EXXPERT
NELE ADRIAENSSENS
Kanker in beweging. Kanker? In beweging! Elk jaar worden er in België zo’n 68.000 mensen gediagnosticeerd met kanker. Gelukkig nemen de overlevingskansen van kankerpatiënten de laatste decennia gestaag toe.1 Dat maakt dat de groep kankeroverlevers alsmaar groter wordt en een behoorlijke extra belasting legt op de gezondheidszorg, aangezien velen van hen kampen met de negatieve gevolgen van kanker en de behandeling ervan. Ondertussen zijn de oncologische behandelingen zelfs zodanig geëvolueerd dat het merendeel van de kankeroverlevers overlijdt ten gevolge van bijvoorbeeld cardiovasculaire complicaties van de kankerbehandeling, eerder dan van de kanker aan zich.2 Fysieke activiteit is dé ultieme multi-target behandeling hiervoor. Aangezien de pulmonaire functie vaak niet de limiterende factor is bij deze doelgroep, zet men voornamelijk in op verbetering van de cardiale, arteriële (endothele) en musculaire functies, die op hun beurt een invloed hebben op de levenskwaliteit en kankergerelateerde vermoeidheid. Cardiovasculaire complicaties en events vermijden is zeker een hoofdprioriteit.3 Daarom is het belangrijk om kankerpatiënten zo vroeg mogelijk in hun behandeltraject in beweging te krijgen. Ondanks de belangrijke rol van beweging in het oncologisch zorgpad, hebben we moeten wachten tot 1989 op de eerste belangrijke studie over ‘exercise in oncology’4 die dit aantoonde, maar ondertussen zijn er reeds talloze positieve effecten gekend van fysieke activiteit bij kankerpatiënten en -overlevers (figuur 1).
1921
Positief verband tussen fysieke activiteit en kanker
1. Preventie van kanker door middel van fysieke activiteit De onderliggende mechanismen van de beschermende directe effecten van fysieke activiteit op het ontwikkelen van kanker, zijn grondig onderbouwd (figuur 2). Zo werd er bijvoorbeeld aangetoond dat er een sterke correlatie bestaat tussen het gebrek aan fysieke activiteit en de ontwikkeling van borstkanker5, 6 en longkanker7. Gekende indirecte beschermende effecten van fysieke activiteit om kanker te voorkomen zijn het aanwakkeren van anti-oxidante verdedigingsmechanismen, reductie van lichaamsgewicht / adipositeit, veranderingen in de energie balans, vermindering in reproductieve hormoonniveaus, gewijzigd groeifactor milieu, verbeterde anti-tumor immuniteit en reductie van inflammatie.8
Figuur 1: opmars van het aantal wetenschappelijke publicaties over fysieke activiteit en kanker (search: (cancer OR oncolog*) AND (rehabilitation OR physical therapy OR physiotherapy OR physical activity OR exercise) op 25 april 2020, Bron: PubMed.gov)
10
JUNI 2020
2020
