WERK NA TERUGKEER

HOE JE AAN WERK KOMT EN WAT JE NU AL KUNT DOEN

AAN DE SLAG NA JE GEVANGENISSTRAF

Werk helpt. Het geeft je een basis en zorgt ervoor dat je je nuttig maakt, voor anderen en ook voor jezelf. In Nederland zijn er voor het eerst sinds lang meer vacatures dan werkzoekenden. Er is dus werk. Maar hoe krijg je dat te pakken als ex-gedetineerde? Comeback vroeg het aan twee organisaties die gespecialiseerd zijn in werken met mensen die in de gevangenis

hebben gezeten. TEKST: Marjolein van Rotterdam Je moet er een beetje oog voor hebben. Maar als je wel eens in een politiecel hebt gezeten, herken je het meteen. De kamers met voorraden voor Grand Café Heilige Boontjes waren vroeger de cellen waar je moest wachten op je verhoor. Rod-

dakterras met tralies boven je hoofd, maar wel met uitzicht op de hele stad.' Heilige Boontjes is een BV en een stichting. Beide zijn er om (meestal) jonge mensen te helpen die nergens anders terecht kunnen. In het voormalige politiebureau aan het Eendrachtsplein ruik je dat het nu om koffie draait, en voel je dat het meer nog om mensen gaat. Wie hier wordt aangenomen, wordt geholpen. Je leert wat werken is en

wat de mentaliteit is die daarbij past, én krijgt hulp bij het op de rit krijgen van zijn leven – denk aan schulden, huisvesting, gezondheid. Heilige Boontjes baat een grand café uit, heeft een koffiebranderij en een distributiebedrijf, een muziekstudio en nog wat activiteiten die geld in het laatje brengen (zoals die verhuur). Er staat nu Bureau Eendracht op de gevel. Rodney en Marco zijn de oprichters. De een (Marco) politieman en de andere exboef en jongerenwerker. 'Zo’n tien jaar van mijn leven bracht ik door aan de zelfkant van de maatschappij', vertelt Rodney. 'Ik deed ongeveer alles wat god verboden had, en was verslaafd.'

BAKBOORD

Walther Burgering zit in een piepklein kantoortje in een kerk in de Haagse Schilderswijk. Hij is pastor van de kerk én voorzitter van Bakboord, een stichting die gedetineerden en ex-gedetineerden begeleidt naar werk. Dat is bij Bakboord: een baan krijgen en een baan behouden. Met ongeveer tien vrijwilligers en een halve beroepskracht helpen ze elk jaar gemiddeld 40 mensen aan een baan. Merel van Kuijen is een van de jobcoaches. Ze doet dit (vrijwilligers)werk sinds 2019. Het bijzondere van Bakboord, vertelt ze, is dat er nooit haast is. 'Er is geen grens, we helpen tot er een resultaat is waar alle partijen tevreden over zijn. Het maakt niet uit of dat een betaalde baan is, vrijwilligerswerk of een opleiding. Ook wanneer de baan eenmaal is gestart blijven we een poosje ‘stand by’ – en worden we weer actief wanneer ondersteuning nodig is.' Het geheim van Bakboord is ook dat er uitgebreid gekeken wordt wat een werkzoekende echt wil, gaat Walther verder. ''Wij helpen iedereen die dat wil, ongeacht het delict, bij het ontdekken waar hij echt gemotiveerd voor is. We zoeken uit wat de waarde van werk is voor iemand – en dan hebben we het niet over geld. We vragen standaard wat hun droombaan is. Het antwoord hierop vertelt al veel. Daarna gaan we kijken welke stappen er mogelijk zijn. Je kunt misschien niet meteen als leerkracht aan de slag,

maar wel als conciërge. Wat we ook doen, is samen een heel goed cv maken. Een goed cv is het belangrijkste als je op zoek gaat naar werk. Daarom hebben we er een slim model voor gemaakt. En ja, dat kunnen mensen die nog in de gevangenis zitten natuurlijk van ons krijgen. Laat ze maar een briefje sturen!'

DE MAN ZONDER ADRES

Merel: 'Mensen moeten vaak vanaf nul beginnen. Zo was er een man, laten we hem Richard noemen, die geen eigen

‘De ervaring leert dat mensen meer kunnen, weten, en hebben gedaan dan ze zelf denken’

ney kent ze als zijn broekzak. 'Uit een vorig leven', zegt hij. 'Kom, we gaan naar boven, naar de cellen waar je heen werd gebracht als je wat langer mocht blijven.' We gaan twee trappen op, langs de kantoren die worden verhuurd aan sociale Rotterdamse instellingen, en dan een zware deur door. Op een gang komen andere zware, getraliede deuren uit. Rodney doet er één open. De cel is gevuld met een gezellig tweepersoonsbed. 'We hebben hier een klein hotel van gemaakt', verklaart hij met een brede glimlach. 'Penthouse Prison. En nu nog even naar onze geheime plek. De vroegere luchtplaats. Een

NEEM NU AL CONTACT OP

• Wil je Heilige Boontjes bellen of schrijven en vertellen dat je eraan komt? Bij de Boontjes kun je alles leren. Van barista (koffiemaker) tot jongerencoach en van transporteur tot ondernemer.

Stichting Heilige Boontjes

Eendrachtsplein 3 3015 LA Rotterdam +31 (0)6-12498887 rodney@heiligeboontjes.com www.heiligeboontjes.com

• Ook Bakboord kun je vanuit de gevangenis benaderen. Op verzoek sturen ze je hun model voor je cv.

Stichting Bakboord

Om en Bij 2 2512 XK Den Haag +31 (0)6-15444912 info@stichtingbakboord.nl www.stichtingbakboord.nl

adres had. Dat is lastig. Werkgevers hebben een adres nodig vanwege de belastingdienst. Richard had ook geen cv. Wél had hij ooit papieren gehaald om in de asbestverwijdering te mogen werken. Alleen was het onduidelijk of die papieren nog geldig waren. We zijn toen gestart met het maken van een cv. De ervaring leert dat mensen meer kunnen, weten, en hebben gedaan dan ze zelf denken. De vele sollicitaties in het asbest liepen stuk op de geldigheid van de papieren. Na een lange zoektocht heb ik toen de juiste instantie weten te vinden die een uitspraak kon doen over de certificaten, die dus een onbepaalde geldigheid bleken te hebben. Gelukkig hebben we Richard uiteindelijk, na veel bellen met instanties, ook kunnen helpen aan een postadres.' Richard kon aan de slag in de bouw, als bouwopruimer. Prima werk en salaris, maar wel op onhandige locaties waar je met het openbaar vervoer moeilijk kon komen. Bovendien was het steeds tijdelijk. Een maand hier, een paar weken daar. 'Voor hem was het dus hard werken, hij moest steeds weer de moed vinden voor de sollicitatiegesprekken. Maar dat heeft hij volgehouden! Ik heb daar echt respect voor. Intussen bleven we zoeken naar oplossingen, en bleek dat Richard ook ooit een heftruckcertificaat (bijna) had gehaald. We zijn gaan zoeken naar vastigheid in deze hoek, en hebben uiteindelijk een vaste baan gevonden als heftruck/orderpicker bij een bouwmarkt. Maar zijn droom bleef in de asbest als zzp’er aan de slag te gaan.' Werk is meer dan alleen een baan. Dat is nóg een uitgangspunt van Bakboord. 'Het heeft waarde voor je persoon, voor je ontplooiing, door te werken ontdek je ook wat je nog meer kunt', zegt Walther. 'Werk is iets waarin je jezelf kunt verwezenlijken.' Merel: 'Of het vrijwillig is, of betaald, werk is zoveel meer dan geld verdienen. Ook het ontvangen van waardering en respect op basis van wie je bent, niet per se wat je verdient, is veel waard. Daarbij kun je breder kijken dan je misschien zou denken. Een ander, nog onbekend leven kan ook een goed leven zijn. Ik ben ervan overtuigd dat met een positieve instelling en vertrouwen er voor iedereen een plek is waar hij of zij tevreden kan zijn. Maar let op: het is niet makkelijk je weg te vinden en het is niet dom of kinderachtig om hulp te vragen. Samen kom je echt verder dan alleen.' Walther Burgering heeft intussen 25 jaar ervaring met de begeleiding van gedetineerden en ex-gedetineerden – hij was jarenlang geestelijk verzorger in een Nederlandse gevangenis en werkte ook voor

Exodus, een andere stichting gericht op gedetineerden. 'Wat we vaak vergeten is dat niemand alles tegelijk kan. Je kunt niet gemotiveerd op zoek gaan naar werk als je ziek, verslaafd, of dakloos bent, of tobt met schulden. Je bent niet gefocust als je grote problemen aan je hoofd hebt. Wij kunnen je de weg wijzen naar instanties die daarbij kunnen helpen, bij Bakboord zijn we alleen bezig met werk. Focus is een toverwoord.' Nog een les die hij zelf heeft geleerd: als gedetineerden eenmaal de knop om zetten, heb je er de gemotiveerdste werknemers aan. 'Werkgevers realiseren zich dat gelukkig ook steeds vaker. Wij zoeken voor iedereen een werkgever die bij hem of haar past. Er zijn erbij die afhaken als ze horen dat iemand heeft gezeten. Gelukkig zijn er ook die begrijpen dat één smetje niet je hele persoon bepaalt, en dat ex-gedetineerd zijn ook een voordeel kan zijn.'

RODNEYS MOEDER

Terug naar het voormalige politiebureau. Rodney neemt een slokje van zijn perfect gemaakte cappuccino, geserveerd door een meisje dat weet hoe je netjes, aardig, maar niet té aardig bedient. 'Dat ik ben veranderd, komt eigenlijk door mijn moeder', zegt Rodney. De knop ging om toen zij een hartaanval kreeg. Toen dacht ik: ‘moet zij

doodgaan met het idee dat haar zoon een crimineel en een junk is? Tijdens mijn detentie kickte ik af en begon ik met studeren.' Rodney ontdekte dat leren leuk was én, een grotere verrassing nog, dat hij er heel goed in was. Hij deed drie mbo-opleidingen in twee jaar en stroomde door naar het hbo. Rodney werd sociaal werker in Spangen. 'Daar leerde ik nog meer van de goede voorbeelden om me heen. Mensen die me lieten zien dat ik niet stoer hoefde te zijn om een goed mens te zijn. En ook heel simpele dingen: je doet het met zijn allen, het bedrijf is van iedereen. Je ouwehoert niet, werkt je rot en drinkt na afloop samen een biertje. En nu ben ik Rodney Hood en zelf een voorbeeld. Mijn moeder is onlangs 78 geworden en is supertrots.' Het recept van Heilige Boontjes is eigenlijk heel simpel. De basis is Aandacht, Warmte, Begrip en Liefde. 'We hebben 40 medewerkers. Zo’n 40 procent is ex-gedetineerd, sommigen zijn autist, anderen beschadigd. Voor ons maakt dat niet uit. Iedereen is welkom. Alleen zware psychiatrische patiënten en zedendelinquenten kunnen we

‘Bajesgedrag is niet meer nodig. Daar moeten sommigen even aan wennen’

DOE NU AL EEN OPLEIDING

Je kunt in de gevangenis als een schriftelijke cursus doen. Er is een stichting, EABT, Educatie Achter Buitenlandse Tralies, die dit organiseert. Dankzij subsidie is dit gratis voor gedetineerden in het buitenland. Er zijn ruim 60 cursussen op allerlei gebieden, waaronder taalcursussen, basiskennis boekhouden, sociale hygiëne, basisopleiding verzorgende, chauffeursopleiding goederenvervoer CCV, bedrijfspsychologie, logistiek teamleider, of fitness trainer A. Je wordt begeleid. De lespakketten worden zo gemaakt dat ze in de gevangenissen naar binnen mogen. Heb je de cursus afgerond dan ontvang je een getuigschrift. Bij de lessen komen internationale antwoordnummer-enveloppen zodat je het huiswerk zonder postzegels kunt terugsturen. Stichting EABT, Postbus 9005, 6070AA Swalmen. +31 (0)6-22492423 of +31 (0)6-24255605 • info@eabt.nl • www.eabt.nl

P.S. Alle brieven kun je ook zonder postzegel sturen naar Epafras: Antwoordnummer C.C.R.I. 9804, 3500 ZJ Utrecht. Zet duidelijk op de envelop voor wie de brief bedoeld is.

hier geen plek geven. Voor hen zoeken we iets anders. Wie bij ons aanklopt, hoeft nog niets te kunnen. Alles leren we je. We nemen daar de tijd voor: het is onzin dat je gedrag in zes weken kunt veranderen. Het enige wat we vragen is 100 procent inzet en een positieve houding. Dat laatste is belangrijk. Bajesgedrag is niet meer nodig. Daar moeten sommigen even aan wennen.' 'We zien mensen compleet veranderen. Een paniekerige jonge moeder is nu een van onze chiefs. De jongen die nu bedrijfsleider is, viel 40 kilo af. De zaak is ondanks twee jaar corona een succes. Marco en ik zijn nu zeven jaar bezig, de zaak is onze eer. Kijk, ik heb een tattoo op mijn arm. Honneur staat er. Dat is Frans voor eer.’ ■

ZWIJGEN OF PRATEN, EN JE VOG

Het kan handig zijn je gevangenisstraf te verdoezelen op je cv. Dat vergroot de kansen op een eerste gesprek. Solliciteer je op een baan waarvoor een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) nodig is, dan moet je wel een keer vertellen dat ➔ je een strafblad hebt. Bewaar die mededeling niet helemaal tot aan het einde van het sollicitatietraject. Een VOG is soms verplicht. Wettelijk verplicht is de VOG voor onderwijzers, medewerkers in de kinderopvang, en taxichauffeurs. Ook ambtenaren moeten altijd een VOG hebben. Wie een strafblad heeft krijgt geen VOG, soms een aantal jaren niet, soms nooit. Het hangt af van je leeftijd en van het delict hoe lang je strafblad het krijgen van een VOG in de weg staat. Normaal is de termijn vier jaar. Voor zedendelicten geldt een onbeperkte terugkijktermijn. Voor jongeren tot 23 jaar geldt een terugkijktermijn van 2 jaar, behalve als er sprake is van zedendelicten of ernstige geweldsdelicten. Ernstige geweldsdelicten zijn delicten waar meer dan zes jaar gevangenisstraf voor kan worden opgelegd.

REAGEREN OP DIT ARTIKEL? SCHRIJF ONS!