COLUMN SANDRA

DETENTIE-KATER

Ik krijg vaak dezelfde vraag als ik mensen vertel dat ik gevangenen bezoek: ‘Waar hebben jullie het dan over?’ Mijn vrienden willen van me weten waarom ik ga, wat we bespreken en wat het doel is van mijn bezoek. Ze kunnen zich er eigenlijk niets bij voorstellen. Ik vertel ze dat ik vind dat één van mijn belangrijkste taken is dat iedereen die de gevangenis verlaat, weet wat ze kunnen verwachten en daardoor een goede start kunnen maken. Een goede start, en daarna niet meer terugkeren in een gevangenis. Ik gun het iedereen! Ik weet echter dat het moeilijk is. Veel ex-gevangenen weten niet hoe die goede start te maken, net zoals mijn vrienden niet weten hoe het er in een gevangenis aan toe gaat. Mensen van buiten weten niet hoe het binnen is. Mijn kinderen zijn net op zomerkamp geweest. Binnen dat kamp heerst een sfeer die wij buiten niet meemaken. Na kamp komen ze thuis met een kamp-kater. Het duurt even voordat die weg is. Ik moet als buitenstaander daar begrip voor hebben, want makkelijk in de omgang zijn kinderen met een kamp-kater niet. Gelukkig kicken ze af gedurende die eerste dagen en passen ze zich weer aan het gewone leven aan. Net zo zullen mensen die net vrij zijn zich weer aan moeten passen aan het gewone leven en de detentie-kater (zo noem ik het maar even) van zich af schudden. In de zomer gaan wij als gezin op vakantie. Een week naar de zon. Daar heb ik dan rustig de tijd om na te denken over het jaar dat geweest is en het jaar dat gaat komen. Voornemens maak ik niet met oud en nieuw, maar in de zomervakantie. Voor mij is dat de breuk in het jaar met tijd en rust. Die routine heb ik al jaren. En niet alleen ik. Ik zat eens na een zomervakantie in het vliegtuig terug naar huis naast de vader van een gezin. Zijn vrouw en kinderen zaten een rij voor ons, maar hij paste daar niet meer bij en belandde naast mij. Nu op zichzelf gezeten, begon hij op zijn telefoon een lijstje van voornemens te maken. Ik zag bovenaan staan: ‘Ik kies ervoor om gelukkig te zijn.’ Ik vond dat nogal ongelukkig klinken, maar begreep het eigenlijk ook wel. Hij was blijkbaar niet altijd gelukkig in zijn leven, maar koos er toch voor om er wat van te maken. Voor een goede relatie, een goede sfeer, een goed leven moet je moeite doen. Als het niet goed is, kan je het misschien wel goed maken. In ieder geval het proberen waard! Ik bezocht eens iemand van eind twintig die als kind in Nederland gewoond had, maar er al jaren niet meer geweest was. Hij werd echter uitgezet en zou naar het zuiden van Limburg moeten. Dat was zijn laatste woonplaats. Hij had er misschien nog wel een tante wonen, maar daar had hij al jaren geen contact meer mee. Zijn ouders waren met hem als kind vertrokken en woonden nu in Engeland. Limburg… Waar moest hij heen? Wat zou hij gaan doen? Waar te beginnen? Ik moedigde hem aan om zich in te schrijven bij woningcorporaties. Zijn ouders konden dat online vanuit Engeland doen. Ook bespraken we mogelijke banen. Hij zag er wel wat in om Planner te worden bij een transportbedrijf. Zijn zus had een advertentie gezien. We bespraken hoe hij zich in moest schrijven bij de gemeente en we lazen in mijn laatste bezoek net voor zijn uitzetting samen de brief van Bureau Buitenland door. Er was contact gelegd door hen met de gemeente en hij werd verwacht. Er was voor een paar dagen opvang geregeld en in de brief stond dat hij op Schiphol de trein moest nemen en waar hij zich moest melden. Deze hulp en voorbereiding gaven hem rust. De rust om zelfverzekerd een nieuwe toekomst in te stappen. Ik had alle hoop, al heb ik natuurlijk nooit gehoord hoe het hem vergaan is. Iedereen kan begeleiding krijgen van Bureau Buitenland. Niet iedereen echter zal precies weten waar hij of zij heen zal gaan die eerste dagen. Wat hij of zij zal gaan doen na vrijlating. Ik hoop wel dat iedereen die nu binnen zit de rust neemt om na te denken over een goede start. Over het leven buiten. De eerste dagen. Wat te doen, waarheen te gaan en hoe nooit meer terug te keren naar een gevangenis. Niet altijd makkelijk, maar zeker het bedenken waard. Weg met de detentie-kater!

Sandra woont met haar gezin in Engeland en bezoekt daar als vrijwilliger voor Bureau Buitenland Nederlandse gedetineerden. In haar columns vertelt ze over haar ervaringen.