ΚΑΣΤΟΡΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΕΚΔΟΣΗΣ

Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας

Περιφερειακή Ενότητα Καστοριάς

Μεγάλου Αλεξάνδρου και Διοικητηρίου 1, ΤΚ 52100

ΤΗΛΕΦΩΝΟ: 24673 50200 - 201

E-MAIL: info@kastoria.pdm.gov.gr

Επιμέλεια Έκδοσης: Ηλίας Κουτουμάνος

Κείμενο: Αναστασία Μπασακύρου - Αρχαιολόγος

Φωτογραφίες: Λουκάς Χαψής / cloudprint

Μετάφραση – Επιμέλεια: Cloudprint

EDITION

Region of Western Macedonia

Peripheral District of Kastoria

Megalou Alexandrou and Dioikitiriou 1, PC 52100

TEL: +30 24673 50200 - 201

E-MAIL info@kastoria.pdm.gov.gr

Publication Editor: Elias Koutoumanos

Text: Anastasia Βasakyrou - Archaeologist

Pictures: Loukas Hapsis / cloudprint

Translation – Editing: Cloudprint

ΕΙΣΑΓΩΓΉ

Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, ο Νομός της Καστοριάς αποτελούσε το μεγαλύτερο μέρος της Αρχαίας Ορεστίδας, της περιοχής δηλαδή η οποία οριζόταν από τα όρη Γράμμο, Βίτσι και Βόιο.

Κάτοικοί της ήταν οι Ορέστες, ένα «έθνος Μακεδνόν» όπως ονο-

ματίζεται από τον Ηρόδοτο. Σύμφωνα με τη μυθολογία, η περιοχή πήρε το όνομά της από τον Ορέστη, γιο του Αγαμέμνονα και

της Κλυταιμνήστρας, ο οποίος ίδρυσε αποικία Αιολιέων στη Μακεδονία. Αρχαίες ιστορικές πηγές αναφέρουν την εγκατάσταση

στην περιοχή της Ορεστίδας Πελασγών Ορεστών από τον Βορ-

ρά, και από τις χώρες των Πελαγόνων και Λυγκηστών αντίστοιχα, μετά το τέλος του Τρωϊκού Πολέμου.

Οι Μακεδνοί κατοικούσαν στην ευρύτερη περιοχή της σημερινής Μακεδονίας και ήταν οργανωμένοι σε φύλα με αυτόνομους βασιλείς. Αυτά τα φύλα ήταν οι Ορέστες, οι Ελιμιώτες και οι Λυγκηστές. Μετά την ήττα των Περσών, ο Αλέξανδρος Αμύντου (498-454 π.Χ.)

προσάρτησε στο κράτος τους τις προαναφερθείσες περιοχές με

το όνομα «Άνω Μακεδονία». Ως εκ τούτου, κατά την εποχή του

Φιλίππου Β’ και του Αλεξάνδρου, η Ορεστίδα αποτελούσε ανα-

πόσπαστο τμήμα του κράτους των Μακεδόνων. Έπειτα, και κατά

τη Ρωμαϊκή κατάκτηση, οι Ορέστες φαίνονται να τυγχάνουν της

ευνοϊκότερης μεταχείρισης των Ρωμαίων, καθώς κηρύσσονται

αυτόνομοι το 197 π.Χ. Το κράτος αυτό, σύμφωνα με τον ιστορικό

Τίτο Λίβιο, αποτελούνταν από τις εξής πόλεις «civitates»: το Άρ-

γος Ορεστικόν, το Κέλετρον (Καστοριά), την Διοκλητιανούπολη,

την Βάττυνα και τη Λυκή. Η Βάττυνα μάλιστα μαρτυρείται στην

ενεπίγραφη στήλη του δόγματος των Βαττυναίων που βρέθηκε το 1880 στην περιοχή του Κρανοχωρίου. Η Διοκλητιανούπολη βρίσκεται κοντά στο Άργος Ορεστικό και πρόκειται για μια υστερορωμαϊκή πόλη, το τείχος της οποίας εκτεινόταν σε 3 χιλιόμετρα. Η εν λόγω πόλη

INTRODUCTION

According to historical sources, the Prefecture of Kastoria formed the largest part of Ancient Orestis, the area that was defined by the mountains Grammos, Vitsi and Voion. Its inhabitants were called Orestes, a "Macedonian nation" as it is testified by the historian Herodotus. According to mythology, the area took its name from Orestes, son of Agamemnon and Clytemnestra, who founded a colony of Aeolia in Macedonia. Ancient historical sources mention the installation of Pelasgian Orestes from the north, and from the countries of Pelagonia and Lygkestis respectively, in the area of Orestis after the end of the Trojan War.

These Macedonians lived in the wider region of present-day Macedonia and were organized into tribes with autonomous kings. These tribes were the Orestes, the Elimiotes and the Lygkestes.

After the defeat of the Persians, Alexander Amyntou (498-454 BC) annexed to their state the aforementioned areas under the name "Upper Macedonia". Therefore, at the time of Philip II and Alexander, Orestis was an integral part of the Macedonian state. Later on, and by the time of the Roman conquest, the Orestes seem to have received the most favorable treatment of the Romans, as they were declared autonomous in 197 B.C. This state, according to the historian Titus Livius, consisted of the following cities "civitates": Argos Orestikon, Keletron (Kastoria), Diocletianoupolis, Vattyna and Lyke. Vatyna is even attested in the inscribed stele of the Decree of the Vattyneans that was found in 1880 in the area of Kranohori. Diocletianoupolis is located near Argos Orestiko and is a Late Roman city, the wall of which extended to 3 km. This city seems to have been of great importance for the area, a fact that is also confirmed by the findings brought to light by the archaeological research

PREHISTORY and NEOLITHIC PERIOD

Απολιθωμένο Δάσος Νόστιμου

ανακαλύφθηκε τυχαία τη δε-

καετία του 1930 το απολιθωμένο δάσος, μια περιοχή ιδιαίτερου

γεωμορφολογικού ανάγλυφου όπου διασώζονται διατηρημένοι

κορμοί που χρονολογούνται στην εποχή του Μειόκαινου (23-5

εκατομμύρια χρόνια πριν). Το δάσος εκτιμάται πως έχει ζωή 23 εκατομμυρίων χρόνων και βρισκόταν σε ένα περιβάλλον με ιδιάζουσες κλιματολογικές και μορφολογικές συνθήκες.

Petrified Forest of Nostimo

The settlement of Nostimo is located in the southern part of the prefecture of Kastoria, in a distance of 27 kilometers from the city, at an altitude that reaches 900 meters.

In the area of Asprokklisia, the petrified forest was discovered by chance in the 1930s. This special geomorphological terrain preserved trunks dating back to the Miocene era (23-5 million years ago). The forest is estimated to have a life of 23 million years and was located in an environment with special climatic and morphological conditions.

Λιμναίος Οικισμός Δισπήλιου

Σε απόσταση 4 χιλιομέτρων από την πόλη της Καστοριάς βρίσκεται το Δισπηλιό. Στην θέση «Νησί» σώζεται ένας οικισμός που χρονολογείται στη Νεολιθική περίοδο, ο λεγόμενος Λιμναίος Οικισμός

του Δισπηλιού. Η ανακάλυψή του οφείλεται στον αρχαιολόγο Α. Κεραμόπουλλο, ο οποίος το 1932 παρατήρησε τα πρώτα ευρήματα. Το 1992 ξεκίνησε η συστηματική ανασκαφή του οικισμού από τον Γ.Χ. Χουρμουζιάδη αρχαιολόγο και καθηγητή Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, η οποία συνεχίστηκε μέχρι και το 2013. Πρόκειται για έναν πασσαλόπηκτο προϊστορικό οικισμό, ο οποίος κατοικήθηκε για πάνω από 2.500 χρόνια. Από τα κινητά ευρήματα, ξεχωρίζουν τα λίθινα εργαλεία, τα αγκίστρια ψαρέματος, τις οστέινες φλογέρες και τα πήλινα αντικείμενα όπως αγγεία και αγαλματίδια και τέλος, μια ξύλινη πινακίδα της 6ης χιλιετίας π.Χ.

πάνω στην οποία ήταν διατηρημένα κάποια χαράγματα – σήματα

των νεολιθικών κατοίκων.

Ο νεολιθικός λιμναίος οικισμός είναι επισκέψιμος και δεσπόζει

στην όχθη της λίμνης με την μορφή αναπαράστασης ως ένα ανοι-

χτό υπαίθριο μουσείο. Οι επισκέπτες μπορούν να περιηγηθούν

στις οκτώ «καλύβες» των κατοίκων, όπου υπάρχουν ομοιώματα

ανθρώπων και αντικειμένων της καθημερινής ζωής. Επιπλέον, σε

κοντινή απόσταση υπάρχει ένα μουσείο στο οποίο στεγάζονται τα

αυθεντικά ευρήματα του υλικού πολιτισμού και η «Αρχαιολογι-

κή Συλλογή Δισπηλιού». Σήμερα η ανασκαφική έρευνα συνεχίζεται στον οικισμό υπό τον καθηγητή του ΑΠΘ Κ. Κωτσάκη, ενώ

τρέχουν και ερευνητικά προγράμματα για φοιτητές αρχαιολογίας και κάθε ενδιαφερόμενο.

Lake Settlement of Dispilio

At a distance of 4 km from the city of Kastoria is Dispilio. In the site called "Nesi" (Island) there is a settlement that dates back to the Neolithic period, the so-called Lake Settlement of Dispilio. Its discovery is due to the archaeologist A. Keramopoullos, who in 1932 noticed the first findings. In 1992 began the systematic excavation of the settlement by G.H. Hourmouziadis archaeologist and professor of Prehistoric Archaeology at the Aristotle University of Thessaloniki, which continued until 2013.

This prehistoric settlement was inhabited for over 2,500 years. Among the movable findings are stone tools, fishing hooks, bone flutes, and clay objects such as vases and statuettes, as well as a wooden tablet of the 6th millennium BC on which were preserved some engravings of the Neolithic inhabitants.

The Neolithic lake settlement can be visited today and has the form of a representation as an open-air museum near shore of the lake. Visitors can walk around the eight "huts" of the inhabitants, where there are effigies of people and objects of everyday life. In addition, nearby there is a museum which houses the authentic findings of material culture and the "Archaeological Collection of Dispilio". Nowadays the excavations continue in the settlement by the professor of the Aristotle University of Thessaloniki K. Kotsakis, while there are also research programs for students of archaeology and anyone interested.

1. Aναπαράσταση νεολιθικού λιμναίου οικισμού Δισπηλιού / Representation of neolithic lake settlement of Dispilio 2, 3. Ομοιώματα ανθρώπων και αντικειμένων της καθημερινής ζωής / Effigies of people and objects of everyday life

1, 2 Κινητά ευρήματα προϊστορικού οικισμού / Movable findings of the Prehistoric settlement

3. Eσωτερικό "καλύβας" οικισμού Δισπηλιού / Interior of a "hut" of the settlement of Dispilio

2.

3.

1.

HISTORICAL PERIOD

Ορέστες της Αρχαίας Ορεστίδας

Με το όνομα Ορέστες χαρακτηρίζουμε τους κατοίκους της Αρχαίας Ορεστίδας, της περιοχής δηλαδή η οποία κατά την αρχαιότητα περιλάμβανε την λεκάνη του Αλιάκμονα, τις λίμνες των Πρεσπών, μέρη της Δέβολης και του Σαραντάπορου. Σύμφωνα με τον μύθο, οι Ορέστες κατάγονται από τον μυθικό Ορέστη, γιό του Αγαμέμνονα

και της Κλυταιμνήστρας. Μετά από τη δολοφονία της μητέρας του, λέγεται πως ο Ορέστης κατέφυγε στην Άνω Μακεδονία προκειμένου να αναζητήσει καταφύγιο, καθώς τον κυνηγούσαν οι Ερινύες.

Το βασίλειο της Ορεστίδας περιλάμβανε 5 βασικές πόλεις: την Καστοριά (ή αλλιώς Κέλετρο), το Άργος Ορεστικό, τη Διοκλητιανούπολη, τη Βάττυνα και τη Λυκή. Οι δύο τελευταίες πόλεις είναι γνωστές χάρη σε επιγραφικά δεδομένα.

Orestes of ancient Orestis

The Orestes were the inhabitants of Ancient Orestis, the area which in antiquity included the basin of river Aliakmonas, the lakes of Prespa, as well as parts of Devolis and Sarantaporos. According to the myth, the Orestes descended from the mythical Orestes, son of Agamemnon and Clytemnestra. After the murder of his mother, it is said that Orestes came to Upper Macedonia with the aim of seeking a refuge, as he was being chased by the Erinyes.

The kingdom of Orestis included 5 main cities: Kastoria (also known as Keletron), Argos Orestikon, Diocletianoupolis, Vattyna and Lyke. The last two cities are known thanks to epigraphic evidence.

Το όνομα του Άργους Ορεστικού έχει αρχαίες καταβολές και, όπως προαναφέρθηκε, οφείλεται στον μυθικό ήρωα Ορέστη.

Από αρχαιολογικής απόψεως στην περιοχή του Άργους Ορεστι-

κού έχουν εντοπιστεί αρκετές θέσεις όπου κατοικούσαν οι άν-

θρωποι κατά τη διάρκεια των ιστορικών χρόνων. Xαρακτηριστι-

κό παράδειγμα αποτελεί η θέση «Παραβέλα».

Διοκλητιανούπολη

Η Διοκλητιανούπολη είναι μια αρχαία πόλη που βρίσκεται βορειο-

δυτικά του Άργους Ορεστικού, στην ευρύτερη περιοχή του Αρμενοχωρίου. Η ίδρυσή της τοποθετείται χρονολογικά στην εποχή του αυτοκράτορα Διοκλητιανού (244-311), στον οποίο οφείλει και το όνομά της. Κατά τη διάρκεια του 4ου αι. η πόλη δέχτηκε επιδρομή από τους Γότθους και τον επόμενο αιώνα από τους Οστρογότθους. Αφού επιβίωσε των εχθρικών επιθέσεων, οι κάτοικοί της ξεκίνησαν σταδιακά να την εγκαταλείπουν. Σύμφωνα με τις γραπτές πηγές φαίνεται να μετοίκησαν σε μια γειτονική πόλη, στην χερσόνησο της Καστοριάς.

Argos Orestikon

The name of Argos Orestikon has ancient origins and, as mentioned above, derives from the mythical hero Orestes. From an archaeological perspective, the area of Argos Orestikon preserves several sites where people used to live during the historical period. A characteristic example is the site of Paravela.

Diocletianoupolis

Diocletianoupolis is an ancient city located northwest of Argos Orestikon, in the wider area of Armenochori. Its foundation dates back to the time of Emperor Diocletian (244-311), to whom it owes its name. During the 4th century the city was raided by the Goths and in the next century by the Ostrogoths. After surviving the enemy attacks, its inhabitants gradually began to abandon it. According to written sources, they seem to have moved to a neighboring city, on the peninsula of Kastoria.

Pentavrysos

Η Πεντάβρυσος (πρώην Ζελεγκόσδη) είναι ένα χωριό της Περιφερειακής ενότητας Καστοριάς το οποίο εντοπίζεται σε απόσταση

16 χιλιομέτρων από την πόλη. Τα τελευταία είκοσι χρόνια η αρχαι-

ολογική έρευνα έφερε στο φως ίχνη του ανθρώπινου πολιτισμού

που χρονολογούνται από την κλασική έως την ελληνιστική περίο-

δο. Όπως είναι σύνηθες για την αρχαιότητα, οι περισσότερες πλη-

ροφορίες λαμβάνονται από τα νεκροταφεία. Έτσι, στο νεκροταφείο

της Πενταβρύσου διασώθηκαν κτερίσματα που περιλαμβάνουν

αντικείμενα κεραμικής, πολεμικά όπλα, κοσμήματα και δαχτυλίδια

με ανάγλυφες παραστάσεις. Τα πιο σπουδαία ευρήματα εντοπίστη-

καν εκτός των τάφων και πρόκειται για τις λεγόμενες επιτύμβιες

στήλες. Πρόκειται για μαρμάρινες στήλες οι οποίες χρησίμευαν ως

σήματα

Pentavrysos (formerly Zelegosdoe) is a village of the Regional Unit of Kastoria which is located 16 km from the city. In the past twenty years the archaeological research has brought to light traces of human civilization dating from the Classical to the Hellenistic periods. The cemeteries proved to be very important for the illustration of the archaeological image of the area. Thus, the cemetery of Pentavrysos preserved offerings that include pottery objects, weapons, jewelry and rings with relief representations. The most important findings were found outside the tombs; the word is about the so-called tombstones. These are marble stelae that served as marks on the tombs and usually had engraved the name of the deceased. Many of these stelae are exhibited today in the Archaeological Museum of Argos Orestikon and have contributed significantly to the study of ancient names..

BYZANTINH και METABYZANTINH ΠΕΡΙΟΔΟΣ

BYZANTINE and POST-BYZANTINE PERIOD

Historical Context

Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και τελειώνει με το 1453 με την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμα-

νούς. Διακρίνεται επιμέρους σε τρείς υποπεριόδους την Πρώιμη (324-641), τη Μέση (641-1204) και την Ύστερη (1204- 1453). Ο

χωρισμός αυτός είναι συμβατικός και έχει προκύψει από τη διαφοροποίηση των χαρακτηριστικών της κάθε ιστορικής περιόδου.

Βυζαντινές

& Μονές

Η Καστοριά είναι αδιαμφησβήτητα μια πόλη με πλούσιο βυζαντινό παρελθόν. Απόδειξη αυτού είναι οι βυζαντινές της εκκλησίες, η πληθώρα των οποίων είναι διατηρητέες και συντηρημένες. Το-

ποθετημένες σε διάφορα σημεία της πόλης, οι Βυζαντινές εκκλη-

σίες της Καστοριάς αποτελούν σήμα κατατεθέν και συμβάλλουν –

μεταξύ άλλων – στην διατήρηση του ιστορικού και θρησκευτικού

χαρακτήρα του τόπου. Εντοπίζονται τρείς τύποι εκκλησιών, οι τρίκλιτες βασιλικές, οι μονόχωρες και μια μοναδική τρίκογχη σταυρική. Κατασκευάζονται κυρίως από λίθο και ξύλο, ενώ οι στέγες

ακολουθούν το παράδειγμα των ελληνικών βασιλικών και είναι

ξύλινες. Κατά κύριο λόγο το σχήμα τους είναι μικρό και η τοιχο-

δομία ισόδομη ή ακανόνιστη. Χαρακτηριστική είναι η εξωτερική

τους διακόσμηση με κεραμοπλαστικά σχέδια και γράμματα, ενώ

κατά περιπτώσεις διασώζονται και τοιχογραφίες.

The Byzantine period begins around 324 with the unification of the Roman Empire and ends in 1453 with the fall of Constantinople by the Ottomans. It is divided into three sub-periods, the Early (324-641), the Middle (641-1204) and the Late οne (12041453). This separation is conventional and has resulted from the differentiation of the characteristics of each historical period.

Byzantine Churches & Monasteries

Kastoria is undoubtedly a city with a rich Byzantine past, testified by the existence of Byzantine churches. Located in various parts of the city, the Byzantine churches of Kastoria are a trademark and contribute – among other things – to the preservation of the historical and religious character of the place. There are three types of churches, the three-aisled basilicas, the single-aisled and one cruciform with three recesses. They are mainly made of stone and wood, while the wooden roofs follow the example of the Greek basilicas. Mainly their shape is small and the masonry is equal or irregular. Τheir external decoration is characteristic, with ceramoplastic designs and letters, while occasionally frescoes are preserved.

Εκκλησίες

Μια από τις σημαντικότερες εκκλησίες και λογότυπο του Δήμου Καστοριάς είναι η Παναγία Κουμπελίδικη ή Καστριώτισσα ή Σκουταριώτισσα. Βρίσκεται στην ακρόπολη του βυζαντινού κάστρου σε κοντινή απόσταση από τα τείχη. Το όνομά της προέρχεται από

την τούρκικη λέξη «κουμπές» που υποδηλώνει τον τρούλο. Χρησιμοποιήθηκε ο συγκεκριμένος όρος, καθώς ο τρούλος χτίστηκε

κατά της περίοδο της Τουρκοκρατίας. Αξίζει να σημειωθεί πως

είναι η μοναδική εκκλησία με τρούλο στην πόλη.

Πρόκειται για έναν τρίκογχο σταυρόσχημο ναό με νάρθηκα. Το

εσωτερικό του ναού είναι πλούσιο σε τοιχογραφίες στον εξωνάρ-

θηκα, τον εσωνάρθηκα και τον κυρίως ναό. Η καμάρα του εσω-

νάρθηκα φέρει μια μοναδικής σημασίας αγιογραφία με την απει-

κόνιση της Αγίας Τριάδας. Συγκεκριμένα εμφανίζεται ο τύπος του

Παλαιού των Ημερών και φέρει στην αγκαλιά του τον Χριστό Πα-

ντοκράτορα. Ο Χριστός κρατάει στο χέρι του δόξα με περιστέρι.

Το περιστέρι συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα.

PANAGIA KOUMBELIDIKI

One of the most important churches and the sign of the Municipality of Kastoria is Panagia Koumbelidiki or Kastriotissa or Skoutariotissa. It is located on the acropolis of the Byzantine castle within a walking distance from the city walls. Its name derives from the Turkish word "koumbes" which denotes the dome. This term was used, as the dome was built during the Turkish occupation, and it is worth noting that it is the only church with a dome in the city.

It is a cruciform church with three recesses and a narthex. The interior of the church is rich in frescoes in the outer narthex, the inner narthex and the main temple. The arch of the inner narthex is decorated with a unique religious fresco with the depiction of the Holy Trinity. More specifically, there is a representation of the “Ancient of Days” type, Christ, and Holy Spirit. Ancient of Days has younger Christ in His arms while the second one holds a glory with a dove, representing the Holy Spirit.

1. Τοιχογραφία της Γέννησης / Fresco of the Nativity

2. Παναγία σε στάση Δέησης μέσα σε μετάλλιο με τον Χριστό μέσα σε μετάλλιο. Εκατέρωθεν Αρχάγγελοι μέσα σε μετάλλια / Virgin Mary in a position of Orison in a medal with Christ in a medal. On either side Archangels in medals

3. Ο χορός της Σαλώμης (1496) / The Dance of Salome (1496)

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ KAI ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ / BYZANTINE AND POST-BYZANTINE PERIOD

ΑΓΙΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ

Η παλαιότερη βυζαντινή εκκλησία της Καστοριάς είναι ο Άγιος Στέ-

φανος, μια τρίκλιτη καμαροσκεπής με νάρθηκα και γυναικωνίτη

με παρεκκλήσι που βρίσκεται μεταξύ των παραδοσιακών συνοι-

κιών του Ντολτσό και του Απόζαρι στην Καστοριά. Η κατασκευή

και η διακόσμησή του χρονολογούνται στα μέσα του 9ου αι., ενώ

οι μεταγενέστερες τοιχογραφίες στον 12ο και 14ο αι.

AGIOS STEFANOS

The oldest Byzantine church in Kastoria is Agios Stefanos, a three-aisled vaulted church with a narthex and a women's loft with a chapel. It is located between the traditional districts of Doltso and Apozari in Kastoria. Its construction and decoration date back to the middle of the 9th century, while the later frescoes are emplaced chronologically in the 12th and 14th centuries.

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ KAI ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ / BYZANTINE AND POST-BYZANTINE PERIOD A

ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ

Ο ναός των Αγίων Αναργύρων βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της λίμνης Ορεστιάδας, στην παραδοσιακή περιοχή Απόζαρι. Κτίστηκε μεταξύ του δεύτερου μισού του 10ου και του πρώτου μισού

του 11ου αιώνα. Πρόκειται για μία τρίκλιτη βασιλική εκκλησία με

νάρθηκα και κάλυψη τριών καμάρων.

Το εξωτερικό της κοσμείται με κεραμοπλαστικά γράμματα και πλίνθινα μοτίβα που συμβολίζουν ήλιους, ρόμβους και φυτικά

κοσμήματα. Στο εσωτερικό σώζονται δύο στρώματα τοιχογρα -

φιών που χρονολογούνται στον 11o και 12ο αιώνα αντίστοιχα.

AGIOI ANARGYROI

The church of Agioi Anargyroi is situated on the north side of Lake Orestiada, in the traditional neighborhood of Apozari. It was built between the second half of the10th and the first half of the 11th century. It is a three-aisled basilica with a narthex and three arches.

Its exterior is adorned with ceramoplastic letters and motifs that symbolize suns, rhombus, and florals. In the interior there are two layers of frescoes dating back to the 11th and 12th centuries respectively.

1.

3.

2.

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ KAI ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ / BYZANTINE AND POST-BYZANTINE PERIOD

ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΟΜΟΡΦΟΚΚΛΗΣΙΑΣ

Κοντά στο χωριό Ομορφοκκλησιά βρίσκεται ο Ιερός Ναός Αγί-

ου Γεωργίου. Ανήκει στον τύπο του σταυροειδούς με τρούλο και

η αρχική οικοδόμησή του χρονολογείται το 12ο αιώνα. Είναι χτισμένος με πέτρες, ενώ είναι χαρακτηριστικό το θαυματουργό ξυλόγλυπτο «ξόανο». Αγγίζει σχεδόν τα 3 μέτρα σε ύψος και εικάζεται πως ο τόπος κατασκευής του είναι η Κωνσταντινούπολη.

AGIOS GEORGIOS OMORFOKKLESIAS

Near the village of Omorfokklesia there is the church of Agios Georgios. It belongs to the type of cruciform with a dome and the original building is dated to the 12th century. The church is known for the miraculous wood-carved "xoanon". It reaches almost 3 meters in height, and it is speculated that its construction technique originates to Constantinople.

1. Ξυλόγλυπτο "ξόανο" του Αγίου Γεωργίου / Wood-carved "xoano" of Agios Georgios

2. Άγιος Γεώργιος Ομορφοκκλησιάς / Agios Georgios Omorfokklisias

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ KAI ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ / BYZANTINE AND POST-BYZANTINE PERIOD

ΚΟΙΜΗΣΗ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΖΕΥΓΟΣΤΑΣΙΟΥ Ο μονόχωρος εγγεγραμμένος σταυροειδής μετά τρούλου ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου εντοπίζεται έξω από το χωριό Ζευγοστάσι. Οικοδομήθηκε το 15ο αι., ενώ το εσωτερικό του κοσμείται με τοιχογραφίες που ανάγονται, σύμφωνα με τις επιγραφές, χρονολογικά σε δύο φάσεις: το 1432 και το 1749.

DORMITION OF THEOTOKOS IN ZEVGOSTASI

The single-aisled crossing-square cruciform with a dome church of the Assumption is located outside the village of Zevgostasi. It was built in the 15th century, while its interior is decorated with frescoes that, according to the inscriptions, date back to two phases: 1432 and 1749 respectively.

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΜΑΥΡΙΩΤΙΣΣΑΣ

Η Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Μαυριώτισσας (πρώην «Μεσονησιώτισσας») βρίσκεται σε ειδυλλιακή τοποθεσία, στο δρόμο του γύρου της λίμνης Ορεστιάδας, στην ανατολική πλευρά

του βουνού της πόλης. Έλαβε το σημερινό της όνομα από το χω-

ριό Μαύροβο, το οποίο εντοπίζεται στην ακριβώς απέναντι όχθη

της λίμνης, καθώς οι κάτοικοί του ήταν αυτοί που φρόντιζαν τη

μονή το διάστημα του 17ου αι. Πρόκειται για μια μονόχωρη εκ-

κλησία μικρού μεγέθους.

Χαρακτηριστικό γνώρισμα της Μαυριώτισσας είναι οι τοιχογρα-

φίες στο εξωτερικό της. Οι πρώτες τοιχογραφίες χρονολογούνται

στον 11ο αι. Το εσωτερικό της μονής σώζει σπαράγματα αγιο -

γραφιών, ενώ μόνο ο δυτικός τοίχος διατηρεί ολόκληρη τη δια-

κόσμησή του. Χαρακτηριστική είναι η τοιχογραφία με την Πανα -

γία να λιποθυμάει στο επεισόδιο της Σταύρωσης του Χριστού και

η παράσταση της Δευτέρας Παρουσίας.

Δίπλα από την Μονή υπάρχει και το παρεκκλήσι του Αγίου Ιωάν-

νη Θεολόγου, το οποίο φέρει επίσης τοιχογραφίες στο εξωτερικό.

Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, τα μάτια των ζωγραφισμέ-

νων προσώπων καταστράφηκαν από τους Τούρκους, πρακτική

που εφαρμόστηκε σε πληθώρα ιερών χώρων.

MONASTERY OF PANAGIA MAVRIOTISSA

The Monastery of the Assumption of Theotokos Mavriotissa (formerly "Mesonisiotissa") is located in an idyllic location, next to Lake Orestiada, on the east side of the city's mountain. It took its current name from the village Mavrovo, which is located on the opposite shore of the lake, as its inhabitants were the ones who took care of the monastery during the 17th century. It is a single-aisled church of small size.

A characteristic feature of Mavriotissa is the frescoes on its exterior. The first frescoes date back to the 11th century. The interior of the monastery preserves fragments of religious frescoes, while only the western wall retains its entire decoration. A characteristic example is the fresco with the Virgin Mary fainting in the episode of the Crucifixion of Christ and the performance of the Second Coming.

Next to the monastery there is the chapel of St. Ioannis Theologos, which also bears frescoes on the exterior. During the Turkish occupation, the eyes of the painted holy figures were destroyed by the Turks, a practice that was applied in a variety of sacred places.

1. Τοιχογραφία από το εσωτερικό της Μονής / Mural painting from inside the Monastery

2. Απεικόνιση ασκητή Σισώη πάνω από τον ανοιχτό τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Απεικόνιση τριών σκελετών μέσα στον τάφο, συνοδεία επιγραφής (1552) / Depiction of anchorite Sisois above the open tomb of Alexander the Great. Depiction of three skeletons inside the tomb, accompanied by an inscription (1552)

3. Τοιχογραφία από το εσωτερικό της Μονής / Mural painting from the interior of the Monastery 1.

2.

3.

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ KAI ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ / BYZANTINE AND POST-BYZANTINE PERIOD

ΜΟΝΗ ΠΑΜΜΕΓΙΣΤΩΝ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΤΣΟΥΚΑΣ

Η Μονή Παμμεγίστων Ταξιαρχών Τσούκας εντοπίζεται στην άκρη

βαράθρου, πάνω από τον Στενοπόταμο, σε απόσταση 8 χιλιομέ-

τρων από το Νεστόριο. Κατασκευάστηκε το 13ο αι και κατά την

οθωμανική περίοδο αποτέλεσε σημαντικό πνευματικό κέντρο.

Το 1943 η Μονή πυρολύθηκε από Αυστριακά στρατεύματα της Μεραρχίας Εντελβάις.

MONASTERY OF PAMMEGISTON TAXIARCHES TSOUKAS

The Monastery of Pammegiston Taxiarches Tsoukas is situated on the edge of a barathron, above Stenopotamos, at a distance of 8 km from Nestorio. It was built in the 13th century and during the Ottoman period it was an important spiritual center. In 1943 the monastery was burned by Austrian troops of the Edelweiss Division.

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ KAI ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ / BYZANTINE AND POST-BYZANTINE PERIOD

ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ

Η τρίκλιτη θολοσκέπαστη βασιλική εκκλησία με νάρθηκα

«Ταξιάρχης Μητροπόλεως» βρίσκεται στην νότια πλευρά της

πόλης της Καστοριάς. Πρόκειται για μια εκκλησία, η κατασκευή της

οποίας ανάγεται στον 10ο αι., ενώ μια δεύτερη φάση τοποθετείται

στο διάστημα 1359-1360, όπως μας πληροφορεί σχετική επιγραφή.

Η εξωτερική όψη καλύπτεται από τοιχογραφίες, χρονολογημένες

στον 15ο αι.

Χαρακτηριστικό γνώρισμα του ναού είναι η φύλαξη των λειψάνων

του Παύλου Μελά και της συζύγου του, Ναταλίας στον εσωτερικό νάρθηκα.

TAXIARCHΙS OF THE METROPOLIS

The three-aisled domed basilica church with narthex "Taxiarchis Mitropoleos" is located on the south side of the city of Kastoria. Τhe construction of the church dates back to the 10th century, while a second phase is placed in the period 1359-1360, as a relevant inscription informs us. The exterior surface is decorated with murals, dated in the 15th c.

What is more, the remains of Pavlos Melas and his wife Natalia are preserved in the inner narthex.

/ Agios Nikolaos Magaliou

/ Agios Andreas

Βυζαντινά Τείχη

Η πόλη της Καστοριάς είναι χτισμένη πάνω στη χερσόνησο που εκτείνεται μέσα στη λίμνη Ορεστιάδα. Η ιδιαίτερη αυτή γεωμορφολογία της προσφέρει ένα είδος προστασίας. Η φυσική προστα-

σία ενισχύθηκε την περίοδο του αυτοκράτορα Ιουστινιανού από

ένα ισχυρό τείχος που διατηρήθηκε μέχρι την Τουρκοκρατία. Το τείχος ξεκινούσε από την βόρεια πλευρά της πόλης και εκτεινό-

ταν μέχρι την νότια όχθη της λίμνης. Η ανοικοδόμησή του έγινε σταδιακά, το διατείχισμα χτίστηκε το 6ο αι., ενώ το εσωτερικό τείχος της χερσονήσου είναι μεταγενέστερο. Πέραν του βυζαντινού,

το εσωτερικό τείχος της πόλης της Καστοριάς κάλυπτε την περιοχή του τούρκικου μεντρεσέ, της Παναγίας Κουμπελίδικης και των Αγίων Αναργύρων, συνεχίζοντας επί της οδού Αγίου Αθανασίου μέχρι τον ισθμό.

Μέρη του τείχους σώζονται μέχρι σήμερα και είναι εμφανή σε διά-

φορα σημεία της σύγχρονης πόλης. Πιο συγκεκριμένα, παρατηρούνται τμήματα της Ακρόπολης, της νότιας πλευράς στο ύψος

του κτηρίου της Περιφέρειας, της βόρειας πλευράς στο ύψος του σημερινού Δημαρχείου και του διατειχίσματος. Τμήματα του εσωτερικού τείχους διατηρούνται στην περιοχή της Κουμπελίδικης, του περιβόλου του Γυμνασίου και επί της οδού Παπαρέσκα.

Byzantine Walls

The city of Kastoria is built on the peninsula that extends into lake Orestiada. This particular geomorphology offers the city a kind of protection. This natural protection was strengthened during the reign of Emperor Justinian by a strong wall that was maintained until the Turkish occupation. The wall started from the north side of the city and extended to the southern shore of the lake. Its reconstruction took place gradually, the partition was built in the 6th century, while the inner wall of the peninsula is dated few years later. Apart from the Byzantine one, the inner wall of the city of Kastoria covered the area of the Turkish medreses, Panagia Koumbelidiki and Agioi Anargyroi, extending on Agios Athanasiou Street until the isthmus.

Parts of the wall are preserved until today and are evident in various parts of the modern city. More specifically, there are parts of it on the Acropolis, on the south side at the height of the Periphery building, on the north side at the height of the current Town Hall and the partition. Parts of the inner wall are preserved in the area of Koumbelidiki, the precinct of the Gymnasium and on Papareska Street as well.

Οθωμανικά Κτήρια

ΚΟΥΡΣΟΥΜ ΤΖΑΜΙ

Το μοναδικό Τζαμί που σώζεται σήμερα στην πόλη της Καστοριάς

είναι το επονομαζόμενο Κουρσούμ ή Κουρσούμλι Τζαμί που απο-

τελούσε καθεδρικό τέμενος των μουσουλμάνων. Το όνομά του

προέρχεται από την τουρκική λέξη «κουρσούμ» που υποδηλώ -

νει τη μολύβδινη στέγη του. Βρίσκεται στην οδό Καπετάν Κώττα,

στην πλατεία Μεγάλου Αλεξάνδρου. Σύμφωνα με την επικρατέστε-

ρη θεωρία το Τζαμί χτίστηκε στα τέλη του 15ου - αρχές του 16ου

αι. πάνω από την πρώην βυζαντινή μητρόπολη της Καστοριάς.

Το 1924 κηρύχθηκε από το Ελληνικό κράτος ως διατηρητέο μνη-

μείο και λειτούργησε προσωρινά ως βιβλιοθήκη και αποθήκη

αρχαιοτήτων. Πρόσφατα, αποφασίστηκε η αποκατάστασή του με

χρηματοδότηση από το Υπουργείο Πολιτισμού. Αξίζει να σημειωθεί πως η πόλη της Καστοριάς είχε συνολικά 7 διατηρητέα τζαμιά, τα οποία πλην του Κουρσούμ ισοπεδώθηκαν πλήρως.

Ottoman Buildings KURSUM MOSQUE

The only Mosque that survives today in the city of Kastoria is the so-called Kursum or Kursumli Mosque, which was a Muslim cathedral. Its name derives from the Turkish word "kursum" which denotes its peculiar leaden roof. It is located on Kapetan Kotta Street, in Megalou Alexandrou Square. According to the prevailing theory, the Mosque was built in the late 15th - early 16th century, above the former Byzantine metropolis of Kastoria. In 1924 it was declared by the Greek state as a preserved monument and temporarily functioned as a library and warehouse of antiquities. Recently, its restoration it was decided with funding from the Ministry of Culture. It is worth noting that the city of Kastoria had a total of 7 mosques, which, apart from the Koursoum one, were completely razed to the ground.

ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ KAI ΝΕΟΤΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ OTTOMAN PERIOD AND LATER YEARS

ΜΕΝΔΡΕΣΕΣ

Επί της οδού Διοικητηρίου βρίσκεται ο ιστορικός Μενδρεσές ή Μεντρεσές, το μουσουλμανικό ιεροδιδασκαλείο που λειτουργού-

σε στην πόλη κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Ονομάζεται

επίσης Ιερατική Σχολή, καθώς είχε έντονο θρησκευτικό χαρακτήρα. Ανήκει στον τύπο του μενδρεσέ με εσωτερική, περίστυλη αυλή. Ήταν χτισμένος σε σχήμα Π και η εσωτερική αυλή περιβαλλόταν από θολωτές στοές και κίονες, ενώ κατασκευάστηκε με υλικά σε δεύτερη χρήση “spolia”, τα οποία σε μεγάλο ποσοστό προέχονταν από τα τείχη της πόλης. Το εσωτερικό του μενδρεσέ

περιλάμβανε 14 αίθουσες με θολωτές οροφές, οι οποίες χρησί-

μευαν ως χώροι διδασκαλίας και προσευχής, βιβλιοθήκες, προ-

σωπικούς χώρους καθηγητών και λουτρά. Τα υπόλοιπα δωμά-

τια πρέπει να ήταν δωμάτια – κελιά των σπουδαστών, ο αριθμός

των οποίων υπολογίζεται πως υπερέβαινε τους 70. Οθωμανικές

πηγές αναφέρουν πως χτίστηκε στις αρχές του 18ου αι. από τον

Αχμέτ Πασά και οι απόφοιτοι έμελλε να στελεχώσουν τη μελλο-

ντική πολιτική και θρησκευτική διοίκηση του τόπου. Το 1924 ο Μενδρεσές χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο μνημείο.

MENDRESES

On Dioikitiriou Street can be found the historic building of Mendreses or Medreses, the Muslim seminary that operated in the city during the Turkish occupation. It was also called the Seminary School, as it had a strong religious character. It belongs to the type of mendreses with an internal, peristyle courtyard. It was built in the shape of a Π and the inner courtyard was surrounded by vaulted arcades and columns, while it was constructed with materials in a second use "spolia", largely predominated from the city walls. The interior of the mendreses included 14 rooms with vaulted ceilings, which served as teaching and prayer areas, libraries, personal teacher spaces and baths. The rest of the areas must have been rooms – cells of the students, the number of which is estimated to exceed 70. Ottoman sources testify that it was built in the early 18th century by Ahmet Pasha and that all the graduates were expected to form the future political and religious administration of the place. In 1924 Mendreses was characterized as a preserved monument.

ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΚΑΙ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ / CHURCHES AND MONASTERIES

CHURCHES and MONASTERIES

Ιερά Μονή Αγίων Αναργύρων

Η Ιερά Μονή Αγίων Αναργύρων είναι το μεγαλύτερο και πλουσιό-

τερο Μοναστήρι του Νομού Καστοριάς. Βρίσκεται κοντά στο χωριό

Μελισσότοπος και σε απόσταση 24 χλμ. από την Καστοριά. Θεμελιώθηκε το 1080, επί της δυναστείας Κομνηνών στον τόπο όπου

ήδη υπήρχε το θαυμαστό Αγίασμα της Παναγίας. Η Μονή είναι πλούσια σε αγιογραφίες , λιθανάγλυφα και μαρμαροανάγλυφα.

Holy Monastery of Agioi Anargyroi

The Holy Monastery of Agioi Anargyroi is the largest and richest Monastery in the Prefecture of Kastoria. It is located near the village of Melissotopos, in a distance of 24 km. from Kastoria. It was founded in 1080, during the Comnenian dynasty, in the place where the miraculous Holy Water of the Virgin Mary existed. The monastery is rich in murals, stone and marble reliefs.

ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΚΑΙ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ / CHURCHES AND MONASTERIES

Μονή Αγίας Παρασκευής

Η Μονή της Αγίας Παρασκευής στην Βασιλειάδα αποτελεί ένα μοναστηριακό συγκρότημα, κτισμένο στους βορειοδυτικούς πρόποδες του όρους Μουρίκι. Τοποθετείται χρονολογικά στον 19ο αι.

και αποτελούσε μετόχι της Μονής Αγίων Αναργύρων. Μέχρι την απελευθέρωση της Μακεδονίας, οι χώροι της μονής χρησιμοποιήθηκαν ως τσιφλίκι του Τούρκου μπέη.

Σήμερα, δεσπόζει με τη μορφή της τρίκλιτης βασιλικής με τρούλο

και μολυβδοσκέπαστη στέγη. Η εξωτερική της όψη είναι πετρόχτιστη, ενώ το εσωτερικό κοσμείται από τοιχογραφίες.

Monastery of Agia Paraskevi

The Monastery of Agia Paraskevi in Vasiliada is a monastic complex, built at the northwestern foothills of Mount Mouriki. It is placed chronologically in the 19th century and was a dependency of the Monastery of Agioi Anargyroi. Until the liberation of Macedonia, the spaces of the monastery were used as a tsifliki of the Turkish bey.

Today, it dominates in the form of a three-aisled basilica with a dome and a lead-covered roof. The exterior surface consists of stones, while the interior is decorated with murals.

Μονή Γενεθλίου Θεοτόκου Κλεισούρας

Η Ιερά μονή Κλεισούρας είναι αφιερωμένη στη Γέννηση της Θε-

οτόκου. Βρίσκεται χτισμένη σε μια εύφορη κοιλάδα κοντά στο

χωριό Κλεισούρα και 35 χλμ. ανατολικά της Καστοριάς. Ιδρύθη-

κε τον 19ο αιώνα από τον αγιορείτη ιερομόναχο Ησαϊα Πίστα πά-

νω σε παλαιά μονή του 14ου αιώνα.

Το καθολικό της μονής κοσμείται με επίχρυσο ξυλόγλυπτο τέμπλο

από αξιόλογες τοιχογραφίες της «χιοναδίτικης σχολής». Υπήρξε κρησφύγετο κατά την Επανάσταση του 1821 και στον Μακεδονικό Αγώνα. Εδώ ασκήτεψε και αγίασε η γερόντισσα Σοφία (18831974), η μνήμη της οποιας τιμάται στις 6 Μαϊου.

Monastery of Theotokos in Kleisoura

The Holy Monastery of Kleisoura is dedicated to the Birth of the Virgin Mary. It is built in a fertile valley near the village of Kleisoura, in a distance of 35 km. east of Kastoria. It was founded in the 19th century by the monk Isaiah Pista on the remains of an old monastery of the 14th century.

The katholikon of the monastery is adorned with a gilded woodcarved altarpiece of remarkable frescoes of the "hionaditiki" style. The monastery was used as a bolt hole during the Revolution of 1821 and the Macedonian Struggle. What is more, an anchorite called Sophia, lived in the monastery and became a saint, whose memory is honored on May 6th.

/ Holy Monastery of the Nativity of the Virgin of Kleisoura

ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΚΑΙ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ / CHURCHES AND MONASTERIES

Μονή Αγίου Νικολάου Τσιριλόβου

Η Ιερά Μονή του Αγίου Νικολάου Τσιριλόβου βρίσκεται λίγο πά-

νω από την Κορησό και απέχει 19 χλμ. από την Καστοριά. Χρο-

νολογείται από τον 15οεώς τον 17ο αιώνα. Η μονή χρησιμοποι-

ήθηκε ως καταφύγιο των οπλαρχηγών και συμμετείχε ενεργά στον Μακεδονικό Αγώνα. Αρκετές είναι οι επιστολές του Παύλου Μελά για την φιλοξενία και την βοήθεια στον Αγώνα από τον ηγούμενο Γρηγόριο.

Στις 28 Φεβρουαρίου του 1905 η μονή λεηλατήθηκε και καταστράφηκε με εντολή του Βουλγαρικού κομιτάτου. Το μοναστήρι ανεγέρθη ξανά με τη συνδρομή του Ελληνικού Κράτους και επαναλειτούργησε το 1963. Τέλος με απόφαση του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων το μοναστήρι από ανδρικό έγινε γυναικείο.

Monastery of Agios Nikolaos in Tsirilovo

The Holy Monastery of Agios Nikolaos in Tsirilovo is located just above Korissos, in a distance of 19 km from Kastoria. It dates from the 15th to the 17th century.

In 1905 the monastery was looted and destroyed by the Bulgarian committee. The monastery was rebuilt with the assistance of the Greek State and reopened in 1963. Finally, thanks to the Ministry of Education and Religious Affairs, ‘Agios Nikolaos’ became a female monastery.

1. Αγία Κυριακή / Agia Kiriaki

2. Άγιος Νικόλαος Κρεμαστός / Agios Nikolaos Kremastos

3. Κοίμηση της Θεοτόκου Πενταβρύσσου / Assumption of the Virgin Mary of Pentavryssos

MANSIONS of KASTORIA

Η πόλη της Καστοριάς φημίζεται για τα διατηρημένα και διατη-

ρητέα αρχοντικά της σπίτια. Αυτά, βρίσκονται σε διάφορα σημεία

της πόλης, ενώ πολλά συγκεντρώνονται στις παραδοσιακές συ-

νοικίες Ντολτσό και Απόζαρι, προσδίδοντας έναν αέρα μιας άλ-

λης εποχής. Χτίστηκαν τον 17ο και 18ο αι., εποχή κατά την οποία

οι κάτοικοι της πόλης άνθισαν οικονομικά χάρη στην ενασχόλη-

σή τους με τον κλάδο της γουνοποιίας. Τα αρχοντικά διακρίνονται

σε οικίες και λαϊκά παραδοσιακά σπίτια.

Χαρακτηριστικό γνώρισμα των σπιτιών είναι η επιβλητική τους

όψη. Έχουν κατά κανόνα δύο ή περισσότερους ορόφους ενώ δι-

αθέτουν και εσωτερική αυλή. Η εσωτερική αυλή περιβάλλεται

από ψηλούς τοίχους και η είσοδος σε αυτήν γίνεται μέσω μιας

μεγάλης ξύλινης δίφυλλης θύρας. Η βάση χτίζεται με λίθους, ενώ

ο δεύτερος όροφος είναι κατασκευασμένος από πιο ελαφριά υλι-

κά, προεξέχει από το ισόγειο, καλύπτεται με ασβέστη και στηρίζε-

ται με ξύλινους πασσάλους. Η στέγη είναι ξύλινη ή φέρει καλάμια

«κότζες» και καλύπτεται με κεραμίδια. Τόσο το ισόγειο όσο και οι

πάνω όροφοι φέρουν ξύλινα παράθυρα, τα τζάμια των οποίων

μπορεί να έφεραν διακοσμητικές υέλους με χρώματα. Στο εσω-

τερικό των αρχοντικών υπάρχει η σάλα και γύρω της απλώνονται

τα εκάστοτε δωμάτια. Οι τοίχοι ήταν διακοσμημένοι με τοιχογρα-

φίες, θέματα των οποίων ήταν κυρίως κάστρα, σπίτια, εκκλησίες

και μονές, ενώ υπήρχε και φυτικός διάκοσμος με δέντρα, λουλούδια, θαλάσσια τοπία και ζώα. Στα περισσότερα σπίτια υπάρχει φουρνικό, δηλαδή εσωτερικός φούρνος όπου γινόταν η προετοιμασία του φαγητού. Τα πιο ταπεινά σπίτια είχαν απλά ένα μαγειρείο με μια ξύλινη εστία.

The city of Kastoria is famous for its preserved mansions - archontika. These types of buildings are located in various parts of the city, while a large number of them are concentrated in the traditional districts of Doltso and Apozari, as reminders of another era. They were built in the 17th and 18th centuries, a time when the inhabitants of the city flourished financially thanks to their involvement with the fur industry. The mansions are divided into houses and popular traditional houses.

A characteristic feature of the houses is their imposing appearance. They generally have two or more floors and have an internal courtyard. The inner courtyard is surrounded by high walls and the entrance to it is through a large wooden two-leaf door. The base is built with stones, while the second floor is made of lighter materials, protrudes from the ground floor, is covered with lime and supported with wooden piles. The roof is wooden or has "kotzes" reeds and is covered with tiles. Both the ground floor and the upper floors have wooden windows, with colorful decorative glasses. Inside the mansions there is a hall surrounded by various rooms. The walls were decorated with frescoes. The main themes were castles, houses, churches and monasteries, while there was also floral decoration with trees, flowers, seascapes and animals. In the majority of the houses existed a bakery, i.e. an internal oven where the food was prepared. The humblest houses had a food preparation area with a wooden hearth.

MΑΡΧΟΝΤΙΚΑ της ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ

ΤΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ / MANSIONS OF KASTORIA

ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΤΣΙΑΤΣΙΑΠΑ

Το τριώροφο αρχοντικό που δεσπόζει στο Απόζαρι, στην βόρεια παραλία της Καστοριάς ονομάζεται αρχοντικό Τσιατσιαπά. Οι εσωτερικοί του τοίχοι κοσμούνται με πλούσιες τοιχογραφίες και έρ-

γα ξυλογλυπτικής. Σήμερα, το αρχοντικό έχει συντηρηθεί και εί-

ναι επισκέψιμο για το κοινό. Συχνά, πραγματοποιούνται στο χώρο

του εκδηλώσεις και δράσεις πολιτισμού.

TSIATSIAPA MANSION

The three-storey mansion that can be found in Apozari, on the northern coast of the lake, is called the Tsiatsiapas mansion. Its interior walls are adorned with rich frescoes and woodcarving works. Today, the mansion has been preserved and can be visited. Usually, events and cultural activities take place in its area.

ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΝΕΡΑΝΤΖΗ ΑΪΒΑΖΗ (Λαογραφικό Μουσείο)

Το Αρχοντικό Νεράντζη Αϊβάζη βρίσκεται στο Ντολτσό, επί της

οδού Καπετάν Λάζου. Χτίστηκε στις αρχές του 18ου αι. Είναι διώ-

ροφο και δεν παρουσιάζει τα τυπικά ξύλινα σαχνισιά. Ανήκε στην οικογένεια του Αϊβάζη μέχρι το 1960 που πουλήθηκε στο Δήμο

Καστοριάς. Ξεχωρίζει για τον ζωγραφικό του διάκοσμο στο εσωτερικό και την τοιχογραφία που αναπαριστά την Κωνσταντινούπολη. Από το 1975 στεγάζεται στο εσωτερικό του το Λαογραφικό Μουσείο της πόλης.

NERANTZI AIVAZI MANSION (Folklore Museum)

The Nerantzi Aivazi Mansion is located in Doltso, on Kapetan Lazou Street. It was built in the early 18th century. It is a two-storey building that does not include the typical wooden sachnisia. It belonged to the family of Aivazis until 1960 when it was sold to the Municipality of Kastoria. It stands out for its painted decoration in the interior and the fresco that represents Constantinople. Since 1975 the Folklore Museum of the city functions on the interior.

ΤΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ / MANSIONS OF KASTORIA

ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΑΔΕΛΦΩΝ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ

Το Αρχοντικό των Αδελφών Εμμανουήλ, συντρόφων του Ρήγα

Βελεστινλή όπως αναφέραμε και προηγουμένως, δεσπόζει στην

συνοικία Ντολτσό. Χτίστηκε το 1750 και έχει 3 ορόφους. Σήμε-

ρα, στεγάζεται στο εσωτερικό του το Ενδυματολογικό Μουσείο της πόλης.

MANSION OF THE EMMANUEL BROTHERS

The Mansion of the Emmanuel Brothers, comrades of Rigas Velestinlis as we mentioned earlier, dominates in the district of Doltso. It was built in 1750 and has 3 floors. Today, the Traditional Costume Museum of the city is housed on its interior.

ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΠΗΧΕΩΝ

Πρόκειται για το αρχοντικό του Μακεδονομάχου Αναστασίου Πηχεών που χρονολογείται στον 18ο αι. Βρίσκεται στην παραδοσιακή συνοικία Ντολτσό, επί της οδού Πηχεών. Στο εσωτερικό του στεγάζεται το Μουσείο του Μακεδονικού Αγώνα, με πρωτοβουλία του συλλόγου Φίλων Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και χρηματοδότηση από την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση της πόλης. Στην εσωτερική του αυλή συνήθως γίνονται πολιτιστικές δράσεις και τοπικές εκδηλώσεις.

PICHEON MANSION

This is the mansion of the Macedonian fighter Anastasios Picheon and dates back to the 18th century. It is located in the traditional district of Doltso, on Picheon Street. On the interior is housed the Museum of the Macedonian Struggle, that was created with the initiative of the Association of Friends of the Museum of the Macedonian Struggle and funded from the Prefectural Administration of the city. In its inner courtyard there usually take place cultural activities and local events.

ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΠΑΠΑΤΕΡΠΟΥ

Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα αρχοντικά της πόλης. Το

Αρχοντικό Παπατέρπου δεσπόζει επί της οδού Μεγάλου Αλεξάνδρου, στην νότια παραλία της λίμνης. Σε αυτό, αρχικά κατοίκησε

ο τούρκος μουλά Ιμπραήμ. Μετά την απελευθέρωση της πόλης

αγοράστηκε από την οικογένεια Παπατέρπου, από την οποία πή

ρε και το όνομά του. Χαρακτηριστικό του γνώρισμα είναι τα παράθυρα, τα οποία βρίσκονται ανάμεσα σε σαχνισιά.

PAPATERPOU MANSION

It is one of the largest mansions in the city. The Papaterpou Mansion is located on Megalou Alexandrou Street, on the southern coast of the lake. In this mansion used to live the Turkish mullah Ibrahim. After the liberation of the city it was bought by the Papaterpou family. Eventually, it was named after them. Its characteristic feature is the formation of the windows, which are located between the sachnisia.

ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ ΤΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ / MANSIONS OF KASTORIA

ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΣΚΟΥΤΑΡΗ

Χτισμένο στην νότια παραλία, επί της οδού Ορεστιάδος, το Αρχοντικό Σκούταρη κατασκευάστηκε το 1770. Διαθέτει τρεις ορόφους

ενώ ξεχωρίζει για το μεγάλο μέγεθος των παραθύρων του τε -

λευταίου ορόφου. Εν αντιθέσει, τα παράθυρα του ισογείου είναι συγκριτικά μικρότερα από τα υπόλοιπα και έχουν τοξωτές απολήξεις. Το αρχοντικό οργανώνεται σε σχήμα Π και διαθέτει επίσης δύο υπόγειους χώρους. Ανήκε στην οικογένεια Σκούταρη, ωστόσο το 1977 επήλθε στη δικαιοδοσία του Ε.Ο.Τ.

SKOUTARIS MANSION

Built on the south beach, on Orestiados Street, the Skoutaris Mansion was constructed in 1770. It has three floors and stands out for the large size of the rooftop windows. On the contrary, the ground floor windows are comparatively smaller than the rest and have arched endings. The mansion is organized in a U-shaped format and has two underground spaces. It originally belonged to the Skoutaris family, but in 1977 it came under the jurisdiction of the EOT (National Organization of Tourism).

ΑΛΛΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ

Άλλα σημαντικά αρχοντικά της πόλης είναι αυτά των Ι.Δ. Αϊβάζη, Βέργουλα, Μητούση, Μπασακύρου, Σαπουντζή, Χριστόπουλου, Ωρολογόπουλου και Ζάχου στο Άργος Ορεστικό. Αρκετά δυστυ-

χώς βρίσκονται σε κακή κατάσταση και άλλα κινδυνεύουν από κατάρρευση. Ωστόσο, είναι άξια αναφοράς η επαναχρησιμοποί-

ηση των αρχοντικών για τη στέγαση μουσείων, ξενώνων, εστιατορίων κλπ, καθώς με αυτό τον τρόπο διατηρούνται τα μνημεία και ο παραδοσιακός χαρακτήρας της πόλης.

OTHER IMPORTANT MANSIONS

Other important mansions of the city are those of the I.S. Aivazi, Vergoula, Mitousi, Basakyrou, Sapountzi, Christopoulou, Orologopoulos and Zachos in Argos Orestikon. Unfortunately, quite a few of them are in a poor preserving condition and others are in danger of collapse, but it is worth mentioning that the mansions are reused to house museums, guesthouses, restaurants, etc. Therefore, the monuments themselves and the traditional character of the city is preserved.

MODERN YEARS

Balkan, World & Civil Wars: THE “WOUNDS” OF KASTORIA

της. Μόλις 28 χρόνια αργότερα, η πόλη δέχεται τα πρώτα πολεμικά πυρά του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στις 28 Οκτωβρίου του 1940 η Καστοριά βομβαρδίζεται από Ιταλικά αεροπλάνα. Χάνονται ανθρώπινες ζωές και προκαλούνται φθορές σε κτήρια και

μνημεία. Δέχεται εισβολές από Ιταλούς και Γερμανούς, καθώς

βρίσκεται σε μια ιδιαίτερα στρατηγική θέση στα ελληνοαλβανικά

σύνορα. Το δεύτερο έτος του πολέμου, η Καστοριά περνάει σε

Ιταλικά χέρια. Το τραγικό αυτό γεγονός, είχε και μια μάλλον «πιο

ευνοϊκή» πλευρά στην αντιμετώπιση του ντόπιου πληθυσμού.

Η εβραϊκή κοινότητα της πόλης απαρτίζονταν από περίπου 1000

άτομα που αποτελούσαν ποσοστό 10% επί του πληθυσμού της

πόλης. Ωστόσο, όταν το 1943 η περιοχή επήλθε σε Γερμανική κα-

τοχή η κατάσταση άλλαξε ραγδαία. Τον επόμενο χρόνο, οι Γερμανοί

συγκέντρωσαν όλους τους Εβραίους της πόλης στην οδό Αγίου

Αθανασίου. Από εκεί, τους οδήγησαν στη Θεσσαλονίκη και έπειτα

στο στρατόπεδο του Άουσβιτς Μπίργκεναου. Προς τιμήν τους, στο

σημείο όπου συγκεντρώθηκαν, δεσπόζει σήμερα το Μνημείο του

Εβραϊκού Ολοκαυτώματος Καστοριάς. Μετά τη λήξη του Β’ Πα-

γκοσμίου, στο προσκήνιο έρχεται ο Εμφύλιος πόλεμος. Τα βουνά

της Καστοριάς αποτέλεσαν χώρο διεξαγωγής μαχών με σημαντι-

κές απώλειες. Πλέον, αποτελεί έναν τόπο με μακραίωνη και μαρ-

τυρική ιστορία, μια ιστορία που αξίζει να θυμάται.

Kastoria joined the Greek state after the end of the First Balkan War, on the 11th of November, 1912. As that day was the feast of St. Minas, he became the patron saint of the city. Just 28 years later, the city came under the first war fire of the Second World War. On October 28th 1940, Kastoria was bombed by Italian planes. Human lives were lost and buildings - monuments were damaged. Kastoria was invaded by Italians and Germans, as it is in a particularly strategic position of the Greek-Albanian borders. In the second year of the war, the city experiences the Italian occupation. This tragic event had, however, a rather "more favorable" side when it comes to the treatment of the local population.

The city's Jewish community consisted of about 1000 people who formed a 10% of the city's population. However, in 1943 the area was conquered by the Germans and the situation changed rapidly. The following year, the Germans gathered all the Jews of the city on St. Athanasius Street. From that place, they were led to Thessaloniki and then to the Auschwitz Birgenau camp. In their honor, at the point where they gathered, the Monument of the Jewish Holocaust of Kastoria was erected. After the end of the Second World War, the Civil War came to the fore. The mountains of Kastoria were the site of battles with significant losses. It is now a place with a long and martyric history, a history worth remembering.

Πάρκο Εθνικής Συμφιλίωσης

Απέχει 25 χιλιόμετρα από το Νεστόριο μετά το χωριό Πεύκο.

Όπως σημειώνει Φίλιππος Πετσάλνικος, τέως Πρόεδρος της

Βουλής - εμπνευστής του Πάρκου: «Εδώ μάτωσε η Ελλάδα, και

τα τραύματα εκείνης της εποχής παρέμειναν ανοιχτά και βασάνισαν

για δεκαετίες ολόκληρο τον ελληνικό λαό. Αυτόν ακριβώς τον τόπο

της επώδυνης ιστορικής μνήμης θελήσαμε να τον μετατρέψουμε

σε σύμβολο της συμφιλίωσης και της εθνικής ενότητας».

Μνημείο Εβραϊκού Ολοκαυτώματος

Το μνημείο του Εβραϊκού Ολοκαυτώματος βρίσκεται επί της οδού

15ης Μεραρχίας στην πόλη της Καστοριάς. Πρόκειται για μια ενε-

πίγραφη μαρμάρινη στήλη, πάνω στην οποία είναι χαραγμένο το

εξής κείμενο: «ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΑΥΤΗ ΣΤΙΣ 24 ΜΑΡΤΙΟΥ 1944 ΟΙ ΝΑΖΙ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΑΝ ΤΟΥΣ 1000 ΕΒΡΑΙΟΥΣ ΤΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ. ΤΟΥΣ ΜΕΤΕΦΕΡΑΝ ΣΤΑ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ ΘΑΝΑΤΟΥ ΤΟΥ ΑΟΥΣΒΙΤΣ. ΕΠΕΣΤΡΕΨΑΝ ΜΟΝΟΝ 35 ΕΠΙΖΗΣΑΝΤΕΣ». Η επιγραφή πληροφορεί τον επισκέπτη

για την ακριβή πορεία των γεγονότων της 24ης Μαρτίου.

Μνημείο Αεροπόρου Βασιλειάδας

Στην πλατεία του χωριού της Βασιλειάδας δεσπόζει η προτομή

του Ευάγγελου Γιάνναρη. Πρόκειται για τον πρώτο Έλληνα πιλό-

το και υποσμηναγό της πολεμικής αεροπορίας, ο οποίος έπεσε

το πεδίο της μάχης το Νοέμβριο του 1940, στα πλαίσια του Ελ-

πολέμου. Η προτομή στέκεται πάνω σε ψηλή ενε -

Park of National Reconciliation

It is 25 km from Nestorio, after the village of Pefko. As Filippos Petsalnikos, former President of the Hellenic Parliament and inspirer of the Park, notes: «Greece bled here, and the wounds of that time remained open and tormented for decades the entire Greek people. We wanted to turn this very place of painful historical memory into a symbol of reconciliation and national unity».

Monument of the Jewish Holocaust

The Jewish Holocaust monument is located on the 15th Merarchias Street in the city of Kastoria. It is an inscribed marble stele, on which the following text is inscribed: "IN THIS POSITION ON MARCH 24, 1944, THE NAZIS GATHERED THE 1000 JEWS OF KASTORIA. THEY WERE TRANSFERRED TO THE DEATH CAMPS OF AUSCHWITZ. ONLY 35 SURVIVORS RETURNED." The inscription informs the visitor about the exact course of the events of March 24th.

Monument of the Aviator (Aeroporos) of Vasileiada

In the square of the village of Vasileiada is erected the bust of Evangelos Giannaris, who is the first Greek pilot and lieutenant of the air force. He lost his life in the battlefield in November of 1940, in the context of the Greco-Italian War. The bust stands on a high inscribed marble base.

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ

TRADITIONAL SETTLEMENTS

Πλίθινα

Κορέστεια

Βορειοδυτικά της Καστοριάς εντοπίζονται τα Κορέστεια ή αλλιώς «πλίνθινα χωριά». Πρόκειται για ορεινούς οικισμούς που είναι κτισμένοι στους πρόποδες του Βιτσίου. Ξεχωρίζουν για την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική των σπιτιών τους, τα οποία είναι πλινθόκτιστα με κοκκινόχωμα, στοιχείο που τους προσδίδει το κόκκινο χρώμα. Ανάγονται χρονολογικά στις αρχές του 20ου αι. και κατοικήθηκαν κατά βάση από φτωχούς ανθρώπους.

Adobe (Plithina) Korestia

On the noωrthwest of Kastoria is located Korestia or otherwise called "the adobe brick villages". These are mountainous settlements that were built on the foothills of Vitsi mountain. They stand out for the peculiar architecture of their houses, which are brick-built with red soil, which gives them the reddish color. They date back chronologically to the early 20th century and were inhabited mainly by poor people.

ΟΙΚΙΣΜΟΙ

Ντολτσό

Η παραδοσιακή συνοικία Ντολτσό βρίσκεται στην πόλη της Κα-

στοριάς σε κοντινή απόσταση από τη λίμνη. Γύρω από την πλατεία

απλώνονται πλακόστρωτα σοκάκια όπου δεσπόζουν παραδοσια-

κά αρχοντικά και εκκλησίες. Το όνομα Ντολτσό προέρχεται από

την λέξη dolce που σημαίνει γλυκό και αναφέρεται στο «γλυκό»

κλίμα που επικρατεί σε αυτή τη νότια πλευρά της πόλης.

Doltso

The traditional district of Doltso is located in the town of Kastoria within walking distance of the lake. Around the neighborhood’s square lie paved alleys dominated by traditional mansions and churches. The name Doltso derives from the word dolce which means sweet and refers to the "sweet" climate that prevails on this south side of the city.

Πολυκέρασος

Το χωριό Πολυκέρασος βρίσκεται στο βουνό Βίτσι, σε υψόμε-

τρο 1.220 μέτρων. Το 2006 χαρακτηρίστηκε ως ιστορικός δια-

τηρητέος τόπος λόγω της ιστορικής σημασίας του. Κατοικήθηκε

πιο συστηματικά από τις αρχές του 20ου αι. Τα σπίτια του χω-

ριού είναι πλινθόκτιστα και είναι βαμμένα από τη μέση και κάτω

με άσπρο χρώμα.

Polykerasos

The village of Polykerasos is located on mount Vitsi, at an altitude of 1,220 meters. In 2006 it was characterized as a historical preservable place due to its historical importance. It was inhabited more systematically since the beginning of the 20th century. The houses of the village are brick-built and are painted from the middle and downwards in white color.

Επταχώρι

Το Επταχώρι (πρώην Βουρβουτσικό) εντοπίζεται στον δήμο Νε-

στορίου του νομού Καστοριάς. Προέκυψε από τη συνένωση μι-

κρότερων χωριών στις αρχές του 16ου αι. και κατοικείται έκτοτε.

Χαρακτηριστικοί είναι οι βυζαντινοί ναοί του χωριού με τοιχογρα-

φίες από τον 13ο αι., ενώ τα σπίτια είναι παραδοσιακά και πλιν-

θόκτιστα.

Eptahori

Eptahori (formerly Vourvoutsiko) is located in the municipality of Nestorio in the prefecture of Kastoria. It resulted from the unification of smaller villages in the early 16th century and has been inhabited ever since. The Byzantine churches of the village stand out for their religious frescoes that are dated from the 13th century, while the houses are traditional and brick-built.

Παλιό

Κωσταράζι

Στη δημοτική ενότητα Ίωνος Δραγούμη βρίσκεται το Παλιό Κωσταράζι. Πρόκειται για σημαντικό οικισμό που αποτέλεσε πεδίο

διεξαγωγής πολεμικών επιχειρήσεων στον Μακεδονικό αγώ-

να. Το 1944 το χωριό καταστράφηκε από τους Γερμανούς κατα-

κτητές και ερημώθηκε, ωστόσο έχει σωθεί ο Ναός Γέννησης της

Θεοτόκου. Σε μαρμάρινη επιγραφή διασώζεται το εξής κείμενο

των κατοίκων που αναγκάστηκαν να το εγκαταλείψουν: «Σταε-

τόμορφα βουνά, στη φωλιά για λευτεριά στέκει έρμο και βουβό

το καμένο μου χωριό».

Palaio Kostarazi

In the municipal unit of Ion Dragoumis there is the Palaio Kostarazi. It is an important settlement that was a field of warfare in the Macedonian struggle. In 1944 the village was destroyed by the German conquerors and deserted, however the Church of the Nativity of the Virgin Mary has survived. In a marble inscription, the following text of the inhabitants who were forced to abandon it is preserved: “Σταετόμορφα βουνά, στη φωλιά για λευτεριά στέκει έρμο και βουβό το καμένο μου χωριό", which informs us about the mentioned-above events.

ΟΙΚΙΣΜΟΙ

Νεστόριο

Ο Οικισμός Νεστορίου βρίσκεται στην Περιφερειακή Ενότητα Καστοριάς, σε απόσταση 25 χιλιομέτρων από την πόλη. Το χωριό του

Νεστορίου είναι ένας γραφικός οικισμός που προσελκύει πλήθος

επισκεπτών χάρη στον ποταμό Αλιάκμονα, ο οποίος το διασχίζει.

Η περιοχή που περιβάλλει τον ποταμό έχει διαμορφωθεί κατάλ-

ληλα ώστε να φιλοξενεί εκδηλώσεις και συναυλίες, όπως το μουσικό και κατασκηνωτικό φεστιβάλ RiverParty.

Στην περιοχή βρίσκεται η Μονή Ταξίαρχων – Τσούκας, η κατασκευή της οποίας ανάγεται στο 1254.

Nestorio

The Settlement of Nestorio is located in the Regional Unit of Kastoria, at a distance of 25 km from the city. The picturesque settlement that attracts many visitors thanks to the river Aliakmonas, which crosses it. The area that surrounds the river has been properly configured to host events and concerts, such as the RiverParty music and camping festival.

In the close-by area exists the Monastery of Taxiarches –Tsoukas, the construction of which dates back to 1254.

© Haralampidou Aggeliki

2. 3.

Κειμηλαρχείο Κλεισούρας / Relics exhibition at Kleisoura

Κλεισούρα

Ένα από τα πιο γνωστά βλάχικα χωριά της Ελλάδας είναι η Κλεισούρα (ή Βλαχοκλεισούρα). Χτισμένη στις πλαγιές του βουνού

Μουρίκι και σε απόσταση 34 χιλιομέτρων από την πόλη της Κα-

στοριάς, η Κλεισούρα ξεχωρίζει για την παραδοσιακή αρχιτεκτο-

νική της με τα δεκάδες αρχοντικά και τις εκκλησίες. Δημιουργή-

θηκε από τη συνένωση πέντε οικισμών γύρω στον 15ο αι. και

κατοικήθηκε κυρίως από κτηνοτρόφους και εμπόρους.

Το χωριό δέχτηκε εκτεταμένες καταστροφές κατά την περίοδο της

Τουρκοκρατίας και της Γερμανικής κατοχής, όταν σφαγιάστηκαν

γυναικόπαιδα και γέροντες ως αντίποινα για την εκτέλεση Γερ-

μανών στρατιωτών από το στρατιωτικό σκέλος του ΕΑΜ, ΕΛΑΣ.

Σημαντικά κτίσματα αποτελούν το «Ελληνομουσείο Κλεισούρας», το «Κειμηλιαρχείον» και η βιβλιοθήκη.

Kleisoura

One of the most famous Vlach villages in Greece is Kleisoura (alternatively called Vlachokleisoura). Built on the slopes of Mount Mouriki and in a distance of 34 km from the city of Kastoria, Kleisoura stands out for its traditional architecture with its numerous mansions and churches. The settlement was created after the unification of five smaller settlements around the 15th century. It was inhabited mainly by farmers and merchants.

Unfortunately, the settlement was destroyed extensively during the Ottoman occupation and the 2nd World War by the Germans, when numerous women, children and elderly people were killed, in retribution of the execution of German soldiers by the National Resistance Movement. A few remarkable buildings of the settlements are the “Greek-museum of Kleisoura”, the "Keimeliarxheion" and the library.

BRIDGES of KASTORIA

ΚΟΡΟΜΗΛΙΑΣ

Bridges (Gefyria)

A remarkable example of the architecture of Kastoria are the stone bridges, located in several areas of its prefecture.

LADOPOTAMOS KOROMILIAS BRIDGE

The bridge of Ladopotamos is located at a distance of one kilometer from the village of Koromilia. It is a single-arched bridge with an arch opening of 16 meters. It has a height of 7 meters and was constructed in 1865.

ΤΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ

ZΓΕΦΥΡΙ ΖΟΥΖΟΥΛΗΣ

Το μονότοξο πέτρινο γεφύρι της Ζούζουλης βρίσκεται στο ομώ-

νυμο χωριό και συνδέει τα όρη Βόιο και Σμόλικας. Το ύψος του

αγγίζει τα 7 μέτρα, ενώ το μήκος του τα 25. Η κατασκευή του

ανάγεται στο 1880, περίοδο που χρησίμευσε ως πέρασμα των

εμπόρων της εποχής και φιλοτεχνήθηκε από μάστορες της Καστάνιανης Κόνιτσας.

Σύμφωνα με έναν τοπικό μύθο, το γεφύρι χτίστηκε έπειτα από

την επιθυμία ενός άρχοντα, ο οποίος πληροφορήθηκε τον τραγικό πνιγμό ενός κοριτσιού στο ρέμα.

ZOUZOULIS BRIDGE

The single-arched stone bridge of Zouzouli is located in the homonymous village. connecting the mountains Voion and Smolikas. Its height reaches 7 meters, while its length reaches 25 meters. Its construction dates back to 1880, in a period that served as a passage of the merchants of the time. It was constructed by craftsmen of Kastaniani, in Konitsa.

The bridge was built at the request of a local lord, after he was informed on the tragic drowning of a girl in the river.

ΓΕΦΥΡΙ ΚΟΥΣΙΟΥΜΠΛΗ

Το πέτρινο γεφύρι Κουσιουμπλή βρίσκεται κοντά στην εθνική

οδό Επταχωρίου Ιωαννίνων, και συνέδεε παλιά τη Ζούζουλη με το Επταχώρι. Χρονολογείται στο 19ο αι. και έχει άνοιγμα τόξου 14 μέτρων. Έχει μήκος 33 μέτρα και πλάτος 2,4.

Το 1988 χαρακτηρίστηκε ως έργο τέχνης και διατηρητέο μνημείο.

BRIDGE OF KOUSIOUMBLI

The stone bridge of Kousioumbli is located near the national road Eptachori in Ioannina. It used to connect the settlement of Zouzouli with Eptachori. It is dated in the 19th century and has an arch of 14 meters. Its length is 33 meters, while its width 2,4.

In 1988, the bridge was characterized as a work of art and a preserved monument.

ΤΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ / BRIDGES OF KASTORIA

ΓΕΦΥΡΙ ΠΑΠΑΛΙΑΣ

Στο χωριό Επταχώρι βρίσκεται το γεφύρι Παπαλιάς. Χωρίζει τον

οικισμό του χωριού Ανήλιο από τον μαχαλά Παπαλιά. Πρόκειται

για ένα μονότοξο πέτρινο γεφύρι, κατασκευασμένο από πελεκη-

τές πέτρες, με άνοιγμα τόξου 10 μέτρων. Έχει ύψος 5,50 μέτρα

και μήκος 19 μέτρα.

BRIDGE OF PAPALIAS

In the village of Eptachori is the bridge of Papalias. It separates the settlement of the village Anilio from the mahalas Papalias. It is a single-arched stone bridge, made of hewn stones, with an arc span of 10 meters.

MUSEUMS of KASTORIA

Μουσείο Παλαιοβοτανικής

και Παλαιοντολογίας Νοστίμου

Το μουσείο «Παλαιοβοτανικής και Παλαιοντολογίας Νοστίμου»

βρίσκεται στο Νόστιμο και φιλοξενεί πολύ σημαντικά ευρήματα

από το απολιθωμένο Δάσος της περιοχής. Απολιθωμένοι κορμοί

δέντρων, απολιθωμένα φύκια, φοίνικες, καθώς επίσης και πλη-

θώρα άλλων φυτών και απολιθωμένα σκελετικά κατάλοιπα ζώ-

ων είναι μερικά από αυτά.

Το πιο χαρακτηριστικό εύρημα είναι τα δόντια καρχαρία που, σε συνδυασμό με τα όστρακα και τα κοχύλια, τεκμηριώνουν την ύπαρξη θαλάσσιας ζωής στην περιοχή.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης και το απολίθωμα μιας χελώνας, στην οποία έχει αποδοθεί το όνομα «Νοστιμοχελώνα» από ερευνητές.

Museum of Paleobotany and Paleontology of Nostimo

The museum "Paleobotany and Paleontology of Nostimo" is located in Nostimo and hosts important findings from the petrified forest of the area. Petrified tree trunks, fossilized algae, palm trees, as well as a plethora of other plants and fossilized skeletal remains of animals.

Among the most characteristic findings are the shark teeth and several shells, that indicate the existence of a sea environment in the area.

Another remarkable exhibit is the fossil of a turtle "Nostimochelona", a name that has been attributed by researchers.

ΜΟΥΣΕΙΑ της ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ

2.

4.

5.

3.

1, 2, 3, 4, 5. Απολιθωμένα εκθέματα / Petrified exhibits

Σφίγγα: Κορμός ανάγλυφης επιτύμβιας Σφίγγας. Προέλευση: Πεντάβρυσσος, Π.Ε. Καστοριάς. 6ος-5ος αι. π.Χ. The sphinx: Part of a grave-relief preserving the body of a Sphinx. Pentavrysos, Prefecture of Kastoria. 6th-5th c. BC.

Αρχαιολογικό Μουσείο

Άργους Ορεστικού

Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Καστοριάς βρίσκεται στην κωμό-

πολη Άργος Ορεστικό. Στεγάζεται σε μια αίθουσα του πολιτιστικού

κέντρου του Άργους Ορεστικού. Φιλοξενεί ευρήματα του υλικού

πολιτισμού της Αρχαίας Ορεστίδας που χρονολογικά καλύπτουν

ένα ευρύ φάσμα από την εποχή του Ομήρου μέχρι τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Διοκλητιανό.

Archaeological Museum of Argos Orestikon

The Archaeological Museum of Kastoria is located in the town of Argos Orestiko. It is housed in a hall of the cultural center of Argos Orestiko. It hosts findings from Ancient Orestis that chronologically cover a wide range from the time of Homer to the Roman emperor Diocletian.

1. Έκθεμα Αρχαιολογικού Μουσείου / Exhibit from Archaeological Museum

2. Συμποσιαστής: Χάλκινο αγαλμάτιο που εικονίζει συμποσιαστή πάνω σε ανάκλιντρο. Προέλευση: κορυφή Αλεβίτσας, Διποταμία, Π.Ε. Καστοριάς. 540-520 π.Χ. / The Symposiast: Bronze statuette of a male figurine participating in a symposium, sitting οn a day bed. It was found in Alevitsa, Dipotamia, Prefecture of Kastoria. 540-520 BC.

3. Κοινό Ορεστών: Τμήμα λίθινου ενεπίγραφου τιμητικού βάθρου. Αναφέρεται η προσφορά ενός αφιερώματος (ίσως αδριάντα) του «Κοινού των Ορεστών» στον Ρωμαίο αυτοκράτορα Κλαύδιο και η διοργάνωση αγώνων προς τιμήν του. Προέλευση: Αρμενοχώρι, Άργος Ορεστικό. Περί το 41-54 μ.Χ. / The “Koinon of Oresti”: Part of an inscribed stone base describing that the “koinon” erects a votive (possibly a statue) to the Roman emperor Claudius and organizes games in his honor. Armenohori, Argos Orestiko. Approximately 41-54 AD.

Βυζαντινό Μουσείο

Το Βυζαντινό Μουσείο της Καστοριάς βρίσκεται στο κέντρο της

πόλης, στην Πλατεία Δεξαμενής. Ιδρύθηκε το 1989 και περιλαμ-

βάνει έναν εκθεσιακό χώρο και εργαστήρια συντήρησης.

Στο μουσείο φιλοξενούνται και στεγάζονται έργα της βυζαντινής

τέχνης, ωστόσο εκτίθενται μόνο οι φορητές εικόνες, Σκοπός της

επιλογής αυτής είναι η ανάδειξη της πόλης ως σημαντικό κέντρο

ζωγραφικής. Σημαντικοί ζωγράφοι που έδρασαν στην περιοχή

ήταν οι Περμενιώτης και Ονούφριος, έργα των οποίων μπορούν

να θαυμάσουν οι επισκέπτες.

Byzantine Museum

The Byzantine Museum of Kastoria is located in the center of the city, in Dexameni Square. It was founded in 1989 and includes an exhibition area and workshops.

The museum hosts works of Byzantine art, but only religious images are exhibited. The purpose of this choice is to promote the city as an important center of byzantine painting. Important painters who lived and worked in the area were Permeniotis and Onoufrios, whose works can be admired by visitors.

1, 2. Εικόνες από το Βυζαντινό μουσείο / Images from Byzantine museum

2.

1. 3. 2.

1. Ωραία Πύλη, Βυζαντινό μουσείο / Bema door, Byzantine museum

2, 3. Εκθέματα, Βυζαντινό μουσείο / Exhibits, Byzantine museum

Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα

Το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα της Καστοριάς βρίσκεται στο Ντολτσό και στεγάζεται στο διατηρητέο αρχοντικό Πηχεών. Μετά την αναστήλωση του αρχοντικού το 2005, ο Σύλλογος «Φίλων Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα» ο οποίος συστάθηκε το 1993, συνέβαλλε σημαντικά στην ανέγερση του Μουσείου.

Σε αυτό φιλοξενούνται κειμήλια Μακεδονομάχων, όπως οπλισμός, παραδοσιακές φορεσιές και αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Επίσης, εκτίθεται πλούσιο φωτογραφικό και χαρτογραφικό υλικό, ενώ λειτουργεί και βιβλιοθήκη με χώρο ανάγνωσης.

Museum of the Macedonian Struggle

The Museum of the Macedonian Struggle of Kastoria is situated in Doltso and is housed in the mansion of Picheon. After the restoration of the mansion in 2005, the Association "Friends of the Museum of the Macedonian Struggle", which was founded in 1993, contributed significantly to the construction of the Museum. It hosts macedonian relics, such as weapons, traditional costumes and objects of everyday use. In addition, a rich photographic and cartographic material is exhibited, while there is also a library with a reading area.

/ Exhibits, museum of the Macedonian Struggle

Το Λαογραφικό μουσείο στεγάζεται μέσα στο Αρχοντικό Νεράντζη Αϊβάζη. Βρίσκεται στην οδό Καπετάν Λάζου στο Ντολτσό και ιδρύ-

θηκε το 1975. Στο ισόγειο του μουσείου οι επισκέπτες μπορούν

να περιηγηθούν στο κελάρι τροφίμων και κρασιών, στο ζυμωτάρι

όπου εκτίθεται παραδοσιακός μαγειρικός εξοπλισμός, στο κατώι, όπου οι κάτοικοι συνήθιζαν να αποθηκεύουν κάθε λογής καύσιμη

ύλη και στο πατάρι. Ο πρώτος όροφος της έκθεσης αναπαριστά

το καλοκαιρινό καθημερινό δωμάτιο ένα εργαστήριο γουνοποι-

ίας. Τα υπόλοιπα δωμάτια είναι το κιόσκι και το δοξάτο, το καλό

καθημερινό, η κρεβατοκάμαρα ζεύγους, το δωμάτιο του αργα-

λειού και το δωμάτιο υποδοχής – η καλή κάμαρα.

Σε όλους τους χώρους υπάρχουν παραδοσιακά αντικείμενα τα

οποία πρέπει να φανταστούμε πως βρίσκονταν σε κάθε αρχο-

ντικό σπίτι.

Folklore Museum

The Folklore Museum is housed in the Mansion Nerantzi Aivazi. It is located on Captain Lazou Street in Doltso and was founded in 1975. On the ground floor of the museum, visitors can walk around the cellar of food and wines, the kneadari where traditional cooking equipment is exhibited, the katoi, where the residents used to store all sorts of combustible material and the loft. The first floor of the exhibition represents the summer daily room, a fur workshop. The rest of the rooms are the kiosk and the doxato, the living room, the couple's bedroom, the loom room and the “reception” room – the “formal” room, where people used to welcome the visitors.

In all areas there are traditional objects that we must imagine that existed in every mansion house.

1. Κρεβατοκάμαρα ζευγαριού, Λαογραφικό μουσείο / Couple's bedroom, Folklore museum

2. Δωμάτιο από το Λαογραφικό Μουσείο / Room from Folklore museum

3. Αργαλειός, Λαογραφικό μουσείο / Loom, Folklore museum

Ενδυματολογικό Μουσείο

Ενδυματολογικό Μουσείο Καστοριάς στεγάζεται στο Αρχοντικό

Traditional Costume Museum

The Traditional Costume Museum of Kastoria is housed in the Mansion of the Emmanuel Brothers in Doltso, on Byzantium Street. It hosts traditional local costumes of men and women.

1, 2. Παραδοσιακές τοπικές φορεσιές / Traditional local costumes

Μουσείο Παύλου Μελά

Στον οικισμό Μελάς του νομού Καστοριάς βρίσκεται το Μουσείο Παύλου Μελά. Στεγάζεται στην επονομαζόμενη οικία Καντζάκη,

όπου σκοτώθηκε ο αγωνιστής του Μακεδονικού Αγώνα, όπως

μαρτυράται και από την επιγραφή που βρίσκεται στο εξωτερικό

του «ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΟΠΟΥ ΣΚΟΤΩΘΗΚΕ Ο ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ».

Pavlos Melas Museum

In the settlement of Melas in the prefecture of Kastoria can be found the Pavlos Melas Museum. It is housed in the so-called Kantzakis house, where the fighter of the Macedonian Struggle was killed, as testified by the inscription located on the exterior of "THIS IS THE HOUSE WHERE PAVLOS MELAS WAS KILLED".

1. Δωμάτιο από το μουσείο Παύλου Μελά / Room from Pavlos Melas museum

2. Έκθεμα, μουσείο Παύλου Μελά / Exhibit, Pavlos Melas museum

3. Χώρος από το μουσείο Παύλου Μελά / Room from Pavlos Melas museum

SPELEOLOGY

Το γεγονός

Dragon's Cave (spilia tou Drakou)

μαγευ-

τικό τοπίο. Η εγγύτητα των βραχωδών περιοχών με το υδάτινο

στοιχείο αποτέλεσε καθοριστικό παράγοντα για τη δημιουργία

σπηλαίων και υπόγειων λιμνών!

Ένα από τα εξερευνημένα και πλέον επισκέψιμα σπήλαια της πόλης είναι το «Σπήλαιο του Δράκου». Βρίσκεται στον παραλίμνιο

δρόμο που οδηγεί στην Ιερά Μονή της Παναγίας Μαυριώτισσας.

Η πρόσβαση σε αυτό γίνεται μέσω ενός πεζόδρομου που ξεκι -

νάει από το νοσοκομείο της πόλης και εκτείνεται κατά μήκος της

λίμνης.

Πρόκειται για ένα σπήλαιο που εκτείνεται σε μια διαδρομή 300

επισκέψιμων μέτρων. Η διαδρομή αυτή σε πολλά σημεία της συ-

ναντά υπόγειες λίμνες, 7 στον αριθμό, ενώ σε όλη της τη διάρκεια

οι επισκέπτες περπατούν ανάμεσα από σταλακτίτες και σταλαγ-

μίτες. Η θερμοκρασία στο εσωτερικό της σπηλιάς κυμαίνεται με-

ταξύ 16ο-18ο C σε όλη τη διάρκεια του έτους.

Από αρχαιολογικής άποψης στο σπήλαιο δεν βρέθηκαν ανθρώ-

πινα κατάλοιπα, αλλά τα οστά μιας αρκούδας των σπηλαίων η

ηλικία της οποίας σήμερα υπολογίζεται στα 10.000 έτη. Στο τέ -

λος του επισκέψιμου μέρους του σπηλαίου έχει κατασκευαστεί

ένας εκθεσιακός χώρος όπου οι επισκέπτες μπορούν να παρα-

τηρήσουν φωτογραφίες από τις εξερευνήσεις και να διαβάσουν

περαιτέρω πληροφορίες.

The fact that the city of Kastoria extends on the peninsula that enters Lake Orestiada renders it a magnificent landscape. The proximity of the rocky areas to the water element was a decisive factor for the creation of caves and underground lakes!

One of the explored and most visited caves of the city is the "Dragon's Cave". It is located on the lakeside road that leads to the Holy Monastery of Panagia Mavriotissa. It can be accessed through a pedestrian street that starts from the city's hospital and extends along the lake.

It is a cave that extends to a route of 300 visited meters. This route in many places meets underground lakes, 7 in number, while throughout its duration visitors walk among stalactites and stalagmites. The temperature inside the cave ranges between 16-18°C throughout the year.

From an archaeological point of view, no human remains were found in the cave, only the bones of a cave bear whose age is now estimated at 10,000 years. At the end of the visiting part of the cave, an exhibition area has been constructed where visitors can observe photographs of the explorations and read further information.

SΣΠΗΛΑΙΟΛΟΓΙΑ

NATURAL LANDSCAPES and ACTIVITIES

Λίμνη Ορεστιάδα

Η λίμνη της Καστοριάς έχει το όνομα Ορεστιάδα, το οποίο προέρχεται από τη μυθική καταγωγή των κατοίκων της αρχαίας Ορεστίδας από τον ήρωα Ορέστη. Εκτείνεται σε μια επιφάνεια 28 τετρα-

γωνικών χιλιομέτρων, σε υψόμετρο 630 μέτρων. Προστατεύεται

από το Δίκτυο Natura 2000 καθώς φιλοξενεί πλούσια είδη χλω-

ρίδας και πανίδας.

Lake Orestiada

The lake of Kastoria has the name Orestiada, which derives from the mythical origin of the inhabitants of ancient Orestis from the hero Orestes. It extends over an area of 28 square kilometers, at an altitude of 630 meters. It is protected by the Natura 2000 Network as it hosts rich species of flora and fauna.

Ψ

Ψαλίδα

Το όρος Ψαλίδα βρίσκεται στη δυτική πλευρά της πόλης και η κορυφή του «Μέγας Αλέξανδρος» αγγίζει το ύψος των 1.100 μέτρων.

Προσφέρει εκπληκτική θέα και εποπτεία ολόκληρου του νομού.

Η ανάβαση στην Ψαλίδα μπορεί να γίνει μέσω μονοπατιών που φέρουν τρεις βαθμούς δυσκολίας που επισημαίνονται με χρώματα. Το βουνό έχει και αρχαιολογικό ενδιαφέρον καθώς στην κορυφή του βρέθηκαν τμήματα από αναθηματικά γλυπτά αφιερωμένα στο θεό Δία, τη θεά Ήρα και τον θεό Ερμή.

Psalida

Mount Psalida is located on the west side of the city and its summit "Alexander the Great" reaches the height of 1,100 meters. It offers stunning views and supervision of the entire area.

The ascent to Psalida can be done through paths that bear three degrees of difficulty marked with colors. The mountain is also of archaeological interest as on its top were found parts of votive sculptures dedicated to the god Zeus, the goddess Hera and the god Hermes.

Panoramic view of Kastoria from Psalida

Βίτσι

Το βουνό Βίτσι ή Βέρνο βρίσκεται στα σύνορα του νομού Καστο-

ριάς σε ύψος 2.128 μέτρων. Πέραν από την ιστορική του σημασία

ως σημείο διεξαγωγής πολεμικών επιχειρήσεων, το Βίτσι προ-

σφέρει μαγευτικά τοπία με δάση και αλπικά λιβάδια, ενώ αποτε-

λεί βιότοπο της καφέ αρκούδας.

Το χειμώνα λειτουργεί χιονοδρομικό κέντρο και εστιατόριο που

παρέχει πληθώρα υπηρεσιών για μικρούς και μεγάλους. Το βουνό

επιλέγεται συχνά από τους λάτρεις της συλλογής των μανιταριών.

Vitsi

The mountain Vitsi or Verno is located on the border of the prefecture of Kastoria at a height of 2,128 meters. Apart from its historical importance as a point of conducting military operations, Vitsi offers enchanting landscapes with forests and alpine meadows, while it is a habitat of the brown bear.

During the winter there is a ski resort and restaurant that provides different kings of services for everyone. The mountain is often chosen by lovers of the mushroom collection.

ΤΟΠΙΑ KAI ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ / NATURAL LANDSCAPES AND ACTIVITIES

Γράμμος

Το βουνό Γράμμος δεσπόζει μεταξύ των νομών Καστοριάς, Ιωαννίνων και της χώρας της Αλβανίας. Πρόκειται για το τέταρτο

υψηλότερο βουνό της Ελλάδας με ύψος που φτάνει τα 2,520 μέτρα. Προσφέρεται για ορειβασία και περιήγηση τόσο στο βρα-

χώδες τμήμα του, όσο και στις λίμνες Αρρένες και Γκιστόβα που

έχουν διαμορφωθεί ανάμεσα από τις πλαγιές. Στα νερά των λιμνών κατοικούν σπάνια είδη αμφιβίων, όπως ο αλπικός, ο κοινός και ο λοφιοφόρος τρίτωνας.

Grammos

The mountain Grammos dominates between the prefectures of Kastoria, Ioannina and the country of Albania. It is the fourth highest mountain in Greece with a height of up to 2,520 meters. It is ideal for mountaineering and touring both in its rocky part, as well as in the lakes Arrenes and Gistova that have been formed between the slopes. In the waters of the lakes live rare species of amphibians, such as the alpine, the common and the crested triton.

2.

3.

2, 3. Γράμμος / Grammos

ΦΥΣΙΚΑ ΤΟΠΙΑ KAI ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ / NATURAL LANDSCAPES AND ACTIVITIES

Καταρράκτης Αγίας Άννας

Ο καταρράκτης της Αγίας Άννας έχει ύψος 15–20 μ. και είναι ο

μεγαλύτερος στον νομό. Βρίσκεται λίγο νοτιότερα του χωριού

Αγιά Άννα Καστοριάς κάτω από την παλιά μονή Ταξιαρχών Τσού-

κας (13ο αιώνας), στο φαράγγι του Στενοποτάμου. Πηγάζει από το βουνό Αλεβίτσα και ρίχνει τα νερά του στον Αλιάκμονα λίγο μετά το χωριό.

Εξίσου σημαντικό στοιχείο στη γύρω περιοχή είναι η παρουσία παλαιοντολογικού υλικού, αποτελούμενου κυρίως από απολιθωμένους κορμούς δέντρων και θαλασσινών οστράκων ηλικίας πολλών εκατομμυρίων ετών.

Waterfall of Agia Anna

The waterfall of Agia Anna is the biggest one of Kastoria and reaches the height of 15–20 m. It is located on the southern part of the village of Agia Anna close to the monastery of Taxiarches Tsoukas (13th century), in the gorge of Stenopotamos. It springs from the mountain of Alevitsa and pours its waters into Aliakmonas, right after the village.

An equally important element in the surrounding area is the presence of paleontological material consisting mainly of fossilized trunks and sea shells of millions of years.

1, 2, 3. Καταρράκτης Αγίας Άννας / Waterfall of Agia Anna

4. Απολίθωμα όστρακου, καταρράκτης Αγίας Άννας / Shell fossil, waterfall of Agia Anna

ΤΟΠΙΑ KAI ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ / NATURAL LANDSCAPES AND ACTIVITIES

Δασάκι Μεσοποταμίας

Η κωμόπολη Μεσοποταμία βρίσκεται σε μια απόσταση 12 χιλιομέτρων από την πόλη της Καστοριάς. Δύο χιλιόμετρα από το κέντρο του οικισμού απλώνεται μια πεδιάδα, περιτριγυρισμένη από

δέντρα, η οποία ονομάζεται από τους ντόπιους «Δασάκι». Μια

επίσκεψη στο Δασάκι είναι ιδανική για τους λάτρεις της φύσης.

Forest (Dasaki) of Mesopotamia

The town of Mesopotamia is located at a distance of 12 km from the city of Kastoria. Two kilometers from the center of the settlement lies a small area, surrounded by trees, which is called by the locals "Dasaki". A visit to Dasaki is ideal for nature lovers.

1, 2, 3, 4. Πανίδα Καστοριάς / Fauna of Kastoria

1.

3.

2.

4.

1, 2, Πανίδα Καστοριάς / Fauna of Kastoria

1.

2.

1. Κόλιαντα / Kolianda

2. Μπούμπουνες / Boubounes

3, 4, 5. Ραγκουτσάρια / Ragoutsaria

1.

2.

3.

4.

5.

1. Σάλιαροι, τοπικό γλυκό / Saliaroi, local sweet

2, 4. Παραδοσιακά πιάτα / Traditional dishes

3. Τοπικά κρασιά / Local wines

1.

2.

3.

4.

1. Κωπηλασια / Rowing

2. Αναρρίχηση / Climbing

3. Ψάρεμα / Fishing

4. Ιστιοπλοΐα / Sailing

1.

2.

4.

3.

1. Δειλινό στην Καστoριά / Dusk at Kastoria

2. Πλύστρες στη λίμνη / Washing at the lake

3. Παιδιά στη λίμνη / Children at the lake

4. Παραδοσιακή φορεσιά / Traditional costume

5. Παραγωγή γούνας / Fur production

1.

3.

5.

2.

4.

Ευχαριστούμε για την πολύτιμη βοήθειά τους:

«Αρχείο Αργυράκη» Εφορία Αρχαιοτήτων Καστοριάς

Καθηγητή Αρχαιολογίας ΑΠΘ

Κωνσταντίνο Κωστάκη Ενυδρείο Καστοριάς Studio Trasias Photography

Photography Kastoria

Μάνος & Αλέξανδρος Σινόπουλος

Αντωνίου Σπύρος

Ο Σύνδεσμος Γουνοποιών Καστοριάς

«Ο Προφήτης Ηλίας»

Ζορμπίδης Χρήστος Μορφίδης Στράτος

Παπατζήμος Δημήτριος

Μπλιάγκας Γεώργιος Μπεκιάρης Βασίλειος Μπότσαρης Βασίλειος

Σιώκης Νικόλαος Kostarazi24 Blogspot.com

Μπέλλος Γεώργιος Μπίτης Θωμάς

Μάντζη Σοφία

Λιάπη Αναστασία

Κλαζίδης Χρήστος

Θωμάς Τσάγκας

Νταούτη Ιωάννα

Εταιρία Τουρισμού Δυτικής Μακεδονίας

Γαργάλα Ανδρονίκη

Tους υπαλλήλους της ΠΕ Καστοριάς:

Φωτιάδη Χαράλαμπο

Ζησιάδη Κωνσταντίνα Στόικου Μαρία Κούτσιας Στυλιανός Ολπασιάλης Αθανάσιος Καπράλος Δημήτριος Μουτζίκη Μαρία Τζιώτζη Σοφία Καλαμβόκη Σωτηρία