pieniądze z bankomatu potrzebujemy kartę oraz PIN. Pierwszym krokiem jest prawidłowe włożenie karty do bankomatu. Miejsce jej włożenia zazwyczaj jest wyraźnie oznaczone, często opatrzone rysunkiem i migającymi światełkami. Kartę zawsze wkładamy chipem do przodu w taki sposób abyśmy wkładając mogli widzieć numer karty a pasek magnetyczny był niewidoczny (był na spodzie karty). Następnie bankomat wyświetli na ekranie informacje o tym, jakie czynności można wykonać. Aby wypłacić pieniądze najczęściej będziemy wykonywać następujące kroki:

1. Wybór języka – wybieramy polski lub, jeżeli jesteśmy za granicą, taki, jaki jest dla nas dogodny, 2. Wprowadzenie kodu PIN. Uwaga! Pamiętaj, że trzykrotne błędne wprowadzenie PIN-u spowoduje zatrzymanie karty przez bankomat. Jeśli tak się stanie, na bankomacie umieszczone są informacje, gdzie należy się zwrócić, aby kartę odzyskać,

Pamiętajmy, aby zawsze zabierać z bankomatu kartę, gotówkę oraz potwierdzenie wypłaty, jeśli wybraliśmy taką opcję. Kartą debetową pieniądze można wypłacać nie tylko w bankomacie. Inną metodą jest skorzystanie z funkcjonalności cashback (czyt. keszbek), dzięki niej pieniądze wypłacimy w sklepowej kasie. Jak wygląda taka wypłata? Wystarczy, że podczas płacenia w sklepie kartą debetową poinformujemy kasjera, że chcielibyśmy dodatkowo wypłacić np. 30 zł. Poza tym transakcja przebiega identycznie jak podczas zwykłych zakupów – potwierdzamy ją PIN-em lub podpisem. Maksymalnie możemy w ten sposób wypłacić 200 zł, przy czym kwota zakupów nie ma znaczenia – może być niższa niż ta, którą wypłacamy. Jeśli jednak potrzebujemy większej kwoty, to cashback możemy powtórzyć kilka razy tego samego dnia – nie ma ograniczeń, jedynym warunkiem jest jednoczesne dokonanie zakupu kartą. Zaletą cashbacku jest to, że pieniądze uda nam się wypłacić nawet, jeśli w pobliżu nie ma żadnego bankomatu (np. podczas wczasów nad morzem). W zależności od banku operacja ta może być płatna lub nie. Należy pamiętać, że cashback dostępny jest jedynie w sklepach oznaczonych logo cashback – a więc nie we wszystkich. Funkcjonalnością, która może być dodawana do karty debetowej są płatności mobilne. Jest to nowość na polskim rynku i polega na tym, że plastikowa karta zostaje zastąpiona innym urządzeniem np. telefonem lub naklejką. Płatność następuje podobnie jak w przypadku płatności bezstykowych, poprzez przyłożenie urządzenia do terminala akceptującego płatności zbliżeniowe. Podsumowując należy pamiętać że karta debetowa oferuje nam szereg udogodnień w stosunku do płatności gotówką. Jednym z najważniejszych jest łatwy i szybki dostęp do naszych pieniędzy, bez konieczności noszenia przy sobie dużych sum. Dodatkowo, jeśli aktywnie z niej korzystamy, to w większości banków będzie ona dla nas bezpłatna.

Autor artykułu: Artur Strzelczyk - doktor finansów, specjalista z zakresu produktów finansowych dla konsumentów, zajmował stanowiska menadżerskie w kilku polskich bankach, wykładowca.

W części drugiej naszego cyklu poświęconego kartom dowiemy się między innymi: na co zwracać uwagę używając karty kredytowej, jakie są zasady bezpiecznego używania kart oraz co zrobić, jeśli stracimy kartę.

Projekt „Popularyzacja kart płatniczych wśród seniorów” dofinansowany ze środków Narodowego Banku Polskiego.

Portal numer 1 dla seniorów

Finanse

REKLAMA

ul. Rakowicka 35a tel.: 12/411 47 76 (sob. 8.00-14.00) ul. Reduty 1 tel.: 12/411 35 26 cm. Grębałów tel.: 12/645 31 61 cm. Podgórze tel.: 12/656 55 11

ZAKŁADY POGRZEBOWE Przedsiębiostwo Usług Komunalnych Sp. z o.o.

BEZGOTÓWKOWE ROZLICZANIE POGRZEBÓW

UNIWERSYTETY TRZECIEGO WIEKU - MAŁOPOLSKA

BIBLIOTEKI KLUBY SENIORA ORGANIZACJE SENIORALNE SKLEPY PODWAWELSKIEJ SPÓŁDZIELNI SPOŻYWCÓW UWAGA! Gazeta jest dostarczana do ww.

DYŻUR CAŁODOBOWY

RÓWNIEŻ W NIEDZIELĘ I ŚWIĘTA

www.puk.krakow.pl

Gdzie znajdziesz Gazetę Senior? UNIWERSYTETY TRZECIEGO WIEKU- KRAKÓW

wszystkie punkty czynne od pn do pt w godzinach od 7:30 do 15:30

tel.: 12/411 45 02 tel.: 12/411 45 04

Umiera się nie dlatego, aby przestać żyć, lecz po to by żyć inaczej Paulo Coelho

Portal numer 1 dla seniorów

punktów do ok. 7 dni od daty publikacji i dostępna do wyczerpania nakładu przeznaczonego na dany punkt. Jeśli chcą Państwo mieć gwarancję otrzymania każdego wydania gazety, zapraszamy do skorzystania z prenumeraty. Pełna lista dystrybucji na www.gazetasenior.pl w zakładce dystrybucja czasopisma.

Niezbędnik

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

Finanse

Ośrodek Wypoczynkowy Star 59 866 51 45

Narodowy Bank Polski www.nbp.pl

SKOK SKARBIEC

Kraków, ul. Starowiślna 33 Niepołomice, ul. Parkowa 10

Łeba, ul. Brzozowa 16

32 756 81 33 32 756 81 04

Opieka Dom seniora „Pogodne Dni” 18 441 30 73

Sanatoria Dolnośląskie Azalia Szczawno-Zdrój Ziemowit Duszniki-Zdrój

74 664 26 30 74 866 94 64

Sanatorium Uzdrowiskowe „ORW Kołobrzeg – Podczele”

94 35 431 16

Uzdrowisko Wysowa

18 353 20 54

Willa Zosieńka

18 471 72 70

Dąbrowa 220 33-311 Wielogłowy

Kołobrzeg, ul. Koszalińska 72

Dom Spokojnej Starości FiliŻanka

Wysowa-Zdrój 149

506 961 724

32-864 Gnojnik, Gnojnik 690

Muszyna, Żegiestów 35

Ostatnia droga Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych, Kraków

12 411 45 02

ul. Rakowicka 35a ul. Reduty 1 cm. Grębałów cm. Podgórze

12 411 47 76 12 411 35 26 12 645 31 61 12 656 55 11

Turystyka

Zakupy Krzesłka schodowe, schodołazy

Sklepy Podwawelskiej Spółdzielni Spożywców

Hala Targowa,al. Daszyńskiego 3 Porcelanowy Świat, os. Urocze 1 Spożywczy, al. 29 Listopada 57/59 Spożywczy Monopolowy, al. Pokoju 33 Spożywczy, al. Pokoju 20 Spożywczy, al. Pokoju 14 Delikatesy Monopolowy, Rynek Główny 34 Spożywczy, ul. Brodowicza 5b Spożywczy, ul. Na Szaniec 14 Mięsny, ul. Na Szaniec 14 Spożywczy, os. Ugorek 10 Spożywczy, ul. Meissnera 30

33 817 86 56

Biuro Podróży Arion Touroperator

12 632 01 50

Biuro Podróży „Galeon”

12 642 26 20

Buksa Travel

33 811 77 26

Zdrowie i Uroda

Chlebowa Chata

33 853 96 30

Active Woman

Domy wypoczynkowe Szalay

18 262 20 83

Befado Obuwie

Hotel Gromada ***

41 378 30 01

Ośrodek Rehabilitacyjno Wypoczynkowy KRAKUS

33 877 65 39

Kraków, ul. Karmelicka 32 Kraków, os. Górali 5

Bielsko-Biała, ul. Orkana 5 www.chlebowachata.pl

Szczawnica, ul. Jana Wiktora 12 i 16

Busko-Zdrój, ul. Waryńskiego 10

Zawoja – Widły 1819

Ośrodek Wypoczynkowy Savana Brenna, ul. Jawornik 42

33 853 63 04

12 296 16 23

Fielmann (optyk), Kraków Bonarka City Center, ul. Kamieńskiego 11 Galeria Krakowska, ul. Pawia 5 REKLAMA

12 430 00 00

ul. Kopernika 32

Medikol Aparaty Słuchowe os. Teatralne 4A ul. Miechowity 21A ul. Grota Roweckiego 9

Medivox

Kraków, ul. Dietla 111/3 Kraków, Al. Pokoju 4 Kraków, ul. Strzelców 15 Kraków, ul. Pachońskiego 12 Chrzanów, ul. Sokoła 30 Trzebinia, ul. Harcerska 13 Olkusz, ul. Skwer 6

12 685 58 70 12 307 05 10 12 307 17 57 12 421 57 60 12 417 40 08 12 418 00 44 12 415 04 30 32 623 21 55 32 711 83 51 516 902 923

Kraków, ul. Teligi 8 Kraków, Os. Złotej Jesieni 1 Wieliczka, ul. Szpunara 8c

12 352 29 15 12 352 33 89 12 352 35 83

Opti Expert

518 118 968

Kraków, ul. Pawia 5a

POLOCARD®

Lek dostępny w aptekach

Studio Tańca Pierwszy Taniec

601 800 878

Studio Urody Cameleonia „Kamienica pod Słońcem”

12 422 26 99 733 683 833

Kraków, ul. Grzegórzecka 12/8a

Kraków, ul. Miodowa 32/2

ul. Świdnicka 28/206 C, Wrocław www.czerwonyportfelik.pl redakcja@czerwonyportfelik.pl

505 151 952

www.facebook.com/JestesmyWTymSamymWieku

Kraków, ul. Siedleckiego 7 Sklep „Obuwie na stopę cukrzycową” www.drorto.pl Preparat dostępny w wybranych aptekach oraz na stronie www.Bivanol.pl

Krakowskie Centrum Medyczne

Redakcja

Kraków, ul. Józefińska 11

Bivanol

503 121 028

www.mediasklep24.pl Bolszowy, ul. Gaikowa 41A

Marmed

www.windy-schodowe.pl

Apartamenty Parkowe RESORT & SPA

www.apartamentyparkowe.pl

692 449 474

GREKOS

22 228 20 13 505 869 113

12 298 66 81 12 428 91 50

Telefon Zaufania dla Seniora 22 635 09 54 poniedziałki w godz. 17-20 wtorki w godz. 9-12 środy i czwartki w godz. 17-20 środy w godz. 14-16 dyżur na temat choroby Alzheimera