Cesa de Jan n°19 2021

Page 1

CESA DE JAN

L F O

DEZEMBER 2021 | NUMER 19

SON DUC... LADINS!

EDITORIAL DEL DIRETOR DENNI DORIGO

LADINS… de segur no l é demè chi scioliti cater che da agn fesc pert de l’Union dei Ladins o chi che se sent, dal pont de veduda nteletual, n scialin plu n su dei autri!

LADINS son duc nos che vivon di per di nosta tiera e che, con nost vive, don valour a nost lingaz, a nosta storia e a nosta identité: aspec che no ne fesc ester meio de autri, ma che segur ne desferenzieia e ne carateriseia

LADINS no vol dì demè se vestì l guánt da fodoma, o a la paejana, o col servije de ra festa nte chelche ocajion via per l ann… Vol dì avei a cuor e tignì a nosta cultura nte dut chël che fajon: co descoron con nosć fioi, co se scrivon su WhatsApp, co meton a jì na manifestazion, co fajon pert de na sociazion che porta nnavánt noste tradizion, co cujinon speisa da nzacan, co se cruzion dei bosć e dei prei che on dintourn via, etz

LADINS son duc nos che ne stà strent co i ne disc che son taliagn, ma ence co i ne disc che son todësć; son duc nos che se baton per defende nosta tiera contra chi che ven da foravia a dezide e ne dì ci che on da fè; son duc nos che se sention pert de na comunité e che se giaudon co podon sté auna nánter nosta jent!

LADINS vol dì ester mendránza, spo nia velch da soperscé e valivé col mondo globalisé; vol dì ester de puoc, no ester capis, mossei tres se bate per tignì su nost ester Vol dì pertende chël che ne speta e ester respetei e tratei nia meio dei autri, ma almánco a la medema maniera.

Chëst folgio l ven dé fora debann a dute le fameie de Col, Anpezo e Fodom*.

“L ultimo numero de chesto sfoi l ea vegnù fora de jenaro del 2016: ades on danoo ra poscibilità de ruà inze ra ciases de dute par fei conosce el nosc laoro e ra nostra atività Speron che aede acaro de saé algo depì de nos, anche parceche l Istitut te sos anche tu ”

Duto el bon a dute e tegnon aduna.

Ra Presidente del Istitut

Elsa Zardini per

D A N O P I E R D E

EL NOO CUADERNO DEL ISTITUT:

STORIA DE UN REFERENDUM

E DE UN POPOL CHE NO N'É MAI STÀ ABADÀ

DÀFORADEBANADUTECHICHEÀ ACUOREELDOMANDELNOSCPOPOLO

L G I O D E L I S T I T U T C U L T U R A L L A D I N D E F O D O M , C O L E A N P E Z O | S O U R A M O N T
periodico trimestrale edito da Istitut Cultural Ladin Cesa de Jan - Colle Santa Lucia (BL) via Villagrande 54 direttore resp Lorenzo Soratroi -Iscr trib Belluno n 6/2022 del 04 01 2022 - stampa Tipografia DBS Seren del Grappa Poste Italiane SpA - Spedizione in abbonamento postale - DL 353/2003 (conv in L 27/02/2004 n46) art 1 comma 2 NE/ BL
l ciapé per no l ciapé plu o per mudé l ndiriz scrivé a info@istitutoladino org o clamé al +39 0437 720609
*

L ladin nte scola

Nta Fodom (e speron prëst ence n Ampëz) i scolari, da la pruma elementera fin n terza mesana, i fesc n'ora de ladin a la setemana L Istitut Cesa de Jan paia la nsegnánta, ajache n Provinzia de Belum l ensegnament del ladin nte scola l no fossa pervedù

El vocabolario online de Fodom, Col e Anpezo

Da tante anes son che louron drio par fei un vocabolario digitale: un projeto su ra parlades che parmetarà de aé online, e deban, un vocabolario par el ladin da Fodom, Col e Anpezo Un gran pas inaante che me darà ra poscibilità de aé, un di, ‘ na app par el telefonin e un coretore par ra grafìa che me diarà a scrie par ladin.

La Mediateca Ladina

On njigné na nuova plata web che mpermët a chichemei de rué pro a nen grum de material: publicazion, strumenc didatizi, registrazion, audio, foto La Mediateca Ladina l é n archif digital per rencuré e mëte a dispojizion de duc dut chël che pò nterescé nosta cultura e nost lengaz ladin (http://mediateca istitutoladino org/home page)

L Almanach Ladin

On passà via la edizion n 80 del Almanach Ladin: se descor n curt de argomenc desferenc. N program che ogni stemana se pol scotà per fodom, per da Col e per anpezan su 3 radio: Radio Gherdëina, Radio Più e Radio Cortina. L é posibile incia l ciapà su Whatsapp (per info scrivé al numer +39 393 959 7990).

La Toponomastica

Darè agn de nresside, sion drio a finì l proget de la toponomastica: on tirà su e metù su la carta pi de 3000 inom de luoch (per Col e Fodom) Po, ntel 2022, vignarà dat fora l “Atlante Toponomastico”: na sort de carta geografica con ite duc i luoch con suo inom original, col obietif de avè, n di, n aplicatif per l fonin che nconsente a la jent de savè l inom del luoch ulache l é nte chel moment.

I Mercui de ra Cultura Ladina

Da calche an, in colaborazion co r’UldA, vien organisà momente de cultura anpezana via par l istade che ciamon “Mercui de ra Cultura Ladina” El prof Paolo Giacomel el me mena intorno par me fei conosce ra storia, ra vita e ra cultura del paes de Anpezo

L

La gestion del Mujeo Ladin Fodom de La Plié l'é da puoch passada al Istitut Davò la ristruturazion de na pert del Hotel, la senta del Mujeo la vignarà slargiada fora: spo vignarà fat n nuof alestiment, coscì da avei n mujeo l plu damprò poscibile a chël che se speta l vijitadou da l di da ncuoi.

N VALGUNE
DE NOSTE ATIVITÉ
CI FELO L ISTITUT?
Mujeo Ladin Fodom

N liber de ciántie per tosac nte 4 lengac: ladin, talián, todësch e ingleje L é sté fat la verscion per Badiot, Gardener, Fascián e ence per Fodom. Co l'app "Jon a cianté" se pò scouté su dute le ciancion nte ci lengaz che se vol N bel strument per tignì su nost descore (n mujica) ence con chi plu pichi.

Mie prime parole - La Rocia e Laste, Istitut Ladin Cesa de Jan e Union di Ladins de La Rocia

Da vardé, da cierne fora, da lieje, da mparé, da confronté, da conté, da se pierde via 60 dessegn e 1000 parole nte 4 lengac. Dé fora nte dute e 5 le varianti ladine, ades l é sté publiché encia nte le versciogn de Laste e de La Rocia N liber che no avesse mei da mancé nte cesa de ogni tosat.

Emigrazione dalle Dolomiti nel corso del Novecento, Luciana Palla Jon

ANN 2021

StoriadiunReferendumediunpopoloinascoltato, Denni Dorigo

Se conta, in curto, ra storia de ra popolazion ladina de Souramont inze i secui. Un libreto che el dìa a capì ra rajos che à portà chesta comunità a se bate par bete danoo aduna ra zinche vales ladines despartides inze el 1923 dal Fascismo. L é a disposizion par dute chi che vó capì cemodo che se ś’é ruade al Referendum Costituzionale del 2007

Storie de jent che à cognù se n jì de mez da suo pais per zarcé n davignì dignitos. N liber vignù fora darè 30 agn de nresside portade navant da la storica Luciana Palla su l'emigrazion dai Comugn de Fodom, Col e La Rocia ite per l Nuofzent Ntel liber, su na cef USB, se ciapa incia n bel documentar video, con valgune testimonianze dassen nteressanti.

Pán, prei e poejia, Antonietta Crepaz

Scric - n prosa e n poejia - che conta momenc de vita nta Contrin vedus dai ogli de na tosata, ades chersciuda e che scrif col lengaz del cuor N liber frësch e lesier, da lieje saurì e senza pensier; n asortiment de sentimenc, emozion e ncherscedum, per talián e per fodom, da se cierne fora coche se onse davánt na scatola de cicolatins

Il fronte interno, Paolo Giacomel

Un libro che el vien fora da anes de rizerca del prof Paolo Giacomel Col so amor par ra storia, el me prejenta alcuanta stories de śente anpezana internada e scorte fora dal paes gouja ra Prima Guera Stories mai contades, che tante no conoscea: un capitolo noo de ra nostra storia, che ra me dìa a capì ce che l é ancuoi ra nostra comunità e cemodo che voron che ra see doman.

La mina del Col di Lana Ezio Anzanello

Davò agn de nrescide storiche l é vignù fora l ultimo dei trei liber su la viera de mine scric da Ezio Anzanello N rich aprofondiment che và a cherì fora dut chël che l é suzedù tratánt la Pruma Viera sul Col de Lana e sul Spiz de le Selëghe I trei liber i sarà prëst a dispojizion nte na edizion ugnola

NOSTE NUOVE PUBLICAZION
a cianté!, André Comploi

NOST GROP DE LAOUR

ELSA ZARDINI Prescidenta

DENNI D Dir

ELEONORA DEMATTIA Colaboradëssa

LUCIA FOPPA Colaboradëssa

VALERIA NICOLAO Colaboradëssa

ALESSIA POLLAZZON

CONTAC

Istitut Cultural Ladin "Cesa de Jan"

Telefon +39 0437 720609

Scito web wwwistitutoladinoorg

E-mail info@istitutoladinoorg

La Vila, 54 | Col de Santa Luzia (BL) 32020 - IT

ELENA SALVAGNI

ISABELLA MARCHIONE Colaboradëss

MILLY CREPAZ Colaboradëssa

CONSEI DE AMINISTRAZION CONSEI CULTURAL

Vizeprescident

FRENA PAOLO Comun da Col

GRONES LEANDRO Comun da Fodom

GIRARDI GIULIA Comun de Anpezo

A G O S T I N I P A O L A Union dei Ladign da Col

L A D U R N E R M A N U E L A Union dei Ladins da Fodom

A L V E R À G E R H A R D Union di Ladis de Anpezo

Vizeprescidenta

MARCHIONE ISABELLA

MANAIGO ANTONELLA

MENARDI SISTO COLCUC BEATRICE

DORIGO LUIGINA

PALLA LUCIANA

RASOM SABRINA

MORODER LEANDER DE CASSAN SABINA

PELLEGRINI GIOVANNI

KERER MORENO

VERRA ROLAND

L MOTOR DEL ISTITUT
Colaboradëssa
coi finanziamenc de la Lege 482/1999
Colaboradëssa
Realisé

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.
Cesa de Jan n°19 2021 by Istitut Cultural Ladin Cesa de Jan - Issuu