ບົດບາດຍີງຊາຍ

ບດບາດຍ ງ ົ ິ ຊາຍ ແລະ ການພດທະນາ ັ Gender and Development ຫອງ້ ການ ສຸພານມ ິ ດ ິ , ນະຄອນຫລວງວຽງຈນັ World Vision, Vientiane 07/ 05 / 2009

ຫວ ົ ຂ ້ (Topic) 1. ເພດ ແລະ ບດບາດຍ ງ ົ ິ -ຊາຍມຄ ີ ວາມແຕກ ຕາ່ ງກນແນວໃດ?

How is different ັ between Sex and Gender?

2. ບດບາດຍ ງ ົ ິ -ຊາຍ ແລະ ການພດທະນາ ັ ແມນຫຍ ງ? ັ What is Gender and ່ Development?

3. ກນໄກການຈ ດຕ ບ ົ ັ ງປະຕ ັ້ ິ ດຂະບວນການ ັ ເຊ່ ອມສານບດບາດຍ ງ ົ ິ -ຊາຍ (Mechanism of Gender Mainstreaming)

ຄາຖາມສນທະນາ (Discussion ົ Question) • ການເລອກປະຕບ ິ ດຕ ັ ່ ແມຍ ິ (Practical guide to ່ ງ women) • ການຈາແນກແມຍ ິ (Discrimination to ່ ງ women) • ການຈາກດແມ ຍ ັ ິ (Restriction to women) ່ ງ • ການວເິ ຄາະບດບາດຍ ງ ົ ິ -ຊາຍ (Gender Analysis)

ເພດ ແລະ ບດບາດຍ ງ ົ ິ -ຊາຍ ແຕກຕາ່ ງກນັ ແນວໃດ?

(How is different between Sex and Gender?)

¹ö¸¢Ó¦ê ö ½¾ (Discussion) ເພດ ແມນຫ (what is sex) ັ ່ ຍງ?

 ບດບາດ ແມນຫ (what is Gender) ົ ັ ່ ຍງ?

À²© Áì½ ®ö©®¾©¨ò¤Œ§¾¨ (Sex and Gender)

À²© Á´È£¸¾´Áª¡ªÈ¾¤ì½¹¸È¾¤ ¨ò¤ Áì½ §¾¨ê¾¤©É¾§ó¸½¦¾© Sex: is biological different between men and women

®ö©®¾©¨ò¤Œ§¾¨ Á´È¡¾²ö¸²ñì½¹¸È¾¤ ¨ò¤ Áì½ §¾¨ 꾤©É¾¦ñ¤£ö´ Áì½ ¸ñ©ê½½ê¿ Gender: is gender relationship on cultural and social

À²© Áì½ ®ö©®¾©¨ò¤Œ§¾¨ Sex and Gender  À²© (Sex) • Á´Èê¿´½§¾© À¯ñ°øɦɾ¤¢› ( is building by natural) • À¯ñ´¾ÁªÈÀ¡ó© ( Give birth)

• £õ¡Ï ñ ö©ÃꉸÂì¡ (Same as the world) • ¯È¼Á¯¤®ÒÄ©É (Can’t change)

 ®ö©®¾©¨ò¤Œ§¾¨ (Gender) • Á´È¦ñ¤£ö´¸ñ©ê½½ê¿ À¯ñ°øÉ ¦É¾¤¢› (is building by cultural and social) • «õ¡¦É¾¤Ã¹ÉÀ¯ñ ©¨¡¾ ºö® »ö´¦„¤¦ºÂ©¨¡ö¤ Áì½ ¥¾¡ ¦½²¾®Á¸©ìɺ´ (by direct teaching and enviroment) • Áª¡ªÈ¾¤¡ñª¾´ÁªÈ콮Ⱥ (different in each place) • ¯È¼Á¯¤Ä¯ª¾´À¸ì¾ (changing all the time)

ອທ ອ ງ ິ ິພນສະພາບແວດລ ົ ົ ິ -ຊາຍ ້ ມຕ່ ບດບາດຍ (Environment influce to Gender) ການລຽງດູ ອ ົບຮ ົມ

ອ່ ນໆ

ການສຶກ ສາ

ສະພາບພິເສດ

ຮີດຄອງ

ຕາ່ ງໆ

ປະເພນີ

ຄາ່ ນິຍ ົມ



ສ ັງຄ ົມ ຊຸມຊ ົນ

ຄວາມ

ເສດຖະ

ເຊ່ ອຖ

ກິດ

ຊ ົນຊນ ັ້

ບດບາດຍ ງ ົ ິ -ຊາຍສາມາດປ່ຽນໄດ ້ (Gender can be change) ້ ໄດໂ້ ດຍ (Changing ການປຽ່ ນແປງສາມາດເກດ ີ ຂນ can happen by): • ການສກ ຶ ສາ (Education) • ການຮຽນຮູ້ (Learning) • ຝຶກອບຮ ົ ມົ (Training) • ການຝຶກຝນຕ ົ ວຈ ົ ງິ (Practical) • ກ່ ສາ້ ງຕວເອງໃຫ ຮ ົ ັ ົ າຄຸນສມບ ົ ດໃໝ ັ ້ ບເອ ່ (ບຸກຄະລິກໃ ໝ)່ ທ່ ີຕນເອງຕ ອ ົ ້ ງການ (Plus themselves to new behavior that needed)

ສງລວມ ການປະພຶດໃນສງຄ ນ ັ ັ ມແມ ົ ັ ີ ່ ຍງມ (Social behavior is still have): • ¡¾Àìõº¡¯½ªò®© ñ ªÒÁ´È¨ò¤ (Practical guide to women)

• ¡¾¥¿Á¡Á´È¨ò¤ (Discrimination to women)

• ¡¾¥¿¡ñ©Á´È¨ò¤ (Restriction to women)

ຜນກະທ ບ ົ ົ ຕ່ ແມຍ ິ ່ ງ (Impact to women) ້ (women hard working) • ແມຍ ິ ເຮັດວຽກໜກ ັ ຂນ ່ ງ ່ ອນໄຫວໃນສງຄ • ຈາກດການເຄ ັ ັ ມົ (Restriction to moving in society) • ດອ ຶ ສາ (Lack opportunities on ້ ຍໂອກາດໃນດາ້ ນການສກ education) • ສຸຂະພາບຕກຢູ ນັ (Risk on Health) ົ ໃ່ ນສະພາບບ່ ຮບປະກ ັ • ບຸກຄະລກ ິ ທ່ ີອອ ົ ຕໂ ີ ຕຕາ່ ( ່ ນນອ ້ ມຖອ ່ ມຕນ, • ໄດຮ ນແຮງ (Recivce violence) ັ ້ ບຄວາມຮຸ • ຖານະໃນສງຄ ັ ມບ ົ ່ ພນເດ ົ້ ່ ັນ (Out standing in society) • ຂາດຄວາມສະເໝີພາບລະຫວາ່ ງຍງ ິ -ຊາຍ (Gender inequality)

້ ນທະນາ ຫວ ົ ຂສ ົ (Discussion)

ອນໃດແມ ນ ັ ິ , ເພດຊາຍ ແລະ ອນໃດ ັ ່ ເພດຍງ ແມນ ງ ົ ິ -ຊາຍ ່ ບດບາດຍ (Which one is sex and Gender)

ອນໃດແມ ນ ັ ິ , ເພດຊາຍ ແລະ ອນ ັ ່ ເພດຍງ ໃດ ແມນ ງ ົ ິ -ຊາຍ ່ ບດບາດຍ (Which one is Sex and Gender) • ເດັກຊາຍອາຍຸຊອນບາ່ ວສຽງຄແຕກ (Boy Voice is changing when they grow up) ້ ແຂງ ແລະ ຮຸນແຮງໄດ,້ ແຕແ ູ າຍມນ • ຜູ ີ ໃິ ສທ່ ີເຂັມ ິ ຕອງ້ ້ ຊ ່ ມຍ ່ ງ ມນ ີ ໃິ ສນມ ີ້ ນວນກວາ່ (Men habit is strong and violence but women is quite soft) • ນອງ້ ສາວຂອງຂອຍ ີ ລູກເປັນເດັກຊາຍ (My sister give ້ ເກດ birth boy) ູ າຍລາວມກເອ ຸ ກວາ່ ຕນເອງ • ຜູ (Lao Men like ັ ົ າເມຍໜູ ົ ້ ຊ ່ ມ to married with young women)

¹ñ¥¾¡Á¸£¸¾´£ò© ແມຍ່ ງິ ໃນການ ພດ ັ ທະນາ(Women In Development) ໄປສູ ງ ົ ິ -ຊາຍ ແລະ ການ ່ ູ ບດບາດຍ ພດ ັ ທະນາ(Gender And Development)

ແມຍ ິ ໃນການພດ ັ ທະນາ ່ ງ ມຈ ຸ ພິເສດຫຍງແດ ?່ ີ ດ ັ

ແມຍ ິ ໃນການພດທະນາ ັ ່ ງ (Women in Development-WID) • ເລ່ ມມ ຊຸມປີ ີ ຂ ີ ະບວນການ ແລະ ຂະຫຍາຍຕວໃນ ົ 1970 (it start the process and expand in 1970) • ເປັນການອອກແບບກດ ິ ເຂົ້າ ິ ຈະກາທ່ ີດງຶ ເອົາແມຍ ່ ງ ຮວມ າ່ ງເຕັມສວນ ັ ່ ການພດທະນາຢ ່ (Activities design by pulling women participate in Development)

ຂະບວນ ບດບາດຍ ງ ົ ິ -ຊາຍ ແລະ ການພດ ັ ທະນາ Gender and Development-GAD ມຈ ຸ ພິເສດຫຍງແດ ?່ ີ ດ ັ

®ö©®¾©¨ò¤Œ§¾¨ Áì½ ¡¾²ñ©ê½¾

(Gender and Development ŒGADŒ ) ້ ໃນຊຸມປີ 1980 (Developed in 1980) • ໄດພ ັ ທະນາຂນ ້ ດ • ໂດຍການຕງຈຸ ຄວາມແຕກຕາ່ ງ ັ້ ດປະສງເລ ົ ່ ັ ງໃສ ່ ຫລຸດຜອນ ່ ລະຫວາ່ ງຍງ ິ -ຊາຍ (Specific on reducing gender different)

• ແມນການພ ດ ັ ທະນາທ່ ີມຄ ີ ນເປ ົ ັນຈຸດໃຈກາງ (People is a ່ central development) • ແມນການພ ດ ັ ທະນາແບບມສ ີ ວນ ິ - ຊາຍ ່ ່ ຮວມ ່ ລະຫວາ່ ງຍງ (Gender Participation on development)

ການພດທະນາແບບມ ສ ັ ີ ວນ ່ ຮວມ ່ ຕອງ້ ປະ ກອບມຫ ?່ What is the ີ ຍງແດ ັ component of Participation?

5. ຮວມ ັ ນ ົ ່ ຮບຜ ປະໂຫຍດ (Benefit)

1. ຮວມ ິ ່ ຄດ (Thinking) (ປຶກສາຫາຫລ)

2. ຮວມ ັ ນ ິ ໃຈ ່ ຕດສ (Decision Making)

5 ຮວມ ່ (Participation)

4. ຮວມ ັ ິດ ່ ຮບຜ ຊອບ (Responsible)

3. ຮວມ ັ ງປະ ັ້ ່ ຈດຕ ຕບ ິ ດ ັ (Implementation)

ວວ ດບາດຍ ງ ິ ດທະນາການບ ັ ົ ິ -ຊາຍ ແລະ ການ ພດທະນາ ັ (Gender and Development Process) ການພດທະນາບ ດບາດ ັ ົ ຍງ ິ -ຊາຍໃນການ ພດ ັ ທະນາ (Gender and Development) ການພດທະ ັ ນາແມຍ ິ ່ ງ (Women Development) ການພດທະ ັ ນາຕາມເປົ້າໜາຍ (Develop by Goal) ການພດທະນາ ັ ຕາມທາມະຊາດ (Develop by Natural)

ູ າຍໄດຮ ຜູ ັ ້ ຊ ້ ບ ການພດທະນາ ັ (Men received development)

່ ີມຄ ການພດທະນາທ ັ ີ ນ ົ ເປັນໃຈກາງ (Develop on people as central)

ກນໄກການຈ ດຕ ບ ົ ັ ງປະຕ ັ້ ິ ດຂະບວນການ ັ ເຊ່ ອມສານບດບາດຍ ງ ົ ິ -ຊາຍ?

(Mechanism of Gender Mainstreaming-MGM)

ການເຊ່ ອມສານບດບາດຍ ງ ງ? ົ ິ -ຊາຍແມນຫຍ ັ ່ (What is Gender Mainstreaming-GM?) Á´È¨÷©ê½¦¾© Áì½ êñ¤Á´È ¢½®¸¡¾²ñ©ê½¾Á®®ªÒÀˆº¤, ¨¾¸¾, Áì½ À¯ñ¡É¾¸Å ꆿÀºö¾£¸¾´À¢í¾Ã¥ Áì½ °ö ¢º¤¡¾¸òÀ£¾½®ö©®¾©¨ò¤Œ§¾¨ À§ˆº´À¢í¾Ã

ì½®ö®¡¾¥ñ©ª˜¤ Áì½ ¸¼¡¤¾¢º¤ê÷¡¢ö¤À¢©

ການເຊ່ ອມ ງ ົ ິ -ຊາຍແມນ ່ ສານບດບາດຍ ່ (Gender Mainstreaming-GM) 1.ວຽກງານປຸກລະດມົ ຂນຂວາຍ (advocacy), ົ 2. ການສາ້ ງເຄອຂາ່ ຍປະສານງານ (Networking)​, ້ ນຂາ່ ວສານ ແລະ ຸ ຄອງຂມູ 3. ການຄູ ້ ມ ຄວາມຮູ ້ ູ (knowledge management) ​ 4. ແລະ ການວເຄາະ ບດບາດ ຍງ ິ ົ ິ -ຊາຍ (Gender analysis).

ການເຊ່ ອມສານບດບາດຍ ງ ົ ິ -ຊາຍພວພ ົ ນ ັ ກນຢ ແລະ ອງປະກອບ 14 ັ ູ ົ ົ ່ ູ 3 ຂງເຂດ ຢາ່ ງເປັນລະບບຄ ົ ບຊຸ ົ ດ ແລະ ຕດ ິ ພນກ ັ ນັ ຢາ່ ງສະໜິດແໜນ ້ Gender Mainstreaming is related in 3 areas and has 14 components and it has close relationship

ສາມາດເບ່ ງໄດ ີ ົ ້ 3 ຂງເຂດ 3 areas of GM 1. ລະບບການຈ ດຕ ົ ັ ງັ ້ (Structure system) 2. ໂຄງການ (Project) 3. ຜນກະທ ບ ຮ ົ ົ ຜນໄດ ົ ັ (Impact, ້ ບ Outcome)

3 ຂງເຂດ ເຊ່ ງແຕ ລ ງ້ ົ ີ ົ ່ ະຂງເຂດຕອ each areas should have: - ມກ ີ ານສາ້ ງເປັນແຜນຢາ່ ງເປັນລະບບ ົ (Good Planning) - ແລະ ມກ ີ ານຕດ ິ ຕາມກວດກາການປະຕບ ິ ດ ັ (and Monitering) ສ ັງຄ ົມ ຊຸມຊ ົນ ທີ່ການຈ ັດຕງນ ັ້ ນຣ ັ້ ັບໃຊ ້ (ຜນ ົ ກະທົບ) ລ ັດຖະບານ (ນະໂຍບາຍ,ແຜນງານ, ລະບ ົບການຈ ັດຕງ,ວິ ັ້ ທີດາເນີນງານ)

ອ ົງການຈ ັດຕງໜຶ ັ້ ່ ງ ລະບ ົບການຈດຕ ັ້ ງ, ັ້ ນະໂຍບາຍ ວິທີເຣັ ດວຽກ,ວ ັດທະນະທາ (organization has structure ບ ັນດາໂຄງການ system, policy, working mythology, cultural Projects

ອ ົງການຈ ັດຕງມະຫາຊ ັ້ ົນ ສິ່ ງແວດລອ ້ ມເສດຖະກິດ, ສ ັງຄມ, ົ້ ວ ັດທະນະທາ

ຄ ົວເຣອນ

ກນໄກການຈ ດຕ ບ ົ ັ ງປະຕ ັ້ ິ ດຂະບວນການ ັ ເຊ່ ອມສານບດບາດຍ ງ ົ ິ -ຊາຍ ້ າ ແລະ ນາພາຂະບວນການ ຫົວໜາ້ ອ ົງການຮ ັບຜິດຊອບຊີນ

ູ ະສານງານທາງດາ້ ນບ ົດ ຜູ ້ ປ ບາດຍິງ-ຊາຍຂອງອ ົງການ

(GDG)

້ ໂດຍກ ົງ ການລາຍງານຂນ

ູ ະສານງານ ຜູ ້ ປ ດາ້ ນ ບ ົດບາດ ຍິງ-ຊາຍ ຂອງ ໂຄງການ

ພະນ ັກງານໂຄງການ ເປັນສະມາຊິກເຄ່ ອ ຂາ່ ຍ

ຸ ພັດທະນາ ກູ ່ ມ ບ ົດບາດ ຍິງ-ຊາຍ

ູ ະສານງານ ຜູ ້ ປ ດາ້ ນບ ົດບາດ ຍິງ-ຊາຍ ຂອງ ໂຄງການ

ພະນ ັກງານໂຄງການ ເປັນສະມາຊິກເຄ່ ອ ຂາ່ ຍ

ູ ະສານງານ ຜູ ້ ປ ດາ້ ນ ບ ົດບາດ ຍິງ-ຊາຍຂອງ ໂຄງການ

ູ ະສານງານ ຜູ ້ ປ ດາ້ ນ ບ ົດບາດ ຍິງ-ຊາຍຂອງ ໂຄງການ

ພະນ ັກງານໂຄງການ ເປັນສະມາຊິກເຄ່ ອ ຂາ່ ຍ

ພະນ ັກງານໂຄງການ ເປັນສະມາຊິກເຄ່ ອ ຂາ່ ຍ

Q and A

Thank You