Faculteit Mens en Welzijn
HoGent
PBA-KO
2019-2020
Werkplekleren in de Klas 1
Pagina 7 van 127
Faculteit Mens en Welzijn
PBA-KO
Werkplekleren in de Klas 1
1 1.1
I NLEIDI NG
Een leraar basisonderwijs heeft een grote verantwoordelijkheid. Hij is er niet alleen voor de kinderen, hij geeft ook rekenschap aan de ouders en werkt ermee samen, hij maakt deel uit van de school en van het team. De job is ook niet beperkt tot het schenken van ontwikkelingskansen aan de kinderen. De leraar werkt mee aan het vorm geven van onze maatschappij. Het onderwijs wordt beĂŻnvloed door de maatschappij waar het deel van uit maakt, maar ligt tegelijk mee aan de basis van die maatschappij. Hoewel iedereen van ons, door het eigen schoolverleden, een beeld heeft van het beroep van leraar en dit vaak heel beperkt vertaal vrij complex en veelomvattend gegeven. (Aelterman, 2008)
1.2
ESGEVEN
Het meest vertrouwde beeld die elk van ons heeft over de leraar, is het beeld waar de leraar vooraan in de klas staat en uitleg geeft aan de kinderen. Dat is nochtans slechts een heel beperkte weergave van wat het beroep omvat. Ieder van ons heeft ook een bepaald idee over wat een goede leraar is. Uit onze ervaringen in het schoolse verleden, halen we gemakkelijk een aantal beelden voor ogen van leerkrachten waar we goede herinneringen aan overhielden. Het gaat dan vaak niet enkel om de manier waarop die kon lesgeven, zeker niet als het om een kleuterleraar ging of een leraar van het lager onderwijs. Als we even dieper nadenken, dan komen al snel heel wat andere eigenschappen van een goede leraar naar boven. Reflectie: Denk even aan je schooltijd! Welke leerkracht blijft voor jou een belangrijke figuur? Welke eigenschappen vertoonde die persoon als leerkracht? Wat maakt dat je die zo goed vond? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
HoGent
2019-2020
Pagina 8 van 127
Faculteit Mens en Welzijn
PBA-KO
Werkplekleren in de Klas 1
De leraar heeft , naast het lesgeven, een taak m.b.t. de pedagogische omgang met de kinderen. De (vertrouwens)relatie die ontstaat tussen het kind en de leraar zorgt ervoor dat het kind zich openstelt om te leren. Bovendien is zijn vakkundigheid aan heel veel vernieuwing onderhevig: Nieuwe inzichten in de methodes, nieuwe vakinhouden, nieuwe middelen om het lesgeven te ondersteunen vragen om een permanente bijscholing en levenslang leren. De leraar heeft ook contact met de ouders. Ouders zijn de personen die hun kinderen het beste kennen en leveren voor de leraar belangrijke informatie aan om de slaagkansen en het welbevinden van de kinderen op school en in de klas te vergroten. De leraar is ook lid van een team van leraars, onder leiding van zijn directie. Deze groep mensen is vaak op elkaar aangewezen om alle activiteiten op school vlot te laten verlopen. Tenslotte evolueert de rol en de functie van de scholen en de verwachtingen ten aanzien van leraren mee met de maatschappelijke context. De laatste jaren is er een toename van multiculturaliteit en van leerlingen met speciale noden; de informatie- en communicatietechnologie heeft zijn intrede in de klaspraktijk gedaan, jongeren zijn veel mondiger geworden, ouders zijn veeleisend, overleg met externe ondersteunende diensten zijn steeds meer noodzakelijk, gen, wordt het beroep er niet eenvoudiger op. Om die verantwoordelijkheid goed te kunnen opnemen en zijn rol volledig te realiseren, moet de leraar competent zijn op heel wat vlakken. (Deleu, 2015)
1.3
B EROE PSCO MPET ENT IES
EN BASISCOMPET ENTIES
Het beroepsprofiel van de leraar is de omschrijving van de kennis, vaardigheden en attitudes van de leraar tijdens zijn beroepsuitoefening. Het onderscheidt zich van de basiscompetenties: Basiscompetenties
de omschrijving van de kennis, vaardigheden
en attitudes, waarover iedere afgestudeerde moet beschikken om op een volwaardige manier als BEGINNENDE leraar te kunnen fungeren. De basiscompetenties stellen de leraar in staat door te groeien naar het beroepsprofiel . (Aelterman, 2008) Meteen maakt dit onderscheid duidelijk dat leraar zijn een proces is van levenslang leren. In het besluit van de Vlaamse regering betreffende de basiscompetenties van de leraren d.d. 2 oktober 2007 werden de basiscompetenties van de leraren goedgekeurd. We zoemen in op de basiscompetenties voor de leraar kleuteronderwijs (decretaal bepaald in 2007). In het decreet (1996) wordt het volgende beeld van een leraar naar voor geschoven
HoGent
2019-2020
Pagina 9 van 127
Faculteit Mens en Welzijn
PBA-KO
Werkplekleren in de Klas 1
De leraar is iemand die: niet in de eerste plaats met kennisoverdracht maar met de leerling bezig is zich niet gedraagt als een individu maar als lid van een schoolteam, dat samenwerkt voor de veelzijdige opvoeding van de scholieren niet zozeer kennis overdraagt dan wel de leerlingen leert hoe hij zelf kan leren zijn eigen praktijk in vraag kan stellen en zich vernieuwen Concreet wordt dit vertaald in het beroepsprofiel en de basiscompetenties. De basiscompetenties omschrijven de kennis, de vaardigheden en de attitudes waartoe een beginnende leraar in staat moet zijn. Door middel van verdere professionalisering, nascholing, begeleiding, zelfstudie, kortom permanente vorming, zal de beginnende leerkracht doorgroeien naar wat zijn beroepsprofiel van hem eist. Lees de volledige set van basiscompetenties hier: http://eindtermen.vlaanderen.be/lerarenopleiding/documenten/Basiscompetenties_2007.pdf. Een recente verwerking vind je in http://www.etaamb.be/nl/besluit-van-de-vlaamseregering-van-08-juni-2018_n2018012928.html Met deze link wordt een belangrijk onderdeel van de leerinhoud van deze syllabus aangeduid. Na het instuderen ervan, zou je in staat moeten zijn om alle gebruikte woorden uit te leggen aan anderen. Reflectie: Welke competenties zijn voor jou bekend, misschien zelfs al een beetje verworven? Welke competenties zijn voor jou helemaal nieuw of een uitdaging? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ HoGent
2019-2020
Pagina 10 van 127