Debullar 2018. Concello de Rois

Debullar Concello de Rois. Revista informativa municipal Número 2 | Decembro 2018

Música de Rois en Venecia Integrantes da Escola Municipal de Música e do OCT Chorima, no primeiro intercambio musical • Programas integrais de emprego cunha alta inserción laboral • Exhibición de creatividade infantil no Día da Muller • Homenaxe no Santo Isidro a María Sóñora e Juan Manuel López • Medio cento de persoas reciben axuda no fogar • Máis de cento trinta participantes nas escolas deportivas

R UN LUGAR EN

OI S

verde UN LUGAR ONDE

vivir 2

CONCELLO DE ROIS

CONCELLO DE

Rois

SAÚDO DO ALCALDE

Ampliamos horizontes dando a coñecer o noso

P

rezadas veciñas e veciños: Concienciar a nosa xuventude de que todos formamos parte dun proxecto moito más grande que o noso municipio, fomentar o seu interese por coñecer outros pobos e outras culturas e inculcarlles aos máis novos o afán por seguir formándose e non ter medo a poñer en marcha novas iniciativas foron algúns dos motivos polos que o Concello de Rois promoveu e financiou este ano o primeiro intercambio da Escola Municipal de Música e do Obradoiro de Cultura Tradicional Chorima con centros educativos de Venecia, unha das cidades con maior tradición musical do continente. Persoalmente estou convencido de que, nun mundo globalizado como o que nos tocou vivir, a mellor forma de potenciar e preservar as nosas máis profundas tradicións é dándoas a coñecer máis aló das nosas fronteiras, como demostrou o alumnado e profesorado da Escola de Música e de Chorima, que foron quen de emocionar o público italiano coas súas actuacións en Venecia, do mesmo xeito que, durante a súa estadía na nosa terra, os venecianos foron quen de animarnos a seguir apostando pola música como unha forma de enriquecernos cultural e persoalmente. O mozo Hyblo Veca soubo resumilo perfectamente: “Este intercambiou axudoume a medrar como persoa e como músico”, algo co que todos e todas coin-

este ano, conxuntamente co Concello de Brión, empezamos a recuperar e potenciar o Castro Lupario, limpando toda a súa contorna e querendo aproveitar todo o que nos deixaron os nosos ancestros para afrontar con optimismo un futuro que se presenta ilusionante.

Ramón Tojo Lens Alcalde de Rois cidimos e que, penso tamén, axuda a que entre todos e todas fagamos unha Europa máis grande.

Como máis grande foi o resultado da unión de forzas entre o Concello e Chorima para poñer en valor a tradición musical e a contorna do municipio fusionando no Festival Naturfest os dous eventos que se viñan celebrando por separado. A resposta do público veu a confirmar que o traballo conxunto axudaranos a medrar como pobo e a que o nome de Rois soe cada vez con máis forza alén das nosas fronteiras. Algo ao que tamén axuda a presenza de mozos e mozas de diferentes países no campo internacional de traballo do Castro de Socastro, que volverán ás súas casas coñecendo un pouco máis de Rois e das nosas máis profundas tradicións e historia. Por iso

Recoñecer e dar a coñecer o traballo que fixeron algúns dos nosos veciños e veciñas é o motivo polo que este ano distinguimos na festa do Santo Isidro o labor de María Sóñora Fontenla e Juan Manuel López Míguez. Pero non só queremos mirar o pasado, porque en Rois podemos presumir de que temos xuventude emprendedora capaz de sobresaír a nivel nacional e internacional como fan os deportistas Martín Bouzas ou Inés Castaño, por citar só dous exemplos. Como podedes ver nas seguintes páxinas, imos debullando moitas das iniciativas que, durante os últimos doce meses, se foron promovendo dende o Concello ou coas que colaboramos, dende o deporte, ata o teatro, a literatura, as artes e tamén a artesanía e iniciativas de todo tipo. Un traballo que é posible grazas á colaboración de moitos veciños e veciñas, de traballadores e traballadoras municipais, así como dos membros da Corporación. Grazas a esta unión de forzas estamos contribuíndo a facer de Rois un municipio no que querer vivir.

SUMARIO

9

A metade dos participantes dos PIE Terras de Iria acadaron un emprego tras a formación

13

Música e natureza danse a man no Festival Naturfest que organizaron Concello e Chorima

14

Homenaxe no Santo Isidro a María Sóñora e Juan Manuel López ante centos de persoas

18

Nenas e nenos de Rois amosan a súa creatividade no concurso organizado polo Día da Muller

20

Alumnado da Escola de Música amplía horizontes no intercambio con dous centros de Venecia

32

O servizo municipal de Axuda no Fogar permítelle a medio cento de veciños vivir na súa contorna

34

Máis de 140 persoas coñecen as excelentes paisaxes de Rois no XV Día da Bicicleta

55 10 16 19 23 27 28 31 35 37

Directorio municipal Concello de Rois Lugar de Samil, 1 15911 Oín (Rois). A Coruña Tels.: 981 404 109 / 981 904 182 www.condelloderois.org correo@rois.es facebook.com/ConcellodeRois Oficina Municipal de Urdilde Tel.: 981 805 135 Edificio Multiúsos de Rois Tel.: 981 816 061 Xulgado de Paz Tel.: 981 804 088 Centro de día Urdilde-Rois Tel.: 981 800 810 Centro de saúde de Urdilde Tels.: 981 805 137 Centro de saúde de Rois Tel.: 981 952 992 Hospital de Santiago Tel.: 981 950 000

Sorribas e Urdilde contarán con novas depuradoras

Alianza de Rois e Brión para potenciar o Castro Lupario Éxito de publico no I TeatRois e na II Mostra de Teatro Camiño das Letras e Serán da Lingua no mes de maio Artesanía para promocionar o Camiño Porotugués DiverVerán e DiverNadal para fomentar a conciliación Viaxes a Andalucía e Galicia con vertente festiva e cultural Estudan ampliar instalacións da escola infantil Galiña Azul Máis de 170 persoas estrean o sendeiro das Penicias Grande afluencia ás escolas e actividades deportivas

Debullar Urxencias médicas: 061 Farmacia de Rois Tel.: 981 804 444 Farmacia de Urdilde Tel.: 981 805 233 Escola infantil ‘A Galiña Azul’ Tel.: 981 804 488 CPI Os Dices-Rois Tel.: 881 866 890 CEIP O Pumar-Urdilde Tel.: 881 866 365 Garda Civil Tel.: 981 810 091 Grupo de emerxencias (Protec. Civil) 112 | 981 812 929 | 670 810 910 Incendios: 085 Permisos de queima: 012 Planta de reciclaxe de Servia: Tel.: 981 191 240

Edita Concello de Rois Deseño, maquetación e textos Alicentis SL Fotografías Concello de Rois, Alicentis, Get Brit, Andaina Bisbarra do Sar, Liga Galega de Moto de Campo, Asociación Amipa, CD Rois, SD Urdilde Revisión de textos Inmaculada Seage, Rosario Ríos, Anayansi Singh e Roberto C. Agrelo Impresión Gráficas Lasa Depósito Legal: C 425-2018 Decembro 2018. Publicación gratuíta do Concello de Rois.

Permítese a reprodución sempre que se cite a fonte.

DESENVOLVEMENTO LOCAL

Sorribas e Urdilde terán novas depuradoras

A

recuperación dos ecosistemas fluviais e a mellora ambiental das augas dos ríos do concello de Rois quedarán garantidas grazas á instalación de dúas novas depuradoras, do mesmo xeito que mellorarán os servizos básicos á poboación de forma moi notable cun novo abastecemento de auga.

Nas parroquias de Sorribas e Urdilde levaranse a cabo as obras de saneamento e abastecemento de augas grazas a unha achega de medio millón de euros da Consellería de Medio Ambiente e Ordenación do Territorio. Así, con este orzamento daráselle unha solución á situación de saneamento nestes puntos do municipio que, ata o de agora, contaban con augas tratadas por unhas estacións depuradoras que non prestaban o servizo de forma axeitada, pola antigüidade das instalacións e

polo crecemento poboacional. Por isto, propúxose en cada unha destas zonas a instalación dunha nova depuradora que atenda non só á demanda actual, senón tamén á que poida existir nun futuro.

No caso da parroquia de Sorribas construirase unha nova depuradora compacta para tratar as augas residuais dos núcleos de Esta actuación permitirá poboación, recuperar os conectando ecosistemas coa existente, fluviais e que non premellorará os senta un funservizos básicos á cionamento poboación óptimo. Mentres, en Urdilde as obras consisten na demolición e retirada da instalación existente e a construción dunha depuradora de maior capacidade e calidade.

Esta actuación é unha aposta pola mellora das augas e a conservación do ambiente no municipio de Rois, no que xa se teñen dado mostras de cooperación da Xunta, a través de Augas de Galicia, e o Concello.

Esta colaboración entre ambas as dúas administracións permitiu levar a cabo outros investimentos en materia de infraestruturas hidráulicas, como a ampliación do abastecemento e saneamento en Macedos, cun importe de case 230.000 euros. Con esta actuación, ademais de ofrecer un mellor servizo á veciñanza, recupéranse zonas degradadas polas achegas nos distintos ecosistemas fluviais e acádase unha mellora ambiental da calidade das augas. Na firma do convenio coa entón conselleira Beatriz Mato estiveron presentes o alcalde de Rois, Ramón Tojo, e o tenente de alcalde, Manuel dos Santos.

CONCELLO DE ROIS

5

Melloras viarias para facilitar a mobilidade

O

plan de obras do Concello de Rois dedicouse durante o exercicio 2018 fundamentalmente ao acondicionamento da rede viaria municipial e ao dos interiores de diferentes núcleos coa finalidade de facilitar a mobilidade da veciñanza, actuacións que se complementan coas tarefas que están desenvolvendo os integrantes do obradoiro dual de emprego para acondicionar algunhas das infraestruturas, sobre todo as destinadas á infancia. A inversión en obras, entre as achegas doutras administracións e os fondos propios municipais, supera os seiscentos mil euros, aos que hai que engadir o compromiso doutro medio millón para as depuradoras de Sorribas e Urdilde.

No que se refiere ao plan de obras, dende o Concello acometeuse a ampliación da rede de abastecemento de auga e de pluviais en Lamego e San Lorenzo de Seira, e proximamente vaise actuar na rede de sumidoiros e de pluviais tamén nos Vilares, ademais dos accesos a estas localidade, así como a de Infesta, na que se van mellorar considerablemente as pistas interiores. Outras das aldeas que viron ou que van ver como melloran as pistas interiores son as de Espiñeira, Xei, Agrafoxo, Faro, Duei, Fufelo e A Meana. No caso de Espiñeiras as obras están xa rematadas, e nas demais executaranse nos primeiros meses do ano 2019, xa que se atopan en fase de contratación.

Na parroquia de Buxán está prevista a construción dun parque infantil, para que nenas e nenos teñan un lugar onde poder xogar. O resto das obras incluídas no plan de actuación afectan fundamentalmente á mellora e rehabilitación do firma de diferentes estradas, como a mellora dos accesos dende a CP 7410 a Ferreiros, en San Miguel de Costa, ou da capa de rodadura da vía que une a

PLAN DE OBRAS. CONCELLO DE ROIS

Ampliación do abastecemento e pluviais en Lamego, San Lorenzo de Seira Acondicionamento de firme na vía de Urdilde a Casal de Poño Acondicionamento de interiores en Espiñeira-Buxán Rehabilitación de firme en vial de Beade a Cernán (en contratación) Rehabilitación de firme de Vilachán a Porto e Beade (en contratación) Interiores en Xei e Agrafoxo e rede de sumidoiros e pluviais nos Vilares (en contratación) Accesos aos Vilares e accesos a interiores en Infesta (en contratación) Interiores en Faro e Duei, e pistas en Aldea Grande e O Casal (en contratación) Interiores en Fufelo e A Meana, e parque infantil en Buxán (en contratación) Mellora da capa de rodadura da vía dende a estrada CP4702 ata AC543 e Sabacedo Accesos dende CP7410 a Ferreiros, San Miguel de Costa

6

CONCELLO DE ROIS

estrada CP4702 coa AC543 –que comunica Rois con Noia– e Sabacedo.

A obra que vai supoñer unha maior inversión é a rehabilitación do firme da estrada que comunica Vilachán con Porto Beade, que se executará a principios de ano. A mellora da capa de rodadura da estrada que vai de Beade a Cernán e a que une Urdilde con Casal de Poño son outras das inversións realizadas polo concello.

Nova planta baixa na unitaria dos Dices co obradoiro dual de emprego A vella escola unitaria dos Dices contará cunha nova planta baixa a principios do 2019, despois do traballo de rehabilitación que están a facer os alumnos-traballadores roisenses do obradoiro dual de emprego Terras de Iria V, no que tamén participan os concellos de Padrón e Dodro.

Neste caso, estanse a recebar todas as paredes, colocar alicatado no chan, colocar novas portas e tamén adecentar as ventás, sen descartar a substiución das mesmas para acadar unha mellor eficiencia enerxética e que non se perda tanta calor.

A mediados de decembro, o alcalde fíxolles unha visita aos membros do equipo para interesarse polo estado das obras.

No obradoiro dual de emprego Terras de Iria V participan 20 persoas desempregadas, das que 6 son de

Rois, 10 de Padrón e 4 de Dodro, e consta de dúas especialidades: actividades auxiliares en viveiros, xardíns e centros de xardinaría e operacións auxiliares de acabados ríxidos e urbanización. A Consellería de Economía, Emprego e Industria financia esta formación cun orzamento de 290.000 euros. Os alumnos traballadores formaranse durante os 9 meses de duración deste obradoiro.

En Rois, ademais da mellora da planta baixa da unitaria dos Dices, os integrantes deste obradoiro dual de emprego van adecentar, cortando herba e maleza, as contornas do edificio multiúsos, da nave almacén e da escola e parque infantil da Peruca, dos parques infantís de Augasantas, Urdilde e Lamego, así como da piscina de Senra, e da pista polideportiva e parque infantil de Ribasar.

CONCELLO DE ROIS

7

Porta aberta ao mercado laboral co PIE Terras de Iria IV

U

n total de 85 veciños e veciñas desempregados dos municipios de Rois, Dodro e Padrón beneficiáronse do Programa Integrado de Emprego Terras de Iria IV, promovido polos tres concellos e subvencionado pola Consellería de Economía, Emprego e Industria. Esta cuarta edición do programa formativo estivo centrada nas especialidades máis demandadas polas empresas da comarca do Sar e arredores: metal, conserva, alimentación e distribución (supermercados) e pel. Así, o plan impartiu un total de 1.500 horas, o que equivale a dous cursos de Formación Profesional.

O obxectivo principal do PIE foi mellorar a formación dos participantes e incrementar as súas posibilidades de inserción laboral. Os beneficiarios foron menores de 30 anos con ou sen cualificación, perceptores de prestación por desemprego, parados de longa duración e maiores de 45 anos.

Dos 85 alumnos, 47 foron homes e 38 mulleres. Por concellos, 25 foron de Rois, mentres que 41 foron de Padrón e 19 de Dodro.

Ademais da formación específica recibida durante nove meses en cada unha das catro especialidades, o programa incluíu cursos transversais de ofimática, inglés, busca de emprego mediante o uso de novas tecnoloxías, mobilidade laboral nacional e internacional e experiencias empresariais, entre outros.

8

CONCELLO DE ROIS

Formación no Este programa incluíu cursos de mecanizado, carpintería metálica, soldadura TIG, manexo ámbito do metal de carreta elevadora e de ponteguindastre.

Sector da conserva As empresas Fesba e Congalsa colaboraron co programa de elaboración de conservas e produto conxelado, permitíndolles ás persoas participantes coñecer as súas instalacións.

Como formación complementaria recibiron cursos de manipulación de alimentos, entre outros.

Alimentación e distribución

Para os supermercados, ofrecéronse cursos de dependente de sector de frescos, caixeiro-repoñedor e manipulador de alimentos.

Manufactura Os trece participantes recibiron 150 horas de formación na produción de manufacturas do coiro do coiro mediante procedementos industriais e artesanais.

A metade dos participantes atoparon traballo

A

clave do éxito do PIE Terras de Iria IV é a combinación de accións de formación con sesións de orientación, prácticas laborais, prospeccións de empresas e intermediación laboral. Todo isto, unido á colaboración de moitas das empresas da comarca do Sar, fixo que a ocupabilidade dos participantes no programa integrado superase o 50 por cen-

to. Así, no mes de setembro un total de 43 participantes xa tiña acadado un contrato laboral. Ao igual que ocorrera en anos anteriores, estes datos de inserción laboral superaron os requisitos establecidos pola propia Consellería de Economía, avalando así a aposta dos concellos de Rois, Padrón e Dodro para mellorar as expectativas de futuro da veciñanza.

Prevención de riscos laborais

O Grupo de Emerxencias Supramunicipal de Padrón colaborou no desenvolvemento práctico de técnicas de extinción de incendios e primeiros auxilios, como parte da formación sobre prevención de riscos laborais.

Orientacións para o emprendemento

O PIE acolleu sesións informativas sobre mobilidade e emprego e, tamén, acerca de experiencias empresariais, nunha xornada na que se ofreceron as claves para emprender e poñer en marcha un novo proxecto.

Un cento de prazas para o PIE Terras de Iria V A Agrupación de Concellos do Sar afianza a súa aposta polas políticas de emprego coa posta en marcha dun novo Programa Integrado de Emprego Terras de Iria V, que oferta 100 prazas a desempregados menores de 30 anos, maiores de 45, mulleres, perceptores de prestacións e parados de longa duración. A oferta formativa é moi variada e distribúese en cinco especialidades ou sectores: metal, comercio, hostalaría, servizos (atención sociosanitaria) e transporte (obtención do carné de camión e CAP), todas elas con posibilidade de inserción laboral.

Obradoiro de emprego Xuventude en Acción sobre o sector turístico Os concellos de Rois, Padrón e Dodro promoven o Obradoiro de Emprego Xuventude en Acción 2018, centrado na especialidade de promoción turística local e información ao visitante e dirixido a dez mozas e mozos menores de 30 anos. Esta acción formativa toca temas como a creación de pa-

quetes turísticos culturais e naturais aproveitando os propios recursos da comarca. Ademais, durante os seis meses que dura este obradoiro, o alumnado accede a un contrato de formación e aprendizaxe. Está financiado pola iniciativa de Emprego Xuvenil e o Fondo Social Europeo.

CONCELLO DE ROIS

9

O Castro de Socastro enriquece o patrimonio

O

Concello de Rois volveu apostar este ano polo campo de traballo do Castro de Socastro para poñer en valor este enclave celta que permaneceu habitado ata o século V despois de Cristo. Doce voluntarios e voluntarias, procedentes de Rusia e de sete comunidades autónomas españolas, desbrozaron durante o verán a zona perimetral do castro e fixeron tarefas de limpeza na canteira “por se aparecía algún petróglifo, como o que se atopou noutra zona”, indicou a directora do campo, Pilar Lago. Pola súa banda, o arqueólogo David Fernández Abella explicou que nas escavacións que se fixeron durante os dez anos Os participantes no campo de que se leva traballo tamén traballando tiveron tempo de neste campo coñecer a comarca “a t o p á r o n e compartir unha se materiais cea de despedida procedentes de África e do Mar Exeo e apareceu tamén algunha tella con escrita, polo que pensamos que aquí vivía xente dun nivel alto”.

O alcalde Ramón Tojo insistiu na importancia de potenciar este enclave “porque deste xeito non só conservaremos o noso patrimonio, senón que axudaremos a que o nome de Rois se coñeza en todo o mundo.

Porque todos os mozos e mozas que veñen aquí aos campos de traballo falarán de nós nos seus países”.

Alianza dos concellos de Rois e Brión para potenciar o Castro Lupario Ademais de Socastro, o Concello tamén quere revitalizar o Castro Lupario, un dos máis grandes da provincia da Coruña que, segundo a lenda, foi residencia da Raíña Lupa e está moi vinculado ao traslado dos restos do Apóstolo Santiago ata Compostela. Cunha subvención de Turismo de Galicia, os concellos de Rois e Brión 10

CONCELLO DE ROIS

realizaron as tarefas de limpeza para promover e estimular o turismo. Fíxose un desbroce de maleza e sinalizouse unha ruta de sendeirismo.

A arqueóloga Vanesa Trevín sinalou que, só nas tarefas de roza manual, “xa se atoparon restos de cerámica, unha cuña e ata unha pedra de muíño”, deixando ver a súa importancia.

Rozas e creación de puntos de auga para previr lumes Tres comunidades de montes de Rois beneficiáronse dunha liña de axudas da Consellería do Medio Rural destinada á prevención dos incencios forestais, con accións que van da realización de limpezas á construción de puntos de auga en montes veciñais e sociedades de fomento forestal.

Así, as comunidades de montes de Bandón, Campo de Lamas e Beade-Porto acondicionaron un total de 22 hectáreas de cortalumes e 1,17 hectáreas en faixa auxiliar e brazo.

Estas actuacións permitiron crear unha gran faixa de protección arredor dos núcleos de poboación.

O Concello de Rois está subscrito ás tres liñas do convenio de prevención de incendios forestais da Xunta de Galicia, sumándose así aos 283 municipios galegos que teñen asinado algún tipo de acordo.

Xornada técnica sobre a crianza do porco celta O edificio multiúsos de Rois acolleu unha xornada técnica sobre a crianza do porco celta nas carballeiras e soutos galegos, organizada polo Centro de Investigación Forestar de Lourizán e promovida pola Consellería do Medio Rural. Esta xornada incluíu charlas, unha mesa redonda e unha visita ás parcelas do proxecto RTA no monte Salvada e á explotación de porco celta en Urdilde, Granxa Fogar do Selmo, así como unha demostración con produtos de uso culinario do porco.

Posta en valor da apicultura local e loita contra a vespa velutina Numerosos veciños e veciñas de Rois participaron nas diferentes xornadas formativas que se celebraron ao longo do ano no edificio multiúsos, a cargo da Agrupación Apícola de Galicia. En abril tivo lugar un curso sobre a multiplicación de colmeas e cría de raíñas, mentres que nos sábados do mes de novembro impartíronse unhas xorna-

das sobre a invernada das colmeas.

Por outra banda, o Concello colaborou activamente na campaña contra a vespa velutina, entregándolles aos apicultores rexistrados trampas e monodoses atraentes. Ademais, organizou unha charla informativa sobre esta especie invasora e como atallar a súa reprodución.

CONCELLO DE ROIS

11

Formación na manipulación de alimentos

U

nhas vinte persoas participaron no curso de manipulación de alimentos, organizado polo Concello de Rois, que se desenvolveu no mes de xuño nunha única sesión de tres horas de duración.

Este tipo de cursos están dirixidos a todas aquelas persoas que, pola súa actividade laboral, teñen contacto directo cos alimentos, así como ás que interveñen na elaboración ou manipulación de comidas preparadas. De feito, as normativas europea e española establecen que todas aquelas persoas que manipulen alimentos deben posuír formación en hixiene alimentaria, con independencia de se existe contacto directo co alimento ou non.

Deloa apoia a restauración do retablo da igrexa de San Mamede O Grupo de Desenvolvemento Local (GDR), Asociación de Desenvolvemento Local Deloa, aprobou subvencionar sete proxectos, dous deles que afectan ao concello de Rois. Son a posta en marcha dunha liña industrial para a fabricación de vigas laminadas en madeira de piñeiro e castiñeiro e a restauración do retablo da igrexa de San Mamede. Os asistentes á reunión da xunta directiva de De-

Contratación dun socorrista 12

CONCELLO DE ROIS

loa celebrada en agosto, entre os que estaba o alcalde de Rois, Ramón Tojo Lens, aprobaron a proposta de resolución dos expedientes presentados ao Leader na primeira convocatoria da anualidade 2018. Dos 33 proxectos presentados aprobáronse sete, catro deles de carácter produtivo e tres de carácter non produtivo. O investimento total dos proxectos aprobados ascende a 1.987.766 euros.

A Deputación da Coruña financiou cunha axuda de 6.751 € a contratación dun socorrista. Rois é un dos 40 municipios da provincia que recibiu esta axuda. A piscina municipal da Senra, en Augasantas, abre todos os veráns de xuño a setembro.

CULTURA E TURISMO

Tradición e natureza danse a man no NaturFest

P

oñer en valor a tradición e a contorna natural de Rois. Con estas dúas premisas a agrupación OCT Chorima e o Concello celebraron este verán o I Festival NaturFest, que fixo que máis de 750 persoas se achegaran durante todo o día ao campo da festa de San Mamede para gozar coas actuacións de música tradicional, xogos, comida popular e, xa pola noite, cos concertos de dous conxuntos referentes do folk galego: Virandeira e Pepe Vaamonde Grupo.

Esta foi a primeira das edicións do Festival NaturFest, que xorde da unión de dúas citas previas, o Chorima Naturfest e o Rois Arrasa!!! Para a festa dispuxéronse dous escena-

rios na carballeira situada a carón da igrexa de San Mamede. Tamén se instalou unha carpa para o xantar popular, no que participaron uns 150 comensais.

As actuacións de Pepe Vaamonde A puxanza da Grupo e de base musical Virandeira de Rois quedou pecharon de manifesto unha xornada coas actuadedicada aos cións matinais sons de raíz das Repeniqueiras de Urdilde e das Pandeireteiras de Ermedelo, mostra do traballo interxeneracional que se leva a cabo no eido musical no concello. Pola tarde actuaron as diferentes agrupacións do Obradoiro

de Cultura Tradicional Chorima (desde os conxuntos infantís ata os de máis veteranía) e da asociación San Xiao do Trebo, de Cariño. A recollida carballeira serviu de zona de xogos e nela instalouse unha Ciclobiblioteca.

Pola noite, o NaturFest vibrou coas actuacións de dous conxuntos punteiros na música folk. En primeiro lugar, os vigueses Virandeira presentaron a súa fusión de sons celtas e rock. A seguir, Pepe Vaamonde Grupo repasou temas dos seus quince anos de carreira, centrando a actuación no seu último disco, dedicado ao lume, e facendo un aceno á importancia que Rois ten para a música popular galega.

CONCELLO DE ROIS

13

Homenaxes veciñais no xantar do Santo Isidro

O

xantar popular do Santo Isidro reuniu o 15 de maio no polideportivo municipal medio milleiro de persoas que aplaudiron aos veciños e veciñas galardoados este ano:

14

CONCELLO DE ROIS

María Sóñora Fontenla, homenaxe Toda unha vida; e o empresario Juan Manuel López Míguez, homenaxe Santo Isidro Labrador. O alcalde de Rois, Ramón Tojo, agradeceu a asis-

tencia aos presentes, entre os que se atopaban a conselleira do Medio Rural, Ángeles Vázquez, e os alcaldes de Padrón, Dodro e Boqueixón.

As irmás triatletas Inés e Carla Castaño, veciñas de San Lourenzo de Seira, foron as encargadas de ler o pregón da festa. A entrega do premio a María Veiga Cristobo como Medio milleiro de persoas gañadora do aplaudiron a concurso de María Sóñora carteis puxo fin Fontenla e Juan aos momentos Manuel López máis emotivos Míguez tras do día, que coo pregón das mezou cunha irmás Castaño misa cantada a cargo do coro de Buxán na igrexa de San Mamede e cunha procesión, na que o alcalde e outros membros do equipo de goberno portaron ao Santo Isidro.

Ademais, a xornada contou co seguimento en directo do programa Galicia Viva da Televisión de Galicia.

A promoción do rural centra o programa festivo A programación festiva da fin de semana do Santo Isidro, o 19 e 20 de maio, serviu para poñer de manifesto a íntima relación entre o municipio de Rois e o seu sector agrogandeiro. O campo da festa de San Mamede acolleu unha exposición de animais de razas autóctonas, unha mostra de maquinaria agrícola e unha exposición e venda de produtos labregos e de artesanía. A estas actividades de promoción do rural sumáronse outras de carácter deportivo, como a andaina das Penicias ou a Ruta Cabalar. Non faltou tampouco o compoñente lúdico, con divertimento para todas as idades: xogos populares e inchables para a cativada, un concurso de destreza no manexo de tractores ou o campionato de truco. Todo isto amenizado coas actuacións da Escola Municipal de Música, do Obradoiro de Cultura Tradicional Chorima e, na verbena, das orquestras Galilea e La Ola ADN.

CONCELLO DE ROIS

15

Éxito de público no I TeatROIS de teatro afeccionado

O

auditorio municipal quedou pequeno para acoller as funcións da primeira mostra de teatro escolar afeccionado TeatROIS, que se celebrou do 25 ao 27 de maio. Un público entregado aplaudiu aos dous grupos locais, Vacalouras e Teatro do Porviso, mais tamén ás dúas compañías convidadas. Os encargados de inaugurar a mostra foron os rapaces e rapazas do grupo municipal de teatro Vacalouras, que puxeron en escea a obra Aprendiza de bruxa, baixo a dirección de María Ordóñez. Ese mesmo día, o grupo de teatro Vai no dentista do IES Xelmírez I de Santiago representou En pé de guerra. Dende Portugal chegou a compañía da Escola Secundária de Valongo co seu teatro do absurdo en Não é por lá, é por aqui. Por último, o broche de ouro púxoo o grupo de teatro musical do CPI dos Dices Teatro do Porviso, que emocionou coa obra A taberna do Chato.

16

CONCELLO DE ROIS

Aposta pola calidade na II Mostra de Teatro

T

res espectáculos de compañías galegas de referencia formaron o cartel da segunda Mostra de Teatro de Rois, que se celebrou na fin de semana do 19 ao 21 de outubro. A programación incluíu espectáculos para público infantil e adulto.

Talía Teatro, Malasombra e Títeres Cachirulo puxeron sobre as táboas do auditorio municipal as súas propostas escénicas.

Talía Teatro colleitou os primeiros aplausos dos máis de setenta asistentes á representación de O servidor de dous amos, unha obra na que a mentira e a confusión Talía Teatro, Malasombra e son a base dun Títeres Cachirulo espectáculo presentaron as de humor no súas propostas que se fala de escénicas para tráfico de inpúblico adulto e fluencias, evafamiliar sión fiscal e enganos varios.

O ciclo continuou con Malasombra, unha compañía fundada en 2006 por Xoque Carbajal. El mesmo, xunto con Jouse García e Patricia Rodríguez, protagonizaron Descanse en paz, que trata dos desvelos dunha peculiar familia para axudar a morrer a unha nai con poucas ganas de facelo. A proposta infantil de Títeres Cachirulo, O libro da selva, pechou a II Mostra de Teatro de Rois, que foi organizada polo Concello coa colaboración da Deputación e da Agadic.

Vacalouras estrea ‘O merlo branco’

O grupo de teatro municipal Vacalouras estreou o 29 de xuño no auditorio municipal de Rois O merlo branco. Escrita por Cándido Pazó, trátase dunha obra infantil dirixida ao público familiar cuxa trama central xira ao redor da tolerancia e o respecto polas diferenzas. Vacalouras está dirixido pola actriz María Ordóñez, de Talía Teatro e veciña de Rois.

CONCELLO DE ROIS

17

Exhibición de creatividade polo Día da Muller

O

alumnado de Rois amosou a súa visión do papel da muller na nosa sociedade nun certame de carteis promovido polo Concello para conmemorar o 8 de marzo, Día da Muller. Na entrega de premios, que se celebrou no local da Asociación de

18

CONCELLO DE ROIS

Mulleres Rurais de Urdilde, participaron o alcalde, Ramón Tojo, os concelleiros Manuel dos Santos e Victoria Quiroga, e a presidenta das Mulleres Rurais de Rois, Lourdes Gómez. Entre os premiados e as premiadas figuran as aulas de 4º, 5º e 6ºde Infantil do

CPI Os Dices; a clase de 6º de Infantil do CEIP O Pumar; a Galiña Azul; e os nenos e nenas Adrián Castro, Ainhoa Domínguez, Iria Jiménez, Breixo Rey, Mariña Castro, Carmen Romarís, Lorena Picadizo, Lucía Suárez, Alba Manni e Celtia e Brais Ínsua.

Un Camiño das Letras fecundo e transitado

U

nha morea de actividades serviron para conmemorar dúas datas sinaladas no calendario cultural. Así, con motivo do Día do Libro, a contacontos Raquel Queizás presentou as súas Raposadas, as familias que participan nas actividades da biblioteca realizaron unha visita ao Salón do Libro de Pontevedra e, ademais, o Concello sumouse cunha solta de libros á campaña da Deputación Libros para sermos libres.

En maio chegou a cita coas Letras Galegas con teatro, música tradicional, contacontos e concertos nos centros educativos, certames literarios e de artesanía e cunha exposición sobre María Victoria Moreno.

Estes e outros actos conformaron o amplo e variado programa Rois no Camiño das Letras Galegas. O Os grupos de música auditorio coltradicional da gou o cartel de comarca do Sar aforo completo déronse cita coa obra Os nun concorrido tres porquiños, Serán da Lingua de Educateatro Producións. Outro dos puntos fortes do programa foi o Serán da Lingua, que reuniu os grupos de música tradicional de Rois e da comarca nunha animada festa.

CONCELLO DE ROIS

19

Intercambio musica

U

nha oportunidade para ser conscientes de que formamos parte dun proxecto máis grande chamado Europa, para coñecer outra cultura e outra forma de vivir a música. Son os obxectivos polos que o Concello de Rois promoveu e financiou o intercambio entre a Escola Municipal de Música de Rois (ESMU), o OCT Chorima, a Escola Comprensiva Franca Ongaro e o Liceo Musical de Venecia, para o que contou coa axuda da Dirección Xeral de Xuventude.

Unha experiencia que lles permitiu a unha vintena de alumnos e profesores da ESMU convivir dúas semanas cos seus homólogos de Venecia.

Do 27 de maio ao 1 de xuño, as 25 persoas da comitiva roisense conviviron con familias venecianas, nun intercambio que lles permitiu visitar o Museo da Música, ver a representación da ópera La Traviata no Gran Teatro La Fenice e coñecer a Galería da Academia e o Palacio Ducal, ademais de comprobar como vive e estuda música o alumnado da escola media Franca Ongaro e do instituto Liceo Musical de Venecia. A ESMU de Rois e os representantes do OCT Chorima

20

CONCELLO DE ROIS

al con Venecia ofreceron dous concertos en Venecia que espertaron a admiración do público italiano. Para Xoel Cristobo, batería da ESMU en Venecia con só 9 anos, o mellor do intercambio foi “poder asistir a ópera” e tocar cos músicos italianos no concerto que ofreceron o último día de estadía. En setembro, unha comitiva italiana de 25 alumnos e 6 profesores, puideron coñecer Rois, a comarca do Sar, Santiago, A Coruña e Corrubedo na segunda parte desta experiencia, ademais de ofrecer unha actuación conxunta no Pazo do Faramello que entusiasmou os presentes.

Hyblo Veca, un dos alumnos italianos, soubo resumir a sensación de todos os participantes neste intercambio, italianos e galegos, cando afirmou na recepción no concello de Rois: “Esta experiencia axúdame a medrar como músico e como persoa”. O alcalde de Rois reforzou esta impresión ao asegurar que “estas iniciativas axudan a mellorar a formación dos nosos mozos e mozas e tamén a sentirnos membros dun proxecto común chamado Europa”. Ramón Tojo adiantou que seguirá apostando por estes intercambios.

Escola de Música con moita actividade A Escola Municipal de Música de Rois ten unha grande actividade e, para visibilizala, organiza varias actuacións. No concerto de solistas, o alumnado amosa os seus avances.

Nos concertos de fin de curso ou de Nadal, a ESMU ofrece un repertorio variado para sorprender a un público que adoita encher o auditorio muni-

cipal. Foi o que aconteceu durante o mes de xuño no Concerto de Fin de curso. A interpretación de Aquí alí e Cazadores, polo alumnado de Linguaxe Musical, levantou os primeiros aplausos da tarde. O público tamen agradeceu as interpretacións de Queen mix, Havana, O sole mio ou Quen puidera namorala.

CONCELLO DE ROIS

21

Experiencia de inmersión lingüística en Gloucestershire

U

n total de dez mozos e mozas de Rois e Padrón, que forman parte do alumnado das aulas de inglés impartidas por Get Brit nestes concellos, participou este verán nunha experiencia de inmersión lingüística en Inglaterra, no condado de Gloucestershire. Esta iniciativa formativa consistiu nun curso de inglés que se complementou con excursións, visitas e actividades culturais.

Por outra banda, o alcalde de Rois, Ramón Tojo, recibiu a Noemí Sóñora Núñez, a moza roisense que obtivo o certificado “pass with merit” (aprobado con méritos) nos exames de Cambridge English. O rexedor destacou o exemplo desta moza estudante como acicate para que outros alumnos e alumnas do municipio se esforcen por conseguir as mellores cualificacións nos estudos. Noemí Sóñora logrou esta salientable cualificación no exame de Preliminary English nivel B1, sendo a única estudante da comarca do Sar en conseguilo.

Visita de escolares ao Concello de Rois 22

CONCELLO DE ROIS

O alumnado de 2º e 3º de Primaria do CPI dos Dices visitou as instalacións municipais, como parte do traballo académico sobre o medio social no que viven. Os escolares trasmitíronlle ao alcalde as súas inquedanzas e cubriron unha instancia oficial para aprender a facer unha solicitude no Concello.

Artesanía para promocionar o Camiño Portugués

A

rtesanía de Rois e fotografías de diferentes localidades do Camiño Portugués dende Lisboa ata Compostela son a esencia da exposición Artesanía e Camiño, que recibiu centos de visitas no edificio multiúsos durante o mes de outubro. Na mostra, que serviu para conmemorar os 25 anos da primeira peregrinación da Fundación Camiño Portugués de Santiago, participaron a ourive Sonia Ares, o escultor Camilo Seira, o pintor Fran Riveiro, o canteiro José Conde, o cesteiro José Luis, Fraguar Forja Artística e a Asociación Amipa.

Apostan polo proxecto xacobeo pola ría de Noia Nove concellos, entre eles o de Rois, asinaron un convenio de colaboración para delimitar o itinerario cultural a Compostela pola ría de Muros-Noia como primeiro paso para oficializar esta variante da ruta xacobea. Os municipios promotores desta iniciativa son Santiago, Ames, Brión, Lousame, Muros, Noia, Outes, Porto do Son e Rois. O obxectivo dos nove municipios é que o itinerario sexa recoñecido como ruta histórica e, posteriormente, obteña a declaración oficial de Camiño de Santiago.

CONCELLO DE ROIS

23

Unión das entidades locais pola lingua galega

R

ois é un dos 20 concellos que impulsan a creación da Asemblea de Entidades Locais pola Lingua, co obxectivo de desenvolver proxectos conxuntos no ámbito da normalización do idioma. Na xuntanza inicial, celebrada o 25 de outubro no Pazo de Raxoi en Santiago, participaron o tenente de alcalde, Manuel dos Santos, e a técnica de normalización lingüística, Inma Seage. O Concello xa vén colaborando en proxectos conxuntos como o Apego ou o Club de debate. Agora, coa Asemblea de Entidades Locais pola Lingua búscase promover a colaboración entre institucións para lograr unha xestión máis eficaz dos proxectos colaborativos en materia de lingua.

Caldo de gloria en cunca de barro por Rosalía

O

Concello sumouse un ano máis ao Día de Rosalía, a efeméride que recorda o nacemento da poeta o 24 de febreiro de 1837. Todos os veciños e veciñas que se achegaron pola casa consistorial e polo edificio multiúsos recibiron como

24

CONCELLO DE ROIS

agasallo unha cunca de barro e o folleto ‘Caldo de gloria’, que recolleu a iniciativa da Fundación Rosalía de Castro inspirada no poema Miña casiña, meu lar, no que a escritora dá a receita dun caldo humilde e amosa como se pode ser feliz con moi pou-

co. Unha exposición no multiúsos con obras da autora e actividades na biblioteca sobre literatura, música e artes plásticas completaron a celebración da xornada. Os nenos e nenas crearon un gran debuxo co rostro de Rosalía que ilustrou a mostra.

A biblioteca, lugar de encontro e aprendizaxe

A

animación á lectura, así como os contacontos Arro-Rois os venres alternos, son das actividades máis demandadas polas familias.

Durante todo o ano, a biblioteca acolle propostas do máis diverso, como puido ser, por citar só un exemplo, a actividade creativa A galiña dos ovos de conto, de Electra Menéndez. No Día da Biblioteca, o 24 de outubro, houbo sesións especiais de contacontos e, ademais, Caramuxo Teatro representou o seu espectáculo Zapatos, dirixido a menores de catro anos. As familias que asisten regularmente ás actividades da biblioteca realizaron en xuño unha excursión de fin de curso ao Museo de Historia Natural de Santiago.

Fin de curso no Xuño cultural Posta ao día en informática Co remate do curso escolar chegaron tamén as celebracións do Xuño cultural, que serviu para despedir un ano de duro traballo. Así, o alumnado da Escola de Música Municipal amosou nun concerto o aprendido durante o ano, mentres que o grupo de teatro Vacalouras representou a obra Aprendiza de bruxa. Ademais, Nelson Quinteiro cautivou ao público co seu Pequeno Cabaré Infantil.

Unha ducia de veciñas e veciños participan no curso de informática, nivel 1, ofrecido polo Concello de Rois. As clases celébranse na aula de informática do edificio multiúsos, todos os martes entre as cinco e as sete da tarde.

Esta actividade, encadrada no ámbito da tecnoloxía e dirixida fundamentalmente ao público adulto, é unha das que se repiten ano tras ano na programación de inverno.

Contos e música con Vive o Camiño

A actividade de dinamización Vive o Camiño, impulsada pola Xunta, fixo parada en Rois cunha dobre cita en setembro. Anxo Moure presentou os seus Contos e historias das árbores do Camiño Portugués e a cantautora MJ Pérez ofreceu un concerto.

CONCELLO DE ROIS

25

A comparsa ‘Land Rois’ alegra o Entroido

O

Sábado de Piñata congregou a multitude de persoas que aplaudiron con entusiasmo aos participantes no desfile. A comparsa Land Rois, promovida pola Canteira de Leroño e Xuventude de Augasantas, espertou unha sonora ovación coa súa representación satírica da construción do muro de Donald Trump

26

CONCELLO DE ROIS

entre Estados Unidos e México. Land Rois foi a comparsa gañadora, mentres que o premio de comparsa mini recaeu na Patrulla canina, un orixinal grupo formado por bebés que circularon en carriños caracterizados para a ocasión. A categoría que contou con maior número de participantes foi a de disfrace infantil, na que re-

sultaron gañadores a Velliña (de 0-6 anos), En son de paz (7-12 anos) e Minnie (13-16 anos). Por último, en parellas, foron premiadas as Velliñas (infantil) e os Espantallos (adulto).

Finalizado o desfile, o público degustou os produtos elaborados polas asociacións. En total, o Concello repartiu máis de mil euros en premios.

BENESTAR SOCIAL

Conciliación e lecer no DiverVerán e DiverNadal

M

áis de douscentos nenos e nenas participaron este ano nas actividades de conciliación promovidas polo Concello coincidindo coas vacacións de verán e de Nadal, que ofrecen un espazo de ocio para os e as asistentes. No DiverVerán organizouse unha quenda en Rois (primeira quincena de xullo) e outra en Urdilde (segunda quincena do mesmo mes), dirixidas aos máis pequenos, de entre 3 e 16 anos de idade, que fixeron saídas ata a praia e tamén montaron un campamento no Galipark durante dous días. Xogos populares, camiñadas, actividades deportivas, contacontos e visitas á praia foron algunhas das actividades coas que puido gozar a cativada durante o mes de xullo. Como novidade, no 2018 o Concello ofertou o servizo amencer, que lles permitía aos nenos chegar ás 7.30 horas, e tamén o servizo de autobuses para facilitarlles o desprazamento aos participantes.

No DiverNadal, que tamén conta con quendas en Rois e Urdilde durante as vacacións de inverno, a visita á pista de xeo e unha tarde de cine son dous dos atractivos dun programa cheo de xogos para que poidan gozar todos os nenos e nenas asistentes.

CONCELLO DE ROIS

27

Ampliando horizontes en Andalucía

U

nha semana en Andalucía permitiulles a máis de 50 veciños e veciñas de Rois coñecer parte da Ruta de los Pueblos Blancos de Cádiz, formada por dezanove municipios que se caracterizan porque as fachadas das casas son maioritariamente brancas, conformando unha paisaxe que foi declarada pola UNESCO Reserva da Biosfera. O grupo aloxouse nun hotel de Conil e, dende alí, visitou dous lugares desta ruta: Ubrique e Arcos de la Frontera. Tamén puideron achegarse a outras localidades da provincia como Sanlúcar de Barrameda, Vejer de la Frontera, Cádiz ou Punta Tarifa. Con estas iniciativas, o Concello quere fomentar que a veciñanza coñeza mellor a península Ibérica (en 2017 visitaron Lisboa).

O último día de estadía en Conil o grupo recibiu a visita do alcalde, que compartiu con eles un día para coñecer as súas impresións.

28

CONCELLO DE ROIS

Visita nocturna á fervenza do Ézaro despois de Fisterra Un grupo de 30 persoas participaron na excursión que o Concello organizou á Costa da Morte. Visitaron Muxía, Cee, o faro de Fisterra, Muros e, pola noite, puideron ver a espectacular fervenza do Ézaro.

Gozando en Lugo no San Froilán Medio cento de veciñas e veciños de Rois estiveron en outubro gozando das festas do San Froilán, en Lugo, ao participar na terceira excursión que organiza o Concello á cidade da muralla. Unha oportunidade máis para coñecer a nosa comunidade dende unha perspectiva festiva e cultural.

En catamarán pola comarca do Salnés

Unha viaxe en catamarán pola ría, con degustación de mexillóns, viño e refrescos incluídos; ou a visita a Cambados e ao Grove, foron algúns dos puntos que a finais de setembro puideron coñecer máis de medio cento de veciños e veciñas nunha das excursións programadas este ano por Galicia.

CONCELLO DE ROIS

29

‘Sementa igualdade, recolle liberdade’

O

Concello de Rois celebrou conxuntamente co de Padrón o Día Internacional contra a Violencia de Xénero nunha xornada reivindicativa na que se involucrou toda a veciñanza baixo o lema Sementa igualdade, recolle liberdade.

Ademais, o Concello repartiu en diversos establecementos comerciais e hostaleiros, nas sedes de varias institucións e asociacións e en diferentes localizacións de importancia os materiais impresos da campaña Sementa igualdade, recolle liberdade. Neste cartel elaborado para a ocasión, recordábase que ata o 25 de novembro 43 mulleres foran asasinadas polas súas parellas ou ex parellas, que 33 menores quedaron orfos ou orfas e que outros 3 morreran a mans dos seus pais. Ademais, no balcón da casa consistorial colocouse unha pancarta alusiva, expresión do rexeitamento de todos os habitantes do municipio a todo tipo de violencia contra as mulleres.

Talleres de autoestima, biodanza, e Rois tamén defensa pesoal polo Día da Muller comparte plan Unha ducia de persoas participaron no taller de biodanza que impartiu Pedro Royo dentro da programación que preparou o Concello de Rois para todo o mes de marzo para conmemorar o Día da Muller. No local das Mulleres Rurais de Urdilde houbo música relaxante, exercicios, dinámicas e moito máis para aumen-

30

CONCELLO DE ROIS

tar a enerxía vital e as gañas de facer cousas, ademais de coñecerse mellor a unha mesma. Dentro da programación tamén se impartiron obradoiros de defensa persoal, a cargo de técnicos do Club de Judo Compostela, e de autoestima e alimentación saudable, baixo o título Cóidome por dentro, gústome por fóra.

pola igualdade Rois, ao igual que outros concellos da comarca do Sar, sumouse á campaña Compartimos Plan da Deputación da Coruña para poñer en marcha accións políticas de promoción da igualdade entre homes e mulleres. O 23 de xullo celebrouse unha sesión formativa no multiúsos.

Estudan ampliar as instalacións da Galiña Azul

O

Concello solicitoulle ao Consorcio Galego de Servizos de Igualdade e Benestar a ampliación das instalacións da escola infantil municipal, integrada na rede autonómica A Galiña Azul, dado que nos últimos anos o centro vén ocupando a totalidade das prazas dispoñibles, nalgúns dos tres períodos de matriculación habilitados durante o curso escolar (maio, setembro ou A taxa de cobertura pública decembro). no concello é do De feito, o día 42%, nove puntos que o xerente por riba do que do Consorcio, recomenda a Perfecto RodríUnión Europea guez, visitou as instalacións acompañado polo alcalde e a concelleira Mercedes Basante, estaban ocupadas 32 das 35 prazas (outras 3 resérvanse para urxencia social por

lei) cunha taxa de cobertura pública no concello do 42%, nove puntos por riba do mínimo recomendado pola Unión Europea. De confirmarse a ampliación do centro de Rois, empregaríase o modelo de cofinanciamento establecido no Acordo Marco asinado coa Federación Galega de Municipios e Provincias (Fegamp).

Deste xeito, o concello faríase cargo inicialmente dos gastos das obras, que posteriormente asumiría a Ad-

ministración autonómica. A Consellería de Política Social, a través do Consorcio Galego de Servizos de Igualdade e Benestar que xestiona o centro de Rois, xa levara a cabo nel importantes melloras no mes de xullo de 2016, cun investimento de case 16.000 euros. Esa actuación permitiu a instalación de toldos para protección do efecto do calor no patio exterior ou a apertura dunha porta interior de conexión entre aulas.

Intercambian experiencias no espazo de familias Unha ducia de familias con crianzas menores de tres anos participan no programa Espazo das Familias, unha iniciativa promovida polo Concello que facilita o intercambio de experiencias e ferramentas educacionais.

Trátase dunha serie de encontros

que se realizan cunha periodicidade semanal, os xoves ás seis e media da tarde, de forma alterna: unha semana no multiúsos de Rois e outra no local das Mulleres Rurais de Urdilde.

A finalidade deste programa é poñer en valor o papel das familias como

educadoras. As actividades están coordinadas por persoal especializado da Asociación socioeducativa Antonio Gandoy, unha entidade composta por profesionais da educación que formaron parte do colectivo de Preescolar na Casa.

CONCELLO DE ROIS

31

Medio cento de usuarios do Servizo de Axuda no Fogar

O

día 8 de decembro pasado, Eladio Chorén Proupín fixo os 80 anos. E, como el mesmo recorda á perfección, pasou os últimos “tres anos e nove meses” con Carmen, a traballadora municipal que lle bota unha man na casa grazas ao Servizo de Axuda no Fogar. A súa amizade, fonda e sincera, é unha proba de que este servizo é moito máis que un apoio para quen o precisa á hora de limpar ou facer o xantar: é unha verdadeira ferramenta que lle permite a moita xente seguir vivindo con normalidade na súa contorna.

Eladio é unha das 49 persoas que o Concello de Rois asiste a cargo deste programa. Vinte e oito son dependentes, mentres que as outras 21 acceden en libre concorrencia. En conxunto, préstanse 1.018 horas de serEladio Chorén é usuario do vizo ao mes – servizo desde máis de 12.000 1995: “Se me ao ano–, en quitan a Carmen tarefas de atenquedo moi mal” ción persoal coma o aseo, curas, vestido, xantar, citas médicas e mesmo a compra diaria. O servizo finánciase con achegas da Xunta de Galicia, do Concello, da Deputación e dos propios usuarios, segundo a valoración técnica do grao de dependencia e a súa capacidade económica.

Cousas que para calquera persoa sen limitacións son parte do día a día, pero que para outra con dependencia se converten nunha odisea sen a axuda das seis traballadoras municipais, apoiadas por unha empresa privada externa. É o caso de Eladio, usuario desde 1995 (o servizo préstase desde 1990). Por problemas de circulación, este veciño de Ferreiros ten unha prótese na perna. Solteiro e coa familia vivindo lonxe, Carmen é o seu sostén diario: “Se me quitan a Carmen quedo moi mal. Non a cambio por niguén. Dinme que pida unha hora máis ao día, pero tampouco quero darlle máis traballo”.

Eladio ten recoñecido un grao I de dependencia e, polo tanto, dereito a vinte horas mensuais de atención, unha por día de luns a venres.

Carmen emprega este tempo en múltiples tarefas: nas curas da outra perna, que ultimamente lle está dando a lata; en deixarlle a comida

Solidariedade co veciño ao que se lle queimou a casa en Porto A veciñanza de Rois solidarizouse con Manuel Beade, o veciño de Porto que perdeu a súa casa nun incendio. Na conta bancaria aberta polo Concello depósitaronse os donativos achegados por veciños e veciñas, así como polos concelleiros que renunciaron ás axudas de custo dun pleno, e o recadado na cea benéfica organi32

CONCELLO DE ROIS

zada en Casa Benjamín (Vilachán). O alcalde entregoulle a Manuel Beade os 6.232 euros de dita conta, como axuda para restaurar o inmoble e recuperar parte da súa vida. No incendio ocorrido en decembro de 2017, as chamas calcinaron completamente a cociña e dous cuartos desta casa da aldea de Porto.

encarrilada a Eladio; en axudalo no aseo... Mais a súa amizade vai máis alá. “Carmen fai moito máis do que lle corresponde”, admite el, cousas coma visitalo no hospital no tempo libre. “Se me sobran dez minutos despois das tarefas quedo un pedazo falando con el”, explica ela, poñendo de manifesto o compoñente humano, clave neste servizo. Tamén berran de vez en cando, “para que vaia ao médico ou polo que sexa”, pero son as pelexas propias de quen se quere ben, recoñecen con emoción.

DEPORTES

Rois repite como capital do ciclismo galego

R

ois volveu ser a capital do ciclismo galego coa disputa do Premio Ciclista de Santo Isidro Trofeo Suso Blanco Villar, que acadou a duodécima edición. Os deportistas das categorías júnior e máster competiron nun percorrido cun terreo quebrado e rompepernas que xa é unha das citas máis importantes do calendario autonómico. Blanco Villar, veciño de Rois, é o director deportivo do C.C. Padronés Aluminios Cortizo-Anova.

CONCELLO DE ROIS

33

Máis de 140 persoas no XV Día da Bicicleta

M

áis de 140 persoas puideron gozar das excelentes paisaxes de Rois percorrendo 20 quilómetros por diferentes parroquias durante a celebración do Día da Bicicleta, que este ano volveu coincidir co paso polo municipio dunha das etapas da Volta Ciclista a GaMarco Maquieira Lens, licia. A baixa dun ano, foi o dificultade da corredor máis ruta favoreceu novo; e Juan a participación José Lamas, de de pequenos 65, o de idade e maiores que, máis avanzada. ao rematar, Os dous p a r t i c i p a ro n recibiron un no sorteo de trofeo homenaxe material ciclista, unha bici de montaña —que gañou Daniel Dios Mariño—, e unha cea para dúas persoas no restaurante Pedra Santa, que lle correspondeu a Mateo Baleirón Tato. Con esta actividade, o departamento de Deportes quere fomentar entre a cidadanía un estilo de vida saudable e que aposte polo emprego da bicicleta como medio de transporte.

34

CONCELLO DE ROIS

Ruta Cabalar con trinta e seis xinetes Un total de 36 xinetes paticiparon na XI Ruta Cabalar que se organizou en Rois con motivo das Festas de Santo Isidro. Samuel González Temperán, de 11 anos, e Jesús Rubines Bustelo, de 74, foron os xinetes máis novo e máis veterano de todos os participantes que percorreron os diferentes lugares de municipio. Tras comezar a ruta saíndo do campo da festa, os xinetes pasaron polo punto de avituallamento para repoñer forzas e continuaron ata chegar á área recreativa de Seira, onde os cabalos aproveitaron para beber e refrescárense. Un xantar de confraternidade, o sorteo de agasallos entre os participantes e a entrega de premios ao máis novo e ao máis veterano deron paso á xincana e aos paseos a cabalo para nenos e nenas cos que rematou esta tradicional concentración.

Estrea do sendeiro das Penicias no Santo Isidro Máis de 170 participantes aproveitaron a primeira Andaina do Santo Isidro para inaugurar o sendeiro das Penicias, que pasa preto dunha fonte á que se lle atribúen efectos milagreiros para as dores de barriga e de estómago. Tras percorrer os 9 quilómetros da andaina, os participantes gozaron da feira de artesanía e do resto de actividades organizadas con motivo da celebración das festas patronais. O Concello construíu varias pasarelas de madeira e habilitou o

sendeiro das Penicias, que transcorre paralelo ao río Rois, para pór en valor este lugar do municipio. A tradición di que preto desta ruta naceu San Mamede, a quen se lle dedicou a antiga igrexa medieval que se atopaba cruzando o río. En 1720 empezouse a construír a actual igrexa barroca, coñecida como a Catedral de Rois.

O Concello de Rois, xunto con Brión, ten marcada tamén outra ruta permanente no Castro Lupario.

A andaina Bisbarra do Sar bate récord A XI Andaina Bisbarra do Sar, que organiza o colectivo Remonte en colaboración cos Concellos de Rois e Padrón, superou todos os récords de participación. 600 camiñantes percorreron os 50 quilómetros por sendeiros, montes e rutas fluviais dos dous municipios. Esta andaina xa é un dos grandes referentes das probas que

forman parte do circuíto da Copa Galega de Andainas. De feito, o prazo de inscrición para a XII Andaina, que se celebrará o 6 de abril de 2019, xa está aberto. Ademais desta proba, o colectivo Remonte organizou tamén no mes de xuño a camiñada por parellas, cun percorrido circular de 13 km polos montes de Urdilde.

CONCELLO DE ROIS

35

SD Urdilde e CD Rois, referentes no fútbol local O CD Rois e a SD Urdilde son os dous clubs referentes no mundo do fútbol no municipio. A SD Urdilde compite actualmente na Segunda Rexional.

Fundado en 1980 con José Pérez Otero como primeiro presidente, chegou a militar en Primeira Re-

xional e o equipo xuvenil tamén en categoría rexional. Actualmente ten un só equipo, que milita na Segunda Galicia (categoría rexional).

Pola súa banda, o CD Rois conta con máis de 150 licenzas federativas e

con equipos en todas as categorías, dende ‘biberón’ (3 anos) ata veteranos. O equipo sénior milita na Terceira Galicia e está loitando por ascender a Segunda e poder medirse aos veciños de Urdilde no que sería o gran derbi municipal da categoría.

O San Pedro vence no Interparroquial O San Pedro adxudicouse a décimo cuarta edición do Torneo Interparroquial de Fútbol 7 Concello de Rois grazas a un solitario gol de J.A. Carro nos últimos minutos do partido que o enfrontou na gran final ao Buxán. O terceiro posto foi para o Santa María de Oín, que gañou claramente a final de consolación contra o Herbogo.

Amipa promove o deporte entre as persoas con discapacidade

CD Rois, dos máis deportivos na Copa dos Camiños O CD Rois infantil foi un dos equipos máis deportivos na Copa dos Camiños, un torneo comarcal promovido pola Asociación Fútbol Base Santiago e Comarca, para fomentar a deportividade. Participaron tamén equipos da Baña, Ames, Santiago, Teo e Vedra.

36

CONCELLO DE ROIS

A Asociación Amipa, Asociación de nais e pais de persoas con discapacidade intelectual da Comarca do Sar, dálle moita importancia ao deporte, pois contribúe á mellora do benestar físico.

Os luns e mércores, realizan diversas actividades (camiñadas, adestramentos do equipo de fútbol sala...), acompañados por dous monitores deportivos dos concellos de Padrón e Rois. Os xoves, un grupo de persoas de Amipa participa coa veciñanza de Urdilde en ximnasia de mantemento para maiores de 55 anos. Tamén compiten nunha liga de fútbol sala con persoas con discapacidade intelectual doutros lugares de Galicia e en distintas actividades deportivas na comarca.

Escolas deportivas con 130 participantes

A

s Escolas Deportivas Municipais de Rois incluíron na súas variadas propostas a modalidade de ximnasia rítmica, que se vén a sumar á oferta de judo, patinaxe, fútbol sala, bádminton e iniciación multideportiva. Durante o curso, máis de 130 nenos e nenas participan nas diferentes escolas deportivas que oferta o concello nos polideportivos de Urdilde e Rois. O bádminton é a disciplina que recolleu os mellores resultados nas competicións.

Medalla de bronce para Sara Conde e Sara Conde e Zaira Baliña Zaira Baliña no conseguían Campionato a medalla de Galego de bronce no Bádminton SubCampionato 13 por parellas Galego Sub-13 de bádminton por parellas celebrado en Vigo. Ademais, este ano Sara proclamouse en Monfero subcampioa provincial alevín. En xuño o alumnado amosou no festival de fin de curso as habilidades e destrezas adquiridas. Os dous eventos estiveron organizados polo Concello e as ANPAs Urcael (Urdilde) e San Isidro (Rois). Os de patinaxe, incluso participaron nunha exhibición en Bertamiráns. Ademais das escolas municipais, o Concello tamén promove actividades deportivas para adultos, entre as que se atopan a ximnasia para maiores, zumba, pilates, bailes latinos e as do ximnasio municipal dos Dices.

CONCELLO DE ROIS

37

Bouzas, campión de España contra o reloxo sub-23 O ciclista Martín Bouzas conseguiu en Castellón o Campionato de España contra o reloxo sub-23 nunha proba na que amosou a súa superioridade, ao avantaxar en 22 segundos ao segundo, e en 24 ao terceiro.

Dous días de Enduro en Rois con moita participación e bo ambiente O Concello colaborou coa Liga Galega de Enduro na organización dos Dous Días de Enduro Concello de Rois, última proba puntuable para a liga galega, que reuniu no Galipark ducias de pilotos. Foi a primeira vez que se organizou en dous días esta competición, que leva cinco anos disputándose en Galicia. Durante a última fin de semana de outubro, os afeccionados puideron gozar coa pericia dos pilotos, que afrontaron nunhas xornadas de grande ambiente un

percorrido con dificultades e subidas complicadas, cumprindo sempre as normas de seguridade pero tendo en conta os controles horarios. Nas probas cronometradas foi onde se decidiron as clasificacións, nas que se teñen en conta as idades dos participantes e a cilindrada das motos. Na entrega de trofeos desta proba, que tomaba o relevo do Trial de Urdilde celebrado o ano pasado, o tenente de alcalde Manuel Cobas actuou en representación do Concello de Rois.

Inés Castaño, no Europeo de Triatlón coa selección Inés Castaño participou coa selección española no Campionato Europeo de Triatlón distancia sprint, que se celebrou en Estonia.

Mushing Montes de Rois, puntuable para a liga galega O Mushing Montes de Rois, organizado polo Concello, foi a sexta e última proba puntuable para a Liga Galega desta especialidade, na que os atletas compiten cos seus cans nas categorías canicross, bikejorin e patín.

38

CONCELLO DE ROIS

Cabalgata de Reis

Sábado 5 xaneiro 2019 PERCORRIDOS REAIS

Os menores de 6 anos teñen que ir acompañados dunha persoa adulta 16.00 h. Infesta - Rois - Buxán - Silvarredonda - A Pereira - Leroño - Augasantas - Vilachán Sabacedo - Figueroa - O Codeso - Colexio de Urdilde 17.15 h. Colexio de Urdilde - A Calle - Rotonda de Macedos - A Calle - O Pumar-Quintáns Liñares - Carrais - A Pontenova - A Peruca - O Cruceiro - O Casal - Seaxe - Sorribas 18.30 h. Sorribas - Tourís - Francelos - Ribasar - O Sisto - A Gandariña 19.00 h. A Gandariña - A Meana - Lamego - Seira - Lamego - Igrexa de Oín 19.30 h. CHEGADA Á IGREXA DE OÍN E OFRENDA

A CONTINUACIÓN, NO EDIFICIO MULTIÚSOS: • Recepción oficial das Maxestades de Oriente a cargo das autoridades municipais.

• Discurso dos Reis Magos e entrega de agasallos aos nenos e nenas.

COLABORAN: AAVV A Canteira de Leroño AVV Xuventude de Augasantas

PARA RESERVAR PRAZA! Chamar ao Concello: 981 804 109 (de 09.00 a 14.00 h.)

Inscrición do 24 de decembro ao 2 de xaneiro

Concurso de tarxetas de Nadal Brais Ínsua Carregal 1º a 3º E. Infantil

Iria González Ínsua 1º e 2º E. Primaria

Alumnado de 5º do CPI dos Dices.

4º a 6º E. Infantil

Felicitación institucional do Concello

CONCELLO DE

ROIS

Sabela Becerra Vaamonde 3º a 4º E. Primaria

Sergio Otero Sanmartín 5º e 6º E. Primaria

Rois aposta pola música para facer máis Europa

CONCELLO DE

Rois 40

CONCELLO DE ROIS